প্ৰাইমেট (ইংৰাজী: primate; 
i/ˈpraɪmeɪt/ pry-mayt) হৈছে Primates (i/praɪˈmeɪtiːz/ pry-may-teez; লেটিন: "prime, প্ৰথম স্থান") বৰ্গৰ অন্তৰ্গত স্তন্যপায়ী প্ৰাণী।[2] জীৱবৈজ্ঞানিক শ্ৰেণীবিভাজনত, প্ৰাইমেট বুলিলে দুটা প্ৰধান শৃংখল, strepsirrhines আৰু haplorhinesক বুজায়। হাবিত বাস কৰা কিছুমান পূৰ্ৱজৰ পৰা প্ৰাইমেটৰ উদ্ভৱ হৈছিল; বহু প্ৰাইমেটৰে ত্ৰি-অক্ষীয় পৰিৱেশত খাপ খাব পৰা বৈশিষ্ট থাকে। বহু প্ৰাইমেট এতিয়াও আংশিকভাৱে বায়বীয়।
সকলো মহাদেশতেই বসবাস কৰা মানুহক বাদ দি, অধিকাংশ প্ৰাইমেট আমেৰিকা, আফ্ৰিকা আৰু এছিয়াৰ tropical বা subtropical অঞ্চলত বাস কৰে। ইহঁত মাত্ৰ 30 g (1 oz) ওজনৰ Madame Berthe's mouse lemurৰ পৰা, 200 কেজি (440 পাউণ্ড)ত কৈও অধিক বৃহৎকায় eastern gorilla পৰ্যন্ত হব পাৰে। জীৱাশ্মৰ সাক্ষৰ ভিত্তিত, প্ৰায় ৫৫.৮ নিযুত বছৰ আগতেই Teilhardina গণৰ প্ৰাইমেত আছিল বুলি ঠাৱৰ কৰা হৈছে।[3]
পৰম্পৰাগতভাৱে প্ৰাইমেট বৰ্গক দুটা প্ৰধান গোটত ভাগ কৰা হয়: প্ৰছিমিয়ান আৰু এণ্ঠপইড (ছিমিয়ান)। প্ৰছিমিয়ানৰ বৈশিষ্টবোৰ সিহঁতৰ পূৰ্ৱজৰ সৈতে বহু সাদৃশ্য থাকে। মাডাগাস্কাৰৰ লেমুৰ, লৰিছইড, আৰু টাৰছিয়াৰৰ হৈছে প্ৰছিমিয়ান, আৰু বান্দৰ, বনমানুহ আৰু হমিনিবোৰ ছিমিয়ানৰ অন্তৰ্গত প্ৰাণী।
ছিমিয়ানক আকৌ দুটা ভাগ কৰা হয়: কেটাৰাইন (ঠেক নাকৰ) আফ্ৰিকা আৰু দক্শিণ এছিয়াৰ বান্দৰ আৰু বনমানুহবোৰ আৰু প্লেটিৰাইন ("বহল নাকৰ") বা দক্ষিণ আৰু মধ্য আমেৰিকাৰ New World monkeyবোৰ। কেপোচিন, হৌলাৰ আৰু squirrel monkey নিউ ৱৰ্ল্ড মাংকিৰ অন্তৰ্গত। অল্ড ৱৰ্ল্জ মাংকি (যেনে বেবুন আৰু মেকাকবোৰ), গিবন আৰু বনমানুহবোৰ কেটাৰাইনৰ অন্তৰ্গত। জীৱাশ্মৰ সাক্ষ্য মতে ইউৰোপত কেটাৰাইনৰ অন্য বহুত প্ৰজাতি আছিল যদিও, কেৱল মানুহবোৰেই আফ্ৰিকা, দক্ষিণ এছিয়া আৰু পূৱ এছিয়া বাহিৰলৈ সফলতাৰে বিস্তাৰিত হোৱা একমাত্ৰ কেটাৰাইন। বৰ্তমানেও প্ৰাইমেটৰ বহু নতুন নতুন প্ৰজাতিৰ আবিস্কাৰ হৈ আছে।
প্ৰাইমেটবোৰ বায়বীয় (গছত থকা) যদিও বহু প্ৰজাতি স্থলত বাস কৰে, কিন্ত সকলোৱেই গছত বগাবলৈ সক্ষম। ইহঁতে গছত উলমি, দুভৰি বা চাৰি ঠেঙৰ দ্বাৰা খোজকাঢ়ি চলাচল কৰে।
