Mangifera indica, llamáu comúnmente mangu o piescu de los trópicos, ye una especie arbórea perteneciente a la familia de les anacardiacees.
Suel ser un árbol maderizu, qu'algama un gran tamañu y altor puede superar los 30 m d'altor, Ye orixinariu de la India y cultívase en países de clima templáu amás de dalgunos de climes templáu.
En Cuba utilízase enforma pa ellaborar refrescos y caltenelos. Ye'l llugar con más variedaes de mangos, como'l filipín, toledo, papelina, señora, bizcochuelo, hilacha, mangu mamey, mango güevu de toru, mangu machu, ente otres variedaes. Una de les zones del mundu más conocíes pelos sos mangos ta na zona oriental del país, Santiago de Cuba, El Caney.
Na zona intertropical ye una planta por demás noble: nun riquir de riego y aguanta les quemes; un plantíu de mangos difícilmente podría quemar mientres la dómina de seca, yá que ye'l periodu de máxima crecedera de biomasa pa estos árboles y de mayor actividá de la fotosíntesis pola menor nubosidad. Ye un árbol agresivu con otres especies pa ocupar un espaciu determináu.
El mangu ye una fruta de la Zona Intertropical de magaya carnosa y duce. Destaca ente los sos principales carauterístiques el so bon sabor.
Dicha magaya puede ser o non fibrosa, siendo la variedá llamada mangu de hilacha la que mayor cantidá de fibra contién. Ye una fruta de normal de color verde nun principiu, y mariellu, naranxa ya inclusive colloráu-granate cuando ta madura, de sabor medianamente acedo cuando nun maureció dafechu. D'orixe asiáticu India y Myanmar, entiende numberoses variedaes, munches d'elles llograes por inxertu. El mangu ye la fruta nacional de dellos países como India, Paquistán y Filipines. El mangu que crez bonalmente na zona intertropical americana (introducíu a mediaos del sieglu XIX nel Brasil polos portugueses), ye de color mariellu, más pequeñu que les variedaes d'inxertu, de sabor esquisito y bien duce, tantu'l mangu bocao como'l de hilacha. La so dómina de collecha presenta un picu o máximu nel mes de mayu nes llatitúes subecuatoriales del hemisferiu norte, lo cual resulta paradóxicu, yá que nesti mes ye cuando s'empecipien les agües nestes llatitúes, polo que tola maduración de los frutos producir nos meses de mayor seca, tal como s'indica nel artículu sobre'l índiz xerotérmico de Gaussen. Tamién el sabor ye bien distintu ente una variedá y otra. Por casu, una variedá de mangu de gran tamañu tien un sabor y golor similar al del piescu en almíbar, anque con una testura menos hidratada (mangu piescu).
Casi toes estes variedaes de mangos ensiertos derivar d'una variedá llograda por evolución natural que munches persones denominen mangues en Venezuela, Canaries y na mariña atlántica de Colombia y que nun ye sinón l'adaptación de la planta mientres dellos sieglos a un clima muncho más favorable qu'el que teníen na zona de procedencia d'esta planta.
Pola so riqueza n'ácidos (málico, palmítico, p-cumárico y mirístico), vitamina C y, especialmente, pol so altu conteníu en vitamina A, el mangu constitúi una bona fruta antiosidante, capaz de neutralizar los radicales llibres y dotar al organismu d'un poder defensivo en contra de la degradación de les célules. Los mangos exercen una función anticancerígena bien efectiva dada tantu por estes vitamines como pola so riqueza en flavonoides, ente los que destaca la quercetina y el poder anti-inflamatorio que tien.
El mangu, conocíu esencialmente pol so frutu, ye tamién maderable cuando acaba la so fase granible de frutos. La madera puede trate afeutada por fungu ya inseutos, a pesar d'esta desventaxa utilizar pa la fabricación de preseos como ukeleles, laminaos y muebles baratos. Per otru llau la madera contién sustances fenólicas que pueden producir dermatitis per contautu.
En Colombia la comunidá indíxena Siona del Putumayo prepara un fervinchu de les fueyes y la corteza como desinfestante de feríes. Ente que la comunidá Tikuna del Amazones toma la decocción de les fueyes como anticonceutivu mientres los díes socesivos a la menstruación, tamién como albortivu tomando la decocción mientres 3 díes siguíos.
En delles rexones de Colombia preséntense usos tan diversos como: la decocción de los raigaños tómase como diuréticu y pal tratamientu d'enfermedaes gastrointestinales, esta decocción tamién la usen pa preparar tinturas pa tratar el carate (vitíligo). El mazcar les fueyes fortalez los dientes y contra angüeñes bucales pa esto tamién s'usa l'aplicación direuta de la resina del árbol. El fervinchu de la corteza utilizar nel tratamientu del paludismu y los enxagües nel pelo de con esta decocción ayuden a escurecer el pelo y evitar la so cayida. L'usu del frutu como alimentu ye llargamente distribuyíu per parte de la fauna montesa rexístrense especies como'l chácharo o Pecarí de collar, la llámpara y el picure o Dasyprocta ente los que más la peracaben. El mangu ye conocíu amás por ser una especie melífera.
En Perú, na ciudá de Chulucanas, utilicen les sos fueyes pa da-y un color negativu y la brillantez a la so famosa cerámica (quemen les fueyes cuando cuecen los cerámicos).
En El Salvador, ye una tradición que na dómina de celebración de la Selmana Santa usar na gastronomía preparar con duce de panela o con azucrees, conózse-y como "Mangu en Miel". Tamién ye bien popular comelo cuando inda ta verde; cortar en metaes y cúbrese con un amiestu de chile, sal y polvu de grana d'ayote (Alguashte).
En Nicaragua, ye bien tradicional que na celebración de la Selmana Santa úsese como ingrediente principal del Almíbar preparar con duce de panela, (Atáu de Dulce) o con azucre morico (azucre morico) y otros ingredientes tales como Papaya, Cocu, Jocote y Bruxeles (sabor duce amargosu). Tamién ye bien popular comelo cuando inda ta verde (celeque); cortar en metaes y cúbrese con un amiestu de sal y vinagre, (bien popular ente les muyeres embarazaes) polos antoxos.
Mangifera indica describióse por Carlos Linneo y espublizóse en Flora Brasiliensis 12(2): 394. 1876.[1]
.
Esta páxina forma parte del wikiproyeutu Botánica, un esfuerciu collaborativu col fin d'ameyorar y organizar tolos conteníos rellacionaos con esti tema. Visita la páxina d'alderique del proyeutu pa collaborar y facer entrugues o suxerencies. Mangifera indica, llamáu comúnmente mangu o piescu de los trópicos, ye una especie arbórea perteneciente a la familia de les anacardiacees.
