articles de Primates - Encyclopédie de la Vie

Приматтар ( bachkir )

fourni par wikipedia emerging languages

Прима́ттар (лат. Primates, франц. Primat, primas, «беренсе») — маймылдар һәм кешеләрҙе үҙ эсенә алған плаценталы һөтимәрҙәр отряды.

Отряд 400-ҙән артыҡ төрҙө берләштерә^[1].

Приматтарҙың ата-бабалары тропик урмандарҙың ағастарында йәшәгән. Хәҙерге приматтарҙың да йәшәүрәүеше ағастар менән бәйле. Бөтә континеттарҙа ла йәшәгән кешенән башҡа, приматтар Төньяҡ һәм Көньяҡ Американың тропик һәм субтропик райондарында йәшәй.^[2]. Приматтар ҙурлыҡтары һәм тышҡы күренеше буйынса күп төрлө. Иң ваҡтары 30 г лемурҙар Microcebus berthae, иң эреләре 200 кг гориллалар. Палеонтологик мәғлүмәттәр буйынса приматтарҙың ата-бабалары 65 миллион йылдар элек аҡбур дәүере аҙағында барлыҡҡа килгән; иң билдәле боронғо примат (Plesiadapis ырыуынан) палеоцен осоро аҙағында 55-58 миллион йылдар элек йәшәгәне билдәле.^[3].

Тышҡы ҡыйәфәте

Приматтарҙың ослоҡтары хәрәкәтсән, биш бармаҡлы. Ҡул суғының баш бармағы башҡа бармаҡтарға ҡаршы урынлашҡан. Был ағас ботағына тотонорға, ваҡ предметтарҙы алырға мөмкинлек бирә. Приматтарҙың тәне сәс менән ҡапланған, ҡайһы бер приматтарҙың төн ҡатламын йөн тип аталға була.

Дөйөм ҡылыҡһырлама

бинокуляр күреү һәләте
тән ҡатламы сәс менән ҡапланған
биш бармаҡлы ослоҡтар
бармаҡтары осонда тарнаҡтары бар
ҡул суғында баш бармаҡ башҡа бармаҡтарға ҡаршы урынлашҡан
еҫ һиҙеү органдары үҫешмәгән
баш мейеһе ярымшарҙары ныҡ үҫешкән

Иҫкәрмәләр

↑ Goodman, M., Tagle, D. A., Fitch, D. H., Bailey, W., Czelusniak, J., Koop, B. F., Benson, P. & Slightom, J. L. (1990). «Primate evolution at the DNA level and a classification of hominoids». Journal of Molecular Evolution 30 (3): 260–266. DOI:10.1007/BF02099995. PMID 2109087.
↑ "Primate", Encyclopædia Britannica Online, Encyclopædia Britannica, Inc., 2008, <http://www.britannica.com/EBchecked/topic/476264/primate>. Проверено 21 июль 2008.
↑ Helen J Chatterjee, Simon Y.W. Ho, Ian Barnes & Colin Groves (2009). «Estimating the phylogeny and divergence times of primates using a supermatrix approach». BMC Evolutionary Biology 9: 259. DOI:10.1186/1471-2148-9-259. PMID 19860891.

Әҙәбиәт

Биологический энциклопедический словарь под редакцией М. С. Гилярова и др., М., изд. Советская Энциклопедия, 1989.
Бутовская М. Л., Файнберг Л. А. Этология приматов (учебное пособие). М.: Издательство МГУ, 1992.

licence: cc-by-sa-3.0
droit d’auteur: Wikipedia authors and editors

original: visiter la source
site partenaire: wikipedia emerging languages

Приматтар: Brief Summary ( bachkir )

fourni par wikipedia emerging languages

Прима́ттар (лат. Primates, франц. Primat, primas, «беренсе») — маймылдар һәм кешеләрҙе үҙ эсенә алған плаценталы һөтимәрҙәр отряды.

Отряд 400-ҙән артыҡ төрҙө берләштерә.

Приматтарҙың ата-бабалары тропик урмандарҙың ағастарында йәшәгән. Хәҙерге приматтарҙың да йәшәүрәүеше ағастар менән бәйле. Бөтә континеттарҙа ла йәшәгән кешенән башҡа, приматтар Төньяҡ һәм Көньяҡ Американың тропик һәм субтропик райондарында йәшәй.. Приматтар ҙурлыҡтары һәм тышҡы күренеше буйынса күп төрлө. Иң ваҡтары 30 г лемурҙар Microcebus berthae, иң эреләре 200 кг гориллалар. Палеонтологик мәғлүмәттәр буйынса приматтарҙың ата-бабалары 65 миллион йылдар элек аҡбур дәүере аҙағында барлыҡҡа килгән; иң билдәле боронғо примат (Plesiadapis ырыуынан) палеоцен осоро аҙағында 55-58 миллион йылдар элек йәшәгәне билдәле..

licence: cc-by-sa-3.0
droit d’auteur: Wikipedia authors and editors

original: visiter la source
site partenaire: wikipedia emerging languages