Die broodwortel word verkry van die broodwortelplant (Manihot esculenta) en is veral in die tropiese lande ʼn belangrike voedselbron. Dit word ook kassawe of maniok genoem. Die wortels bevat baie water en stysel, maar min eiwit, min vitamiene en byna geen vette nie. Dit word hoofsaaklik gebruik vir die setmeel daarin, waarvan onder meer brood gebak kan word.
Die broodwortelplant is houtagtig en het handvormige blare wat diep ingesny is en meestal uit 5 tot 7 lobbe bestaan. Die setmeel of stysel word in die wortels opgegaar. Die plant aard die beste in ʼn warm, vogtige klimaat, veral tussen ongeveer 30˚ NB of 30˚ SB. Die temperatuur moet verkieslik hoër as 10˚ wees en die reënval kan wissel tussen 500 tot 5000 mm per jaar. Die volwasse plant is redelik droogtebestand. Broodwortelplante kan in uiters arm grond groei en steeds ʼn redelike oes lewer.
Hulle word normaalweg nie volgens vasgestelde seisoene geoes nie, maar volgens voedselbehoeftes benut. Die groeiperiode is gewoonlik van 6 tot 12 maande, of kan strek tot 18 maande, wanneer dit die beste setmeelproduksie lewer.
Die plant stam uit Sentraal Amerika en uit Brasilië. Die Portugese het reeds in 1494 daaroor geskryf en het dit in die 16de eeu in Afrika ingevoer. In Asië het dit eers in 1835 bekend geword, maar in die tydperk 1919-'41 is 98% van broodwortelmeel op Java geproduseer.[1]
In sommige tropiese gebiede het die broodwortels as gevolg van die geweldige toename in die bevolkingstal die stapelvoedsel geword. Dit het belangrike graangewasse, soos byvoorbeeld rys, vervang en kan wanvoeding veroorsaak as daar nie aanvullende kosse by die dieet gevoeg word nie. Die broodwortel het nie naastenby die voedingswaarde van graan nie en kan met uitsluitlike inname eiwitvlakke gevaarlik laag laat daal. Die jong blare kan egter as ʼn groente gebruik word omdat dit ryk is aan eiwit.
Vir menslike inname moet spesiale voorsorg getref word voordat die broodwortel geëet word. Die wortels bevat 'n sianogeen-glukosied, wat onder die invloed van ʼn sekere ensiem blousuur (HCN) vorm. Die gifstof kan verwyder word deur die wortels te rasper, dit te laat gis en daarna te verhit. Deur dit net te kook, kan die ensiem vernietig word, hoewel dit dan nog glukosied bevat, wat op sigself egter nie giftig is nie. Die belangrikste lande waar die broodwortel gekweek word, is Brasilië, Indonesië, Nigerië, Demokratiese Republiek van die Kongo, Thailand, Indië en Burundi.
Behalwe vir menslike gebruik word die wortels ook as veevoer verwerk en dikwels in die vorm van gedroogte korrels na ander gebiede uitgevoer. In Suid-Afrika word die broodwortel gekweek vir die bereiding van tapioka, ʼn korrelrige meelstof wat onder andere in nageregte gebruik word. [2]
Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Broodwortel.Die broodwortel word verkry van die broodwortelplant (Manihot esculenta) en is veral in die tropiese lande ʼn belangrike voedselbron. Dit word ook kassawe of maniok genoem. Die wortels bevat baie water en stysel, maar min eiwit, min vitamiene en byna geen vette nie. Dit word hoofsaaklik gebruik vir die setmeel daarin, waarvan onder meer brood gebak kan word.
Manihot esculenta, llamada comúnmente yuca,[1] ya internacionalmente reconocida como mandioca, tapioca, guacamota (del náhuatl cuauhcamohtli en Méxicu), casabe o casava, ye un parrotal perenne de la familia de les euforbiacees estensamente cultiváu en Suramérica, África y el Pacíficu polos sos tubérculos con almidones d'altu valor alimentario.
La yuca o mandioca ye endémica de les rexones con clima tropical de Bolivia, Brasil, Colombia, Ecuador, Méxicu, Panamá, Perú, República Dominicana, Puertu Ricu, Venezuela, Costa Rica, y Paraguái y foi cultiváu con gran ésitu en naciones africanes de similares condiciones climatolóxiques, y anque s'envalora que les variedaes güei conocíes son efeutu de la seleición artificial, hai variedaes xeneraes pol aislamientu xeográficu de la selva (casabe, que ye altamente venenosa) al de los altiplanos (yuca, mínimamente venenosa).
La mandioca ye un parrotal perenne qu'algama los dos metros d'altor. Ta afecha a condiciones de la zona intertropical, polo que nun aguanta les xelaes. Rique altos niveles de mugor —anque non anegamiento— y de sol pa crecer.
Reproduzse meyor de fraes que por grana nes variedaes anguaño cultivaes. La crecedera ye lentu nos primeros meses, polo que'l control de yerbes ye esencial pa un correctu desenvolvimientu. Nel so usu normal, la planta entera se desarraiga al añu d'edá pa estrayer los raigaños comestibles; si algama mayor edá, el raigañu endurecer hasta la incomestibilidad. De les plantes desarraigaes estrayer los retayos pa la replantación.
El raigañu de la mandioca ye cilíndrica y oblonga, y algama el metro de llargu y los 10 cm de diámetru. La pulgu ye dura y maderiza, y incomestible. La magaya ye firme ya inclusive dura enantes de la cocción, derrota por fibres llonxitudinales más ríxides; bien rica en hidratos de carbonu y azucres, aferrúñase rápido una vegada desprovista de la corteza. Según la variedá, pue ser blanca o amarellentada.
La evidencia más antigua del cultivu de la mandioca provién de los datos arqueolóxicos de que cultivar nel Perú fai 4.000 años y foi unu de los primeros cultivos adomaos n'América.[2]
Les siguientes referencies como al cultivu de yuca provienen de la cultura maya, fai 1.400 años en Xoya de Cerén (El Salvador).[3] N'efeutu, recién investigaciones tienden a demostrar que'l complementu alimentario de los mayes, el que-yos dexó sostener poblaciones bien numberoses, sobremanera mientres el periodu clásicu, y bien particularmente na rexón sur de Mesoamérica onde se concentraron importantes ensames (Tikal, Copán, Calakmul), foi la Manioca, tamién llamada Yuca, un raigañu con altu conteníu calóricu del que se preparar una farina bien nutritivo, en forma de torta redonda, llamada "casabe", qu'hasta la fecha ye parte importante de la dieta nes diverses poblaciones que viven na rexón maya y tamién na cuenca del Mar Caribe, cuantimás na República Dominicana y Venezuela y cuba[4]
Otra especie, la Manihot esculenta, anicióse posiblemente más al sur, en Brasil y Paraguái. Col so mayor potencial alimenticiu, convirtiérase nun alimentu básico de les poblaciones natives del norte de Suramérica, sur d'América central, y les islles del Caribe na dómina de la llegada de los españoles, y el so cultivu foi siguíu colos portugueses y españoles. Del estractu líquidu llógrase l'almidón pa planchar les ropes. Les formes modernes de les especies adomaes pueden siguir creciendo nel sur de Brasil.
En Paraguái anguaño la mandioca ye una de les especies más consumíes polos habitantes (sobremanera nes zones rurales, onde'l so consumu per cápita ye unu de los más elevaos del mundu),[5] y puede tar presente na mayoría de les comíes del día (nel almuerzu, media mañana, xinta y cena), sía fervida, frita o en platillos a base del so almidón. Coles mesmes, en munchos llares acompaña tolos díes a la comida principal (función similar al que n'otres partes cumple'l pan),[6] y alimenta al ganáu bovino. Nesti país cultívense como 300 variedaes de la mesma.[7] Los paraguayos llamar principalmente pol so nome en guaraní, Mandi'o.
Anque hai unes cuantes especies selvaxes de mandioca, les variedaes de Manihot esculenta son escoyíes pol ser humanu pa l'agricultura.[ensin referencies]
La producción mundial de la mandioca ta envalorada en 184 millones de tonelaes en 2002, la mayoría de la producción alcuéntrase n'África, onde crecen 99,1 millones de tonelaes, 51,5 n'Asia y 33,2 n'América Llatina.
En munchos llugares d'América, la mandioca ye l'alimentu básico. Esto traduzse nel abondosu usu d'imáxenes de la mandioca usaos nel arte de Perú pola xente de la cultura Moche quien la representen de cutiu na so cerámica.[8]
La presencia d'elementos cianogénicos, como por casu la linamarina nel raigañu, fai que la mesma sía inutilizable y venenosa en delles variedaes, ensin una enllargada cocción, necesaria amás p'amenorgar la rixidez de la magaya. Anque la variedá llamada Manihot aipi (considerada dacuando una subespecie de M. esculenta) contién concentraciones elevaes d'elementos venenosos, estos sumen al fervela.
Alternativamente, el raigañu puede arrallase en crudu, dempués de lo que ye prensada pa estrayer el zusmiu potencialmente tóxico (que contién ácidu cianhídricu - HCN). Una vegada ensugada al fueu o al sol, moler pa llograr una farina fina y delicada de la que se llogra, por sedimentación, l'almidón de mandioca y de ésti llógrase la tapioca, tamién llamada casabe. Por aciu esti procedimientu fáense comestibles inclusive les variedaes "amargoses" que tienen altu conteníu de toxines. Ciertes cultures africanes maceran el raigañu n'agua hasta la so fermentadura pa esaniciar les toxines enantes d'ensugala y molela.
El raigañu frescu tien de consumise nun plazu curtiu, yá que por cuenta del so altu conteníu d'almidones descomponse rápido pola aición de diversos microorganismos. Conxelada o envasada al vaciu caltiense mientres meses en bon estáu.
La mandioca utilízase estensamente na cocina llatinoamericana. Les variedaes dulces peracábense llargamente fervíes, o frites como sustitutu de les pataques.
Pa la so preparación n'alimentos, la mandioca someter a dellos procesos d'escaldiáu, ebullición, y/o fermentadura[9] Exemplos de productos alimenticios a base de yuca inclúin al garri (turraes los tubérculos de la yuca), fufu (similar a l'avena p'almuerzu), la masa d'agbelima y la farina de yuca.
Na mariña d'Ecuador la yuca ye bien típica en platos costeños, de los cualos destaca'l "encebollado", onde la yuca ye un elementu principal, acompañar con pexe (albacora, bonitu o atún) nun caldu especial, y tamién s'acompaña con verde fritu (chifles) llimón, aceite, ají y pan.
En Brasil la farina (farofa) emplegar pa entestar guisos o turrada direutamente sobre una plancha. La feijoada, un ensundiosu cocíu de gochu y fabes negres, acompáñase davezu con farofa tostada. Otros platos empleguen el raigañu, como la vaca atolada, en qu'ésta se cocina hasta eslleise nel caldu. Fervida y pisada hasta faer un puré emplegar pa postres.
Na cocina de Paraguái y na del nordeste arxentín, la fécula o almidón de mandioca entemecer con quesu y lleche pa faer bollitos enfornaos llamaos chipá, el tentempié más habitual de la rexón, o s'utiliza pa dar consistencia a guisaos de carne y verdura como'l mbaipy y el borí borí (vorí vorí) o como mbeyú (mbejú) o como caburé. El raigañu de la mandioca o yuca cómese fervida como acompañamientu de les comíes, a manera de papes (pataques), emplegar frita sola o con güevos (mandi`o chyryry). Ye tamién ingrediente principal na ellaboración del lampreado o payaguá mazcada. Tamién nel nordeste arxentín, la mandioca fervida sustitúi casi siempres a les papes.
Nel estáu de Tabasco, en Méxicu, prepárase una comida llamada pucheru, que contién carne y verdures mesmes que se dexen ferver, hasta que la yuca allandiar, de lo cual resulta un caldu bien apreciáu.
Nel estáu de Yucatán, en Méxicu, prepárase un postre que consiste en ferver mientres casi un día enteru la yuca en miel d'abeya; anguaño úsase azucre, pa la cocción utilízase lleña en llugar de faelo n'estufa. Podría dicise que son yuques en almíbar.
Na gastronomía de Puertu Ricu la yuca usase en dellos platos. En forma fervida ye un acompañante característicu del arroz con habichuelas o al escabeche; tamién se preparar frita, acompañada de mueyo. Al igual qu'otros países y rexones, acostúmase tamién faer casabe y otros panes. El mayor usu ye arrallada, en forma de masa pa llograr les alcapurrias frites y los pasteles fervíos de yuca.
Na gastronomía del Perú la yuca usase en numberosos platos. En forma fervida ye un acompañante característicu del cebiche; tamién se preparar frita, acompañándose col mueyu de la papa a la huancaína; na zona norte del Perú, mayormente en Piura y Lambayeque, prepárase un piqueo con base en yuca machucada conocíu como mayáu de yuca. Na Amazonia peruana la yuca tamién s'emplega como insumo pa preparar el masato, una bébora alcohólico indíxena, amás prepárase farina que s'utiliza en sopes y na preparación de panes. Abraham fariña que s'utiliza na preparación de refrescos, como'l shibé, tortielles, frituras, postres, como'l aradú, preparáu con güevu de pita o tortúa fluvial y otres combinaciones. Ente los platos típicos qu'utilicen la yuca ta'l picadiellu de majaz, chicharrón de llagartu y otros platos exóticos de la gastronomía de la Amazonía peruana.
En Venezuela y na República Dominicana utilizar pa preparar el casabe, una torta plana de farina de yuca, producida a partir de les variedaes amargoses, el casabe foi fechu primero polos aboríxenes. Tamién s'utiliza en Venezuela pa preparar buñuelos, dulces llamaos naiboes y como acompañante de la carne o pollu en caricotes (fervida o frita) ya inclusive forma parte del popular sancocho.
En Cuba prepárase fervida en cachos, que depués s'unten con un mueyo d'ayu machucáu y naranxa agria (o llimón), y dempués arrámase-y mantega (grasa) de gochu llimpia y bien caliente, sal al gustu. Nel oriente del país tamién se preparar el casabe, como más arriba descríbese.
En Colombia usase pa preparar enyucaos o carimañolas, casabe, pandeyuca, pastel de yuca, yuques remexaes, palitos de yuca, ajiaco, sancocho, pandebono o como acompañamientu de carnes. Ye importante señalar que la yuca ye un alimentu sagrao pa les cultures indíxenes que s'atopen allugaes na Amazonía colombiana, onde se conocen más de 10 especies, ente esa la yuca brava que ye venenosa pero qu'estes cultures pol so gran conocencia llograron procesala de tal manera que d'ella saquen bebíes, fariña y casabe ente otros.
En Panamá usase pa la preparación de carimañolas, bien típiques de la cocina panameña, tamién se consume sancochada con cilantro al mueyo, frita, mayada y como ingrediente del sancocho.
La fermentadura de la yuca produz una bébora llixeramente alcohólico llamada cauim, consumida con propósitos rituales polos pueblos aboríxenes.
Na actualidá vienden presentaciones de yuca frita en fueyuques, similar a los papes.
N'Hondures, en Nicaragua y n'El Salvador esiste un platu típicu conocíu como yuca con chicharrón, similar al platu cubanu de yuca al mueyo. Prepárase fervida en cachos y sírvese con rula de gochu con carne frito (chicharrón), sobre la yuca. Finalmente amiéstase-y un mueyu de tomate cocíu, al que se-y pueden amestar pequeños cachos de tomate, cebolla, chile duce o pimientu verde. Resulta un platu espectacular y delicioso. Quien asina lo deseyen amiésten-y picante a la mueyu de tomate o-y ponen mueyu picante al platu yá preparáu. En Nicaragua a esti platu denominar Vigorón.
La yuca ye la séptima mayor fonte d'alimentos básicos del mundu. Dalgunos calificar de "base de la vida" tropical, porque ye una de les más importantes fontes d'alimentación n'estenses árees de los trópicos. Ye un cultivu apreciáu pol so fácil y amplia adaptabilidá a diversos ambientes ecolóxicos, el pocu trabayu que rique, la facilidá con que se cultiva y la so gran productividá. Puede espolletar en suelos pocu fértiles, en condiciones de poca pluviosidá. En condiciones óptimas la yuca puede producir más caloríes alimenticies por hectárea que la mayoría de los demás cultivos alimenticios tropicales. Anguaño ye un cultivu con altes mires pa la producción d'etanol y prevese una crecedera espectacular na implantación d'esti cultivu.[10]
Producción en tonelaes. Datos 2003-2004
Fonte FAOSTAT (FAO)
En pruebes de llaboratoriu determinóse que'l pulgu secu de yuca somorguiada n'agua se rehidrata hasta 160 per cientu del so pesu en 25 minutos [ensin referencies]. Demostróse que'l pulgu secu de yuca absuerbe en promediu 120 per cientu del so pesu d'agua de mar [ensin referencies]. Esta agua nun ye salobre y ye apoderada pa usu agrícola. El pulgu secu de la yuca puede ser un modelu estructural pa llograr un productu qu'absuerba agua de mar pa usu agrícola.
La yuca contién cantidaes pequeñes pero abondes pa causar posibles molesties de sustances llamaes linamarina y lotaustralina. Estos son glucósidos cianogénicos que se converten n'ácidu prúsico (cianuru d'hidróxenu), pola aición de la enzima lanamarasa, que tamién s'atopa presente nos texíos del tubérculu.
La concentración del ácidu prúsico puede variar de 10 a 490 mg/kg de tubérculu frescu. Les variedaes de yuca "amargosa" contienen concentraciones más altes, especialmente cuando estes cultívense en zones grebes y en suelos de baxa fertilidá. Nes variedaes llamaes "dulce" la mayor parte de les toxines atopar nel pulgu. Dalgunes d'estes variedaes poder hasta comer crudes dempués de pulgales - como si fueren cenahorias. Sicasí en munches de les variedaes más frecuentemente cultivaes, que son amargoses, la toxina tamién se topa presente na carne feculenta del tubérculu, especialmente nel nucleu fibrosu que se topa nel centru.
Los tubérculos de yuca tamién contienen cianuru llibre, hasta'l 12% del conteníu total de cianuru. La dosis letal de cianuru d'hidróxenu ensin combinar pa un adultu ye de 50 a 60 mg, sicasí la tosicidá del cianuru combináu nun ye bien conocida. Los glucósidos descomponer nel tracto dixestivu humanu, lo que produz la lliberación de cianuru d'hidróxenu. Si fierve la yuca fresca, la tosicidá mengua bien pocu. El glucósido linamarina ye resistente al calor, y l'enzima linamarasa s'inactiva a 75 °C.
En dellos países d'África, la llamada enfermedá del konzo producióse pol consumu casi esclusivu mientres delles selmanes de yuca mal procesada.[11]
Los métodos d'ellaboración de la yuca pa desintoxicar los tubérculos básense fundamentalmente na hidrólisis enzimática p'amenorgar la concentración de glucósidos.
Pueden estremase los siguientes procesos:
Prepárase la fécula del tubérculu fresco y molío por aciu sedimentación, llaváu y ensugáu. Esti productu ye conocíu como farinha d'enagua en Brasil.
Referencia
.Gastronomía
Esta páxina forma parte del wikiproyeutu Botánica, un esfuerciu collaborativu col fin d'ameyorar y organizar tolos conteníos rellacionaos con esti tema. Visita la páxina d'alderique del proyeutu pa collaborar y facer entrugues o suxerencies. Manihot esculenta, llamada comúnmente yuca, ya internacionalmente reconocida como mandioca, tapioca, guacamota (del náhuatl cuauhcamohtli en Méxicu), casabe o casava, ye un parrotal perenne de la familia de les euforbiacees estensamente cultiváu en Suramérica, África y el Pacíficu polos sos tubérculos con almidones d'altu valor alimentario.
La yuca o mandioca ye endémica de les rexones con clima tropical de Bolivia, Brasil, Colombia, Ecuador, Méxicu, Panamá, Perú, República Dominicana, Puertu Ricu, Venezuela, Costa Rica, y Paraguái y foi cultiváu con gran ésitu en naciones africanes de similares condiciones climatolóxiques, y anque s'envalora que les variedaes güei conocíes son efeutu de la seleición artificial, hai variedaes xeneraes pol aislamientu xeográficu de la selva (casabe, que ye altamente venenosa) al de los altiplanos (yuca, mínimamente venenosa).
Maniok (lat. Manihot esculenta)- Südləyənkimilər fəsiləsindən bir bitkidir. Tropik və Subtropik Amerikada yetişən bu bitkinin yüz əllidən çox növü var. Kökündə bol miqdarda nişasta olduğu üçün yerlilərin qidalanmasında böyük əhəmiyyət daşıyır, həmçinin nişastasından tapioka keçirildiyi üçün kommersiya cəhətdən də əhəmiyyəti böyükdür. Maniok kökləri, heyvan yemi kimi də istifadə edilir. Xüsusilə halqa və ya un halında satılan maniok, kiçik malları və donuz balalarını bəsləməkdə istifadə edilən, həzmi çox asan bir qidadır. Maniok Braziliyada bitən bir növündən kauçuk əldə edilir.Bitkinin əsas istehsalçıları Nigeriya, Tailand, İndoneziya, Braziliya və Konqo Respublikasıdır.
La mandioca (Manihot esculenta), a vegades anomenada també iuca (no s'ha de confondre amb el gènere iuca o Yucca sp), és una planta de la família Euphorbiaceae. D'aquesta planta s'obté la tapioca, aliment ric en glúcids com el midó.[1]
És un arbust perennifoli, monoic, amb arrels tuberoses engruixides, fusiformes i d'arrels fibroses. Les fulles són alternes, palmades i estipulades.
Es conrea com a aliment bàsic a molts països tropicals. La mandioca és la tercera font d'hidrats de carboni de la humanitat.[2][3] La mandioca es classifica com "dolça" o "amargant" depenent del nivell de la substància tòxica (glucòsids cianogènics) que conté. Una preparació poc acurada de la mandioca causa una malaltia anomenada konzo. Tanmateix els agricultors prefereixen conrear varietats "amargants", ja que són més resistents a les plagues.[4]
L'arrel de mandioca fa de 5 a 10 cm de diàmetre i arriba a fer de 50 a 80 cm de llarg. L'interior de l'arrel pot ser blanca o grogosa. És rica en midó, calci, fòsfor i vitamina C (25 mg/100 g) però pobra en proteïnes i altres nutrients.
La mandioca (Manihot esculenta), a vegades anomenada també iuca (no s'ha de confondre amb el gènere iuca o Yucca sp), és una planta de la família Euphorbiaceae. D'aquesta planta s'obté la tapioca, aliment ric en glúcids com el midó.
Maniok jedlý (Manihot esculenta), známý též pod jmény cassava či yuca, anebo tapioka v Asii, je kulturní tropická rostlina patřící do čeledi pryšcovité (Euphorbiaceae).
Pochází z tropické Ameriky a je zahrnován mezi klíčové okopaniny.[1] Pěstoval se již 4000 let př.n.l.[2] Vyznačuje se velmi atraktivním látkovým složením, jak pro výživu člověka, tak i hospodářských zvířat, a to hlavně nejen díky přítomnosti škrobu, ale i množství bílkovin.[1] Někdy se manioku podobně jako jamům a batátům přezdívá sladké brambory.
Maniok je bylina nebo keř dorůstající výšky 1 až 5 metrů.[3]
Kořenový systém tvoří pět až deset vějířovitě rozložených kořenových hlíz, které vznikly ztloustnutím adventivních kořenů. Tyto hlízy (20–100 cm dlouhé) dorůstají válcovitého nebo vřetenovitého tvaru. Mohou vážit až 2 kg. Jejich povrch je růžový až tmavě hnědý.[1]
Stonek o obvodu 2–7 cm je tvořen ztloustlými články.[1]
Listy manioku jsou dlouze řapíkaté a jejich čepele jsou hluboce dlanitě laločnaté. Počet laloků se pohybuje od tří do devíti. Zbarvení listů je velmi variabilní od žlutozelené až po červenou barvu.[3]
Barevnou variabilitou disponují kromě listů i květy, které bývají světle žluté nebo červené, bezkorunné, se zvonkovitým kalichem. Květenství, která vyrůstají v paždí listů, dosahují u samčích a samičích květů délky 10 cm.[3]
Plodem je asi 1,5 cm dlouhá tobolka s úzkými podélnými křídly. Ve zralosti tobolka praská a vymršťuje tak semena.[3]
Obsahuje glykosid linamarin, který je při narušení buněk pletiva hydrolyzován enzymem linamarázou na kyanovodík. K tomuto jevu dochází nejen při vaření a krájení, ale i sušení, pečení nebo kvašení hlíz.[1]
Podle obsahu linamarinu se rozlišují odrůdy hořké a sladké. Obě jsou jedlé a představují základní potravinovou složku pro více než 500 milionů lidí. Představují tak velmi cennou potravinu, zejména v Africe.[1]
Je to hlavně škrob, který se z hlíz získává a který se používá nejen v potravinářském a kosmetickém průmyslu, ale i při výrobě lepidel.[1]
Rovněž se využívá jako krmivo - zkrmuje se v podobě maniokové moučky hlavně prasatům, skotu, ovcím a kozám. Dále se z něj vyrábí škrobová šlichta používaná při šlichtování. Z kasavy se též připravuje i pivo a jiné alkoholické nápoje.[1]
Maniok jedlý se pěstuje zejména v tropických oblastech. V současné době v tropech takřka všech světadílů.[1] Minimum srážek v kombinaci s písčitými nebo písčitohlinitými půdami představuje pro maniok ideální růstové podmínky.[3]
Nevýhodou těchto klimatických podmínek je problematické skladování.[1] Hlízy manioku jedlého se totiž vyznačují vysokým obsahem vody, která v kombinaci s vysokou teplotou vzduchu urychluje proces kvašení a následného hnití.[1]
Obrázky, zvuky či videa k tématu maniok jedlý ve Wikimedia Commons
Galerie maniok jedlý ve Wikimedia CommonsManiok jedlý (Manihot esculenta), známý též pod jmény cassava či yuca, anebo tapioka v Asii, je kulturní tropická rostlina patřící do čeledi pryšcovité (Euphorbiaceae).
Pochází z tropické Ameriky a je zahrnován mezi klíčové okopaniny. Pěstoval se již 4000 let př.n.l. Vyznačuje se velmi atraktivním látkovým složením, jak pro výživu člověka, tak i hospodářských zvířat, a to hlavně nejen díky přítomnosti škrobu, ale i množství bílkovin. Někdy se manioku podobně jako jamům a batátům přezdívá sladké brambory.
Kassava (Manihot esculenta) også kaldet yuca, yucca eller maniok (af spansk cazabe, af taino (Caribien) casaví 'mel fra maniok'), stivelse udvundet af maniokplanten. Planten stammer fra oprindeligt fra Brasilien og Sydamerika, hvor den første gang blev avlet for ca. 10.000 år siden.
Det meste af rodknoldenes mælkesaft fjernes, de skæres i skiver og tørres, hvorefter de males til mel, der dels bruges til gryn med handelsnavnet tapioka, dels til stivelse, der bl.a. går under navnene kassava og arrowroot og er et surrogat for den ægte arrowroot. Kassava anvendes som stivelsesmiddel i madlavning i lighed med sago og kartoffel. [1]
Verdensproduktionen af kassava var ifølge statistik fra FN på 184 millioner tons i 2002. Majoriteten i Afrika med 99,1 millioner tons. 51,5 millioner tons blev dyrket i Asien og 33,2 millioner tons i Latinamerika og Caribien. Nigeria er verdens største producent af kassava.
Kassava (Manihot esculenta) også kaldet yuca, yucca eller maniok (af spansk cazabe, af taino (Caribien) casaví 'mel fra maniok'), stivelse udvundet af maniokplanten. Planten stammer fra oprindeligt fra Brasilien og Sydamerika, hvor den første gang blev avlet for ca. 10.000 år siden.
Det meste af rodknoldenes mælkesaft fjernes, de skæres i skiver og tørres, hvorefter de males til mel, der dels bruges til gryn med handelsnavnet tapioka, dels til stivelse, der bl.a. går under navnene kassava og arrowroot og er et surrogat for den ægte arrowroot. Kassava anvendes som stivelsesmiddel i madlavning i lighed med sago og kartoffel.
Verdensproduktionen af kassava var ifølge statistik fra FN på 184 millioner tons i 2002. Majoriteten i Afrika med 99,1 millioner tons. 51,5 millioner tons blev dyrket i Asien og 33,2 millioner tons i Latinamerika og Caribien. Nigeria er verdens største producent af kassava.
Der Maniok (Manihot esculenta) ist eine Pflanzenart aus der Gattung Manihot in der Familie der Wolfsmilchgewächse (Euphorbiaceae). Andere Namen für diese Nutzpflanze und ihr landwirtschaftliches Produkt (die geernteten Wurzelknollen) sind Mandi'o (Paraguay), Mandioca (Brasilien, Argentinien, Paraguay), Cassava, Kassave oder im spanischsprachigen Lateinamerika Yuca. Der Anbau der Pflanze ist wegen ihrer stärkehaltigen Wurzelknollen weit verbreitet. Die verarbeitete Stärke wird Tapioka genannt. Sie stammt ursprünglich aus Südamerika und wurde schon von den Ureinwohnern zur Ernährung verwendet. Mittlerweile wird sie weltweit in vielen Teilen der Tropen und Subtropen angebaut. Auch andere Arten aus der Gattung Manihot werden als Stärkelieferant verwendet.
Maniok ist unter verschiedenen Bezeichnungen bekannt. Die Bezeichnung Maniok stammt vom Wort Maniot der ursprünglich an der brasilianischen Atlantikküste verbreiteten Tupi-Guarani-Sprache ab. Heute wird das Guarani-Wort mandi'o[1] in Paraguay verwendet. In Brasilien wird Maniok heute als Mandioca bezeichnet, was vom Namen der Frau Mandi-Oca (oder mãdi'og)[2] abgeleitet ist – ihrem Körper soll, nach einer Legende der brasilianischen Ureinwohner, die Maniokpflanze entsprungen sein. Der Name Cassava stammt vom Arawak-Wort Kasabi ab und das Wort Yuca entstammt der Sprache der Kariben.[3]
Maniokpflanzen sind Sträucher mit einer Wuchshöhe von 1,5 m bis 5 m. Alle Pflanzenteile führen Milchsaft. Sämlinge bilden zunächst eine Pfahlwurzel. Die faserigen Seitenwurzeln verdicken sich und bilden große, spindelförmige Wurzelknollen. Die Stängel zeigen je nach Sorte unterschiedliche Wachstumsmuster: mit starker Verzweigung von der Basis oder mit einem durchgehenden, wenig verzweigten Leittrieb. Die Blätter sind handförmig in drei bis neun Segmente geteilt; jedes misst 8 cm bis 18 cm in der Länge und 1,5 cm bis 4 cm in der Breite. Die Blätter stehen an 6 cm bis 35 cm langen Blattstielen. Am Grund des Blattstieles befinden sich zwei dreieckige bis lanzettliche Nebenblätter. Diese werden 5 mm bis 7 mm lang, sie sind ganzrandig oder sind in wenige stachelspitzige Segmente geteilt. Die Blätter werden bei Trockenperioden abgeworfen.
Die rispigen, 5 cm bis 8 cm großen Blütenstände können endständig sein oder in den Blattachseln stehen. Es gibt männliche und weibliche Blüten, die beide auf einer Pflanze vorkommen (Monözie). Die kurz und dünn gestielten kleineren männlichen Blüten bestehen aus fünf gelblichen bis weißlichen und rötlichen bis purpurnen Tepalen, die bis zur Hälfte ihrer Länge oder weniger miteinander verwachsen sind. Auf der Innenseite sind sie behaart. Die länger, kurvig und dicker gestielten weiblichen Blüten besitzen ebenfalls fünf miteinander wenig verwachsene Tepale, diese sind mit 1 cm Länge größer als die der männlichen Blüten. Der dreikammerige, rippige Fruchtknoten ist oberständig, die Griffel sind sehr kurz mit fleischigen und rüschigen Narben. In den männlichen Blüten kann ein Pistillode vorhanden sein. Es sind zehn Staubblätter in zwei Kreisen mit länglichen Antheren ausgebildet, die äußeren sind länger. Bei den weiblichen Blüten können Staminodien vorhanden sein. Die Blüten besitzen jeweils einen mehrlappigen und fleischigen, gelblich bis rötlichen Diskus.
Die eiförmig bis rundliche, septizid-lokulizide Kapselfrucht ist oval, 1,5 cm bis 1,8 cm lang bei 1,0 cm bis 1,5 cm Breite. Sie weist sechs längs verlaufende Rippen auf und enthält drei glatte, leicht dreieckige, etwa 1 cm große, dunkelbraune, grau gesprenkelte Samen. An frischen Samen haftet noch die Caruncula an.[4][5][6]
Die Chromosomenzahl beträgt 2n = 36, seltener 30 oder 54.[7]
Die weiblichen Blüten reifen vor den männlichen (Protogynie), so dass eine Selbstbestäubung vermieden wird. Bei künstlich herbeigeführter Selbstbestäubung kommt es zu Inzuchtdepression. Die Blüten enthalten Nektar, der Insekten als Bestäuber anlockt. Die Früchte platzen bei der Reife auf und schleudern die Samen heraus.
Maniokpflanzen bevorzugen sandige oder sandig-lehmige Böden. Das Wachstum ist auf leicht saurem Substrat am besten, es wird jedoch ein weiter Bereich von pH-Wert 4 bis 8 toleriert. Maniok kommt gut mit typischen tropischen Böden zurecht, die einen hohen Gehalt an Aluminium und Mangan und wenig verfügbare Nährstoffe aufweisen. Trockenzeiten überstehen sie gut, indem sie das Laub abwerfen, nach dem Einsetzen von Regenfällen treiben sie schnell wieder aus. Maniok verlangt einen sonnigen Standort, Temperaturen unter 10 °C werden nicht vertragen.[5]
Maniok ist nur aus Kultur bekannt, er ist wahrscheinlich als allotetraploide Pflanze aus südamerikanischen Manihot-Arten entstanden.[5] Die Herkunft der Maniokpflanze ist nicht genau geklärt, sowohl Süd- als auch Mittelamerika kommen als Herkunftsort in Frage. Die ältesten archäologischen Funde von Manioküberresten wurden in Mexiko gemacht, ihr Alter wird auf 2800 Jahre geschätzt. Als weitere Ursprungsorte kommen Goiás, das Hinterland Bahias oder die Amazonasregion in Frage. Es ist auch denkbar, dass der Maniok in Mittel- und Südamerika unabhängig voneinander domestiziert wurde.[8] In der Moxos-Ebene wurde bereits vor über 10.000 Jahren Maniok angebaut.[9][10]
Fest steht, dass der Maniok von Südamerika aus in die Karibik kam. Die Kariben und Arawak kannten Maniok bereits, als sie die karibischen Inseln von Süden her besiedelten, und sie hatten bereits bei ihrer Migration auch das Wissen über Vermehrung, Anbau und Verarbeitung der Pflanzen.[8]
Die älteste europäische Beschreibung von Maniok stammt aus dem Jahre 1494. Die Spanier stießen in der Karibik und die Portugiesen im heutigen Brasilien auf die Pflanze, man berichtete von Brot aus giftigen Wurzeln.[11] In den mittel- und südamerikanischen Kolonialgesellschaften erlangte Maniok schnell große Bedeutung für die Ernährung der Siedler und der Sklaven. Während das fruchtbare Land zum Zuckerrohranbau genutzt wurde, bepflanzte man weniger fruchtbare Äcker mit Maniok. Verarmte Bauern und entlaufene Sklaven bauten Maniok an und verkauften ihn in die Städte und an die Zuckerpflanzer. Das auch bei tropischen Temperaturen haltbare Maniokmehl diente Soldaten und Eroberern (Bandeirantes) als Proviant.[11]
Die Portugiesen brachten Maniok nach Afrika, sowohl in der Form von Mehl oder Brot als Nahrung für die Sklaven während ihres Transportes von Afrika nach Amerika, als auch in Form von Pflanzen, die in Afrika vermehrt werden sollten. Zusammen mit den Pflanzen musste auch das Wissen über ihren Anbau und vor allem die richtige Verarbeitung weitergegeben werden. Es gelang den Portugiesen nur im heutigen Angola, Maniok einzuführen, was auf die guten Beziehungen zu den im 15. Jahrhundert herrschenden Bakongo-Königen zurückzuführen sein dürfte.[11] Vor allem im Regenwald des heutigen Kongo verbreitete sich der Maniokanbau rasch.[12]
In Westafrika, wo die Portugiesen vergeblich versucht hatten, den Maniok einzuführen, wurde die Pflanze erst im 19. Jahrhundert von der Bevölkerung akzeptiert. Die Maniokkultivierung wurde von befreiten Sklaven, die aus Amerika zurückgekehrt waren, vermittelt, die Kolonialherren förderten den Maniokanbau als Maßnahme zur Vermeidung von Hungersnöten.[12] In Ostafrika wurde Maniok im 18. Jahrhundert von den Portugiesen und Franzosen eingeführt, wobei auch letztere Schwierigkeiten hatten, die richtige Verarbeitung der Wurzeln zu vermitteln: auf Madagaskar waren die ersten Versuche des Maniokanbaus mit Massenvergiftungen verbunden.[12]
In Asien begann man bereits im 17. Jahrhundert, den Maniok einzuführen. Dies gelang zunächst auf den Molukken, später auf Java und im 18. Jahrhundert in Goa und auf den Inseln im indischen Ozean. In Indonesien und in Indien wurde mit dem Ziel des Vermeidens von Hungersnöten der Maniokanbau von den Kolonialmächten gefördert.[13] Maniok gelangte auch nach China, er wird dort jedoch nur in beschränktem Umfang als Viehfutter angebaut.[14]
Wie der Maniok auf die pazifischen Inseln gelangte, ist nicht genau geklärt. Eine spanische Expedition berichtete bereits 1770 von Maniokanbau auf der Osterinsel, was Theorien der Besiedlung Ozeaniens von Südamerika aus unterstützen würde. Besser dokumentiert ist, dass die Pflanze im 19. Jahrhundert von Engländern nach Tahiti gebracht wurde und sich von dort aus auf alle anderen pazifischen Inseln verbreitete.[14] Heute wird Maniok verbreitet in den Tropen angebaut, vor allem in Regionen mit einer trockenen Jahreszeit.[5]
2020 wurden laut der Ernährungs- und Landwirtschaftsorganisation FAO weltweit 302.662.494 t Maniok (Cassava) geerntet.[15]
Folgende Tabelle gibt eine Übersicht über die zehn größten Produzenten von Maniok weltweit, die insgesamt 73,6 % der Erntemenge produzierten.
Als Nahrungsmittel werden hauptsächlich die Wurzelknollen verwendet, gelegentlich auch die Blätter als Gemüse. Die 0,15 m bis 1 m langen und 3 cm bis 15 cm dicken Knollen können ein Gewicht von bis zu 10 kg erreichen. Sie werden von einer verkorkten, meist rötlich braunen äußeren Schicht umgeben, innen sind sie meist weiß, gelegentlich auch gelb oder rötlich.[5]
Im rohen Zustand sind die Wurzelknollen giftig, da sie Glucoside, hauptsächlich Linamarin, enthalten. Dieses cyanogene Glykosid wird in der Vakuole der Pflanzenzelle gespeichert und hat keine toxische Wirkung. Wird die Pflanze jedoch verletzt (z. B. durch Fraßfeinde), gelangt die Substanz in Kontakt mit dem Enzym Linamarase, und D-Glucose wird abgespalten. Das nun entstandene Acetoncyanhydrin kann, spontan oder katalysiert durch das Enzym Hydroxynitril-Lyase, zu Aceton und Blausäure zerfallen.[16] Der Gehalt an giftigen Stoffen ist stark sortenabhängig, sogenannte „süße“ Sorten enthalten nur wenig Glucosid.
Vergiftungserscheinungen sind zum Beispiel eine Ataxie oder Optikusatrophie.[17] Blausäure verflüchtigt sich zwar bei Zimmertemperatur, um jedoch ein vollständiges Ausgasen zu bewirken, muss die Knolle gründlich zerkleinert werden. Methoden, die Pflanzen zu entgiften, bestehen darin, die Pflanze zu Mehl zu mahlen und dann mit kochendem Wasser auszuwaschen, im Fermentieren und im Erhitzen.[5] Eine andere Methode wurde von Howard Bradbury und Kollegen entwickelt. Die Pflanze wird zu Mehl gemahlen und mit Wasser vermischt. Anschließend wird das Gemisch im Schatten dünn (ca. 1 cm) ausgebreitet. Dort lässt man es für fünf bis sechs Stunden ruhen. So kann fast die gesamte Blausäure ausgasen.[18]
Da Maniok einen geringen Gehalt an Protein (ca. 2–3 % der Trockenmasse) und sehr wenige essenzielle Aminosäuren (Gefahr des Kwashiorkor-Syndroms) hat, empfiehlt sich bei stark maniokbasierter Ernährung zum Beispiel der zusätzliche Verzehr der proteinreichen (ca. 30 % der Trockenmasse) Maniokblätter, um Mangelerscheinungen entgegenzuwirken.[5] Da dies in vielen afrikanischen Ländern nicht üblich ist, wird derzeit auch an einer Manioksorte gearbeitet, die Provitamin A und andere Mikronährstoffe in der Wurzel produziert.[19]
Da Maniok nur geringe Mengen an Eisen und Zink enthält, führt dies zu Mangelerscheinungen bei Menschen, die sich hauptsächlich von Maniok ernähren und damit nur etwa 10 % des täglichen Bedarfs an diesen Mineralien decken. Forscher haben durch den gentechnischen Einbau der Gene für das Eisen-Transporter-Proteins VIT1 und des Ferritin-Proteins FER1 von Arabidopsis thaliana eine Sorte erschaffen, die deutlich erhöhte Menge an Eisen und Zink aus dem Boden binden kann. In Feldtests nahmen diese Pflanzen die 7- bis 18-fache Menge Eisen und die bis zu 10-fache Menge Zink auf[20][21]
100 g Maniokknollen haben einen Brennwert von 620 kJ (148 kcal), die Blätter entsprechend 381 kJ (91 kcal).[5]
Die Bearbeitung beruht im Wesentlichen auf Verfahrensweisen, die von den Indianern im Amazonasgebiet insbesondere auch zur Entgiftung praktiziert wurden und von Chronisten bereits im 16. Jahrhundert erwähnt wurden, wie beispielsweise 1587 von Gabriel Soares de Sousa in seiner Schrift Tratado descriptivio do Brasil.[22] Traditionell werden die Knollen geschält, zerrieben oder geraspelt und dann eingeweicht. Nach einigen Tagen presst man die Masse aus, wäscht sie durch den sogenannten Tipiti und röstet sie in Öfen. Die in der Presse zurückbleibende Masse liefert das Maniok- oder Mandiokamehl. Ein Nebenprodukt der Herstellung von Maniokmehl ist Stärke, die in Brasilien Polvilho, auch Tapioka genannt wird. Es besteht bei manchen (glykosidarmen) Sorten auch die Möglichkeit, die geschälten und zerkleinerten Knollen in Salzwasser essbereit zu kochen.
Maniokmehl kann ähnlich wie Weizenmehl verwendet werden. Menschen mit Allergien gegen Weizen und andere Getreide verwenden deshalb häufig Maniokmehl als Ersatz.
Das Mehl wird je nach Region unterschiedlich weiterverarbeitet. Man bereitet unter anderem daraus eine Art Kuchen (zum Beispiel der brasilianische Beiju), der Brot mehr oder weniger ähnlich ist, oder vermischt das Mandiokamehl mit Weizenmehl, wie zum Beispiel beim Conaque auf den Antillen. In Brasilien werden auch die Beilage Farofa und das Getränk Tarubá aus Maniokmehl hergestellt. Während man in Deutschland unter der Bezeichnung Mehl das Weizenmehl versteht, so ist in Brasilien der Ausdruck farinha ein Synonym für Maniokmehl, während Weizenmehl als farinha de trigo bezeichnet wird.
