نمر الثلج

Die sneeuluiperd of sneeupanter (Uncia uncia) is ’n kat van middelmatige grootte wat in die berge van Sentraal- en Suid-Asië hou. Die klassifikasie van dié spesie kan verander nadat verdere deeglike studies gedoen is.

Sneeuluiperds hou tussen 3 000 en 5 500 meter bo die seevlak in die rotsagtige berge van Asië. Hulle is baie geheimsinnig en dit is onseker hoeveel van hulle oor is, hoewel dit geskat word op tussen 3 500 en 7 000 in die natuur en tussen 600 en 700 in dieretuine wêreldwyd.^[1]

Beskrywing

Sneeuluiperds is kleiner as ander groot katte, maar wissel nes hulle van grootte, tussen 27 en 54 kg. Die lengte van die lyf wissel tussen 75 en 130 cm, met ’n stert van 75 tot 90 persent van die dier se lengte.^[2][3] Hulle het ’n lang, dik pels wat wissel van rokerig grys tot gelerig. Anders as ander katsoorte is hul oë dofgroen of grys.^[2][3]

Hulle het sekere eienskappe om hulle in die koue te help oorleef. Hulle is fris gebou met ’n dik pels en klein, ronde ore. Hul breë pote help hulle oor die sneeu loop en hul lang sterte help hulle hul balans hou in die bergagtige dele en die diep klowe waaroor hulle spring. Hulle gebruik ook hul sterte om hul gesigte warm te hou.^[3][4]

Taksonomie

In die verlede is die sneeuluiperd in die genus Panthera geplaas saam met die ander groter oorlewende Felidae, maar hy is later in sy eie genus, Uncia, geplaas. Daar is gemeen hy is nie na verwant aan die luiperd (Panthera pardus) nie. ’n Onlangse studie het hom egter reg in die genus Panthera geplaas, met sy naaste verwant die tier (Panthera tigris), hoewel sy presiese posisie steeds onduidelik is. Talle bronne beskou dit steeds as Uncia totdat verdere studies gedoen is.^[5]

Verwysings

Eksterne skakels

• Theile, Stephanie. 2003. Fading Footprints: The Killing and Trade of Snow Leopards. TRAFFIC International. ISBN 1-85850-201-2.
• Foto's van National Geographic
• ARKive – foto's en video's
• Sneeuluiperdnetwerk
• Sneeuluiperdtrust

Hierdie artikel is in sy geheel of gedeeltelik vanuit die Engelse Wikipedia-artikel vertaal

El lleopardu de les nieves o irbis^[2] (Panthera uncia) ye una especie de mamíferu carnívoru de la familia Felidae mesma de los montes d'Asia Central.

Viven en montes remotos a altitúes d'hasta 6000 m, motivu pol cual ye pocu lo que se sabe d'ellos. El so pelo ye gris, nidiu y escepcionalmente trupu, y tien una cola tamién de llargor escepcional qu'endolca alredor del cuerpu p'abrigase.

Caza de día y ataca a tou tipu d'animales selvaxes, según al ganáu. Son dacuando mataos por granxeros, pero tamién cazaos pola so piel.

Desconozse la cantidá d'exemplares que queden n'estáu selvaxe, anque s'envalora que va haber apenes 5000 exemplares; poro, trátase d'una especie n'apeligro d'estinción.

El periodu de xestación ye d'aprosimao 100 díes, teniendo de normal dos cachorros, anque puede tener un máximu de cinco críes. Considérense adultos a los dos años.

Bioloxía y ecoloxía

Lleopardu de les nieves nel zoo d'Amnéville, Francia, amosando la grosez carauterística de la cola de la especie.

El irbis ye un predador bien fuerte, capaz de cazar animales que tripliquen el so tamañu. Tien unu de los saltos más llargos ente los félidos. Ta acostumáu a caminar per montes predresos y aprovecha esto pa camuflase y asina acesmar a les sos preses. Tien un instintu territorial bien fuerte, polo que puede ser bien agresivu. Les sos pates acolchaes por piel actúen como zapatos pa la nieve, lo que lu ayudar a caminar sobre ella con facilidá.

Inclúi ente les sos preses diverses especies tales como coneyos, esguils, cabras selvaxes, venados, páxaros como'l pinzón, chovas de monte, tares del Himalaya, musarañas, marmotas, íbices siberianos y marjores. Coles baxes temperatures la comida tardienta en descomponese, de manera que nun ye estrañu que los lleopardos de les nieves coman restos d'animales que nun cazaron.

Son, como la mayoría de les especies de la so familia, animales solitarios, salvu en dómina de reproducción, cuando machu y fema collaboren pa cazar preses muncho más grandes que les avezaes.

Aparatu fonador

El lleopardu de les nieves ye la única especie del so xéneru que non ruxe; sicasí, el so aparatu fonador tien casi toles carauterístiques que dexen ruxir. Al igual que les demás especies de Pantherinae, tien el güesu hioides parcialmente osificado y con ciertu grau de movilidá, y, al igual que les demás especies del so xéneru, los llamaos félidos rugidores (lleón, lleopardu, tigre y xaguar), tien un lligamentu que-y dexa allargar el cuévanu acústicu ente la larinxe y la farinxe, anque más curtiu que naquellos. La llimitación al ruxíu paez tar condicionada por unes cuerdes vocales más pequeñes y pola ausencia d'un texíu fibroso y elásticu desenvueltu nes mesmes, que ye'l que dexa la vibración en baxes frecuencies de los ruxíos.^[3][4]

Hábitat y distribución

El lleopardu de les nieves xeneralmente habita n'altores ente los 2000 y los 4000 metros, anque nel Himalaya foi atopáu hasta a 6000 metros. Estos animales raramente lleguen a atopase con un ser humanu, y en tales casos despíntase ayudáu del so escelente camuflaje. Esto fai difícil a los naturalistes atopalos y estudialos provocando asina una escasa información sobre l'animal.

Lleopardu de les nieves nel zoolóxicu de San Diego.

Sistemática

Primeramente foi clasificáu dientro del xéneru Felis, y mientres bastante tiempu utilizóse esa nomenclatura (Felis uncia). Darréu, autores como Pocock asitiar nel so propiu xéneru, como Uncia uncia.^[5]

Sicasí, los analises xenéticos motivaron la inclusión del lleopardu de les nieves nel xéneru Panthera, al poner de manifiestu la so estrecha rellación coles otres cuatro especies del mesmu (Panthera leo, P. tigris, P. pardus y P. onca), afitándose la nueva combinación Panthera uncia.^[6][7] Les comparances del ADN mitocondrial suxuren amás una rellación de parentescu más próxima col lleón (Panthera leo) que col restu d'especies del xéneru.^[8]

Sunquist y Sunquist, na obra Handbook of the Mammals of the World de 2009, apunten a que sía una de los dos especies más tempranes en divergir del ancestru común del xéneru Panthera.^[9]

Fueron propuestes delles subespecies pa les poblaciones de distintes rexones xeográfiques, sicasí, cola posible esceición de O. o. baikalensis-romanii, que rique una mayor evaluación, estes subespecies nun se consideren válides.^[5]

Lleopardu de les nieves na cultura popular

El Lleopardu de les Nieves (nome oficial: Conquistador de los Picos Más Altos de la Unión de Repúbliques Socialistes Soviétiques) foi un premiu soviéticu de montañismo que se concedía a los montañeros que xubíen los visos más altos de la Xunión Soviética: Picu Lenin, Khan Tengri, Picu Korzhenevskaya y Picu Ismail Samani (Monte Comunismu). En 1990 foi añedíu a la llista'l Picu Pobeda, fronterizu con China, que fuera retiráu por tensiones polítiques ente China y la URSS. Anguaño caltiense como reconocencia na Comunidá d'Estaos Independientes.

Lord Asriel, personaxe de la triloxía La materia escuro, de Philip Pullman, tien como daimonion —representación de la so alma— a un irbis.

El villanu principal de la película Kung Fu Panda, Tai Lung, ye un lleopardu de les nieves.

La versión 10.6 de Mac OS X, el sistema operativu d'Apple, lleva por nome «Snow Leopard».

Na película de 2013, La increíble vida de Walter Mitty, la semeya periodista Sean O'Connell (interpretáu por Sean Penn), ye amosáu fotografiando lleopardos de les nieves n'Afganistán.

Referencies

Enllaces esternos

• Wikimedia Commons acueye conteníu multimedia sobre Panthera uncia .

İrbis (lat. Uncia uncia) pişiklər fəsiləsinin qar bəbirləri cinsinə aid heyvan növü. Məhv olma həddindədir. Sayı getdikcə azalmaqdadır.

Ölçüləri

103-130 sm. olan iri pişik. Quyruğun uzunluğu 92-105 sm. Bədən quruluşu yetərincə ağırdır. Bədəni, peysərdə daha hündür olmaqla, alçaqdır, beli aşağı hissədən çiyinlərinə qədər mülayim enişlidir. Gövdəsi uzunsovdur. Əzaları qısadır. Başı nisbətən kiçik, yumruvaridir. Quyruğu çox uzundur. Tük örtüyü hündür və yumşaqdır. Rəngi, hiss çalarlı bozdur, bəzən demək olar ki ağdır. Əsas fonda iri həlqəvari və qara ləkələr səpələnib. Quyruğu boyu eninə tam olmayan üzükvari ləkələr yerləşir. Yanları belindən açıqdır, qarnı isə demək olar ki ağdır. Yay vaxtı rəngi daha açıq olur.

Areal

Areal Qobi və Monqol Altayını, Xanqayı, Tibeti, Himalayı, Hindukuşu, Əfqanıstanı əhatə edir. Şimalda Türküstan dağlarını: Pamir, Tyan-Şan, Cunqar Alatausu, Tarbaqatay, Sauru, Altayın cənubunu əhatə edir. Adətən 1800-3500 m hündürlükdə dağlarda yaşayırlar. Yazda və yayın əvvəlində meşə zolaqlarında, çayların vadilərində və qobularda tez-tez rast gəlmək olar. Yayda subalpik və alpik zolaqlarda, qaya çıxışlarında qalırlar. Qışda dağətəyinə qədər, meşə zolağının yuxarı sərhədinə qədər düşürlər. Azərbaycanda Lerik dağlarında və Naxçıvan ərazisində fotoqapanlara düşmüşdür.

Qidalanması

Əsasən dağ keçilərlə, qaban, argali, cüyür, eləcə də dovşan, kəklik, dağ sıçanı və ularlarla qidalanırlar.

Cütləşmə və laktasiya

Dişilərdə qızışma, yəqin, fevralda-martda baş verir. Boğaz olma vaxtı 93-110 gün. Dişi mayda-iyunda 1-5, adətən 2-3 bala gətirir. Laktasiya 3-4 aydır. Dişilər 2-3 yaşında cinsi yetkinliyə çatır. Dişi balalarla bir ilə yaxın olur. 15 il yaşayırlar.

Düşmənləri

Canavarlar, itlər, arealın cənubunda - bəbir.

Sayı

Qırğızıstandan 500, Tacikistanda 200, Özbəkistanda - 50. Altayda 40, Tuvada 10-15. Sayının azalması insan tərəfindən təqib edilməsi ilə bağlıdır(uzun müddət irbisi maldarlığa ziyan vuran heyvan hesab edirdilər). Hindistanda, Monqolustanda, Pakistanda, Nepalda qanunla qorunurlar. Qırğızıstanda və Qazaxstanda Çatkal, Ağsu-Cabaqlı, Ramit, Beş-Aral, Sarı-Çelek, Almata qoruqlarında saxlanırlar.

Mənbə

В.Е Соколов. Редкие и исчезающие животные. Млекопитающие. Москва "Высшая школа" 1986

Loupard an erc'h, anvet ivez oñs, (Uncia uncia pe Panthera uncia) a zo ur c'hazh bras eus menezegoù kreiz-Azia. Betek n'eus ket pell'zo e ranket anezhañ er genad Panthera gant meur a gazh meur arall. En ur c'henad ispisial e lakaer anezhañ hiziv. Evel al loupard koumoulek eo un hanterour etre ar c'hizhier meur ar re vihanoc'h o ment rak na ruoc'hal na rouzmouzat a c'hell. Brudet eo evit e greoñ hag a zo gris sklaer gant saotroù du. Blevad e lost a zo stank tre ha gant kreoñ eo goloet e pavioù.

Video • Snow Leopard (Uncia uncia)

Livadur

Pouezañ a ra loupard an erc'h war-dro 75 kg ha gallout a reer e zisheñveliñ diouzh ar c'hizhier meur arall dre e lost hir a implij da virout e blom en tachennoù torosennek ma vev. Ober a ra gantañ da wareziñ e fri ouzh ar yenijen ivez. Ar blevd a c'holo e bavioù a zo ivez ur gwarez ouzh ar yenienn. Gris sklaer gant saotroù du niverus o-deus louparded an erc'h, ha roudennoù war o lost ivez. Ledanoc'h ha karrezekoc'h eget hini ar barezed eo penn ar piri.

E-pad an hañv e vev loupard a erc'h er pradennoù hag er roc'hegoù a-us da linenn ar gwez, betek 6000 m. E-pad ar goañv e tiskenn er c'hoadegoù, war-dro 2000 m. Gantañ e unanig e chom dreist holl, hag eñv e c'hell ar mammoù desevel ar c'hizhierig e-pad un amzer hir en ur c'hev.

Louparded an erc'h a vev en un endro diaes ha debriñ a reont tout ar pezh a c'hellont tapout. Gallout a reont chaseal preizhoù teir gwech brasoc'h egeto ha boutin eo evito da lazhañ anevaled-feurm. En natur eo o freizhoù pennañ kragvouc'hed Sibiria, bharaled, marc'hored, arc'hared, moc'h gouez, huneganed-menez ha skrigerien vihan.

Diaes tre da welout en natur eo loupard an erc'h. Ar film kentañ o tiskouez un oñs a dost a oa bet graet e 2006 evit an abadenn skinwel Planet Earth

Mirerezh

En arvar eo loupard an erc'h, hag eñv e oa kresket e boblañs adalek ar bloavezhioù 60. Kavout a reer e chom war-dro 6000 loupard an erc'h en natur. Kiniget ez int gan an hemolc'h ha distrijadur o freizhoù hag o annez met ivez gant ar brezeloù. Ar bombezageoù amerikan war gevioù Afganistan o-doa bet un efed dianav met bras a-walc'h moarvat war poblañsoù lec'hiel louparded an erc'h.

Raktresañ a ra ar WWF da sevel ur mirlec'h evit louparded an erc'h er Park Broadel Khunjerab. Posupl eo da c'houennañ loupard an erc'h en ereoù ha kizhierig niverus a zo ganet e meur a zoo.

Liammoù diavaez

loupard an erc'h

Snow Leopard Conservancy

Sneleoparden (Panthera uncia ^[2] syn. Uncia uncia) er en af de store katte. Den lever i bjergene i det centrale Asien. Sneleoparden kan veje op til 75 kg, den kan skelnes fra andre arter på dens forholdsvis lange hale, der sikrer den balancen på selv stejle overflader. Derudover bruges halen til at dække dyrets næse og mund, når det er meget koldt.

Bestand

På grund af dens sky natur er bestandens eksakte størrelse ikke kendt, men det estimeres at der lever mellem 3500-7000 individer i bjergegnene i Centralasien, samt mellem 600 og 700 individer i zoologiske haver rundt om i verden.^[3]

Taksonomi

Indtil for nylig blev sneleoparden henført til sin egen slægt Uncia, men tilhører nu slægten Panthera sammen med mange af de andre store kattedyr.

Kilder

• Systema naturae 2000 (classification) – Taxon: Uncia uncia

Der Schneeleopard, Irbis oder Unze^[1] (Panthera uncia) ist eine Großkatze (Pantherinae) der zentralasiatischen Hochgebirge. Man findet ihn vom Himalaya Nepals und Indiens im Süden bis zum Altai- und Sajangebirge Russlands im Norden sowie vom tibetischen Hochland im Osten bis zum Pamir, Hindukusch und Tianshan-Gebirge im Westen. Er sieht einem Leoparden ähnlich, hat aber ein längeres, meist graues Fell, das in der kalten Jahreszeit besonders dick ist. Im Gegensatz zu anderen Großkatzen brüllt der Schneeleopard nie. Durch die relativ kurze Schnauze und den extrem langen Schwanz unterscheidet sich der Schneeleopard auch äußerlich von anderen Großkatzenarten. Der Schneeleopard lebt als Einzelgänger und ernährt sich in erster Linie von mittelgroßen Huftieren sowie Nagetieren des Gebirges. Er bewohnt felsige und zerklüftete Bergregionen in bis zu 6000 Meter Höhe. Obwohl Schutzgebiete eingerichtet wurden, ist der Bestand der Art durch Wilderei und Rückgang der Beutetiere stark gefährdet.

Merkmale

Körperbau

Schneeleopard im Brookfield Zoo

Schneeleopard im Winterfell

Schneeleopard im Sommerfell

Der Schneeleopard wirkt mit seinem dicken Fell sehr massig, ist jedoch kleiner und leichter als ein durchschnittlicher Leopard (Panthera pardus).^[2] Die Kopf-Rumpf-Länge beträgt 80 bis 130 Zentimeter, zuzüglich 80 bis 100 Zentimeter Schwanzlänge. Die Schulterhöhe beträgt um die 60 Zentimeter und das Gewicht variiert zwischen 25 und 75 Kilogramm. Männliche Tiere sind mit durchschnittlich 45 bis 55 Kilogramm deutlich schwerer und größer als Weibchen, die meist zwischen 35 und 40 Kilogramm wiegen.^[3] Der dicht behaarte Schwanz hat eine dicke Fettschicht.^[4] Er ist länger als beim Leoparden und misst mehr als drei Viertel der Kopf-Rumpf-Länge.^[2] Er übernimmt beim Springen die Funktion eines Steuerruders und hilft dem Schneeleoparden, das Gleichgewicht zu halten. Beim Ruhen dient der Schwanz dem Raubtier als Kälteschutz, indem es sich darin einrollt und das Ende über die Nase schlägt.^[4][5] Der Schneeleopard bewegt sich äußerst sicher in schwierigem Gelände und zeichnet sich durch ein großes Sprungvermögen aus, obwohl sich angebliche Rekordweiten von bis zu 15 Metern kaum belegen lassen.^[2] Es sind jedoch Stürze aus größeren Höhen dokumentiert, die überlebt wurden.^[6] Dabei kommt Schneeleoparden der Stellreflex der Katze zugute.

Der Kopf ist relativ klein und durch eine kurze Schnauze sowie vergrößerte Nasenhöhlen gekennzeichnet, die vermutlich die Aufgabe haben, kalte Atemluft zu erwärmen. Die sehr großen Pfoten ähneln denen des Luchses und haben eine Art Schneeschuheffekt. Sie sind an den Sohlen mit einem Haarpolster bedeckt, das die Oberfläche zusätzlich vergrößert und so zur besseren Verteilung des Körpergewichtes beiträgt. Das verringert ein Einsinken in Schneefeldern und schützt die Fußsohlen besser vor Kälte.^[4][7]

Fell

Die Grundfarbe des Schneeleopardfells ist ein helles Grau, das im Kontrast zu den schwarzen Flecken fast weiß aussehen kann. Die Variationsbreite der Färbung reicht von blassgrau bis cremefarben oder rauchgrau; die Unterseite ist heller, oft beinahe weiß. Die dunkelbraunen bis schwarzen Flecken auf Rücken, Flanken und Schwanz haben die Form von Ringen oder Rosetten, deren Inneres oft dunkler ist. Nur an Kopf, Hals und Gliedmaßen werden die Rosetten durch Tupfen abgelöst. Das Fell ist zum Schutz vor extremer Kälte sehr dicht und besteht stellenweise aus 4000 Haaren pro Quadratzentimeter. Im Winter erreicht das Fell am Rücken eine Länge von fünf Zentimetern, am Bauch sogar eine Länge von bis zu zwölf Zentimetern. Im Sommer ist es allerdings wesentlich kürzer. Beim Sommerfell tritt die Fellzeichnung deutlicher hervor, die im Winter deutlich verwaschener ist.^[2][5]

Lebensweise

Lebensraum

Der Schneeleopard ist ein typischer Bewohner des Gebirges. Hier findet man ihn in verschiedenen Lebensräumen wie Felsgebieten, Gebirgssteppen, Buschland und lichten Nadelwäldern. Dichte Wälder scheint er zu meiden. Im Sommer hält er sich bevorzugt oberhalb der Baumgrenze auf Bergwiesen und in felsigen Regionen auf, wobei er etwa im Himalaya in Höhenlagen bis 6000 Meter aufsteigt. Selbst im Winter, wenn er seinen Beutetieren in niedrigere Lagen folgt, findet man ihn in dieser Region kaum unterhalb von 2000 bis 2500 Meter, im Sommer hält er sich meist oberhalb von 4000 bis 4500 Meter auf.^[2] In Nepal etwa bewohnt der Schneeleopard in der Regel die offenen Gebiete oberhalb von etwa 3500 Meter, während der Leopard vor allem in den bewaldeten Gebieten darunter vorkommt.^[8][9] Im Pamirgebirge findet man seine Spuren selbst im Winter auf 4500 bis 5000 Meter. Dabei bewegt sich die Katze allerdings in der Regel auf Gebirgsgraten, die der Wind von einer allzu dicken Schneedecke befreit hat. Vor allem in den nördlichen Teilen des Verbreitungsgebietes findet man den Schneeleoparden auch in weitaus geringeren Höhenlagen. So findet man ihn im Dsungarischen Alatau das ganze Jahr über auf 600 bis 1000 Meter Höhe. Auch in den Gebirgen des Aktau findet man ihn in recht niedrigen Höhen von 1000 bis 1500 Meter. Nur selten werden Schneeleoparden weitab von Gebirgen gesichtet. Ein Tier wurde etwa im Winter 1957/58 am Nordufer des Balchaschsees gesichtet. Es muss also 600 Kilometer durch Flach- oder Hügelland zurückgelegt haben. In der Mongolei existieren Berichte über Schneeleoparden in Felsformationen des Flachlands auf nur 100 Meter Höhe.^[2] Generell bevorzugt der Schneeleopard überall felsige und steile Gebiete. In der Südwest-Mongolei bevorzugt er beispielsweise zerklüftete Bereiche und Hänge mit Steigungen von über 20°, während er weniger zerklüftete und eher hügelige Geländeformationen seltener aufsucht.^[10] Als Ruhelager sucht der Schneeleopard Felshöhlen oder unzugängliche Felsspalten auf, gelegentlich aufgegebene Nester von Geiern.^[11]

Ernährung

Blauschafe zählen zu den wichtigsten Beutetieren.

