dcsimg

Mustela erminea ( Aragonese )

provided by wikipedia emerging languages

L'arminio[1] u erminio (Mustela erminea (L., 1758)) ye un mamifero carnivoro de mida chiqueta, miembro d'a familia Mustelidae, que tiene una gran destribución en Europa central y septentrional y no falta si que en os tres quartos meridionals d'a Peninsula Iberica, en Italia y a Peninsula Balcanica. En Aragón no se'l puede trobar si que en o Pireneu. Se tracta d'un d'os carnivoros más chicotz d'o mundo, no superando-lo en Europa si que a suya parient a paniquesa.

Fan d'entre 15 y 22 cm de lonchitut corporal, con a coda que gosa fer arredol d'un tercio d'a lonchitut d'o cuerpo, arribando en un total de 27–30 cm de lonchitut total en os exemplars més grandizos. O peso varía d'entre 100 y 300 gr, y os masclos son os més pesatos. A caracteristica més envistable d'istes animals ye a forma de cambear a color d'o cuerpo que tienen, de marrón alto en o lumo y dica as patas que tienen en os meses de buen orache, pasan a una color totalment blanca (treito d'a punta d'a coda , que se guarda negra tot l'anyo) en hibierno.

O pelache hibernal ye la causa que se'ls haiga cazatos a traviés d'a historia, sobretot ta elaborar con a suma d'á saber'ls pellizos prendas de pelletería ta l'alta nobleza y as familias reyals. En o texto aragonés "Letra intimada" i dicen:

[...] e assi mateix me dio con la dita espada un grand birrel de vibre, é alto forrado de erminios: é aqueste por esguart é honor del officio que tenia.

Tamién en un texto que parla d'o protocolo de coronación d'os reis d'Aragón encargato per Pero IV en 1353, se i troban referencias:

[...] e sobre aquesta saya viéstase una vestidura, la qual es nombrada garnacha, la qual sia feyta de vellut vermello e de trapo d'oro a senya reyal e sobre aquesta live e abríguesse un mantell, el qual sía feyto de trapo d'oro e de vellut vermello feyto a senyal reyal de suso dito forrado de pieles de erminios. E después de aquesto cálcese calças vermellas de escarlata e no lieve çapatos [...]

Imáchens

Referencias

  1. (an) VIDALLER TRICAS, Rafel, Libro de As Matas y Os Animals; Dizionario aragonés d'espezies animals y bechetals; Ed. Val d'Onsera. Zaragoza 2004. ISBN 978-84-89862-35-7

license
cc-by-sa-3.0
copyright
Wikipedia authors and editors

Mustela erminea: Brief Summary ( Aragonese )

provided by wikipedia emerging languages

L'arminio u erminio (Mustela erminea (L., 1758)) ye un mamifero carnivoro de mida chiqueta, miembro d'a familia Mustelidae, que tiene una gran destribución en Europa central y septentrional y no falta si que en os tres quartos meridionals d'a Peninsula Iberica, en Italia y a Peninsula Balcanica. En Aragón no se'l puede trobar si que en o Pireneu. Se tracta d'un d'os carnivoros más chicotz d'o mundo, no superando-lo en Europa si que a suya parient a paniquesa.

Fan d'entre 15 y 22 cm de lonchitut corporal, con a coda que gosa fer arredol d'un tercio d'a lonchitut d'o cuerpo, arribando en un total de 27–30 cm de lonchitut total en os exemplars més grandizos. O peso varía d'entre 100 y 300 gr, y os masclos son os més pesatos. A caracteristica més envistable d'istes animals ye a forma de cambear a color d'o cuerpo que tienen, de marrón alto en o lumo y dica as patas que tienen en os meses de buen orache, pasan a una color totalment blanca (treito d'a punta d'a coda , que se guarda negra tot l'anyo) en hibierno.

O pelache hibernal ye la causa que se'ls haiga cazatos a traviés d'a historia, sobretot ta elaborar con a suma d'á saber'ls pellizos prendas de pelletería ta l'alta nobleza y as familias reyals. En o texto aragonés "Letra intimada" i dicen:

[...] e assi mateix me dio con la dita espada un grand birrel de vibre, é alto forrado de erminios: é aqueste por esguart é honor del officio que tenia.

Tamién en un texto que parla d'o protocolo de coronación d'os reis d'Aragón encargato per Pero IV en 1353, se i troban referencias:

[...] e sobre aquesta saya viéstase una vestidura, la qual es nombrada garnacha, la qual sia feyta de vellut vermello e de trapo d'oro a senya reyal e sobre aquesta live e abríguesse un mantell, el qual sía feyto de trapo d'oro e de vellut vermello feyto a senyal reyal de suso dito forrado de pieles de erminios. E después de aquesto cálcese calças vermellas de escarlata e no lieve çapatos [...]
license
cc-by-sa-3.0
copyright
Wikipedia authors and editors