In den meisten lateinamerikanischen Ländern wird Maniok auch ähnlich wie Salzkartoffeln zubereitet und als Beilage serviert. Die Maniokwurzel kann nach dem Kochen frittiert werden und ähnelt dann Pommes frites. Auch im Sudan werden Würfel der Knolle frittiert. Ein vor allem in Peru äußerst beliebtes Gericht ist Yuca á la Huancaína; frittierte Yuquitas gibt es dort bei allen großen Fastfood-Ketten als Snack.
Mit Wasser vermischt wird Maniokmehl zu Manioksaft, das von Indigenen in Südamerika Chimbé genannt, getrunken wird.[23]
In Afrika (vor allem Kamerun, Gabun und Kongo) wird das Mehl für eine Art Kloßteig (Fufu) verwendet. Die Knolle wird im Dampf oder in Wasser gekocht oder frittiert. Sehr beliebt und für europäische Gaumen gewöhnungsbedürftig sind in Palmblätter eingewickelte Maniokstangen, die Bobolo oder im Kongo Kwánga genannt werden.
Die frische Wurzel wird auch als Heilmittel bei Geschwüren benutzt. Die Samen einiger Sorten wirken abführend und brechreizerregend.
Maniok bzw. Tapioka kann als Futtermittelzusatz für die Fleischproduktion verwendet werden, da es ein billiger Rohstoff ist. Etwa 25 % der weltweiten Maniokproduktion werden heute für Futtermittel verwendet. In Afrika und Asien beträgt dieser Anteil 17 % bzw. 24 %, in Lateinamerika 47 %.[24] Der Anteil von Maniok in der Mischfutterzusammensetzung der EU-27 betrug 2007 lediglich 0,5 %. Anfang der 1990er Jahre betrug der Anteil noch 6 %. Von den gesamten Futtermittelimporten machte Maniok 2007 gerade noch 0,2 % aus.[25]
Ein großes Potenzial wird Maniok für die Bioethanolproduktion beigemessen. Derzeit findet die Ethanolproduktion aus Maniok allerdings nur in China und Thailand statt. Die Produktionskosten von Ethanol liegen bei etwa 0,27 €/l und der Ethanolertrag bei 3,5 bis 4 m³/ha. Als erzielbaren Kraftstoffertrag aus Maniok in Asien werden etwa 78 GJ/ha angegeben.[26]
Maniok spielt auch als Stärkelieferant für die Fermentationsindustrie eine Rolle. Die Maniokstärke kann zur Herstellung von bio-basierten Kunststoffen wie Polylactid auf der Basis von Milchsäure verwendet werden, wie dies zum Beispiel in Thailand geplant ist. Dadurch könnte sich das Marktvolumen der thailändischen Maniokindustrie nach Schätzungen der National Innovation Agency (NIA) auf nahezu drei Mrd. € mehr als verdoppeln.[27]
Auch die Food and Agriculture Organization (FAO) sieht ein großes Potenzial für die Nutzung von Maniok als nachwachsendem Rohstoff vor dem Hintergrund, dass derzeitige Erträge nur bei 20 % des unter optimalen Bedingungen erreichbaren Niveaus liegen. Allerdings dürfte die Tatsache, dass Maniok etwa eine Milliarde Menschen mit bis zu einem Drittel ihrer täglichen Kalorienaufnahme versorgt und damit ein wichtiges Grundnahrungsmittel ist, der weiteren Nutzung als nachwachsender Rohstoff vor dem Hintergrund der Diskussion um den Konflikt zwischen Nahrungsproduktion und industrieller Nutzung entgegenstehen.[28]
Der Einsatz von Maniok als Rohstoff für die Bierherstellung wird von afrikanischen Regierungen gefördert, um den Import von Braumalz zu reduzieren.[29]
Der Maniok (Manihot esculenta) ist eine Pflanzenart aus der Gattung Manihot in der Familie der Wolfsmilchgewächse (Euphorbiaceae). Andere Namen für diese Nutzpflanze und ihr landwirtschaftliches Produkt (die geernteten Wurzelknollen) sind Mandi'o (Paraguay), Mandioca (Brasilien, Argentinien, Paraguay), Cassava, Kassave oder im spanischsprachigen Lateinamerika Yuca. Der Anbau der Pflanze ist wegen ihrer stärkehaltigen Wurzelknollen weit verbreitet. Die verarbeitete Stärke wird Tapioka genannt. Sie stammt ursprünglich aus Südamerika und wurde schon von den Ureinwohnern zur Ernährung verwendet. Mittlerweile wird sie weltweit in vielen Teilen der Tropen und Subtropen angebaut. Auch andere Arten aus der Gattung Manihot werden als Stärkelieferant verwendet.
Maniok ist unter verschiedenen Bezeichnungen bekannt. Die Bezeichnung Maniok stammt vom Wort Maniot der ursprünglich an der brasilianischen Atlantikküste verbreiteten Tupi-Guarani-Sprache ab. Heute wird das Guarani-Wort mandi'o in Paraguay verwendet. In Brasilien wird Maniok heute als Mandioca bezeichnet, was vom Namen der Frau Mandi-Oca (oder mãdi'og) abgeleitet ist – ihrem Körper soll, nach einer Legende der brasilianischen Ureinwohner, die Maniokpflanze entsprungen sein. Der Name Cassava stammt vom Arawak-Wort Kasabi ab und das Wort Yuca entstammt der Sprache der Kariben.
Cassava (Manihot esculenta), forby cried manioc, yuca, balinghoy, mogo, mandioca, kamoteng kahoy, tapioca-ruit (predominantly in Indie) an manioc ruit, a widdy shrub o the Euphorbiaceae (spurge) faimily native tae Sooth Americae, is extensively cultivatit as an annual crap in tropical an subtropical regions for its edible starchy tuberous ruit, a major soorce o carbohydrates. It differs frae the seimilar spellt yucca, an unrelatit fruit-bearin shrub in the Asparagaceae faimily. Cassava, whan dried tae a poudery (or pearly) extract, is cried tapioca; its fermented, flaky version is named garri.
Chhiū-chî (ha̍k-miâ: Manihot esculenta) sī 1 khoán tn̂g-nî-seⁿ (perennial) ê kē-bo̍k, in-ūi kin ê pō·-ūi hâm chin chē tiān-hún, chèng-choh ê hoān-ûi chiâⁿ khoah, chú-iàu tī jia̍t-tài, ē-jia̍t-tài ê tē-khu. Só·-ū ê chéng lóng sī cultigen.
Chhiū-chî ū chē-chē lō·-iōng, pau-koat bôa chò hún, sī hún-îⁿ ê ki-pún châi-liāu.
Chhiū-chî (ha̍k-miâ: Manihot esculenta) sī 1 khoán tn̂g-nî-seⁿ (perennial) ê kē-bo̍k, in-ūi kin ê pō·-ūi hâm chin chē tiān-hún, chèng-choh ê hoān-ûi chiâⁿ khoah, chú-iàu tī jia̍t-tài, ē-jia̍t-tài ê tē-khu. Só·-ū ê chéng lóng sī cultigen.
Chhiū-chî ū chē-chē lō·-iōng, pau-koat bôa chò hún, sī hún-îⁿ ê ki-pún châi-liāu.
Cuauhcamohtli (Manihot esculenta).
Jôdny maniok (Manihot esculenta) – to je ôrt roscënë z rodzëznë psotnikòwatëch (Euphorbiaceae). Òn je z Brazylsczi i nie rosce na Kaszëbach. Jôdny maniok je do jedzeniô.
Ang kamoteng-kahoy o kasaba (Ingles: cassava, tuber, ( /kəˈsɑːvə/),[2]) ay isang uri ng halamang-ugat na nagsisilbing pangunahing pagkain sa Pilipinas, katulad ng sa Mindanao.[3] Maharina ang ugat na ito na nagagamit sa paggawa ng mga tinapay at mamon.[4]
Mga ugat
dahon
Manihot esculenta
Ang lathalaing ito na tungkol sa Gulay ay isang usbong. Makatutulong ka sa Wikipedia sa nito.
Ang kamoteng-kahoy o kasaba (Ingles: cassava, tuber, ( /kəˈsɑːvə/),) ay isang uri ng halamang-ugat na nagsisilbing pangunahing pagkain sa Pilipinas, katulad ng sa Mindanao. Maharina ang ugat na ito na nagagamit sa paggawa ng mga tinapay at mamon.
Mga ugat
dahon
Manihot esculenta
Ketéla pohung utawa singkong utawa kaspé, utawa sajeroning Basa Indonésia ubi kayu utawa ubi pohon, iku tetuwuhan taunan tropika lan subtropika saka kulawarga Euphorbiaceae. Uwiné dikenal minangka panganan pokok sing ngasilaké karbohidrat lan godhongé minangka janganan.
Téla pohong ing tlatah Surabaya karan menyok, ing tlatah Banyumasan diarani bodin, yèn ing tlatah Kulon Praga sisih lor lan sapérangan Magelang sinebut jendal ya iku jinis tetuwuhan kang biyasa ditandur ana ing tegalan ing mangsa rendheng. Tela kang ditandur ing taun tropika lan subtropika asalé saka kulawarga Euphorbiaceae. Umbiné mumpangaté akèh, salah sijiné bisa kanggo bahan panganan pokok lan ngasilaké karbohidrat lan godhong bisa kanggo sayuran. Godhong téla iku jenengé jlegur. Umbi téla kang ana ing lemah (siti) mertandhakaké, tetuwuhan iki kagolong ing suku palakepedhem, duwé oyot kang dadi pohung utawa umbi. Kanthi duwé titikan wujudé rata-rata gilig lan lonjong. Ing pohong duwé garis tengah kurang luweh 2–3 cm lan dawané kira-kira 50–80 cm. Dawa lan gedhené téla bisa diprabawai saka jinisé kang ditandur ana ing tegalan. Werniné tela ana loro putih lan kuning.
Jinis ketéla pohung Manihot esculenta sepisanan dikenal ing Amérika Kidul banjur tumangkar ing mangsa pra-sajarah ing Brasil lan Paraguay. Jinis-jinis modhèren saka spésies sing wis dibudidaya bisa tinemu tuwuh ing Brasil kidul. Sanadyan spésies Manihot sing alasan akèh, kabèh varitas M. esculenta bisa dibudidaya.
Prodhuksi ketéla pohung donya dikira-kira ngancik 184 yuta ton ing taun 2002. Sapérangan gedhé prodhuksi diasilaké ing Afrika 99,1 yuta ton lan 33,2 yuta ton ing Amérika Latin lan Kapuloan Karibia. Téla ditandur ing Indonésia kanggo panganan pokok (mangsa iku Hindhia Walanda) lan didol ing taun 1810[1], lan sadurungé kawanuhaké karo wong Portugis ing abad kaping 16 ning Nuswantara saka Brasil.
Ing sawatara nagara, ketéla pohung wis akèh digawé bahan bakar ethanol, lan ketéla pohung dadi bahan bakar wigati [3].
Ketéla pohung biyasa kanggo panganan kéwan. Damèn godhong ketéla pohung sing wis digaringaké sadina utawa rong dina dianggo panganan kéwan kaya déné sapi, wedhus utawa wedhus gibas.
Ketéla pohung utawa singkong utawa kaspé, utawa sajeroning Basa Indonésia ubi kayu utawa ubi pohon, iku tetuwuhan taunan tropika lan subtropika saka kulawarga Euphorbiaceae. Uwiné dikenal minangka panganan pokok sing ngasilaké karbohidrat lan godhongé minangka janganan.
Téla pohong ing tlatah Surabaya karan menyok, ing tlatah Banyumasan diarani bodin, yèn ing tlatah Kulon Praga sisih lor lan sapérangan Magelang sinebut jendal ya iku jinis tetuwuhan kang biyasa ditandur ana ing tegalan ing mangsa rendheng. Tela kang ditandur ing taun tropika lan subtropika asalé saka kulawarga Euphorbiaceae. Umbiné mumpangaté akèh, salah sijiné bisa kanggo bahan panganan pokok lan ngasilaké karbohidrat lan godhong bisa kanggo sayuran. Godhong téla iku jenengé jlegur. Umbi téla kang ana ing lemah (siti) mertandhakaké, tetuwuhan iki kagolong ing suku palakepedhem, duwé oyot kang dadi pohung utawa umbi. Kanthi duwé titikan wujudé rata-rata gilig lan lonjong. Ing pohong duwé garis tengah kurang luweh 2–3 cm lan dawané kira-kira 50–80 cm. Dawa lan gedhené téla bisa diprabawai saka jinisé kang ditandur ana ing tegalan. Werniné tela ana loro putih lan kuning.
Mandi'o (poytugañe'ẽ, karaiñe'ẽ: mandioca, casava, lasioñe'ẽ: Manihot esculenta), ka'avo oñeñotýva tetã ijyvy akúvape, hapo yvyguýpe, ombotyra tembi'úpe, so'o mbichýpe. Mandi'o rapógui oñeguenohẽ aramirõ ojeporu haguã heta mba'épe.
Tekst üüb Öömrang Maniok (Manihot esculenta) as en plaantenslach uun det skööl Manihot, an hiart tu det famile Euphorbiaceae.
Ööder nöömer san Mandi'o (Paraguay), Mandioca (Brasiilien, Argentiinien, Paraguay), Cassava, Kassave of uun Madelameerikoo Yuca.
Mä detdiar plaant woort büüret, auer a ruter eden wurd kön. Hat wääkst uun a troopen an subtroopen. Uk mä ööder slacher uun det skööl Manihot woort büüret.
Tiaknang faan a ruter
Maniok (Manihot esculenta) as en plaantenslach uun det skööl Manihot, an hiart tu det famile Euphorbiaceae.
Ööder nöömer san Mandi'o (Paraguay), Mandioca (Brasiilien, Argentiinien, Paraguay), Cassava, Kassave of uun Madelameerikoo Yuca.
Mä detdiar plaant woort büüret, auer a ruter eden wurd kön. Hat wääkst uun a troopen an subtroopen. Uk mä ööder slacher uun det skööl Manihot woort büüret.
Manioko (Manihot esculenta; anke nomizita kom kasavo) esas originale arboreto di la suda regioni di Amerika. Ol esas tuberkulala planto, qua povas travivar per skarsa aquo.
La radiko di manioko, liberigite de la veneno quan olu kontenas, donas farino uzata por facar sorto di pano, e fekulo nutriva (tapiokao). Olua tuberkuli kontenas multega amilo, kalcio ed anke B- e C-vitamini. Anke olua spinatatra folii esas manjebla.
Lo maniòc (Manihot esculenta) es una espècia de plantas dicotiledònas de la familha delas Euphorbiaceae, originària d'America centrala e d'America del Sud, subretot de sud-oèst del bacin amazonian[1],[2]. Es un arbust vivaç qu'es fòrça cultivat coma planta annala dins las regions tropicalas e subtropicalas per sa raiç tuberculizada rica en amidon. Lo tèrme « maniòc » designa mai tanben la quita planta que, per metonimia, sa raiç o la fecula que se n'extrai.
Se consoma mai sovent sas raiças fòrça ricas en glucid e sens glutèn, mas tanben sas fuèlhas en Africa, en Asia e dins lo nòrd del Brasil (per la confeccion del maniçoba). Al nòrd e al nòrd-èst del Brasil, lo mot « farina » (en portugués farinha) desinha d'en primièr la farina de maniòc, e non pas de blat. Aquela farina a pas l'aspècte de la farina de blat: sembla puslèu a una semola seca mai o mens grossa de color anant del jaune viu al gris passant pel blanc. Es de fach una fecula, mot mai adaptat per parlar de la « farina » eissida d'una raiç.
Manihot esculenta es un arbust o arbrilhon podent aténher 5 m de naut, de ram mai sovent tricotomic. Los rams, fragils, de rusca lissa, de color variant del blanc crèma al brun escur, an una mesolha fòrça espessa. Totas las partidas de la planta contenon un latèx blanc. Lo sistèma racinari se constituís de raiças traçantas podent aténher 1 m de long. De raiças realizan un fenomèn de tuberizacion, per creissença secondàrias deguda al cambium, que comença un a dos meses après la plantacion. Las raiças tuberizadas son farinosas e pòdon aténher 50 cm de long. Lor nombre varia segon los cultivars e dels factors environamentals coma lo fotoperiòde, mai sovent se'n compta de 4 a 8 per plant.
Las fuèlhas, altèrnas, an un limbe, de 6 a 25 cm de larg, pregondament palmatipartita, de color verd escur a la faça superiora, glauca a la fàcia inferiora. Lo nombre de lobes, totjorn impar es variable, sovent de 3 a 7 lobes. Lo limbe es a vegadas leugièrament peltat amb 1 a 2 mm de larg del limbe situada jos l'insercion del petiòl. Los lobes son mai sovent oblanceolats (lo lobe median, entièr, mesurant de 6,5 a 15 cm de long sur 2 a 6 cm de larg), progressivament aiguts-acuminats a lor extremitat, retrecits a la basa, en mejana pubescents près de la nervadura mediana o gaireben glabres. Lo petiòl, sovent rogenc, long de 4 a 25 cm, pòrta a sa basa dos estipuls, triangularis-lanceoladas, de 4 a 5 mm de long sus 2 mm de larg, rapidament caducs[3].
L'inflorescéncia es una panicula terminala de 2 a 11 cm de long, sostenduda per de bractèas semblant als estipuls. Las flors masclas e femas son separadas (planta monoïca), las primièras se situant al suc e las segondas, pauc nombrosas, a la base de l'inflorescéncia.
Las flors masclas son portadas per de pedicèlas primas, de 5 mm de long. Lo calici es format de lobes triangulars, subaiguts, glabres de 6 mm de long sus 4 mm de larg. Las etaminas, al nombre de 10 repartidas en doas verticillas, an un filat liure, prim, glabre, blanc, long de 7 mm per la mai longa, de 2,5 mm per las mai longas. Los antèras, pichonas (1,5 mm de long), jauna palla, presentan una tofa apicala. Lo disc receptacle presenta 10 lobes concaus, aiguts. Las flors femes, portadas per de pedicèlas de 7 mm de long, corbas, fan fins a 2,5 cm de diamètre. Los sepals triangulars-ovals, subaguts fan 1 cm de long sus 0,5 cm de larg. L'ovari, ròse, de forma botrioïdala, mesura 2 x 2 mm. Es un ovari trilocular suportat per un disc receptacle glandular de 5 lobes aisidament marcats. Presenta 6 alas estrechas e un estil terminat per un estigmat de 3 lobes. Caduna de las lòtjas conten un ovul simple[4].
Lo fruch es una capsula de forma ellipsoïda a subglobulosa, de 1,3 a 1,7 cm de diamètre. `presenta 6 alas longitudinalas, verdencas, creneladas o ondadas. L'endocarp linhós compta tres lòtjas contenon caduna una grana. Lo fruch se separa en tres còcas pendent la deiscéncia.
Las granas, ellipsoïdas a pentagonalas deprimadas, de 1,1 cm de long sus 5,5 mm de larg e 3,5 mm d'espessor, an una tèsta un pauc brilhanta, gris palle, a vegada pigalhada de negre. Presentan una granda caroncula de 3 mm de larg al tèrme del micropil.
Lo maniòc es una font pauc costosa d'idrats de carbòni, fòrça utilizadas subretot en Amazonia dempuèi de sègles e dins de païses d'Africa tropicala dempuèi de decennias, mas sa consomacion sens la preparacion que cal es font de greus riscs per la santat.
Lo maniòc amar conten de glucosids cianogenics toxics, la linamarina (per 90 %) e la lotaustralina (per 10 %), que quand las cellulas de la planta son damatjadas se descompausan jos l'ef!èch d'enzims, emanant d'acid cianidric.
Aquela descomposicion se realiza en dos estapas: l'idrolisi de la molecul de linamarina, jos l'efièch de la linamarasi, produch de glucòsi e de la cianidrina d'acetona. aquela darrièra molecula, instable, se descompausa en cianur d'idrogèn e en acetona, o espontanèament a un pH superior a 5 o una temperatura superiora a 35 °C, o jos l'efièch d'un autre enzim, l'idroxinitril liasi.
Los glicosids cianogèns son presents dins totes los teissuts de la planta (levat las granas). Lor taus es mai naut dins las fuèlhas (5 g de linamarina per quilograma de pes fresc). Dins las raiças aquel taus es mah fèble e varia de 100 a 500 mg/kg segon los cultivars. Existís pas de cultivar sens glicosids cianogèns[5].
Se decriu quatre tipes de toxicitat segon l'importança de las dòsis de cianur ingeridas[6] :
La cosesson dels tuberculs de maniòc sufisís pas a los far consomables. Se compta de cases d'intoxicacion - plan aurosament rares - avent provocat la mòrt après absorpcion de maniòc mal cuèch, subretot pendent la fregidura.
La carn blanca del tubercul deu èsser ruscada e lavada (o fermentada) puèi secada e cuècha, coma o fan d'amerindians de las regions amazoniana dempuèi de sègles. Un rapòrt de la FAO confirmèt que banhar lo maniòc dins d'aiga pendent 5 jorns abans de lo secar puèi lo manjar permet de mermar fortament lo nivèl de cianur e tanben de lo far comestible[7].
La consomacion de fuèlhas mal bolhidas pòt tanben èsser mortala sempre a causa de la preséncia de traças de cianur; pasmens se los taus de cianur son acceptables, serà transformat dins l'organisme en tiocianat (a condicion que l'alimentacion siá sufisentament rica en sulfurs, que se pòr trapar dins los acids aminats donats per las proteïnas animalas), çò que pòt causar d'ipotiroïdia, veire un gome per blocatge dels receptors a l'iòde sus la glandula tiroïda.
I a una multitud de varietats de maniòc diferentas. Los caractèrs distinctius mai utilizats in vivo son la coloracion e la forma d'organs.
Lo maniòc essent una planta de raiç, lo tèrme « raiç tuberosa » es scientificament mai apropriat que lo tèrme « tubercul ».
Los tuberculs son tanben utilizats per la preparacion de bevenda alcolizada distilladas, coma la bevenda indigèna cauim e la tiquira, cachaça comuna de l'estat brasilian del Maranhão.
La carn dels tuberculs a una color blanquinosa e remembra la fusta per sa textura e sa consisténcia. Après coseson dins l'aiga, sa carn venguda jauna se destrampa. La fregidura la fa cruissenta.
Las fuèlhas son alara consomadas coma de legums, per exemple en Africa, contenon de vitamina A e C.
Lo maniòc cultivat demuèi fòrça temps per las populacions localas foguèt descobèrta pels europèus en 1500 quand lo navigator portugués Cabral acosta lo Brasil amb sos òmes.
Las primièras mencions precisa de maniòc son fachs per Jean de Léry qu'aborda ls còstas del Brasil en 1557, e per manca de recapte tròca d'objèctes manufacturats contra de manjar que la farina de maniòc. De retorn en França Lery publica a La Rochèla lo raconta de son viatge ont fa mencion de la raiça de maniòc. Mai tard una descripcion scientifica se faguèt per Willem Piso dins son obratge Historia Naturalis Brasiliæ publicat en 1648 à Amsterdam. La fabricacion del tapiocà es atestada pel primièr còp dins un libre de John Nieuhoff que demora al Brasil entre 1640 e 1649, parla de la fabricacion d'una mena còca fach de farina de maniòc nomenada tipiacica[8].
L'espècia Manihot esculenta foguèt descricha pel naturalista Heinrich Johann Nepomuk von Crantz[9].
La cultura del maniòc es tocada per diferéncias malautiás bacterianas, viralas e fongicas. En Africa subretot se patís doas malautiás viralas importantas, lo mosaïc african del maniòc e l'estriura bruna del maniòc, e tanben una malautiá fongica, la bacteriòsi vasculara del maniòc[11].
Lo maniòc es la font màger alimentària de fòrça populacions africanas. Tanben, las mendres malautiás pòdon provocar de damtges près de las populacions (faminas en cas de non importacions).
Dempuèi la mitat dels ans 1990, una malautiá apareguda, jol nom de « mosaïc ». Aquela malautiá (un virus) s'espandís plan aisidament e rapidament d'un plant cap a l'autre. La mosca blanca seriá un vector de transmission. La malautiá se desvolopèt dins fòrça païses africans (coma Kenya, Republica de Còngo).
Lo mosaïc fai pèrdre las fuèlhas al plant de maniòc e fa los tuberculs raquitics. Lo principal dangièr per l'òme es de reduire fòrça sa consomacion alimentara.
La produccion de maniòc annala es de gaireben 250 milions de tonas per an. Es una de las tres grandas fonts de polisaccarids, amb lo nham e l'arbre de pin, dins los païses tropicals[12].
Principals païses productors en 2014[13] en MT :
Lo maniòc es utilizat coma semola o coma fecula (tapiocà).
Las fuèlhas al dessús de la planta pòdon èsser trissadas per realizar un legum tradicional.
Los plats mai coneguts son lo foufou, l'attiéké un coscós de maniòc, lo Mpondu a basa de maniòc e de peisson, lo Mpondu-Madesu, a basa de maniòc e de favòls.
Lo maniòc es tanben utilizat per realizar une tortilla, lo cassava, un pan lo chikwangue e de bièras tradicionalas coma la cachiri, lo munkoyo o la mbégé.
Lo maniòc es importat del Brasil al sègle XVI cap a Africa[14], ont es ara cultivat. Al Brasil e en America centrala, s'utiliza fòrça fregits per acompanhar las grasilhadas. En ivèrn, lo bolh de maniòc es fòrça popular. Es tanben utilizat en farina leugièrement rostida per accompanhar de fevòls. Aquela farina es l'ingredient màger de la farofa.
Se pòt prepar los tuberculs los còser, puèi los lavant longament amb d'aiga per levar los rèstes de cianur, e lo fasent secar al solelh.
Lo trissant, a la man o al molin, se realiza una farina blanca nomenada « fofo » dins los dos Còngo. Aquela farina es mesclat amb l'aiga bolhissenta a egala proporcion e constituís un aliment qu'accompanha los plats en salsa. Se pòt tanben èsser donada a d'enfants joves. Le fofo a una volor calorica seca de 250 a 300 Cal, es a dire près de la mitat que quand es pasta.
Un autre biais de lo consomar es en pans de maniòc (nomenats « chikwangue » en Republica Democratica del Còngo, « Bibôlô » al Cameron, e « mangbèré » en Centrafrica). Son rics en cellulòsa, consistissents, mas fòrça pauc noirissents. Lor prètz fòrça abordable favoriza lor consomacion de granda escala. Se recomanda de mastegar plan per aver pas de problèma de digestion.
A Maurici lo maniòc se produch e es consomat jos forma de bescuèchs, mai sovent aromatizats, amb canèla, crèma anglesa, cocò o encara sesam. Lo maniòc se pren jos forma d'una sopa o de vianda de buòu, pol (nomenats katkat manioc).
Las fuèlhas de maniòc son tanben consomadas amb de ris, en Republica de Còngo e en Republica Democratica de Còngo jol nom de mpondu, saka-saka o « ngunza » o « ngoundja » en Centrafrica. Lo matapa, plat tipic de Moçambic, (lo vatapá al Brasil), se prepara amb las jovas fuèlhas de maniòc plegadas amb d'alh e la farina tirada dels tuberculs, cuèchs amb de crancs o de cambaròtas. Als Comòras jol nom de mataba, las fuèlhas s'acompanha amb un talh de peisson.
En Còsta d'Evòri, lo maniòc se consoma jos forma de semola cuècha amb vapor, çò que se nomena l'attiéké. L'attiéké es un plat nacional, supretot consomat dins las regions sud del país. Es sovent acompanhat de salça locala. Lo maniòc de pòt prene jos forma de pan de maniòc nomenat foto de maniòc o de plakali, subretot constituit de substéncia amidonada. L'attiéké se consuna fresc de preferéncia. Se consèrva e s'expòrta o se comercializa jos forma seca. La produccion de maniòc comença a se far jos forma industriala per de pichonas unitats de produccion d'attiéké.
.jpg)
.jpg)
.jpg)
titre mancanttitre » mancant, sur Plant Resources of Tropical Africa (PROTA). titre mancant, 190 p. (ISBN 9789781310454) titre » mancant, sur CIRAD. titre » mancant, sur faostat3.fao.org Lo maniòc (Manihot esculenta) es una espècia de plantas dicotiledònas de la familha delas Euphorbiaceae, originària d'America centrala e d'America del Sud, subretot de sud-oèst del bacin amazonian,. Es un arbust vivaç qu'es fòrça cultivat coma planta annala dins las regions tropicalas e subtropicalas per sa raiç tuberculizada rica en amidon. Lo tèrme « maniòc » designa mai tanben la quita planta que, per metonimia, sa raiç o la fecula que se n'extrai.
Se consoma mai sovent sas raiças fòrça ricas en glucid e sens glutèn, mas tanben sas fuèlhas en Africa, en Asia e dins lo nòrd del Brasil (per la confeccion del maniçoba). Al nòrd e al nòrd-èst del Brasil, lo mot « farina » (en portugués farinha) desinha d'en primièr la farina de maniòc, e non pas de blat. Aquela farina a pas l'aspècte de la farina de blat: sembla puslèu a una semola seca mai o mens grossa de color anant del jaune viu al gris passant pel blanc. Es de fach una fecula, mot mai adaptat per parlar de la « farina » eissida d'una raiç.
Manyòk dous se yon plant. Li nan fanmi plant Kategori: Euphorbiaceæ. Non syantifik li se Manihot cassava O.F.Cook & G.N.Collins syn. M. esculenta Crantz.
Istwa
Manyòk dous se yon plant. Li nan fanmi plant Kategori: Euphorbiaceæ. Non syantifik li se Manihot cassava O.F.Cook & G.N.Collins syn. M. esculenta Crantz.
Muhogo (Kiing. cassava) ni mmea wa jenasi Manihot na chakula muhimu katika Afrika, Amerika Kusini na nchi za Asia Kusini. Sehemu ya kuliwa ni hasa viazi vyake (mizizi minene au mahogo) vilivyo na wanga nyingi halafu pia majani yake yenye protini na vitamini.
Kuna aina kadhaa za muhogo zinazotofautiana hasa katika kiwango cha sianidi (cyanide) ndani yake. Sianidi ni sumu inayoandaliwa ndani ya mmea kwa umbo la kemikali linamarin. Linamarin hubadilika kuwa sianidi.
Viwango vya sianidi vinatofautiana kati ya spishi mbalimbali za muhogo. Aina zenye kiwango kidogo sana hazina matatizo lakini kwa jumla zao linatakiwa kuandaliwa kabla ya kuliwa.
Dawa ya sianidi hupotea kwa kuacha mizizi katika maji kwa siku mbili tatu. Njia nyingine ni upishi kwa joto kali kwa mfano kukaanga katika mafuta. Njia nyingine inayotumiwa hasa Afrika ya Magharibi ni kusaga viazi na kukoroga unga katika maji; baada ya masaa kadhaa maji hubadilishwa na uji unapikwa kuwa aina ya ugali.
Maua
Matunda
Mahogo
Vipande vya muhogo
Ndugu ya muhogo (Manihot palmata)
Manihot esculenta - Museum specimen
Makala hii kuhusu mmea fulani bado ni mbegu. Muhogo (Kiing. cassava) ni mmea wa jenasi Manihot na chakula muhimu katika Afrika, Amerika Kusini na nchi za Asia Kusini. Sehemu ya kuliwa ni hasa viazi vyake (mizizi minene au mahogo) vilivyo na wanga nyingi halafu pia majani yake yenye protini na vitamini.
Ko e mānioke ko e fuʻu ʻakau siʻi ia, mo e aka fakameʻatokoni.
Pšawy maniok (Manihot esculenta) je rostlina ze swójźby wjelkomlokowych rostlinow (Euphorbiaceae).
Wědomnostne mě Mánihot póchada pśez starše francojske słowo manihot (něnto manioc) z tupiskego słowa mandioca a guaraniskego słowa mandio „na škrobje bogate kule pśi M. esculenta“.[1]
Pšawy maniok (Manihot esculenta) je rostlina ze swójźby wjelkomlokowych rostlinow (Euphorbiaceae).
Rogo (róógò[1]) (Manihot esculenta)
Rumu icha Yuka (Manihot esculenta) nisqaqa huk allpapi puquq chakra yuram.
Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Rumu
Sampeu atawa dangdeur (sok disebut ogé hui tangkal; basa Inggris: cassava) nyaéta tangkal ti kulawarga Euphorbiaceae.[1] Beutina dipikawanoh minangka kadaharan poko panghasil karbohidrat sarta daunna minangka sayuran.[2] Sampeu tumuwuh di daérah tropis jeung daérah subtropis.[3]
Sampeu mangrupa beuti atawa akar tangkal anu panjang jeung boga garis tengah rata-rata 2–3 cm sarta panjang 50–80 cm, gumantung kana jinis sampeu anu dipelak.[4] Daging beutina boga warna bodas atawa semu konéng.[4] Beuti sampeu henteu bisa lila disimpen sanajan ditempatkeun dina lomari és.[4] Gambaran karuksakan ditandaan ku kaluarna warna biru kolot alatan kawangunna asam sianida anu boga sipat racun pikeun manusa.[4]
Beuti sampeu mangrupa sumber énergi anu beunghar ku karbohidrat tapi kacida kurang ngandung protéin.[4] Sumber protéin anu alus malahan aya dina daun sampeu alatan ngandung asam amino métionin.[4]
Jinis sampeu Manihot esculenta mimiti dipikawanoh di Amérika Kidul, saterusna dibudidayakeun dina mangsa pra-sejarah di Brasil sarta Paraguay.[5] Wangun-wangun modéren tina spésiés anu geus dibudidayakeun bisa kapanggih tumuwuh liar di Brasil kidul.[5]
Produksi sampeu dunya dikira-kira ngahontal 184 juta ton dina taun 2002.[5] lolobana produksi dihasilkeun di Afrika 99,1 juta ton sarta 33,2 juta ton di Amérika Latin sarta Kapuloan Karibia.[5]
Sampeu dipelak sacara komérsial di wewengkon Indonésia (waktu éta Hindia Walanda) dina kira-kira taun 1810 Payer, M. HBI weltweit. 5.3. Zur Geschichte Indonesiens. Édisi 1997-03-18. Diaksés 18 Méi 2007, sanggeus saméméhna diwanohkeun ku urang Portugis dina abad ka-16 (beunang mawa ti Brasil).[5]
Beuti akar sampeu réa ngandung glukosa sarta bisa didahar atah-atah.[6] Rasana rada amis, aya ogé anu pait gumantung kana kandungan racun glukosida anu bisa nyieun asam sianida.[6] Beuti anu rasana amis ngahasilkeun paling saeutik 20 mg HCN pér kilogram beuti akar anu seger kénéh, sarta 50 kali leuwih réa dina beuti anu rasana pait.[6] Dina jinis sampeu anu amis, prosés ngasakkeun pohara diperlukeun pikeun nurunkeun kadar racunna.[6] Tina beuti ieu bisa ogé dijieun tipung aci.[6]
Sampeu dikokolakeun ku sagala rupa cara, sampeu réa dipaké dina sagala rupa macem asakan.[6] Dikulub pikeun ngagantikeun kentang, sarta palengkep asakan.[6] Tipung sampeu bisa dipaké pikeun ngaganti tipung gandum, alus pikeun panyandang alergi.[6]
Sampeu ilahar dipaké minangka kadaharan pikeun ingon-ingon di nagara-nagara kawas di Amérika Latin, Karibia, Tiongkok, Nigéria sarta Éropa.[7]
Sampeu atawa dangdeur (sok disebut ogé hui tangkal; basa Inggris: cassava) nyaéta tangkal ti kulawarga Euphorbiaceae. Beutina dipikawanoh minangka kadaharan poko panghasil karbohidrat sarta daunna minangka sayuran. Sampeu tumuwuh di daérah tropis jeung daérah subtropis.
Η Μανιότη η εδώδιμος (Manihot esculenta) (κοινώς ονομάζεται κασάβα,[1] μανιόκα,[1] ދަނދިއަލުވި,[2] στις Μαλδίβες το αποκαλούν γιούκα), είναι ξυλώδης θάμνος που ευδοκιμεί στη Νότια Αμερική από την οικογένεια της γαλατσίδας, τις Ευφορβίδες. Καλλιεργείται ευρέως ως ετήσια καλλιέργεια στις τροπικές και υποτροπικές περιοχές για την εδώδιμη αμυλούχα κονδυλώδη ρίζα, μια σημαντική πηγή υδατανθράκων. Αν και συχνά αποκαλείται γιούκα, στα Ισπανικά και στις Ηνωμένες Πολιτείες, διαφέρει από το γιούκα, έναν άσχετο οπωροφόρο θάμνο στην οικογένεια Ασπαραγοειδή (Asparagaceae). Η μανιόκα, όταν αποξηρανθεί σε εκχύλισμα σκόνης (ή περλέ), ονομάζεται ταπιόκα· η νιφαδοειδής έκδοσή της η οποία έχει υποστεί ζύμωση, ονομάζεται garri.
Η κασάβα είναι η τρίτη μεγαλύτερη πηγή τροφίμων υδατανθράκων στις τροπικές περιοχές, μετά το ρύζι και τον αραβόσιτο.[3][4] Η μανιόκα είναι μια βασική τροφή στον αναπτυσσόμενο κόσμο, παρέχοντας τη βασική διατροφή για πάνω από μισό δισεκατομμύριο ανθρώπους.[5] Είναι μια από τις πιο ανθεκτικές στην ξηρασία φυτικές ποικιλίες, ικανή να αναπτύσσεται σε περιθωριακά εδάφη. Η Νιγηρία είναι η μεγαλύτερη παραγωγός μανιόκα στον κόσμο, ενώ η Ταϊλάνδη είναι ο μεγαλύτερος εξαγωγέας ξερής μανιόκα.
Η κασάβα ταξινομείται είτε ως γλυκιά είτε ως πικρή. Όπως και άλλες ρίζες και κόνδυλοι, τόσο οι πικρές όσο και οι γλυκές ποικιλίες μανιόκα, περιέχουν αντι-θρεπτικούς παράγοντες και τοξίνες, με τις πικρές ποικιλίες να περιέχουν πολύ μεγαλύτερες ποσότητες.[6] Θα πρέπει να είναι κατάλληλα προετοιμασμένοι πριν από την κατανάλωση, η ακατάλληλη προετοιμασία της κασάβα μπορεί να αφήσει αρκετά υπολείμματα κυανίου που προκαλούν οξεία δηλητηρίαση από το κυάνιο,[7] βρογχοκήλη, ακόμη και αταξία ή μερική παράλυση.[6] Οι πιο τοξικές ποικιλίες κασάβα είναι εφεδρική πηγή (μια "καλλιέργεια ασφάλειας των τροφίμων") σε περιόδους λιμού σε κάποιες περιοχές.[6] Οι αγρότες συχνά προτιμούν τις πικρές ποικιλίες, επειδή αποτρέπουν τα παράσιτα, τα ζώα και τους κλέφτες.[8]
Η ρίζα μανιόκα είναι μακρυά και κωνική, με σταθερή, ομοιογενή σάρκα εγκιβωτισμένη σε μια αποσπώμενη κρούστα, πάχους περίπου 1 χιλ., τραχιά και καφέ στο εξωτερικό. Οι εμπορικές ποικιλίες μπορεί να είναι 5 έως 10 εκ. (2,0 3,9 in) σε διάμετρο στην κορυφή και μήκους περίπου 15 έως 30 εκ. (5,9 στα 11,8 in). Μια ξυλώδης αγγειακή δέσμη, εκτείνεται κατά μήκος της ρίζας του άξονα. Η σάρκα μπορεί να είναι κατάλευκη ή κιτρινωπή. Οι ρίζες της μανιόκα είναι πολύ πλούσιες σε άμυλο και περιέχουν σημαντικές ποσότητες ασβεστίου (50 mg/100g), φωσφόρου (40 mg/100g) και βιταμίνη C (25 mg/100g). Ωστόσο, είναι φτωχές σε πρωτεΐνες και άλλα θρεπτικά συστατικά. Σε αντίθεση, τα φύλλα μανιόκα είναι μια καλή πηγή πρωτεΐνης (πλούσια σε λυσίνη), αλλά ανεπαρκή σε αμινοξύ μεθειονίνη και ενδεχομένως, τρυπτοφάνη.[9]
Άγριοι πληθυσμοί της Μ. η εδώδιμος (M. esculenta) υποείδος flabellifolia, φαίνεται να είναι ο πρόγονος των εξημερωμένων μανιόκα, επικεντρώνονται στη δυτική-κεντρική Βραζιλία, όπου ήταν πιθανό να πρωτο-εξημερώθηκε περισσότερα από 10.000 χρόνια πριν.[11] Μορφές των συγχρόνων εξημερωμένων ειδών μπορούν επίσης να βρεθούν στη φύση, στη νότια Βραζιλία. Κατά το 4600 π.Χ., γύρη μανιόκα εμφανίζεται στα πεδινά του Κόλπου του Μεξικού, στον αρχαιολογικό χώρο του San Andrés.[12] Η παλαιότερη άμεση απόδειξη της καλλιέργειας μανιόκα, προέρχεται από την Joya de Cerén, στο Ελ Σαλβαδόρ, τοποθεσία των Μάγια ηλικίας 1.400 ετών.[13] Με την υψηλή τροφική δυναμική, είχε γίνει βασική τροφή των ιθαγενών πληθυσμών της βόρειας Νότιας Αμερικής, της νότιας Κεντρικής Αμερικής και της Καραϊβικής από την εποχή της Ισπανικής κατάκτησης. Η καλλιέργειά του συνεχίστηκε από τους Πορτογάλους και Ισπανούς αποικιοκράτες.
Η κασάβα ήταν βασικό είδος διατροφής για τους προ-Κολομβιανούς λαούς στην Αμερική και συχνά απεικονίζεται στην τέχνη των ιθαγενών. Ο λαός των Μότσε συχνά απεικόνιζε γιούκα στα κεραμικά του.[14]
Η μαζική παραγωγή ψωμιού κασάβα, έγινε η πρώτη Κουβανική βιομηχανία που δημιουργήθηκε από τούς Ισπανούς.[1] Πλοία που αναχωρούσαν για την Ευρώπη από τους Κουβανέζικους λιμένες όπως την Αβάνα, Σαντιάγκο, Bayamo και Baracoa, όχι μόνο μετέφεραν προϊόντα προς την Ισπανία, οι Ισπανοί, χρειαζόντουσαν να αναπληρώσουν επίσης, τα πλοία τους με αποξηραμένο κρέας, νερό, φρούτα και μεγάλες ποσότητες ψωμιού κασάβα. [2] Ο καιρός στην Κούβα δεν ήταν κατάλληλος για την φύτευση σιταριού και η ταπιόκα δεν θα γινόταν τόσο σύντομα μπαγιάτικη, όπως το κανονικό ψωμί.
Η κασάβα εισήχθη από τη Βραζιλία στην Αφρική, τον 16ο αιώνα, από τους Πορτογάλους εμπόρους. Ο αραβοσίτος και η μανιόκα είναι τώρα σημαντικά βασικά τρόφιμα, αντικαθιστώντας γηγενείς καλλιέργειες της Αφρικής.[15] Η κασάβα μερικές φορές περιγράφεται ως το 'ψωμί από τους τροπικούς',[16] αλλά δεν πρέπει να συγχέεται με το τροπικό και ισημερινό αρτόδεντρο (Encephalartos), τον αρτόκαρπο (Artocarpus altilis) ή τον Αφρικανικό αρτόκαρπο (Treculia africana).
Η παγκόσμια παραγωγή της ρίζας κασάβα εκτιμάται ότι το 2002, είναι 184 εκατομμύρια τόνοι, αυξανόμενη σε 230 εκατομμύρια τόνους το 2008.[17] Η πλειονότητα της παραγωγής το 2002 ήταν στην Αφρική, όπου καλλιεργήθηκαν 99,1 εκατομμύρια τόνοι· 51,5 εκατομμύρια τόνοι καλλιεργήθηκαν στην Ασία· και 33,2 εκατομμύρια τόνοι στη Λατινική Αμερική και την Καραϊβική, ειδικότερα την Τζαμάικα. Η Νιγηρία είναι ο μεγαλύτερος παραγωγός στον κόσμο της κασάβα. Ωστόσο, με βάση τα στατιστικά στοιχεία από τον FAO των Ηνωμένων Εθνών, η Ταϊλάνδη είναι η μεγαλύτερη χώρα εξαγωγής αποξηραμένης μανιόκα, με συνολικά το 77% της παγκόσμιας εξαγωγής το 2005. Η δεύτερη μεγαλύτερη χώρα εξαγωγής, είναι το Βιετνάμ, με 13,6%, ακολουθούμενη από την Ινδονησία (5,8%) και την Κόστα Ρίκα (2,1%).