Zu den wichtigsten Beutetieren des Schneeleoparden gehören je nach Region Blauschafe, Argalis, Steppenschafe, Steinböcke, Schraubenziegen, Tahre, Murmeltiere, Pfeifhasen und verschiedene Vögel. In einigen Gebieten zählen auch Arten, die nicht explizit mit Hochgebirgslebensräumen assoziiert sind, zu den Beutetieren, etwa Halbesel, Moschustiere, Wildschweine, Hirsche und Gazellen. Schneeleoparden reißen auch Haustiere wie Schafe, Ziegen, Yaks, Rinder, Esel und Pferde. Anscheinend frisst der Schneeleopard mit Vorliebe auch bestimmte Pflanzen. So finden sich im Kot des Schneeleoparden immer wieder größere Mengen an pflanzlichem Material, darunter vor allem Zweige von Rispelsträuchern und Tamarisken.^[5][11]

Eine Studie, die zwischen 2007 und 2009 im Himalaya- und Karakorumgebiet im Norden Pakistans (Baltistan) durchgeführt wurde, kam zum Ergebnis, dass hier 70 Prozent der Gesamtbeutetiermasse aus Haustieren, vorwiegend Schafen, Ziegen, Rindern und Yaks, besteht. Nur etwa 30 Prozent der Nahrung machen Wildtiere, vor allem Sibirische Steinböcke, Schraubenziegen und Vögel aus. Eine Orientierung der Ernährung hin zu menschlichen Nutztieren kann man in vielen anderen Lebensräumen des Schneeleoparden beobachten, Ursache sind die rückläufigen Bestände an natürlichen Beutetieren.^[12] Im Pin Valley-Nationalpark in Himachal Pradesh (Nordindien), der über relativ gute Bestände an Sibirischen Steinböcken verfügt, machen natürliche Beutetiere etwa 58 Prozent der Nahrung aus. Dagegen bestehen im benachbarten Kibber-Wildreservat, in dem natürliche Beutetiere seltener, Haustiere dagegen häufiger vorkommen, nur 42 Prozent der Nahrung aus natürlichen Beutetieren, vorwiegend Blauschafen. In beiden Reservaten fehlt zudem das Murmeltier, das in anderen Gebieten einen großen Teil der Nahrung des Schneeleoparden ausmachen kann. Insgesamt scheinen Schneeleoparden in Gebieten, in denen Murmeltiere ausgerottet wurden, besonders stark auf Haustiere als Nahrung zurückzugreifen.^[13]

Im nepalesischen Annapurna-Gebiet ist das Blauschaf das Hauptbeutetier,^[14] während im Everest-Gebiet Nepals der Himalaya-Tahr und Moschustiere die wichtigsten natürlichen Beutetiere darstellen. Aber auch hier machen Nutztiere einen relativ großen Anteil der Nahrung aus.^[8] In der Mongolei stellen vor allem Sibirische Steinböcke eine wichtige Beute dar.^[10] So findet man die Katze hier meist in Gebieten, die von Steinböcken bewohnt sind. Daneben zählen in der Mongolei Halbesel, Kropfgazellen, Argalis, Tolai-Hasen, Altai-Königshühner und Chukar-Steinhühner zu den nachgewiesenen Beutetieren.^[9] Steinböcke bilden neben Argalis auch im Tienshangebirge die wichtigsten Beutetiere. Im Sommer werden dort häufig Rehe erlegt. Im Pamir sind Rehe offenbar sogar die wichtigste Beute.^[2]

Auf der Jagd wandert der Schneeleopard häufig über Gebirgsgrate und folgt Flussläufen oder den Wanderrouten seiner Beute. Ansonsten lauert er ihr aus einem Hinterhalt an Wildwechseln, Salzlecken oder Wasserstellen auf. Sobald er potentielle Beutetiere ausgemacht hat, versucht er den Abstand zwischen sich und seinem Opfer auf wenige zehn Meter zu reduzieren. Oft werden erhöhte Felsen als Ansitz genutzt, so dass er seine Opfer von oben überraschen kann. Ansonsten sucht er beim Anschleichen Deckung zwischen Felsen und Geröll. Der Angriff erfolgt in großen etwa sechs bis sieben Meter langen Sätzen, wird aber häufig nach wenigen Sätzen erfolglos abgebrochen. Die Verfolgung kann sich aber auch über 200 bis 300 Meter einen Hang hinab erstrecken. Wenn das Opfer erreicht ist, wird es niedergerissen, mit den Vorderbeinen zu Boden gedrückt und meist durch einen Biss in Kehle oder Hals getötet. Um die Beute vor Geiern und Krähen zu verbergen, schleift der Schneeleopard sie meist in ein Versteck, etwa unter Felsen oder Büsche. Die Katze hält sich häufig einige Tage in der Nähe eines größeren Risses auf und kehrt dabei immer wieder zur Beute zurück. Oft werden die Reste der Mahlzeit aber auch von anderen Räubern, wie Wölfen oder Bären verzehrt. In Gefangenschaft benötigt ein Schneeleopard etwa 1,5 Kilogramm Fleisch pro Tag.^[2][5]

Territorialität und Populationsdichte

Schneeleopard

Die Größe des Streifgebietes richtet sich nach der Anzahl der verfügbaren Beutetiere. Da die Beutetiere im Hochgebirge meist nur in sehr geringen Populationsdichten vorkommen, nutzen Schneeleoparden in vielen Regionen riesige Flächen. Ein Revier umfasst in einem guten Jagdgebiet 20 bis 40 Quadratkilometer und in beutearmen Regionen wie der Mongolei bis zu 1000 Quadratkilometer. Die Territorien von Männchen und Weibchen überlappen einander oft beträchtlich.

Bis in die 1980er Jahre war über das Leben des Schneeleoparden in freier Wildbahn, insbesondere die Größe der Reviere und die Aktivitätszeiten, so gut wie nichts bekannt. Das wenige vorhandene Wissen stammte vor allem aus den Interpretationen von Spuren und den Berichten von Jägern. Die erste umfassende Studie, die detailliertere Informationen zur Lebensweise lieferte, wurde in den Jahren 1982 bis 1985 im Shey-Phoksundo-Nationalpark im westlichen Nepal durchgeführt. Dabei wurde mittels Radiotelemetrie gearbeitet und insgesamt fünf Schneeleoparden mit Sendern markiert. Die Größe der Streifgebiete variierte hier zwischen 12 und 39 Quadratkilometer, wobei teilweise große Überlappungen auftraten. In der Regel hielten die Individuen aber mindestens zwei Kilometer Abstand zueinander. Es gab keine Hinweise auf ein Patrouillieren an den Reviergrenzen. Die meiste Zeit brachten die Tiere in den Kernzonen der Streifgebiete zu. Eine saisonale Verschiebung der Streifgebiete konnte in diesem Gebiet ebenfalls nicht beobachtet werden.^[15]

Eine weitere recht umfassende Studie mit Hilfe von Radiotelemetrie wurde in den Jahren 1994 bis 1997 im Mongolischen Altai, nordöstlich des Großen Gobi-B-Schutzgebietes durchgeführt. Die Streifgebiete lagen dabei zwischen 14 und 142 Quadratkilometer. Die meisten Positionen wurden in konventioneller Weise vom Boden aus ermittelt, wodurch die Tiere bisweilen nicht geortet werden konnten, weil sie sich außerhalb des Empfangsbereiches aufhielten. Dies führte letztendlich zu einer Unterschätzung der tatsächlichen Reviergröße. Ergänzend wurde in dieser Studie daher zusätzlich Satellitentelemetrie eingesetzt, bei der die Reichweite oder störende Bergketten unproblematisch sind. Mit dieser Methode ergab sich für ein Weibchen, das nach den vom Boden aus durchgeführten Messungen ein Streifgebiet von 58 Quadratkilometer hatte, ein Streifgebiet von etwa 1600 Quadratkilometer. Bei Hinzunahme der äußersten Ausreißer ergäbe sich sogar ein Areal von etwa 4500 Quadratkilometer, was aber wohl über dem regelmäßig aufgesuchten Streifgebiet liegt. Reviere in der Größenordnung von mehreren hundert Quadratkilometern decken sich besser mit dem, was nach den recht niedrigen Beutetierbeständen zu erwarten ist. Die Schneeleoparden leben in dem Gebiet vor allem von Sibirischen Steinböcken, deren Bestandsdichte hier bei etwa einem Tier pro Quadratkilometer liegt. Berechnet man die potentiell benötigte Reviergröße bei dieser Beutetierdichte, ergibt sich ein durchschnittliches Streifgebiet von etwa 130 bis 260 Quadratkilometer, bei überlappenden Revieren von durchschnittlich jeweils drei Tieren etwa 380 bis 770 Quadratkilometer, was mit den über Satellitentelemetrie ermittelten Daten recht gut übereinstimmt.^[10]

An häufig begangenen Wegen markiert der Schneeleopard sein Revier mit Kratzspuren, Kot und einem Duftsekret. Meist hält er sich etwa sieben bis zehn Tage in einem begrenzten Gebiet auf, um dann in einen anderen Teil des Reviers zu wechseln. Der Schneeleopard galt gemeinhin eher als Nachttier, ist jedoch oft auch am Tage und vor allem in der Dämmerung aktiv. Als Unterschlupf sucht er häufig in Grotten oder Felshöhlen Schutz, deren Boden nach einer gewissen Zeit mit einer dicken Schicht aus Haaren gepolstert ist.

Fortpflanzung und Lebensdauer

Schneeleopardin und Jungtier

Junge Schneeleoparden

Hochbetagter Schneeleopard (Shynghyz)

Schneeleoparden sind Einzelgänger und kommen nur zur Paarungszeit zwischen Januar und März zusammen. Dabei setzen die Tiere vermehrt Duftmarken und stoßen Paarungsrufe aus. Diese jahreszeitlich festgelegte Paarungszeit ist für Großkatzen einmalig.^[5] Der Paarungsruf ist ein langgezogenes Heulen.^[11]

Beobachtungen in Gefangenschaft zeigen, dass der Östrus des Weibchens in der Regel fünf bis acht Tage dauert. Die Paarungen finden in einer kurzen Zeitspanne von drei bis sechs Tagen statt, wobei die Partner etwa 12 bis 36 mal pro Tag kopulieren. Ein Geschlechtsakt dauert dabei jeweils 15 bis 45 Sekunden. Die Jungen werden nach einer Tragzeit von rund 94 bis 103 Tagen geboren.^[5] Im Wurf befinden sich ein bis fünf, meist zwei bis drei Junge, die zwischen April und Juni, in der Wildnis meist im Schutz einer Felshöhle, zur Welt kommen. Diese ist mit den Haaren des Muttertieres ausgepolstert. Die Jungen sind bei der Geburt sehr dunkel behaart, blind und wiegen etwa 450 Gramm. Nach etwa sieben Tagen öffnen sie die Augen, und nach etwa zwei Monaten nehmen sie erstmals feste Nahrung zu sich. Sie bleiben 18 bis 22 Monate bei der Mutter, wodurch zwischen zwei Würfen mindestens zwei Jahre liegen.^[11]

Im Alter von zwei bis vier Monaten beginnen die Jungen, ihre Mutter auf die Jagd zu begleiten. Anfangs sind sie allerdings eher ein Hindernis als eine Hilfe für das Muttertier. In Gefangenschaft sind Schneeleoparden mit etwa zwei bis drei Jahren geschlechtsreif, vermehren sich allerdings selten vor dem vierten Lebensjahr.^[5] Angaben zum durchschnittlichen oder maximalen Alter wildlebender Individuen liegen nicht vor; in Gefangenschaft wurde der älteste bekannte Schneeleopard, der Kater Shynghyz in Japan, 25 Jahre alt.^[16]

Natürliche Feinde, Krankheiten und Parasiten

Der wichtigste natürliche Feind und gleichzeitig größter Konkurrent ist der Wolf, in den südlichen Teilen des Verbreitungsgebietes ist darüber hinaus auch der Leopard ein großer Konkurrent.

Wie stark Schneeleoparden in freier Wildbahn unter Krankheiten und Parasiten leiden, ist nicht genau untersucht. Fälle von Tollwut wurden bekannt. In Gefangenschaft sterben Jungtiere häufig an Magen-Darm-Entzündungen.^[2] In einem Zoo in Japan wurde im Jahr 2003 erstmals ein Herzwurm nachgewiesen.^[17]

Verbreitungsgebiet und Bestand

Verbreitungsgebiet des Schneeleoparden

Der Schneeleopard bewohnt die Hochgebirge Zentralasiens. Im Himalaya ist er ebenso zu Hause wie im Hindukusch, Pamir, Kunlun, Tianshan, Altai und benachbarten Gebirgszügen. Die nördlichsten Vorkommen liegen im Gebiet des Baikalsees, im Osten reicht das Verbreitungsgebiet bis Osttibet, im Süden bildet der Himalaya die Verbreitungsgrenze und im Westen der Hindukusch. Der größte Teil des Verbreitungsgebietes liegt in Tibet und anderen Teilen der Volksrepublik China. Schneeleoparden leben in zwölf Ländern. Unklar ist, ob die Katze auch in Myanmar an der Grenze zu China vorkommt, wo zumindest potentielle Lebensräume existieren.^[18][19]

Schätzungen gehen von insgesamt 4000 bis 6600 wild lebenden Individuen aus, die sich auf eine Fläche von 1,8 Millionen Quadratkilometern verteilen. Davon gelten 550.000 Quadratkilometer als sehr gutes Habitat. Das potentielle Verbreitungsgebiet wird auf drei Millionen Quadratkilometer geschätzt.^[20]

Bedrohung

Gefährdeter Schneeleopard auf russischer Briefmarke

Die illegale, aber lukrative Pelzjagd hat die Bestände dieser Raubkatze erheblich reduziert. Auch die Knochen des Schneeleoparden sind in der Traditionellen Chinesischen Medizin begehrt und erzielen hohe Preise. Außerdem wird er verfolgt, weil er gelegentlich Haustiere schlägt. In allen Staaten seines Verbreitungsgebiets steht der Schneeleopard unter Schutz, doch Wilderei ist ein Problem, das ihn weiter gefährdet. Die Bejagung seiner natürlichen Beutetiere durch den Menschen stellt ebenfalls eine ernste Bedrohung für die Katze dar. In weiten Teilen seines Verbreitungsgebietes ist der Schneeleopard heute sehr selten geworden. Die Art wurde von der IUCN bis 2017 als endangered (stark gefährdet) geführt, dann wurde ihr Bedrohungsstatus als vulnerable (gefährdet) eingestuft, da die geschätzte Anzahl der ausgewachsenen Individuen größer als 2500 ist und angenommen wird, dass der Bestand in 22,6 Jahren sich um höchstens 10 % verringert.^[20]

Der Schneeleopard wurde bereits 1985 auf Vorschlag Deutschlands auf den Anhang I der UN-Konvention zum Schutz der wandernden Tierarten gesetzt. Mit Ausnahme des tibetischen Plateaus befinden sich alle Schneeleopardenpopulationen genau in den Hochgebirgszügen, die sowohl die natürlichen als auch die nationalstaatlichen Grenzen zwischen den zwölf Herkunftsländern bilden: Himalaja, Hindukusch/Karakorum, Tianshan und Altai. Im gesamten Verbreitungsgebiet der Schneeleoparden fehlt es eklatant an transnationaler Kooperation. Gerade in den Grenzregionen sind Schneeleoparden durch Wilderei und den Mangel an Beutetieren bedroht. Darüber hinaus häufen sich die Hinweise, dass in den Grenzregionen Angehörige des Militärs und Grenzposten sowohl Beutetieren als auch Schneeleoparden nachstellen. Der NABU fordert daher grenzüberschreitende Schutzmaßnahmen für den bedrohten Schneeleoparden und begrüßt die Initiative Tadschikistans, im Rahmen der Vertragsstaatenkonferenz konkrete grenzüberschreitende Schutzmaßnahmen in einem Abkommen festzuschreiben.^[21]

Eine große Gefahr für den Schneeleoparden liegt darin, dass er bei den Viehzüchtern seiner Heimatregionen als Viehdieb ungeliebt ist und vielerorts auch verfolgt wird. Strategien zur Vermeidung von Angriffen auf Haustiere sind ein Schlüssel zum Schutz der bedrohten Katze. Besonders in Gebieten mit niedrigen Beständen an natürlichen Beutetieren greift der Schneeleopard häufig auf Haustiere als Nahrungsgrundlage zurück. Daher sind der Schutz von wilden Huftieren und Ausgleichszahlungen für geschädigte Viehzüchter entscheidend für den Erhalt des Schneeleoparden.^[12][13]

Vorkommen nach Staaten

Schneeleopard in Afghanistan (Wakhan-Distrikt)

• Für Afghanistan, wo der Schneeleopard im Pamir und Hindukusch vorkommt, liegen kaum Angaben zur Population vor. Die Katzen dürften ebenso wie ihre Beutetiere durch den jahrzehntelangen Krieg starke Einbußen erfahren haben. Zum Verbreitungsgebiet gehören der Wakhan-Korridor und die südlichen Teile Badakhshans, wo er etwa aus Zebak nachgewiesen ist. Angebliche Vorkommen im Ajar-Tal sind dagegen unbestätigt.^[18]

• In Bhutan befinden sich etwa 15.000 Quadratkilometer Lebensraum für Schneeleoparden. Es dürfte demzufolge etwa 100 Tiere beherbergen. Der wichtigste Nationalpark für den Schneeleoparden ist der Jigme-Dorji-Nationalpark.^[18]

• China ist das Land mit der größten Zahl an Schneeleoparden und verfügt über 300.000 Quadratkilometer potentiell gutes Schneeleopardenhabitat.^[24] Insgesamt werden über eine Million Quadratkilometer als geeignet eingeschätzt. Die Gesamtpopulation wurde für das Jahr 1994 auf 2000 bis 2500 Tiere geschätzt. Der Schneeleopard kommt innerhalb Chinas in den Provinzen beziehungsweise Autonomen Gebieten Tibet, Xinjiang, Qinghai, Gansu, Sichuan und Yunnan vor. In der Inneren Mongolei steht er kurz vor dem Aussterben. In Gansu sind die meisten Populationen ebenfalls drastisch gesunken. Einige Teilpopulationen, etwa jene im Mazong Shan und weiteren nördlichen Gebirgen der Provinz, sind völlig ausgestorben. Kleinere Restbestände halten sich in Gansu noch im Yanchiwan-Naturreservat und im Qilian Shan-Naturreservat. Über die Vorkommen in Sichuan und Yunnan am südöstlichen Rand des Schneeleoparden-Verbreitungsgebietes liegen kaum Daten vor.^[18] Kürzlich konnte die Art allerdings durch Kamerafallen im Wolong-Naturschutzgebiet nachgewiesen werden.^[25] In den gewaltigen Schutzgebieten der zentralen tibetischen Hochländer, etwa im Changtang-Naturreservat und im Arjinshan-Naturreservat, sind Schneeleoparden relativ selten, was auf die geringen Blauschafbestände und die wenigen Steilhänge in diesem Gebiet zurückzuführen sein dürfte. Im Autonomen Gebiet Tibet scheinen vor allem im Westteil und an der Grenze zu Nepal und Indien größere Bestände vorzukommen. So verfügt das Qomolangma-Naturreservat über eine recht gute Population.^[18] Im Uigurischen Autonomen Gebiet Xinjiang wurde die Gesamtpopulation in drei Reservaten in den 1980er Jahren auf etwa 750 Tiere geschätzt, von denen etwa 15 im Tomur-Naturreservat im Tian Shan lebten.^[26] In diesem Schutzgebiet, das eines der größten Schneeleopardenreservate Nordwestchinas darstellt, konnte sich die Population mittlerweile erholen. Zwei Untersuchungen der Jahre 2004 und 2005 kamen auf schätzungsweise 40 bis 65 beziehungsweise 80 bis 130 Tiere im Reservat.^[27][28][29] Im Tian Shan erstreckt sich das Verbreitungsgebiet bis zur mongolischen Grenze. Daneben kommen Schneeleoparden in Xinjiang auch im Altai, im Arjin Shan und Kunlun, die die Nordgrenze des Tibetischen Plateaus bilden, und außerdem im Pamir und Karakorum an den westlichen Grenzgebieten zu Tadschikistan, Afghanistan und Pakistan vor. Eines der wichtigsten Reservate im Karakorum ist das Taxkorgan-Reservat, wo 1987 noch 50 bis 57 Schneeleoparden vermutet wurden.^[30] Hier ist die Zahl aufgrund der sinkenden Beutetierbestände allerdings inzwischen gesunken.^[31] In Qinghai wurde die Gesamtpopulation in den 1980er Jahren auf etwa 650 Tiere geschätzt.^[18]

• In Indien kommt der Schneeleopard nur in den Hochgebirgszonen im Norden des Landes vor. Das Land beherbergte in den 1980er Jahren vermutlich etwa 500 Schneeleoparden auf etwa 95.000 Quadratkilometer Fläche. Davon lebt der weitaus größte Teil in Ladakh, wo etwa im Hemis-Nationalpark eine große Population lebt.^[18] Im Gebiet des Spiti-Flusses im Norden der Provinz Himachal Pradesh ernähren sich Schneeleoparden zu großen Teilen von Haustieren. Dennoch wird die Katze hier, vor allem aus religiösen und kulturellen Gründen, kaum verfolgt.^[13]

• In Kasachstan bewohnt der Schneeleopard nur die Gebirge am Südost- und Ostrand des Landes. Kleinere Populationen existieren etwa im Dsungarischen Alatau. Die meisten Tiere leben im Grenzgebiet zu Kirgistan in verschiedenen Ketten des Tienshan.^[32] Die einzigen stabilen Populationen in Kasachstan befinden sich offenbar im Almaty-Naturreservat und im Aksu-Jabagly-Naturreservat.^[33]

Tienshangebirge

• In Kirgistan bewohnt der Schneeleopard den Talas-Alatau, die Ferghanaberge und die Ketten Tienshan. Das gebirgige Land verfügt über 65.800 Quadratkilometer Schneeleopardenhabitat und könnte Schätzungen zufolge etwa 800 dieser Großkatzen beherbergen. Schutzgebiete, in denen Schneeleoparden vorkommen, sind das Issyk-Kul-Reservat, das Sarychat-Ertash-Naturreservat und der Ala-Artscha-Nationalpark.^[32]

• In der Mongolei, wo der Schneeleopard nur in den Gebirgen der Westhälfte des Landes vorkommt, ist er immer noch recht weit verbreitet. Der Gesamtbestand des Schneeleoparden in der Mongolei wird auf etwa 1000 Tiere geschätzt, womit das Land etwa 13–22 % des Weltbestands beherbergt. Das gesamte Verbreitungsgebiet im Land umfasst etwa 130.000 Quadratkilometer.^[34] Die wichtigsten Gebirgsketten der Mongolei mit Vorkommen von Schneeleoparden sind der Altai, das Khangai-Gebirge, die Chöwsgöl-Berge, die Berge der Transaltai-Gobi sowie Kharkhyral und Turgen Uul. Aus dem mongolischen Teil des Sajan und dem Baikalseegebiet ist der Schneeleopard mittlerweile verschwunden. In den Khangai- und Chöwsgöl-Bergen ist er sehr selten, möglicherweise schon verschwunden. In den gebirgigen Teilen der Transaltai-Gobi ist er ebenfalls nicht häufig, dürfte aber auf den meisten größeren Bergen noch vorkommen. Insgesamt deckt sich sein Vorkommen stark mit dem Sibirischen Steinbock, seinem wichtigsten Beutetier in der Mongolei. Vermutlich war der Schneeleopard in der Mongolei ebenso wie in Russland seit jeher relativ selten. Dies gilt insbesondere für die nördlichen Randgebiete des Verbreitungsgebietes. Die Katze wird in der Mongolei vor allem wegen ihres Pelzes gejagt. Gelegentlich stellt man ihr auch als Viehräuber nach. Der Schneeleopard kommt in einigen Schutzgebieten des Landes wie dem Khokh-Serkh-Reservat im Altai vor.^[9] Weitere Reservate, in denen der Schneeleopard vorkommt, sind das Große Gobi B Schutzgebiet^[35] und der Nationalpark Gobi Gurwan Saichan.^[36]

Das Everest-Gebiet zählt inzwischen auch auf nepalesischer Seite wieder zum Lebensraum des Schneeleoparden.