অন্য স্তন্যপায়ীতকৈ প্ৰাইমেটৰ মগজু ডাঙৰ। কিছুমানৰ তিনি-ৰঙী দৰ্শন বিকশিত হৈছে। অধিকাংশৰে বুঢ়া আঙুলি থাকে আৰু কিছুমানৰ নেজ থাকে। ইহঁকৰ লিংগিয় বৈষমতা দেখা যায়; দেহৰ ওজন, কৃন্তক দাঁতৰ আকাৰ, আৰু বৰণৰ পাৰ্থক্য থাকে। ইহঁতৰ বিকাশৰ হাৰ অন্য স্তন্যপায়ীৰ তুলনাত মন্থৰ আৰু জন্মৰ পাছতহে পূৰ্ণ বিকশিত হয় যদিও জীৱন কাল দীঘলীয়া। প্ৰজাতিৰ ওপৰত নিৰ্ভৰ কৰি পূৰ্ণ বয়স্ক বোৰ, অকলশৰে থাকে, যোৰা পাতি থাকে বা বহু সদস্য একেলগে লগ লাগি সমাজ পাতি বসবাস কৰে।
The cladogram below shows one possible classification sequence of the living primates,[4][5] with groups that use common (traditional) names are shown on the right.
প্ৰিমাট’মৰ্ফামানুহ (genus Homo) .jpg)
চিম্পাঞ্জী (genus পান).jpg){kind=small}
গৰিলা (genus Gorilla) .jpg)
ওৰাঙোটাং (subfamily Ponginae) 
হলৌজাত জীৱ (family Hylobatidae) .jpg)
আফ্ৰিউৰেছিয়াৰ বান্দৰ (superfamily Cercopithecoidea) 
আমেৰিকা মহাদেশৰ বান্দৰ (parvorder Platyrrhini) _(white_background).jpg){kind=small}
টাৰ্চিয়েৰ (superfamily Tarsioidea) _(white_background)_(1).jpg){kind=small}
লেমুৰ (superfamily Lemuroidea) .jpeg){kind=small}
লাজুকী বান্দৰ আৰু গেলগো (superfamily Lorisoidea) .jpg){kind=small}
প্ৰাইমেট (ইংৰাজী: primate; i/ˈpraɪmeɪt/ pry-mayt) হৈছে Primates (i/praɪˈmeɪtiːz/ pry-may-teez; লেটিন: "prime, প্ৰথম স্থান") বৰ্গৰ অন্তৰ্গত স্তন্যপায়ী প্ৰাণী। জীৱবৈজ্ঞানিক শ্ৰেণীবিভাজনত, প্ৰাইমেট বুলিলে দুটা প্ৰধান শৃংখল, strepsirrhines আৰু haplorhinesক বুজায়। হাবিত বাস কৰা কিছুমান পূৰ্ৱজৰ পৰা প্ৰাইমেটৰ উদ্ভৱ হৈছিল; বহু প্ৰাইমেটৰে ত্ৰি-অক্ষীয় পৰিৱেশত খাপ খাব পৰা বৈশিষ্ট থাকে। বহু প্ৰাইমেট এতিয়াও আংশিকভাৱে বায়বীয়।