Το 2010, η μέση απόδοση των καλλιεργειών μανιόκα σε ολόκληρο τον κόσμο ήταν 12,5 τόνους ανά εκτάριο. Παγκοσμίως, τα πιο παραγωγικά κτήματα μανιόκα ήταν στην Ινδία, όπου το 2010, είχαν εθνικό μέσο όρο απόδοσης, 34,8 τόνους ανά εκτάριο.[18]
Οι μανιόκα, τα γιαμ (yam) (Dioscorea spp.) και οι γλυκοπατάτες (Ipomoea batatas),[Σημ. 1] είναι σημαντικές πηγές τροφίμων στις τροπικές περιοχές. Το φυτό κασάβα δίνει την τρίτη υψηλότερη απόδοση σε υδατάνθρακες ανά καλλιεργούμενη έκταση μεταξύ των καλλιεργούμενων φυτών, μετά το ζαχαροκάλαμο και τα ζαχαρότευτλα. [19] Η κασάβα παίζει στις αναπτυσσόμενες χώρες, έναν ιδιαίτερα σημαντικό ρόλο στον τομέα της γεωργίας, ιδίως στην υποσαχάρια Αφρική, επειδή ευδοκιμεί σε φτωχά εδάφη, με χαμηλή βροχόπτωση και επειδή είναι πολυετές (perennial)[Σημ. 2] που μπορεί να συγκομισθεί, όπως απαιτείται. Η μεγάλη περίοδος συγκομιδής της, της επιτρέπει να ενεργήσει ως αποθεματικό κατά του λιμού και είναι ανεκτίμητη στη διαχείριση των εργασιακών χρονοδιαγραμμάτων. Προσφέρει ευελιξία στους φτωχούς σε πόρους αγρότες, γιατί χρησιμεύει είτε ως προϊόν διαβίωσης, είτε ως αποδοτική καλλιέργεια.[20]
Καμία ήπειρος δεν εξαρτάται τόσο από τις ριζωματώδεις και κονδυλώδεις καλλιέργειες στη διατροφή του πληθυσμού της, όσο η Αφρική. Στις υγρές και υπόυγρες (subhumid) περιοχές της τροπικής Αφρικής, είναι είτε μια αρχική βασική τροφή είτε μια δευτερεύουσα βασική τροφή (costaple). Στην Γκάνα, για παράδειγμα, οι μανιόκα και τα γιαμ (yam), κατέχουν σημαντική θέση στην αγροτική οικονομία και συνεισφέρουν περίπου το 46% του γεωργικού ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος. Στην Γκάνα, οι συγκεντρώσεις ημερήσιας θερμιδικής πρόσληψης κασάβα, ανέρχονται στο 30% και καλλιεργείται σχεδόν από κάθε αγροτική οικογένεια.[Σημ. 3]
Στην Ταμίλ Ναντού, Ινδία, υπάρχουν πολλά εργοστάσια επεξεργασίας μανιόκα, κατά μήκος της Εθνικής Οδού 68 μεταξύ Thalaivasal και Attur. Η κασάβα καλλιεργείται ευρέως και τρώγεται ως βασικό τρόφιμο στην Άντρα Πραντές και στην Κεράλα. Στο Ασσάμ είναι μια σημαντική πηγή υδατανθράκων, ειδικά για τους ιθαγενείς των ημιορεινών περιοχών.
Στην υποτροπική περιοχή της νότιας Κίνας, η μανιόκα είναι η πέμπτη μεγαλύτερη καλλιέργεια σε επίπεδο παραγωγής, μετά από το ρύζι, την πατάτα, το ζαχαροκάλαμο και τον αραβόσιτο. Η Κίνα είναι επίσης και η μεγαλύτερη εξαγωγική αγορά για τη μανιόκα που παράγεται στο Βιετνάμ και την Ταϊλάνδη. Πάνω από το 60% της παραγωγής μανιόκα στην Κίνα, ευρίσκεται συγκεντρωμένη σε μια ενιαία επαρχία την Κουανγκσί, κατά μέσο όρο πάνω από 7 εκατομμύρια τόνους ετησίως.
Σύμφωνα με τα στατιστικά δεδομένα από τη Διεθνή Οργάνωση Τροφίμων και Γεωργίας, οι 20 κυριότερες χώρες παραγωγής κασάβα κατά το 2012, ήσαν οι παρακάτω:
Τα αλκοολούχα ποτά που παρασκευάζονται από τη μανιόκα περιλαμβάνουν το: Cauim και tiquira (Βραζιλία), kasiri (Υποσαχάρια Αφρική), Impala (Μοζαμβίκη), masato (Περουβιανή τσίτσα Αμαζονίας), parakari ή kari (Γουιάνα), nihamanchi (Νότια Αμερική), επίσης γνωστό και ως nijimanche (Εκουαδόρ και Περού), ö döi (chicha de yuca, Ngäbe-Bugle, Παναμά), sakurá (Βραζιλία, Σουρινάμ).
Τα πιάτα με βάση την κασάβα καταναλώνονται όπου καλλιεργείται το φυτό, κάποια έχουν σημασία περιφερειακή ή εθνική.[21] Η μανιόκα πρέπει να μαγειρευτεί σωστά, ώστε να αποτοξινωθεί πριν φαγωθεί.
Η κασάβα μπορεί να μαγειρευτεί με πολλούς τρόπους. Η ρίζα από τη γλυκιά ποικιλία έχει μια λεπτή γεύση και μπορεί να αντικαταστήσει τις πατάτες. Χρησιμοποιείται στα cholent (ραγού),[Σημ. 4] σε ορισμένα νοικοκυριά. Αυτό μπορεί να γίνει σε αλεύρι που χρησιμοποιείται στο ψωμί, κέικ και μπισκότα. Στη Βραζιλία, οι αποτοξινωμένες μανιόκα αλέθονται και ψήνονται να στεγνώσουν, συχνά σε σκληρό ή τραγανό γεύμα, γνωστό ως farofa το οποίο χρησιμοποιείται ως καρύκευμα, ψημένο στο βούτυρο ή τρώγεται μόνο του ως ένα δευτερεύον πιάτο.
Η ρίζα κασάβα είναι ουσιαστικά μια πηγή υδατανθράκων.[22] Η σύνθεση δείχνει 60-65% υγρασία, 20-31% υδατάνθρακες, 1-2% ακατέργαστη πρωτεΐνη και συγκριτικά χαμηλή περιεκτικότητα βιταμινών και μετάλλων. Ωστόσο, οι ρίζες είναι πλούσιες σε ασβέστιο και βιταμίνη C και περιέχουν θρεπτικά σημαντική ποσότητα θειαμίνης, ριβοφλαβίνης και νικοτινικό οξύ. Το άμυλο κασάβα περιέχει 70% αμυλοπηκτίνη και 20% αμυλόζη. Το άμυλο της μαγειρεμένης μανιόκα, έχει πεπτικότητα άνω του 75%.
Η ρίζα μανιόκα παρέχει λίγη πρωτεΐνη, αλλά αυτή η πρωτεΐνη δεν περιέχει τα απαραίτητα αμινοξέα. Η μεθειονίνη, η κυστεΐνη και η κυστίνη είναι τα περιορισμένα αμινοξέα στη ρίζα κασάβα.
Σε ορισμένα οικοσυστήματα, η κασάβα είναι ελκυστική ως διατροφική πηγή, επειδή η μανιόκα είναι μια από τις πιο ανθεκτικές στην ξηρασία φυτικές ποικιλίες, η οποία μπορεί να καλλιεργείται με επιτυχία σε περιθωριακά εδάφη και να δίνει λογικές αποδόσεις, όπου πολλές άλλες καλλιέργειες δεν αναπτύσσονται καλά. Η κασάβα είναι καλά προσαρμοσμένη μέσα στα γεωγραφικά πλάτη 30° βόρεια και νότια του ισημερινού, σε υψόμετρα μεταξύ της επιφάνειας της θάλασσας και τα 2.000 μ (6,600 ft) πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας, σε ισημερινές θερμοκρασίες, με βροχές σε ετήσια βάση από 50 χιλ. (2,0 in) έως 5 μ (16 ft) και σε φτωχά από όξινα σε αλκαλικά pH εδάφη. Αυτές οι συνθήκες είναι κοινές σε ορισμένα μέρη της Αφρικής και της Νότιας Αμερικής.
Η κασάβα είναι μια ιδιαίτερα παραγωγική καλλιέργεια όσον αφορά τις θερμίδες των τροφίμων που παράγονται ανά μονάδα έκτασης ανά μονάδα χρόνου, σημαντικά υψηλότερη από ότι άλλα βασικά είδη σοδειών. Η μανιόκα μπορεί να παραγάγει θερμίδες τροφίμων σε τιμές άνω των 250.000 cal/εκτάριο/ημέρα, σε σύγκριση με 176.000 για το ρύζι, 110.000 για το σιτάρι και 200.000 για τον αραβόσιτο (καλαμπόκι).
Η μανιόκα, όπως και άλλες τροφές, έχει επίσης αντιδιατροφικούς (antinutritional) και τοξικούς παράγοντες. Ιδιαίτερα ανησυχητικοί είναι οι κυανογόνοι γλυκοζίτες της κασάβα (linamarin και lotaustralin). Κατά την υδρόλυση, απελευθερώνουν υδροκυάνιο (HCN). Η παρουσία κυανίου στην κασάβα, είναι η ανησυχία για την ανθρώπινη και την ζωική κατανάλωση. Η συγκέντρωση αυτών των αντιδιατροφικών (antinutritional) και μη-ασφαλών γλυκοσίδων, ποικίλλει σημαντικά μεταξύ των ποικιλιών, αλλά και με τις κλιματολογικές και πολιτιστικές συνθήκες. Ως εκ τούτου, είναι πολύ σημαντική η επιλογή των ειδών μανιόκα που καλλιεργούνται. Μετά τη συγκομιδή, η πικρή μανιόκα θα πρέπει να αντιμετωπιστεί και να προετοιμαστεί κατάλληλα, πριν την κατανάλωση από τον άνθρωπο ή τα ζώα, ενώ η γλυκιά μανιόκα μπορεί να χρησιμοποιηθεί μετά από απλό βρασμό.
Σε πολλές χώρες, σημαντική έρευνα έχει αρχίσει να αξιολογεί τη χρήση της μανιόκα ως πρώτη ύλη βιοκαυσίμου αιθανόλης. Υπό το Σχέδιο Ανάπτυξης για τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας στο Ενδέκατο Πενταετές Σχέδιο της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας, ο στόχος είναι έως το 2010, να αυξηθεί η εφαρμογή του καυσίμου αιθανόλης από nongrain (μη-κόκκων) πρώτη ύλη στους 2 εκατομμύρια τόνους και αυτό του βιοντίζελ στους 200 χιλιάδες τόνους. Αυτό θα είναι ισοδύναμο με ένα υποκατάστατο 10 εκατομμυρίων τόνων πετρελαίου. Ως αποτέλεσμα, τσιπ (φλίδες) μανιόκα (ταπιόκα) έχουν σταδιακά καταστεί μια σημαντική πηγή για την παραγωγή αιθανόλης.[23] Στις 22 Δεκεμβρίου 2007, η μεγαλύτερη εταιρεία παραγωγής αιθανόλης καυσίμου από κασάβα, ολοκλήρωσε τις εγκαταστάσεις, στη Beihai, με ετήσια παραγωγή 200 χιλιάδες τόνους, η οποία χρειαζόταν κατά μέσο όρο 1,5 εκατομμύρια τόνους μανιόκα.[24] Το Νοέμβριο του 2008, η Hainan Yedao Group με βάση στην Κίνα, φέρεται να έχει επενδύσει $51,5 εκατομμύρια (£31,8 εκατομμύρια) σε νέες εγκαταστάσεις βιοκαυσίμου και οι οποίες αναμένεται να παράγουν 33 εκατομμύρια γαλόνια ΗΠΑ (120.000 μ3) βιοαιθανόλης κατ' έτος, από φυτά μανιόκα.[25]
Κόνδυλοι κασάβα και σανό χρησιμοποιούνται σε όλο τον κόσμο ως ζωοτροφές. Το σανό κασάβα θερίζεται σε νεαρό στάδιο ανάπτυξης (τρεις έως τέσσερις μήνες), όταν φτάσει σε ύψος περίπου 30 έως 45 εκ. (12 έως 18 in) πάνω από το έδαφος, στη συνέχεια, αποξηραίνεται στον ήλιο για μία έως δύο ημέρες, μέχρι η τελική περιεκτικότητα ξερής ύλης να είναι κατώτερη του 85%. Το σανό μανιόκα έχει υψηλή περιεκτικότητα σε πρωτεΐνη (20-27% ακατέργαστη πρωτεΐνη) και συμπυκνωμένες ταννίνες (1,5–4% CP). Αποτιμάται ως καλή πηγή ακατέργαστης χορτονομής για μηρυκαστικά, όπως τα βοοειδή.[26]
Η μανιόκα επίσης, χρησιμοποιείται σε μια σειρά από εμπορικά διαθέσιμα προϊόντα πλυντηρίου, ειδικά όπως το άμυλο για υποκάμισα και άλλα ενδύματα. Χρησιμοποιώντας το άμυλο μανιόκα αραιωμένο στο νερό και ψεκάζοντάς το επάνω στα υφάσματα πριν από το σιδέρωμα, βοηθά στη σκλήρυνση των γιακάδων.
Η ρίζα κασάβα έχει θεωρηθεί ως μια πιθανή θεραπεία της ουροδόχου κύστης και του καρκίνου του προστάτη.[27] Ωστόσο, σύμφωνα με την Αμερικανική Αντικαρκινική Εταιρεία (American Cancer Society), «δεν υπάρχουν πειστικά επιστημονικά στοιχεία ότι η μανιόκα ή η ταπιόκα είναι αποτελεσματικά στην πρόληψη ή τη θεραπεία του καρκίνου».[28]
Οι ρίζες, οι φλούδες και τα φύλλα της μανιόκα, δεν πρέπει να καταναλώνονται ωμά, διότι περιέχουν δύο κυανογόνους γλυκοζίτες, το linamarin και το lotaustralin. Αυτοί διασπώνται από τη linamarase, ένα φυσικό ένζυμο στην κασάβα, απελευθερώνοντας υδροκυάνιο (HCN).[29] Οι ποικιλίες μανιόκα συχνά κατηγοριοποιούνται είτε ως γλυκές είτε ως πικρές, δηλώνοντας την απουσία ή την παρουσία τοξικών επιπέδων των κυανογόνων γλυκοζιτών, αντιστοίχως. Οι λεγόμενες γλυκιές (στην πραγματικότητα οι όχι πικρές) ποικιλίες, μπορούν να παράγουν έως 20 χιλιοστόγραμμα κυανίου (CN) ανά κιλό φρέσκων ριζών, ενώ η πικρή μπορεί να παράγει περισσότερα από 50 φορές περισσότερο (1 g/kg). H κασάβα που αναπτύσσεται κατά τη διάρκεια της ξηρασίας είναι ιδιαίτερα υψηλή, σε αυτές τις τοξίνες.[30][31] Μια δόση 25 mg καθαρού κυανογόνου γλυκοζίτη μανιόκα, η οποία περιέχει 2,5 mg κυάνιο, είναι αρκετή να σκοτώσει έναν αρουραίο.[32] Περίσσεια υπολείμματα κυανίου από κακή προετοιμασία, είναι γνωστό ότι μπορεί να προκαλέσει οξεία δηλητηρίαση από κυάνιο, και βρογχοκήλη, και έχει συνδεθεί με την αταξία (μια νευρολογική διαταραχή που επηρεάζει την ικανότητα στο βάδισμα, επίσης γνωστή ως konzo).[6] Έχει επίσης συνδεθεί στους ανθρώπους, με την τροπική ασβεστοποιό παγκρεατίτιδα (tropical calcific pancreatitis), η οποία οδηγεί σε χρόνια παγκρεατίτιδα.[33]
Κοινωνίες που παραδοσιακά τρώνε μανιόκα, γενικά κατανοούν ότι κάποια επεξεργασία (εμποτισμός, μαγείρεμα, ζύμωση κλπ.) είναι απαραίτητα, προκειμένου να αποφύγουν να αρρωστήσουν.[6]
Τα συμπτώματα της οξείας δηλητηρίασης από κυάνιο εμφανίζονται τέσσερις ή περισσότερες ώρες μετά την κατάποση ωμής ή ανεπαρκώς επεξεργασμένης κασάβα: ίλιγγος, έμετος και κατάρρευση. Σε ορισμένες περιπτώσεις, ο θάνατος μπορεί να προκύψει μέσα σε μία ή δύο ώρες. Μπορεί να αντιμετωπιστεί εύκολα, με μια ένεση thiosulfate (το οποίο κάνει το θείο διαθέσιμο στο σώμα του ασθενούς, αποτοξινώνοντας με τη μετατροπή του δηλητηριώδους κυανίου σε θειοκυανικό).[6]
«Η χρόνια, χαμηλού επιπέδου έκθεση στο κυάνιο, σχετίζεται με την ανάπτυξη της βρογχοκήλης και με την τροπική αταξική νευροπάθεια, μια διαταραχή που βλάπτει τα νεύρα και καθιστά ένα άτομο ασταθές και ασυντόνιστο. Σοβαρή δηλητηρίαση από κυάνιο, ιδιαίτερα κατά τη διάρκεια λιμών, σχετίζεται με κρούσματα εξουθενωτικής, μη αναστρέψιμης παραλυτικής διαταραχής που ονομάζεται konzo και, σε ορισμένες περιπτώσεις, θάνατο. Η συχνότητα εμφάνισης της konzo και της τροπικής αταξικής νευροπάθειας μπορεί να είναι τόσο υψηλές όσο το 3% σε ορισμένες περιοχές.»[34][35]
Η σύντομη εμβάπτιση (τέσσερις ώρες), της μανιόκα δεν είναι επαρκής, αλλά η παραμονή στο νερό για 18-24 ώρες, μπορεί να αφαιρέσει έως και το ήμισυ του επιπέδου του κυανίου. Ούτε η ξήρανσή της μπορεί να είναι επαρκής.[6]
Για κάποιες από τις μικρότερης ρίζας, γλυκές ποικιλίες, το μαγείρεμα είναι επαρκές για να εξαλείψει όλη την τοξικότητα. Το κυάνιο παρασύρεται κατά την επεξεργασία του νερού και οι ποσότητες που παράγονται στην εγχώρια κατανάλωση είναι πολλή μικρές για να υπάρξουν περιβαλλοντικές επιπτώσεις.[29] Οι ποικιλίες με τις μεγαλύτερες ρίζες, τις πικρές, που χρησιμοποιούνται για την παραγωγή αλευριού ή αμύλου, πρέπει να υποβάλλονται σε επεξεργασία, για να αφαιρεθούν οι κυανογόνοι γλυκοζίτες. Οι μεγάλες ρίζες ξεφλουδίζονται και, στη συνέχεια, αλέθονται σε αλεύρι, το οποίο στη συνέχεια εμποτίζεται στο νερό, στύβεται να στεγνώσει αρκετές φορές και φρυγανίζεται. Οι κόκκοι του αμύλου που επιπλέουν στην επιφάνεια κατά τη διαδικασία του μουλιάσματος, επίσης, χρησιμοποιούνται στη μαγειρική.[36] Το αλεύρι χρησιμοποιείται σε όλη τη Νότια Αμερική και την Καραϊβική. Η βιομηχανική παραγωγή του αλεύρου μανιόκα, ακόμα και στο επίπεδο του εξοχικού, μπορεί να δημιουργήσει αρκετό κυάνιο και κυανογόνους γλυκοζίτες στα λύματα, ώστε να υπάρξουν σοβαρές περιβαλλοντικές επιπτώσεις.[29]
Μια ασφαλής μέθοδος επεξεργασίας που χρησιμοποιείτο από τους προ-Κολομβιανούς λαούς της Αμερικής, είναι η ανάμειξη του αλεύρου μανιόκα με το νερό, σε μια παχιά πάστα και, στη συνέχεια, να αφεθεί στη σκιά για πέντε ώρες απλωμένη σε ένα λεπτό στρώμα επάνω σε ένα καλάθι. Στο διάστημα αυτό, περίπου το 83% των κυανογόνων γλυκοζιτών έχουν σπάσει από τη linamarase· το προκύπτον υδροκυάνιο διαφεύγει στην ατμόσφαιρα, καθιστώντας το αλεύρι ασφαλές για κατανάλωση το ίδιο βράδυ.[37]
Η παραδοσιακή μέθοδος που χρησιμοποιείται στη Δυτική Αφρική είναι να καθαρίζονται οι ρίζες και εμβαπτίζονται τρεις μέρες στο νερό, για να ζυμώσουν. Οι ρίζες τότε είναι αποξηραίνονται ή μαγειρεύονται. Στη Νιγηρία και σε πολλές άλλες χώρες της δυτικής Αφρικής, όπως η Γκάνα, το Μπενίν, το Τόγκο, η Ακτή Ελεφαντοστού, Μπουρκίνα Φάσο, είναι συνήθως τριμμένα και ελαφρά τηγανισμένα σε φοινικέλαιο για τη διατήρηση των. Το αποτέλεσμα είναι ένα προϊόν που ονομάζεται gari. Η ζύμωση επίσης, χρησιμοποιείται και σε άλλα μέρη όπως στην Ινδονησία (βλ. Tapai).[Σημ. 5] Η διαδικασία της ζύμωσης, επίσης, μειώνει το επίπεδο των αντιθρεπτικών ουσιών, καθιστώντας την κασάβα μία πιο θρεπτική τροφή.[38]
Η εξάρτηση από τη μανιόκα ως πηγή τροφής και η επακόλουθη έκθεση στις βρογχοκηλόγονες επιπτώσεις του θειοκυανικού, ευθύνονται για την ενδημική βρογχοκήλη, η οποία φαίνεται στην περιοχή Akoko της νοτιοδυτικής Νιγηρίας.[39][40]
Ένα έργο που ονομάζεται "BioCassava Plus" αναπτύσσει μια μανιόκα με χαμηλότερους κυανογόνους γλυκοζίτες και εμπλουτισμένη με βιταμίνη Α, σίδηρο και πρωτεΐνη, για να βοηθήσει τη διατροφή των ανθρώπων στην υποσαχάρια Αφρική.[41][42] Το 2011, ο διευθυντής του προγράμματος είπε ότι ήλπιζε να αποκτήσει ρυθμιστικές εγκρίσεις από το 2017.[43]
Η κασάβα συγκομίζεται με το χέρι, σηκώνοντας το κάτω τμήμα του στελέχους και τραβώντας τις ρίζες από το έδαφος, εν συνεχεία, την αφαίρεση τους από τη βάση του φυτού. Το άνω τμήμα από τα κοτσάνια με τα φύλλα τους έχουν αφαιρεθεί προ της συγκομιδής. Η Κασάβα πολλαπλασιάζεται με την κοπή του στελέχους σε τεμάχια των 15 περίπου εκατοστών, τα οποία φυτεύονται πριν από την υγρή περίοδο.[44]
Πάσσαλοι μανιόκα.
Μπόλιασμα κασάβα.
Επεξεργασία αμίλου μανιόκα.
Επεξεργασία αμίλου κασάβα.
Άμιλο μανιόκα.
Άπλωμα του Casabe burrero (ψωμιού κασάβα) για να στεγνώσει, Βενεζουέλα.
Η κασάβα υποβάλλεται σε μετά τη συγκομιδή φυσιολογική φθορά (postharvest physiological deterioration - PPD), άπαξ και έχουν διαχωριστεί οι κόνδυλοι από το κυρίως φυτό. Όταν οι κόνδυλοι, υποστούν βλάβη, συνήθως απαντούν με ένα θεραπευτικό μηχανισμό. Ωστόσο, ο ίδιος μηχανισμός, ο οποίος περιλαμβάνει κουμαρικά οξέα (coumaric acids), ξεκινά περίπου 15 λεπτά μετά από τη βλάβη και αποτυγχάνει να απενεργοποιηθεί στους κονδύλους που έχουν συγκομισθεί. Συνεχίζει έως ότου το σύνολο του κονδύλου οξειδώνεται και μαυρίζει εντός δύο έως τρεις ημέρες μετά τη συγκομιδή, καθιστώντας το ανούσιο και άχρηστο. Πρόσφατη εργασία έχει δείξει ότι το PPD σχετίζεται με τη συσσώρευση δραστικών μορφών οξυγόνου (reactive oxygen species - ROS) που ξεκίνησε από την απελευθέρωση κυανίου κατά τη μηχανική συγκομιδή. Με βάση αυτή την έρευνα, η διάρκεια ζωής της μανιόκα, αυξήθηκε σε 2 εβδομάδες.[45]
Το PPD είναι ένα από τα κύρια εμπόδια που επί του παρόντος, εμποδίζει τους αγρότες να εξάγουν την κασάβα στο εξωτερικό και να δημιουργήσουν εισόδημα. Η νωπή μανιόκα μπορεί να διατηρηθεί, όπως η πατάτα, χρησιμοποιώντας thiabendazole ή χλωρίνη ως μυκητοκτόνο και, στη συνέχεια, τυλίγοντας σε πλαστικό, καλύπτοντας με κερί ή καταψύχοντας.[46]
Η κύρια αιτία των ζημιών κατά του τσιπ μανιόκα αποθήκευσης είναι η προσβολή από έντομα. Ένα ευρύ φάσμα των ειδών που τρέφονται άμεσα από τα αποξηραμένα τσιπς έχουν αναφερθεί ως η αιτία της απώλειας βάρους στα αποθηκευμένα προϊόντα. Κάποιες μελέτες και εκτιμήσεις απώλειας, σχετικά με τα ξερά τσιπς μανιόκα έχουν πραγματοποιηθεί σε διάφορες χώρες. Οι Hiranandan και Advani (1955) μέτρησαν απώλειες βάρους 12 - 14% μετά τη συγκομιδή στην Ινδία σε τσιπς που αποθηκεύτηκαν για πέντε περίπου μήνες. Ο Killick (1966), εκτίμησε για την Γκάνα ότι ετησίως χάνεται το 19% της συγκομιδής των ριζών μανιόκα και ο Nicol (1991), υπολόγισε απώλειες 15-20% στα αποξηραμένα τσιπς που αποθηκεύτηκαν για οκτώ μήνες. Ο Pattinson (1968) εκτίμησε για την Τανζανία 12% απώλειες βάρους των τσιπς κασάβα που αποθηκεύτηκαν για πέντε μήνες και ο Hodges et al. (1985) αξιολόγησαν κατά τη διάρκεια μελέτης τις απώλειες μετά τη συγκομιδή έως και 19% μετά από 3 μήνες και έως και 63% μετά από τέσσερις έως πέντε μήνες, λόγω της μόλυνσης του Prostephanus truncatus (Horn). Στο Τόγκο, ο Stabrawa (1991) αξιολόγησε μετά τη συγκομιδή απώλειες βάρους από 5% μετά από ένα μήνα της αποθήκευσης και 15% μετά από τρεις μήνες της αποθήκευσης που οφείλεται σε προσβολή εντόμων, και Κόμπτον (1991) αξιολόγησε το βάρος απώλειες περίπου 9% για κάθε κατάστημα στην περιοχή έρευνας στο Τόγκο. Wright et al. (1993), βάσει των απωλειών μετά τη συγκομιδή των τσιπ περίπου 14% μετά από τέσσερις μήνες αποθήκευσης, περίπου 20% μετά από επτά μήνες αποθήκευσης έως και 30% όταν το P. truncatus επιτέθηκε στα αποξηραμένα τσιπς. Επιπλέον, ο Wright et al. (1993) υπολόγισε περίπου στο 4% τη συνολική εθνική παραγωγή μανιόκα στο Τόγκο να χάνεται κατά τη διάρκεια αποθήκευσης των τσιπ. Αυτό ήταν ισοδύναμο με το 0,05% του ΑΕΠ το 1989.
Η βελτίωση των φυτών έχει ως αποτέλεσμα την κασάβα που είναι ανεκτική σε PPD. Ο Sánchez et al.[47] προσδιόρισε τέσσερις διαφορετικές πηγές ανοχής στο PPD. Μια προέρχεται από την Walker Manihot (M. walkerae) του νοτίου Τέξας, στις Ηνωμένες Πολιτείες και του Tamaulipas στο Μεξικό. Μια δεύτερη πηγή ήταν επαγόμενη από μεταλλαξιογόνα επίπεδα ακτίνων γάμμα, η οποία θεωρητικά σίγησε ένα από τα γονίδια που εμπλέκονται στην γένεση PPD. Μια τρίτη πηγή ήταν μια ομάδα κλώνων από υψηλό-καροτένιο. Οι αντιοξειδωτικές ιδιότητες των καροτενοειδών αξιώνουν να προστατεύουν τις ρίζες από το PPD (βασικά μια οξειδωτική διαδικασία). Τέλος, η ανοχή παρατηρήθηκε επίσης σε ένα μεταλλαγμένο κηρώδες άμυλο (άνευ αμυλόζης). Αυτή η ανοχή στο PPD, πιστεύεται ότι είναι cosegregated με την μετάλλαξη αμύλου και δεν είναι πλειοτροπική επίδραση του τελευταίου.
Στην Αφρική,μια προηγούμενη περίπτωση ήταν το κασάβα mealybug (Phenacoccus manihoti) και η πράσινη άκαρι (Mononychellus tanajoa) μανιόκα. Αυτά τα παράσιτα μπορούν να προκαλέσουν απώλειες μέχρι και το 80% των καλλιεργειών, τα οποία είναι εξαιρετικά επιζήμια για την παραγωγή των αγροτών διαβίωσης. Αυτά τα παράσιτα ήταν ανεξέλεγκτα στην δεκαετία του 1970 και του 1980, αλλά ήταν υπό έλεγχο μετά τη δημιουργία του "Κέντρου Βιολογικού Ελέγχου για την Αφρική" από το Διεθνές Ινστιτούτο Τροπικής Γεωργίας (International Institute of Tropical Agriculture - IITA) υπό την ηγεσία του Hans Rudolf Herren.[48] Το Κέντρο διερεύνησε βιολογικούς ελέγχους για τα παράσιτα της μανιόκα· δύο φυσικούς εχθρούς από τη Νότια Αμερική τα Apoanagyrus lopezi (μια παρασιτοειδή σφήκα) και Typhlodromalus aripo (ένα αρπακτικό άκαρι), βρέθηκαν να ελέγχουν αποτελεσματικά την κασάβα mealybug και την πράσινη άκαρι της μανιόκα, αντιστοίχως.
Ο Αφρικανικός μωσαϊκός ιός της κασάβα που προκαλεί μαρασμό στα φύλλα του φυτού, περιορίζοντας την ανάπτυξη της ρίζας.[49] Ένα ξέσπασμα του ιού στην Αφρική στη δεκαετία του 1920, οδήγησε σε ένα μεγάλο λιμό.[50] Ο ιός μεταδίδεται με την λευκόμυγα (whitefly) και από τη μεταφύτευση προσβεβλημένων φυτών σε νέους αγρούς. Κάποια στιγμή στα τέλη της δεκαετίας του 1980, μια μετάλλαξη συνέβη στην Ουγκάντα που έκανε τον ιό ακόμη πιο επιβλαβή, προκαλώντας την πλήρη απώλεια των φύλλων. Αυτός ο μεταλλαγμένος ιός εξαπλώθηκε σε ποσοστό 50 μίλια (80 χλμ.) ανά έτος και από το 2005 βρέθηκε σε όλη την Ουγκάντα, τη Ρουάντα, το Μπουρούντι, τη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό και τη Δημοκρατία του Κονγκό.[51]
Η κασάβα νόσος του ιού της καφέ ράβδωσης (Cassava brown streak virus disease) έχει αναγνωριστεί ως μια σημαντική απειλή για τις καλλιέργειες σε ολόκληρο τον κόσμο.[50]
Ένα ευρύ φάσμα παρασιτικών νηματωδών του φυτού έχουν αναφερθεί να σχετίζονται με την μανιόκα σε ολόκληρο τον κόσμο. Αυτές περιλαμβάνουν Pratylenchus brachyurus, Rotylenchulus reniformis, Helicotylenchus spp., Scutellonema spp. και Meloidogyne spp., όπου η Meloidogyne incognita και η Meloidogyne javanica, είναι οι πιο ευρέως διαδεδομένες και οικονομικά σημαντικές.[52] Η σίτιση με Meloidogyne spp. παράγει σωματικά επιβλαβής χολές με ωά εντός αυτών. Εν συνεχεία οι χολές συγχωνεύονται καθώς αναπτύσσονται και διευρύνονται τα θηλυκά και αναμιγνύονται με το νερό και την παροχή θρεπτικών συστατικών.[53] Οι ρίζες μανιόκα σκληραίνουν με την ηλικία και περιορίζουν την κίνηση των νεαρών και την απελευθέρωση των αυγών. Ως εκ τούτου, είναι πιθανό ότι εκτεταμένη δημιουργία κόμβων μπορεί να παρατηρηθεί μετά τη λοίμωξη, ακόμη και σε χαμηλές πυκνότητες.[54] Άλλα παράσιτα και ασθένειες, μπορούν να εισέλθουν δια της φυσιολογικής βλάβης που προκαλείται από τον χοληδόχο σχηματισμό, που οδηγούν στο σάπισμα. Δεν έχουν αποδειχθεί να προκαλούν άμεση βλάβη στις διευρυμένες ρίζες αποθήκευσης, αλλά και τα φυτά μπορεί να έχουν μειωμένο ύψος, αν υπήρχε απώλεια βάρους της διευρυμένης ρίζας.[55]
Η έρευνα για τα νηματώδη παράσιτα της κασάβα είναι ακόμη στα πρώτα στάδια, τα αποτελέσματα σχετικά με την απόκριση της μανιόκα είναι, ως εκ τούτου, ασυνεπή, κυμαινόμενα από αμελητέα έως σοβαρά επιζήμια.[56][57][58][59] Αφού τα νηματώδη έχουν τέτοια φαινομενικά ακανόνιστη κατανομή στις γεωργικές εκτάσεις της μανιόκα, δεν είναι εύκολο να καθοριστεί με σαφήνεια το επίπεδο των άμεσων ζημιών που αποδίδεται στα νηματώδη και στη συνέχεια ποσοτικοποιεί την επιτυχία της επιλεγμένης μεθόδου διαχείρισης.[54]
Η χρήση των νηματωδοκτόνων, έχει βρεθεί να έχει ως αποτέλεσμα τη μείωση του αριθμού των εκτεταμένων δημιουργουμένων κόμβων ανά τροφοδοτική ρίζα, σε σύγκριση με ένα στοιχείο ελέγχου, σε συνδυασμό με ένα μικρότερο αριθμό από σαπίσματα στις αποθήκες των ριζών.[60] Ο οργανοφωσφορικός νηματωδοκτόνος femaniphos, όταν χρησιμοποιείται, δεν επηρεάζει την ανάπτυξη των καλλιεργειών και η μεταβλητή παράμετρος απόδοσης, μετράται κατά τη συγκομιδή. Η χρήση νηματωδοκτόνων στην κασάβα, δεν είναι ούτε πρακτική ούτε βιώσιμη, η χρήση ανεκτικών και ανθεκτικών ποικιλιών είναι η πιο πρακτική και βιώσιμη μέθοδος διαχείρισης.[54]
Η Μανιότη η εδώδιμος (Manihot esculenta) (κοινώς ονομάζεται κασάβα, μανιόκα, ދަނދިއަލުވި, στις Μαλδίβες το αποκαλούν γιούκα), είναι ξυλώδης θάμνος που ευδοκιμεί στη Νότια Αμερική από την οικογένεια της γαλατσίδας, τις Ευφορβίδες. Καλλιεργείται ευρέως ως ετήσια καλλιέργεια στις τροπικές και υποτροπικές περιοχές για την εδώδιμη αμυλούχα κονδυλώδη ρίζα, μια σημαντική πηγή υδατανθράκων. Αν και συχνά αποκαλείται γιούκα, στα Ισπανικά και στις Ηνωμένες Πολιτείες, διαφέρει από το γιούκα, έναν άσχετο οπωροφόρο θάμνο στην οικογένεια Ασπαραγοειδή (Asparagaceae). Η μανιόκα, όταν αποξηρανθεί σε εκχύλισμα σκόνης (ή περλέ), ονομάζεται ταπιόκα· η νιφαδοειδής έκδοσή της η οποία έχει υποστεί ζύμωση, ονομάζεται garri.
Η κασάβα είναι η τρίτη μεγαλύτερη πηγή τροφίμων υδατανθράκων στις τροπικές περιοχές, μετά το ρύζι και τον αραβόσιτο. Η μανιόκα είναι μια βασική τροφή στον αναπτυσσόμενο κόσμο, παρέχοντας τη βασική διατροφή για πάνω από μισό δισεκατομμύριο ανθρώπους. Είναι μια από τις πιο ανθεκτικές στην ξηρασία φυτικές ποικιλίες, ικανή να αναπτύσσεται σε περιθωριακά εδάφη. Η Νιγηρία είναι η μεγαλύτερη παραγωγός μανιόκα στον κόσμο, ενώ η Ταϊλάνδη είναι ο μεγαλύτερος εξαγωγέας ξερής μανιόκα.
Η κασάβα ταξινομείται είτε ως γλυκιά είτε ως πικρή. Όπως και άλλες ρίζες και κόνδυλοι, τόσο οι πικρές όσο και οι γλυκές ποικιλίες μανιόκα, περιέχουν αντι-θρεπτικούς παράγοντες και τοξίνες, με τις πικρές ποικιλίες να περιέχουν πολύ μεγαλύτερες ποσότητες. Θα πρέπει να είναι κατάλληλα προετοιμασμένοι πριν από την κατανάλωση, η ακατάλληλη προετοιμασία της κασάβα μπορεί να αφήσει αρκετά υπολείμματα κυανίου που προκαλούν οξεία δηλητηρίαση από το κυάνιο, βρογχοκήλη, ακόμη και αταξία ή μερική παράλυση. Οι πιο τοξικές ποικιλίες κασάβα είναι εφεδρική πηγή (μια "καλλιέργεια ασφάλειας των τροφίμων") σε περιόδους λιμού σε κάποιες περιοχές. Οι αγρότες συχνά προτιμούν τις πικρές ποικιλίες, επειδή αποτρέπουν τα παράσιτα, τα ζώα και τους κλέφτες.
कसावा (cassava) पृथ्वी के उष्णकटिबंधीय और उप-उष्णकटिबंधीय क्षेत्रों में उगाया जाने वाला एक क्षुप है जिसकी मोटी जड़ आलू की तरह मंड (स्टार्च) से युक्त होती है। चावल और मक्के के बाद, मानव-आहार में यह यह विश्व में तीसरा सबसे बड़ा कार्बोहाइड्रेट का स्रोत है। कसावा मूल-रूप से दक्षिण अमेरिका का वनस्पति था लेकिन अब विश्व-भर के गरम क्षेत्रों में मिलता है। जब इसको पीसकर पाउडर या मोती-आकार के कणों में बनाया जाय तो यह टैपियोका (tapioca) भी कहलाता है। कसावा सूखे की परिस्थिति में और कम-ऊपजाऊ धरती पर भी उग सकने वाला पौधा है।[1][2][3]
कसावा मीठी और कड़वी नसलों में मिलता है। अन्य कन्द-जड़ों की तरह इसमें भी कुछ वषैले पदार्थ उपस्थित होते है, जिनकी मात्रा कड़वी नसलों में मीठी नसलों से कई अधिक होती है।[4] खाने से पहले इसे सही प्रकार से तैयार करना आवश्यक है वरना इससे साइनाइड विष-प्रभाव हो सकता है, जिससे घेंघा रोग, गतिभंग और लकवा होने की सम्भावना है।[5][6] कुछ क्षेत्रों में किसान कड़वी नसलों को उगाना पसंद करते हैं क्योंकि नाशीजीव और पशु उन्हें खाना पसंद नहीं करते और उनके फ़सलों की चोरी भी कम होती है।[7][8]
कसावा (cassava) पृथ्वी के उष्णकटिबंधीय और उप-उष्णकटिबंधीय क्षेत्रों में उगाया जाने वाला एक क्षुप है जिसकी मोटी जड़ आलू की तरह मंड (स्टार्च) से युक्त होती है। चावल और मक्के के बाद, मानव-आहार में यह यह विश्व में तीसरा सबसे बड़ा कार्बोहाइड्रेट का स्रोत है। कसावा मूल-रूप से दक्षिण अमेरिका का वनस्पति था लेकिन अब विश्व-भर के गरम क्षेत्रों में मिलता है। जब इसको पीसकर पाउडर या मोती-आकार के कणों में बनाया जाय तो यह टैपियोका (tapioca) भी कहलाता है। कसावा सूखे की परिस्थिति में और कम-ऊपजाऊ धरती पर भी उग सकने वाला पौधा है।
कसावा मीठी और कड़वी नसलों में मिलता है। अन्य कन्द-जड़ों की तरह इसमें भी कुछ वषैले पदार्थ उपस्थित होते है, जिनकी मात्रा कड़वी नसलों में मीठी नसलों से कई अधिक होती है। खाने से पहले इसे सही प्रकार से तैयार करना आवश्यक है वरना इससे साइनाइड विष-प्रभाव हो सकता है, जिससे घेंघा रोग, गतिभंग और लकवा होने की सम्भावना है। कुछ क्षेत्रों में किसान कड़वी नसलों को उगाना पसंद करते हैं क्योंकि नाशीजीव और पशु उन्हें खाना पसंद नहीं करते और उनके फ़सलों की चोरी भी कम होती है।
மரவள்ளி (Manihot esculenta, manioc, cassava; உள்நாட்டுப் பெயர்கள்: குச்சிக் கிழங்கு, குச்சிவள்ளிக் கிழங்கு, மரச்சினி கிழங்கு) என்பது இயுபோபியேசியே தாவரக் குடும்பத்தைச் சேர்ந்த ஒரு வகைச் செடி. தென் அமெரிக்காவையும் மேற்கு ஆப்பிரிக்காவையும் தாயகமாகக் கொண்ட இச்செடி இன்று ஆப்பிரிக்காவில் அதிகம் பயிர் செய்யப்படுகிறது. மேற்கு ஆப்பிரிக்க நாடான நைசீரியாவே இன்று உலகின் மிகப்பெரிய மரவள்ளி உற்பத்தி செய்யும் நாடாக உள்ளது. வெப்பவலய, துணைவெப்பவலயப் பகுதிகளில் ஆண்டுப் பயிராகப் பயிரிடப்படும் மரவள்ளியிலிருந்து உணவுக்குப் பயன்படக்கூடிய கிழங்கு பெறப்படுகின்றது. இது மாவுப்பொருளைத் தரும் ஒரு முக்கிய உணவுப் பண்டமாகும். மனிதர்களின் உணவுக்கான கார்போவைதரேட்டுக்களைத் தருவதில் உலகின் மூன்றாவது பெரிய மூலம் மரவள்ளியாகும்.[2][3]
மரவள்ளிக் கிழங்கு (Tapioca Cassava) என்பது கிழங்கு வகையைச் சேர்ந்த ஒரு தாவரமாகும். இதிலிருந்து தயாரிக்கப்படும் ஒரு மாவுப் பொருள் ஜவ்வரிசி ஆகும். இது உப்புமா, பாயாசம், கஞ்சி முதலியவை தயாரிக்கப் பயன்படுகிறது. மனிதர் மற்றும் விலங்குகளின் உணவுப் பொருளாகவும் பல்வேறு தொழில்துறைகளில் இது ஒரு மூலப்பொருளாகவும் பயன்படுகிறது. மரவள்ளிக் கிழங்கில் சயனோசெனிக் குளுக்கோசைட்டு எனப்படும் நச்சுப் பொருள் காணப்படுகின்றது. இப்பொருள் இருக்கும் அளவைப் பொறுத்து மரவள்ளிக் கிழங்கு "இனிப்பு" மரவள்ளி, "கசப்பு" மரவள்ளி என இரண்டு வகைகளாக உள்ளது. முறையாகச் சமைக்கப்படாத "கசப்பு" மரவள்ளி கோன்சோ என்னும் நோயை உருவாக்கக்கூடும். "கசப்பு" மரவள்ளிப் பயிர், பூச்சிகள், விலங்குகள் போன்றவற்றை அண்டவிடாதிருப்பதால், பயிர் செய்பவர்கள் "கசப்பு" மரவள்ளியையே பெரிதும் விரும்புகின்றனர்.[4]
தற்காலத்தில் உணவுக்காகப் பயிரிடப்படும் மரவள்ளி, ம. எசுக்கியூலெண்டா தாவர இனத்தின் துணை இனமான பிளபெலிபோலியா என்னும் காட்டு மரவள்ளி இனத்திலிருந்தே உருவானதாகக் கருதப்படுகின்றது. இக் காட்டுவகையின் வீட்டுப் பயிராக்கம் ஏறத்தாழ 10,000 ஆண்டுகளுக்கு உள்ளாகவே தொடங்கியது. கிமு 6,600 காலப் பகுதியைச் சேர்ந்த, மெக்சிக்கோ குடாவின் தாழ்நிலப் பகுதியில் அமைந்துள்ள சான் ஆண்ட்ரெசு தொல்லியல் களத்தில் மரவள்ளி மகரந்தப்பொடி காணப்பட்டது. எல் சல்வடோர் நாட்டில் உள்ள 1,400 ஆண்டுகளுக்கு முற்பட்ட மாயன் காலத்துத் தொல்லியல் களமான ஜோயா டி செரனில் மரவள்ளிப் பயிர்செய்கை குறித்த நேரடியான சான்றுகள் கிடைத்துள்ளன. தென்னமெரிக்காவின் வடக்குப் பகுதி, நடு அமெரிக்காவின் தெற்குப் பகுதி, கரிபியப் பகுதி ஆகியவற்றை எசுப்பானியர்கள் ஆக்கிரமித்த காலத்துக்கு முன்பே, மரவள்ளி, அப்பகுதிகளில் வாழ்ந்த மக்களின் முக்கிய உணவாக ஆகிவிட்டது. போத்துக்கேய, எசுப்பானியக் குடியேற்றவாதக் காலங்களிலும், இப் பகுதியில் மரவள்ளிச் செய்கை தொடர்ந்து நடைபெற்றது. கொலம்பசின் காலத்துக்கு முற்பட்ட அமெரிக்காக் கண்டத்தில் வாழ்ந்த மக்களின் முக்கிய உணவாக விளங்கிய மரவள்ளி அவர்களின் தாயக ஓவியங்களிலும் இடம்பெற்றது. மோச்சே மக்கள் தமது மட்பாண்டங்களில் மரவள்ளியை வரைந்தனர்.