• In Nepal bewohnt der Schneeleopard die Gebirgsketten im Norden an der Grenze zu Tibet. Relativ hohe Bestandsdichten von mindestens fünf bis zehn Tieren pro 100 Quadratkilometer wurden in den 1980er Jahren im Gebiet des Shey-Phoksundo-Nationalparks im Nordwesten Nepals ermittelt.^[15] Im Humla-Distrikt (Karnali) im Westen des Landes wird der Schneeleopard als Viehräuber verfolgt.^[37] Ähnliches gilt für das Gebiet der Annapurna Conservation Area, wo um das Jahr 1990 Untersuchungen zufolge die Mehrzahl der Viehhalter eine Ausrottung des Schneeleoparden befürwortete.^[14] Im Everest-Gebiet wurde der Schneeleopard auf nepalesischer Seite in den 1960er Jahren ausgerottet. Mittlerweile scheint er den Sagarmatha-Nationalpark wieder besiedelt zu haben. Dies war vor allem durch die Erholung der Bestände von Himalaya-Tahren und Gelbbauch-Moschustieren (Moschus chrysogaster) möglich.^[38] Weitere Großschutzgebiete mit Schneeleopardenpopulationen sind der Makalu-Barun-Nationalpark, das Kangchendzönga-Schutzgebiet, der Langtang-Nationalpark, das Manaslu-Schutzgebiet und das Dhorpatan-Jagdreservat.^[39]

• In Pakistan bewohnt der Schneeleopard ausschließlich die Gebirgsketten der nördlichen Landesteile. Die Katze kommt hier in den Distrikten Chitral, Dir, Swat und Kohistan, in Gilgit-Baltistan sowie im Muzaffarabad-Distrikt vor. Pakistan besitzt etwa 80.000 Quadratkilometer potentielles Schneeleopardenhabitat, wovon etwa 40.000 Quadratkilometer als sehr guter Lebensraum gelten. Die Art kommt in einigen Schutzgebieten des Landes, etwa im Chitral-Nationalpark und im Khunjerab-Nationalpark vor.^[40] George B. Schaller schätzte die Population in Pakistan im Jahr 1976 vorsichtig auf 100 bis 250 Tiere.^[41] Eine jüngere Schätzung aus dem Jahr 2003 geht von insgesamt etwa 320 bis 400 Schneeleoparden in ganz Pakistan aus. Sie basiert im Wesentlichen auf der Hochrechnung einer Schneeleoparden-Zählung der Jahre 1998 bis 2001 in der Region Baltistan, wo alleine etwa 90 bis 120 Schneeleoparden leben sollen. In dieser Region bilden Schraubenziege und Sibirischer Steinbock die wichtigsten natürlichen Beutetiere. Die Bestandsdichten dieser Huftiere liegen zum Teil bei 0,5 pro Quadratkilometer. Die größte Bedrohung in Pakistan ist die Bejagung des Schneeleoparden als Viehdieb und zur Pelzgewinnung. Derzeit scheint der Druck auf die Katze allerdings noch mäßig zu sein, da die Viehhalter der Gegend arm und schlecht organisiert sind. Ob die zunehmende Trophäenjagd, von der die lokale Bevölkerung teilweise profitiert, eine Gefahr oder eine Chance für den Schneeleoparden darstellt, ist unklar und hängt vermutlich von den entsprechenden Bedingungen ab. Hohe Bestände von natürlichen Beutetieren nützen zwar erst einmal dem Schneeleoparden, doch könnte der Jagddruck auf die Katze zunehmen, wenn die lokale Bevölkerung sie als Feind dieser Einnahmen betrachtet.^[40]

Das russische Altaigebirge zählt zu den nördlichsten Vorkommensgebieten.

• Russland beherbergt die nördlichsten Randpopulationen des Schneeleoparden. Ursprünglich erstreckte sich das Verbreitungsgebiet vom Altaigebirge im Westen bis zum Oberlauf der Lena im Baikalgebiet. Das Verbreitungsgebiet erstreckte sich im Nordosten mindestens bis ins Gebiet von Balagansk, im Südosten des großen Bratsker Stausees.^[2] Am Beginn des 20. Jahrhunderts verschwand die Art aus den nördlichen und westlichen Teilen des Areals. Der Rückzug aus dem Baikal- und Transbaikalgebiet erfolgte wohl mit dem Verschwinden von Wildziegen und Wildschafen in dieser Region. Heute ist das Vorkommen auf das Altai- und Sajangebirge, einschließlich Tuwa und Tunkaberge, beschränkt. Unbestätigte Berichte deuten darauf hin, dass er noch im Süden der Tschita-Region östlich des Baikalsees vorkommt. In den 1980er Jahren wurde er darüber hinaus im Kusnezker Alatau und in den Kanskoe Belogor'e, einem nördlichen Ausläufer des Sajan südlich von Kansk, nachgewiesen. Zu den Bestandszahlen des Schneeleoparden in Russland liegen kaum handfeste Daten vor. Alle Angaben basieren lediglich auf groben Schätzungen. Man vermutet, dass etwa 150 bis 200 Schneeleoparden in Russland leben, von denen etwa 30 bis 40 Tiere im Tschuja- und Katungebiet vorkommen.^[42] Eine Studie, die mit Hilfe von Kamerafallen und Spuren-Analysen im westlichen Sajangebirge zwischen Januar und März 2008 durchgeführt wurde, kam zum Ergebnis, dass ein etwa 120 Quadratkilometer großes Areal im Bereich des Sajano-Schuschensker Reservates von insgesamt sechs Schneeleoparden aufgesucht wurde. Zu dieser Jahreszeit bewohnen die Tiere hier vor allem steile Süd- und Osthänge zwischen 540 und 1200 Meter über dem Meeresspiegel.^[43] Das Schutzgebiet beherbergt etwa 15 Schneeleoparden und ist eines der Schlüssel-Schutzgebiete für den Schneeleoparden im Sajangebirge.^[42] Die Lebensräume im russischen Altai werden durch das Altai-Schutzgebiet und das Katun-Schutzgebiet geschützt.

• Über die Bestandsverhältnisse in Tadschikistan ist wenig bekannt. Unterschiedliche Schätzungen gehen von 200 bis 300 beziehungsweise 80 bis 100 Exemplaren aus. Zum Verbreitungsgebiet sollen das Pamir-Gebiet in Berg-Badachschan sowie das Serafschan-, Gissar- und Karategin-Gebiet im Nordwesten des Landes zählen.^[32]

• Die Vorkommen in Usbekistan liegen an der Westgrenze des Gesamtverbreitungsgebietes und befinden sich im westlichen Tienshan und Pamir-Alai, etwa dem Gissar-Naturschutzgebiet. Man geht von nur etwa 20 bis 50 Tieren in Usbekistan aus.^[44]

Bestand in Gefangenschaft

Etwa 580 Schneeleoparden leben in Zoologischen Gärten und ähnlichen Einrichtungen (Stand 1994).^[3] In Gefangenschaft wird regelmäßig Nachwuchs großgezogen. Statt der durchschnittlichen Wurfgröße von zwei bis drei sind hier vereinzelt bis zu sieben Jungtiere zur Welt gekommen.

Evolution und Systematik

Der Schädel des Schneeleoparden ist durch eine relativ kurze Schnauze gekennzeichnet.

Der Schneeleopard zählt zu den Großkatzen (Pantherinae), hat aber in einigen Merkmalen eine Sonderstellung inne. Obwohl er wie Löwe, Jaguar, Leopard und Tiger ein unverknöchertes, elastisches Zungenbein besitzt, das früher mit der Fähigkeit zum Brüllen in Verbindung gebracht wurde, brüllt der Schneeleopard nicht. Neuere Studien zeigen, dass die Fähigkeit zum Brüllen vor allem mit der speziellen Morphologie des Kehlkopfs zusammenhängt. Der Schneeleopard besitzt diese Kehlkopf-Morphologie genauso wenig wie Kleinkatzen.^[3] Aufgrund dieser anatomischen Besonderheit ist er die einzige Großkatze, die in der Lage ist, wie Hauskatzen zu schnurren. Eine weitere Eigenschaft unterscheidet ihn von den vier genannten Arten: Er verzehrt seine Beute in Hockstellung, wie Kleinkatzen es tun, und nicht wie typische Großkatzen im Liegen. Darüber hinaus ist der Schädel durch eine kurze Schnauze und eine hohe Stirn gekennzeichnet.

Ursprünglich wurde der Schneeleopard bereits zur Gattung Panthera gestellt, zwischenzeitlich aber aufgrund der genannten Besonderheiten der separaten Gattung Uncia zugeordnet. Neuere molekulargenetische Untersuchungen zeigen jedoch, dass er tatsächlich zur Gattung Panthera gehört.^[45] Innerhalb der Gattung Panthera ist die systematische Stellung allerdings noch nicht völlig geklärt. Genetische Analysen lieferten lange keine einheitlichen Interpretationen, da die Gattung Panthera sich erst vor wenigen Millionen Jahren, und offenbar in relativ kurzer Zeit, in verschiedene Arten aufgespalten hat. Analysen von mehreren mitochondrialen Genen in verschiedenen Studien deuteten zuerst darauf hin, dass der Schneeleopard an der Basis der Gattung steht, sich die anderen Arten also erst nach Abspaltung des Schneeleoparden auseinander entwickelten.^[46][47] Andere Studien mitochondrialer DNA stellten den Schneeleoparden dagegen als Schwesterart neben den Tiger.^[48] Unter Hinzunahme weiterer mitochondrialer Gene sowie Zellkern-DNA wurde als Schwesterart eher der Leopard vermutet.^[49] Eine weitere Studie, bei der das gesamte mitochondriale Genom des Schneeleoparden entschlüsselt wurde, kam schließlich zum Ergebnis, dass er am wahrscheinlichsten eine Schwesterart des Löwen darstellt.^[50] Dieses Ergebnis wurde von einer weiteren jüngeren Studie bestätigt, in welcher die gesamte mitochondriale DNA-Sequenz bei der Analyse des Verwandtschaftsgrads berücksichtigt wurde.^[51]

Ein Kladogramm der rezenten Großkatzen sähe demnach folgendermaßen aus:^[51]

Nebelparder (Neofelis)

Tiger (Panthera tigris)

Jaguar (Panthera onca)

Leopard (Panthera pardus)

Löwe (Panthera leo)

Schneeleopard (Panthera uncia)

Die genetischen Befunde deuten darauf hin, dass sich die Linie des Schneeleoparden vor etwa vier bis fünf Millionen Jahren von der Löwen-Linie getrennt hat. Um diese Zeit fand eine starke Hebung des nordwestlichen Hochlands von Tibet statt. Vermutlich erreichten die Vorfahren des Schneeleoparden damals erstmals diese alpinen Gebiete und passten sich langsam den Gegebenheiten an. Die wichtigsten Schritte zur Artbildung des Schneeleoparden dürften aber vor etwa 1,7 Millionen Jahren stattgefunden haben, als das tibetische Hochland sein heutiges Niveau nahezu erreicht hatte.^[51]

Bis vor kurzem waren vom Schneeleoparden nur wenige Fossilfunde aus dem späten Pleistozän bekannt, die aus dem Altai-Gebirge an der Westgrenze der Mongolei stammen. Doch neuere Funde aus den Siwaliks in Nordpakistan zeigen, dass die Katze hier wahrscheinlich vor 1,2 bis 1,4 Millionen Jahren verbreitet war. Allerdings scheint der Schneeleopard schon immer auf den asiatischen Kontinent beschränkt gewesen zu sein.^[7] Angebliche Funde aus dem Jungpleistozän Europas stammen von Leoparden oder großen Luchsen.^[11]

Schneeleoparden sehen sich in ihrem gesamten Verbreitungsgebiet sehr ähnlich. Tiere des Himalaya unterscheiden sich optisch kaum von Tieren des Altaigebirges. Auf der Grundlage der aberranten Fellfärbung weniger Einzelindividuen wurden dennoch bis zu drei Unterarten vorgeschlagen. Panthera uncia schneideri (Exemplar aus Sikkim), Panthera uncia uncioides (Fell aus Nepal) und Panthera uncia uncia.^[2][11] Das Handbook of the Mammals of the World unterscheidet P. u. uncia aus Russland, der Mongolei und Zentralasien sowie P. u. uncioides aus West-China und dem Himalayagebiet.^[5] Genetische Untersuchungen zu den umstrittenen Unterarten wurden bisher nicht durchgeführt.^[20]

Der Schneeleopard in der Kultur

Siehe auch: Der Schneeleopard in der Kunst (Commons-Kategorie)

Das Wappen der kasachischen Stadt Almaty

Der Schneeleopard-Orden

Dem Schneeleoparden wird als charismatischem Tier in der Regel weltweit große Sympathie entgegengebracht. Seine Scheu und Seltenheit tragen zu einer gewissen Mystifizierung bei. Sein kirgisischer Titel „Geist der Berge“ wird beispielsweise von westlichen Naturschutzorganisationen gebraucht.^[52] Bei den Viehzüchtern seiner Heimatländer gilt er dagegen häufig als Schädling.

Der Schneeleopard ist ein nationales Symbol für Tataren und Kasachen. Im Wappen der Städte Almaty (Kasachstan), Samarkand (Usbekistan) und Bischkek (Kirgistan) befindet sich jeweils ein Schneeleopard, der manchmal geflügelt ist. Die ehemalige 10.000-Tenge-Banknote (kasachische Währung) war von einem Schneeleoparden geziert. Das Staatswappen Tatarstans und Chakassiens zeigt einen stilisierten, geflügelten Schneeleoparden. Daneben ziert der Schneeleopard das Logo der Eishockeyklubs Ak Bars Kasan und Barys Nur-Sultan, da die Namen dieser Klubs als „Schneeleopard Kasan“ und „Schneeleopard Astana“ übersetzt werden können.

Der Schneeleopard-Orden stammt aus Sowjet-Zeiten und wird heute noch durch die GUS-Staaten an Bergsteiger verliehen, die alle fünf Siebentausendergipfel in den Nachfolgestaaten der Sowjetunion erfolgreich bestiegen haben.

Eine Version des Betriebssystems der Firma Apple trägt die Bezeichnung Snow Leopard, die englische Bezeichnung für Schneeleopard: Mac OS X Snow Leopard 10.6.

Angriffe auf Menschen

Angriffe auf Menschen wurden bisher kaum bekannt. Die einzigen zwei in der Literatur angegebenen Fälle ereigneten sich in der Nähe von Almaty. Ein tollwütiges Tier griff hier am 12. Juli 1940 zwei Männer an und verletzte sie schwer, bevor es getötet wurde. Ein anderes, sehr altes Tier griff ebenfalls im Raum Almaty einen Menschen an, wurde aber mit einem Knüppel außer Gefecht gesetzt und getötet.^[2]

Literatur

• Thomas Bauer: Nurbu – Im Reich des Schneeleoparden. Wiesenburg Verlag, Schweinfurt 2012, ISBN 978-3-942063-89-0
• Peter Matthiessen: Auf der Spur des Schneeleoparden. Malik / National Geographic, München 2000, ISBN 978-3492400893 (orig. The Snow Leopard, Viking Books, New York 1978, ISBN 978-0099771111)
• Eckard Gehm: Schneeleopard (Uncia uncia). Geist der Berge. Verlag Wildpark Lüneburger Heide, Hanstedt-Nindorf 2002, ISBN 3-00-009603-5 (deutsch/englisch)
• Ronald M. Nowak: Walker’s Mammals of the World. Johns Hopkins University Press, 1999 ISBN 0-8018-5789-9
• M. E. Sunquist & F. C. Sunquist (2009): Family Felidae (Cats). (S. 128–130). In: D. E. Wilson, R. A. Mittermeier (Hrsg.): Handbook of the Mammals of the World. Bd. 1: Carnivores. Lynx Edicions, 2009. ISBN 978-84-96553-49-1

Einzelnachweise

1. ↑ Hans W. Kothe: Raubkatzen. ISBN 978-3-86146-361-0, S. 278.
2. ↑ ^{a b c d e f g h i j k l} V. G. Heptner und A. A. Sludskii (1992): Mammals of the Soviet Union, Bd. II, Teil 2 CARNIVORA (Hyaenas and Cats). Leiden/New York. ISBN 90-04-08876-8 (S. 274 ff.)
3. ↑ ^{a b c} Nowak, 1999 (S. 824 f.)
4. ↑ ^{a b c} Chadwick, D. H.: Out of the Shadows. National Geographic, 2008.
5. ↑ ^{a b c d e f g h} Sunquist & Sunquist, 2009 (S. 127 f.)
6. ↑ Von Wilderness Films India Ltd. im Jahr 2019 veröffentliche Dokumentation "Snow Leopard of the Himalaya: most magnificent cat". Siehe Minute fünf und 11 bei https://www.youtube.com/watch?v=oRQXebUBZtI. Im Video weisen die Dokumentarfilmer auch auf die Unversehrtheit hin.
7. ↑ ^{a b} Alan Turner, Mauricio Antón: The big cats and their fossil relatives. An illustrated guide to their evolution and natural history. Columbia University Press, New York NY 1997, ISBN 0-231-10229-1 (S. 77 f.).
8. ↑ ^{a b} S. Lovari, R. Boesi, I. Minder, N. Mucci, E. Randi, A. Dematteis & S. B. Ale: Restoring a keystone predator may endanger a prey species in a human-altered ecosystem: the return of the snow leopard to Sagarmatha National Park. Animal Conservation 12 (2009) S. 559–570 (online link)
9. ↑ ^{a b c} David Mallon: The Snow Leopard, Panthera uncia, in Mongolia. Mongolia International Pedigree Book of Snow Leopards (1984).
10. ↑ ^{a b c} Thomas M. McCarthy, Todd K. Fuller, Bariusha Munkhtsog: Movements and activities of snow leopards in Southwestern Mongolia. Biological Conservation 124 (2005), S. 527–537
11. ↑ ^{a b c d e f} Helmut Hemmer: Uncia uncia. (Memento vom 1. April 2012 im Internet Archive) In: Mammalian Species. The American Society of Mammalogists, 1972, (pdf; 579 kB).
12. ↑ ^{a b} Muhammad Bilal Anwar, Rodney Jackson, Muhammad Sajid Nadeem, Jan E. Janečka, Shafqat Hussain, Mirza Azhar Beg, Ghulam Muhammad & Mazhar Qayyum: Food habits of the snow leopard Panthera uncia (Schreber, 1775) in Baltistan, Northern Pakistan. Eur J Wildl Res, 2011. doi:10.1007/s10344-011-0521-2
13. ↑ ^{a b c} S. Bagchi & C. Mishra: Living with large carnivores: predation on livestock by the snow leopard (Uncia uncia). Journal of Zoology 268 (2006), S. 217–224,
14. ↑ ^{a b} Madan K. Oli, Iain R. Taylor, M. Elizabeth Rogers: Snow leopard Panthera uncia predation of livestock: An assessment of local perceptions in the Annapurna Conservation Area, Nepal, Biological Conservation, Bd. 68, Nr. 1, 1994, S. 63–68.
15. ↑ ^{a b} R. Jackson & G. Ahlborn (1989): Snow leopards (Panthera uncia) in Nepal: Home Range and Movements. Nat. Geo. Research. 5 (2): S. 161–175.
16. ↑ The oldest snow leopard in the world, Artikel über Shynghyz in Tama-Zoo, Tokio
17. ↑ Murata, K., Yanai, T., Agatsuma, T., Uni, S. (2003). Dirofilaria immitis infection of a snow leopard (Uncia uncia) in a Japanese zoo with mitochondrial DNA analysis J Vet Med Sci. 65(8):945-7.
18. ↑ ^{a b c d e f g} T. M. McCarthy und G. Chapron (2003): Snow Leopard Survival Strategy. ISLT and SLN, Seattle, USA. International Snow Leopard Trust, Seattle, Washington. PDF (Memento vom 4. März 2016 im Internet Archive)
19. ↑ Snow Leopard Network: Snow Leopard Survival Strategy. Revised 2014 Version. Snow Leopard Network, Seattle, Washington 2014. PDF
20. ↑ ^{a b c} Panthera uncia in der Roten Liste gefährdeter Arten der IUCN 2011.1. Eingestellt von: R. Jackson, D. Mallon, T. McCarthy, R. A. Chundaway & B. Habib, 2008. Abgerufen am 13. Februar 2012.
21. ↑ Tadschikistan: Grenzübergreifender Naturschutz in der Hochgebirgsregion Pamir-Alai (Memento vom 2. April 2015 im Internet Archive) auf der Seite des NABU
22. ↑ Bestandszahlen auf animalinfo.org mit einzelnen Referenzen
23. ↑ WWF International, 300 – 400 snow leopards estimated to be found in Nepal, 27. Juli 2009
24. ↑ T. M. McCarthy und G. Chapron (2003): Snow Leopard Survival Strategy. Seattle, USA, International Snow Leopard Trust.
25. ↑ Sheng Li, Dajun Wang, Zhi Lu, William J. McShea: Cats living with Pandas – The status of wild felids within giant panda range, China. CATnews 52 Spring 2010
26. ↑ George B. Schaller, Li Hong, Talipu, Ren Junrang und Qiu Mingjiang: The snow leopard in Xinjiang, China. Oryx (1988), 22: S. 197–204
27. ↑ Feng Xu, Ming Ma und Yiqun Wu: Recovery of Snow Leopard Uncia uncia in Tomur National Nature Reserve of Xinjiang, Northwestern China. Pakistan J. Zool., Bd. 42 (6), S. 825–827, 2010.
28. ↑ Mardan Turghan, Ming Ma, Feng Xu und Yan Wang: Status of snow leopard Uncia uncia and its conservation in the tumor peak natural reserve in Xinjiang, China. International Journal of Biodiversity and Conservation, Bd. 3 (10), S. 497–500, 4. Oktober 2011.
29. ↑ M. Ma, F. Xu, R. S. Chunddawat, K. Jumabay, Y. Q. Wu, Aizezi, M. H. Zhu: Camera Trapping of snow leopards for the photo capture rate and population size in the Muzat Valley of Tianshan Mountains (Memento vom 11. Februar 2015 im Internet Archive). Acta Zoologica Sinica, (2006) 4: S. 788–793
30. ↑ G. B. Schaller, H. Li et al. (1987): Status of Large Mammals in the Taxkorgan Reserve, Xinjiang, China. Biological Conservation 42 (1): S. 53–71.
31. ↑ Philip Riordan and Shi Kun: Snow Leopard Survey of Taxkurgan Nature Reserve 2009. Report to Snow Leopard Conservation Grants Program. Wildlife Conservation Research Unit, January 2010.
32. ↑ ^{a b c} Rodney Jackson: Snow Leopard Status, Distribution, and Protected Area Coverage. Contributed Papers to the Snow Leopard Survival Strategy Summit, Mai 2002, Prepared by the International Snow Leopard Trust.
33. ↑ O. Loginov: Status and Conservation of Snow Leopard in Kazakstan. 8th International Snow Leopard Symposium Proceedings. Washington 1995. S. 39–41.
34. ↑ Urs Breitenmoser, Victor Lukarevskiy and Onon Yondon (2006). Evaluation of WWF’s Snow Leopard Conservation Activities in Mongolia. (PDF; 776 kB) IUCN/SSC Cat Specialist Group, Muri/Bern, 36 pages.
35. ↑ Petra Kaczensky, Namtar Enkhsaikhan, Oyunsaikhan Ganbaatar und Chris Walzer: The Great Gobi B Strictly Protected Area in Mongolia – refuge or sink for wolves Canis lupus in the Gobi. Wildlife Biology 14 (4): S. 444–456. 2008.
36. ↑ R.P. Reading, S. Amgalanbaatar und L. Lhagvasuren (1999). Biological assessment of Three Beauties of the Gobi National Conservation Park, Mongolia. Biodiversity and Conservation, Bd. 8, Nr. 8, S. 1115–1137.
37. ↑ J. R. Khatiwada und Y. Ghimirey: Status of Snow Leopard (Uncia uncia) in Humla District, Western Nepal. Scientific World, Bd. 7, Nr. 7, Juli 2009
38. ↑ Som B. Ale, Pralad Yonzon und Kamal Thapa: Short Communication: Recovery of snow leopard Uncia uncia in Sagarmatha (Mount Everest) National Park, Nepal. Oryx, Bd. 41, Nr. 1, Januar 2007
39. ↑ Som B. Ale & Bhaskar S. Karky: Observations on Conservation of Snow Leopards in Nepal. Contributed Papers to the Snow Leopard Survival Strategy Summit, May 2002, Prepared by the International Snow Leopard Trust.
40. ↑ ^{a b} Shafqat Hussain: The status of the snow leopard in Pakistan and its conflict with local farmers. Oryx Vol 37 No 1 January 2003
41. ↑ G. Schaller (1976): Mountain Mammals in Pakistan. Oryx, 13, S. 351–356.
42. ↑ ^{a b} A. D. Poyarkov & A. E. Subbotin: The Snow Leopard Status in Russia. Contributed Papers to the Snow Leopard Survival Strategy Summit, May 2002, Prepared by the International Snow Leopard Trust.
43. ↑ A. E. Subbotin und S. V. Istomov: The Population Status of Snow Leopards Uncia uncia (Felidae, Carnivora) in the Western Sayan Mountain Ridge. Doklady Biological Sciences, 2009, Bd. 425, (S. 183–186)
44. ↑ Elena Kreuzberg-Mukhina et al.: Snow Leopard and its Protection in Uzbekistan. Contributed Papers to the Snow Leopard Survival Strategy Summit, May 2002, Prepared by the International Snow Leopard Trust.
45. ↑ Dianne N. Janczewski, William S. Modi, J. Claiborne Stephens, and Stephen J. O’Brien (1996). Molecular Evolution of Mitochondrial 12S RNA and Cytochrome b Sequences in the Pantherine Lineage of Felidae. Molecular Biology and Evolution 12 (4): 690. Abgerufen am 26. September 2006.
46. ↑ W. E. Johnson, S. J. O’Brien (1997): Phylogenetic reconstruction of the felidae using 16SrRNA and NADH-5 mitochondrial genes. Mol Evol 44 (1): S. 98–116
47. ↑ M. Y. Mattern, D. A. McLennan (2000): Phylogeny and speciation of felids. Cladistics 16:232–253
48. ↑ K. Jae-Heup, E. Eizirik, S. J. O’Brien, W. E. Johnson (2001): Structure and patterns of sequence variation in the mitochondrial DNA control region of the great cats. Mitochondrion 14: S. 279–292. online PDF (Memento vom 5. Oktober 2011 im Internet Archive)
49. ↑ Y. Li, Y. P. Zhang (2005): Phylogenetic studies of pantherine cats (Felidae) based on multiple genes, with novel application of nuclear b-fibrinogen intron 7 to carniores. Mol Phyl Evol 35: S. 483–495 (online link)
50. ↑ Lei Wei, Xiaobing Wu, Zhigang Jiang (2008). The complete mitochondrial genome structure of snow leopard Panthera uncia. Mol Biol Rep.
51. ↑ ^{a b c} L. Wei, X. Wu, L. Zhu, Z. Jiang: Mitogenomic analysis of the genus Panthera. In: Sci China Life Sci. 54, Nr. 10, Oktober 2011, S. 917–930. doi:10.1007/s11427-011-4219-1. PMID 22038004.
52. ↑ Der Geist der Berge – Bericht über den Status des Schneeleoparden auf der Seite des NABU

