Les formigues son una familia d'inseutos sociales que, como les abriespes y les abeyes, son de l'orde los himenópteros. Les formigues desendolcáronse d'inseutos asemeyaos a les abriespes na metá'l Cretácicu, hai ente 110 y 130 millones d'años, dixebrándose al espurríse les plantes con flor. Son uno de los grupos zoolóxicos más esitosos y na autualidá hai más de 12.000 tribes d'elles.
Formen colonies d'un tamañu que s'esparde dende unes docenes d'individuos predaores a colonies mui organizaes que puen coyer grandes territorios con millones d'individuos. Éstes son sobretou femes estériles ensin ales que formen castes d'obreres, soldaos y otros grupos especializaos. Nes colonies de formigues tamién hai machos fértiles y una o varies femes fértiles nomaes «reines». Estes colonies descríbense dacuando como superorganismos, pola mor de que paez que trabayen como una sola entidá en sofitu la colonia.
Colonizaron cuasi toles árees terrestres del planeta. Los únicos llugares ú nun les hai son l'Antártida y delles islles. Les formigues espolleten na mayor parte de tolos ecosistemes y calcúlase que puen apurrir el 15-25% de la biomasa d'animales na Tierra. Atalańtase qu'el so ésitu ye pola so organización social y la so capacída pa camudar hábitats, al so emplegu los recursos y a la so capacidá de defensa. La so llonga coevolución con otres especies fíxoles desendolcar rellaciones mimétiques, comensales, parásites y mutualistes.
Les sos sociedaes carauterízanse pola dixebra'l trabayu, l'alderique ente individuos y la capacidá d'escarabichar problemes complexos. Esto emplegóse por munchu tiempu como fonte inspiración y oxetu d'estudiu pola so asemeyanza coles sociedaes humanes.
Munches cultures humanes usáronles pal comiciu, melecina y como oxetu de rituales. Delles especies son mui valoratibles como axentes de control biolóxicu. Sicasí, la so capacidá pa estrumir recursos fai qu'heba engaradiella colos humanos, xa que puen ser un mescabu nos cultivos o edificios. Delles especies, como les formigues del fuegu, son consideraes especies invasores.