அமேசானை பிறப்பிடமாகக் கொண்ட மரவள்ளிக் கிழங்கு இந்தியாவில் 17-ஆம் நூற்றாண்டில் கேரளாவில் போர்துகீசியர்களால் அறிமுகப்படுத்தப்பட்டது.
மரவள்ளிக் கிழங்கு பெரிய அளவில் பொருளாதார முக்கியத்துவம் வாய்ந்த ஒரு பயிராகும். உலகம் முழுவதும் ஒவ்வொரு நாளும் சுமார் 500 மில்லியன் மக்கள் மரவள்ளிக் கிழங்கில் இருந்து தயாரிக்கப்படும் உணவுப் பொருட்களைப் பயன்படுத்துகின்றனர். இக்கிழங்கிலிருந்து சுமார் 300 கிலோ கலோரி ஆற்றல் பெறலாம். வளரும் நாடுகளில் மரவள்ளிக் கிழங்கு மிக முக்கியமான உணவு மற்றும் வாழ்வாதாரப் பயிராகவும் வாணிகப் பயிராகவும் உள்ளது.
உலகின் மரவள்ளிக் கிழங்கு உற்பத்தியில் இந்தியாவில் மட்டும் 6% உற்பத்தி செய்யப்படுகிறது. மரவள்ளிக் கிழங்கு உற்பத்தி செய்யும் மற்ற சில நாடுகள் பிரேசில்,கொலம்பியா, வெனின்சுலா, கியூபா, போர்ட்டோ ரிகோ, ஹைதி, டொமினிக்கன் குடியரசு, மேற்கிந்தியத் தீவுகள், நைஜீரியா, தாய்லாந்து, வியட்நாம், பிலிப்பைன்ஸ் மற்றும் இந்தோனேசியா ஆகும்.
உலகெங்கும் சுமார் 15.7 மில்லியன் ஹெக்டேர் பரப்பளவில் மரவள்ளிக் கிழங்கு பயிரிடப்படுகிறது. ஒரு ஹெக்டேருக்கு சராசரி 10 டன்கள் மரவள்ளிக் கிழங்கு வீதம் 158 மில்லியன் டன்கள் உற்பத்தியாகிறது. மரவள்ளி கிழங்கு பயிரிடப்படும் கண்டங்களில் 51.44 மில்லியன் ஹெக்டேர் அளவில் ஆப்பிரிக்கா முதல் இடத்திலும், ஆசியா 3.97 மில்லியன் ஹெக்டேர் அளவில் இரண்டாம் இடத்திலும் உள்ளது.
உலகளவில் மரவள்ளிக் கிழங்கு ஆப்பிரிக்கா கண்டத்தில் 57%-ம் (சுமார் 95 நாடுகளில்) ஆசியாவில் 25%-ம் விளைவிக்கப்படுகிறது. மண் வளம் போன்ற எவ்விதமான வேளாண் சூழலையும் தாங்கி வளரக்கூடிய பயிராதலால் பொருளாதாரத்தில் பின்தங்கிய மக்களின் குறிப்பாக, ஆப்பிரிக்கா,அமெரிக்கா மற்றும் ஆசியாவில் உள்ள வளரும் நாடுகளில் ஒரு முதன்மைப் பயிராக மரவள்ளிக் கிழங்கு விளங்குகிறது.
ஐக்கிய நாடுகளின் உணவு மற்றும் வேளாண்மை அமைப்பு தரவின்படி 2012 இல் மரவள்ளி உற்பத்தி செய்த முதல் 20 நாடுகள்:
மரவள்ளிக் கிழங்கு நீண்டு இரு முனைகளும் கூம்பிய வடிவம் கொண்டது. உள்ளே இறுக்கமான மாவுப்பொருளைக் கொண்ட இது ஏறத்தாழ ஒரு மில்லிமீட்டர் தடிப்புள்ள தோலினால் மூடப்பட்டிருக்கும். தோல் கரடுமுரடானதும், மண்ணிறம் கொண்டதாகவும் காணப்படும். நடுவில் 5 முதல் 10 சமீ வரை விட்டம் கொண்டவையாகக் காணப்படும் மரவள்ளிக் கிழங்குகள் பொதுவாக 15 தொடக்கம் 30 சமீ வரை நீளம் கொண்டவை. இதைவிட நீளமான கிழங்குகளும் உள்ளன. கிழங்கின் மையப் பகுதியில் அதன் நீளப் போக்கில் நார் போன்ற அமைப்பு உள்ளது. கிழங்கின் உட்பகுதி, வெண்ணிறமாக அல்லது சிறிது மஞ்சட்தன்மை கொண்டதாகக் காணப்படும். மரவள்ளிக் கிழங்கு அதிக அளவு மாவுச்சத்துக் கொண்டது. அத்துடன் குறிப்பிடத்தக்க அளவில் கல்சியம் (50 மிகி/100கி), பொசுபரசு (40 மிகி/100கி), உயிர்ச்சத்து சி (25 மிகி/100கி) என்பனவும் உள்ளன. எனினும் இக்கிழங்கில், புரதமோ பிற சத்துக்களோ குறிப்பிடத்தக்க அளவில் இல்லை.
தமிழர்கள் சமையலிலும் மரவள்ளிக் கிழங்கை அவித்து, கடைந்து, கறியாக்கி உண்கிறார்கள். இக்கிழங்கை உலர்த்தி, அரைத்து மாவாகவும் பயன்படுத்துவதுண்டு.
2002 ஆம் ஆண்டின் மதிப்பீட்டின்படி, உலகில் மரவள்ளிக் கிழங்கின் உற்பத்தி 184 மில்லியன் தொன்கள் ஆகும். இவற்றில் ஆப்பிரிக்காவில் 99.1 மில்லியன் தொன்களும், ஆசியாவில் 51.5 மில்லியன் தொன்களும், இலத்தீன் அமெரிக்காவிலும் கரிபியன் பகுதிகளிலும் 33.2 மில்லியன் தொன்களும் உற்பத்தியாகின. உலகில் மிக அதிக அளவான மரவள்ளி உற்பத்தி செய்யும் நாடு நைசீரியா எனினும், உலக உணவு அமைப்பின் புள்ளி விபரங்களின்படி, கூடிய அளவு மரவள்ளியை ஏற்றுமதி செய்யும் நாடு தாய்லாந்து ஆகும். 2005 ஆம் ஆண்டில் உலக மொத்த ஏற்றுமதியின் 77% தாய்லாந்திலிருந்தே ஏற்றுமதி செய்யப்பட்டது. இதனைத் தொடர்ந்து வியட்நாம் 13.6% ஐயும், இந்தோனீசியா 5.8% ஐயும், கொசுத்தாரிக்கா 2.1% ஐயும் ஏற்றுமதி செய்தன. 1988 க்கும் 1990 க்கும் இடைப்பட்ட காலத்தில் உலகின் மரவள்ளி உற்பத்தி 12.5% கூடியுள்ளது.
பயிர்த் தாவரங்களில் கரும்புக்கு அடுத்தபடியாக, ஒரு நாளுக்கு, ஓரலகு பயிர்ச் செய்கைப் பரப்பில் மிகக்கூடிய உணவு ஆற்றலை வழங்குவது மரவள்ளியாகும். வளம் குறைந்த மண்ணிலும், குறைந்த மழை வீழ்ச்சி கொண்ட இடங்களிலும் சிறப்பாக வளர்வதால், கீழ் சகாரா ஆப்பிரிக்கப் பகுதிகளில் உள்ள நாடுகள் போன்ற வளர்ந்து வரும் நாடுகளின் வேளாண்மையில் மரவள்ளி முக்கிய இடத்தை வகிக்கின்றது. இது ஒரு பல்லாண்டுத் தாவரம் என்பதால், இதனை வேண்டியபோது அறுவடை செய்துகொள்ள முடியும். இது, மரவள்ளியை பஞ்சகாலத்துக்காக ஒதுக்கி வைக்க உதவுவதுடன், அறுவடைக் கூலியாட்கள் மேலாண்மை தொடர்பிலும் பயனுள்ளதாக அமைகின்றது. இதனைப் பணப் பயிராகவோ, வாழ்வாதாரப் பயிராகவோ பயிரிட முடிவதால், குறைந்த வளங்களைக் கொண்ட விவசாயிகளுக்கு இது ஒரு நெகிழ்வுத் தன்மையையும் வழங்குகிறது.
ஆப்பிரிக்கக் கண்டத்து மக்களைப்போல் வேறெந்தக் கண்டத்து மக்களும் அதிகமாகக் கிழங்கு வகைகளில் தங்கியிருப்பதில்லை எனலாம். வெப்பவலய ஆப்பிரிக்காவில், மரவள்ளி முக்கிய உணவாக அல்லது முக்கியமான துணை உணவாகப் பயன்படுகின்றது. கானாவில், வேளாண்மைத்துறையின் மொத்த உள்நாட்டு உற்பத்தியில் 46% மரவள்ளியிலிருந்தும் பிற கிழங்கு வகைகளிலிருந்துமே கிடைக்கின்றது. கானாவில், நாளுக்குரிய கலோரி உள்ளெடுப்பின் 30% மரவள்ளிக் கிழங்கு மூலமே பெறப்படுவதுடன், ஏறத்தாழ எல்லா வேளாண் குடும்பங்களுமே மரவள்ளியைப் பயிர் செய்கின்றன.
இந்தியாவில், 3.1 லட்சம் ஹெக்டேர் பரப்பில் பயிரிடப்படுகிறது. 60 லட்சம் டன்கள் கிழங்கு உற்பத்தி செய்யப்படுகிறது. மரவள்ளிக் கிழங்கு இந்தியாவின் 13 மாநிலங்களில் பயிரிடப்படுகிறது என்றாலும், தென்னிந்தியாவில் குறிப்பாக, கேரளா, தமிழ்நாடு மற்றும் ஆந்திரப் பிரதேச மாநிலங்களில் அதிகமாகப் பயிராகிறது. மாறிவரும் வாழ்க்கை முறை, வளைகுடா நாடுகளின் பணப்புழக்கம், பொது விநியோக முறையின் மூலம் கிடைக்கும் தானியங்கள் மற்றும் சாகுபடி முறை ஆகியவற்றின் காரணமாக தமிழ்நாடு மற்றும் ஆந்திரப் பிரதேசத்தில் மரவள்ளிக் கிழங்கு உற்பத்தி தொடர்ந்து அதிகரித்து வருகிறது.
இது ஒரு உணவுப் பொருள். பல்வேறு தொழில்சாலைகளின் ஒரு மூலப் பொருளாகவும் குறிப்பாக நொதித்தல் சார்ந்த தொழிற்சாலைகளில் முக்கிய பொருளாகவும் பயன்படுகிறது. தமிழ்நாடு, ஆந்திரப் பிரதேசம் மற்றும் மகாராஷ்டிரத்தில் இது முக்கிய பணப் பயிராகும். தென்னிந்திய மாநிலங்களான தமிழ்நாடு, ஆந்திரப் பிரதேசம், கேரளா ஆகியவற்றிலும், இலங்கையிலும் குறிப்பிடத்தக்க அளவில் மரவள்ளி பயிர் செய்யப்படுகின்றது.உலக மொத்த கிழங்கு உற்பத்தி செய்யும் நான்கு நாடுகளில் (158 மில்லியன் டன்) ஆசியா நான்காவது இடத்தில் உள்ளது.
மரவள்ளி பயிரிடப்படும் இடங்களில் வாழும் மக்கள் மரவள்ளியைப் பயன்படுத்திப் பல வகையான உணவுப் பொருள்களைச் சமைத்து உண்கின்றனர். இவற்றுட் சில உணவு வகைகள் பிரதேச, தேசிய, இன முக்கியத்துவம் கொண்டவையாக இருக்கின்றன. மரவள்ளியைச் சமைக்கும் போது அதிலிருந்து நச்சுப் பொருள் நீக்கி முறையாகச் சமைக்க வேண்டும். அத்துடன், மரவள்ளியைச் சமைக்கும்போது இஞ்சியைக் கலந்து சமைத்தல் அல்லது மரவள்ளி உணவுடன் இஞ்சி கலந்த உணவுப் பொருள்களை உட்கொள்ளல் உயிருக்கு ஆபத்தை விளைவிக்கக் கூடியது என அறியப்பட்டுள்ளது.
தோலுரித்த மரவள்ளிக் கிழங்கை வெறுமனே அவித்து உண்பது உலகின் பல பகுதிகளிலும் பொதுவாகக் காணப்படுகின்றது. இதனைத் துணைக் கறிகளுடன் ஒரு வேளை உணவாகப் பயன்படுத்துவதும் உண்டு. அவித்த கிழங்கை மிளகாய், உப்பு போன்ற பொருட்களுடன் சேர்த்து உரலில் இட்டு இடித்து உண்பதும் உண்டு. கிழங்கைக் குறுக்காக மெல்லிய சீவல்களாக வட்டம் வட்டமாகச் சீவி, எண்ணெயில் இட்டுப் பொரித்து உண்பதுண்டு. இது பொதுவாக சிற்றுண்டியாகவே பயன்படுகின்றது. இப் பொரியலைப் பல நாட்கள் வைத்து உண்ண முடியும் என்பதால், இவற்றை நெகிழிப் பைகளில் அடைத்து விற்பதுடன் பிற நாடுகளுக்கும் ஏற்றுமதி செய்யப்படுகின்றது.
சவ்வரிசி, கூழ் தயாரிப்பு மற்றும் சிற்றுண்டியாக பயன்படுத்தப்படுகிறது. மேலும் இது ஒரு குழந்தை உணவாகவும் புகழ் பெற்று விளங்குகிறது. தமிழகத்தில் பல தொழிற்சாலைகளும், ஆந்திர பிரதேசத்தில் சுமார் 35-கு மேற்பட்ட தொழிற்சாலைகளும், (குடிசைத்தொழிலாக) மரவள்ளிக் கிழங்கிலிருந்து கிடைக்கும் சவ்வரிசி தயாரிப்பில் ஈடுபட்டுள்ளன.
சேகோ (Sago), மலேய மொழியின் சேகு என்கிற சொல்லிலிருந்து ஆங்கிலத்துக்குச் சென்றதாகும். மெட்ரோசைலான் ஸாகு (Metroxylon Sagu) வகையைச் சார்ந்த, தெற்காசியச் சதுப்பு நிலங்களில் விளைகிற ஒருவகைப் பனைமரத்தின் ஊறலைக் (பதநீரை) காய்ச்சுவதால் கிடைக்கும் மாவுதான் சேகோ. அந்த மாவைக் கோள வடிவில் அரிசி போல் சிறிய உருண்டைகளாக்கி இந்தியாவில் விற்பனைசெய்தனர். ஜாவாவிலிருந்து இறக்குமதி செய்யப்பட்டதால் அது ஜாவா அரிசி (ஜவ்வரிசி) எனப்பட்டது.
மாப்பொருள் தயாரிக்கும் தொழிற்சாலைகளில் மரவள்ளிக் கிழங்கு மிக அதிகமாகப் பயன்படுகிறது. மாப்பொருள் தயாரிப்பு மற்றும் சவ்வரிசி தயாரிக்கும் 900-க்கும் மேற்பட்ட சிறிய மற்றும் நடுத்தர அளவிலான தொழிற்சாலைகள் தமிழ்நாடு மற்றும் ஆந்திராவில் உள்ளன. குறைந்தபட்சம் இரண்டு பெரிய அளவிலான தொழிற்சாலைகள் தமிழ் நாட்டில் உள்ளன.
மரவள்ளி (Manihot esculenta, manioc, cassava; உள்நாட்டுப் பெயர்கள்: குச்சிக் கிழங்கு, குச்சிவள்ளிக் கிழங்கு, மரச்சினி கிழங்கு) என்பது இயுபோபியேசியே தாவரக் குடும்பத்தைச் சேர்ந்த ஒரு வகைச் செடி. தென் அமெரிக்காவையும் மேற்கு ஆப்பிரிக்காவையும் தாயகமாகக் கொண்ட இச்செடி இன்று ஆப்பிரிக்காவில் அதிகம் பயிர் செய்யப்படுகிறது. மேற்கு ஆப்பிரிக்க நாடான நைசீரியாவே இன்று உலகின் மிகப்பெரிய மரவள்ளி உற்பத்தி செய்யும் நாடாக உள்ளது. வெப்பவலய, துணைவெப்பவலயப் பகுதிகளில் ஆண்டுப் பயிராகப் பயிரிடப்படும் மரவள்ளியிலிருந்து உணவுக்குப் பயன்படக்கூடிய கிழங்கு பெறப்படுகின்றது. இது மாவுப்பொருளைத் தரும் ஒரு முக்கிய உணவுப் பண்டமாகும். மனிதர்களின் உணவுக்கான கார்போவைதரேட்டுக்களைத் தருவதில் உலகின் மூன்றாவது பெரிய மூலம் மரவள்ளியாகும்.
மரவள்ளிக் கிழங்கு (Tapioca Cassava) என்பது கிழங்கு வகையைச் சேர்ந்த ஒரு தாவரமாகும். இதிலிருந்து தயாரிக்கப்படும் ஒரு மாவுப் பொருள் ஜவ்வரிசி ஆகும். இது உப்புமா, பாயாசம், கஞ்சி முதலியவை தயாரிக்கப் பயன்படுகிறது. மனிதர் மற்றும் விலங்குகளின் உணவுப் பொருளாகவும் பல்வேறு தொழில்துறைகளில் இது ஒரு மூலப்பொருளாகவும் பயன்படுகிறது. மரவள்ளிக் கிழங்கில் சயனோசெனிக் குளுக்கோசைட்டு எனப்படும் நச்சுப் பொருள் காணப்படுகின்றது. இப்பொருள் இருக்கும் அளவைப் பொறுத்து மரவள்ளிக் கிழங்கு "இனிப்பு" மரவள்ளி, "கசப்பு" மரவள்ளி என இரண்டு வகைகளாக உள்ளது. முறையாகச் சமைக்கப்படாத "கசப்பு" மரவள்ளி கோன்சோ என்னும் நோயை உருவாக்கக்கூடும். "கசப்பு" மரவள்ளிப் பயிர், பூச்சிகள், விலங்குகள் போன்றவற்றை அண்டவிடாதிருப்பதால், பயிர் செய்பவர்கள் "கசப்பு" மரவள்ளியையே பெரிதும் விரும்புகின்றனர்.
'కర్ర పెండలము' ఆహారంగా వాడే ఒక దుంప. మన రాష్ట్రంలో ఇది ఎక్కువగా మెట్ట ప్రాంతాలలో, తీరప్రాంతాలలో పండుతుంది. దీనినుండి సగ్గుబియ్యం తయారు చేస్తారు. సగ్గు బియ్యం తయారికి ముడి సరుకు కర్ర పెండలమ. దీన్ని భూమి నుండి త్రవ్వి బయటకు తీసిన 24 గంటల లోపు సగ్గు బియ్యం తయారీ కేంద్రానికి చేర్చాలి. ఆ దుంపలను నీటిలో బాగా శుభ్రంచేసి దానిపై నున్న తొక్కను యంత్రాలతో తొలిగిస్తారు. గతంలో ఈపనిని స్త్రీలు చేసే వారు. తొక్క తీసిన దుంపలను మరొక్కసారి నీళ్ళలో శుభ్ర పరుస్తారు. అప్పుడు ఆ దుంపలను క్రషర్ లో పెట్టి పాలను తీస్తారు. చెరుకు నుండి చెరుకు రసాన్ని తీసే పద్ధతిలోనే ఈ దుంపలనుండి పాలను తీస్తారు. దుంపల నుండి వచ్చిన పాలు ఫిల్టర్ లలోనికి, అక్కడి నుండి సర్క్యులేటింగ్ చానల్స్ లోనికి వెళతాయి. ఈ క్రమంలో - పాల లోని చిక్కని పదార్థం ముద్దలా ఉంటుంది. దానితోనే సగ్గు బియ్యం తయారు చేస్తారు. ఈ పిండిని వివిధ రకాల పరిమాణంలో రంద్రాలున్న జల్లెడ లాంటి పాత్రలోకి వెళుతుంది. ఆ జల్లెడ అటు ఇటు కదులు తున్నందున ఆ జల్లెడ రంద్రాలనుండి తెల్లటి బాల్సు జల జలా రాలి పడతాయి. అప్పుడు అవి మెత్తగా వుంటాయి. వాటిని పెద్ద పెనం మీద వేడి చేస్తారు. ఆ తరువాత వాటిని ఆరుబయట ఎండలో ఆర బెడతారు. ఇలా సుమారు 500 కిలోల దుంపల నుండి 100 కిలోల సగ్గు బియ్యం మాత్రమే తయారవుతాయి. ఇది సగ్గు బియ్యం తయారీ విధానం. సగ్గు బియ్యం అనగానే అదే ఒక పంట నుండి వచ్చినదని లేదా మొక్కలకు పండుతుందని అనుకుంటారు చాలమంది. అది కేవలము పరిశ్రమలలో తయారైనది. ఈ సగ్గు బియ్యాన్ని దేశ వ్వాప్తంగా అనేక వంటకాలలో వాడు తుంటారు. కాని సగ్గు బియ్యం తయారయ్యెది కేవలం మూడు రాష్ట్రాలలోనె. మొత్తం ఉత్పత్తిలో తమిళనాడు రాష్ట్రంలో 70 శాతం. మిగతా 30 శాతం కేరళ, ఆంధ్రప్రదేశ్ లది. ఆంధ్రప్రదేశ్ లో తూర్పుగోదావరి జిల్లాలో సామర్లకోటకు చుట్టు పక్కల సుమారు ఇరవై అయి కిలోమీటర్ల పరిధిలో మొత్తం 40 సగ్గు బియ్యం తయారి మిల్లులున్నాయి. తమిళ నాడులో సుమారు 500 మిల్లులున్నాయి.
Cassava Root yam, కర్ర పెండలము దుంప, చీమపెండలము దుంప .
పండ్లు, కాయగూరలు, గింజలు, పప్పులు, కందమూలాలు, సుగంధద్రవ్యాలు మానవుడికి ప్రకృతి ప్రసాదించిన అపురూపమైన వరము. ఆయా సీజన్లలో పండే పండ్లను ఆరగించడం మనకు తరతరాలుగా తెలుసును అన్నంతో కూడా ప్రకృతిసిద్ధమైన పండ్లు, కూరగాయలు ఇతర త్రునధన్యాలను ఆహారంగా ఆహారముగా తీసుకుని జీవించినట్లయితే శరీరానికి కావససిన అన్నిరకాల పోషకాలు లభిస్తాయి ... ఇదే అసలు ఉత్తమమైన జీవన విధానమని పకృతి వైద్యుల నమ్మకం.....ఆహారం జీవం ఉన్న ప్రతి జీవికి అత్యవసరమైనది. పిండిపదార్ధాలు, మాంసకృత్తులు, కొవ్వుపదార్ధాలు, ఖనిజలవణాలు, పీచుపదార్ధాలు, రోగనిరోధక శక్తికి కావలసిన విటమిన్లు, శరీర పోషణకు రక్షణకు కావలసిన పదార్ధాలను కలిగిన పదార్దాలను ఆహారంగా పేర్కొనవచ్చు. ఇవి కాక శరీరానికి నూతన ఉత్సాహాన్నిచ్చే కాఫీ, టీ లాంటి వాటిని కూడా ఆహారపదార్ధాల కోవలోకి వస్తాయి. ఆహారం ఘన, ద్రవ రూపాలలో లభ్యం అవుతుంది. కర్ర పెండలము ఆహారంగా వాడే ఒక దుంప. ఇది root and tuber crops family చెందినది. మన రాష్ట్రంలో ఇది ఎక్కువగా మెట్ట ప్రాంతాలలో, తీరప్రాంతాలలో పండుతుంది. దీనినుండి సగ్గుబియ్యం తయారు చేస్తారు. మొదటిగా దీనిని దక్షిణ అమెరికా సాగుచేయబదినది.
1. ఆహార-గ్రేడ్ Tapioca స్టార్ట్ ఆహారం, కాండీ ఇండస్ట్రీస్ ఉపయోగిస్తారు, 2. గ్లూ, అంటుకునే ఇండస్ట్రీస్, పిండి పదార్ధాలు ఉత్పన్న, చివరి మార్పు పిండి పరిశ్రమలలో ఉపయోగిస్తారు, 3. పెట్ ఫుడ్ ఇండస్ట్రీస్ fillers గా cassava పిండి ఉపయోగం, 4. చేపలు Feed ఇండస్ట్రీ, 5. కాగితం, పేపర్ శంఖం పరిశ్రమలు, 6. ఐస్ క్రీమ్, ఐస్ క్రీమ్ కోన్ తయారీదారులు, 7. అల్యూమినియం, కాస్ట్ ఇనుము Foundries అచ్చులను చేయడానికి ఒక ఇసుక బైండర్నుగా పిండి ఉపయోగం, 8. ఫార్మాస్యూటికల్ ఇండస్ట్రీస్ మాత్రలు బైండ్ వరకు పిండి, ఉత్పన్నాల ఉపయోగం, ఒక వ్యాప్తి agent గా, 9. సౌందర్య, డిటర్జెంట్స్, సోప్ ఇండస్ట్రీస్, 10. తినదగిన మసాలా పౌడర్ తయారీదారులు, 11. Cassava స్టార్ట్ వ్యుత్పన్నాలు పరిశ్రమలు, 12. పొడి బ్యాటరీ సెల్ పరిశ్రమలు పూరకంగా Tapioca స్టార్ట్ ఉపయోగం, 13. రబ్బరు, ఫోమ్ పరిశ్రమలు, 14. వస్త్ర పరిశ్రమలు వినియోగం స్టార్ట్, 15. చెక్కపలక- Plywood, 16. కిణ్వనం ఇండస్ట్రీ (ఎంజైములు, బీర్),
ప్రధానముగా పిండిపదార్ధ మే ఉంటుంది . ప్రతి 100 గ్రాములలో :
'కర్ర పెండలము' ఆహారంగా వాడే ఒక దుంప. మన రాష్ట్రంలో ఇది ఎక్కువగా మెట్ట ప్రాంతాలలో, తీరప్రాంతాలలో పండుతుంది. దీనినుండి సగ్గుబియ్యం తయారు చేస్తారు. సగ్గు బియ్యం తయారికి ముడి సరుకు కర్ర పెండలమ. దీన్ని భూమి నుండి త్రవ్వి బయటకు తీసిన 24 గంటల లోపు సగ్గు బియ్యం తయారీ కేంద్రానికి చేర్చాలి. ఆ దుంపలను నీటిలో బాగా శుభ్రంచేసి దానిపై నున్న తొక్కను యంత్రాలతో తొలిగిస్తారు. గతంలో ఈపనిని స్త్రీలు చేసే వారు. తొక్క తీసిన దుంపలను మరొక్కసారి నీళ్ళలో శుభ్ర పరుస్తారు. అప్పుడు ఆ దుంపలను క్రషర్ లో పెట్టి పాలను తీస్తారు. చెరుకు నుండి చెరుకు రసాన్ని తీసే పద్ధతిలోనే ఈ దుంపలనుండి పాలను తీస్తారు. దుంపల నుండి వచ్చిన పాలు ఫిల్టర్ లలోనికి, అక్కడి నుండి సర్క్యులేటింగ్ చానల్స్ లోనికి వెళతాయి. ఈ క్రమంలో - పాల లోని చిక్కని పదార్థం ముద్దలా ఉంటుంది. దానితోనే సగ్గు బియ్యం తయారు చేస్తారు. ఈ పిండిని వివిధ రకాల పరిమాణంలో రంద్రాలున్న జల్లెడ లాంటి పాత్రలోకి వెళుతుంది. ఆ జల్లెడ అటు ఇటు కదులు తున్నందున ఆ జల్లెడ రంద్రాలనుండి తెల్లటి బాల్సు జల జలా రాలి పడతాయి. అప్పుడు అవి మెత్తగా వుంటాయి. వాటిని పెద్ద పెనం మీద వేడి చేస్తారు. ఆ తరువాత వాటిని ఆరుబయట ఎండలో ఆర బెడతారు. ఇలా సుమారు 500 కిలోల దుంపల నుండి 100 కిలోల సగ్గు బియ్యం మాత్రమే తయారవుతాయి. ఇది సగ్గు బియ్యం తయారీ విధానం. సగ్గు బియ్యం అనగానే అదే ఒక పంట నుండి వచ్చినదని లేదా మొక్కలకు పండుతుందని అనుకుంటారు చాలమంది. అది కేవలము పరిశ్రమలలో తయారైనది. ఈ సగ్గు బియ్యాన్ని దేశ వ్వాప్తంగా అనేక వంటకాలలో వాడు తుంటారు. కాని సగ్గు బియ్యం తయారయ్యెది కేవలం మూడు రాష్ట్రాలలోనె. మొత్తం ఉత్పత్తిలో తమిళనాడు రాష్ట్రంలో 70 శాతం. మిగతా 30 శాతం కేరళ, ఆంధ్రప్రదేశ్ లది. ఆంధ్రప్రదేశ్ లో తూర్పుగోదావరి జిల్లాలో సామర్లకోటకు చుట్టు పక్కల సుమారు ఇరవై అయి కిలోమీటర్ల పరిధిలో మొత్తం 40 సగ్గు బియ్యం తయారి మిల్లులున్నాయి. తమిళ నాడులో సుమారు 500 మిల్లులున్నాయి.
Cassava Root yam, కర్ర పెండలము దుంప, చీమపెండలము దుంప .
పండ్లు, కాయగూరలు, గింజలు, పప్పులు, కందమూలాలు, సుగంధద్రవ్యాలు మానవుడికి ప్రకృతి ప్రసాదించిన అపురూపమైన వరము. ఆయా సీజన్లలో పండే పండ్లను ఆరగించడం మనకు తరతరాలుగా తెలుసును అన్నంతో కూడా ప్రకృతిసిద్ధమైన పండ్లు, కూరగాయలు ఇతర త్రునధన్యాలను ఆహారంగా ఆహారముగా తీసుకుని జీవించినట్లయితే శరీరానికి కావససిన అన్నిరకాల పోషకాలు లభిస్తాయి ... ఇదే అసలు ఉత్తమమైన జీవన విధానమని పకృతి వైద్యుల నమ్మకం.....ఆహారం జీవం ఉన్న ప్రతి జీవికి అత్యవసరమైనది. పిండిపదార్ధాలు, మాంసకృత్తులు, కొవ్వుపదార్ధాలు, ఖనిజలవణాలు, పీచుపదార్ధాలు, రోగనిరోధక శక్తికి కావలసిన విటమిన్లు, శరీర పోషణకు రక్షణకు కావలసిన పదార్ధాలను కలిగిన పదార్దాలను ఆహారంగా పేర్కొనవచ్చు. ఇవి కాక శరీరానికి నూతన ఉత్సాహాన్నిచ్చే కాఫీ, టీ లాంటి వాటిని కూడా ఆహారపదార్ధాల కోవలోకి వస్తాయి. ఆహారం ఘన, ద్రవ రూపాలలో లభ్యం అవుతుంది. కర్ర పెండలము ఆహారంగా వాడే ఒక దుంప. ఇది root and tuber crops family చెందినది. మన రాష్ట్రంలో ఇది ఎక్కువగా మెట్ట ప్రాంతాలలో, తీరప్రాంతాలలో పండుతుంది. దీనినుండి సగ్గుబియ్యం తయారు చేస్తారు. మొదటిగా దీనిని దక్షిణ అమెరికా సాగుచేయబదినది.
An Balinghoy (Ingles, cassava, Manihot esculenta) sarong tinanom, inaapod man kamoteng kahoy, na an saiyang laman (duma) iyo an mayor na ginigibong pagkakan sa iba-ibang klaseng pagluto. An ogbos dahon kaini ginugulay man.
An tinanom na ini ikatolo sunod sa paroy asin mais, an pinagkukuan kan carbohydrates sa ronang tropikal asin mayor na pagkakan sa sobra sarong bilyon katawo. Saro ini sa maresistensya sa panahon nin paltik asin pwedeng magtubo siya sa mga dagang panggang. An Nigeria iyo daa an nangengenot na nagproprodusir kan balinghoy asin man an Tailandya iyo man an pinakadakula na paraeksportar kan inalang na balinghoy.
An balinghoy maray na pagkuan carbohydrates pero maluya sa protina asin an dietang anas sana balinghoy pwedeng magresulta sa malnutrisyon.
May balinghoy na mahamis asin may mapait. An pagluto kaini dapat may tamang paglinig asin pag'andam ta ini, arog kan namo, pwedeng makapaling huli ta igwa siyang residual na cyanide. Ini pag giniling asin binalad, nakukuan kan inaapod na gawgaw na nasirbing pampabaskog sa mga gubing, pulot o pansalak sa pagkakan.
An Balinghoy (Ingles, cassava, Manihot esculenta) sarong tinanom, inaapod man kamoteng kahoy, na an saiyang laman (duma) iyo an mayor na ginigibong pagkakan sa iba-ibang klaseng pagluto. An ogbos dahon kaini ginugulay man.
An tinanom na ini ikatolo sunod sa paroy asin mais, an pinagkukuan kan carbohydrates sa ronang tropikal asin mayor na pagkakan sa sobra sarong bilyon katawo. Saro ini sa maresistensya sa panahon nin paltik asin pwedeng magtubo siya sa mga dagang panggang. An Nigeria iyo daa an nangengenot na nagproprodusir kan balinghoy asin man an Tailandya iyo man an pinakadakula na paraeksportar kan inalang na balinghoy.
An balinghoy maray na pagkuan carbohydrates pero maluya sa protina asin an dietang anas sana balinghoy pwedeng magresulta sa malnutrisyon.
May balinghoy na mahamis asin may mapait. An pagluto kaini dapat may tamang paglinig asin pag'andam ta ini, arog kan namo, pwedeng makapaling huli ta igwa siyang residual na cyanide. Ini pag giniling asin binalad, nakukuan kan inaapod na gawgaw na nasirbing pampabaskog sa mga gubing, pulot o pansalak sa pagkakan.
Jawaw (éjaan asli:Jawau) atawa gumbili kayu, adalah puhun tahunan tropika dan subtropika matan kulawarga Euphorbiaceae. Humbinya dipinandui sacara lumbah sabagai makanan pokok panghasil karbohidrat wan daunnya sabagai sayuran.
Kaséla (Latin: Manihot Esculenta Crantz; Janipha Manihot H.B.K.) inggih punika, wangsa tetanduran sané rumasuk ring pala bungkah. Ring Bali Punyan Kaséla ketah kaanggén olih para janané ring ajeng-ajengan utaminnyané kaanggén ajengan antuk ngentosin ajengan/nasi. Yan risajeroning upakara Punyan Kaséla punika kaanggén ring upakara nyenuk. Ring Nusantara Punyan Kaséla puniki wénten madué pungkusan wasta minakadi:
Yan dartayang ukuran Punya Kaséla puniki sawetara tigang depa nyantos sangang depa. Bantangnyané bunter, mabongkol, ronnyané manyari, miwah madué bungkah sané matunggilan ring akahnyané. Punyan Kaséla puniki mahurip ring genah sané tanahipun gembur, polih ai sané nyutér, miwah pepes ngamolihang toya. Kawigunannyané risajeroning maubad-ubadan inggih punika: Umbi Manihoat Utillissima sané mranén kaanggén ubad berung, ubad hyunan, miwah ngreredang panes ring angga. Unteng bungkah miwah ron Manihot Utillissima puniki wénten saponin, lianan saking punika ronnyané wénten flavonoida Mawinan kadi asapunika, Punyan Kaséla puniki yan sida kawigunayang manut galah utawi zaman, sida manados unteng perdagangan anggén nyujuh éra Globalisasi puniki.[1][2]
.jpg)
Kaséla (Latin: Manihot Esculenta Crantz; Janipha Manihot H.B.K.) inggih punika, wangsa tetanduran sané rumasuk ring pala bungkah. Ring Bali Punyan Kaséla ketah kaanggén olih para janané ring ajeng-ajengan utaminnyané kaanggén ajengan antuk ngentosin ajengan/nasi. Yan risajeroning upakara Punyan Kaséla punika kaanggén ring upakara nyenuk. Ring Nusantara Punyan Kaséla puniki wénten madué pungkusan wasta minakadi:
ring Swarna Ubi Kayu, ring Jawi Télo, ring wanin Ali Uhi, miwah sané lianan.Yan dartayang ukuran Punya Kaséla puniki sawetara tigang depa nyantos sangang depa. Bantangnyané bunter, mabongkol, ronnyané manyari, miwah madué bungkah sané matunggilan ring akahnyané. Punyan Kaséla puniki mahurip ring genah sané tanahipun gembur, polih ai sané nyutér, miwah pepes ngamolihang toya. Kawigunannyané risajeroning maubad-ubadan inggih punika: Umbi Manihoat Utillissima sané mranén kaanggén ubad berung, ubad hyunan, miwah ngreredang panes ring angga. Unteng bungkah miwah ron Manihot Utillissima puniki wénten saponin, lianan saking punika ronnyané wénten flavonoida Mawinan kadi asapunika, Punyan Kaséla puniki yan sida kawigunayang manut galah utawi zaman, sida manados unteng perdagangan anggén nyujuh éra Globalisasi puniki.
Linyɔ́kɔ (na boyíké manyɔ́kɔ) tǒ nsɔngɔ́ ezalí monsisá mwa nzeté ya mpɔndú. Bato balámbaka mpé balíaka mpɔndú, fufú mpé kwánga ya yangó.
Linyɔ́kɔ (na boyíké manyɔ́kɔ) tǒ nsɔngɔ́ ezalí monsisá mwa nzeté ya mpɔndú. Bato balámbaka mpé balíaka mpɔndú, fufú mpé kwánga ya yangó.
Manihot esculenta, commonly called cassava (/kəˈsɑːvə/), manioc,[2] or yuca (among numerous regional names), is a woody shrub of the spurge family, Euphorbiaceae, native to South America, from Brazil and parts of the Andes. Although a perennial plant, cassava is extensively cultivated as an annual crop in tropical and subtropical regions for its edible starchy root tuber, a major source of carbohydrates. Though it is often called yuca in parts of Spanish America and in the United States, it is not related to yucca, a shrub in the family Asparagaceae. Cassava is predominantly consumed in boiled form, but substantial quantities are used to extract cassava starch, called tapioca, which is used for food, animal feed, and industrial purposes. The Brazilian farinha, and the related garri of West Africa, is an edible coarse flour obtained by grating cassava roots, pressing moisture off the obtained grated pulp, and finally drying it (and roasting both in the case of farinha and garri).
Cassava is the third-largest source of food carbohydrates in the tropics, after rice and maize.[3][4][5] Cassava is a major staple food in the developing world, providing a basic diet for over half a billion people.[6] It is one of the most drought-tolerant crops, capable of growing on marginal soils. Nigeria is the world's largest producer of cassava, while Thailand is the largest exporter of cassava starch.
Cassava is classified as either sweet or bitter. Like other roots and tubers, both bitter and sweet varieties of cassava contain antinutritional factors and toxins, with the bitter varieties containing much larger amounts.[7] It must be properly prepared before consumption, as improper preparation of cassava can leave enough residual cyanide to cause acute cyanide intoxication,[8][9] goiter, ataxia, partial paralysis, or death.[10][11] The more toxic varieties of cassava have been used in some places as famine food during times of food insecurity.[8][7] Farmers often prefer the bitter varieties because they deter pests, animals, and thieves.[12]
The cassava root is long and tapered, with a firm, homogeneous flesh encased in a detachable rind, about 1 millimetre (1⁄16 inch) thick, rough and brown on the outside. Commercial cultivars can be 5 to 10 centimetres (2 to 4 in) in diameter at the top, and around 15 to 30 cm (6 to 12 in) long. A woody vascular bundle runs along the root's axis. The flesh can be chalk-white or yellowish. Cassava roots are very rich in starch and contain small amounts of calcium (16 milligrams per 100 grams), phosphorus (27 mg/100 g), and vitamin C (20.6 mg/100 g).[13] However, they are poor in protein and other nutrients. In contrast, cassava leaves are a good source of protein for animal and human[14] nutrition, but deficient in the amino acid methionine.[15]
Cassava plant
Unprocessed roots
Tuber in cross-section
.jpg)
Leaf
.jpg)
Leaf detail
.jpg)
Picked buds
Seeds
The complete and haplotype-resolved African cassava (TME204) genome was reconstructed and made available using the Hi-C technology.[16] The genome shows abundant novel gene loci with enriched functionality related to chromatin organization, meristem development, and cell responses.[16] Differentially expressed transcripts of different haplotype origins were enriched for different functionality during tissue development. In each tissue, 20–30% of transcripts showed allele-specific expression differences with <2% of direction-shifting. Despite high gene synteny, the HiFi genome assembly revealed extensive chromosome rearrangements and abundant intra-genomic and inter-genomic divergent sequences, with significant structural variations mostly related to long terminal repeat retrotransposons.[16]
Although smallholders are otherwise economically inefficient producers, they are vital to productivity at particular times.[17] Small cassava farmers are no exception.[17] Genetic diversity is vital when productivity has declined due to pests and diseases, and smallholders tend to retain less productive but more diverse gene pools.[17]
MeFT1 (FT) is a gene producing FT proteins which affect the formation of storage roots in many plants, including this one.[18] Alleles in cassava include MeFT1 and MeFT2.[18] MeFT1 expression in leaves seems to not be photoperiodic, while MeFT2 clearly is.[18] MeFT1 expression encourages motivation of sucrose towards the reproductive organs, as shown by experimental overexpression reducing storage root accumulation.[18]
Wild populations of M. esculenta subspecies flabellifolia, shown to be the progenitor of domesticated cassava, are centered in west-central Brazil, where it was likely first domesticated no more than 10,000 years BP.[19] Forms of the modern domesticated species can also be found growing in the wild in the south of Brazil. By 4,600 BC, cassava pollen appears in the Gulf of Mexico lowlands, at the San Andrés archaeological site.[20] The oldest direct evidence of cassava cultivation comes from a 1,400-year-old Maya site, Joya de Cerén, in El Salvador.[21] With its high food potential, it had become a staple food of the native populations of northern South America, southern Mesoamerica, and the Taino people in the Caribbean islands, who grew it using a high-yielding form of shifting agriculture by the time of European contact in 1492.[22] Cassava was a staple food of pre-Columbian peoples in the Americas and is often portrayed in indigenous art. The Moche people often depicted yuca in their ceramics.[23]
Spaniards in their early occupation of Caribbean islands did not want to eat cassava or maize, which they considered insubstantial, dangerous, and not nutritious. They much preferred foods from Spain, specifically wheat bread, olive oil, red wine, and meat, and considered maize and cassava damaging to Europeans.[24] The cultivation and consumption of cassava were nonetheless continued in both Portuguese and Spanish America. Mass production of cassava bread became the first Cuban industry established by the Spanish.[25] Ships departing to Europe from Cuban ports such as Havana, Santiago, Bayamo, and Baracoa carried goods to Spain, but sailors needed to be provisioned for the voyage. The Spanish also needed to replenish their boats with dried meat, water, fruit, and large amounts of cassava bread.[26] Sailors complained that it caused them digestive problems.[27] Tropical Cuban weather was not suitable for wheat planting and cassava would not go stale as quickly as regular bread.