Dieser Artikel wurde am 7. März 2012 in dieser Version in die Liste der exzellenten Artikel aufgenommen.

Dieser Artikel ist als Audiodatei verfügbar:

• |
• Speichern |
• 44:30 min |
• 19,1 MB |
• Text der gesprochenen Version (31. Mai 2019)

---

Mehr Informationen zur gesprochenen Wikipedia

Aɣilas n wedfel (Assaɣ ussnan: Panthera uncia) d talmest meqqren n tserɣuda yettidiren deg izurar n idurar deg Asya talemmast d uneẓul
Tiddukla tagreɣlant i taggaẓt n tgama tessismil talmest-a d akken-it d talmest yettwaggzen s umihi n wengar acku izrawen n useggas n 2003 sseknen-d d akken amdan n tegdudin yettidiren deg umadal yewweṭ gar 4080 d 6590 n iɣilasen, maca anagar n 2500 degsen iy zemren kan ad mmirclen w ad myarawen

Tamezduɣt

Aɣilas n wedfel yettidir deg yidgan imsedraren deg wadduden gar n 3000 d 4500 m maca deg tamezduɣt-is tagafant tezmer ad ttidir deg wadduden s ddaw n wannect-a maca tettadr-d ar wadduden iddayen acku din i llan-t tgemrawin-is am umarxuṛ d utar d igtal d umaɣaṭ d izerzer d kra n telmas n iɣersiwen imegruden am uyak d iserdyan

Asismel

Aglam

Tiddi d teɣzi n uɣilas n wedfel d tin yellan s ddaw n tserɣuda timeqranin n iden, yettaznen gar n 27 ar 55 kg ma d iwetmen imeqranen zemren ad iwṭen ar 77 kg maca Tiwetmin meẓẓiyen yezmer ad yader wazuk-nsent ar 25 kg kan, Teɣzi-ynes seg yiri n uqerru (anzaren) ar yiri n usallaf yettili gar 75 ar 130 cm acku asallaf-isɣezzif s waṭas yettawaṭ s iman-is seg 80 cm ar 100 cm, Addud-is ar tuyat 60 cm

Amdan n tegdudin

Assaɣ d yemdanen

Ẓeṛ daɣen

• Aɣilas
• Aɣilas aserɣin
• Aɣilas amaziɣ

Chui-theluji (Kisayansi: Uncia uncia au Panthera uncia) ni mnyama mwenye manyoya marefu meupe afananaye na chui. Anaishi milimani mwa Asia ya Kati na aliye na madoa meusi.

Ramani inaonyesha maeneo yaliyokaliwa na chui-theluji (buluu-kijani)

Ilvirs, qor qoploni, (Uncia uncia) — mushuksimonlar oilasiga mansub yirtqich hayvon. I. lar urugʻining yagona turi. Tanasining uz. 103— 130 sm, dumi 80—105 sm. Leopardga oʻxshash, lekin juni kulrang-sargish qoramtir xolli boʻlishi bilan undan farq qiladi. Yungi qalin va paxmoq boʻladi. Markaziy va Oʻrta Osiyoning baland togʻli hududlarida 2000 m balandlikda, doimiy muzliklar chegarasida uchraydi. Qishda birmuncha pastroqqa — ignabargli daraxtzorlar mintaqasiga tushadi. Kun botish bilan, baʼzan kunduzlari faol boʻladi. 1—5 tagacha, odatda, 2—3 ta bola tugʻadi. Togʻ tuyokli hayvonlari (asosan, togʻ qoʻylari), baʼzan quyon, sugʻur kabi hayvonlar bilan oziqlanadi. Soni va turi toʻxtovsiz qisqarib bormoqda. Xalqaro va Oʻzbekiston Qizil kitobiga kiritilgan.^[1]

Manbalar

Jaguaretetĩ térã Jaguarete'i morotĩ (karaiñe'ẽ: leopardo de las nieves, Panthera uncia) ha'e peteĩ mymba guasu okambúva ha so'o'úva oĩ juehepehẽpe mbarakajarundi pegua, oiko yvyty guasu Mbyte Asiape.

Ko mymba oiko yvyty guasu, 6000 m ári. Jaguaretetĩ hague ha'e hũngytĩ, sỹi ha hypy'ũeteva excepcionalmente denso, ha oguereko huguái puku.

Ko mymba hymba'api ko'ẽme ha asajere, ha ojuka opa mymba ka'aguype, ojuka avei vaka aty. Chokokue ojuka jaguaretetĩ, oĩ avei jaguaretetĩ apiha, ipire rehe.

Se seòrsa cat mhòr bhreacach a tha anns am leopard-sneachda neo unns, a tha a' fuireach ann an Aisia a-measg nam beanntan.

Leopardi i borës (Panthera uncia) është një mace e madhe që i takon gjinisë Panthera, pjesë e familjes së Felidae. Është autokton në vargmalet e Azisë qendrore dhe jugore. Në vitin 2003, popullsia e leopardëve të borës u llogarit të jetë nga 4,080–6,590 të rritur, nga të cilët më pak se 2,500 mund të çifëzohen në natyrë.^[2]

Taksonomikisht, leopardi i borës u kategorizua si Uncia uncia që nga fillimi i viteve 1930-të.^[1] Duke u bazuar në studimet e gjenotipit, kjo mace u konsiderua si anëtar i gjinisë Panthera nga viti 2008.^[3][4]

Leopardi i borës është kafsha kombëtare e Afganistanit dhe Pakistanit.^[5]

Referimet

Macan tutul salju (Latin: Panthera uncia) iku salah siji saka papat kucing gedhé.

Cathetan suku

L'onça (nom scientific Panthera uncia, ancianament Uncia uncia), o pantèra de las nèus es una espècia de felins de montanha. S'enconta dins las vals isoladas d'Asia Centrala, de Siberia centrala e dins l'Altai.

Panthera uncia es un specie de Panthera.

Ang Panthera uncia (tinatawag sa Ingles na snow leopard) ay isang malaking pusa na katutubong sa mga hanay ng bundok ng Gitnang Asya at Timog Asya. Ito ay nakalista bilang vulnerable sa IUCN Pulang Listahan ng mga nanganganib na espesye dahil ang pandaigdigang populasyon ay tinatayang sa bilang na mas mababa sa 10,000 mature na indibidwal at bumaba ng humigit-kumulang 10% sa susunod na 23 taon.

Ang lathalaing ito ay isang usbong. Makatutulong ka sa Wikipedia sa nito.

Panthera uncia (Барс) — від клясы сысуноў атрада драпежных сямейства каціных. Сынонімы: Felis uncia, Uncia uncia

Зьнешні выгляд

Даўжыня цела 100-130 см, Даўжыня хвоста 80-100 см; маса дарослых 25-75 кг, саміцы драбнейшыя. Галава цяжкая. Вушы шырокыя, без кутасікаў.

Вонкавыя спасылкі

• Panthera uncia | ARKive ^(анг.)
• ADW: Panthera uncia ^(анг.)
• Jackson, R., Mallon, D., McCarthy, T., Chundaway, R.A. & Habib, B. 2008. Panthera uncia. The IUCN ^(анг.)

Parsa berfîn (bi latînî Uncia uncia), cureyekî parsan ji cinsê Uncia, binfamîleya Pantherinae û ji famîleya pisîkan (Felidae) ku li çiyayên Asyaya Navîn dijî wek Qazaxistanê.

Pêşangeha wêneyan

• Wêneyekî kiloxê parsa berfîn ê bi destê N. N. Kondakov.

• Parsa berfîn.

• Nêzî parsekî nêr.

• Parsa berfîn li baxçeyê ajalan ê Taronga, Australya.

Çavkanî

Ev gotar ji agahiyên naveroka gotara wekhev a li ser Wîkîpediyaya îngilîzî pêk tê.

The snaw leopard (Panthera uncia syn. Uncia uncia) is a lairge cat native tae the moontain ranges o Central an Sooth Asie.

References

Di Snäleopard (Panthera uncia) as en slach faan a grat kaater (Pantherinae) an lewet uun a berger faan Madelaasien. Hi liket die leopard, brolet oober ei so üs ööder grat kaater.

Spriadkoord

Leewentsrüm faan a snäleopard

Onerslacher: (efter Janecka^[1])

• P. u. irbis (Nuurden, Altai regiuun)
• P. u. uncioides (Maden, Himalaya an Tibet)
• P. u. uncia (Waasten, Tian Shan an Pamir)

Soat-pà, ia̍h sī kóng hiāⁿ-hio̍h-pà^[2], ha̍k-miâ Panthera uncia ia̍h Uncia uncia, sī seng-oa̍h tī Tiong-a kap Lâm-a soaⁿ-khu ê toā-hêng niau-kho.

Thoân-thóng siōng, seh-pà hun tī Panthera sio̍k, m̄-koh mā ū chi̍t koá ián-kiù kā hun chò to̍k-li̍p ê Uncia sio̍k.

Chham-khó

Unco (Uncia uncia o Panthera uncia) esas esas granda felino vivanta precipue en Himalaya e Central Azia, en un regiono kun aproxime 1,2 milioni di km², de sudo di Rusia til Afganistan e Nepal.

Regioni ube vivas unci.

Ulua pezo povas variar de 27 til 54 kilogrami. Animali havas grosa gambi qua permisas salti til dek metri e longa dika pilo, qua povas variar lua kolori de flavatra bruno til fumoroza grizo.

Η λεοπάρδαλη του χιονιού είναι σαρκοφάγο θηλαστικό της οικογενείας των αιλουριδών. Ανήκει στην υποοικογένεια των πανθηρινών, «ομάδα» η οποία περιλαμβάνει τα μεγαλύτερα είδη της οικογενείας. Το είδος έχει την επιστημονική ονομασία Panthera uncia,^[i] απαντά αποκλειστικά στην Ασία και περιλαμβάνει 2 υποείδη.^[i]

Η λεοπάρδαλη του χιονιού ανήκει στα μεγάλου μεγέθους αιλουροειδή, τους πάνθηρες, μαζί με την τίγρη, το λιοντάρι, την λεοπάρδαλη και τον ιαγουάρο. Είναι από τα ομορφότερα αιλουροειδή και από τους σπανιότερους πάνθηρες, με πληθυσμούς που δεν ξεπερνούν τα 7.000 άτομα παγκοσμίως και, με συνεχή καθοδική τάση (βλ. Κατάσταση πληθυσμού). Η μελέτη του είδους στην φύση είναι εξαιρετικά δύσκολη, η δε φωτογράφηση ατόμων στο φυσικό τους περιβάλλον επιτυγχάνεται μόνο με ειδικές «κάμερες παγίδευσης», οι οποίες τίθενται σε λειτουργία ανιχνεύοντας την κίνηση του αντικειμένου. Παρά το παρουσιαστικό της, η λεοπάρδαλη του χιονιού έχει ήπιο χαρακτήρα (βλ. Ηθολογία).

Τάση παγκόσμιου πληθυσμού

• Καθοδική ↓ ^[2]

Ονοματολογία

Για την επιστημονική ονομασία του γένους Panthera «πάνθηρας» υπάρχουν δύο εκδοχές: σύμφωνα με την πρώτη εκδοχή, η λέξη είναι ελληνική και προέρχεται από τον αρχικό αμάρτυρο τύπο πάρθηρ, λόγω της παρετυμολογικής σύνδεσής της με τις λέξεις παν και θηρώ «κυνηγώ».^[3]

Σύμφωνα με τη δεύτερη εκδοχή, η λέξη έχει ανατολική προέλευση και συνδέεται με την αρχαία ινδική pundarīka που σήμαινε την «τίγρη».^[3] Ο όρος uncia στην επιστημονική ονομασία του είδους δεν έχει απόλυτα καθορισμένη προέλευση, αν και υπάρχουν δύο εκδοχές: σύμφωνα με την πρώτη εκδοχή, σχετίζεται με την λατινική unguis «νύχι» (πρβλ. αγγλ. ungulate, anchor, and angle) που, με τη σειρά της, προέρχεται από το επίθετο uncus «καμπυλωτός, κυρτός» (curved). Η πρωτο-Γερμανική ρίζα του όρου είναι **-nk-*, «λυγίζω, καμπυλώνω) (Oxford English Dictionary).^[4] Ωστόσο, αυτή η εκδοχή, είναι δύσκολο να συσχετιστεί σαφέστερα με το συγκεκριμένο θηλαστικό

Σύμφωνα με την δεύτερη και, πιθανότερη, εκδοχή ο όρος uncia προέρχονται από την παλαιά (13ος αιώνας) γαλλική λέξη once, που χρησιμοποιήθηκε αρχικά για να περιγράψει τον ευρωπαϊκό λύγκα. Ο όρος once προήλθε από την λέξη lonce, με αφαίρεση του l που, πιθανότατα, αντιπροσώπευε το άρθρο la. Ο όρος, αργότερα, παρέμεινε για να περιγράψει την λεοπάρδαλη του χιονιού.^[5][6]

Η λέξη λεοπάρδαλη, προέρχεται από τα επί μέρους συνθετικά λέων + πάρδαλις. Ο όρος πάρδαλις (βλ. παρακάτω) η οποία έχει πρωτογενή σημασία και σημαίνει «λεοπάρδαλη», ζώο που ήταν ευρύτατα διαδεδομένο και αγαπητό στην αρχαιότητα. Επομένως, οποιαδήποτε επιστημονική ονομασία περιλαμβάνει αυτούσια την λέξη ή κάποια επί μέρους συνθετικά της, έχει τη σημασία της λεοπάρδαλης. Ακόμη και η λέξη «παρδαλός» είναι μεταγενέστερη και σημαίνει «αυτός που έχει στίξεις ή κηλίδες σαν της λεοπάρδαλης».^[7]

Ο όρος πάρδαλις είναι παλαιά λόγια ονομασία που χρησιμοποιήθηκε για να περιγράψει την λεοπάρδαλη και προέρχεται από την αρχαία λέξη πόρδαλις. Το Λεξικό Απολλωνίου του Σοφιστού, αναφέρεται με σαφήνεια: πόρδαλις: ο άρσην, η δε θήλεια πάρδαλις. Πρόκειται για δάνεια λέξη που, πιθανόν, έχει ανατολική προέλευση και συνδέεται με την ιρανική Pwrδηκ, την περσική palang και την αρχ. ινδική prdãku-. Ωστόσο το επίθημα -αλις δεν εξηγείται ετυμολογικά.^[7] Η λαϊκή ονομασία λεοπάρδαλη του χιονιού, παραπέμπει, σαφώς, στα ορεινά, αλπικά ενδιαιτήματα του θηλαστικού.

Η λεοπάρδαλη του χιονιού απαντάται με πολλές ονομασίες στις χώρες κατανομής της, μερικές από τις οποίες είναι: wāwrīn pṛāng (Παστού: واورين پړانګ), shan (Λαντάκ), irves (Μογγολικά: ирвэс), bars ή barys (Κοζάκικα: барыс), ilbirs (Κιργιζικά: Илбирс), barfānī chītā (Ούρντου: برفانی چیتا), him tendua (Σανσκριτικά: हिम तेन्दुआ).

Συστηματική ταξινομική

Γεωγραφική εξάπλωση του είδους Panthera uncia

Η λεοπάρδαλη του χιονιού περιγράφηκε για πρώτη φορά από τον Γερμανό φυσιοδίφη Γιόχαν Σρέμπερ (Johann Christian Daniel von Schreber, 1739-1810), το 1775, με βάση μια ζωγραφική απεικόνιση. Ο Σρέμπερ ονόμασε το θηλαστικό Felis uncia και υπέθεσε ότι εξαπλώνεται στην Ακτή των Βερβέρων, την Περσία, την ανατολική Ινδία, και την Κίνα.^[8][9]

Το 1854, ο Βρετανός ζωολόγος Τζον Γκρέι (John Edward Gray, 1800-1875) πρότεινε την ονομασία Uncia, για το -νέο- γένος στο οποίο τοποθέτησε την λεοπάρδαλη του χιονιού, υπό την ονομασία Uncia irbis.^[10] Ο περίφημος Βρετανός ζωολόγος Ρέτζιναλντ Πόκοκ (Reginald Innes Pocock, 1863-1947) επιβεβαίωσε αυτή την ταξινόμηση, αλλά έδωσε την επιστημονική ονομασία Uncia uncia στο θηλαστικό.^[11]

• Βάσει μελετών μοριακών δεδομένων, η λεοπάρδαλη του χιονιού έχει θεωρηθεί ως μέλος του γένους Panthera από το 2008.^[12] Ωστόσο, η συγκεκριμένη ταξινόμηση δεν έχει γίνει ακόμη ευρέως αποδεκτή από όλους τους ταξινομικούς φορείς. Για παράδειγμα, η IUCN έχει αποδεχθεί την νέα κατάσταση,^[2] όχι όμως και η ITIS, που εξακολουθεί να ακολουθεί την εγκυρότατη συστηματική κατά Wilson and Reeder’s.^[13][i]

Η αγγλική ονομασία του είδους είναι Snow leopard «λεοπάρδαλη των χιόνων», από όπου πήρε και την ελληνική ονομασία το θηλαστικό, αλλά η τίγρη θεωρείται στενότερη συγγενής του, παρά η «πραγματική» λεοπάρδαλη.^[14][15]

Οι συγγραφείς του έργου Handbook of the Mammals of the World (Lynx ed.) αναγνωρίζουν 2 υποείδη (βλ. Πίνακα) της λεοπάρδαλης του χιονιού,^[16] ωστόσο, δεδομένου ότι απαιτείται περαιτέρω έρευνα, αυτές οι ταξινομήσεις πρέπει να αντιμετωπίζονται με επιφύλαξη.

Γεωγραφική εξάπλωση

Το είδος απαντά σε περιορισμένης έκτασης περιοχή της Κ. Ασίας, εξαιρετικά διάσπαρτη και διακεκομμένη. Κατ’ ουσίαν πρόκειται για μικρούς, ασυνεχείς θύλακες σε θέσεις ορεινές και απομονωμένες 12 κρατών, συνολικά, όπου το θηλαστικό αγωνίζεται για την επιβίωσή του.