সকলো মহাদেশতেই বসবাস কৰা মানুহক বাদ দি, অধিকাংশ প্ৰাইমেট আমেৰিকা, আফ্ৰিকা আৰু এছিয়াৰ tropical বা subtropical অঞ্চলত বাস কৰে। ইহঁত মাত্ৰ 30 g (1 oz) ওজনৰ Madame Berthe's mouse lemurৰ পৰা, 200 কেজি (440 পাউণ্ড)ত কৈও অধিক বৃহৎকায় eastern gorilla পৰ্যন্ত হব পাৰে। জীৱাশ্মৰ সাক্ষৰ ভিত্তিত, প্ৰায় ৫৫.৮ নিযুত বছৰ আগতেই Teilhardina গণৰ প্ৰাইমেত আছিল বুলি ঠাৱৰ কৰা হৈছে।
পৰম্পৰাগতভাৱে প্ৰাইমেট বৰ্গক দুটা প্ৰধান গোটত ভাগ কৰা হয়: প্ৰছিমিয়ান আৰু এণ্ঠপইড (ছিমিয়ান)। প্ৰছিমিয়ানৰ বৈশিষ্টবোৰ সিহঁতৰ পূৰ্ৱজৰ সৈতে বহু সাদৃশ্য থাকে। মাডাগাস্কাৰৰ লেমুৰ, লৰিছইড, আৰু টাৰছিয়াৰৰ হৈছে প্ৰছিমিয়ান, আৰু বান্দৰ, বনমানুহ আৰু হমিনিবোৰ ছিমিয়ানৰ অন্তৰ্গত প্ৰাণী।
ছিমিয়ানক আকৌ দুটা ভাগ কৰা হয়: কেটাৰাইন (ঠেক নাকৰ) আফ্ৰিকা আৰু দক্শিণ এছিয়াৰ বান্দৰ আৰু বনমানুহবোৰ আৰু প্লেটিৰাইন ("বহল নাকৰ") বা দক্ষিণ আৰু মধ্য আমেৰিকাৰ New World monkeyবোৰ। কেপোচিন, হৌলাৰ আৰু squirrel monkey নিউ ৱৰ্ল্ড মাংকিৰ অন্তৰ্গত। অল্ড ৱৰ্ল্জ মাংকি (যেনে বেবুন আৰু মেকাকবোৰ), গিবন আৰু বনমানুহবোৰ কেটাৰাইনৰ অন্তৰ্গত। জীৱাশ্মৰ সাক্ষ্য মতে ইউৰোপত কেটাৰাইনৰ অন্য বহুত প্ৰজাতি আছিল যদিও, কেৱল মানুহবোৰেই আফ্ৰিকা, দক্ষিণ এছিয়া আৰু পূৱ এছিয়া বাহিৰলৈ সফলতাৰে বিস্তাৰিত হোৱা একমাত্ৰ কেটাৰাইন। বৰ্তমানেও প্ৰাইমেটৰ বহু নতুন নতুন প্ৰজাতিৰ আবিস্কাৰ হৈ আছে।
প্ৰাইমেটবোৰ বায়বীয় (গছত থকা) যদিও বহু প্ৰজাতি স্থলত বাস কৰে, কিন্ত সকলোৱেই গছত বগাবলৈ সক্ষম। ইহঁতে গছত উলমি, দুভৰি বা চাৰি ঠেঙৰ দ্বাৰা খোজকাঢ়ি চলাচল কৰে।
অন্য স্তন্যপায়ীতকৈ প্ৰাইমেটৰ মগজু ডাঙৰ। কিছুমানৰ তিনি-ৰঙী দৰ্শন বিকশিত হৈছে। অধিকাংশৰে বুঢ়া আঙুলি থাকে আৰু কিছুমানৰ নেজ থাকে। ইহঁকৰ লিংগিয় বৈষমতা দেখা যায়; দেহৰ ওজন, কৃন্তক দাঁতৰ আকাৰ, আৰু বৰণৰ পাৰ্থক্য থাকে। ইহঁতৰ বিকাশৰ হাৰ অন্য স্তন্যপায়ীৰ তুলনাত মন্থৰ আৰু জন্মৰ পাছতহে পূৰ্ণ বিকশিত হয় যদিও জীৱন কাল দীঘলীয়া। প্ৰজাতিৰ ওপৰত নিৰ্ভৰ কৰি পূৰ্ণ বয়স্ক বোৰ, অকলশৰে থাকে, যোৰা পাতি থাকে বা বহু সদস্য একেলগে লগ লাগি সমাজ পাতি বসবাস কৰে।
.jpg){kind=small}