Cassava was introduced to Africa by Portuguese traders from Brazil in the 16th century. Around the same period, it was also introduced to Asia through Columbian Exchange by Portuguese and Spanish traders, planted in their colonies in Goa, Malacca, Eastern Indonesia, Timor and the Philippines. Maize and cassava are now important staple foods, replacing native African crops in places such as Tanzania.[28] Cassava has also become an important crop in Asia. While it is a valued food staple in parts of eastern Indonesia, it is primarily cultivated for starch extraction and bio-fuel production in Thailand, Cambodia and Vietnam.[29] Cassava is sometimes described as the "bread of the tropics"[30] but should not be confused with the tropical and equatorial bread tree (Encephalartos), the breadfruit (Artocarpus altilis) or the African breadfruit (Treculia africana). This description definitely holds in Africa and parts of South America; in Asian countries such as Vietnam fresh cassava barely features in human diets.[31]
There is a legend that cassava was introduced in 1880–1885 CE to the South Indian state of Kerala by the King of Travancore, Vishakham Thirunal Maharaja, after a great famine hit the kingdom, as a substitute for rice.[32] However, there are documented cases of cassava cultivation in parts of the state before the time of Vishakham Thirunal Maharaja.[33] Cassava is called kappa or maricheeni in Malayalam. It is also referred to as tapioca in Indian English usage.
Optimal conditions for cassava cultivations are: mean annual temperatures between 20 and 29 C, annual precipitations between 1000 and 2500 mm, and an annual growth period of no less than 240 days.[34] These conditions are found among other places in the northern part of the Gulf Coastal Plain in Mexico.[34] In this part of Mexico the following soil types have been shown to be good for cassava cultivation: phaeozem, regosol, arenosol, andosol and luvisol.[34]
A major cause of losses during cassava storage is infestation by insects.[35] A wide range of species that feed directly on dried cassava chips have been reported as a major factor in spoiling stored cassava, with losses between 19% and 30% of the harvested produce.[35] In Africa, a previous issue was the cassava mealybug (Phenacoccus manihoti) and cassava green mite (Mononychellus tanajoa). These pests can cause up to 80 percent crop loss, which is extremely detrimental to the production of subsistence farmers. These pests were rampant in the 1970s and 1980s but were brought under control following the establishment of the Biological Control Centre for Africa of the International Institute of Tropical Agriculture (IITA) under the leadership of Hans Rudolf Herren.[36] The Centre investigated biological control for cassava pests; two South American natural enemies Anagyrus lopezi (a parasitoid wasp) and Typhlodromalus aripo (a predatory mite) were found to effectively control the cassava mealybug and the cassava green mite, respectively.
Xanthomonas axonopodis pv. manihotis causes bacterial blight of cassava. This disease originated in South America and has followed cassava around the world.[37] Bacterial blight has been responsible for near catastrophic losses and famine in past decades, and its mitigation requires active management practices.[37] Several other bacteria also attack cassava, including the related Xanthomonas campestris pv. cassavae, which causes bacterial angular leaf spot.
Several viruses are of economic importance. The African cassava mosaic virus causes the leaves of the cassava plant to wither, limiting the growth of the root.[38] An outbreak of the virus in Africa in the 1920s led to a major famine.[39] The virus is spread by the whitefly and by the transplanting of diseased plants into new fields. Sometime in the late-1980s, a mutation occurred in Uganda that made the virus even more harmful, causing the complete loss of leaves. This mutated virus spread at a rate of 80 kilometres (50 miles) per year, and as of 2005 was found throughout Uganda, Rwanda, Burundi, the Democratic Republic of the Congo and the Republic of the Congo.[40] Altogether viruses are a severe production limitation in the tropics. They are the primary reason for the complete lack of yield increases in the 25 years up to 2021.[5]
Cassava brown streak virus disease has been identified as a major threat to cultivation worldwide.[39] Cassava mosaic virus (CMV) is widespread in Africa, causing cassava mosaic disease (CMD).[41] Bredeson et al 2016 find the M. esculenta cultivars most widely used on that continent have M. carthaginensis subsp. glaziovii genes of which some appear to be CMD resistance genes.[41] Although the ongoing CMD pandemic affects both East and Central Africa, Legg et al. found that these two areas have two distinct subpopulations of the vector, Bemisia tabaci whiteflies.[42]
A wide range of plant parasitic nematodes have been reported associated with cassava worldwide. These include Pratylenchus brachyurus, Rotylenchulus reniformis, Helicotylenchus spp., Scutellonema spp. and Meloidogyne spp., of which Meloidogyne incognita and Meloidogyne javanica are the most widely reported and economically important.[43] Meloidogyne spp. feeding produces physically damaging galls with eggs inside them. Galls later merge as the females grow and enlarge, and they interfere with water and nutrient supply.[44] Cassava roots become tough with age and restrict the movement of the juveniles and the egg release. It is therefore possible that extensive galling can be observed even at low densities following infection.[45] Other pests and diseases can gain entry through the physical damage caused by gall formation, leading to rots. They have not been shown to cause direct damage to the enlarged storage roots, but plants can have reduced height if there was loss of enlarged root weight.[46]
Research on nematode pests of cassava is still in the early stages; results on the response of cassava is, therefore, not consistent, ranging from negligible to seriously damaging.[47][48][44][49] Since nematodes have such a seemingly erratic distribution in cassava agricultural fields, it is not easy to clearly define the level of direct damage attributed to nematodes and thereafter quantify the success of a chosen management method.[45]
The use of nematicides has been found to result in lower numbers of galls per feeder root compared to a control, coupled with a lower number of rots in the storage roots.[50] The organophosphorus nematicide femaniphos, when used, did not affect crop growth and yield parameter variables measured at harvest. Nematicide use in cassava is not terribly effective at increasing harvested yield, but lower infestation at harvest and lower subsequent storage loss provide a higher effective yield. The use of tolerant and resistant cultivars is the most practical management method in most locales.[51][45][52]
This crop suffers from a rust, rust of cassava, caused by Uromyces manihotis.[53]
Cassava is harvested by hand by raising the lower part of the stem, pulling the roots out of the ground, and removing them from the base of the plant. The upper parts of the stems with the leaves are plucked off before harvest. Cassava is propagated by cutting the stem into sections of approximately 15 cm, these being planted prior to the wet season.[54] Cassava growth is favorable under temperatures ranging from 25 to 29 °C (77 to 84 °F), but it can tolerate temperatures as low as 12 °C (54 °F) and as high as 40 °C (104 °F).[55]
.jpg)
Cassava stakes
.jpg)
Cassava grafting
Flower buds of cassava
Cassava undergoes post-harvest physiological deterioration (PPD) once the tubers are separated from the main plant. The tubers, when damaged, normally respond with a healing mechanism. However, the same mechanism, which involves coumaric acids, starts about 15 minutes after damage, and fails to switch off in harvested tubers. It continues until the entire tuber is oxidized and blackened within two to three days after harvest, rendering it unpalatable and useless. PPD is related to the accumulation of reactive oxygen species (ROS) initiated by cyanide release during mechanical harvesting. Cassava shelf life may be increased up to three weeks by overexpressing a cyanide-insensitive alternative oxidase, which suppressed ROS by 10-fold.[56] PPD is one of the main obstacles preventing farmers from exporting cassavas abroad and generating income. Fresh cassava can be preserved like potato, using thiabendazole or bleach as a fungicide, then wrapping in plastic, coating in wax or freezing.[57]
While alternative methods for PPD control have been proposed, such as preventing ROS effects by use of plastic bags during storage and transport, coating the roots with wax, or freezing roots, such strategies have proved to be economically or technically impractical, leading to breeding of cassava varieties more tolerant to PPD and with improved durability after harvest.[58] Plant breeding has resulted in different strategies for cassava tolerance to PPD.[58][59] One was induced by mutagenic levels of gamma rays, which putatively silenced one of the genes involved in PPD genesis, while another was a group of high-carotene clones in which the antioxidant properties of carotenoids are postulated to protect the roots from PPD.[59]
.jpg)
Cassava starch processing
.jpg)
Cassava starch flour processing
.jpg)
Cassava starch wet-processing
Cassava starch
Spreading Casabe burrero (cassava bread) to dry, Venezuela
.jpg)
Cassava starch being prepared for packaging
.jpg)
Cassava starch packaged and ready for shipping
Frozen cassava leaves in a Los Angeles market
In 2020, global production of cassava root was 303 million tonnes, with Nigeria as the world's largest producer, producing 20% of the world total (table). Other major growers were Democratic Republic of the Congo and Thailand.[60]
Cassava is one of the most drought-tolerant crops, can be successfully grown on marginal soils, and gives reasonable yields where many other crops do not grow well. Cassava is well adapted within latitudes 30° north and south of the equator, at elevations between sea level and 2,000 m (7,000 ft) above sea level, in equatorial temperatures, with rainfalls from 50 to 5,000 mm (2 to 200 in) annually, and to poor soils with a pH ranging from acidic to alkaline. These conditions are common in certain parts of Africa and South America.
Cassava is a highly productive crop when considering food energy produced per unit land area per day – 1,000,000 kJ/ha (250,000 kcal/ha), as compared with 650,000 kJ/ha (156,000 kcal/ha) for rice, 460,000 kJ/ha (110,000 kcal/ha) for wheat and 840,000 kJ/ha (200,000 kcal/ha) for maize.[61]
Cassava roots, peels and leaves should not be consumed raw because they contain two cyanogenic glucosides, linamarin and lotaustralin. These are decomposed by linamarase, a naturally occurring enzyme in cassava, liberating hydrogen cyanide (HCN).[62] Cassava varieties are often categorized as either bitter or sweet, signifying the presence or absence of toxic levels of cyanogenic glucosides, respectively. The so-called sweet (more accurately non-bitter) cultivars can produce as little as 20 milligrams of cyanide (CN) per kilogram of fresh roots, whereas bitter ones may produce more than 50 times as much (1 g/kg). Cassavas grown during drought are especially high in these toxins.[63][64] A dose of 25 mg of pure cassava cyanogenic glucoside, which contains 2.5 mg of cyanide, is sufficient to kill a rat.[65] Excess cyanide residue from improper preparation is known to cause acute cyanide intoxication, and goiters, and has been linked to ataxia (a neurological disorder affecting the ability to walk, also known as konzo).[7] It has also been linked to tropical calcific pancreatitis in humans, leading to chronic pancreatitis.[66][67]
Symptoms of acute cyanide intoxication appear four or more hours after ingesting raw or poorly processed cassava: vertigo, vomiting, and collapse. In some cases, death may result within one or two hours. It can be treated easily with an injection of thiosulfate (which makes sulfur available for the patient's body to detoxify by converting the poisonous cyanide into thiocyanate).[7]
"Chronic, low-level cyanide exposure is associated with the development of goiter and with tropical ataxic neuropathy, a nerve-damaging disorder that renders a person unsteady and uncoordinated. Severe cyanide poisoning, particularly during famines, is associated with outbreaks of a debilitating, irreversible paralytic disorder called konzo and, in some cases, death. The incidence of konzo and tropical ataxic neuropathy can be as high as three percent in some areas."[68][69]
During the shortages in Venezuela in the late 2010s, dozens of deaths were reported due to Venezuelans resorting to eating bitter cassava in order to curb starvation.[70][71] Cases of cassava poisoning were also documented during the famine accompanying the Great Leap Forward (1958–1962) in China.[72]
Societies that traditionally eat cassava generally understand that some processing (soaking, cooking, fermentation, etc.) is necessary to avoid getting sick. Brief soaking (four hours) of cassava is not sufficient, but soaking for 18–24 hours can remove up to half the level of cyanide. Drying may not be sufficient, either.[7]
For some smaller-rooted, sweet varieties, cooking is sufficient to eliminate all toxicity. The cyanide is carried away in the processing water and the amounts produced in domestic consumption are too small to have environmental impact.[62] The larger-rooted, bitter varieties used for production of flour or starch must be processed to remove the cyanogenic glucosides. The large roots are peeled and then ground into flour, which is then soaked in water, squeezed dry several times, and toasted. The starch grains that flow with the water during the soaking process are also used in cooking.[73] The flour is used throughout South America and the Caribbean. Industrial production of cassava flour, even at the cottage level, may generate enough cyanide and cyanogenic glycosides in the effluents to have a severe environmental impact.[62]
.jpg)
Alcoholic beverages made from cassava include cauim and tiquira (Brazil), kasiri (Venezuela, Guyana, Suriname), impala (Mozambique), masato (Peruvian Amazonia chicha), parakari or kari (Venezuela, Guyana, Surinam), nihamanchi (South America) also known as (Ecuador and Peru), ö döi (chicha de yuca, Ngäbe-Bugle, Panama), sakurá (Brazil, Suriname), and tarul ko (Darjeeling, Sikkim, India).
Cassava-based dishes are widely consumed wherever the plant is cultivated; some have regional, national, or ethnic importance.[74] Cassava must be cooked properly to detoxify it before it is eaten.[75]
Cassava can be cooked in many ways. The root of the sweet variety has a delicate flavor and can replace potatoes. It is used in cholent in some households.[76] It can be made into a flour that is used in breads, cakes and cookies. In Brazil, detoxified cassava is ground and cooked to a dry, often hard or crunchy meal known as farofa used as a condiment, toasted in butter, or eaten alone as a side dish.
A safe processing method known as the "wetting method" is to mix the cassava flour with water into a thick paste, spread it in a thin layer over a basket and then let it stand for five hours at 30 °C in the shade.[77] In that time, about 83% of the cyanogenic glycosides are broken down by the linamarase; the resulting hydrogen cyanide escapes to the atmosphere, making the flour safe for consumption the same evening.[77]
The traditional method used in West Africa is to peel the roots and put them into water for three days to ferment. The roots are then dried or cooked. In Nigeria and several other west African countries, including Ghana, Cameroon, Benin, Togo, Ivory Coast, and Burkina Faso, they are usually grated and lightly fried in palm oil to preserve them. The result is a foodstuff called gari. Fermentation is also used in other places such as Indonesia (see Tapai). The fermentation process also reduces the level of antinutrients, making the cassava a more nutritious food.[78] The reliance on cassava as a food source and the resulting exposure to the goitrogenic effects of thiocyanate has been responsible for the endemic goiters seen in the Akoko area of southwestern Nigeria.[79][80]
A traditional method used by the Lucayans to detoxify manioc is by peeling, grinding, and mashing; filtering the mash through a basket tube to remove the hydrogen cyanide; and drying and sieving the mash for flour. The poisonous filtrate water was boiled to release the hydrogen cyanide, and used as a base for stews. [81]
A project called "BioCassava Plus" uses bioengineering to grow cassava with lower cyanogenic glycosides combined with fortification of vitamin A, iron and protein to improve the nutrition of people in sub-Saharan Africa.[82][83]
Raw cassava is 60% water, 38% carbohydrates, 1% protein, and has negligible fat (table).[84] In a 100-gram (3+1⁄2-ounce) reference serving, raw cassava provides 670 kilojoules (160 kilocalories) of food energy and 25% of the Daily Value (DV) of vitamin C, but otherwise has no micronutrients in significant content (i.e. above 10% of the relevant DV). Cooked cassava starch has a digestibility of over 75%.[84]
Cassava, like other foods, also has antinutritional and toxic factors. Of particular concern are the cyanogenic glucosides of cassava (linamarin and lotaustralin). On hydrolysis, these release hydrogen cyanide (HCN). The presence of cyanide in cassava is of concern for human and for animal consumption. The concentration of these antinutritional and unsafe glycosides varies considerably between varieties and also with climatic and cultural conditions. Selection of cassava species to be grown, therefore, is quite important. Once harvested, bitter cassava must be treated and prepared properly prior to human or animal consumption, while sweet cassava can be used after boiling.
A comparative table shows that cassava is a good energy source. In its prepared forms, in which its toxic or unpleasant components have been reduced to acceptable levels, it contains an extremely high proportion of starch compared to most staples. However, cassava is a poorer dietary source of protein and most other essential nutrients. Though an important staple, its main value is as a component of a balanced diet.
Comparisons between the nutrient content of cassava and other major staple foods when raw must be interpreted with caution because most staples are not edible in such forms and many are indigestible, even dangerously poisonous or otherwise harmful.[85] For consumption, each must be prepared and cooked as appropriate.
In many countries, significant research has begun to evaluate the use of cassava as an ethanol biofuel feedstock. Under the Development Plan for Renewable Energy in the Eleventh Five-Year Plan in the People's Republic of China, the target was to increase the production of ethanol fuel from nongrain feedstock to 2 million metric tons (2,000,000 long tons; 2,200,000 short tons), and that of biodiesel to 200 thousand metric tons (200,000 long tons; 220,000 short tons) by 2010. This is equivalent to the replacement of 10 million metric tons (9,800,000 long tons; 11,000,000 short tons) of petroleum.[86] This push for non-grain ethanol was further increased to a goal of 300 million metric tons (300,000,000 long tons; 330,000,000 short tons) of cellulosic and non-grain based ethanol combined by 2020.[87] As a result, cassava (tapioca) chips have gradually become a major source of ethanol production. On 22 December 2007, the largest cassava ethanol fuel production facility was completed in Beihai, with annual output of 200 thousand metric tons (200,000 long tons; 220,000 short tons), which would need an average of 1.5 million metric tons (1,500,000 long tons; 1,700,000 short tons) of cassava. In November 2008, China-based Hainan Yedao Group invested US$51.5 million in a new biofuel facility that is expected to produce 120 million litres (33 million US gallons) a year of bioethanol from cassava plants.[88]
Cassava tubers and hay are used worldwide as animal feed. Cassava hay is harvested at a young growth stage (three to four months) when it reaches about 30 to 45 cm (12 to 18 in) above ground; it is then sun-dried for one to two days until its final dry matter content approaches 85 percent. Cassava hay contains high protein (20–27 percent crude protein) and condensed tannins (1.5–4 percent CP). It is valued as a good roughage source for ruminants such as cattle.[89]
Cassava is also used in a number of commercially available laundry products, especially as starch for shirts and other garments.[90] Using cassava starch diluted in water and spraying it over fabrics before ironing helps stiffen collars.
Cassava, yams (Dioscorea spp.), and sweet potatoes (Ipomoea batatas) are important sources of food in the tropics. The cassava plant gives the third-highest yield of carbohydrates per cultivated area among crop plants, after sugarcane and sugar beets.[91] Cassava plays a particularly important role in agriculture in developing countries, especially in sub-Saharan Africa, because it does well on poor soils and with low rainfall, and because it is a perennial that can be harvested as required. Its wide harvesting window allows it to act as a famine reserve and is invaluable in managing labor schedules. It offers flexibility to resource-poor farmers because it serves as either a subsistence or a cash crop.[92]
Worldwide, 800 million people depend on cassava as their primary food staple.[93] No continent depends as much on root and tuber crops in feeding its population as does Africa. In the humid and sub-humid areas of tropical Africa, it is either a primary staple food or a secondary costaple. In Ghana, for example, cassava and yams occupy an important position in the agricultural economy and contribute about 46 percent of the agricultural gross domestic product. Cassava accounts for a daily caloric intake of 30 percent in Ghana and is grown by nearly every farming family. The importance of cassava to many Africans is epitomised in the Ewe (a language spoken in Ghana, Togo and Benin) name for the plant, agbeli, meaning "there is life".
In Tamil Nadu, India, there are many cassava processing factories alongside National Highway 68 between Thalaivasal and Attur. Cassava is widely cultivated and eaten as a staple food in Andhra Pradesh and in Kerala. In Assam it is an important source of carbohydrates especially for natives of hilly areas.
In the subtropical region of southern China, cassava is the fifth-largest crop in terms of production, after rice, sweet potato, sugar cane, and maize. China is also the largest export market for cassava produced in Vietnam and Thailand. Over 60 percent of cassava production in China is concentrated in a single province, Guangxi, averaging over seven million tonnes annually.
Manihot esculenta, commonly called cassava (/kəˈsɑːvə/), manioc, or yuca (among numerous regional names), is a woody shrub of the spurge family, Euphorbiaceae, native to South America, from Brazil and parts of the Andes. Although a perennial plant, cassava is extensively cultivated as an annual crop in tropical and subtropical regions for its edible starchy root tuber, a major source of carbohydrates. Though it is often called yuca in parts of Spanish America and in the United States, it is not related to yucca, a shrub in the family Asparagaceae. Cassava is predominantly consumed in boiled form, but substantial quantities are used to extract cassava starch, called tapioca, which is used for food, animal feed, and industrial purposes. The Brazilian farinha, and the related garri of West Africa, is an edible coarse flour obtained by grating cassava roots, pressing moisture off the obtained grated pulp, and finally drying it (and roasting both in the case of farinha and garri).
Cassava is the third-largest source of food carbohydrates in the tropics, after rice and maize. Cassava is a major staple food in the developing world, providing a basic diet for over half a billion people. It is one of the most drought-tolerant crops, capable of growing on marginal soils. Nigeria is the world's largest producer of cassava, while Thailand is the largest exporter of cassava starch.
Cassava is classified as either sweet or bitter. Like other roots and tubers, both bitter and sweet varieties of cassava contain antinutritional factors and toxins, with the bitter varieties containing much larger amounts. It must be properly prepared before consumption, as improper preparation of cassava can leave enough residual cyanide to cause acute cyanide intoxication, goiter, ataxia, partial paralysis, or death. The more toxic varieties of cassava have been used in some places as famine food during times of food insecurity. Farmers often prefer the bitter varieties because they deter pests, animals, and thieves.
Manioko[1] (Manihot esculenta) estas 2-4 m alta, plurjara arbedo kun grandaj karnecaj, manĝeblaj tuberoj, kiuj similas al tiuj de georgino. El la tuberoj oni produktas farunon nomatan tapioko[1] aŭ kasavo.[1] La tubero enhavas tiom multan amelon, ke ĝi estas la terpomo de la tropikoj. Tio estas krude venena, sed oni senŝeligas, prilaboras la tuberon kaj surmerkatigis kiel tapiokon.
En Afriko kaj Sudameriko oni multe manĝas maniokon. Origine ĝi estas de Brazilo. Ĉiuj hodiaŭaj varioj estas kultivaĵoj. Manioko estas ankaŭ uzata kiel materialo de biero en Afriko, kaj SABMiller biera kompanio faras kasavan bieron Impala beer.
Tiu neotropisa planto originas de la sudamerikaj savanoj. Ĝi povas kreski sur tre malriĉaj grundoj (sed tiam la rikolto estas relative malabunda) kaj ĝi ankaŭ bone eltenas periodojn da malsekeco (escepte tuj post la plantado de la juna planto). La planto ankaŭ bone rezistas plagojn de akridoj.
Manioko estis kultivita en Brazilo kaj Venezuelo certe jam ekde 3000 a.K. , kiel montriĝas el arkeologiaj trovaĵoj de aparatoj uzataj por deŝeligi tuberojn.
Post la malkovro de Ameriko la portugaloj disvastigis la tuberojn al Afriko (ekde ĉ. 1600 a.K..) kaj al Sud- kaj Sud-Orient-Azio..
Nuntempe en tropikaj evoluantaj landoj kelkcent milionoj da homoj grandparte vivas de manioko. En 2002 la monda produktokvanto estis 184 milionoj da tunoj.
Kvankam la planto enhavas multe da amelo kaj estas tre nutra ĝi ankaŭ enhavas la venenan cianidan acidon en la formo de glukozidoj, kiu devas esti forigita, antaŭ la konsumado, ĉe specioj kun alta kvanto da ĝi. La titro varias de 20 mg HCN/kilo ĝis 1000 mg/kilo da freŝaj tuberoj. Specioj kun alta titro nomiĝas 'amara manioko', kun malalta titro 'dolĉa manioko'. La manĝado de amara manioko estas danĝera, sed ankaŭ la dolĉa manioko oni pli bone kuiru. La malsano konzo fakte estas formo de kronika cianido-veneniĝo, kaŭzita de manĝado de manioko, tapioko aŭ fufuo el kiu oni ne aŭ ne sufiĉe forigis la cianidon. Tio povas rezultigi en mankomalsanoj pro jodmanko.
Maniokofaruno ankaŭ povas esti uzata por anstataŭigi tritikfarunon, tial ĝi ankaŭ estas uzata de homoj kun alergioj. Tapioko kaj fufuo estas faritaj el la amelriĉa faruno de la maniokotubero.
En Kongo la folioj de la maniokoplanto estas preparitaj kiel speco de spinaco, inter aliaj en la tipa konga manĝaĵo Saka Saka. Moambe ankaŭ estas Konga manĝaĵo.
En Tanzanio la folioj estas uzataj en la manĝaĵo Kisamvu. Kontraŭe al la tuberoj, la folioj enhavas multe da proteino.
folio de la manioko
la tubero de manioko
Sekigita manioko aĉetebla en kameruna merkato
Krupuk gendar (brunriza krupuko) kaj krupuk kampung aŭ krupuk putih (kasava krupuko).
Manioko (Manihot esculenta) estas 2-4 m alta, plurjara arbedo kun grandaj karnecaj, manĝeblaj tuberoj, kiuj similas al tiuj de georgino. El la tuberoj oni produktas farunon nomatan tapioko aŭ kasavo. La tubero enhavas tiom multan amelon, ke ĝi estas la terpomo de la tropikoj. Tio estas krude venena, sed oni senŝeligas, prilaboras la tuberon kaj surmerkatigis kiel tapiokon.
En Afriko kaj Sudameriko oni multe manĝas maniokon. Origine ĝi estas de Brazilo. Ĉiuj hodiaŭaj varioj estas kultivaĵoj. Manioko estas ankaŭ uzata kiel materialo de biero en Afriko, kaj SABMiller biera kompanio faras kasavan bieron Impala beer.
Manihot aipi es un arbusto a arbolito perenne, de hasta 7 m de altura y 2 dm de diámetro de tronco; de la familia de las euforbiáceas, autóctona y extensamente cultivada en el norte de Sudamérica y México, muy cultivada por su raíz almidonosa de alto valor alimentario. Crece actualmente en todo el mundo, entre 0 y 1700 msnm.
Corteza lisa, parda clara a gris amarillenta; hojas pecioladas verdes, estípulas enteras o ligeramente divididas; lobuladas.
Inflorescencias laxas, 3—5 flores en fascículos; pedicelos verde claros. Flores masculinas estaminadas: cáliz dividido en mitades, lóbulos verdes a blancas, con bandas rojizas y blancas, glabras excepto el ápice del tubo del cáliz y los lados internos de los segmentos pilosos; filamentos blancos, anteras amarillas. Flores femeninas pistiladas: cáliz verde con margen rojo, pilosas a lo largo del margen; ovario con 6 tabiques longitudinales, verdes (con líneas rosadas) a anaranjadas; pistilo y estigma blanco. Fruto subgloboso, verde (a amarillo suave, blanco, pardo oscuro), más bien liso, con 6 alas longitudinales. Semillas de 12 mm de largo.[1]
En cultivo comercial rinde entre 12 y 16 t (120-160 qq) por ha.
Sus raíces constituyen uno de los cultivos más importantes mundiales para almidón. Principalmente para consumo humano, menos para animales y muy poco para la industria.
Esta especie está considerada dentro de las "especies dulces", por poseer un contenido menor en glucósidos cianogenéticos, que le da no solo el amargor a otras especies, sino también alta toxicidad. Así resulta más dulce. Pero, igualmente debe cocinarse y/o secarse al sol para eliminar lo tóxico. Es habitual comerla cocida como si fuese patata. También se fríe, se hacen sopas.
Manihot aipi es un arbusto a arbolito perenne, de hasta 7 m de altura y 2 dm de diámetro de tronco; de la familia de las euforbiáceas, autóctona y extensamente cultivada en el norte de Sudamérica y México, muy cultivada por su raíz almidonosa de alto valor alimentario. Crece actualmente en todo el mundo, entre 0 y 1700 msnm.
Corteza lisa, parda clara a gris amarillenta; hojas pecioladas verdes, estípulas enteras o ligeramente divididas; lobuladas.
Inflorescencias laxas, 3—5 flores en fascículos; pedicelos verde claros. Flores masculinas estaminadas: cáliz dividido en mitades, lóbulos verdes a blancas, con bandas rojizas y blancas, glabras excepto el ápice del tubo del cáliz y los lados internos de los segmentos pilosos; filamentos blancos, anteras amarillas. Flores femeninas pistiladas: cáliz verde con margen rojo, pilosas a lo largo del margen; ovario con 6 tabiques longitudinales, verdes (con líneas rosadas) a anaranjadas; pistilo y estigma blanco. Fruto subgloboso, verde (a amarillo suave, blanco, pardo oscuro), más bien liso, con 6 alas longitudinales. Semillas de 12 mm de largo.
En cultivo comercial rinde entre 12 y 16 t (120-160 qq) por ha.
Manioka (Manihot esculenta) Euphorbiaceae familiako zuhaixka da, jatorria Hego Amerikan duena. Klima tropikal eta subtropikaletan landatzen da, jateko onak diren sustraiak lortzeko, karbono hidrato iturri garrantzitsua baitira. Sustraietatik egiten den irina tapioka da.
Ez da nahastu behar Yucca generoarekin.
Manioka zuhaixka hosto iraunkorra eta monoikoa da, 2,5-3 metro luze izatera irits daitekeena. Tropikoko landarea denez gero, ezin du izotza jasan. Hezetasun eta tenperatura handiak behar ditu hazteko (etekin handiena 25º C eta 29º C artean).
Hostoak 15 cm inguru luze dira, palmatuak, eta 5-7 gingil izaten dituzte. Hosto-txortena 20-40 cm luze izaten da.
Sustraiak lodiak dira, zilindro formakoak, 80-100 cmko luzera eta 10 cmko diametroa izatera iristen ahal direnak. Azala gogorra eta egurkara da, janezina. Mamia karbono hidratotan, batez ere almidoitan, oso aberatsa da eta kaltzio (40 mg/100g), fosforo (34 mg/100g) eta C bitamina (19 mg/100g) ugari dauka[1].
Maniokatik ateratzen den janari ezagunena tapioka da. Tapioka hirugarren gluzido iturria da gizadiarentzat[2][3]. Maniokaren sustraiek toxikoak diren glukosido zianogenikoak (linamarina eta lotaustralina) izan ditzakete. Beraz, prozesatu egin behar dira toxikotasuna kentzeko[4].
Manioka, nyam eta batatarekin batera, herrialde tropikaletako elikagai labore garrantzitsuenetako bat da. FAOren arabera 2008an 233 milioi tona produzitu ziren munduan, gehiena Afrikan (122 milioi tona), Asian (76 milioi tona) eta Hego Amerikan (33 milioi tona)[5].
Ekoizpena tonatan. 2008ko datuak
Iturria: FAOSTAT (FAO)[5]
Manioka (Manihot esculenta) Euphorbiaceae familiako zuhaixka da, jatorria Hego Amerikan duena. Klima tropikal eta subtropikaletan landatzen da, jateko onak diren sustraiak lortzeko, karbono hidrato iturri garrantzitsua baitira. Sustraietatik egiten den irina tapioka da.
Ez da nahastu behar Yucca generoarekin.
Maniokki eli kassava eli tapioka (Manihot esculenta) on tyräkkikasveihin kuuluva puolipensas. Se kasvaa 5 metriä korkeaksi ja kukkii syyskuusta marraskuuhun. Maniokki on kotoisin Etelä-Amerikasta.
Tätä vanhaa hyötykasvia on viljelty ainakin 5 000 vuotta. Portugalilaiset toivat maniokin Länsi-Afrikkaan 1500-luvulla, minkä jälkeen se levisi nopeasti päiväntasaajan eteläpuolella. Sri Lankaan kasvi tuotiin 1786 ja Jaavalle 1835.
Maniokki tekee 30–60 cm pitkiä mukuloita. Niissä on runsaasti tärkkelystä mutta vain vähän proteiinia. Mukulat eivät ole sellaisinaan syömäkelpoisia, vaan osa lajikkeista on ennen ravinnoksi käyttöä keitettävä, osa vaatii teollisen käsittelyn. Elintarviketeollisuuden sivutuotteena syntyneestä kasvijätteestä voidaan valmistaa myös asetonia ja etanolia.
Koska maniokin viljely ei vaadi pistokkaita lukuun ottamatta ulkopuolisia panoksia, maniokkilajikkeiden jalostus ja uusien lajikkeiden levittäminen läntiseen ja eteläiseen Afrikkaan on osoittautunut maanosan maanviljelyn yhdeksi nykyajan menestystarinaksi. Kun kasvanut maniokin tuotanto on ylittänyt paikallisen tarpeen, sen toimittaminen muualle on synnyttänyt uusia työpaikkoja jalostus- ja kuljetusyrityksissä.[1]
Suuri osa maailman väestöstä, erityisesti tropiikissa, käyttää maniokkia pääasiallisena ravintonaan. Mukuloista voidaan valmistaa jauhoja ja ryynejä, joita kutsutaan tapiokaksi. Keitettyä maniokkia käytetään perunan tapaan, ja tapiokalla voi korvata esimerkiksi vehnäjauhoja.
Maniokkia voi myös hapattaa, jolloin siitä häviävät sen sisältämät haitalliset aineet. Maniokkia ei saa syödä raakana sen sinihapon vuoksi. Afrikassa ja Etelä-Amerikassa syödään maniokkia paljon, ja myrkytykset ovat ongelma.[2]
Maniokista voidaan valmistaa myös asetonia ja alkoholia.
Maniokki eli kassava eli tapioka (Manihot esculenta) on tyräkkikasveihin kuuluva puolipensas. Se kasvaa 5 metriä korkeaksi ja kukkii syyskuusta marraskuuhun. Maniokki on kotoisin Etelä-Amerikasta.
Tätä vanhaa hyötykasvia on viljelty ainakin 5 000 vuotta. Portugalilaiset toivat maniokin Länsi-Afrikkaan 1500-luvulla, minkä jälkeen se levisi nopeasti päiväntasaajan eteläpuolella. Sri Lankaan kasvi tuotiin 1786 ja Jaavalle 1835.
Maniokki tekee 30–60 cm pitkiä mukuloita. Niissä on runsaasti tärkkelystä mutta vain vähän proteiinia. Mukulat eivät ole sellaisinaan syömäkelpoisia, vaan osa lajikkeista on ennen ravinnoksi käyttöä keitettävä, osa vaatii teollisen käsittelyn. Elintarviketeollisuuden sivutuotteena syntyneestä kasvijätteestä voidaan valmistaa myös asetonia ja etanolia.
Koska maniokin viljely ei vaadi pistokkaita lukuun ottamatta ulkopuolisia panoksia, maniokkilajikkeiden jalostus ja uusien lajikkeiden levittäminen läntiseen ja eteläiseen Afrikkaan on osoittautunut maanosan maanviljelyn yhdeksi nykyajan menestystarinaksi. Kun kasvanut maniokin tuotanto on ylittänyt paikallisen tarpeen, sen toimittaminen muualle on synnyttänyt uusia työpaikkoja jalostus- ja kuljetusyrityksissä.
Manihot esculenta
Le manioc (Manihot esculenta) est une espèce de plantes dicotylédones de la famille des Euphorbiaceae, originaire d'Amérique centrale et d'Amérique du Sud, plus particulièrement du sud-ouest du bassin amazonien[2],[3]. C'est un arbuste vivace qui est largement cultivé comme plante annuelle dans les régions tropicales et subtropicales pour sa racine tubérisée riche en amidon. Le terme « manioc » désigne d'ailleurs aussi bien la plante elle-même que, par métonymie, sa racine ou la fécule qui en est extraite.
On consomme généralement ses racines très riches en glucide et sans gluten, mais aussi ses feuilles en Afrique, en Asie et dans le nord du Brésil (pour la confection du maniçoba). Au nord et au nord-est du Brésil, le mot « farine » (en portugais farinha) désigne avant tout la farine de manioc, et non de blé. Cette farine n'a d'ailleurs pas l'aspect de la farine de blé : elle ressemble plutôt à une semoule sèche plus ou moins grossière de couleur allant du jaune vif au gris en passant par le blanc. Il s'agit en fait d'une fécule, mot plus adapté pour parler de la « farine » issue d'une racine.
Le terme français de manioc (1556) est emprunté aux groupes de langues indiennes tupi du Brésil. Une variante mani(h)ot a donné le français nanihot, maniot, attesté dans la seconde moitié du XVIe siècle[4]. Son nom proviendrait d'un mythe tupi à propos de la déesse Mani, à la peau blanche, qui aurait établi son domicile (oca) dans la racine de la plante[réf. souhaitée].
Le médecin et botaniste autrichien Crantz a décrit l’espèce sous le nom de Manihot esculenta en 1766 dans Institutiones Rei Herbariae 1: 167.
Manihot esculenta est un arbuste ou petit arbre pouvant atteindre 5 m de haut, à ramification généralement trichotomique. Les rameaux, fragiles, à l'écorce lisse, de couleur variant du blanc crème au brun foncé, ont une moelle très épaisse. Toutes les parties de la plante contiennent un latex blanc. Le système racinaire est constitué de racines traçantes pouvant atteindre 1 m de long. Certaines racines subissent un phénomène de tubérisation, par accroissement secondaire dû au cambium, qui démarre un à deux mois après la plantation. Les racines tubérisées sont farineuses et peuvent atteindre 50 cm de long. Leur nombre varie selon les cultivars et des facteurs environnementaux comme la photopériode, en général on en compte de 4 à 8 par plant[5].
Les feuilles, alternes, ont un limbe, de 6 à 25 cm de large, profondément palmatipartite, de couleur vert foncé à la face supérieure, glauque à la face inférieure. Le nombre de lobes, toujours impair est variable, souvent de trois à sept lobes. Le limbe est parfois très légèrement pelté avec 1 à 2 mm de largeur du limbe située sous l'insertion du pétiole. Les lobes sont généralement oblancéolés (le lobe médian, entier, mesurant de 6,5 à 15 cm de long sur 2 à 6 cm de large), progressivement aigus-acuminés à leur extrémité, rétrécis à la base, moyennement pubescents près de la nervure médiane ou presque glabres. Le pétiole, souvent rougeâtre, long de 4 à 25 cm, porte à sa base deux stipules, triangulaires-lancéolées, de 4 à 5 mm de long sur 2 mm de large, rapidement caduques[6].
L'inflorescence est une panicule terminale de 2 à 11 cm de long, sous-tendue par des bractées ressemblant aux stipules. Les fleurs mâles et femelles sont séparées (plante monoïque), les premières se situant au sommet et les secondes, peu nombreuses, à la base de l'inflorescence.
Les fleurs mâles sont portées par des pédicelles minces, de 5 mm de long. Le calice est formé de lobes triangulaires, subaigus, glabres de 6 mm de long sur 4 mm de large. Les étamines, au nombre de 10 réparties en deux verticilles, ont un filet libre, mince, glabre, blanc, long de 7 mm pour la plus longue, de 2,5 mm pour les plus courtes. Les anthères, petites (1,5 mm de long), jaune pâle, présentent une touffe apicale. Le disque réceptacle présente dix lobes concaves, aigus.
Les fleurs femelles, portées par des pédicelles de 7 mm de long, incurvées, font jusqu'à 2,5 cm de diamètre. Les sépales triangulaires-ovales, subaigus font 1 cm de long sur 0,5 cm de large. L'ovaire, rose, de forme botryoïdale, mesure 2 × 2 mm. C'est un ovaire triloculaire supporté par un disque réceptacle glandulaire à cinq lobes faiblement marqués. Il présente six ailes étroites et un style terminé par un stigmate à trois lobes. Chacune des loges renferme un ovule simple[5].
Le fruit est une capsule de forme ellipsoïde à subglobuleuse, de 1,3 à 1,7 cm de diamètre. Il présente six ailes longitudinales, verdâtres, crénelées ou onduleuses. L'endocarpe ligneux compte trois loges renfermant chacune une graine. Le fruit se sépare en trois coques lors de la déhiscence.
Les graines, ellipsoïdes à pentagonales déprimées, de 1,1 cm de long sur 5,5 mm de large et 3,5 mm d'épaisseur, ont une testa un peu brillante, gris pâle, parfois tachetée de noir. Elles présentent une grande caroncule de 3 mm de large à l'extrémité du micropyle.
Le manioc est une source peu coûteuse de glucides, très utilisée en particulier en Amazonie depuis des siècles et dans plusieurs pays d'Afrique tropicale depuis quelques décennies, mais sa consommation sans préparation adéquate est source de graves risques pour la santé.
Le manioc amer contient en effet des glucosides cyanogéniques toxiques, la linamarine (pour 90 %) et la lotaustraline (pour 10 %), qui, lorsque les cellules de la plante sont endommagées, se décomposent sous l'effet d'enzymes, en libérant de l'acide cyanhydrique[7].
Cette décomposition se fait en deux étapes : l'hydrolyse de la molécule de linamarine, sous l'effet de la linamarase, produit du glucose et de la cyanhydrine d'acétone. Cette dernière molécule, instable, se décompose en cyanure d'hydrogène et en acétone, soit spontanément à un pH supérieur à 5 ou une température supérieure à 35 °C, soit sous l'effet d'une autre enzyme, l'hydroxynitrile lyase[8].
Les glycosides cyanogènes sont présents dans tous les tissus de la plante (hormis dans les graines). Leur teneur est la plus élevée dans les feuilles (5 g de linamarine par kilogramme de poids frais). Dans les racines, ce taux est plus faible et varie de 100 à 500 mg/kg selon les cultivars. Il n'existe pas de cultivar exempt de glycosides cyanogènes[8], cependant une variété de manioc dont le taux de linamarine a été réduit de 99 % dans la racine a été développée grâce au procédé de l'interférence par ARN[9],[10]. Son rendement est cependant bien moins élevé que pour les variétés toxiques classiques[11].
On a décrit quatre types de toxicité selon l'importance des doses de cyanure ingérées[12] :
Il existe une grande diversité de procédés de préparation du manioc qui incluent[13] :
La cuisson des tubercules de manioc ne suffit pas à les rendre consommables. On rapporte des cas d'intoxication - certes heureusement rares - ayant entraîné la mort après absorption de manioc mal cuit, en particulier lors de la friture.
La chair blanche du tubercule doit être râpée et lavée (ou fermentée par rouissage[14]) puis séchée et cuite, comme le font des Amérindiens de la région amazonienne depuis des siècles.
Un rapport de la FAO a confirmé que tremper le manioc dans de l'eau pendant cinq jours avant de le sécher puis le manger permet de réduire fortement le niveau de cyanure et ainsi le rendre comestible[15],[16].