Το φάσμα εξάπλωσης περιλαμβάνει τις περιοχές δυτικά της λίμνης Βαϊκάλης στη νότια Σιβηρία και τις μεγάλες οροσειρές Κουνλούν, Αλτάι, Σαγιάν, Τιεν Σαν και Τάνου-Όλα. Δυτικά, το όριο του εύρους κατανομής είναι το Ν. Ουζμπεκιστάν και το ΒΑ. Αφγανιστάν, ενώ το ανατολικό βρίσκεται στις αχανείς εκτάσεις της Ν. Μογγολίας και της Κ. Κίνας. Οι οροσειρές του Παμίρ και τα υψίπεδα των Ιμαλαΐων στην Ινδία, το Νεπάλ, το Μπουτάν και το Θιβέτ, φιλοξενούν τους υγιέστερους πληθυσμούς (βλ. Κατανομή ανά κράτος).^[17]

Με βάση υψομετρικές αναλύσεις,^[18] το εκτιμώμενο δυνητικό εύρος του θηλαστικού είναι 3.000.000 χλμ², με πολλά από αυτά στη Μογγολία και τα οροπέδια του Θιβέτ, αν και δεν είναι σαφές σε ποιο βαθμό οι λεοπαρδάλεις του χιονιού χρησιμοποιούν τα πλατύτερα τμήματα των οροπεδίων. ^[19] Τα πιθανά ενδιαιτήματα του είδους στα ινδικά Ιμαλάια εκτιμάται ότι καταλαμβάνουν έκταση μικρότερη των 90.000 χλμ², στις πολιτείες Τζαμού και Κασμίρ, Ουταράχαντ, Χιμάτσαλ Πραντές, Σικκίμ και Αρουνάτσαλ Πραντές, εκ των οποίων περίπου 34.000 χλμ² θεωρούνται «καλός» βιότοπος και, ποσοστό 14,4% εξ αυτών, είναι προστατευμένα. Γενικά, εξακολουθεί να υπάρχει σημαντική έλλειψη πληροφοριών σχετικά με την τρέχουσα κατάσταση της λεοπάρδαλης του χιονιού σε πολλά μέρη της γνωστής και πιθανής κατανομής της.

• Σε μια προσπάθεια να εμπλουτιστούν οι γνώσεις για την κατανομή και την πληθυσμική κατάσταση του είδους, πραγματοποιήθηκε διάσκεψη σχεδιασμού διατήρησης στο Πεκίνο (Μάρτιος 2008), που έφερε σε επαφή εμπειρογνώμονες από 11 χώρες - από τις 12 χώρες του φάσματος κατανομής. Το συνέδριο χαρτογράφησε συγκεκριμένες θέσεις εξάπλωσης και μπόρεσε να καθορίσει Μονάδες Διατήρησης (Conservation Units), δηλαδή περιοχές που είναι οι πιο σημαντικές για την επιβίωση του είδους. Η χαρτογράφηση αυτή αποτελεί, σήμερα, πολύτιμο «όπλο» βιολόγων και οικολόγων για πιο «στρατηγική» προσέγγιση, στα πλαίσια των προσπαθειών σωτηρίας του θηλαστικού.^[20]

Βιότοπος

Τα βραχώδη εδάφη αποτελούν ιδανικά ενδιαιτήματα για την λεοπάρδαλη του χιονιού

Οι λεοπαρδάλεις του χιονιού συνδέονται στενά με τα αλπικά και υποαλπικά ενδιαιτήματα, σε έδαφος με απότομο, «σπασμένο» ανάγλυφο με βράχια και σάρες, που διακόπτεται από κορυφογραμμές, ρεματιές και πετρώδεις εξάρσεις.^[21] Πολλές φορές κινούνται και φωλιάζουν σε έδαφος με κλίση που φθάνει τις 40°, στοιχείο που δεν τους δημιουργεί κάποια ανασφάλεια. Ωστόσο, στη Μογγολία και το Θιβέτ μπορούν να καταλαμβάνουν σχετικά επίπεδα εδάφη ή σάρες, εφόσον υπάρχει επαρκής κάλυψη. ^[22] Στα βουνά Σαγιάν της Ρωσίας και μέρος των Τιεν Σαν της Κίνας, απαντούν σε ανοικτά δάση κωνοφόρων αποφεύγοντας, ωστόσο, το πυκνό δάσος. Οι χαμηλές θερμοκρασίες και η υψηλή ξηρασία κάνει τους οικοτόπους του είδους, μεταξύ των λιγότερο παραγωγικών συστημάτων, από άποψη βιομάζας με Αγρωστώδη και, κατά συνέπεια, τα θηράματα που τρέφονται με αυτά εμφανίζονται σε σχετικά χαμηλές πυκνότητες.^[22]

Γενικά, οι λεοπαρδάλεις του χιονιού εμφανίζονται σε υψόμετρα από 3.000-4.500 μ., κατά μέσον όρο, με εξαίρεση το βόρειο όριο του φάσματος κατανομής τους, όπου βρίσκονται σε χαμηλότερα υψόμετρα (900-2.500 μ.).^[21] Ωστόσο, το καλοκαίρι, συνήθως κινούνται πάνω από την γραμμή των δέντρων σε ορεινά λιβάδια και σε βραχώδεις περιοχές, ακόμη και μέχρι τα 6.000 μ. Τον χειμώνα, κατεβαίνουν στα δάση, στα 1.200-2.000 μ.

• Οι λεοπαρδάλεις του χιονιού μπορούν να κινούνται χωρίς δυσκολία σε χιόνι βάθους, μέχρι 85 εκ., αν και προτιμούν να χρησιμοποιούν τα υφιστάμενα μονοπάτια που έχουν δημιουργηθεί από άλλα ζώα.^[23]

Μορφολογία

Χαρακτηριστικά πορτρέτα λεοπάρδαλης του χιονιού

Οι λεοπαρδάλεις του χιονιού ανήκουν στα μεγάλα αιλουροειδή (πάνθηρες) χωρίς, ωστόσο, να φθάνουν τις διαστάσεις και το βάρος των μεγάλων «εξαδέλφων» τους, την τίγρη και το λιοντάρι. Χαρακτηρίζονται από κηλίδες στον τράχηλο που επιμηκύνονται και σχηματίζουν δύο πλαϊνές σειρές από επιμηκυσμένους δακτυλίους σαν διακεκομμένες λωρίδες, κατά μήκος της ράχης μέχρι την βάση της ουράς. Οι κηλίδες στο κεφάλι, τον τράχηλο και τα κάτω άκρα είναι συμπαγείς. Κύκλοι ή ροζέτες εμφανίζονται στα πλαϊνά του σώματος και στην ουρά, με διάμετρο 5-9 εκ., λιγότερες και πιο αραιές από εκείνες των λεοπαρδάλεων και των ιαγουάρων.

• Οι κηλίδες του κεφαλιού, ειδικά εκείνες του μετώπου, φαίνεται να διαφέρουν από άτομο σε άτομο σε βαθμό που, όπως αναφέρουν μελέτες, λειτουργούν ως «δακτυλικά αποτυπώματα».^[23]

Το κεφάλι είναι σχετικά μικρό, το ρύγχος κοντό και το μέτωπο υπερυψωμένο. Το κρανίο είναι κοντό και πλατύ. Το χαρακτηριστικό του σχήμα προκύπτει από την «συμπίεση» των πλαϊνών γραμμών στο πάνω τμήμα των ρινικών οστών και από το μέτωπο που εμφανίζεται ευρύ και με υψηλό θόλο, λόγω επέκτασης της ρινικής κοιλότητας, πιθανώς λόγω διαβίωσης στα, μεγάλου υψομέτρου, ψυχρά οικοσυστήματα (η αναπνοή διευκολύνεται από το μεγάλο ρινικό άνοιγμα, όταν ο αέρας είναι πτωχός σε οξυγόνο).^[24] Τα ρινικά οστά είναι ιδιαιτέρως διευρυμένα στο ρινικό άνοιγμα. Το ύψος της κάτω γνάθου πριν τον 3ο προγόμφιο είναι ίσο ή μεγαλύτερο από το ύψος της πίσω από τον 1ο γομφίο.

• Όπως και στους άλλους 4 πάνθηρες, η δομή (suspensorium) που συγκρατεί το υοειδές οστό στην περιοχή του λαιμού είναι ατελώς οστεοποιημένη. Παλαιότερα πιστευόταν ότι αυτός είναι ο λόγος που οι πάνθηρες βρυχώνται ενώ τα άλλα αιλουροειδή, όχι. Ωστόσο, η λεοπάρδαλη του χιονιού δεν βρυχάται, κάτι που σημαίνει ότι το υοειδές οστό αποτελεί αναγκαία αλλά όχι ικανή αιτία για τον βρυχηθμό των πανθήρων. Ο βρυχηθμός οφείλεται, πιθανόν, στην διάρθρωση του λάρυγγα και των πέριξ δομών που λειτουργούν ως αντηχείο, κάτι που δεν διαμορφώνεται στην ανατομική της λεοπάρδαλης του χιονιού.^[25]

Η γούνα είναι μακριά και παχιά, με τις τρίχες της να έχουν μήκος 25 χλστ. στα πλαϊνά του σώματος και, 50 χλστ. στην κοιλιά και την ουρά, κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού. Ωστόσο, κατά την διάρκεια του χειμώνα φθάνουν τα 50 χλστ. στα πλαϊνά του σώματος, τα 60 χλστ. στην κοιλιά, τα 120 χλστ. στην κοιλιά και τα 30-55 χλστ. στην ράχη. Το χρώμα της γούνας είναι ανοικτό γκρι έως κρεμ-γκρι του καπνού', με πιο ανοικτή λευκωπή απόχρωση στην κάτω περιοχή του σώματος. Ωστόσο, έχουν αναφερθεί αλμπίνο ή μελανιστικά άτομα από την περιοχή του Τουρκεστάν.^[26] Μια τούφα από τρίχες υπάρχει ακριβώς στην βάση του οπισθίου τμήματος των αυτιών. όπως και στις άλλες «γάτες».

Η ουρά της λεοπάρδαλης του χιονιού είναι η ογκωδέστερη από όλα τα αιλουροειδή

• Η ουρά της λεοπάρδαλης του χιονιού είναι η ογκωδέστερη από όλα τα αιλουροειδή, με μήκος σχεδόν όσο το υπόλοιπο σώμα της και, έχει περιγραφεί σαν, να ακολουθεί το ζώο κάποιος πύθωνας (sic).

Η κόρη του ματιού δεν είναι πλήρως κυκλική, αλλά εμφανίζει κάποια αιχμή στο πάνω και κάτω μέρος, έχοντας σχήμα ευρέως ελλειψοειδές ή ρομβοειδές. Η ίριδα είναι γκρίζα ή ανοικτοπράσινη, κάτι ασυνήθιστο για αιλουροειδές.^[23]

Στα νεαρά άτομα, οι επιμηκυσμένες λωρίδες του κατωτέρου τμήματος της ράχης, είναι πιο μαύρες και συμπαγείς από εκείνες των ενηλίκων που, σταδιακά και με το πέρασμα της ηλικίας, γίνονται διακεκομμένες και εμφανίζονται ως μεγάλες κηλίδες με ανοικτόχρωμα κέντρα.

Βιομετρικά στοιχεία

• Μήκος σώματος (χωρίς την ουρά): 100 έως 130 εκατοστά
• Μήκος ουράς: 80 έως 100 εκατοστά
• Μήκος κρανίου: 16,5 έως 20 εκατοστά
• Μήκος κάτω γνάθου: 11,2 έως 13,3 εκατοστά
• Απόσταση ζυγωματικών: 11,4 έως 13,9 εκατοστά
• Ύψος στο ακρώμιο: 60 εκατοστά
• Βάρος: 25 έως 75 κιλά

Τροφή

Το μπαράλ αποτελεί το αγαπημένο έδεσμα της λεοπάρδαλης του χιονιού

Οι λεοπαρδάλεις του χιονιού κυνηγούν ζωντανά θηράματα αλλά, όπως πολλά αιλουροειδή, είναι επίσης ευκαιριακοί κυνηγοί, τρώγοντας ό, τι είδους κρέας μπορούν να βρουν, συμπεριλαμβανομένων θνησιμαίων. Είναι σε θέση να θανατώνουν αρτιοδάκτυλα με βάρος περισσότερο από 3-4 φορές το δικό τους βάρος, όπως μπαράλ (Pseudois nayaur), αίγαγρους της Σιβηρίας (Capra sibirica), ταρ των Ιμαλαΐων (Hemitragus jemlahicus), μαρκόρ (Capra falconeri), ουριάλ (Ovis orientalis vignei) και αργκάλι (Ovis ammon). Ειδικά το μπαράλ φαίνεται να αποτελεί την αγαπημένη τους λεία, γι’ αυτό και σε κάποια μέρη της Ινδίας, οι λεοπαρδάλεις του χιονιού αποκαλούνται bharal-mar ή bharal-hai «φονιάδες των μπαράλ».^[23] Γενικά, είναι ικανές να καταβάλλουν όλα σχεδόν τα ζώα που βρίσκονται μέσα στην επικράτειά τους, με πιθανή εξαίρεση το ενήλικο αρσενικό γιακ. Έτσι επιτίθενται σε μοσχελάφους, αγριογούρουνα, γαζέλες, ακόμη και σε γαϊδάρους που ζουν σε άγρια κατάσταση.

Ωστόσο, κυνηγούν και μικρότερα θηράματα, όπως μαρμότες, πίκα (Ochotona dauurica), λαγούς, κουνέλια, φασιανούς και πέρδικες, με τις μαρμότες να αποτελούν σε κάποιες περιοχές το σημαντικότερο θήραμα, σε συντριπτικό ποσοστό (λ.χ. έως 45% στην Μογγολία). Όμως, επιτίθενται και σε κατοικίδια ζώα όπως, πρόβατα, κατσίκες, αγελάδες, άλογα και σκύλους, κάτι που αναπόφευκτα τις έχει οδηγήσει σε σύγκρουση με τους ντόπιους κατοίκους των περιοχών όπου απαντούν.

Οι λεοπαρδάλεις του χιονιού τρώνε, επίσης, σημαντική ποσότητα φυτικής ύλης ασυνήθιστα μεγάλη για αιλουροειδές. Σε μελέτη που έγινε στο Πακιστάν, ποσοστό 22% από κόπρανα που εξετάστηκαν περιείχαν κάποιο φυτικό υλικό, κυρίως Salix spp. και Myricaria spp., ενώ στο Λαντάκ το ποσοστό ανήλθε στο 50%. Επίσης, παρόμοιες μελέτες σε πληθυσμούς στα Τιεν Σαν, έδειξαν ασυνήθιστα μεγάλες ποσότητες από αλμυρίκια (Tamarix spp.).^[27]

Παρόλο που είναι γνωστό ότι, όλες οι «γάτες» προσθέτουν φυτικές ίνες στην διατροφή τους, πιθανόν για την υποβοήθηση της πέψης ή της αφόδευσης, δεν υπάρχουν αναφορές για κατανάλωση τόσο μεγάλων ποσοτήτων φυτικού υλικού από άλλο αιλουροειδές.

• Όσο και αν φαίνεται περίεργο, ειδικά στην περίπτωση της λεοπάρδαλης του χιονιού, η κατανάλωση φυτικής ύλης δεν γίνεται μόνον για καλύτερη λειτουργία του πεπτικού, αλλά για καθαρά διατροφικούς λόγους. Κάποια από τα καταναλισκόμενα είδη, όπως τα Tamarix spp., γνωστά στην περιοχή ως φυτά «μάννα», παράγουν σημαντικές ποσότητες θρεπτικού εκκρίματος.^[23]

Κίνηση και κυνήγι

Η λεοπάρδαλη του χιονιού θεωρείται εξπέρ στην αναρρίχηση σε βραχώδη εδάφη, κάτι που της επιτρέπει να επιβιώνει στα ειδικά αυτά ενδιαιτήματα. Τα μεγάλα της πέλματα την βοηθούν τόσο στην κίνηση σε απόκρημνες τοποθεσίες, όσο και στο χιόνι. Μάλιστα όταν το χιόνι είναι μαλακό («πούδρα»), το ζώο μπορεί να κάνει «σκι» (sic) στην επιφάνειά του, ολισθαίνοντας ελεγχόμενα στις κατωφέρειες. Επίσης, η λεοπάρδαλη του χιονιού είναι σε θέση να αναρριχάται και να εκτελεί μεγάλα άλματα, της τάξης των 6 μ., με την παχιά ουρά της να λειτουργεί ως όργανο ισορροπίας, ιδιαίτερα όταν καταδιώκει το θήραμά της.^[23] Γενικά, προτιμάει να κινείται σε ήδη πατημένα μονοπάτια, εκτός αν δεν γίνεται διαφορετικά, αλλά ουδέποτε διασχίζει ανοικτές εκτάσεις ή ξέφωτα και προτιμάει να κάνει κύκλο, καλυπτόμενη από βράχια ή βλάστηση.^[28]

Η λεοπάρδαλη του χιονιού είναι κυνηγός που δραστηριοποιείται κατά τη διάρκεια του σούρουπου ή την αυγή, όταν το φως είναι λιγοστό (crepuscular), αν και δεν αποκλείεται να κυνηγήσει αργά τη νύχτα ή την ημέρα, ιδιαίτερα όταν δεν υπάρχει ανθρώπινη όχληση. Στην πλειονότητα των περιπτώσεων προτιμά να επιτίθεται, από ψηλά. Συγκεκριμένα, στήνει ενέδρα κρυμμένη καλά στο βραχώδες τερέν όπου διαβιοί, από σημείο που βρίσκεται ψηλότερα από τη θέση κίνησης του υποψηφίου θηράματος, συνήθως κάποιου μηρυκαστικού αρτιοδάκτυλου των ίδιων ενδιαιτημάτων (μπαράλ, ταρ, μαρκόρ, κ.ο.κ). Πλησιάζει το θήραμα καλυπτόμενη πίσω από τα βράχια και όταν κάνει την εμφάνισή της, το θήραμα αιφνιδιάζεται και αρχίζει να τρέχει στο σαθρό έδαφος, με άμεσο τον κίνδυνο να γλιστρήσει, όσο και αν είναι συνηθισμένο στο συγκεκριμένο υπόστρωμα. Η λεοπάρδαλη, άριστη αναρριχήτρια, εκμεταλλεύεται τα πλατιά της πέλματα και αναμένει το λάθος του καταδιωκόμενου ζώου. Η καταδίωξη σε κατωφερικό, σαθρό υπόβαθρο μπορεί να φθάσει τα 200-300 μ. σε απόσταση, αν και συνήθως είναι μικρότερη. Την κατάλληλη στιγμή, η λεοπάρδαλη πηδάει πάνω στο θήραμα, το ανατρέπει και το θανατώνει με ισχυρό δάγκωμα στον τράχηλο ή τον λαιμό, όπως κάνουν όλοι οι πάνθηρες.^[23]

Η λεοπάρδαλη του χιονιού κινείται άνετα σε χιονισμένο έδαφος

• Παρόλο που δεν είναι επακριβώς γνωστές οι καλύτερες καιρικές συνθήκες για να κυνηγήσει, φαίνεται ότι η βροχή και το χιόνι αυξάνουν τις πιθανότητες επιτυχίας. Αυτό φαίνεται να συμβαίνει διότι, έχει μεγαλύτερες πιθανότητες προσέγγισης του θηράματος χωρίς να γίνει αντιληπτή.^[28] Επίσης, υπάρχουν αναφορές για άμεσο κυνήγι μετά από χιονοθύελλες, πιθανόν λόγω του πλεονεκτήματός της στο χιονισμένο τερέν.

Η κατανάλωση της λείας μπορεί να αρχίσει από οποιοδήποτε σημείο του σώματος και όχι αναγκαστικά από την κοιλιακή χώρα, όπως συμβαίνει με τα αφρικανικά αιλουροειδή. Το σφάγιο μπορεί να μεταφερθεί σε ασφαλέστερο σημείο, για προστασία από τους «καθαριστές» (γύπες, κορακοειδή), που ήδη έχουν αρχίσει να συναθροίζονται από ψηλά. Μελέτες στο Νεπάλ έδειξαν ότι, οι λεοπαρδάλεις του χιονιού κατανάλωναν όλα τα φαγώσιμα τμήματα του σφαγίου και δεν κάλυπταν τα υπολείμματα.^[29]

Στην φύση, μια λεοπάρδαλη του χιονιού μπορεί να συντηρηθεί με ένα (1) ενήλικο μπαράλ, κάθε 3-5 ημέρες ενώ, κάποια ζώα που είχαν σημανθεί με ραδιοκολάρο στο Νεπάλ, έδειξαν ότι μπορούν να συντηρηθούν μέχρι και 1 εβδομάδα. Ωστόσο, στην πραγματικότητα τα σαρκοφάγα μένουν νηστικά για αρκετό διάστημα, όπως έδειξαν μελέτες σε σημασμένα άτομα, που σκότωναν 1 θήραμα κάθε 10-15 ημέρες. Αυτό σημαίνει ότι, οι λεοπαρδάλεις του χιονιού χρειάζονται 24-36 ενήλικα θηράματα αυτού του μεγέθους, περίπου, κάθε χρόνο.^[30] Τα ζώα σε αιχμαλωσία χρειάζονται 6-27 κιλά κρέατος την εβδομάδα, με μέσον όρο ημερήσιας κατανάλωσης 1,5 κιλό, περίπου.

Ηθολογία

Οι λεοπαρδάλεις του χιονιού θεωρούνται, γενικά, ως ζώα με ήπιο χαρακτήρα και, μάλιστα, τα ζώα σε αιχμαλωσία είναι μακράν τα προσηνέστερα από τους μεγάλους πάνθηρες και εύκολα «πιάνουν φιλίες» με τους φροντιστές τους. Κατά βάσιν είναι ζώα που εύκολα εγκαταλείπουν την λεία τους όταν εμφανιστεί κάποιος «κίνδυνος».

• Αναφέρεται χαρακτηριστικά ότι η λεοπάρδαλη του χιονιού, όταν επιτίθεται σε κατοικίδια ζώα, ακόμη και ένα παιδί που κραδαίνει ένα ξύλο μπορεί να την απομακρύνει, ενώ πολλές φορές δεν αντιστέκεται στους διώκτες της που, εύκολα μπορούν να την τραυματίσουν θανάσιμα.^[31] Οι ερευνητές πιστεύουν ότι, επειδή συναντά τον άνθρωπο πολύ σπάνια, δεν είναι σε θέση να αναγνωρίσει την επικινδυνότητα της επαφής μαζί του.