La consommation de feuilles mal bouillies (par exemple en posant un couvercle sur la marmite, ce qui limite l'évaporation de l'acide cyanhydrique[11]) peut également être mortelle toujours à cause de la présence de traces de cyanure ; cependant si les taux de cyanure sont acceptables, il sera transformé dans l'organisme en thiocyanate, ce qui peut causer de l'hypothyroïdie[réf. nécessaire], voire un goitre par blocage des récepteurs à l'iode sur la glande thyroïde[réf. nécessaire].
Les effets d'une consommation régulière de petites quantités d'acide cyanhydrique encore présentes dans le manioc après détoxification sont mal connus[11].
On distingue une multitude de variétés de manioc différentes entre elles par plusieurs paramètres. Les caractères distinctifs les plus utilisés in vivo sont la coloration et la forme des organes.
Le manioc étant une plante à racine, le terme « racine tubéreuse » est scientifiquement plus approprié que le terme « tubercule ».
On en cultive deux variétés principales[7]:
Les tubercules sont également utilisés pour la préparation de boissons alcoolisées distillées[7], comme la boisson indigène cauim et la tiquira, cachaça commune de l'état brésilien du Maranhão.
La chair des tubercules a une couleur blanchâtre et rappelle le bois par sa texture et sa consistance. Après cuisson dans l'eau, sa chair devenue jaune se délaie. La friture la rend croustillante.
Les feuilles sont aussi consommées en tant que légumes, notamment en Afrique[7], elles contiennent de la vitamine A et C.
Le manioc est originaire d'Amérique du Sud ; il aurait été cultivé dans le Nord de l'actuelle Bolivie (Llanos de Moxos) il y a environ 10 000 ans[17]. Il fut découvert par les Européens en 1500 quand le navigateur portugais Cabral accosta au Brésil avec ses hommes[18]. Sa consommation par les Amérindiens a cependant été surestimée pendant la majeure partie de son histoire[19]. C'est principalement après l'arrivée des Européens que celui-ci est largement cultivé en Amazonie ; jusque-là sa toxicité le rendait inconsommable par les nomades fuyant les colons[19].
La première description du manioc dans un livre est faite par André Thevet [20] à la suite de son voyage entre 1555 et 1556 au Brésil, dans Les Singularitez de la France antarctique (publié en 1557)[21].
Jean de Léry précise cette description du manioc lorsqu'il aborde les côtes du Brésil en 1557, et à court de provisions troque des objets manufacturés contre des vivres, dont de la farine de manioc. De retour en France, Léry publie à La Rochelle le récit de son voyage, L’Histoire d'un voyage fait en la terre du Brésil, autrement dit Amérique (publié en 1578), dans lequel il fait mention de la racine de manioc. Plus tard une description scientifique en est faite par Willem Piso dans son ouvrage Historia naturalis Brasiliæ publié en 1648 à Amsterdam.
Bien que le manioc ne fût guère apprécié par les Européens, les jésuites en développèrent la culture, si bien « qu’il n’y eut bientôt plus de collège ou résidence de la Compagnie, sans sa plantation de manioc pour pouvoir nourrir leur nombreux personnel indien et noir, ainsi que les pères, qui pour plusieurs d’entre eux, en oublièrent le pain du Portugal »[20].
Les indigènes en faisaient aussi des bières dont l'historien portugais Gândavo (pt) explique ainsi la conception : « Ils fabriquent beaucoup de vin pour s’enivrer à partir de la racine d’aypim [manioc doux], qu’ils cuisent puis font mastiquer par des jeunes filles vierges, puis pressent dans de grands pots et en boivent trois à quatre jours plus tard »[20].
Les Européens amènent le manioc en Afrique au XVIe siècle[22]. Il y est introduit en 1580 par les Portugais via Sao Tomé[7]. Il fut très bien accueilli en Afrique tropicale, car il est de culture facile; il suffit d'introduire en terre un rameau ou un morceau de racine et, avec très peu de soins, il donne des rendements excellents.
L'implantation du manioc fut plus difficile en Asie tropicale car il entrait en concurrence avec le riz, l'aliment de base des populations. Il arriva avec la culture du caoutchouc au milieu du XIXe siècle. Les planteurs installèrent des champs de manioc à proximité des campements des ouvriers pour libérer du temps de travail pour le caoutchouc[20].
La fabrication du tapioca est attestée pour la première fois dans un livre de Jan Nieuhof qui séjourne au Brésil entre 1640 et 1649, il parle de la fabrication d'une sorte de gâteau fait de farine de manioc nommé tipiacica[23].
L'espèce Manihot esculenta a été décrite par le naturaliste Heinrich Johann Nepomuk von Crantz[24].
Selon The Plant List (14 juillet 2019)[1] :
Selon NCBI (14 juillet 2019)[26] :
La culture du manioc est affectée par diverses maladies bactériennes, virales et fongiques. En Afrique en particulier sévissent deux maladies virales importantes, la mosaïque africaine du manioc et la striure brune du manioc, ainsi qu'une maladie bactérienne, la bactériose vasculaire du manioc[27].
Depuis le milieu des années 1990 en Afrique de l'Est (Ouganda, Kenya, Congo-Brazzaville entre autres) sévit sur la plante une forme agressive d'un virus appelé « mosaïque ». Cela se traduit par des lésions dans la pigmentation des feuilles, de couleur vert clair à jaune, et les tubercules prennent un gout plus sucré. C'est pourquoi les cultivateurs n'y ont pas prêté attention. Depuis la période susmentionnée toutefois, consécutivement aux lésions décrites plus haut, la plante perd les feuilles attaquées, les tubercules deviennent rachitiques, les récoltes décroissent redoutablement.
Cette maladie se répand en effet très rapidement d'une plante à l'autre. La mouche blanche est fortement soupçonnée d'être un important vecteur de sa transmission. Ce virus est sans danger connu à l'égard de la santé humaine, abstraction faite des famines qu'il peut provoquer. Aucun traitement contre la « mosaïque » n'est connu. Seul le recours à des variétés résistantes à la maladie est efficace[28].
La production de manioc annuelle est d'environ 250 millions de tonnes par an. Elle est l'une des trois grandes sources de polysaccharides, avec l'igname et l'arbre à pain, dans les pays tropicaux[29].
Principaux pays producteurs en 2014[30] :
Le manioc est utilisé comme semoule ou comme fécule (tapioca)[7],[31] ou comme farine sans gluten[32].
Les feuilles au-dessus de la plante peuvent être broyées pour fabriquer du pondu, un légume traditionnel.
Les plats les plus connus sont le foufou, l'attiéké un couscous de manioc, le Mpondu à base de manioc et de poisson, le pondu madesu, à base de manioc et de haricots.
Le manioc est aussi utilisé pour fabriquer une tortilla, le cassave, un pain la chikwangue et des bières traditionnelles[7] telles la cachiri, le munkoyo ou la mbégé.
Le manioc a été importé du Brésil au XVIe siècle vers l'Afrique[33], où il est maintenant cultivé. Au Brésil et en Amérique centrale, on l'utilise beaucoup frit pour accompagner les grillades. En hiver, le bouillon de manioc est très populaire. Il est également utilisé en farine légèrement rôtie pour accompagner les haricots. Cette même farine est l'ingrédient principal de la farofa.
On peut préparer les tubercules en les faisant cuire, puis en les lavant longuement à l'eau pour évacuer les traces de cyanure, et en les séchant au soleil[7].
Une fois pilé, à la main ou au moulin, on obtient une farine blanche appelée « foufou » dans les deux Congo. Cette farine est mélangée à de l'eau bouillante à égale proportion et constitue un aliment qui accompagne les plats en sauce. Elle peut aussi être donnée à de jeunes enfants. Le foufou a une valeur calorique sèche de 250 à 300 cal, soit près de la moitié lorsqu'elle est en pâte.
Une autre façon de le consommer est en pains de manioc (appelés « chikwangue » en République Démocratique du Congo, « bibôlô » au Cameroun, et « mangbèré » en Centrafrique). Ils sont riches en cellulose, consistants, mais très peu nourrissants. Leur prix très abordable favorise leur consommation à grande échelle. Il est recommandé de bien les mâcher afin de ne pas avoir de problème de digestion. Les tubercules sont aussi préparés en gâteaux cuits à l'étouffée appelés Ekok'a Makwamba[34] au Cameroun ou comme une pâtisserie classique [35].
À l'île Maurice le manioc est produit et consommé sous forme de biscuits, le plus souvent aromatisés, à la cannelle, à la crème anglaise, à la noix de coco ou encore au sésame. Le manioc est consommé sous forme d'une soupe avec de la viande de bœuf, poulet (appelés katkat manioc).
Les feuilles de manioc sont également consommées avec du riz (« riz-feuilles »), en République du Congo et en République démocratique du Congo sous le nom de mpondu, saka-saka ou « ngunza » ou « ngoundja » en République centrafricaine. Le matapa, plat typique du Mozambique, (vatapá au Brésil), est préparé avec les jeunes feuilles de manioc pilées avec de l'ail et la farine tirée des tubercules, cuites avec du crabe ou des crevettes. Aux Comores sous le nom de mataba, les feuilles sont accommodées avec un émincé de poisson.
En Côte d'Ivoire, le manioc est consommé sous forme de semoule cuite à la vapeur, ce qu'on appelle l’attiéké. L'attiéké est un plat national, principalement consommé dans les régions sud du pays. Il est souvent accompagné de sauce locale (claire, graine, etc.). Le manioc peut se consommer aussi sous forme de pain de manioc appelé foufou de manioc ou de plakali, essentiellement constitué de substance amidonnée. L'attiéké est consommé frais de préférence. Il se conserve et s'exporte ou se commercialise sous forme séchée. La production de manioc commence à se faire sous la forme industrielle par des petites unités de production d'attiéké. Cette forme n'est pas encore répandue en Côte d'Ivoire.
À la Réunion, les jeunes feuilles sont également consommées en brèdes[7].
À Madagascar, on consomme aussi les feuilles de manioc[7]; on les retrouve pilées comme ingrédient d'un plat national nommé ravitoto qui, associé à du riz, peut s'accompagner de viandes, crevettes, poissons et est parfois parfumé au coco.
Le principal élément nutritif que nous apportent racines et tubercules est l'énergie alimentaire et plus précisément sous forme de glucides. La teneur en protéines est faible, et dans presque toutes les protéines des plantes à racines comme dans celles des légumineuses, les amino-acides contenant du soufre sont les amino-acides limitants. Le manioc par exemple contient de petites quantités de vitamine C et du bêta-carotène ou encore de la provitamine A.
La protéine du manioc est moins riche en acides aminés essentiels que les autres plantes-racines. Cependant nous pouvons noter que la farine de manioc utilisée dans des essais d'alimentation animale, remplaçait plus avantageusement le blé que ne le faisaient le sorgho ou le maïs par exemple.
Le manioc est une racine tubérisée. En comparaison, si la pomme de terre contient 65 % d’amidon sur matière sèche et 9 % de protéines, le manioc a des taux de, respectivement 85 % et 2 %. Cette très faible teneur en protéines varie selon les pratiques agricoles, les conditions de culture et l’origine géographique. De plus, le manioc est relativement pauvre en acides aminés soufrés, notamment en cystéine et en méthionine. Néanmoins, on trouve une différence de teneur en protéines selon la partie ou la forme de manioc consommé. La proportion de protéines diffère entre les feuilles et les racines par exemple[36].
Les feuilles de manioc apparaissent comme un bon aliment par leur richesse en protéines, calcium, sels minéraux totaux et vitamines. L’avantage est que la feuille de manioc atteint des valeurs nutritionnelles protéiques importantes dès 5 mois après la plantation[36].
Les feuilles de manioc présentent un profil protéique très intéressant pour les populations qui consomment largement cette denrée. Un régime à base de tubercules de manioc qui apportent l'énergie nécessaire par l’amidon, voit sa valeur nutritionnelle améliorée de manière conséquente avec la consommation de la feuille, pour l’apport en protéines. Néanmoins, un déficit important en méthionine et en cystéine est à remarquer lors de la consommation de feuilles de manioc. Un autre aliment qui apporte ces acides aminés soufrés est de ce fait indispensable pour compléter ce régime.
La systématisation de la double consommation des feuilles et des tubercules de manioc dans les populations va permettre la limitation de l’apparition de maladies de carence en protéines, très présentes en Afrique chez les nourrissons et enfants principalement nourris de racines de manioc.
Manihot esculenta
Le manioc (Manihot esculenta) est une espèce de plantes dicotylédones de la famille des Euphorbiaceae, originaire d'Amérique centrale et d'Amérique du Sud, plus particulièrement du sud-ouest du bassin amazonien,. C'est un arbuste vivace qui est largement cultivé comme plante annuelle dans les régions tropicales et subtropicales pour sa racine tubérisée riche en amidon. Le terme « manioc » désigne d'ailleurs aussi bien la plante elle-même que, par métonymie, sa racine ou la fécule qui en est extraite.
On consomme généralement ses racines très riches en glucide et sans gluten, mais aussi ses feuilles en Afrique, en Asie et dans le nord du Brésil (pour la confection du maniçoba). Au nord et au nord-est du Brésil, le mot « farine » (en portugais farinha) désigne avant tout la farine de manioc, et non de blé. Cette farine n'a d'ailleurs pas l'aspect de la farine de blé : elle ressemble plutôt à une semoule sèche plus ou moins grossière de couleur allant du jaune vif au gris en passant par le blanc. Il s'agit en fait d'une fécule, mot plus adapté pour parler de la « farine » issue d'une racine.
Bia planda. Meastar gurb iad na Máigigh i Meicsiceo a shaothraigh den chéad uair é, ach fástar mar bharr tábhachtach ar fud na dtrópaicí anois é. Is féidir leis a bheith ina luibh íseal, ina thom nó ina chrann caol, le fréamhacha méithe tiúbracha is 5-9 duilleog fheanchruthach. Bíonn na fréamhacha nimhiúil mar go bhfuil siúcra a tháirgeann ciainíd iontu, agus is gá iad a mhilleadh trí phróiseas casta scríobtha, comhbhrúite is téite. Ina dhiaidh sin is féidir raon leathan earraí a dhéanamh as, ina measc plúr casabhaigh, arán, taipióca, stáirse níocháin is deoch alcólach.
A mandioca[1] (Manihot esculenta), ás veces tamén chamada de iuca (cómpre non confundir co xénero Yucca sp), é unha planta euforbiácea (da familia Euphorbiaceae) tropical, arbustiva ou arbórea, de até 3 m de altura, raíces tuberosas, follas grandes moi divididas, flores amarelas en acio e froito en cápsula alada.
A raíz posúe unha fécula alimentaria, velenosa acabada de extraer, mais comestíbel a xeito de tapioca, obtida despois de someter a fécula verde a unha lixeira cocedura[2]. A tapioca é un alimento rico en glícidos como o amidón[3].
É un arbusto perennifolio, monoico, con raíces tuberosas engrosadas, fusiformes e fibrosas. As follas son alternas, palmadas e estipuladas.
Cultívase coma alimento básico en moitos países tropicais. A mandioca é a terceira fonte de glícidos da humanidade.[4][5] A mandioca clasifícase como "doce" ou "amarga" dependendo do nivel da substancia tóxica (glicósidos cianoxénicos) que contén. Unha preparación pouco coidadosa da mandioca causa unha doenza chamada konzo. No entanto os agricultores prefiren cultivar variedades "amargas" xa que son máis resistentes ás pragas.[6]
A raizame da mandioca ten de 5 a 10 cm de diámetro e chega até os 50 a 80 cm de longo. O interior da raíz pode ser branco ou amarelento. É rica en amidón, calcio , fósforo e vitamina C (25 mg/100 g) porén pobre en proteínas e outros nutrientes.
A mandioca (Manihot esculenta), ás veces tamén chamada de iuca (cómpre non confundir co xénero Yucca sp), é unha planta euforbiácea (da familia Euphorbiaceae) tropical, arbustiva ou arbórea, de até 3 m de altura, raíces tuberosas, follas grandes moi divididas, flores amarelas en acio e froito en cápsula alada.
A raíz posúe unha fécula alimentaria, velenosa acabada de extraer, mais comestíbel a xeito de tapioca, obtida despois de someter a fécula verde a unha lixeira cocedura. A tapioca é un alimento rico en glícidos como o amidón.
Prawy maniok (Manihot esculenta) je rostlina ze swójby mlóčenjowych rostlinow (Euphorbiaceae).
Wědomostne mjeno Mánihot pochadźa přez starše francoske słowo manihot (nětko manioc) z tupiskeho słowa mandioca a guaraniskeho słowa mandio „na škrobje bohate dule při M. esculenta.[1]
Prawy maniok (Manihot esculenta) je rostlina ze swójby mlóčenjowych rostlinow (Euphorbiaceae).
Ketela pohon, ubi kayu, atau singkong (Manihot utilissima) adalah perdu tahunan tropika dan subtropika dari suku Euphorbiaceae. Umbinya dikenal luas sebagai makanan pokok penghasil karbohidrat dan daunnya sebagai sayuran.
Perdu, bisa mencapai 7 meter tinggi, dengan cabang agak jarang. Akar tunggang dengan sejumlah akar cabang yang kemudian membesar menjadi umbi akar yang dapat dimakan. Ukuran umbi rata-rata bergaris tengah 2–3 cm dan panjang 50–80 cm, tergantung dari klon/kultivar. Bagian dalam umbinya berwarna putih atau kekuning-kuningan. Umbi singkong tidak tahan simpan meskipun ditempatkan di lemari pendingin. Gejala kerusakan ditandai dengan keluarnya warna biru gelap akibat terbentuknya asam sianida yang bersifat meracun bagi manusia.[butuh rujukan]
Umbi ketela pohon merupakan sumber energi yang kaya karbohidrat namun sangat miskin protein. Sumber protein yang bagus justru terdapat pada daun singkong karena mengandung asam amino metionina.[butuh rujukan]
Manihot esculenta pertama kali dikenal di Amerika Selatan kemudian dikembangkan pada masa prasejarah di Brasil dan Paraguay, sejak kurang lebih 10 ribu tahun yang lalu. Bentuk-bentuk modern dari spesies yang telah dibudidayakan dapat ditemukan bertumbuh liar di Brasil selatan. Meskipun spesies Manihot yang liar ada banyak, semua kultivar M. esculenta dapat dibudidayakan. Walaupun demikian, bukti-bukti arkeologis budidaya singkong justru banyak ditemukan di kebudayaan Indian Maya, tepatnya di Meksiko dan El Salvador.
Produksi singkong dunia diperkirakan mencapai 192 juta ton pada tahun 2004. Nigeria menempati urutan pertama dgn 52,4 juta ton, disusul Brasil dgn 25,4 juta ton. Indonesia menempati posisi ketiga dgn 24,1 juta ton, diikuti Thailand dgn 21,9 juta ton (FAO, 2004[1]) Sebagian besar produksi dihasilkan di Afrika 99,1 juta ton dan 33,2 juta ton di Amerika Latin dan Kepulauan Karibia.
Singkong ditanam secara komersial di wilayah Indonesia (waktu itu Hindia Belanda) pada sekitar tahun 1810[2], setelah sebelumnya diperkenalkan orang Portugis pada abad ke-16 dari Brasil. Menurut Haryono Rinardi dalam Politik Singkong Zaman Kolonial, singkong masuk ke Indonesia dibawa oleh Portugis ke Maluku sekitar abad ke-16. Tanaman ini dapat dipanen sesuai kebutuhan. “Sifat itulah yang menyebabkan tanaman ubi kayu seringkali disebut sebagai gudang persediaan di bawah tanah,” tulis Haryono.[butuh rujukan]
Butuh waktu lama singkong menyebar ke daerah lain, terutama ke Pulau Jawa. Diperkirakan singkong kali pertama diperkenalkan di suatu kabupaten di Jawa Timur pada 1852. “Bupatinya sebagai seorang pegawai negeri harus memberikan contoh dan bertindak sebagai pelopor. Kalau tidak, rakyat tidak akan mempercayainya sama sekali,” tulis Pieter Creutzberg dan J.T.M. van Laanen dalam Sejarah Statistik Ekonomi Indonesia.[butuh rujukan]
Namun hingga 1876, sebagaimana dicatat H.J. van Swieten, kontrolir di Trenggalek, dalam buku De Zoete Cassave (Jatropha janipha) yang terbit 1875, singkong kurang dikenal atau tidak ada sama sekali di beberapa bagian Pulau Jawa, tetapi ditanam besar-besaran di bagian lain. “Bagaimanapun juga, singkong saat ini mempunyai arti yang lebih besar dalam susunan makanan penduduk dibandingkan dengan setengah abad yang lalu,” tulisnya, sebagaimana dikutip Creutzberg dan van Laanen. Sampai sekitar tahun 1875, konsumsi singkong di Jawa masih rendah. Baru pada permulaan abad ke-20, konsumsinya meningkat pesat. Pembudidayaannya juga meluas. Terlebih rakyat diminta memperluas tanaman singkong mereka.[butuh rujukan]
Peningkatan penanaman singkong sejalan dengan pertumbuhan penduduk Pulau Jawa yang pesat. Ditambah lagi produksi padi tertinggal di belakang pertumbuhan penduduk. “Singkong khususnya menjadi sumber pangan tambahan yang disukai,” tulis Marwati Djoened Poesponegoro dan Nugroho Notosusanto dalam Sejarah Nasional Indonesia V. Hingga saat ini, singkong telah menjadi salah satu bahan pangan yang utama, tidak saja di Indonesia tetapi juga di dunia. Di Indonesia, singkong merupakan makanan pokok ketiga setelah padi-padian dan jagung.[butuh rujukan]
Hindia Belanda pernah menjadi salah satu pengekspor dan penghasil tepung tapioka terbesar di dunia. Di Jawa banyak sekali didirikan pabrik2 pengolahan singkong untuk dijadikan tepung tapioka. Seperti dalam buku Handbook of the Netherlands East Indies, pada tahun 1928 tercatat 21,9% produksi tapioka diekspor ke Amerika Serikat, 16,7% ke Inggris, 8,4% ke Jepang, lalu 7% dikirim ke Belanda, Jerman, Belgia, Denmark dan Norwegia. Biasanya tepung olahan singkong tersebut dimanfaatkan sebagai bahan baku lem dan permen karet, industri tekstil dan furniture.[butuh rujukan]
Singkong adalah nama lokal di kawasan Jawa Barat untuk tanaman ini. Nama "ubi kayu" dan "ketela pohon" dipakai dalam bahasa Melayu secara luas. Nama "ketela" secara etimologi berasal dari kata dalam bahasa Portugis "castilla" (dibaca "kastiya"), karena tanaman ini dibawa oleh orang Portugis dan Castilla (Spanyol).[butuh rujukan]
Umbi singkong dapat dimakan mentah. Kandungan utamanya adalah pati dengan sedikit glukosa sehingga rasanya sedikit manis. Pada keadaan tertentu, terutama bila teroksidasi, akan terbentuk glukosida racun yang selanjutnya membentuk asam sianida (HCN). Sianida ini akan memberikan rasa pahit. Umbi yang rasanya manis menghasilkan paling sedikit 20 mg HCN per kilogram umbi segar, dan 50 kali lebih banyak pada umbi yang rasanya pahit. Proses pemasakan dapat secara efektif menurunkan kadar racun.[butuh rujukan]
Dari pati umbi ini dibuat tepung tapioka (kanji).
Dimasak dengan berbagai cara, singkong banyak digunakan pada berbagai macam masakan. Direbus untuk menggantikan kentang, dan pelengkap masakan. Tepung singkong dapat digunakan untuk mengganti tepung gandum, cocok untuk pengidap alergi gluten.
Kandungan gizi singkong per 100 gram meliputi:[3]
Sedangkan daun singkong yang banyak dijadikan sayuran pada masakan Sunda dan masakan Padang memiliki nutrisi sebagia berikut:[4]
Nutrisi Satuan Kadar Protein gram 6.8 Kalsium mg 165 Fosfor mg 54 Besi mg 2.0 Vitamin A IU 11000 Vitamin C mg 275Tanaman singkong disebut manis atau beracun, tergantung kandungan asam hydrocyanic dalam akarnya, yang umum diakui mengandung kurang dari 50 miligram asam hydrocyanic per kilogram bahan segar.Saat ini tersedia 10 varietas ubi kayu di pasaran. Kesepuluh varietas tersebut dikelompokkan menjadi dua, yakni kelompok varietas ubi kayu untuk pangan dan untuk industri.
Varietas untuk pangan adalah
Sedangkan untuk ubi industri adalah
Varietas untuk pangan mempunyai tekstur umbi yang pulen dengan kadar HCN < 50 miligram per kilogram dan mempunyai rasa tidak pahit. Sedangkan ubi jalar untuk industri mempunyai kadar patin atau kadar bahan kering sekitar 0,6 gram per kilogram
Beberapa varietas unggul singkong yang telah dilepas oleh Kementrian Pertanian antara lain Adira 1, Adira 2, Adira 4, Malang 1, Malang 2, Darul Hidayah, Malang 4 maupun Malang 6.
Singkong adalah nama lokal di kawasan Jawa Barat untuk tanaman ini. Nama "ubi kayu" dan "ketela pohon" dipakai dalam bahasa Melayu secara luas. Nama "ketela" secara etimologi berasal dari kata "castilla" (dibaca "kastilya"), karena tanaman ini dibawa oleh orang Portugis dan Castilla (Spanyol).[butuh rujukan]
Dalam bahasa lokal, bahasa Jawa menyebutnya pohung, bahasa Sangihe bungkahe, bahasa Tolitoli dan Gorontalo kasubi, dan bahasa Sunda sampeu.[butuh rujukan]
Ketela pohon, ubi kayu, atau singkong (Manihot utilissima) adalah perdu tahunan tropika dan subtropika dari suku Euphorbiaceae. Umbinya dikenal luas sebagai makanan pokok penghasil karbohidrat dan daunnya sebagai sayuran.
Kassavarót (fræðiheiti Manihot esculenta) er viðarkenndur runni af Euphorbiaceae ætt og á uppruna sinn í Suður-Ameríku. Þessi runni er ræktaður í hitabeltislöndum vegna rótanna sem innihalda mikið kolvetni. Þurrkuð kassavarót er möluð í mjöl sem kallað er tapíóka en einnig gerjuð og er þá kölluð garri. Kassavarót er mikilvægur fæðugjafi í þróunarlöndum og grunnfæði um 500 milljóna manna. Kassavarót þolir vel þurrk og vex í ófrjóum jarðvegi. Nígería er stærsti framleiðandi kassavarótar.
La manioca (Manihot esculenta Crantz), anche nota come cassava o yuca (da non confondere con la yucca, pianta succulenta dell'America centrale), è una pianta della famiglia delle Euphorbiaceae originaria del Sudamerica. È coltivata per le sue radici tuberizzate commestibili, molto ricca in amido e priva di glutine, che costituiscono una parte importante della dieta quotidiana di molte popolazioni, soprattutto africane, tra le latitudini 30° Nord e 30° Sud. La radice viene preparata e cucinata in moltissimi diversi modi; tra l'altro, se ne ricava una fecola nota come tapioca. La specie è coltivata in gran parte delle regioni tropicali e subtropicali. Con una produzione stimata dalla FAO per il 2020 in 303 milioni di tonnellate ottenute su 28,2 milioni di ettari, la manioca è la terza fonte di energia per consumo umano nel mondo, dopo il mais (1.162 milioni di tonnellate su 202 milioni di ettari) e il riso (757 milioni di tonnellate su 164 milioni di ettari)[1] ed è una delle principali fonti di cibo per molte popolazioni dell'Africa sub-sahariana.[2] La radice viene preparata e cucinata in moltissimi diversi modi; tra l'altro, se ne ricava una fecola nota come tapioca. È coltivata in un centinaio di paesi tropicali, che nel 2020 hanno prodotto 303 milioni di tonnellate su 28,2 milioni di ettari; l’Africa è la regione con la produzione più importante. Coltura relativamente poco esigente, si adatta a quasi tutti i tipi di rotazioni e sequenze di colture e di consociazioni e può essere coltivata in sistemi estremamente diversi. Ciò la rende molto adatta alle strategie di gestione del rischio degli agricoltori che, in sistemi colturali caratterizzati da basso impiego di manodopera, devono fare i conti con suoli a limitata fertilità e condizioni climatiche, economiche e politiche altamente incerte. Inoltre, la raccolta è molto plastica e dura da sei a ventiquattro mesi, rendendo quindi le radici disponibili tutto l'anno e garantendo così una buona produzione per i periodi di magra. Oltre alla radice, le famiglie coltivatrici ricavano combustibile dai fusti e foraggio dalle foglie. In alcune regioni, anche le foglie giovani sono una fonte significativa di proteine e di vitamine. Capace di fornire un importante contributo alla sicurezza alimentare e alla riduzione della povertà, è sempre più parte di una catena del valore orientata all'approvvigionamento delle città e dell'industria. Di fronte ai cambiamenti globali e in particolare al riscaldamento globale, questa pianta ha caratteristiche di resilienza che potrebbero aumentare ulteriormente la sua importanza nei paesi tropicali.
Si ritiene che la manioca derivi dalla sottospecie flabellifolia, proveniente dal Brasile centro-occidentale. In quest'area la manioca viene coltivata probabilmente da non meno di 10.000 anni[3]. Il ritrovamento di polline nel sito archeologico di San Andrés dimostra la presenza della manioca nel Golfo del Messico 6.600 anni fa[4]. La più antica prova certa della sua coltivazione è stata trovata nel sito Maya di Joya de Cerén, in Salvador, e risale a 1.400 anni fa[5]. Con il suo alto potenziale nutritivo, essa era già un alimento di base per le popolazioni originarie del Sudamerica settentrionale, della Mesoamerica meridionale e dei Caraibi, al tempo del primo contatto con gli europei nel 1492.
La manioca era un alimento di base delle civiltà precolombiane nelle Americhe ed è spesso rappresentata nelle arti indigene pre-colombiane. I Moche la dipinsero spesso nelle loro ceramiche[6].
Gli spagnoli, durante la loro occupazione delle isole dei Caraibi, consideravano mais e manioca inconsistenti, pericolosi e non nutrienti, preferendo cibi a loro più familiari, come il pane bianco di farina di grano[7]. Inoltre, la farina di manioca non poteva essere utilizzata per la comunione e divenire Corpo di Cristo, in quanto «La farina di grano era il simbolo della cristianità stessa» e l'era coloniale del catechismo stabiliva esplicitamente che solo il fior di farina poteva essere usato[8]. Ciononostante, la coltivazione e il consumo di cassava continuarono e la produzione di massa di pane di manioca fu la prima industria cubana creata dagli spagnoli[9]. Così poté essere garantita l'alimentazione degli equipaggi delle navi che partivano, cariche di merci, per l'Europa dai porti cubani di L'Avana, Santiago di Cuba e Baracoa[10]. Si registravano problemi intestinali, a bordo, pare a causa della qualità della farina cubana[11].
La manioca fu introdotta in Africa dal Brasile da mercanti portoghesi nel XVI secolo. Nel medesimo periodo essa venne introdotta in Asia con il cosiddetto scambio colombiano da mercanti portoghesi e spagnoli e piantata nelle colonie di Goa, Malacca, Indonesia orientale, Timor e delle Filippine. Il mais e la manioca sono oggi importanti alimenti di base, che hanno rimpiazzato i raccolti originari africani[12]. Essa è anche diventata un alimento importante in Asia, coltivato estensivamente in Indonesia, Thailandia e Vietnam[13]. La manioca è talvolta descritta come il "pane dei tropici"[14], da non confondere con Encephalartos, con Artocarpus altilis o con Treculia africana.
Pianta arbustiva, perenne, dicotiledone, alta da uno a cinque metri, ha rami fragili a scorza liscia. Le foglie sono semplici, alterne e caduche, costituite da lembi multilobati (da 3 a 9 lobi), lunghi da 10 a 20 cm e attaccati allo stelo da piccioli lunghi fino a 30 cm. I fiori unisessuali sono raggruppati in infiorescenze con fiori maschili in alto e femminili alla base. Il frutto è una capsula contenente tre semi. Poiché i semi germinano con difficoltà, per la produzione, si usano le talee prelevate dalla coltura precedente. A contatto con il terreno umido, la talea emette radici nodali e basali. Ogni radice primaria è un potenziale sito per immagazzinare riserve di amido, che iniziano ad accumularsi già dalle prime settimane di vita. Le radici, tuberizzate e fascicolate, lunghe fino a un metro, sono di colore scuro, biancastre e fibrose all'interno. In genere cilindriche, ma molto variabili per dimensioni e forma, con un contenuto di amido del 20-40%. Ogni pianta produce normalmente 5-10 tuberi, generalmente lunghi 30-45 cm, con un diametro di 5-15 cm e del peso di 900 – 2.300 grammi. Le cultivar differiscono in rapporto alla distribuzione dell'acido cianidrico (HCN) nelle radici: presente in quantità variabile in tutta la radice delle cultivar amare, esso si trova solo nella corteccia di quelle dolci. La manioca è dotata di meccanismi fisiologici, che le consentono una notevole resilienza agli stress idrici, ma l'eventuale carenza idrica determina una limitazione della crescita e una riduzione della sintesi dell'amido. La resa ottimale si consegue con 1.200 - 1.500 mm di pioggia (non è quasi mai irrigata), a una temperatura media di 23-24°C, con due - tre mesi di stagione secca. Il periodo di luce ideale si colloca intorno alle 12 ore al giorno. Relativamente plastica rispetto alle condizioni edafiche, si adatta praticamente a tutti i tipi di terreno, eccettuati quelli con eccessi idrici, preferendo quelli debolmente acidi. Una tessitura del terreno leggera facilita lo sviluppo e, poi, lo sradicamento alla raccolta. Risponde bene a buone condizioni di fertilità, con rese che possono superare le 60 t/ha in terreni ricchi o con sufficiente concimazione[15].
Nelle tabelle qui sotto sono presentati i dati di produzione relativi al 2020, l'anno più recente per il quale la FAO mette a disposizione i dati sulla produzione agricola mondiale. In quest'anno, 95 paesi hanno prodotto 303 milioni di tonnellate su 28,2 milioni di ettari, con un resa per ettaro di 10,7 tonnellate. Nigeria, Repubblica Democratica del Congo, Tailandia, Ghana e Indonesia contribuiscono per oltre 50% della produzione. L’Africa rimane la regione con la più importante produzione (64%). Cambogia e Indonesia vantano le rese più elevate: 30,1 e 26,1 tonnellate per ettaro rispettivamente, ben al di sopra della media mondiale di 10,7 t/ha. Nell'ultimo quarto di secolo, la produzione di radici è raddoppiata (con significativi incrementi in Africa e contrazioni in Asia), a fronte della triplicazione della superficie coltivata e della relativa diminuzione delle rese (-30% a livello globale)[1].
Gli scambi internazionali di prodotti non lavorati, con importazioni complessive di sette milioni di tonnellate, riguardano esclusivamente prodotti disidratati. Tra gli esportatori primeggiano Tailandia e Laos, tra gli importatori, Cina, Tailandia e Corea del Sud[1].
Tabella 1 - I 10 maggiori produttori di manioca nel 2020[1]
Tabella 2 - La produzione di manioca nel mondo nel 2020[1]
La manioca è coltivata per le sue radici tuberizzate, ricche di amido, che costituiscono una parte importante della dieta quotidiana di molte popolazioni, soprattutto africane, tra le latitudini 30° Nord e 30° Sud, con precipitazioni annuali che variano da 600 mm a oltre 4.000 mm, distribuite in una o due stagioni. Dotata di grande plasticità rispetto alle condizioni ambientali, si adatta molto meglio della maggior parte delle altre colture a suoli degradati e a periodi di siccità. Trova le condizioni più favorevoli nella fascia equatoriale, dove può essere coltivata fino a 2.000 m di altitudine. La manioca svolge un ruolo socioeconomico di rilievo in quanto importante fonte di cibo, di foraggio e di reddito a livello familiare, grazie alla vendita delle eventuali eccedenze di produzione, pur richiedendo poche cure durante la crescita, ad eccezione del controllo delle infestanti durante i primi mesi, con un fabbisogno di manodopera agricola più basso di tutte le colture tropicali di base. Inoltre, sotto il profilo agro-economico, presenta ulteriori vantaggi: le sue parti economicamente pregiate non sono necessarie per la riproduzione, che avviene per talea; finita la raccolta, il terreno rimane smosso quanto basta per la coltura successiva e, se trasformata in prodotti secchi, può essere immagazzinata e conservata con relativa facilità[16]. I principali vincoli nella produzione sono le superfici ridotte, la bassa fertilità del suolo e la malattia del mosaico. Inoltre, la sua coltivazione in terreni leggeri con pendenze eccessive può originare fenomeni di erosione anche gravi, in ragione dei lunghi tempi di copertura del terreno da parte delle giovani piante. Buone pratiche agronomiche (ridotta spaziatura tra le piante, piantumazione secondo le curve di livello, consociazione[17] e lavorazione ridotta), utilizzate da sole o in combinazione, possono ridurre l'erosione del 50-90%[18][19].
La manioca è spesso coltivata in ambienti fragili, come sui pendii e ai margini delle foreste. Ha la reputazione di esaurire le riserve di nutrienti del suolo e di causare una grave erosione, quando viene piantata sui pendii. La maggior parte della manioca è prodotta da piccoli agricoltori che vivono in ambienti marginali e fragili in Africa, Asia e America Latina, su terreni molto acidi e sterili (spesso inclini all'erosione), dove altri raccolti non crescerebbero bene. Presso i piccoli e medi agricoltori la manioca è generalmente coltivata in coltura pura, se destinata al mercato o all'industria e associata a cereali (mais, riso pluviale ed altri), leguminose (arachidi. fagioli, niébé), piante da orto, ecc.) o anche giovani piantagioni (palme da olio, alberi della gomma, ad esempio in Cina e in Viet Nam), quando prodotta per autoconsumo. Può aprire o chiudere la rotazione colturale[20] e precedere o seguire il maggese a seconda dei sistemi colturali, delle condizioni di fertilità del terreno e dei fabbisogni delle famiglie coltivatrici. In gran parte delle pianure africane la manioca viene coltivata con il sistema taglia e brucia, di solito come ultimo raccolto in una rotazione, dopo il mais, niébé e il riso pluviale, e prima del maggese. La manioca è generalmente l'ultima coltura nella rotazione perché produrrà comunque una resa ragionevole su terreni poveri di sostanze nutritive[21].
La scelta della cultivar dipende dal sistema colturale (pura o associata), dalla resistenza ai virus, dalle abitudini alimentari e dal mercato. In genere, per consumo si prediligono cultivar dolci con ciclo inferiore all'anno, con elevato contenuto di sostanza secca e buona regolarità nel peso individuale delle radici (da 400 a 800 g).
L'impianto avviene all'inizio della stagione delle piogge, periodo che garantisce il miglior avvio e la crescita più rapida della coltura, ma dove le precipitazioni sono ben distribuite, può essere piantata – e dunque raccolta - in qualsiasi momento dell'anno. La preparazione del terreno è generalmente eseguita dopo aver pulito l'appezzamento con il taglio e l'interramento o la combustione di erbe infestanti o dei residui della coltura precedente, con la zappa, talvolta con l’uso di aratri a traino animale e non supera dunque i 20-25 cm di profondità. La domanda di nutrienti riguarda principalmente azoto e potassio, da somministrare eventualmente all'inizio del ciclo colturale. La fertilizzazione, alla quale la coltura generalmente risponde bene, è relativamente poco praticata. I produttori tradizionali limitano l'impiego eventuale di prodotti chimici quali fertilizzanti o pesticidi alle colture da reddito, che possono coprire le spese sostenute. Così, la manioca beneficia talvolta degli effetti residuali della fertilizzazione somministrata a tali colture, quando coltivate in associazione.
Nel sistema contadino, le talee sono prelevate da un vecchio appezzamento in produzione. Come tutto il materiale di propagazione vegetativa, esse possono trasmettere agenti patogeni e parassiti ed è dunque opportuno assicurare la rigorosa selezione delle piante e un trattamento fungicida-insetticida. Lunghe in genere 20 - 30 cm o con quattro o più nodi, le talee sono prelevate dalle parti ben lignificate delle piante madri. La densità di impianto e la spaziatura variano soprattutto a seconda della cultivar, del sistema di coltura, della fertilità del suolo e della destinazione d'uso. Le densità variano tra 10.000 e 20.000 piante per ettaro (in coltura pura), gli intervalli tra le file generalmente variano da 80 a 120 cm e l'interlinea da 60 a 100 cm. La talea può essere piantata, tra i cinque e i dieci centimetri di profondità, con diverse inclinazioni (verticale, obliqua, orizzontale) a seconda delle condizioni ambientali e delle tradizioni locali. L'impianto orizzontale su terreno piano è, di regola, praticato nei terreni ben drenati; alla rincalzatura si provvede nel caso di terreni esausti o troppo umidi[15].
Per il controllo delle erbe infestanti, è determinante la scelta della cultivar, delle colture associate e della densità di impianto. La copertura del terreno è lenta e sono necessarie da una a tre scerbature; il controllo chimico dà ottimi risultati. In Africa, il diserbo manuale richiede più di trenta giorni/ettaro.
Le malattie virali di maggiore impatto economico sono il Mosaico della Cassava e il Virus della Streak Brown della Cassava, trasmesse sia per talea che dalla mosca bianca del tabacco. Il controllo dei virus si consegue mantenendo le piante libere da agenti patogeni e con la selezione di cultivar resistenti. La malattia batterica più dannosa è la batteriosi vascolare. I metodi più efficaci ed economici rimangono l'impiego di cultivar resistenti o tolleranti, l'utilizzo di materiale vegetativo sano, il rispetto delle buone pratiche colturali e il controllo biologico. In alcune aree, roditori, scimmie e cinghiali possono causare danni anche gravi: talvolta, per scoraggiare questi predatori, i coltivatori piantano manioca amara intorno agli appezzamenti di manioca dolce.
La raccolta avviene a dieci - dodici mesi per il consumo diretto e da 18 a 24 mesi per l'industria. Le rese ottimali si ottengono da coltivazioni di 12 a 20 mesi. Le rese variano da 5 a 15 t/ha, in condizioni normali, ma possono scendere fino a 3 t/ha su terreni poveri senza concimazione, e possono raggiungere le 60 t in terreni fertili. Il contenuto in sostanza secca delle radici è più elevato nella stagione secca, quando però la compattezza del terreno rende più problematico lo sradicamento. Da un ettaro di manioca si possono ottenere anche talee selezionate sufficienti per piantare 3-4 ettari; dopo la raccolta, i fusti vengono conservati in un luogo asciutto fino alla successiva semina[22][23][24].
Occorrono 100-120 giornate di lavoro per coltivare un ettaro di manioca. Questo non include il gravoso lavoro di essiccazione e di trasformazione in farina, che spetta tradizionalmente alla donna.
=== Agricoltura moderna La meccanizzazione delle tecniche di coltivazione è limitata. Esistono poche grandi piantagioni semi-meccanizzate in Indonesia, Malesia e Brasile, tra gli altri. La monocoltura[25] è, in questi casi, di regola.
Nelle coltivazioni motorizzate su appezzamenti di grandi dimensioni, la preparazione del terreno viene effettuata con uno o due passaggi di aratro, eventualmente preceduti da ripuntatura su terreni compatti, seguita da erpicatura. in Brasile, si impiegano per la piantumazione di un ettaro da due a sette ore. Per la piantumazione diretta senza lavorazione preliminare del terreno, sono spesso necessari interventi localizzati di ammorbibimento sulla linea di impianto per favorire lo sviluppo delle radici.
Nella coltivazione intensiva è necessario compensare le esportazioni di nutrienti con somministrazioni regolari di fertilizzanti. La manioca rimuove infatti notevoli quantità di nutrienti dal terreno. Con una produzione di 25 t/ha di radici vengono asportate le seguenti quantità di nutrienti: di 53,5 kg di azoto, 26,3 kg di fosforo, 105 kg di potassio oltre a 17,2 kg di calcio e 9,75 kg di magnesio. Il potassio è spesso il fattore limitante. La corretta pratica di concimazione dipenderà dal terreno in questione (e da altri fattori limitanti, come le precipitazioni), ma una raccomandazione di base generale è di utilizzare circa 500 kg/ha di fertilizzante completo (NPK) 12:12:18. In condizioni di terreno sfavorevoli, una concimazione adeguata può triplicare o quadruplicare le rese[26], che variano col variare della durata del ciclo, della natura del terreno e del clima. Il diserbo meccanico a trazione animale o meccanizzato mediante utensili a denti o dischi è generalmente possibile fino al terzo mese, purché le piante siano sufficientemente flessibili (da 1,0 a 1,5 m di altezza), in modo da non essere troppo danneggiate dal passaggio degli attrezzi. Il diserbo chimico può rappresentare una valida alternativa[15] La raccolta della manioca è difficile da meccanizzare, per i vincoli rappresentati dalla forma e dalla distribuzione delle radici nel terreno e dalla profondità a cui si trovano. Esistono lamine rigide e flessibili, che lavorano alla profondità di 40-50 cm, rompendo il terreno e smuovendo le radici, che poi sono raccolte a mano. Queste raccoglitrici meccaniche hanno rese di circa sei ore per ettaro, con perdite spesso elevate. In Malesia, è in uso una macchina per la raccolta della manioca che scava le radici e le carica in un rimorchio al seguito. Nelle piantagioni le rese di 30-40 t/ha sono normali e con cultivar selezionate ad alto rendimento possono superare le 50 t/ha. Rese di 40-50 t sono normali in Africa centrale, in Madagascar, in Indonesia e in Brasile.
In Africa, la manioca è una coltura ad alta intensità di manodopera, coltivata con attrezzi manuali tradizionali da piccoli produttori, per consumo familiare e per la vendita delle eccedenze. Sia gli uomini che le donne sono impegnati in tutte le operazioni, dalla preparazione del terreno alla raccolta; la lavorazione della manioca su piccola scala è appannaggio delle donne, sebbene la maggior parte delle attrezzature meccanizzate siano gestite da uomini. Le donne svolgono un ruolo preponderante anche nella commercializzazione, talvolta comprano la coltura o il prodotto dai mariti e da altri agricoltori e li commercializzano[27][28].
In America Centrale e meridionale, la manioca, un tempo coltura di sussistenza, è oggi coltivata principalmente come coltura da reddito. La preparazione del terreno è eseguita meccanicamente, la semina e la raccolta sono manuali, comuni l’utilizzazione dei fertilizzanti e dei pesticidi. La partecipazione delle donne si concentra sulla lavorazione e sulla vendita dei prodotti, mentre minore è la loro partecipazione alle operazioni di semina, controllo delle erbe infestanti, fertilizzazione e raccolta. Minimo è il loro coinvolgimento nella preparazione del terreno, nel controllo dei parassiti e delle malattie e nelle modalità di affitto dei terreni[29].
In Asia, le operazioni possono essere completamente manuali, parzialmente meccanizzate o con traino animale, in particolare la preparazione del terreno, la semina e la raccolta; il diserbo è ancora manuale, ma l'uso di erbicidi sta diventando popolare. La maggior parte delle operazioni sono eseguite da entrambi i sessi. Sebbene le donne siano meno coinvolte nel processo decisionale sulla produzione di manioca e sugli investimenti agricoli complessivi, esse svolgono un ruolo importante nella produzione e nelle attività post-raccolta.
Il Centro Internazionale di agricoltura tropicale - CIAT, in Colombia, impiega oltre 300 scienziati e dispone di una grande raccolta di cultivar. Per l'Asia, il CIAT ha creato una filiale a Bangkok, in Thailandia. In Africa, l'Istituto Internazionale di Agricoltura Tropicale – IITA, (Nigeria), offre cultivar adattate a diverse condizioni edafo-climatiche e sistemi di coltivazione. Ai Caraibi, i principali istituti che lavorano per promuovere il miglioramento della produzione e della produttività della manioca sono l'Istituto caraibico per la ricerca e lo sviluppo dell'agricoltura - CARDI e l'Istituto Interamericano per la cooperazione agricola - IICA. In Europa sono attivi il Centro di cooperazione internazionale di ricerca agronomica per lo sviluppo – CIRAD e l'Istituto per lo sviluppo – IRD, in Francia; l'Università Cattolica di Lovanio in Belgio e l'Istituto per le risorse naturali - NRI in Gran Bretagna. Esistono poi numerosi programmi nazionali coinvolti nella creazione e diffusione delle cultivar.
Nelle regioni tropicali e subtropicali, la manioca è una coltura importante per la sicurezza alimentare e per l'industria. Formidabile produttrice di calorie e proteine (se si includono le parti aeree) per unità di terra e di lavoro, è la terza fonte di energia, dopo il mais e il riso. Coltivata in un centinaio di paesi tropicali, rappresenta una componente fondamentale della dieta per oltre 800 milioni di persone - di cui 500 milioni in Africa - e la sua produzione è in costante aumento. In queste regioni, la manioca è molto più produttiva dei cereali, soprattutto in suoli impoveriti e marginali, con una resa media annua di 3 t/ha di sostanza secca contro meno di 1 t/ha per i cereali.
Coltura relativamente poco esigente che consente a milioni di piccoli agricoltori di sfamare le proprie famiglie, si adatta a quasi tutti i tipi di rotazioni e sequenze di colture[30] e di consociazioni e può essere coltivata in sistemi estremamente diversi. Essa consente una grande flessibilità nell'impiego di manodopera e nell'allocazione delle risorse in generale. Ciò rende la manioca molto adatta alle strategie di gestione del rischio degli agricoltori che, in sistemi colturali caratterizzati da basso impiego di manodopera, devono fare i conti con suoli a bassa fertilità e condizioni climatiche, economiche e politiche altamente incerte. Inoltre, la raccolta è molto plastica e dura da sei a ventiquattro mesi, rendendo quindi le radici disponibili tutto l'anno e garantendo così una buona produzione per i periodi di magra, ad esempio prima del nuovo raccolto di cereali. Oltre alla radice, le famiglie coltivatrici ricavano combustibile dai fusti e foraggio dalle foglie. In alcune regioni (Africa, America Latina), anche le foglie giovani sono una fonte significativa di proteine e di vitamine.
Capace di fornire un importante contributo alla sicurezza alimentare e alla riduzione della povertà, è sempre più parte di una catena del valore orientata all'approvvigionamento delle città e dell'industria. Di fronte ai cambiamenti globali e in particolare al riscaldamento globale, questa pianta ha caratteristiche di resilienza che potrebbero aumentare ulteriormente la sua importanza nei paesi tropicali.
All'interno delle famiglie coltivatrici, che forniscono il grosso della produzione almeno in Africa, uomini e donne svolgono ruoli diversi, ma hanno un potere decisionale diseguale, nonché differenze nell'accesso e nel controllo delle risorse produttive agricole. Come risultato di queste differenze, le loro opinioni, bisogni e priorità per migliorare il loro potenziale produttivo differiscono e ciò potrebbe influire negativamente sullo sviluppo delle attività[27][28].
La radice di manioca può essere cucinata in una grande varietà di modi, molti dei quali identici a quelli impiegati per le patate. La si può mangiare bollita, eventualmente schiacciata in forma di purè; dopo la bollitura o la cottura a vapore può essere affettata o ridotta in piccoli pezzi e fritta come le patatine o arrostita come le patate al forno.
La manioca può essere anche pestata in impianti tradizionali, chiamati casas de farinha per ottenere una fecola o farina insapore nota come tapioca, simile al sago, che ha diversi impieghi; la si può utilizzare per creare un dolce simile al budino di riso, o per realizzare alimenti simili al pane e altri derivati della farina di grano. Per questo motivo, la tapioca (o farina di manioca) compare fra gli ingredienti di molti prodotti dietetici pensati per le persone affette da celiachia o altre forme di intolleranza al glutine. Dalla polpa della radice di manioca, schiacciata e fatta fermentare, si possono ottenere anche bevande alcoliche.
In diversi paesi dei Caraibi con la tapioca si produce un alimento simile al pane, chiamato casabe in Repubblica Dominicana e Porto Rico; a Haiti lo si mangia con burro di arachidi o latte, in Porto Rico con olio e aceto. La farina di manioca viene usata anche per fare alcune varianti locali della empanada: due esempi sono la catibía dominicana e le pasteles portoricane, ripiene di manzo, pollo o maiale (un piatto tipicamente natalizio). In Giamaica con la tapioca si realizza il tradizionale bammy, un pane basso originariamente tipico dell'etnia arawak. Altre ricette caraibiche a base di tapioca sono la musa (o moussa) haitiana (fatta con tapioca bollita), il sancocho dominicano (un bollito misto di verdure) e le arepitas de yuca dominicane (fettine di radice di manioca fritte).
In El Salvador, Costa Rica e altri paesi dell'America centrale la manioca (chiamata yuca) viene usata per preparare zuppe, bollita o fritta. Fra i piatti tipici salvadoregni a base di manioca si possono citare la yuca frita con chicharrón (manioca fritta nell'olio servita con una salsa chiamata curtido e carne di maiale o sardine) e il pan con pavo, un panino fatto con farina di manioca, di forma simile a una baguette, farcito con carne di tacchino marinata. In Costa Rica sono molto diffusi panini di manioca con carne di maiale e lime. A Panama si mangia un panzerotto fritto di farina di manioca ripieno di carne speziata, che prende il nome di carimanola. In Nicaragua la manioca si usa in almeno tre ricette tradizionali: il vigoron, i buñuelos e il vaho.
In Bolivia la manioca (anche qui chiamata yuca) si mangia in moltissimi modi. Fritta viene spesso accompagnata con una salsa piccante nota come llajwa, formaggio, o choclo (mais essiccato). I piatti tipici brasiliani in cui si impiega la manioca (qui chiamata mandioca, macaxeira o aipim a seconda delle zone) sono moltissimi: dalla vaca atolada (un bollito di carne e manioca) al pirão (pezzetti di pesce cotti nella farina di manioca, farinha de mandioca), al pão de queijo (un pane al formaggio); cotta da sola, la farina di manioca viene chiamata farofa, e costituisce uno degli elementi principali dell'alimentazione quotidiana del brasiliano medio. Sempre in Brasile la manioca bollita viene usata per fare un budino dolce molto popolare. In Colombia con la manioca si fa il sancocho (come a Santo Domingo), un tipo di pane chiamato pandebono, un panzerotto chiamato bollo de yuca, servito con burro e formaggio, e un dessert a base di manioca, anice, zucchero e marmellata di guava detto enyucado. In Ecuador la manioca viene mangiata bollita o affettata e fritta (yuquitos), e diversi tipi di pane e panzerotto come i bolitos de yuca (in genere ripieni di formaggio). La popolazione Pano, Arawac e Tupi-Guarani del Rio delle Amazzoni dalla manioca ricava una bevanda fermentata chiamata masato. Nel Paraguay la manioca si mangia a tutti i pasti, in genere bollita o nella forma di chipa (un pane al formaggio che si prepara nelle festività). Nel Venezuela si trova lo stesso pane di manioca di Santo Domingo, il casabe; qui viene però solitamente cotto più a lungo, fino a raggiungere la consistenza dei cracker, eccetto quando lo si usa per fare panini (come il naiboa). In alcuni paesi (per esempio nella Guyana) il succo della manioca amara viene bollito fino a fargli raggiungere la viscosità di uno sciroppo e poi insaporito con spezie; la salsa che se ne ottiene, nota come cassareep, serve come base per la preparazione di diverse salse e condimenti, ed è alla base di uno dei piatti nazionali della Guyana, il pepperpot guyanese.
In Nigeria, Sierra Leone e altri paesi dell'Africa occidentale, la manioca viene solitamente pelata, schiacciata, lasciata fermentare, fritta e quindi messa a bollire in acqua, fino a formare una pastella spessa; questa ricetta prende il nome di garri o eba. In Sierra Leone vengono usate come alimento anche le foglie della pianta; vengono lavate ripetutamente per renderle meno amare, e poi pestate insieme con l'olio di palma per realizzare una salsa. In Africa centrale la manioca viene generalmente bollita e poi pestata in una sorta di purè o porridge chiamato fufu o cuscus[31], che viene talvolta poi ulteriormente elaborato (per esempio mischiato a spezie e poi cotto); viene anche cucinata alla griglia dopo essere stata marinata per alcuni giorni in acqua salata. Nell'Africa swahili, dove la manioca è nota come mihogo, la si fa soprattutto fritta a pezzetti, talvolta con una salsa chiamata pilipili, ottenuta dalla cottura di peperoncini piccanti in olio di palma. Nelle campagne si prepara un porridge di manioca, che viene chiamato ugali in Tanzania, nshima in Zambia e mwanga dai Kikuyu del Kenya. In Repubblica Centrafricana esiste una grande varietà di ricette basate sulla manioca, che viene usata anche per fare pane e biscotti. Anche in questa zona dell'Africa si mangiano anche le foglie della pianta, dopo averle bollite a lungo per eliminarne le proprietà tossiche; il sapore di questo piatto, chiamato gozo nella lingua sango, è simile a quello degli spinaci. Un piatto tipico della Costa d'Avorio a base di polpa fermentata di manioca grattugiata o fatta a granelli è l'attiéké, spesso servito come accompagnamento di carni stufate.
In India la manioca si mangia spesso con piatti al curry, insieme con pesce o carne; due esempi sono il kappayum meenum (letteralmente "manioca con pesce") e il kappa biriyani ("manioca con carne"), molto popolari nello stato di Kerala. In Indonesia la manioca si chiama singkong e viene bollita, fritta o cotta al forno; fermentandola e mischiandola con lo zucchero si ottiene una bevanda alcolica di colore verde chiamata es tape. A Giava si mangia un piatto a base di radice di manioca essiccata chiamato gaplek, ma anche le foglie della pianta sono usate in molte ricette: per esempio nel gulai daun singkong (foglie di manioca in latte di cocco), nell'urap (un'insalata mista) e nel buntil (un involtino vegetariano). Nelle Filippine la manioca viene bollita con lo zucchero e usata per fare torte e altri dolci.
La manioca ha applicazioni nella medicina tradizionale di alcuni dei paesi in cui è coltivata. Le radici delle varianti amare sono usate per trattare la diarrea e la malaria.
Le foglie possono essere impiegate come analgesici e per ridurre l'ipertensione. I cubani impiegano la manioca nel trattamento dei sintomi della sindrome del colon irritabile.
In moltissimi paesi (per esempio Thailandia, Cina, Nigeria e Brasile) i tuberi e i fusti della manioca sono usati come alimento per gli animali da allevamento. I fusti vengono raccolti in fase giovanile (dopo tre - quattro mesi di crescita) quando hanno raggiunto una altezza di circa 30÷45 cm. Vengono poi fatti essiccare al sole per uno o due giorni fino a quando il contenuto finale di materia secca si avvicina all'85%. Questo materiale ha un alto contenuto di proteine (20÷27 %) e di tannini condensati (1,5÷4 %) ed è considerato una buona fonte di crusca per i ruminanti[32].
In Repubblica Centrafricana la manioca viene anche utilizzata per realizzare una sorta di vernice utilizzata per imbiancare le pareti esterne degli edifici.
La manioca è anche un ingrediente di molti appretti per inamidare durante la stiratura, disponibili in commercio.
In diversi paesi sono stati avviati progetti di ricerca per valutare i possibili impieghi della manioca per la produzione di biocarburante.
Le radici di manioca, le bucce e le foglie non devono essere consumate crude poiché contengono glicosidi cianogenici, linamarina e lotaustralina. Questi vengono decomposti dalla linamarase, un enzima della manioca che libera acido cianidrico (HCN)[33]. Le varietà di manioca sono spesso categorizzate come "dolci" o "amare", significando rispettivamente prive o contenenti glicosi cianogenici. Le cultivar delle cosiddette "dolci" (effettivamente non amare) possono produrre qualcosa come 20 milligrammi di cianuro (CN) per chilogrammo di radici fresche, mentre quelle "amare" possono produrne più di 50 volte tanto (1 g/kg). Le radici di manioca cresciute durante la siccità hanno un tasso particolarmente elevato di queste tossine[34][35]. Una dose di 25 mg di glucoside cianogenico di pura manioca, che contiene 2,5 mg di cianuro è sufficiente a uccidere un topo[36]. Si sa che un eccesso di cianuro residuo da una preparazione non adeguata di manioca causa un'intossicazione acuta di cianuro, e il gozzo, ed è stato associato all'atassia (una patologia neurologica che colpisce la capacità di camminare, conosciuta anche come konzo)[37].
Esso è stato anche associato alla pancreatite tropicale calcifica nelle persone, che conduce alla pancreatite cronica[38].
I sintomi di intossicazione acuta da cianuro compaiono quattro o più ore dopo l'ingestione di manioca grezza o male trattata: vertigine, vomito e collasso. In alcuni casi la morte sopraggiunge entro un paio d'ore. L'intossicazione può essere facilmente trattata con iniezioni di tiosolfato (che rende lo zolfo disponibile all'organismo del paziente per disintossicarlo convertendo il velenoso cianuro in tiocianato)[39].
«L'esposizione cronica a bassi livelli di cianuro è associata allo sviluppo del gozzo e all'atassia neuropatica tropicale, un'indisposizione che danneggia i nervi e rende una persona instabile e scoordinata. Grave avvelenamento da cianuro, particolarmente durante le carestie, è associato con l'epidemia di disturbi debilitanti e paralizzanti irreversibili denominati konzo e in alcuni casi anche la morte. L'incidenza del konzo e della neuropatia atassica tropicale può raggiungere, in certe zone, anche il tre per cento.»[40][41].
Durante la carestia in Venezuela alla fine degli anni 2010, si sono verificate dozzine di decessi dovuti al ricorso dei venezuelani al cibo costituito da manioca "amara" per sopperire alla carestia[42][43].
Le società che si nutrono abitualmente di manioca sanno in genere che questa deve essere sottoposta a qualche processo (ammollo, cottura, fermentazione, ecc.) per evitare di intossicarsi[44]. Un ammollo breve (quattro ore) della manioca non è sufficiente, ma uno di 18–24 ore può rimuovere fino alla metà del contenuto in cianuro. Anche l'essiccazione può non essere sufficiente[45].
Per alcune radici piccole delle varietà "dolci" la cottura è sufficiente a eliminare la tossicità. Il cianuro viene rimosso nella preparazione in acqua e le quantità prodotte a seguito del consumo domestico sono troppo piccole per avere un impatto ambientale[33]. Le radici grosse delle varietà "amare" usate per produrre farina o amido devono subire un processo di eliminazione del cianuro. Le grosse radici vengono pelate e macinate in farina, che viene immersa in acqua, spremuta poi più volte fino ad asciugarla e riscaldata a temperatura opportuna. I grani di amido che galleggiano in superficie durante il processo di ammollo vengono usati nella cottura[46]. La farina viene utilizzata in tutto il Sudamerica e nei Caraibi. La produzione di farina di manioca, anche a livello di attività di nicchia, può generare una quantità sufficiente di cianuro e glicosidi cianogenici negli scarichi da provocare un grave impatto ambientale[33].
Un metodo di procedimento sicuro, noto come wetting method è quello di miscelare farina di manioca e acqua formando una pasta spessa e quindi lasciare quest'ultima all'ombra per cinque ore in uno strato sottile allargato su un cesto[47]. In questo tempo circa l'83% dei glicosidi cianogeni sono decomposti dalla linamarase; il risultante acido cianidrico si disperde nell'atmosfera, rendendo sicura per il consumo la farina nella sera stessa[47].
Il metodo tradizionale in uso nell'Africa occidentale è quello di pelare le radici e metterle in acqua per tre giorni a fermentare. Le radici quindi Costa d'Avoriovengono essiccate o cotte. In Nigeria e in numerosi altri paesi africani, tra cui il Ghana, il Camerun, il Benin il Togo, la Costa d'Avorio e il Burkina Faso, le radici vengono abitualmente grattugiate e fritte leggermente in olio di palma per preservarle. Ne risulta un alimento chiamato garri. La fermentazione è anche usata in altri paesi come l'Indonesia, producendo pani detti tapai. Il processo di fermentazione riduce anche il livello di composti antinutrizionali e rende così la cassava un cibo più nutriente[48].
L'assegnamento sulla manioca come fonte alimentare e la conseguente esposizione agli effetti goitrogeni del tiocianato è stato responsabile per l'affezione endemica del gozzo riscontrata nella zona degli Akoko nel sudovest della Nigeria[49][50].
Un progetto chiamato "BioCassava Plus" utilizza la bioingegneria per coltivare la manioca con un più basso tenore di glicosidi cianogeni insieme con il rafforzamento alimentare con vitamina A, ferro e proteine per migliorare la nutrizione delle popolazioni dell'Africa subsahariana[51][52].
In Africa, i principali nemici delle coltivazioni di manioca sono tradizionalmente la cocciniglia Phenacoccus manihoti e l'acaro Mononychellus tanajoa, che fino agli anni settanta-ottanta erano responsabili dell'80% delle perdite di piante; importanti progressi nella lotta a questi infestanti sono stati raggiunti negli ultimi decenni dal Biological Control Centre for Africa.
Il virus del mosaico della manioca è un virus simile a quello del tabacco, e trasmesso da alcune specie di insetti. Negli anni ottanta ha cominciato a diffondersi a partire dall'Uganda una mutazione del virus che è risultata essere ancora più dannosa; oggi questa mutazione affligge le coltivazioni di Uganda, Ruanda, Burundi, Repubblica Democratica del Congo e Repubblica del Congo[53][54].
La manioca (Manihot esculenta Crantz), anche nota come cassava o yuca (da non confondere con la yucca, pianta succulenta dell'America centrale), è una pianta della famiglia delle Euphorbiaceae originaria del Sudamerica. È coltivata per le sue radici tuberizzate commestibili, molto ricca in amido e priva di glutine, che costituiscono una parte importante della dieta quotidiana di molte popolazioni, soprattutto africane, tra le latitudini 30° Nord e 30° Sud. La radice viene preparata e cucinata in moltissimi diversi modi; tra l'altro, se ne ricava una fecola nota come tapioca. La specie è coltivata in gran parte delle regioni tropicali e subtropicali. Con una produzione stimata dalla FAO per il 2020 in 303 milioni di tonnellate ottenute su 28,2 milioni di ettari, la manioca è la terza fonte di energia per consumo umano nel mondo, dopo il mais (1.162 milioni di tonnellate su 202 milioni di ettari) e il riso (757 milioni di tonnellate su 164 milioni di ettari) ed è una delle principali fonti di cibo per molte popolazioni dell'Africa sub-sahariana. La radice viene preparata e cucinata in moltissimi diversi modi; tra l'altro, se ne ricava una fecola nota come tapioca. È coltivata in un centinaio di paesi tropicali, che nel 2020 hanno prodotto 303 milioni di tonnellate su 28,2 milioni di ettari; l’Africa è la regione con la produzione più importante. Coltura relativamente poco esigente, si adatta a quasi tutti i tipi di rotazioni e sequenze di colture e di consociazioni e può essere coltivata in sistemi estremamente diversi. Ciò la rende molto adatta alle strategie di gestione del rischio degli agricoltori che, in sistemi colturali caratterizzati da basso impiego di manodopera, devono fare i conti con suoli a limitata fertilità e condizioni climatiche, economiche e politiche altamente incerte. Inoltre, la raccolta è molto plastica e dura da sei a ventiquattro mesi, rendendo quindi le radici disponibili tutto l'anno e garantendo così una buona produzione per i periodi di magra. Oltre alla radice, le famiglie coltivatrici ricavano combustibile dai fusti e foraggio dalle foglie. In alcune regioni, anche le foglie giovani sono una fonte significativa di proteine e di vitamine. Capace di fornire un importante contributo alla sicurezza alimentare e alla riduzione della povertà, è sempre più parte di una catena del valore orientata all'approvvigionamento delle città e dell'industria. Di fronte ai cambiamenti globali e in particolare al riscaldamento globale, questa pianta ha caratteristiche di resilienza che potrebbero aumentare ulteriormente la sua importanza nei paesi tropicali.
Mandioca[1] est radix esculenta illius plantae cultae cuius nomen scientificum Manihot esculenta ab Henrico Ioanne Nepomuk de Crantz anno 1766 statutum est.
Mandioca est radix esculenta illius plantae cultae cuius nomen scientificum Manihot esculenta ab Henrico Ioanne Nepomuk de Crantz anno 1766 statutum est.
Valgomasis manijokas (Manihot esculenta) yra karpažolinių (Euphorbiaceae) šeimos kultūrinė rūšis, sukultūrinta Brazilijoje, kurios naudojamos požeminiai šakniagumbiai. Dar vadinamas kasava, juka.
Tai daugiametis krūmokšnis, per metus galintis užaugti iki 3 m aukščio. Lapai 3-5 skiaučių, kartais – vientisi. Augalai vienanamiai, žiedai auga kekėmis, kekėje būna iki 200 vyriškų žiedų ir iki 20 moteriškų žiedų. Būna ir abilyčių žiedų. Vaisius – trilizdė dėžutė, sėklos – smulkios. Ankstyvųjų veislių augalai ima žydėti per 3, vėlyvųjų – per 7 mėnesius po pasodinimo.
Šoninės šaknys sustorėja ir sudaro šakniagumbius, kurie būna pailgai cilindriški, iki 1 m ilgio (kai kurių veislių – net iki 5 m) ir iki 15 kg masės. Minkštimas gelsvas, turi pieniškų sulčių. Odelė ir kamštinis sluoksnis lengvai nusiima. Minkštimas turi 25-40 % krakmolo, 0,1-5 % cukrų, 0,9-2,3 % baltymų (baltymai praktiškai neturi nepakeičiamų aminorūgščių), 0,1-0,7 % aliejų.
Kaip krakmolinė kultūra manijokai svarbūs etanolio, dekstrino, gliukozės gamyboje.
Maniokus dažnai pažeidžia mozaikiniai virusai. Kenkėjų praktiškai neturi, jų neėda net skėrių pulkai.
Dauginami auginiais, kurie gali būti ilgai išlaikomi ir nesunkiai pervežami.
Augalas
Žiedai
Šakniagumbiai
Perpjautas šakniagumbis
Manihot esculenta - Museum specimen
Laukiniai valgomieji manijokai buvo domestikuoti Brazilijoje daugiau nei prieš 10 tūkst. metų. Vėliau jie paplito po Centrinę Ameriką ir Mezoameriką, Karibus, pietinę Braziliją, Paragvajų, Peru. Dėl gero derėjimo ir maistingumo manijokai netrukus tapo vienu svarbiausių maisto produktų Amerikoje. Po Amerikos užkariavimo manijokus pradėjo auginti ir atvykėliai iš Europos, palaipsniui šie augalai pradėti auginti ir Afrikoje, Indijoje, Pietryčių Azijoje.
Augalo pavadinimas kilo iš gvaranių kalbos žodžio mandi’o. Lotynų Amerikoje augalas dažniausiai vadinamas yuca; manoma, kad šis žodis kilo iš tainų kalbos. Kitas dažnas pavadinimas, taip pat kildinamas iš tainų kalbos, yra casava (caçabi, casabe).
Šis augalas savaime yra nuodingas dėl cianogeninių glikozidų, todėl privalo būti apdorojamas prieš valgant. Dažniausiai jis verdamas, mirkomas, spaudžiamas, keletą kartų džiovinamas, kad pasišalintų nuodingieji gliukozidai. Nepaisant to, jis yra svarbiausias maisto produktas kai kurių šalių virtuvėse. Manijoko šakniagumbiai savo skoniu ir savybėmis primena bulves, todėl gali būti ruošiami labai įvairiai. Paprasčiausias manijoko vartojimo būdas yra toks: šakniagumbis švariai nulupamas, stambiai supjaustomas, 10-15 min. paverdamas, vėliau supjaustomas smulkiau, išimama šerdis ir pakepamas aliejuje.
Virti manijokai
Perujietiškas patiekalas iš manijoko Majado de yuca
Paragvajietiški manijoko blynai
Manijoko miltai farofa
Manijokas, gvaranių kalba vadinamas mandi’o, buvo nuo seno vartojamas tropiniuose miškuose gyvenusių indėnų, kurie išmoko pašalinti nuodingąsias medžiagas ir iš miltų gaminti blynelius (isp. casabe). Dar iš jų gaminami alkoholiniai gėrimai caxiri, cauim, pajuaru.
Šios tradicijos perduotos ir į vietines Pietų Amerikos virtuves. Iš spraginto manijoko miltų gaminama farofa, manijokas gali būti verdamas, grūdamas į košę.
Gvinėjos įlankos virtuvėje ir Centrinės Afrikos virtuvėje manijokas dažniausiai verdamas ir grūdamas į košę, vadinamą fufu. Tai – svarbiausias šių regionų maisto produktas, prie kurio pateikiami visi kiti patiekalai.
Manijokas gana populiarus Indijoje ir Pietryčių Azijoje, kur dažnai yra antras svarbus maistas po ryžių. Čia buvo išrastas ir manijoko produktas tapioka, kuri labai mėgiama. Šiek tiek manijoko tradicijos pasiekė ir Vietnamą bei Pietų Kiniją.
Nigerija 44582 
Brazilija 26703 
Tailandas 25155 
Indonezija 21593 
Kongo Demokratinė Respublika 15013 
Gana 11351 
Angola 10057 
Vietnamas 9395 
Indija 9056 
Tanzanija 6600
Valgomasis manijokas (Manihot esculenta) yra karpažolinių (Euphorbiaceae) šeimos kultūrinė rūšis, sukultūrinta Brazilijoje, kurios naudojamos požeminiai šakniagumbiai. Dar vadinamas kasava, juka.
Manioka, arī kasava, (latīņu: Manihot esculenta) ir krūms ar ēdamām saknēm, kuru kultivē tropu un subtropu reģionos. Manioka domesticēta pirms 10 000 gadiem mūsdienu Brazīlijas teritorijā. Maniokas saknes ir bagātas ar cieti un valstīs kur to audzē, it sevišķi Āfrikā, ir ļoti nozīmīgs pārtikas produkts. Rietumos manioku kā kviešu aizstājēju izmanto celiakijas slimnieki. To izmanto arī kā lopbarību un vairākās valstīs tiek pētīta iespēja no maniokas ražot biodegvielu.
Vikikrātuvē par šo tēmu ir pieejami multivides faili. Skatīt: Manihot esculentaUbi Parancih, ubi kayu, atau singkong (Manihot utilissima) tu samak tahunan tropika jo subtropika dari suku Euphorbiaceae. Umbinyo bisa jadi makanan pokok karano banyak manganduang karbohidrat jo daunnyo untuak ka sayua nan biaso disabuik pucuak parancih.
Ubi parancih adolah namo lokal untuak kawasan Minangkabau. Kalau di kawasan Jawa Barat banamo Singkong. Namo "ubi kayu" jo "ketela pohon" dipakai dalam baso Melayu sacaro umum. Disabuik Ubi Parancih kamungkinan gadang karano tanaman ko dibaok urang Eropa ka Nusantara, yakni urang Portugis jo Castilla (Spanyol). Itulah makonyo disabuik ketela.
Ubi Parancih, ubi kayu, atau singkong (Manihot utilissima) tu samak tahunan tropika jo subtropika dari suku Euphorbiaceae. Umbinyo bisa jadi makanan pokok karano banyak manganduang karbohidrat jo daunnyo untuak ka sayua nan biaso disabuik pucuak parancih.
Ubi kayu (nama botani: Manihot esculenta) ialah tumbuhan tropika dan subtropika dari famili Euphorbiaceae yang terkenal sebagai sumber utama karbohidrat dan daunnya sebagai sayuran. Ubi kayu dikatakan berasal dari bahagian tropika Amerika Selatan tetapi kini taburannya hampir di semua kawasan tropika seluruh dunia.
Nama lain bagi ubi kayu adalah ubi benggala, ubi belanda dan cassava (bahasa Inggeris). Dalam penerbitan bahasa Inggeris, tanaman ini biasanya dirujuk dengan menggunakan nama-nama tempatannya, seperti mandioca, aipim, atau macaxeira (Brazil), kassav (Haiti), mandi´o (Paraguay), akpu atau ugburu (Nigeria), bankye (Ghana), mogo atau mihogo (kawasan di Afrika yang berbahasa Swahili), kappa (India), maniok (Sri Lanka), singkong (Indonesia), kamoteng kahoy atau balanghoy (Filipina), mushu (China), củ sắn or khoai mì (Vietnam) dan manioke atau manioca (Polynesia).
Ubi kayu biasanya ditanam dengan keratan batang yang dicucuk ke dalam tanah. Ubi kayu senang ditanam dan akan menghasilkan akar pada bahagian batang yang dikambus dalam masa beberapa hari sahaja selepas ditanam. Hujung keratan yang terbenam dalam tanah akan mula menghasilkan banyak akar antara dua hingga empat bulan selepas ditanam dan akar ini pula akan menghasilkan ubi. Ubi kayu biasanya dituai antara sembilan hingga 12 bulan.
Ubi kayu sering menjadi makanan pilihan apabila berlaku masalah mendapatkan sumber makanan biasa, seperti ketika musim tengkujuh atau malapetaka awam, atau semasa peperangan seperti semasa Perang Dunia Kedua.
Pada masa biasa, ubi kayu hanya dimakan sekali-sekala atau dijadikan sebagai kuih. Kulit ubi kayu mempunyai asid hydrocyanic (asid hidroklorik dan potasium sianida atau sodium sianida (hydrocyanic). Oleh itu ubi kayu tidak boleh dimakan mentah, tetapi perlu dibuang kulit dan dimasak terlebih dahulu.
Ubi kayu boleh digoreng, direbus atau dibakar, dan dimakan bersama kelapa parut muda (nyiur kulit hidup), ikan masin, atau ikan bakar. Ubi kayu juga boleh dibuat kuih, antaranya kuih puli ubi kayu, kuih ubi kayu, tapai ubi, kerepek ubi dan yang seumpama dengannya.
Ubi kayu ditanam secara komersial untuk menghasilkan tepung ubi. Tepung ubi kayu juga digunakan dalam industri makanan setelah ia diproses menjadi monosodium glutamat (MSG) terutama di negara Timur Jauh dan Amerika Latin. Untuk menghasilkan satu tan MSG, ia memerlukan lebih kurang 2.4 tan tepung ubi kayu atau tepung kanji.[1]
Pokok ubi kayu juga boleh digunakan bagi mengatasi masalah lalang, di mana kawasan yang ditanam ubi kayu akan menutup permukaan tanah dari cahaya matahari, dengan itu menghalang lalang daripada tumbuh kembali.
Pokok ubi kayu.
Ubi kayu yang baru digali.
Ubi kayu rebus dengan kelapa parut.
Tapai ubi kayu.
Daun ubi kayu yang tua boleh dijadikan bungkusan makanan. Bahagian pucuknya dibuat ulam.
Ubi kayu (nama botani: Manihot esculenta) ialah tumbuhan tropika dan subtropika dari famili Euphorbiaceae yang terkenal sebagai sumber utama karbohidrat dan daunnya sebagai sayuran. Ubi kayu dikatakan berasal dari bahagian tropika Amerika Selatan tetapi kini taburannya hampir di semua kawasan tropika seluruh dunia.
Nama lain bagi ubi kayu adalah ubi benggala, ubi belanda dan cassava (bahasa Inggeris). Dalam penerbitan bahasa Inggeris, tanaman ini biasanya dirujuk dengan menggunakan nama-nama tempatannya, seperti mandioca, aipim, atau macaxeira (Brazil), kassav (Haiti), mandi´o (Paraguay), akpu atau ugburu (Nigeria), bankye (Ghana), mogo atau mihogo (kawasan di Afrika yang berbahasa Swahili), kappa (India), maniok (Sri Lanka), singkong (Indonesia), kamoteng kahoy atau balanghoy (Filipina), mushu (China), củ sắn or khoai mì (Vietnam) dan manioke atau manioca (Polynesia).
Cassave of maniok is de eetbare wortelknol van Manihot esculenta, een verhoutende, overblijvende heester.
Cassave wordt in Afrika en Zuid-Amerika veel gegeten. Oorspronkelijk komt hij uit Brazilië. Alle huidige geteelde planten zijn cultivars.
Cassave is van oorsprong een Zuid-Amerikaanse savanneplant. De plant kan groeien op zeer arme gronden (maar dan zijn de opbrengsten relatief laag) en is ook goed bestand tegen droge periodes (behalve kort na het planten van jong gewas). Ook is de plant goed bestand tegen sprinkhanenplagen.
De cassave werd in Brazilië en Venezuela zeker al sinds 3000 v.Chr. verbouwd, zoals blijkt uit archeologische vondsten van gereedschappen gebruikt voor het schrapen van de knollen.
Na de ontdekking van Amerika hebben de Portugezen de knol verspreid naar Afrika (vanaf ca. 1600) en Zuid- en Zuidoost-Azië.
Thans leven in de tropische ontwikkelingslanden enkele honderden miljoenen mensen voor een groot deel van de cassave. In 2002 bedroeg de wereldproductie 184 miljoen ton.
Hoewel de plant veel zetmeel bevat en voedzaam is, bevat hij ook het giftige waterstofcyanide in de vorm van glycosiden, dat er bij soorten met hoge gehalten voor de consumptie eerst uit moet worden verwijderd. Het gehalte loopt uiteen van 20 mg HCN/kilo verse knollen tot wel 1000 mg/kilo. Soorten met hoge gehalten worden 'bittere cassave' genoemd, met lage 'zoete'. Het eten van rauwe bittere cassave is gevaarlijk, maar ook de zoete cassave kan beter worden gekookt. De ziekte konzo is in feite een vorm van chronische cyanidevergiftiging, veroorzaakt door het eten van cassave, tapioca of fufu waaruit het blauwzuur niet of onvoldoende is verwijderd. Dit kan leiden tot gebreksziekten door een tekort aan jodium.
In landen als Benin, Congo, Angola en ook op Borneo wordt de cassave gebruikt om cassavepap van te maken. Dit voedzame en zetmeelrijk gerecht wordt gemaakt van gedroogde cassave.
Maniokbloem is glutenvrij en kan gebruikt worden om tarwebloem te vervangen, het wordt daarom ook wel gebruikt door mensen met allergieën. Tapioca en fufu worden gemaakt van de zetmeelrijke bloem van de maniokwortel.
In Congo worden ook de bladeren van de cassaveplant bereid als een soort spinazie, onder andere in het typische Congolese gerecht sakasaka. Een ander Congolees gerecht waarin maniokbladeren worden gebruikt, is Moambe.
In Tanzania worden de bladeren gebruikt voor het gerecht kisamvu. In Suriname wordt uit cassave de drank kasiri gemaakt. In tegenstelling tot de knollen, die heel arm aan eiwit zijn, bevatten de bladeren veel eiwit.
In Nederland zijn de wortelknollen van de cassave te koop in toko's en op de grotere markten.
Deze soort wordt in het Spaans yuca genoemd en wordt daarom soms verward met soorten uit het niet-verwante geslacht yucca.
In principe kan de cassavewortel het hele jaar door worden geoogst. In landen met constante regenval gebeurt dat ook, in landen met periodieke regens gebeurt het meestal in de droge perioden. Cassave is daarom een gewas dat voedselschaarste kan opvangen in perioden dat andere gewassen niet oogstbaar zijn.
De wortels en knollen zijn rijk aan zetmeel en suiker, maar ook onderhevig aan snelle chemische verandering zodra ze los van de moederplant en boven de grond zijn. De oogst moet daarom zeer snel, maximaal binnen twee dagen, worden verwerkt; daarentegen kan men het oogsten gemakkelijk enige tijd uitstellen.
Men kapt de struik ongeveer 60 centimeter boven de grond af; bruikbare stekken worden bewaard (de beste manier om de plant te vermenigvuldigen). Dan wordt de struik, eventueel met behulp van een hak, uit de grond getrokken. Na het pellen van de schil worden de wortels geraspt en vervolgens rijkelijk uitgespoeld met water, deels om het zetmeel vrij te maken en deels om het giftige blauwzuur te verwijderen. De traditionele manier was om de vrouwen en kinderen bij het werk te betrekken; het raspsel werd op grote zeven gelegd die door de vrouwen gezamenlijk werden geschud. De overblijvende koek moet worden gedroogd en nogmaals verpulverd, waarna van het meel koeken, pap of chips worden bereid. In grote delen van Afrika, maar ook in tropisch Zuid-Amerika en Zuidoost-Azië is cassave een belangrijk product in het dagelijkse menu. Op de westerse consumptiemarkt ziet men ze vooral als borrelzoutjes of als bijgerecht bij de oosterse maaltijd (cassavechips).
Sinds de jaren 80 van de 20e eeuw zijn vorderingen gemaakt met mechanische verwerking, hoewel die erg afhankelijk zijn van de grootte van de bedrijven die cassave verbouwen. In veel tropische bedrijven is cassave nog steeds een bijproduct, waarbij de plant vooral als schaduwplant wordt gebruikt in bijvoorbeeld bananenplantages.
Mediabestanden die bij dit onderwerp horen, zijn te vinden op de pagina Manihot esculenta op Wikimedia Commons. Cassave of maniok is de eetbare wortelknol van Manihot esculenta, een verhoutende, overblijvende heester.
Cassave wordt in Afrika en Zuid-Amerika veel gegeten. Oorspronkelijk komt hij uit Brazilië. Alle huidige geteelde planten zijn cultivars.
Maniok (Manihot esculenta) eller kassava er ein buskvekst i vortemjølkfamilien som blir dyrka som matplante. Arten kjem opphavleg frå Sør-Amerika, men er blitt svært populær i andre tropiske område.[1] I dag er Nigeria den største produsenten i verda.
Ordet «maniok» er avleidd frå tupiordet manioka eller eit nærskyld ord i andre tupianske språk.[2] Nemninga kassava eller cassava, kjem frå det karibiske språket taino (caçábi, casávi, cazábbi eller cassáve).[3] Ei anna nemning på planten er yuca eller yucca, frå karibspråk.[4]
Planten blir som regel rundt 2 meter høg. Han har handflika blad.[1] Rotknollene veg rundt 2 kg, men kan bli opptil 10 kg. Dei er avlange og har korkaktig, brunt skal og lyst og saftig fruktkjøt som inneheld maniokstive, brasiliansk arrowrot.
Ein dyrkar maniok på store jorde omtrent som potet. Planten kan formeirast ved å ta stiklingar.[1]
Heile planten inneheld det giftige glykosidet linamarin, som ein kan øydeleggja gjennom koking, damping eller steiking. Ein kan også foredla rotknollen i stivefabrikkar og bruka produktet til brød og anna bakverk, eller til framstilling av tapioka (uekte sagogryn). Kassava kan brukast i ulike rettar som suppe, stuing og grautaktige rettar som ugali og fufu. Mange stader er rota basiskost.
I ein del område der maniokplanten veks blir også blada brukte i kosthaldet. Desse inneheld 30–40 % protein i tørrstoffet, medan røtene berre inneheld rundt 0,5 %.[1]
Oppmale til mjøl utan vidare foredling blir maniok òg brukt til dyrefôr.[1]
Maniok (Manihot esculenta) eller kassava er ein buskvekst i vortemjølkfamilien som blir dyrka som matplante. Arten kjem opphavleg frå Sør-Amerika, men er blitt svært populær i andre tropiske område. I dag er Nigeria den største produsenten i verda.
Maniok (Manihot esculenta) eller kassava er en buskvekst i vortemelkfamilien som kan bli opp til 5 meter høy. Roten er rik på stivelse, og brukes mye i matlaging. Arten kommer opprinnelig fra Sør-Amerika, men har blitt svært populær også i Afrika, og idag er Nigeria verdens største produsent.
Maniok krever lite av jorden den gror i, og kan dyrkes i områder mange andre planter ikke klarer seg. Den holder seg lenge, og bønder beholder gjerne maniokbusker som en sikkerhet mot tørke og matvareknapphet.[1] Tørket maniokrot inneholder 73–85 % karbohydrater,[1] og på verdensbasis er maniokrot den tredje viktigste kilden til karbohydrater.