Ζωτικός χώρος

Στο παρελθόν θεωρείτο ότι, οι λεοπαρδάλεις του χιονιού μετακινούνται και κυνηγούν κατά ζεύγη, αλλά μελέτες σε ζώα εφοδιασμένα με ραδιοκολάρο, έδειξαν ότι είναι μοναχικά, περιπλανώμενα σαρκοφάγα, εκτός από την περίοδο που η μητέρα μετακινείται με τα μικρά της. Στο Νεπάλ, ακόμη και σε εκτάσεις μικρής επιφανείας, κάθε ζώο «απέχει» από το άλλο, τουλάχιστον κατά 2 χλμ. απόσταση,^[32] ενώ στην Μογγολία και, για ίδιες επιφάνειες, η απόσταση μεταξύ δύο θηλυκών ατόμων, μπορεί να φθάσει τα 8 χλμ.^[33]

Ο ζωτικός χώρος μέσα στον οποίο μετακινείται και αναζητά την τροφή του κάθε άτομο, ποικίλλει αλλά, σε κάθε περίπτωση, είναι πολύ μεγάλος. Μελέτες σε ζώα σημασμένα με ραδιοκολάρο στην Μογγολία έδειξαν, περιοχές περιπλάνησης με έκταση από 14-142 χλμ² αλλά, ίδιες μελέτες με τη χρήση GPS, έδειξαν εκτάσεις 58-1.590 χλμ², επιφάνειες μεγαλύτερες από κάθε αιλουροειδές. Η ταχύτητα κίνησης του ζώου είναι γύρω στα 12 χλμ. την ημέρα, περίπου.^[33] Δεδομένης της μεγάλης έκτασης περιπλάνησης, η πυκνότητα των πληθυσμών της λεοπάρδαλης του χιονιού είναι πολύ μικρή. Ακόμη και σε «πυκνοκατοικημένες» θέσεις, όπως στην Κοιλάδα Λανγκού και στην οροσειρά Αναπούρνα, μόνον 5-7 ενήλικες/100 χλμ² καταγράφηκαν να περιπλανιώνται στην περιοχή.^[29] Ωστόσο, στις αχανείς εκτάσεις της Κίνας και της Σιβηρίας, η πυκνότητα μπορεί να είναι μόλις 0,5-1 άτομο/100 χλμ².

Επικοινωνία

Παρά το παρουσιαστικό της, η λεοπάρδαλη του χιονιού είναι ο «ηπιότερος» πάνθηρας

Εκτός από τα φωνήματα (βλ. Φωνή), οι λεοπαρδάλεις του χιονιού επικοινωνούν μεταξύ τους με «οσφρητικά σημάδια», που περιλαμβάνουν ούρα, κόπρανα και αποξέσεις (scrapes). Οι αποξέσεις, μάλιστα, αποτελούν τον συνηθέστερο τρόπο επικοινωνίας και γίνονται με τα πίσω πόδια, που αφήνουν σημάδια μήκους έως και 20 εκ. Όταν περάσουν πολλά ζώα από την ίδια περιοχή, ιδιαίτερα σε εκτεθειμένα σημεία, οι αποξέσεις επικαλύπτουν η μία την άλλη σχηματίζοντας «δέσμες απόξεσης». Τα σημεία απόξεσης βρίσκονται σε «πολυσύχναστα» περάσματα, όπως αυχένες και βάσεις ορθοπλαγιών και όχθες ποταμών και χειμάρρων.

Φωνή

Οι λεοπαρδάλεις του χιονιού, σε αντίθεση με τους άλλους πάνθηρες, δεν βρυχώνται, κάτι που -παλαιότερα- δεν είχε εξηγηθεί από την διάρθρωση του υοειδούς οστού (βλ. Μορφολογία), αλλά οφείλεται περισσότερο στην μορφολογία του λάρυγγα. Επίσης, δεν πουρπουρίζουν, ωστόσο αρθρώνουν τα περισσότερα από τα άλλα φωνήματα των αιλουροειδών. Και τα δύο φύλα βγάζουν μια χαρακτηριστική φωνή «χαιρετισμού» (prusten greeting), που ακούγεται ιδιαίτερα από το θηλυκό, κατά την εποχή του οίστρου. Επίσης, αρθρώνουν κάποιο είδος «ουρλιαχτού» που ακούγεται πολύ μακριά, ιδιαίτερα κατά τις εσπερινές ώρες.^[23]

Αναπαραγωγή

Οι λεοπαρδάλεις του χιονιού ζουν σε άγρια, αφιλόξενα ενδιαιτήματα και, έχουν περιορισμένη περίοδο αναπαραγωγής που χαρακτηρίζεται από το -ασυνήθιστο γα μεγάλα αιλουροειδή- στοιχείο, να έχουν μια καλά καθορισμένη αναπαραγωγική «κορυφή» (peak). Συνήθως ζευγαρώνουν στα τέλη του χειμώνα, περίοδο που χαρακτηρίζεται από αισθητή αύξηση στη σηματοδότηση περασμάτων (βλ. Ηθολογία) και στα φωνήματα. Η περίοδος κύησης διαρκεί 90-100 ημέρες έτσι, ώστε τα μικρά να γεννηθούν μεταξύ Απριλίου και Ιουνίου. Ο οίστρος συνήθως διαρκεί 5-8 ημέρες, και τα αρσενικά δεν έχουν την τάση να αναζητήσουν άλλο σύντροφο μετά το ζευγάρωμα, πιθανώς επειδή η σύντομη περίοδος ζευγαρώματος δεν αφήνει αρκετό υπολειπόμενο χρόνο. Οι λεοπαρδάλεις του χιονιού ζευγαρώνουν με το συνηθισμένο τρόπο των αιλουροειδών, 12 έως 36 φορές την ημέρα.

Κουτάβια λεοπάρδαλης του χιονιού

Το θηλυκό γεννάει 1-5 μικρά (συνήθως 2) σε μια βραχώδη κοιλότητα ή ρωγμή, επενδεδυμένη με γούνα από το κάτω μέρος του σώματός της. Τα κουτάβια γεννιούνται με κλειστούς οφθαλμούς και είναι ανήμπορα, παρόλο που, ήδη, είναι εφοδιασμένα με πυκνή γούνα, και ζυγίζουν 320-567 γρ. Τα μάτια τους ανοίγουν σε 1 εβδομάδα, μπορούν να περπατήσουν στις 5 εβδομάδες και απογαλακτίζονται πλήρως στις10 εβδομάδες. Όταν γεννιούνται, έχουν πλήρη μαύρα στίγματα τα οποία μετατρέπονται σε ροζέτες καθώς μεγαλώνουν και οδεύουν στην εφηβεία.

Τα μικρά αφήνουν το λημέρι τους σε 2-4 μήνες, αλλά παραμένουν κοντά στην μητέρα τους μέχρι να γίνουν ανεξάρτητα, μετά από περίπου 18-22 μήνες. Μόλις ανεξαρτητοποιηθούν, μπορεί να διασκορπισθούν σε ικανές αποστάσεις, διασχίζοντας μεγάλες εκτάσεις σε επίπεδο έδαφος για να αναζητήσουν νέους κυνηγότοπους. Αυτό πιθανόν βοηθά στη μείωση της ενδογαμίας που διαφορετικά θα ήταν διαδεδομένη στο, σχετικά, απομονωμένα ενδιαιτήματά τους.

Οι λεοπαρδάλεις του χιονιού ωριμάζουν σεξουαλικά σε ηλικία 2-3 ετών και, υπό φυσιολογικές συνθήκες ζουν 15-18 χρόνια, αν και σε αιχμαλωσία μπορούν να φθάσουν και τα 21 χρόνια ζωής.^[23]

Απειλές

Στις σημαντικότερες απειλές του είδους περιλαμβάνονται η μείωση της βασικής τροφής (οπληφόρα μηρυκαστικά), το παράνομο εμπόριο, η σύγκρουση με τους ντόπιους κατοίκους, καθώς και η έλλειψη της ικανότητας διατήρησης, της στρατηγικής πολιτικής και της ευαισθητοποίησης του κοινού.^[21] Ειδικότερα ανά επικράτεια:

1. Στην περιοχή των Ιμαλαΐων (στο οροπέδιο του Θιβέτ και την υπόλοιπη Ν. Κίνα, την Ινδία, το Νεπάλ και το Μπουτάν): μείωση των φυσικών θηραμάτων λόγω του ανταγωνισμού με την κτηνοτροφία, θανάτωσή τους ως αντίποινα για την λεηλασία οικόσιτων ζώων, έλλειψη διασυνοριακής συνεργασίας, έντονη στρατιωτική δραστηριότητα, καθώς και αύξηση του ανθρώπινου πληθυσμού.
2. Στην περιοχή των οροσειρών Καρακορούμ και Χίντου Κους (Αφγανιστάν, Πακιστάν και ΝΔ. Κίνα): υποβάθμιση και κατακερματισμός οικοτόπων, μείωση του αριθμού των φυσικών θηραμάτων από το παράνομο κυνήγι, θανάτωσή τους ως αντίποινα για την λεηλασία οικόσιτων ζώων, έλλειψη αποτελεσματικής επιβολής του νόμου, έλλειψη θεσμικού πλαισίου και ευαισθητοποίησης των ντόπιων κατοίκων, καθώς και αύξηση του ανθρώπινου πληθυσμού.
3. Στις τέως νότιες Σοβιετικές δημοκρατίες και την Δ. Κίνα (Ουζμπεκιστάν, Τατζικιστάν, Κιργιστάν, Καζακστάν και την επαρχία Xinjiang της Κίνας): μείωση του αριθμού των φυσικών θηραμάτων από το παράνομο κυνήγι, θανάτωση από λαθροθήρες για εμπόριο των δερμάτων ή των οστών, έλλειψη διασυνοριακής συνεργασίας, έντονη στρατιωτική δραστηριότητα, καθώς και αύξηση του ανθρώπινου πληθυσμού.
4. Στα βόρεια της κατανομής (Ρωσία, Μογγολία, Αλτάι και Τιεν Σαν): λαθροθηρία για εμπόριο δερμάτων ή οστών, έλλειψη της κατάλληλης πολιτικής και αποτελεσματικής εφαρμογής της, έλλειψη θεσμικού πλαισίου και ευαισθητοποίησης των ντόπιων κατοίκων, καθώς και αύξηση του ανθρώπινου πληθυσμού.^[34]

Σύγκρουση με τους ντόπιους κατοίκους

Τα ενδιαιτήματα της λεοπάρδαλης του χιονιού υφίστανται εκτεταμένη γεωργοκτηνοτροφική χρήση, τόσο εντός όσο και εκτός των προστατευόμενων περιοχών. Η σύγκρουση με τις τοπικές κοινότητες για το ζωικό κεφάλαιο που λεηλατείται είναι αναπόφευκτη και αποτελεί από τις πιο σημαντικές απειλές για το είδος. Η χαμηλή πυκνότητα στους πληθυσμούς άγριων οπληφόρων θηλαστικών, λόγω της σχετικά χαμηλής πρωτογενούς παραγωγικότητας, επιδεινώνεται περαιτέρω από την μείωση λόγω του κυνηγιού για το κρέας και τον ανταγωνισμό με την κτηνοτροφία. Έτσι, δημιουργείται φαύλος κύκλος δεδομένου ότι, επειδή οι λεοπαρδάλεις δεν βρίσκουν τροφή, επιτίθενται στα κατοικίδια ζώα.

Οι λεοπαρδάλεις του χιονιού είναι ικανές να σκοτώσουν όλα τα κατοικίδια ζώα, εκτός, ίσως, από τα ενήλικα αρσενικά γιακ. Παρά το γεγονός ότι οι κτηνοτρόφοι λαμβάνουν μέτρα για να μειώσουν τον κίνδυνο μιας επίθεσης,^[35] τα κατοικίδια ζώα αποτελούν άφθονη και «εύκολη» λεία για το σαρκοφάγο, που μπορεί να καλύψει μέχρι και 58% της διατροφής του σε ορισμένους τομείς. Η σχετική αφθονία αυτών των ζώων έναντι των άγριων θηραμάτων αποτελεί παράγοντα που, εύλογα, οδηγεί στην εύκολη λύση.^[36] Έτσι, οι λεοπαρδάλεις θανατώνονται σε αντίποινα, αλλά και για εμπορικούς σκοπούς. Η γούνα του ζώου φαίνεται να αποτελεί την κύρια αιτία, αλλά υπάρχουν επίσης στοιχεία για ζήτηση ζωντανών ατόμων για ζωολογικούς κήπους. Κάποια μέρη του σώματος όπως τα οστά γίνονται, επίσης, αντικείμενο εμπόρευσης, κυρίως στην κινεζική ιατρική ως υποκατάστατο των οστών τίγρης, καθώς επίσης και τα νύχια, το κρέας και τα γεννητικά όργανα των αρσενικών.^[37] Το παράνομο εμπόριο αυξήθηκε κατά τη δεκαετία του 1990 στα -οικονομικά υποβαθμισμένα- νέα, ανεξάρτητα κράτη της Κεντρικής Ασίας που προέκυψαν από τη διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης.^[38][39] Το παράνομο εμπόριο φαίνεται να αυξάνεται με ταχείς ρυθμούς, συμβαδίζοντας με την αυξανόμενη οικονομική δύναμη της Κίνας, για παράδειγμα, στη γειτονική Μογγολία.^[40] Στο Αφγανιστάν, μια νέα αγορά έχει προκύψει, που είναι δύσκολο να αστυνομευθεί λόγω των συνεχιζομένων στρατιωτικών συγκρούσεων.^[41]

Η γενική έλλειψη ευαισθητοποίησης τόσο σε τοπικό όσο και σε εθνικό επίπεδο για την ανάγκη διατήρησης της άγριας ζωής και ιδιαίτερα των αρπακτικών, δυσχεραίνει τις περαιτέρω προσπάθειες διατήρησης. Έως το 1/3 της κατανομής του είδους «πέφτει» κατά μήκος -πολιτικά ευαίσθητων- διεθνών συνόρων, περιπλέκοντας το πλαίσιο διασυνοριακών πρωτοβουλιών διατήρησης. Στρατιωτικές συγκρούσεις λαμβάνουν χώρα σε πολλά μέρη του φάσματος κατανομής της λεοπάρδαλης του χιονιού, προκαλώντας τεράστιες καταστροφές στην άγρια πανίδα μέσω της άμεσης απώλειας των ειδών και της καταστροφής των ενδιαιτημάτων, ενώ υπάρχουν απώλειες από τις νάρκες, και από τις ανάγκες των εκτοπισμένων πληθυσμών ανθρώπων για τρόφιμα και καύσιμα, καθώς και από το εμπόριο άγριας ζωής.^[35]

Κατάσταση πληθυσμού

Το είδος κατατάσσεται στα Κινδυνεύοντα (EN, C1) σύμφωνα με την λίστα της IUCN.^[34] Υπάρχουν υπόνοιες ότι ο παγκόσμιος πληθυσμός έχει μειωθεί τουλάχιστον 20% κατά τη διάρκεια των τελευταίων δύο γενεών (16 έτη), κάτι που οφείλεται στην απώλεια των ενδιαιτημάτων και της λείας του θηλαστικού, αλλά και στην λαθροθηρία και τις διώξεις που υφίσταται. Οι απώλειες από το λαθραίο κυνήγι ήταν πιο σοβαρές στις πρώην ρωσικές δημοκρατίες, κατά τη δεκαετία του 1990.^[39][42][37] Αν και οι συνθήκες έχουν βελτιωθεί εκεί,^[43] η λαθροθηρία και το παράνομο εμπόριο είναι πιθανό να συνεχιστεί σε μεγάλα τμήματα του φάσματος κατανομής του θηλαστικού δεδομένης της αυξανόμενης ζήτησης από την Κίνα.

Ο παγκόσμιος πληθυσμός του είδους εκτιμάται σε 4,080-6,590 άτομα. ^[42] Σύμφωνα με τις κατευθυντήριες γραμμές της IUCN (IUCN 2006) ο πληθυσμός ορίζεται από τον αριθμό των ωρίμων ατόμων, που «είναι σε θέση να αναπαραχθούν». Δύο παράγοντες που αυξάνουν την τάση του είδους προς εξαφάνιση είναι οι χαμηλές πυκνότητες τους (σε σχέση με άλλα θηλαστικά, συμπεριλαμβανομένων των θηραμάτων τους) και τα σχετικά χαμηλά ποσοστά «αντικατάστασης» (λίγα ζώα ανατρέφουν απογόνους που επιβιώνουν και μπορούν να ενταχθούν στον αναπαραγωγικό πληθυσμό).^[44][18][45]

Οι κατευθυντήριες γραμμές της IUCN αναφέρουν ότι, κατά την καταμέτρηση των πληθυσμών, τα «ώριμα άτομα που ποτέ δεν θα παράγουν νέα άτομα δεν πρέπει να συνυπολογίζονται». Γι’ αυτό, έχει εισαχθεί ο δείκτης του «αποτελεσματικού πληθυσμού» (ΝΕ) ως εκτιμητής του γενετικού μεγέθους του πληθυσμού. Ο δείκτης αυτός θεωρείται αντιπροσωπευτικός του ποσοστού του συνολικού ενήλικου πληθυσμού (Ν), το οποίο αναπαράγεται μέσω απογόνων που οι ίδιοι επιβιώνουν και δύνανται με τη σειρά τους να αναπαραχθούν. Ο δείκτης NE είναι συνήθως μικρότερος από το Ν και, στηριζόμενος σε τέσσερις μελέτες, χονδρικά εκτιμάται στο 50%.^[46] Αυτό σημαίνει ότι ο «αποτελεσματικός» πληθυσμός του είδους μπορεί να απαριθμεί λιγότερα από 2.500 άτομα (50% του συνολικού πληθυσμού).

Κατανομή ανά κράτος

Η Στρατηγική Επιβίωσης της Λεοπάρδαλης του Χιονιού (The Snow Leopard Survival Strategy, McCarthy et al. 2003, Πίνακας ΙΙ) κατήρτισε τις εκτιμήσεις πληθυσμού του είδους, ανά χώρα κατανομής, επικαιροποιώντας τις εργασίες του Fox (1994). Πολλές από τις εκτιμήσεις είναι ξεπερασμένες, αλλά παρέχουν μιαν αδρή «εικόνα» της κατάστασης του είδους, με τον συνολικό πληθυσμό να υπολογίζεται στα 4,080-6,590 άτομα.

Σημειώσεις

i. ^{^} Τόσο η ονομασία του είδους, όσο και η συστηματική του θέση (υποείδη), πρέπει να αντιμετωπίζονται με επιφύλαξη (βλ. Συστηματική ταξινομική)

Παραπομπές

Πηγές

• Allen, Edward A (1908). "English Doublets". Publications of the Modern Language Association of America. 23 (new series 16): 214
• Anonymous. 2007. Snow Leopard Project Stalled: Ambitious Plans to Conserve Himalayan Snow Leopards Face Fund Crunch. Sikkim Express.
• Bagchi, S. and Mishra, C. 2006. Living with large carnivores: predation on livestock by the snow leopard (Uncia uncia). Journal of Zoology (London) 268: 217.
• Davis, B.W.; Li G.; Murphy W. J. (2010). "Supermatrix and species tree methods resolve phylogenetic relationships within the big cats, Panthera (Carnivora: Felidae)". Molecular Phylogenetic Evolution 56 (56): 64–76. doi:10.1016/j.ympev.2010.01.036. PMID 20138224.
• Eizirik, E., Johnson, W. E. and O'Brien, S. J. Submitted. Molecular systematics and revised classification of the family Felidae (Mammalia, Carnivora). Journal of Mammalogy.
• Fox, J. L. 1994. Snow leopard conservation in the wild - a comprehensive perspective on a low density and highly fragmented population. In: J. L. Fox and J. Z. Du (eds), Proceedings of the seventh International Snow Leopard Symposium, International Snow Leopard Trust, Seattle, WA, USA.
• Gray, J. E. (1854). The ounces. Annals and Magazine of Natural history including Zoology, Botany, and Geology, 2nd series (XIV): 394
• Habibi, K. 2003. Mammals of Afghanistan. Zoo Outreach Organisation/ USFWS, Coimbatore, India.
• Haltenorth, T. 1936. Die verwandtschaftliche Stellung der Grosskatzen zueinander. I. Beschreibung der Schädelknochen. Z. Säugetierk. 11:32-105 +pls. 21-46.
• Haltenorth, T. 1937. Die verwandtschaftliche Stellung der Grosskatzen zueinander. VII. Z. Säugetierk. 12:97-240 +pls. 4-14.
• Heptner, V. G. and Sludskii, A. A. 1992. The Mammals of the Soviet Union
• IUCN. 2008. 2008 IUCN Red List of Threatened Species. Available at: http://www.iucnredlist.org.
• Jackson, R. 1996. Home range, movements and habitat use of snow leopard (Panthera uncia) in Nepal. PH. D. dissertation, University of London, England
• Jackson, R. and Ahlborn, G.G. 1989. Snow leopards (Panthera uncia) in Nepal - Home range and movements. National Geographic Research 5(2): 161-175.
• Jackson, R. and Ahlborn, G.G. 1988. Observations on the ecology of snow leopard (Panthera uncia) in West Nepal. 5th International Symposium for the snow leopard, 65-87
• Jackson, R. and Ahlborn, G.G. 1984. A preliminary habitat suitability model for the snow leopard, hn West Nepal. International pedigree book of snow leopards, 4:43-52
• Jackson, R. and Hunter, D. O. 1997. Snow Leopard Survey and Conservation Hand Book. International Snow Leopard Trust and U.S. Geological Survey, Science Centre, Seattle, Washington and Fort Collins, Colorado, US.
• Jackson, R., Mishra, C., McCarthy, T. M. and Ale, S. B. In press. Snow leopards, conflict and conservation. In: D. W. Macdonald and A. Loveridge (eds), Biology and Conservation of Wild Felids, Oxford University Press, Oxford, UK.
• Janecka, J. E., Jackson, R., Zhang, Y., Diqiang Li, Munkhtsog, B., Buckley-Beason, V. and Murphy, W. J. 2008. Population Monitoring of Snow Leopards Using Noninvasive Genetics. Cat News 48: 7–10.
• Johnson, W. E., Eizirik, E., Pecon-Slattery, J., Murphy, W. J., Antunes, A., Teeling, E. and O'Brien, S. J. 2006. The late miocene radiation of modern felidae: A genetic assesstment. Science 311: 73-77.
• Koshkarev, E. P. 1994. Snow leopard poaching in Central Asia. Cat News 21: 18.
• Koshkarev, E. P. 1984. Characteristics of snow leopard movements in the Tien Shan. International pedigree book of snow leopards, 4:15-21
• Koshkarev, E. P. and Vyrypaev, V. 2000. he snow leopard after the break-up of the Soviet Union. Cat News 32: 9-11.
• Krumbiegel, 1953. Biologie der Säugertiere, Vol. I, pp. 1-144. Agis Verlag. Krefeld
• Mallon, D. P. 1988. A further report of the snow leopard in Ladakh. 5th International Symposium for the snow leopard, 89-97
• McCarthy, T. M.,2000. Ecology and conservation of snow leopards, Gobi brown bears and wild Bactrian camels in Mongolia. PH. D. dissertation, University of Massachussets, Amherst
• McCarthy, T. M., Allen, P. M., Fox, J., Chapron, G., Jackson, R. M., Mishra, C. and Theile, S. 2003. Snow leopard survival strategy. ISLT, Seattle.
• McCarthy, T. M., Fuller, T. K. and Munkhtsog, B. 2005. Movements and activities of snow leopards in Southwestern Mongolia. Biological Conservation 124: 527-537.
• Mishra, C., Allen, P., Mccarthy, T., Madhusudan, M. D., Bayarjargal, A. and Prins, H. H. T. 2003. The role of incentive programs in conserving the snow leopard. Conservation Biology 17(6): 1512.
• Nowell, K. and Jackson, P. 1996. Wild Cats. Status Survey and Conservation Action Plan. IUCN/SSC Cat Specialist Group, Gland, Switzerland and Cambridge, UK.
• Nowell, K., Schipper, J. and Hoffmann, M. 2007. Re-evaluation of the Felidae of the 2008 IUCN Red List. Cat News 47: 5.
• Nowell,K. 2007. Asian big cat conservation and trade control in selected range States: evaluating implementation and effectiveness of CITES Recommendations. TRAFFIC International, Cambrudge, UK.
• O'Brien, S. J. and Johnson, W. E. 2007. The evolution of cats. Scientific American July: 68-75.
• Pocock, R. I. (1917). The Classification of existing Felidae. The Annals and Magazine of Natural History. Series 8, Volume XX: 329–350.
• Pocock, R. I. (1930). The panthers and ounces of Asia. Part II. The panthers of Kashmir, India, and Ceylon. Journal of the Bombay Natural History Society 34(2): 307–336
• Schaller, G. B., Li, H.T., Ren, J. and Qiu, M. 1998. Distribution of snow leopard in Xinjiang, China.Oryx 22:197-204
• Schreber, J. C. D. (1778). Die Säugethiere in Abbildungen nach der Natur mit Beschreibungen. Theil 3: Die Kaze. Felis. Wolfgang Walther, Erlangen. Pp. 386–387. Illustration of Felis uncia published by Schreber
• Snow Leopard Conservancy. 2008. Snow leopard treks. Available at: https://web.archive.org/web/20090927062909/http://www.snowleopardconservancy.org/visitladakh.htm.
• Snow Leopard Network. 2008. Snow Leopard Network. Available at: http://www.snowleopardnetwork.org.
• Snow Leopard Trust. 2008. Snow Leopard Enterprises. Available at: https://web.archive.org/web/20120213102336/http://www.snowleopard.org/programs/communitybasedconservation/sle.
• Sunquist, Mel; Sunquist, Fiona (2002). Wild cats of the World. Chicago: University of Chicago Press. pp. 377–394. ISBN 0-226-77999
• Theile, S. 2003. Fading footprints: the killing and trade of snow leopards. TRAFFIC International, Cambridge, UK.
• Weissengruber, GE; G Forstenpointner; G Peters; A Kübber-Heiss; WT Fitch (September 2002). "Hyoid apparatus and pharynx in the lion (Panthera leo), jaguar (Panthera onca), tiger (Panthera tigris), cheetah (Acinonyx jubatus) and domestic cat (Felis silvestris f. catus)". Journal of Anatomy (Anatomical Society of Great Britain and Ireland) 201 (3): 195–209. doi:10.1046/j.1469-7580.2002.00088.x. PMC 1570911. PMID 12363272.
• Williams, N. 2008. International Conference on Range-wide Conservation Planning for Snow Leopards: Saving the Species Across its Range. Cat News 48: 33.
• Williams, P. A. 2006. A GIS assessment of snow leopard potential range and protected areas throughout inner Asia; and the development of an internet mapping service for snow leopard protection. M.A. Thesis, University of Montana.
• Wilson, D. E., Mittermeier, R. A. (eds.) (2009). Handbook of the Mammals of the World. 1. Carnivores. Barcelona, Spain: Lynx Edicions. ISBN 978-84-96553-49-1.
• Wingard, J.R. and Zahler, P. 2006. Silent Steppe: The Illegal Wildlife Trade Crisis in Mongolia. Mongolia Discussion Papers. World Bank, East Asia and Pacific Environment and Social Development Department, Washington, DC, USA.

Барыс, ирбис, ирбис-бесәй (лат. Uncia uncia) — Бесәй һымаҡтар ғаиләһенә ҡараған ҡара сыбар һары төҫлө эре йыртҡыс һөтимәр йәнлек^[1]; Үҙәк Азия тауҙарында йәшәй торған эре ҡырағай бесәй төрө^[2].

Иҫкәрмәләр

Барыс

Илбирс (латынча Panthera uncia, башка классификацияда - лат. Uncia uncia) — мышыктар тукумундагы, аскалуу бийик тоолордо жашоочу жырткыч айбан, Кыргызстанда да кезигет. Илбирстин систематикалык орду аягына чейин аныктала элек. Бир эле учурда, илбирс чоң мышыктар (Panthera) жана кичине мышыктар (Felinae) урууларынын морфологиялык жана этологиялык көрсөткүчтөрүнүн комбинацияларына ээ. Тыш келбетинин окшоштугунан улам илбирс узак убакыт кабыландын тууганы деп эсептелген. Бирок акыркы молекулярдык изилдөөлөр илбирстин жолборско жакын тууган экендигин аныктаган. ^[4][5][6]

Турпаты

Илбирс ичке, узун, ийилчээк денеси, бийик тоолуу жерге жашоого ылайыкташкан кенен таноолору менен салыштырмалуу кыска буттары, кичинекей башы жана узун куйругу менен айырмаланат. Куйругу менен кошуп эсептегенде узундугу 200-230 см. болот, куйругунун узундугу 80-100 см.^[7][8] Салмагы 27-55 кг. Ири эркектеринин салмагы 75 кг. чейин жетет, кээ бир майда ургаачылары 25 кг. чыкпайт.^[9]. Боюнун бийиктиги ийнинде 60 см.^[10] Жүнүнүн түсү көгүлтүр-бозомуктан саргыч-күңүрт чейин болуп тегерек каралжын тактар менен коштолот.

Жашоо аймагы жана саны

Негизги жашоо аймагы Борбордук Азиянын тоо кыркалары: Гималай, Каракорум, Гиндукуш, Памир, Ала-Тоо, Алтай, Саян жана Кунлун жана башкалар болуп, деңиз деңгээлинен 3350 метрден 6700 метрге чейинки бийиктикте мекендешет. Илбирстер Ооганстанда, Бутанда, Кытайда, Индияда, Казакстанда, Кыргызстанда, Монголияда, Непалда,Пакистанда, Орусияда, Тажикстанда жана Өзбекстанда таралган.^[11] Илбирстин жашаган жерлерине жетүү кыйын болгондуктан алардын жашоосунун көптөгөн учуралары толук маалым эмес.

Бүткүл дүйнөлүк жапайы жаратылыштын фондунун маалыматтарына ылайык түрдүн жалпы саны бардык жашоо ареалдарынын алкагында 3500 - 7500 чейин ^[12]. Дагы 200 чамалуу илбирс дүйнө өлкөлөрүнүн зоопарктарында кармалып капаста тукумдашат^[12].

Илбирстер Кыргызстанда

Илбирс.

Азыркы учурда илбирстердин саны абдан азайып кеткендиктен алар жоголуу коркунучу алдында турган жаныбарлар катары ХХ кылымда Эл аралык жаратылышты коргоо бирикмесинин кызыл китебине киргизилген. 2010-жылкы такталган маалымат боюнча илбирстерди атууга тыюу салынган.

Кыргызстан илбирстер көп жашаган өлкөлөрдүн катарына кирет. 2013-ж. Кыргызстанда 307 илбирс бар. Ысык-Көл облусунда – 129, Нарын облусунда – 23, Чуй облусунда – 52, Талас облусунда – 24, Жалал-Абад облусунда – 52, Ош жана Баткен облустарында – 27.^[15]

Кыргызстанда илбирсттер Тескей Ала-Тоодо, Кыргыз Ала-Тоосунда, Талас Ала-Тоосунда, Чаткал, Какшаал-Тоо, Фергана жана Памир-Алай кырка тоолорунда кезигет.^[16] Илбирстер Беш-Арал коругунда, Ысык-Көл коругунда, Нарын коругунда, Сары-Челек биосфералык коругунда, Сарычат-Эркештам коругунда жана Ала-Арча улуттук сейил багында кезигет.^[17] Ананьево айылындагы NABU кайра кубаттандыруу борборунда 5 илбирс бар (09.2013).

Илбирстин кууту

Илбирстин кууту баардык эле мышыктар уруусуна кирүүчүлөр сыяктуу эле бирдин айынан - жалган куран айларында жүрөт. 3-4 жаштарында жетилип куутка катышат, 95-105 күндөй балдарын көтөрөт. Ургаачысы татаал адам оңойлук менен жетпеген, аскалардын жапалак арча, бадал менен капталган үңкүрлөрдө май айында 2-3 баласын тууйт, алардын салм. 350-400 гга чейин болот.

Илбириске аңчылык

Илбирсти бардык эле мергенчи биле бербейт, анын экологиясын, биологиясын билген мергенчилер аз, мындай адамдар илбирстин кылык-жоругун билүү үчүн ага жыл бою көз салуусу жүрүүлөрү керек. Мындай адамдарды элде «илбирс кармоочулар» деп коюшат. Мына ушул илбирсти кармооочулар чоңдорун капкан менен кармашып, балдарын үңкүрлөрдөн алышып сатышат.

Илбирс табышсыз, ылдам, шамдагай жүрөт. Бул түрдүн мекендеген жери эчки-текелер, эликтер жайылып жашаган жерлерине туура келет.

Шилтемелер

1. ↑ ^{1.0 1.1} Jackson, R., Mallon, D., McCarthy, T., Chundaway, R.A. & Habib, B. (2008). Panthera uncia. In: IUCN 2008. IUCN Red List of Threatened Species. Downloaded on 9 October 2008.
2. ↑ Калып:ITIS
3. ↑
4. ↑ Davis, B.W.; Li G., Murphy W.J (2010 Jul). "Supermatrix and species tree methods resolve phylogenetic relationships within the big cats, Panthera (Carnivora: Felidae)". Molecular Phylogenetic Evolution 56 (56): 64–76.
5. ↑ http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S1055790310000473
6. ↑ https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/20138224
7. ↑ a b c d e f g h i j k Sunquist, Mel; Sunquist, Fiona (2002). Wild cats of the World. Chicago: University of Chicago Press. pp. 377–394. ISBN 0-226-77999-8.
8. ↑ "Snow Leopard Fact Sheet". Snow Leopard Trust. 2008. Retrieved 2008-10-23.
9. ↑ Boitani, Luigi, Simon & Schuster's Guide to Mammals. Simon & Schuster/Touchstone Books (1984), ISBN 978-0-671-42805-1
10. ↑ Ошол эл жерде
11. ↑ International Snow Leopard Trust and Snow Leopard Network. Стратегия развития снежных барсов. Итоговая версия. США, Сиэтл, 2007
12. ↑ ^{12.0 12.1 12.2 12.3} http://www.wwf.ru/data/publ/irbis.pdf
13. ↑ ^{13.0 13.1} Animal Info — Snow Leopard
14. ↑ WWF International, 300—400 snow leopards estimated to be found in Nepal, 27. Juli 2009
15. ↑ Кыргыз Республикасынын Өкмөтүнө караштуу курчап турган чөйрөнү коргоо жана токой чарбасы боюнча мамлекеттик агенттиги
16. ↑ Кыргыз Республикасынын Өкмөтүнө караштуу курчап турган чөйрөнү коргоо жана токой чарбасы боюнча мамлекеттик агенттиги
17. ↑ International Snow Leopard Trust and Snow Leopard Network. Стратегия развития снежных барсов. Итоговая версия. США, Сиэтл, 2007

Ирбис (ак барыс, лат. Panthera uncia, элек лат. Uncia uncia) — мәчелеләр гаиләлегенә керүче ерткыч җәнлек. Барыслар ыругына керүче 5 хайванның берсе, зур мәчеләр асгаиләгенә керә. Урта Азия тауларында яши. Кызыл китапка кертелгән.

Әдәбият

• Логинов О., Логинова И. Снежный Барс. Символ Небесных Гор. — Үскәмән: Satura, 2009. — 168 б. ISBN 5-00-001241-0.
• Гептнер В.Г., Наумов Н.П. Млекопитающие Советского Союза. Хищные (гиены и кошки). — М.: Высшая школа, 1972. Т. 2.

Сылтамалар

• Стратегия сохранения снежного барса в России. WWF Russia(рус.)
• Снежный барс (ирбис). WWF Russia(рус.)
• Снежный барс или ирбис в Байкальской Сибири(рус.)
• Snow Leopard Trust(ингл.)
• Out of the Shadows. National Geographic(ингл.)
• Animal Info — Snow Leopard(ингл.)
• Snow leopard — Panthera uncia. ARKive(ингл.)
• Thirty years of saving snow leopards. Snow Leopard Conservancy(ингл.)
• Снежный барс. Мифы и легенды. Archived from the original on 2012-01-22.

Искәрмәләр

Ирвэс (Uncia uncia буюу Panthera uncia) Төв Азийн уул нуруудаар тархсан дунд зэргийн биетэй мийнхэн овгийн зүйл. Энэ зүйлийн ангилал өөрчлөгдсөөр ирсэн бөгөөд таксономийн нэршил нь одоо ч тодорхойгүй.

Судалгаанаас үзэхэд хоолойнд байдаг архирахад шаардлагатай морфологийн нэгэн шинж байдаггүй учир архирч чаддаггүй.^[2][3]

Тодорхойлолт

Ирвэс ийн овгийн бусад том биетэй зүйлүүдээс биеэр бага боловч төстэй. Биеийн жин 27-54 кг, урт 74–130 см-ийн хооронд хэлбэлзэнэ. Сүүл нь бараг ийм урттай.^[4]

Ирвэс зузаан үстэй, суурь өнгө нь утаан саарлаас, гандуу шаравтар өнгөтэй, хэвлий нь цагаавтар. Бараан саарал, хар цагирган толботой, толгой дээрээ жижиг толботой бол, хөл, сүүл нь том толботой.^[4]

Ирвэс уулын хүйтэн орчинд дасан зохицсон, бие бахим, үс зузаан, чих жижиг дугуй байдаг тул дулаан бага алддаг. Тавхай өргөн байдаг нь цасан дээр явахад жингээ жигд хуваарилахад хэрэгтэй бөгөөд тавхайндаа үстэй байдаг нь эгц, тогтворгүй гадаргуу дээр явахад тусалдгаас гадна дулаан алдагдлыг багасгадаг. Ирвэсийн сүүл урт, уян хатан байдаг нь тэнцвэрээ олоход нь дэм болдог. Сүүл нь зузаан үсээр бүрхэгдсэн байдаг нь дулаан алдагдлыг багасгадгаас гадна, унтахдаа нүүрээ хучдаг хөнжлийн үүрэг гүйцэтгэнэ.^[4][5]

Нэршил

Үр төлийг нь гүем гэнэ.

Эшлэл

Митын фæранк кæнæ ирбис (классификацимæ гæсгæ Uncia uncia кæнæ Panthera uncia) у æхсырæйхæсгæ цæрæгой, Астæуккаг Азийы хæхты цæрæг.

Митын фæранчы хъуынтæ сты фæныкхуыз, æд сау стъæлфытæ. Сау æмæ фæныкхуызы контрастæй афтæ зыны æмæ урс цæрæгой у. Митын фæранчы буары дæргъ у 74—130 см, уыимæ абæрæн ис йæ къæдзил дæр (90 см бæрц). Уæхсчыты бæрзæнд у 60 см, уазæй вæййы 27—54 кг.

Кæм ма цæрынц, уым алы ран дæр сты хъахъхъæд стæм цæрæгой, æмæ 1960-æм азимæ абæргæйæ сæ нымæц фæфылдæр ис.

Паланги барфӣ

Паланги барфӣ - (ба Шаблон:Lang-tu) (ба лот. Uncia uncia) гурбасонӣ аст, ки дар кӯҳҳои Осиёи Миёна инчунин дар Туркистон, Ҳимолой ва Тибет зиндагӣ мекунад^[1].

Нигорхона

Нигаред

Манбаъ

1. ↑ Аз Википедиаи порсӣ Ilvirs, ирбис, ирвэс, ильберс, ирвиз, kar leoparıhttp://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%BE%D9%84%D9%86%DA%AF_%D8%A8%D8%B1%D9%81%DB%8C

Снежниот леопард (Uncia uncia или Panthera uncia) е средно голема мачка која потекнува од централна Азија. Класификацијата на овој вид е изменета, и точната таксономска позиција е во родот Panthera, а не во посебен род како што било досега.

Овој леопард не може да рика и покрај тоа што поседува непотполно оскоскување на подјазичната коска. Во минатото се сметало дека ова оскоскување бил главниот фактор кој им овозможувал рикање на големите мачки. Сепак, според најновите истражувања, способноста за рикање е последица на други морфолошки структури во гркланот, кои се отсутни кај снежниот леопард^[2][3].

Карактеристики

Снежниот леопард е помал од останатите големи мачки. Во просек тежи помеѓу 27 и 54 килограми. Должината на телото е 74-130 сантиметри, со опашка која има скоро иста должина^[4]. Мажјаците генерално се поголеми од женките.

Снежните леопарди имаат кратко густо крзно, со базична боја која варира од светло сива до жолта, и белузлава боја на градите и стомакот. Имаат темно сиви или црни белези на телото и главата и поголеми дамки на нозете и на опашот^[4].

Снежниот леопард има неколку адаптации за живот во ладните планински услови. Телото му е набиено, со густо крзно, ушите се мали и заоблени – што помага при лимитирање на загубата на топлина. Стапалата им се широки, што овозможува подобро распределување на нивната тежина при одење на снег, и имаат крзно од долната страна што помага при движењето по стрмни и нестабилни површини. Опашката на снежните леопарди е долга и флексибилна и им помага во одржување на рамнотежа. Опашката е исто така целосно прекриена со густо крзно, кое не дозволува губење на топлината. Опашката се користи и како ќебе за заштита на лицето кога спијат^[4][5].

Таксономија

Во минатото многу таксономисти го вклучувале снежниот леопард во родот Panthera, во кој спаѓаат неколку видови на големи мачки. Подоцна тој бил префрлен во посебен ред Uncia. Се сметало дека не е близок роднина на леопардот (Panthera pardus), сепак, според неодамнешните молекуларни анализи, овој вид спаѓа во родот Panthera, иако неговата точна позиција се уште не е целосно разјаснета^[6].

Неколку подвидови се предложени за животните кои живеат во различни географски региони (овие подвидови се посочени како синоними во таксономската кутија). Со исклучок на Р. u. baikalensis-romanii за кој се потребни понатамошни истражувања, останатите подвидови генерално не се сметаат за валидни.

Распространетост

Снежниот леопард е распространет низ централна и јужна Азија. Живее во суровите планински региони на површина од околу 1 230 000 квадратни километри која се протега низ 12 земји: Авганистан, Бутан, Кина, Индија, Казахстан, Киргистан, Монголија, Непал, Пакистан, Русија, Таџикистан и Узбекистан.

Географската распространетост е од Хиндукуш во источен Авганистан и Сир Дарја, преку планините Памир, Тјеншан, Каракорум, Кашмир, Кунлун и Хималаи до јужен Сибир каде ги вклучува и руските Алтаи планини, Тани Ула и планините западно од Бајкалското Езеро.

За време на летниот период живеат на надморска висина од 2700 до 6000 метри. За време на зимата, снежните леопарди се симнуваат до 1000 метри н.в. Благодарение на моќните бели дробови, на овие животни не им смета проретчената концентрација на кислород која ја среќаваме на овие височини.

Однесување

Глава на снежен леопард

Снежниот леопард е самотно животно, иако се случува женките да се грижат за младенчињата за време на подолг период.

Секоја иднидивуа живее во точно дефинирана „домашна“ територија. Овие животни не ја бранат агресивно територијата кога други снежни леопарди ја преминуваат. Големината на овие територии е доста варијабилна. Во Непал, каде има плен во изобилство, териториите се од 12-39 km2, и на 100 km2 се среќаваат 5 до 10 индивидуи. Сепак во посуровите региони на територија од 1000 km2 среќаваме само 5 индивидуи^[2].

Снежните леопарди се најактивни за време на самрак и на зора, што ги прави крепускуларни животни ^[4].

Исхрана

Снежниот леопард е карнивор кој активно го лови својот плен. Сепак како и останатите мачки, и овие животни се опортунисти, па се хранат со се што ќе најдат вклучувајќи и мрша и домашна стока. Способни се за убивање животни кои се три пати поголеми од нив, но најчесто се хранат со многу помал плен како зајаци и птици ^[5].

Исхраната на снежниот леопард варира во зависност од регионот и од годишното време. На Хималаите, најчесто се храни со Хималајска сина овца, но во другите планински региони најчесто лови Сибирска коза и аргали, вид на дива овца (која станала ретка во регионите каде што живее снежниот леопард) ^[4][7]. Други ловени животни се различни типови на диви кози и овци, други слични преживари како химлајски тар и горал, потоа елени, диви свињи и мајмуни. Во помал плен спаѓаат и мрмот, Lepus oiostolus, пика, други глодари и птици како Tetraogallus и чукар ^[4][5][7].

Се случува да нападне и стока, што го доведува во директен конфликт со човекот. Овчарите убиваат снежни леопарди за да го заштитат стадото^[5].

Снежните леопарди ловат од заседа и можат да скокнат и до 14 метри во далечина^[8].

Размножување

Сексуалната зрелост ја достигнуваат на 1-2 години. Снежниот леопард се пари при крајот на зимата и носењето на младенчињата трае 90-100 дена. Големината на леглото варира од едно до пет младенчиња, но најчесто има две или три. При раѓањето младенчињата тежат 300-700 грама и се слепи. Тие ги отвараат очите после 7-9 дена. Младенчињата остануваат со мајката сè додека не станат независни, односно на возраст од 18-22 месеци^[4].

Овие животни имаат животен век од 15-18 години, но во заробеништво живеат и до 20 годишна возраст.

Популација и заштитен статус

Снежен леопард во зоолошка во Франција, ја покажува долгата опашка

Снежен леопард

Снежен леопард во зоолошката градина во Сан Диего.

Популацијата во дивината се проценува на бројка помеѓу 4000 и 7500 индивидуи. Во 1972 година Меѓународниот сојуз за зачувување на природата и природните ресурси (IUCN) го става снежниот леопард на Црвената листа на загрозени видови како загрозен вид.

Постојат и околу 600-700 снежни леопарди во зоолошките градини ширум светот ^[9].

Заштитени региони:

• Национален Парк Читрал Гол, Пакистан
• Национален Парк Хемис, источен Ладак, Индија
• Национален Парк Кунџераб, Пакистан
• Национален Парк Нанда Деви, Индија, дел од УНЕСКО светското културно наследство ^[10]
• Национален природен резерват Комолангма, Тибет, Кина ^[11]
• Национален Парк Сагармата, Непал, дел од УНЕСКО светското културно наследство ^[12]
• Природен резерват Тумор Фенг, Кина ^[13]
• Национален Парк Долина на Цвеќињата, Индија, дел од УНЕСКО светското културно наследство
• Национален Парк Шеј-Фоксундо, Долпа, Непал
• Ловечки резерват Дорпатан, Непал
• Заштитен регион Анапурна, западен Непал
• Национален Парка Џигме Дорџи, Бутан
• Национален Парк Гоби Гурвансаикан, Монголија

Голем прогрес бил направен за обезбедување услови за преживување на снежниот леопард. Исто така има успех и во програмите за размножување во заробеништво.

Снежниот леопард во хералдиката

Снежниот леопард е национален симбол на Татарите и Казаците. Ова животно е и официјален знак на градот Алмати, а снежен леопард со крилја е претставен на грбот на Татарстан. Сличен леопард се наоѓа и на грбот на Северна Осетија-Аланија.

• Грб на Татарстан.

• Снежен леопард е симбол на Алмати, Казахстан.

• Снежен леопарс е поранешен грб на Нур-Султан, главниот град на Казахстан.

• Снежен леопрад е симбол на Бишкек, Главниот град на Киргистан.

Наводи

ЦIокъалом (эрс: Ирбис, Снежный барс е Снежный леопард; лат: Uncia uncia, иштта — Panthera uncia) — доккхача дегIах дола дулхах дажа дакхадийнат да циский дезала чура.

ТIатовжамаш

• ЦIокъалом (эрс)

हिउँ चितुवा (अङ्ग्रेजी: Snow Leopard) ठूलो बिरालो प्रजातिको मांसाहारी जनावर हो, जुन दक्षिण एसिया तथा मध्य एसियाका हिमाली क्षेत्रमा पाइन्छ। हिउँ चितुवा समुन्द्री सतहबाट ३,००० देखि ५,५०० मिटर उचाई बीचका चट्टानी हिमाली क्षेत्रमा बसोबास गर्छन। लुकेर रहने स्वभाबको कारण यिनिहरूको सही संख्या थाहा हुन सकेको छैन, तापनि खुला जंगली क्षेत्रमा ३,५०० देखि ७,०००को संख्यामा तथा बिश्वका चिडियाघरहरूमा ६०० देखि ७००को संख्यामा हिउँ चितुवाहरू रहेको अनुमान गरिएको छ।

हिउँ चितुवा अन्य ठूला बिरालो प्रजातिका जनावर भन्दा सानो हुन्छ, तर उनीहरू कै आकारमा देखिन्छ, सामान्यतया यिनीहरूको तौल २७ देखि ५४ किलोग्राम तथा लम्बाई ७५ देखि १३० सेन्टिमिटरको हाराहारीमा हुन्छ भने पुच्छर सहितको लम्बाई यो लम्बाईको ७५ देखि ९० प्रतिशत बढी हुने गर्छ।

स्वरूप

हिउँ चितुवा

यसको थुतुनो छोटो हुन्छ र नाकका प्वाल ठूला हुन्छन् जसले गर्दा हिमाली क्षेत्रमा स्वास फेर्न सजिलो हुन्छ। यसको शरीरमा हल्का खैरो रंगको लामा र बाक्ला भुत्ला हुन्छन्। यसको शरीरभरी काला पहेँला थेग्लाहरू हुन्छन् र छाती सेतो हुन्छ। यसको आँखा निलो वा हरियो रंगको हुन्छ पंजा ठूला हुन्छन् जसले गर्दा यिनीहरू हिउँमा सजिलै हिड्न सक्छन। लामो र लचकदार पुच्छर हुन्छ जसले गर्दा चट्टानी भू-भागमा हिड्दा शरीर संतुलन गर्न सहयोग मिल्छ।

वासस्थान

हिउँ चितुवा हिमाली क्षेत्रका जंगल तथा पत्थरीला पहाडहरूमा बसोबास गर्ने गर्दछ।

‍‍

भौगोलिक बितरण

हिउँ चितुवा मध्य तथा दक्षीण एसियाको उबडखाबड परेको हिमाली प्रदेशमा लगभग १,२३०,३०० वर्ग किलोमिटरको क्षेत्र भित्र पाइन्छ, जुन क्षेत्र भित्र नेपाल, चीन, भारत, अफगानिस्तान, भुटान, कजाखस्तान, किर्गिस्तान, मंगोलिया, पाकिस्तान, रसिया, ताजकिस्तान र उज्वेकिस्तान लगायतका बाह्र वटा देशहरू पर्छन।

भौगोलिक बितरण अनुसार हिम चितुवा बसोबास गर्ने क्षेत्र पश्चिम अफगानिस्तानको हिन्दुकुस शिर दर्या(the Syr Darya) बाट पमिर हिमालय, टियान शान(Tian Shan), काराकोरम हिमाल,कश्मिर, कुन्लुन, हुदै दक्षिणी साइबेरीया सम्म फैलिएको छ, जहाँ रसियाको अल्ताइ हिमाल, साजन, तन्नु-ओला हिमाल र बैकाल तालको पश्चिमी क्षेत्रका हिमलायहरू पनि पर्दछन। हिउँ चितुवा मंगोलियामा मंगोलिया तथा गोवी अल्ताइ र खाङ्गाई हिमालाम तथा तिब्बतमा उत्तरमा अल्ताइन-ताह(Altyn-Tagh) सम्म पाइन्छ।

संख्या तथा संरक्षण स्थिति

म्याककार्थिले सन २००३ मा गरेको अध्ययनका अनुसार हिउँ चितुवाको कुल संख्या ४,०८० देखि ६,५९०को हाराहारिमा रहेको देखिन्छ(तालिका तल छ), यो अनुमानित संख्यामा हाल फरक पर्न सक्छ। साथै बिश्वभरिका चिडियाघरहरूमा लगभग ६००-७०० को संख्यामा हिउँ चितुवाहरू रहेको अनुमान गरिएको छ।

सन १९७२मा आई यु सि एन(IUCN)ले हिउँ चितुवालाई बिश्वब्यापि रूपमा यसको खतरामा परेका प्रजातिको रातो सुची(Red List of Threatened Species)मा सुचीकृत गर्‍यो, सन २००८मा यहि खतराको सुचीलाई कायम नै राखियो।

शान डियगो चिडियाघरमा भएको हिउँ चितुवा

संरक्षण क्षेत्रहरू:

• चित्रल राष्ट्रिय निकु‍ञ्ज, खाईबर-पख्तुनख्वा, पाकिस्तान
• हेमिस राष्ट्रिय निकु‍ञ्ज, लदाख, भारत
• खुन्जरब राष्ट्रिय निकु‍ञ्ज, गिल्गिट-बाल्तिस्तान, पाकिस्तान.
• नन्दा देवी राष्ट्रिय निकु‍ञ्ज, उत्तराखण्ड, भारत, (युनेस्को विश्वसम्पदा सूचीमा सुचीकृत)
• क्वामोलाङ्मा राष्ट्रिय प्रकृति आरक्ष, तिब्बत, चीन
• सगरमाथा राष्ट्रिय निकुञ्ज, नेपाल, (युनेस्को विश्वसम्पदा सूचीमा सुचीकृत)
• तमोर फेङ प्रकृति आरक्ष, पश्चिमी टियाशान हिमाल, शिन्जियाङ, चीन
• भ्यालि अफ फ्लावर राष्ट्रिय निकु‍ञ्ज, उत्तराञ्चल, भारत, (युनेस्को विश्वसम्पदा सूचीमा सुचीकृत)
• शे-फोक्सुण्डो राष्ट्रिय निकुञ्ज, डोल्पा जिल्ला, नेपाल
• ढोरपाटन शिकार आरक्ष, बागलुङ, नेपाल
• अन्नपूर्ण संरक्षण क्षेत्र, नेपाल
• जिग्मे दोर्जि राष्ट्रिय निकु‍ञ्ज, भुटान
• गोबि गुर्भान्सैखान राष्ट्रिय निकु‍ञ्ज, मंगोलिया
• अबसुनुर हलो, मंगोलिया र टुभा गणतन्त्र, रुसको राज्य सिमानामा
• दिबाङ बन्यजन्तु आरक्ष, अनिनि, भारत

सन्दर्भ सामग्रीहरू

बाहिरी लिङ्कहरू

• हिउँ चितुवा ( बीबीसी)

रसुवा स्थित लाङटाङ राष्ट्रिय निकुञ्ज क्षेत्रको लाङटाङ र क्यान्जिङमा पनि पाईछ

हिम तेन्दुआ (Uncia uncia) एक विडाल प्रजाति है जो मध्य एशिया में रहती है।

यद्यपि हिम तेन्दुए के नाम में "तेन्दुआ" है लेकिन यह एक छोटे तेन्दुए के समान दिखता है और इनमें आपसी सम्बन्ध नहीं है।

रंगरूप

हिम तेन्दुए लगभग १.४ मीटर लम्बे होते हैं और इनकी पूँछ ९०-१०० सेमी तक होती है। इनका भार ७५ किलो तक हो सकता है। इनकी खाल पर सलेटी और सफ़ेद फ़र होता है और गहरे लाल रंग के धब्बे होते हैं और पूँछ पर धारियाँ बनीं होती हैं। इनका फर बहुत लम्बा और मोटा होता है जो इन्हे ऊँचे ठण्डे स्थानो पर भीषण सर्दी से बचा कर रखता है। इन तेन्दुओं के पैर भी बड़े और ऊनी होते हैं, ताकि हिम में चलना सहज हो सके।

ये लगभग १५ मीटर की ऊँचाई तक उछल सकते हैं।

ये बिल्ली-परिवार की एकमात्र प्रजाति है जो दहाड़ नहीं सकती है लेकिन घुरघुरा (बिल्ली के जैसी आवाज़ निकालना) सकती है।

जीवन

हिम तेन्दुए अधिकांशतः रात्री में सक्रिय होते हैं। ये अकेले रहने वाले जीव हैं। लगभग९०- १०० दिनों के गर्भाधान के बाद मादा २-३ शावकों को जन्म देती है। यह बड़ी आकार की बिल्लियाँ है और लोग इनका शिकार इनके फर के लिए करते हैं।

फैलाव

हिम तेंदुए वर्तमान में अफगानिस्तान, भूटान, चीन, भारत, कजाकिस्तान, किर्गिस्तान, नेपाल, पाकिस्तान, रूस, ताजिकिस्तान, उजबेकिस्तान^[3][4][5] में एशिया तक ही सीमित है और संभवतः भी म्यांमार है।^[6]

इसकी भौगोलिक वितरण पूर्वी अफगानिस्तान में हिंदू कुश से चलाता है और दक्षिणी साइबेरिया के लिए पामीर पर्वतमाला, काराकोरम और हिमालय के पहाड़ों के माध्यम से, सीमा बयकाल झील के पश्चिम में रूसी अल्ताई पर्वत शृंखला और पहाड़ों को शामिल किया गया है। तिब्बत में, यह उत्तर में अत्त्य्न-तघ् लिए ऊपर पाया जाता है।^[7][8]

जनसंख्या और संरक्षित क्षेत्रों

हिम तेंदुए की कुल जंगली आबादी 4510 के लिए 7350 व्यक्तियों पर अनुमान लगाया गया था।^[3] 1972 में, प्रकृति के संरक्षण (आईयूसीएन) के लिए अंतर्राष्ट्रीय संघ विश्व स्तर पर "लुप्तप्राय" के रूप में संकटग्रस्त प्रजाति के अपने लाल सूची पर हिम तेंदुए रखा, उसी खतरा वर्ग 2008 में किए गए आकलन में लागू किया गया था।

दुनिया भर के चिड़ियाघरों में लगभग 600 बर्फ तेंदुओं भी कर रहे हैं।^[9]

सैन डिएगो चिड़ियाघर में हिम तेंदुआ

संरक्षित क्षेत्रों:

• हेमिस राष्ट्रीय उद्यान, भारत
• नन्दा देवी राष्ट्रीय उद्यान, भारत^[10]
• फूलों की घाटी राष्ट्रीय उद्यान, भारत
• पिन घाटी राष्ट्रीय उद्यान, भारत
• ग्रेट हिमालयन राष्ट्रीय उद्यान, भारत

प्रतीक

हिम तेंदुए पशु इर्बिस् के रूप में जाना जाता है जहां मध्य एशिया के तुर्की लोगों के लिए प्रतीकात्मक अर्थ है, इसलिए यह व्यापक रूप से एक प्रतीक के रूप में प्रयोग किया जाता है।

हिम तेंदुए तातारी और कजाख के लिए एक राष्ट्रीय प्रतीक है: एक हिम तेंदुए अलमाती के शहर के सरकारी मुहर पर पाया जाता है और एक पंख हिम तेंदुए तातारस्तान प्रतीक पर पाया जाता है।

• पुरानी 10000-कजाखस्तान नोट के पिछली ओर हिमपात तेंदुए।

• हिम तेंदुए तातारस्तान का प्रतीक है।

• अलमाटी, कजाकिस्तान के प्रतीक

• अस्ताना का प्रतीक, कजाकिस्तान की राजधानी

• बिश्केक, किर्गिस्तान की राजधानी का प्रतीक

सन्दर्भ

हिमबिबट्या (शास्त्रीय नाव : Uncia uncia; इंग्लिश: Snow Leopard) हा मार्जार कुळातील अत्यंत दुर्मिळ प्राणी आहे. याचा वावर मुख्यत्वे हिमालयातील उत्तुंग पर्वतरांगात आहे.

बिबट्यापेक्षा हा आकाराने काहीसा लहान असतो, पण त्याची शेपटी त्या मानाने मोठी असते.तो साधारण १००-११० सेमी असतो, व त्याची शेपटी साधारण ९० सेमी असते. ते समुद्र-सपाटीपासून साधारण १२-१२ हजार फुटांपर्यंत आढळतात. उन्हाळ्यात जेव्हा उंच कुरणे चरायला मोकळी असतात तेव्हा त्यांना गुराख्यांकडून पाळीव बकर्‍या, मेंढ्या घेऊन जाण्याची संधी मिळते.थंडीत ते साधारण ६हजार फुटांपर्यंत खाली येतात. इतर मांसभक्षी प्राण्यांप्रमाणेच त्यांच्या हालचाली त्यांच्या भक्ष्यांच्या हालचालींवर अवलंबून असतात. रानमेंढ्या, बकऱ्या, कृंतक, मार्मोट, कस्तुरी मृग आदि प्राण्यांचा त्याच्या आहारामध्ये समावेश होतो.

गर्भ धारण करण्याचा काळ तीन महिने असतो, व मादी २ ते ४ पिल्लांना जन्म देते. त्यांच्या कातडीसाठी त्यांची शिकार केली जाते.

हिमबिबट्या

संदर्भ

বৰফৰ বাঘ হৈছে এবিধ ডাঙৰ মেকুৰীৰ প্ৰজাতি যাক মধ্য আৰু দক্ষিণ এছিয়াৰ কিছু এলেকাত পোৱা যায়।

তথ্য সংগ্ৰহ

ਬਰਫ਼ੀਲਾ ਤੇਂਦੂਆ (Panthera uncia syn. Uncia uncia) ਇੱਕ ਵੱਡੇ ਆਕਾਰ ਦੀ ਬਿੱਲੀ ਹੈ ਜੋ ਕੇਂਦਰੀ ਅਤੇ ਦੱਖਣੀ ਏਸ਼ੀਆ ਵਿੱਚ ਪਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਹ 2003 ਵਿੱਚ ਖਤਰੇ ਵਿੱਚ ਘਿਰੀ ਪ੍ਰਜਾਤੀ ਐਲਾਨਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। 2003 ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਲਗਭਗ 4,080–6,590 ਸੀ ਜਿਸ ਵਿਚੋਂ ਸਿਰਫ 2500 ਦੇ ਕਰੀਬ ਹੀ ਪ੍ਰਜਨਨ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਰੱਖਦੇ ਸਨ।^[1]

ਚਲੰਤ ਚੱਲਦੇ ਆਂਕੜਿਆਂ ਅਨੁਸਾਰ, ਗਲੋਬਲ ਬਰਫ਼ੀਲਾ ਤੇਂਦੁਆ ਅਤੇ ਵਾਤਾਵਰਣ ਸੁਰੱਖਿਆ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ (Global Snow Leopard and Eco-System Protection Program) (GSLEP)^[3] ਵਿੱਚ ਲਗਭਗ 3,920 ਤੋਂ 6,390 ਤੇਂਦੁਆਂ ਨੂੰ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ।

ਬਰਫ਼ੀਲੇ ਤੇਂਦੁਏ alpine ਅਤੇ subalpine ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਥਾਵਾਂ ਆਮ ਤੌਰ ਉੱਤੇ ਜ਼ਮੀਨੀ ਤਲ ਤੋਂ 3000 ਤੋਂ 4500 ਮੀਟਰ (9,800 to 14,800 ਫੁੱਟ) ਉੱਪਰ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਉੱਤਰੀ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਇਹ ਕੁਝ ਨੀਵੇਂ ਹਿੱਸਿਆਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ।^[4]

ਟੈਕਸੋਨੋਮੀ ਅਨੁਸਾਰ 1930 ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਸਨੂੰ Uncia uncia ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਦਿੱਤੀ ਹੈ ਹੈ।^[2] ਜੀਨੋਟਾਈਪਿੰਗ ਅਧਿਐਨ ਦੇ ਆਧਾਰ ਉੱਤੇ ਇਹ 2008 ਤੋਂ ਜਿਨਸ ਪੈਂਥਰਾਸ਼੍ਰੇਣੀ ਦੀ ਮੈਂਬਰ ਮੰਨੀ ਗਈ ਹੈ।^[1][5] ਦੋ ਉਪ-ਪ੍ਰਜਾਤੀਆਂ ਹੋਰ ਮਿਲਦੀਆਂ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਲੱਛਣ ਮਿਲਦੇ ਜੁਲਦੇ ਹੋਣ ਕਾਰਣ ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਆਪਸੀ ਅੰਤਰ ਸੁਲਝਿਆ ਨਹੀਂ।^[1]

ਬਰਫ਼ੀਲਾ ਤੇਂਦੁਆ ਅਫ਼ਗਾਨਿਸਤਾਨ ਅਤੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਆਵਾਸ ਪਸ਼ੂ ਹੈ।^[6]

ਨਾਮਕਰਨ ਅਤੇ ਵਿਉਂਤਪਤੀ

ਟੈਕਸੋਨੋਮੀ ਅਤੇ ਵਿਕਾਸ

ਨਰ ਬਰਫ਼ੀਲਾ ਤੇਂਦੁਆ

ਉਪ-ਪ੍ਰਜਾਤੀਆਂ

ਜਾਣਕਾਰੀ

ਬਰਫ਼ੀਲੇ ਤੇਂਦੁਏ ਦੀ ਖੋਪੜੀ

ਵਸੋਂ ਅਤੇ ਵਾਸ

ਬਰਫ਼ੀਲਾ ਤੇਂਦੂਆ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ

ਵਾਤਾਵਰਣ ਅਤੇ ਜੀਵਨ ਜਾਂਚ

ਬਰਫ਼ੀਲਾ ਤੇਂਦੂਆ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ

ਸ਼ਿਕਾਰ ਅਤੇ ਭੋਜਨ

ਬਰਫ਼ੀਲਾ ਤੇਂਦੂਏ ਦੇ ਦੰਦ (ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ)

ਬਰਫ਼ੀਲਾ ਤੇਂਦੂਆ (ਪੈਰਿਸ)

ਪ੍ਰਜਨਨ ਅਤੇ ਜੀਵਨ-ਚੱਕਰ

ਬਰਫ਼ੀਲਾ ਤੇਂਦੂਆ ਯੂ.ਕੇ. ਵਿੱਚ

ਮੌਜੂਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਪੁਰਾਣਾ ਬਰਫ਼ੀਲਾ ਤੇਂਦੂਆ (ਟੋਕੀਓ)

ਸੁਰੱਖਿਆ ਲਈ ਚੁੱਕੇ ਕਦਮ

ਵਿਸ਼ਵ ਬਰਫ਼ੀਲਾ ਤੇਂਦੂਆ ਫੋਰਮ

ਬਿਸ਼ਕੇਕ ਘੋਸ਼ਣਾ

ਗਲੋਬਲ ਬਰਫ਼ੀਲਾ ਤੇਂਦੁਆ ਅਤੇ ਵਾਤਾਵਰਣ ਸੁਰੱਖਿਆ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ

2015 ਬਰਫ਼ੀਲਾ ਤੇਂਦੁਏ ਨੂੰ ਸਮਰਪਿਤ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸਾਲ

ਗਿਣਤੀ ਅਤੇ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਖੇਤਰ

ਬਰਫ਼ੀਲਾ ਤੇਂਦੁਆ (ਫਰਾਂਸ)

ਬਰਫ਼ੀਲਾ ਤੇਂਦੁਆ

ਬਰਫ਼ੀਲਾ ਤੇਂਦੁਆ

ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਖੇਤਰ:

• Chitral National Park, in the Khyber-Pakhtunkhwa, Pakistan
• Hemis National Park, in Ladakh, Jammu and Kashmir, India
• Khunjerab National Park, Gilgit-Baltistan, Pakistan
• Nanda Devi National Park, in state of Uttarakhand, India, a UNESCO Natural World Heritage Site^[7]
• Qomolangma National Nature Preserve, Tibet, China^[8][9]
• Sagarmatha National Park, Nepal, a UNESCO Natural World Heritage Site.^[10]
• Tumor Feng Nature Reserve, western Tianshan Mountains, Xinjiang, China.^[11]
• Valley of Flowers National Park, Uttarakhand, India, a UNESCO Natural World Heritage Site
• Shey-Phoksundo National Park, Dolpa, Nepal
• Dhorpatan Hunting Reserve, Baglung, Nepal
• Annapurna Conservation Area, Western Nepal
• Api Nampa Conservation Area, Western Nepal
• Jigme Dorji National Park, Bhutan
• Gobi Gurvansaikhan National Park, Mongolia
• Ubsunur Hollow, on the territorial border of Mongolia and the Republic of Tuva, Russia
• Dibang Wildlife Sanctuary, near Anini, India
• Aksu-Djabagly Nature Reserve, Kazakhstan
• Sarychat-Ertash State Nature Reserve, Kyrgyzstan
• Katun Nature Reserve, Russia
• Kibber Wildlife Sanctuary, Lahaul Spiti, Himachal Pradesh, India
• Pin Valley National Park, Lahaul Spiti, Himachal Pradesh, India
• Great Himalayan National Park, Kullu, Himachal Pradesh, India
• Sacred Himalayan Landscape, Nepal, India, Bhutan

ਮਨੁੱਖ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧ

ਮਨੁੱਖ ਉੱਪਰ ਹਮਲੇ

Emblematic use

Ounce

• Symbol of Almaty, Kazakhstan

• Snow leopard on the reverse of the old 10,000-Kazakhstani tenge banknote

• The coat of arms of Tatarstan

• Seal of Samarqand, Uzbekistan

• Old coat of arms of Astana, Kazakhstan

• Symbol of Bishkek, Kyrgyzstan

• Kyrgyzstan Girl Scouts Association.png

  Membership badge of the Girl Scout Association of Kyrgyzstan

• Coat of arms of Shushensky District, Krasnoyarsk Krai

• South Ossetia Provisional Administration logo.png

  As featured in the coat of arms of Ossetia and its successor states