Verken bladene eller roten til maniokbusken bør spises rå, fordi de inneholder to cyanogene glykosider: linamarin og lotaustralin. Disse dekomponeres ved hjelp av enzymet linamarase, som også finnes i maniok, og frigjør blåsyre (HCN).[2] Maniok med toksiske nivå av cyanogeniske glykosider refereres til som bitter, mens maniok med ikke-toksiske nivå refereres til som søt. Denne klassifiseringen er utbredt, selv om forskning ikke har klart å finne en korrelasjon mellom opplevd smak og nivå av toksiner.[3] Variasjonene i toksiner er imidlertid stor. Mens det fra søt maniok kan produseres så lite som 20 milligram cyanid per kilo rot, kan det fra bitter produseres mer enn 50 ganger så mye (1 g/kg). Maniok som har vokst i tørketid er spesielt rik på toksiner.
Akkurat som poteten er maniokroten rik på stivelse, uspiselig som rå, og har en mild smak når den er kokt. Som matingrediens kan roten i mange tilfeller erstatte poteten, og den kan både kokes, moses, friteres, bakes, males til mel, og så videre. Og akkurat som det går an å lage potetsprit av poteter, går det an å lage manioksprit av maniokrøtter.
Maniokbladene kan også spises, og har en smak som kan minne om spinat.
Flere land, deriblant Thailand og Kina, undersøker potensialet i å bruke maniok som råvare for bioetanol, blant annet fordi busken kan gro i skrinn jord og krever lite næring.[4]
Denne botanikkrelaterte artikkelen er foreløpig kort eller mangelfull, og du kan hjelpe Wikipedia ved å utvide den. Maniok (Manihot esculenta) eller kassava er en buskvekst i vortemelkfamilien som kan bli opp til 5 meter høy. Roten er rik på stivelse, og brukes mye i matlaging. Arten kommer opprinnelig fra Sør-Amerika, men har blitt svært populær også i Afrika, og idag er Nigeria verdens største produsent.
Maniok krever lite av jorden den gror i, og kan dyrkes i områder mange andre planter ikke klarer seg. Den holder seg lenge, og bønder beholder gjerne maniokbusker som en sikkerhet mot tørke og matvareknapphet. Tørket maniokrot inneholder 73–85 % karbohydrater, og på verdensbasis er maniokrot den tredje viktigste kilden til karbohydrater.
Maniok jadalny (Manihot esculenta Crantz), nazywany także maniokiem gorzkim lub podpłomyczem najużyteczniejszym[2] – gatunek rośliny uprawnej należący do rodziny wilczomleczowatych (Euphorbiaceae). Pochodzi z Brazylii.
Najstarsze ślady świadczące o wykorzystaniu manioku znaleziono w Ameryce Południowej w Peru, na stanowisku archeologicznym Tres Ventanas w górnym biegu rzeki Chilca. Datuje się je na wczesny okres preceramiczny (ok. 9500–8000 lat B.P.). Nieco młodsze (datowane na ok. 8200 lat B.P.), są znaleziska w Quebrada de las Pircas – stanowisku ze środkowego okresu preceramicznego. Wszystkie te szczątki różnią się od znajdowanych na terenach brazylijskich, co może świadczyć o ich niezależnej domestykacji[4].
W XVI wieku maniok trafił z Brazylii do Afryki (Gwinea, Kongo) za pośrednictwem handlarzy niewolników. W późniejszych latach Portugalczycy sprowadzili maniok do Azji południowej. Dalsze losy manioku związane były z wędrówkami kupców i żeglarzy[5].
W 2016 roku światowa powierzchnia uprawy manioku wyniosła ok. 23,5 mln ha, z czego otrzymano 227 mln t bulw. Największymi producentami manioku są kraje afrykańskie (Nigeria, Demokratyczna Republika Konga, Ghana, Angola) i kraje azjatyckie (Tajlandia, Indonezja)[6].
Tajlandia jest głównym eksporterem manioku, z czego większość trafia do Europy[7].
Najwięksi producenci manioku (2017)Maniok jadalny (Manihot esculenta Crantz), nazywany także maniokiem gorzkim lub podpłomyczem najużyteczniejszym – gatunek rośliny uprawnej należący do rodziny wilczomleczowatych (Euphorbiaceae). Pochodzi z Brazylii.
Manihot esculenta, conhecida como mandioca, macaxeira, aipim, castelinha, uaipi, mandioca-doce, mandioca-mansa, maniva, maniveira, pão-de-pobre,[1] mandioca-brava e mandioca-amarga, é uma planta tuberosa da família das Euphorbiaceae.[2] Esta planta é nativa da América do Sul, no entanto está presente em muitas regiões do mundo.
O seu consumo só pode ocorrer depois de cozimento que reduza conteúdo de HCN (cianeto de hidrogênio) para níveis muito reduzidos. Como o cianeto de hidrogénio é um composto muito volátil a sua redução ocorre devido à temperatura de cozimento que origina a sua evaporação.
É a terceira maior fonte de carboidratos nos trópicos, depois do arroz e do milho[3][4], e é um dos principais alimentos básicos no mundo em desenvolvimento, existindo na dieta básica de mais de meio bilhão de pessoas.[5] Espalhada para diversas partes do mundo, tem hoje a Nigéria como seu maior produtor.[6]
"Mandioca" origina-se do termo tupi mãdi'og,[7] mandi-ó ou mani-oca, que significa "casa de Mani",[8] sendo Mani a deusa benfazeja dos guaranis que se transforma em mani-oca. "Aipim" origina-se do termo tupi ai'pi.[9] "Maniva" origina-se do termo tupi mani'iwa.[10]
No Brasil, o termo mandioca ou mandioca brava é utilizado para as plantas com HCN superior a 100 mg/Kg de produto; enquanto que o termo macaxeira, mandioca mansa ou aipim, é utilizado nas plantas que possuem menos de 50 mg de HCN por kg de raiz fresca sem casca[11].
As doenças estão entre as principais causas da queda de produção e produtividade da cultura da mandioca. No estado do Pará, a exemplo, as podridões radiculares são responsáveis pelas maiores perdas.[12]
Podridão Radicular – Afeta principalmente os cultivos da região norte. Estima-se que na região amazônica, em áreas de várzea a perda chega a mais de 50%, em áreas de terra firme 30%. Já em áreas onde ocorre solos com má drenagem da água da chuva, observa-se que estas perdas são na maioria dos casos, totais.[12]
A sintomatologia observada nas raízes permite distinguir em dois grupos de podridões:
a) Podridão mole: Os agentes etiológicos são espécies de Phytophthora e Pythium, atualmente classificados no reino Chromista (Stramenopila). Tais organismos fitopatogênicos infectam as plantas, causando podridão-mole, decorrente de características necróticas dos patógenos que atuam na maceração dos tecidos de reserva, levando a desintegração das raízes, que liberam um odor forte e característico. O amarelecimento e murcha da parte aérea da planta são sintomas reflexos do apodrecimento das raízes, geralmente observado a partir do 2 ou 3 meses de intensa ocorrência de chuvas.[12]
b) Podridão Seca: Especies de Fusarium, Scytalidium, Lasiodiplodia e Diplodia são os principais agentes etiológicos da podridão-seca, a qual se caracteriza pela ocorrência de áreas necróticas secas e/ou pontuações enegrecidas nos tecidos internos das raízes e também na casca.[12]
Sinônimos e nomes arcaicos:[13]
A cultura da mandioca[14] apresenta ampla variabilidade genética, representada pelo grande número de cultivares disponíveis no Brasil, seu local de origem. Até 2006 já haviam sido catalogadas apenas no Brasil mais de 4 mil delas, mantidas em coleções e bancos de germoplasma de várias instituições de pesquisa. A maioria dessas cultivares é fruto do trabalho de seleção e conservação dos agricultores em suas lavouras, durante anos seguidos, as chamadas variedades crioulas.[15]
O ciclo cultural da mandioca é o período que vai do plantio à colheita. As cultivares de mandioca têm ciclos que variam de 6 a 36 meses, e com base neles são classificadas em:
A mesma cultivar dificilmente se comporta de forma semelhante em todos os locais, pois por apresentar alta interação do genótipo com o ambiente caracteriza-se por adaptação localizada, podendo o comportamento de uma mesma cultivar variar até entre lavouras de agricultores da mesma região, em decorrência de diferenças de solo ou de manejo do cultivo.
É considerada planta rústica e com ampla capacidade de adaptação, sendo cultivada em todas as regiões tropicais, adaptando-se às mais variadas condições de clima e solo. Independentemente de sua ampla variabilidade genética e de sua interação com o ambiente, os principais parâmetros ecológicos da mandioca são constituídos por temperatura, radiação solar, fotoperíodo, regime hídrico e solo.
O principal critério utilizado na seleção de cultivares para consumo humano é a existência de baixo teor de ácido cianídrico nas raízes. Características como tempo de cozimento das raízes, palatabilidade e ausência de fibras na massa cozida e resistência à deterioração após a colheita também devem ser consideradas.
As cultivares recomendadas para a alimentação animal devem apresentar alto rendimento de raízes e da parte aérea, boa retenção foliar, alto teor de proteína nas folhas e teor mínimo de ácido cianídrico, tanto nas folhas como nas raízes.
A mandioca é rica em fibras, isenta de glúten e possui 3 vezes mais calorias que a batata. Possui dois tipos de carboidrato, a amilopectina e a amilose.
Valor nutricional por 100 g de mandioca[16]
A mandioca difere das outras plantas produtoras de amido por seu teor de linamarina (beta-glicosídeo de acetona cianidrina), que pode gerar cianeto livre (ânion CN−), o qual, em água, forma ácido cianídrico, cianeto de hidrogênio ou cianureto de hidrogênio, (HCN),.[17] composto extremamente volátil no entanto é altamente tóxico, podendo em pequenas quantidades provocar ataxia e morte[14] Isto deve-se ao fato de que os cianetos iónicos se combinam com o ferro da hemoglobina, bloqueando a recepção do oxigênio pelo sangue, matando a pessoa exposta por sufocamento. Por esta razão é necessário o cozimento da Mandioca antes do seu consumo para que diminua o conteúdo de HCN para valores abaixo de 0,5 mg/Kg de produto [18] A dose letal de HCN para o ser humano oscila entre 50 a 60 mg/kg de peso-vivo.[17]
Em relação à quantidade de HCN/Kg na raiz fresca sem casca, as cultivares são classificadas em:
A macaxeira (mandioca mansa, de mesa ou aipim) por apresentar baixos teores de ácido cianídrico ([11].
No entanto para a mandioca (mandioca brava) por apresentar altos teores de ácido cianídrico (>50 mg/kg) é necessário ser cozido por um tempo mínimo de 50 horas a uma temperatura de 100 °C.[18]. A forma mais utilizada para alcançar isto é o processamento tradicional que consiste na moagem seguido da retirada da manipuera (ou manipueira, líquido libertado que pode ser usado para a produzir goma e tucupi) e por fim a torrefação[14]
Segundo a FAO, a mandioca é plantada em mais de 100 países, sendo os maiores produtores[19] a Nigéria, a Tailândia, o Brasil, a Indonésia, Angola, Gana e a República Democrática do Congo, respectivamente.[20] Segundo a FAO,[19] em 2008, foram produzidas aproximadamente 25,9 milhões de toneladas, no Brasil; 8,9 milhões, em Angola; 5 milhões, em Moçambique; 50 mil, em Timor-Leste; 48 mil, em Guiné-Bissau e 6,3 mil toneladas, em São Tomé e Príncipe.
Em 2016, a Nigéria liderava a produção de mandioca em raiz com 20%, seguida pela Tailândia (11%), Indonésia (9%) e Brasil (8%).[21]
Em 2010, o rendimento médio foi de 12,5 toneladas por hectare de cultura da mandioca em todo o mundo. As fazendas de mandioca mais produtivas em todo o mundo estavam na Índia, com uma produtividade média nacional de 34,8 toneladas por hectare em 2010.[22]
Os maiores produtores no Brasil são: Pará, Paraná, Bahia e Maranhão.[23]
A mandioca desempenha um papel vital na segurança alimentar das economias rurais dos países da África subsariana devido à sua resistência à seca, baixa fertilidade do solo e pragas.[24]
O folclorista Câmara Cascudo registra alguns mitos sobre a mandioca. São eles:
Entre os parecis, povo de Mato Grosso, no Brasil, a história é a seguinte: Zatiamare e sua esposa Kôkôtêrô tiveram um par de filhos — o menino Zôkôôiê e uma menina, Atiolô — que era desprezada pelo pai, que a ela nunca falava senão por assobios. Amargurada pelo desprezo paterno, a menina pediu à mãe que a enterrasse viva; esta resistiu ao estranho apelo, mas ao fim de certo tempo, atendeu-a: a menina foi enterrada no cerrado, onde o calor a desagradou, e depois no campo, também lugar que a incomodara. Finalmente, foi enterrada na mata onde foi do seu agrado; recomendou à mãe para que não olhasse quando desse um grito, o que ocorreu após algum tempo. A mãe acorreu ao lugar, onde encontrou um belo e alto arbusto que ficou rasteiro quando ela se aproximou; a índia Kôkôtêrô, porém, cuidou da planta que mais tarde colheu do solo, descobrindo que era a mandioca.[26]
Entre os bacairis, a lenda conta de um veado que salvara o bagadu (peixe da família Practocephalus) que, para recompensá-lo, deu-lhe mudas da mandioca que tinha ocultas sob o leito do rio. O veado conservou a planta para alimentação de sua família, mas o herói dos bacairis, Keri, conseguiu pegar, do animal, a semente, que distribuiu entre as mulheres da tribo.[27]
A lenda de Mani foi registrada em 1876, por Couto de Magalhães. Em domínio público, este foi o registro do folclorista:
Câmara Cascudo acrescenta que o nome mandioca advém de Mani + oca, significando "casa de Mani". É, segundo este autor, um mito tupi, recontado em obras posteriores, como Lendas dos Índios do Brasil, de Herbert Baldus (1946), e Antologia de Lendas dos Índios Brasileiros, de Alberto da Costa e Silva (1956).[29]
Como encontra-se na clássica obra Casa-Grande & Senzala, ao chegarem ao Brasil, os primeiros europeus se espantaram com a fartura da farinha de mandioca, muito mais abundante e fácil de ser obtida que a farinha de trigo europeia. No Brasil Colônia, foi um dos principais alimentos utilizados pelos colonos.[30] Em forma de farinha, integrava vários pratos, como bolo, beiju, sopa, angu e, às vezes, misturada apenas com água ou com feijão e carne, quando havia.[31] O amido da mandioca também pode ser processado em forma de bolinhas para formar o sagu.[32]
Os tipos de farinhas comuns na região Norte do Brasil:[33]
A carimañola é um prato típico colombiano e consiste em um tipo de bolinho de mandioca em forma de torta. Mandioca Breda foi preparado por membros do povo de Saliva na província de Casanare, Colômbia, no início de 1856.[34]
Nas Filipinas, o bolo de mandioca ou Kakanin é uma das sobremesas caseiras mais populares e apreciadas. É feito a partir de mandioca ralada (Kamoteng Kahoy), misturado com leite de coco, ovos e manteiga e coberto com uma mistura de leite cremoso. É também chamado de cassava bibingka.[35]
No Brasil, a raiz tuberosa da mandioca é consumida de várias formas. Há muitos tipos de farinha de mandioca, que são resultantes da ralagem, prensagem e secagem da raiz da mandioca, e a farinha de tapioca ou polvilho, que é feita com o fino amido proveniente da decantação do caldo prensado da massa de mandioca. Da mandioca fermentada é produzida a puba.
Dela, também são feitas bebidas como o cauim (indígena), feito através de fermentação. Por meio de um processo de destilação, também é produzida uma cachaça ou aguardente de mandioca: a tiquira.[36] Possui elevado teor alcoólico. É comum no estado do Maranhão mas é pouco conhecida no restante do Brasil.[37]
Dela, também se faz outra farinha: o polvilho (fécula de mandioca), doce ou azedo, que serve para a preparação de diversas comidas típicas brasileiras, como o pão de queijo. Apesar de frequente em países da África e da Ásia, para onde foram levadas pelos colonizadores ibéricos, o hábito de se utilizar as folhas da planta para alimentação, no Brasil, só ocorre na Região Norte.
Na África, é comum consumir-se, além da raiz, também as folhas jovens em forma de esparregado. Em Moçambique, estas são piladas (moídas no pilão), juntamente com alho e a própria farinha seca da raiz e, depois, cozinhada normalmente com um marisco (caranguejo ou camarão); esta comida se chama matapa e é uma das mais populares da culinária moçambicana. Em Angola, este esparregado é conhecido como kissaca.
A farinha de mandioca comumente é preparada a partir da mandioca-brava. Para se extrair a manipuera, é necessário o uso do tipiti ou outro tipo de prensa. Dela, retira-se a caiarema ou carimã. No linguajar popular, polvilho.
"Manipuera" se origina dos termos tupis:
A mandioca tinha uma enorme importância para a alimentação dos índios e dos primeiros colonizadores do Brasil e, como se vê acima no trecho de carta do Padre José de Anchieta de 1554, foi o motivo para a fundação da cidade de São Paulo.[39]
Os cintas-largas de Mato Grosso e Rondônia obtinham a raiz de maneira peculiar: ao invés de arrancar o pé inteiro, como quase todos os outros índios faziam, suas mulheres cavavam o solo e removiam apenas as raízes grandes, deixando as menores se desenvolverem.[40]
Os tupinambás da Bahia faziam a giroba, um tipo de cauim, que também servia como alimento. A mandioca era descascada, cortada em pedaços, cozida, socada em pilão, cozida novamente com mais água e colocada em vasilhame para fermentar. A massa cozida não era mastigada como na maioria dos cauins, sendo amassada no pilão e mesmo assim ocorria o processo de fermentação. As mães alimentavam crianças pequenas com a giroba, que, segundo a crença, permitia-lhes que se desenvolvessem em adultos fortes e saudáveis.[41]
Nos estados do Maranhão, Piauí [42] e Ceará, é produzida a tiquira, bebida resultante da destilação da mandioca.
Os araras do Pará, que eram nômades não cultivavam mandioca.[43] Os omáguas do Alto Amazonas colhiam a mandioca e a enterravam deixando apodrecer parcialmente e assim a consumiam. Os camaiurás de Mato Grosso, para virar beiju, talhavam na madeira a pá, que apresentava a extremidade semi circular.[39]
Os caiabis de Mato Grosso assavam a mandioca com casca na brasa, descartavam a casca e deixavam-na de molho na água. No outro dia, a mandioca era amassada e comida fria.[44] Algumas tribos não conheciam o tipiti, como os paracanãs, do Pará. Faziam a farinha cortando a mandioca, cozendo-a e espremendo-a em uma esteira para remover a parte líquida. As bolas de mandioca eram secas em um jirau, desfeitas, peneiradas e torradas[45]
Da mandioca, os ameríndios obtinham uma grande variedade de derivados:
Arumbé: massa de mandioca com pimenta.[46]
Beiju: o pão de mandioca é feito em farelos e aspergido com água, resultando em uma massa grudenta que é espalhada sobre uma chapa quente, sendo continuamente virada de um lado e do outro.[47]
Os caiabis de Mato Grosso faziam o beiju deixando a mandioca brava de molho por uns dias. Depois ela era descascada e bem seca ao sol. Ela era socada no pilão, umedecida e assada de um só lado. Os Txukahamãe ou Megaron da mesma região envolviam a massa de mandioca em forma de quadrado em folha de bananeira e a colocavam entre pedras aquecidas, cobriam-na com mais folhas e terra e a deixavam assar por horas. Os xirianás de Roraima assavam não só o beiju nos largos discos de argila, como também carnes de caça.[48]
Um modo diferente de preparar o beiju era praticado pelos Haló’ T´é Sú de Mato Grosso. Removiam as cinzas e brasas do fogo e no local colocavam a farinha, que era comprimida até formar os beijus. As cinzas e brasas eram sobre eles colocadas, que ficavam assados em quinze minutos. As brasas eram removidas com uma vareta e os beijus batidos para a remoção das cinzas.[49]
Os nativos das Américas preparavam vários tipos de beijus e outros pratos derivados da mandioca:
Manihot esculenta, conhecida como mandioca, macaxeira, aipim, castelinha, uaipi, mandioca-doce, mandioca-mansa, maniva, maniveira, pão-de-pobre, mandioca-brava e mandioca-amarga, é uma planta tuberosa da família das Euphorbiaceae. Esta planta é nativa da América do Sul, no entanto está presente em muitas regiões do mundo.
O seu consumo só pode ocorrer depois de cozimento que reduza conteúdo de HCN (cianeto de hidrogênio) para níveis muito reduzidos. Como o cianeto de hidrogénio é um composto muito volátil a sua redução ocorre devido à temperatura de cozimento que origina a sua evaporação.
É a terceira maior fonte de carboidratos nos trópicos, depois do arroz e do milho, e é um dos principais alimentos básicos no mundo em desenvolvimento, existindo na dieta básica de mais de meio bilhão de pessoas. Espalhada para diversas partes do mundo, tem hoje a Nigéria como seu maior produtor.
Manioka (znanstveno ime Manihot esculeta) imenovana tudi kasava, topioka ali yuca. Manioka je gomoljasta južnoameriška rastlina, ki doseže tudi do 3 m višine. Manioko uvrščamo v družino mlečkovk in se je izogibamo zaradi strupenega belega mlečka, ki na zraku hitro izhlapi in se porazgubi. Manioka je poznana ravno zaradi gomoljev, ki so bogati z škrobom. Manioka je trajnica z dlani podobnimi listi in drobnimi belimi cvetovi. Najuporabnejša je ravno zaradi hranljivih in zdravilnih gomoljev, ki so na navzven podolgovati rjavi v notranjosti pa imajo belo meso. Manioka raste v tropskih ali subtropskih delih celine. Indijanci gomolje uporabljajo predvsem za izdelavo moke in pijače. Poznamo jo v dveh vrstah, in sicer sladko ter grenko.
Največ manioke pridelajo v Afriki, v Nigeriji. Rastlina je še danes eden najpomembnejših virov hrane v revnejših državah. Države v razvoju so bile leta 1995 posejane z manioko v kar 43-odstotkih obdelovalne površine. Glavne pridelovalke manioke so ravno afriške države, vendar je izvoz tega izdelka skoraj ničen, saj jo v večini porabijo za lastne potrebe. Največji izvoznik manioke je Tajska.
Manioka je bogati vir ogljikovih hidratov. Gomolje uporabljajo v večini za moko in pijačo. Gomolj izkopljejo nato pa jih dobro operejo jih narežejo na kose, dobro posušijo ter to zdrobijo v kar se da drobno moko. Tako pripravljena moka je v deželah tretjega sveta ena izmed glavnih prehrambnih izdelkov. Pri nas kuharski mojstri manioko uporabijo pri pripravi slaščic. Še posebej pri kuhi pudingov, sadnih želejev in za zgoščevanje omak, saj zaradi nevtralnega okusa ohrani naravni okus hrane.
Že pomorščak Kolumb je ob obisku Karibskih otokov bil deležen gostoljubnosti Indijancev- plemena Arawak, saj so ga postregli s palačinkami narejenimi iz moke rastline manioke. Že pred 10.000 leti so se ljudstva današnje Latinske Amerike prehranjevala z gomolji in listi manioke.
Korenina manioke
Rastlina
Sušenje manioke
Suha manioka
Priprava moke
Manioka (znanstveno ime Manihot esculeta) imenovana tudi kasava, topioka ali yuca. Manioka je gomoljasta južnoameriška rastlina, ki doseže tudi do 3 m višine. Manioko uvrščamo v družino mlečkovk in se je izogibamo zaradi strupenega belega mlečka, ki na zraku hitro izhlapi in se porazgubi. Manioka je poznana ravno zaradi gomoljev, ki so bogati z škrobom. Manioka je trajnica z dlani podobnimi listi in drobnimi belimi cvetovi. Najuporabnejša je ravno zaradi hranljivih in zdravilnih gomoljev, ki so na navzven podolgovati rjavi v notranjosti pa imajo belo meso. Manioka raste v tropskih ali subtropskih delih celine. Indijanci gomolje uporabljajo predvsem za izdelavo moke in pijače. Poznamo jo v dveh vrstah, in sicer sladko ter grenko.
Maniok (Manihot esculenta, syn. Manihot utilissima[1]) är en halvbuske inom familjen törelväxter, vars rotknölar är ett av jordens viktigaste baslivsmedel. Ursprungligen kommer växten från Sydamerika. Andra namn är kassava, cassava och (brasiliansk) arrowrot (särskilt rotknölarna).
Växten blir upp till 5 meter hög och blommar från september till november med små rosaröda blommor. Varje planta utvecklar ett flertal spolformiga rotknölar som kan bli från 30 till 60 cm långa och nå en vikt på cirka 10 kg. De är rika på stärkelse men fattiga på protein och många vitaminer såsom provitamin A. De innehåller även glykosid och linamarin. I färskt tillstånd är de giftiga på grund av en glykosid som bildar blåsyra. Denna kan dock avlägsnas genom rivning/avrinning, kokning eller rostning, varefter rötterna blir ätliga.
Den är sedan gammalt en kulturväxt i Mexiko, Västindien och Brasilien, men odlas numera även i Västafrika och Oceanien. Denna gamla nyttoväxt har odlats i minst 5 000 år, men den kan möjligen ha uppstått genom korsningar mellan vilda arter som tillvaratagits av människan. Portugiserna förde växten till Västafrika under 1500-talet, vilket medförde att den spred sig snabbt söder om ekvatorn. Till Sri Lanka fördes den 1786 och vidare till Java 1835.
Maniok utgör stapelföda för en stor del av jordens befolkning, särskilt i tropikerna. Rotknölarna kan genom tvättning/urlakning förädlas till mjöl eller gryn, och handelsprodukten som då fås brukar kallas tapioka. Den stärkelserika och glutenfria tapiokan används som redning i olika maträtter. Tapioka säljs ofta i form av runda gryn (tapiokapärlor), med samma användningsområde som äkta sagogryn (som ursprungligen var av sago).
Att göra en typ av chips av maniok är ganska vanligt i länderna kring Stilla Havet, däribland Nya Zeeland. På Stillahavsöarna tillagas rotknölen i en kokgrop som täcks med heta stenar, blad och jord.
Bladen kan kokas, malas och stuvas med palmolja och jordnötssmör. Stuvningen är mycket näringsrik och kallas i vissa trakter "Saka-saka".
Av maniok kan även aceton, alkohol och klister tillverkas.
Förutom denna art odlas också Manihot dulcis ("sötmaniok"), vars rötter ej innehåller giftämne. Denna lämnar å andra sidan mindre utbyte och har därför mindre ekonomisk betydelse.
Tapiokapärlor
Tapiokachips
Wikimedia Commons har media som rör Maniok.
Maniok (Manihot esculenta, syn. Manihot utilissima) är en halvbuske inom familjen törelväxter, vars rotknölar är ett av jordens viktigaste baslivsmedel. Ursprungligen kommer växten från Sydamerika. Andra namn är kassava, cassava och (brasiliansk) arrowrot (särskilt rotknölarna).
Manyok (Manihot esculenta), Sütleğengiller familyasından bir bitkidir.
Tropikal ve Yarıtropikal Amerika'da yetişen bu bitkinin yüz elliden fazla çeşidi vardır. Kökünde bol miktarda nişasta bulunduğu için yerlilerin beslenmesinde büyük önem taşır; ayrıca nişastasından tapyoka yapıldığı için ticari yönden de önemi büyüktür. Manyokun kökleri, hayvan yemi olarak da kullanılır; özellikle simit ya da un halinde satılan manyok, küçük danaları ve domuz yavrularını beslemekte kullanılan, sindirimi çok kolay bir besindir. Manyokun Brezilya'da yetişen bir türünden kauçuk elde edilir.
Manyok (Manihot esculenta), Sütleğengiller familyasından bir bitkidir.
Tropikal ve Yarıtropikal Amerika'da yetişen bu bitkinin yüz elliden fazla çeşidi vardır. Kökünde bol miktarda nişasta bulunduğu için yerlilerin beslenmesinde büyük önem taşır; ayrıca nişastasından tapyoka yapıldığı için ticari yönden de önemi büyüktür. Manyokun kökleri, hayvan yemi olarak da kullanılır; özellikle simit ya da un halinde satılan manyok, küçük danaları ve domuz yavrularını beslemekte kullanılan, sindirimi çok kolay bir besindir. Manyokun Brezilya'da yetişen bir türünden kauçuk elde edilir.
Касава — африканська назва маніоку (ця назва походить з Бразилії, де так цю рослину називають Тупі-Гуарані, а в решті Південної Америки відома як юка — через що дуже частою є плутанина назв і понять). Суто касавою нерідко іменують тільки борошно з маніоку.
Це багаторічна вічнозелена кущова рослина 3-5 м заввишки. Стебло циліндричне, 2-7 см завтовшки, розгалужене, добре облиствене, крихке. Забарвлення сіро-зелене, сріблясте або малинове, поверхня гладка або шорстка. Листя пальчаті, з 3-7 частками, на довгих яскраво-червоних черешках, довжина частки листа 12-17 см. Суцвіття — китиця до 20 см. Квітки дрібні, жовтого забарвлення, полігамні, з переважанням чоловічих. Плід — трьохстворчата коробочка, що розтріскується при дозріванні. Насіння дрібне, еліптичної форми, сірого чи коричневого забарвлення.
В їжу використовують подібне на картоплину коріння та листя. Маніок виростає на вісім футів (~2 м) у висоту; коріння може сягати трьох дюймів завтовшки й трьох футів (~1 м) завдовжки з масою від 3 до 10 кг. У коренеплодах багато крохмалю (77 %[1]). У сирому вигляді дуже отруйні, споживаються лише вареними або печеними. З сирого маніоку роблять крупу (тапіоку), з якої варять кашу, а сушену маніоку перемелюють на борошно, з якого печуть тонкі коржі, які отримали назву хліб з касави. Листя подрібнюють і тушать з м'ясом.
Батьківщиною маніоки вважають райони сучасної Бразилії, поширена культура у всіх тропічних районах земної кулі. Посівні площі в світі становлять 14,5 млн га, виробництво — 129 млн т при середній врожайності 8-9 т / га.
Країни найбільшого поширення маніока у сільському господарстві: Заїр, Танзанія, Уганда, Нігерія в Західній Африці; Таїланд, Індонезія, В'єтнам в Південно-Східній Азії; Бразилія, Венесуела, Колумбія в Південній Америці.
Це незавершена стаття про Молочайні.Sắn (phương ngữ miền Bắc) hay khoai mì (phương ngữ miền Nam, sắn ở miền Nam lại là củ đậu) (danh pháp hai phần: Manihot esculenta; tên trong các ngôn ngữ khác: cassava, tapioca, yuca, mandioca, manioc, maniok, singkong, ubi kayu, aipim, macaxeir, kappa, maracheeni) là cây lương thực ăn củ có thể sống lâu năm, thuộc họ Đại kích (Euphorbiaceae).
Cây khoai mì (sắn) có nguồn gốc ở vùng nhiệt đới của châu Mỹ La tinh (Crantz, 1976) và được trồng cách đây khoảng 5.000 năm (CIAT, 1993). Trung tâm phát sinh cây khoai mì được giả thiết tại vùng đông bắc của nước Brasil thuộc lưu vực sông Amazon, nơi có nhiều chủng loại khoai mì trồng và hoang dại (De Candolle 1886; Rogers, 1965). Trung tâm phân hóa phụ có thể tại México và vùng ven biển phía bắc của Nam Mỹ. Bằng chứng về nguồn gốc khoai mì trồng là những di tích khảo cổ ở Venezuela niên đại 2.700 năm trước Công nguyên, di vật thể hiện củ khoai mì ở cùng ven biển Peru khoảng 2000 năm trước Công nguyên, những lò nướng bánh khoai mì trong phức hệ Malabo ở phía Bắc Colombia niên đại khoảng 1.200 năm trước Công nguyên, những hạt tinh bột trong phân hóa thạch được phát hiện tại Mexico có tuổi từ năm 900 đến năm 200 trước Công nguyên (Rogers 1963, 1965).
Cây khoai mì được người Bồ Đào Nha đưa đến Congo của châu Phi vào thế kỷ XVI. Tài liệu nói tới khoai mì ở vùng này là của Barre và Thevet viết năm 1558. Ở châu Á, khoai mì được du nhập vào Ấn Độ khoảng thế kỷ XVII (P.G. Rajendran et al, 1995) và Sri Lanka đầu thế kỷ XVIII (W.M.S.M Bandara và M Sikurajapathy, 1992). Sau đó, khoai mì được trồng ở Trung Quốc, Myanma và các nước châu Á khác ở cuối thế kỷ XVIII, đầu thế kỷ XIX (Fang Baiping 1992. U Thun Than 1992). Cây khoai mì được du nhập vào Việt Nam khoảng giữa thế kỷ XVIII, (Phạm Văn Biên, Hoàng Kim, 1991). Hiện chưa có tài liệu chắc chắn về nơi trồng và năm trồng đầu tiên.
Cây khoai mì cao 2–3 m, lá khía thành nhiều thùy, rễ ngang phát triển thành củ và tích luỹ tinh bột, thời gian sinh trưởng 6 đến 12 tháng, có nơi tới 18 tháng, tùy giống, vụ trồng, địa bàn trồng và mục đích sử dụng.
rễ cây
lá
chi tiết lá
nụ
hạt
Hiện tại, sắn được trồng trên 100 nước của vùng nhiệt đới, cận nhiệt đới và là nguồn thực phẩm của hơn 500 triệu người. Năm 2006 và 2007, sản lượng sắn thế giới đạt 226,34 triệu tấn củ tươi so với 2005/06 là 211,26 triệu tấn và 1961 là 71,26 triệu tấn. Nước có sản lượng sắn nhiều nhất là Nigeria (45,72 triệu tấn), kế đến là Thái Lan (22,58 triệu tấn) và Indonesia (19,92 triệu tấn). Nước có năng suất sắn cao nhất là Ấn Độ (31,43 tấn/ha), kế đến là Thái Lan (21,09 tấn/ha), so với năng suất sắn bình quân của thế giới là 12,16 tấn/ha (FAO, 2008). Việt Nam đứng thứ mười về sản lượng sắn (7,71 triệu tấn) trên thế giới. Tại Việt Nam, sắn được canh tác phổ biến ở hầu hết các tỉnh của tám vùng sinh thái. Diện tích sắn trồng nhiều nhất ở Đông Nam Bộ và Tây Nguyên.
Củ sắn tươi có tỷ lệ chất khô 38-40%, tinh bột 16-32%; chất protein, béo, xơ, tro trong 100g được tương ứng là 0,8-2,5 g, 0,2-0,3 g, 1,1-1,7 g, 0,6-0,9 g; chất muối khoáng và vitamin trong 100 g củ sắn là 18,8-22,5 mg Ca, 22,5-25,4 mg P, 0,02 mg B1, 0,02 mg B2, 0,5 mg PP. Trong củ sắn, hàm lượng các acid amin không được cân đối, thừa arginin nhưng lại thiếu các acid amin chứa lưu huỳnh. Thành phần dinh dưỡng khác biệt tuỳ giống, vụ trồng, số tháng thu hoạch sau khi trồng và kỹ thuật phân tích. Lá sắn trong nguyên liệu khô 100% chứa đựng đường + tinh bột 24,2%, protein 24%, chất béo 6%, xơ 11%, chất khoáng 6,7%, xanhthophylles 350 ppm (Yves Froehlich, Thái Văn Hùng 2001). Chất đạm của lá sắn có khá đầy đủ các acid amin cần thiết, giàu lysin nhưng thiếu methionin.
Trong lá và củ sắn ngoài các chất dinh dưỡng cũng chứa một lượng độc tố (HCN) đáng kể. Các giống sắn ngọt có 80–110 mg HCN/kg lá tươi và 20–30 mg/kg củ tươi. Các giống sắn đắng chứa 160–240 mg HCN/kg lá tươi và 60–150 mg/kg củ tươi. Liều gây độc cho một người lớn là 20 mg HCN, liều gây chết người là 50 mg HCN cho mỗi 50 kg thể trọng. Tuỳ theo giống, vỏ củ, lõi củ, thịt củ, điều kiện đất đai, chế độ canh tác, thời gian thu hoạch mà hàm lượng HCN có khác nhau. Tuy nhiên, ngâm, luộc, sơ chế khô, ủ chua là những phương thức cho phép loại bỏ phần lớn độc tố HCN.
Ngộ độc sắn xảy ra sau khi ăn sắn chưa được chế biến đúng cách và là một nguyên nhân gây ra tử vong ở trẻ em. Một cuộc nghiên cứu tại bệnh viện Nhi đồng 1 tp HCM cho thấy ngộ độc sắn chiếm tỉ lệ 10% trong số ngộ độc thức ăn với tỉ lệ tử vong là 16,7%.
Phòng ngừa:[2]
Sắn có nhiều công dụng trong chế biến công nghiệp, thức ăn gia súc và lương thực thực phẩm. Củ sắn dùng để ăn tươi, làm thức ăn gia súc, chế biến sắn lát khô, bột sắn nghiền, tinh bột sắn, tinh bột sắn biến tính, các sản phẩm từ tinh bột sắn như bột ngọt, cồn, maltodextrin, lysine, acid citric, xiro glucose và đường glucose tinh thể, mạch nha giàu maltose, hồ vải, hồ giấy, colender, phủ giấy, bìa các tông (Hoàng Kim Anh, Ngô Kế Sương, Nguyễn Xích Liên 2004), bánh kẹo, mì ăn liền, bún, miến, mì ống, mì sợi, bột khoai, bánh tráng, hạt trân châu (tapioca), phụ gia thực phẩm, phụ gia dược phẩm, sản xuất màng phủ sinh học, chất giữ ẩm. Thân sắn dùng để làm giống, làm nấm, làm củi đun, nguyên liệu cho công nghiệp xenlulô. Lá sắn ngọt là loại rau xanh giàu đạm rất bổ dưỡng và để nuôi cá, nuôi tằm. Lá sắn đắng ủ chua hoặc phơi khô để làm bột lá sắn dùng chăn nuôi lợn, gà, trâu, bò, dê v.v.
Tinh bột của củ sắn, sau quá trình chế biến sẽ thành loại bột mà tiếng Việt phương ngữ miền Bắc gọi là bột đao, phương ngữ miền Trung gọi là bột lọc và phương ngữ miền Nam gọi là bột năng.
Dưa muối làm từ ngọn và lá non của sắn rất phổ biến tại một số vùng miền trung du Bắc Bộ Việt Nam (như Phú Thọ, Hà Tây), thường được sử dụng để xào, nấu canh với tôm, tép[3].
Ba nhược điểm của nghề sắn là: trồng sắn làm kiệt đất; củ và lá sắn có độc tố HCN; chế biến sắn gây ô nhiễm môi trường.
Sáu biện pháp chính để phát triển sắn bền vững:
Vườn sắn ở Tân Uyên, Bình Dương.
Cây sắn con.
Củ sắn được thái lát phơi khô.
Săn củ còn tươi, có thể luộc ăn được.
Thân cây sắn đang mùa thu hoạch củ ở Cư Kuin.
Sắn (phương ngữ miền Bắc) hay khoai mì (phương ngữ miền Nam, sắn ở miền Nam lại là củ đậu) (danh pháp hai phần: Manihot esculenta; tên trong các ngôn ngữ khác: cassava, tapioca, yuca, mandioca, manioc, maniok, singkong, ubi kayu, aipim, macaxeir, kappa, maracheeni) là cây lương thực ăn củ có thể sống lâu năm, thuộc họ Đại kích (Euphorbiaceae).
Быстрорастущее многолетнее вечнозелёное кустарниковое растение. Достигает в высоту 3 м.
Листья очерёдные глубоко пальчаторассечённые.
Цветки мелкие, в длинных метельчатых соцветиях.
Плод — коробочка.
Клубневидно вздутые корни (длина до 1 м) весят до 15 кг, содержат 20—40 % крахмала.
Растение широко культивируется в тропических регионах, например, в Африке. В еду используют похожий на картофелину корнеплод, который может достигать 8 см в диаметре и 1 м в длину, масса — от 3 до 10 кг. В корнеплодах много крахмала. В сыром виде корнеплоды очень ядовиты и употребляются в пищу лишь варёными или печёными. Из сырого маниока делают крупу (тапиоку), из которой варят кашу, а сушёный маниок перемалывают в муку, из которой пекут тонкие лепёшки, известные как «хлеб из кассавы».
Как и многие тропические растения, маниок легко возделывается и приносит богатый урожай. Маниок обеспечивает 37 % продовольствия потребляемого в Африке из расчета по калорийности. Благодаря своей неприхотливости, это растение является одним из самых урожайных растений, выращиваемых для употребления в пищу. Маниок занимает второе место по урожайности после сахарного тростника, но сахарный тростник непригоден для непосредственного употребления в пищу (если не считать существующую во многих тропических странах практику жевания сахарного тростника для высасывания сахара), и также он не может быть переработан в муку. Урожайность маниока зависит от условий выращивания (климатических, погодных, типа почвы, применяемых удобрений, агротехники возделывания) и может достигать 600 центнеров с гектара[3] хотя обычно урожайность не превышает 50—200 центнеров с гектара.
Сырые корни маниока содержат цианогенные гликозиды линамарин и лотавстралин, в зависимости от концентрации этих гликозидов в растениях сорта маниока разделяет на горькие (с высокой концентрацией цианогенных гликозидов) и сладкие (собственно негорькие). При повреждении тканей растения гликозид вступает в контакт с ферментом линамаразой, распадаясь на D-глюкозу и ацетонциангидрин, который в свою очередь спонтанно распадается на ацетон и синильную кислоту. Доза синильной кислоты, содержащаяся в 400 граммах необработанного горького маниока, для человека летальна. Последствиями лёгкого отравления вследствие длительного употребления недостаточно чистого сырья являются атаксия и амблиопия, у детей встречаются неизлечимые виды паралича. Семена некоторых сортов действуют как слабительное и вызывают рвоту.
Хотя синильная кислота при комнатной температуре весьма летуча (температура кипения 26,7 °C), для её полного удаления требуется тщательное размельчение клубня. Так например изменение социально-экономической ситуации в Демократической республике Конго (регион Бандунду) привело к сокращению времени и изменению (упрощению) технологии обработки кассавы. Это привело к увеличению экспозиции населения цианидами при потреблении маниока. Эта проблема со здоровьем, которую в Африке называют «конзо», является формой миелопатии и характеризуется резкими приступами спастических парестезий. По этим причинам предпринимаются попытки по выведению новых, менее токсичных сортов маниока как методами генетики, так и традиционными способами селекции.
Традиционно корни маниока чистят, растирают или измельчают, замачивают и варят, что существенно снижает содержание цианида. Альтернативный метод был предложен Ховардом Брэдбери (Howard Bradbury): размолотый маниок в смеси с водой укладывают тонким слоем в 1 см в тени, где он сушится в течение 5—6 часов. Это приводит к практически полному испарению цианида.
Полученная выпрессованная масса является источником питательной муки или крупы с большим содержанием крахмала. Мука маниока может использоваться как и мука пшеницы и рекомендуется людям с аллергией на злаковые культуры. Один из побочных продуктов — чистый крахмал (polhilho) — употребляется в пищу в виде тапиоки. В различных регионах получают с помощью видоизменённых методов также и другие продукты, в том числе и похожие на хлеб пироги (beijús), а в смеси с пшеничной мукой и хлеб (conaque).
Клубни маниока содержат лишь небольшое количество белка (1,2 %) и очень немногие незаменимые аминокислоты, поэтому питание только маниоком приводит к детской пеллагре (квашиоркор). Этим объясняется вздутость животов (асцит) детей бедных районов Африки: из-за недостатка важных аминокислот, и, как следствие, недостаточный синтез белков, отвечающих, в том числе, и за осмотическое давление плазмы крови, жидкая часть плазмы «пропотевает» через стенку сосудов и скапливается в брюшной полости. В связи с этим рекомендуется употребление в пищу также и листьев маниоки, содержащих большое количество белка.
Маниок служит основным продуктом питания более чем для 500 миллионов человек и широко распространён как в Латинской Америке и Африке, так и в Азии с Индонезией.
Содержание большого количества крахмала позволило коренным племенам Южной и Центральной Америки использовать маниок для приготовления слабоалкогольных напитков, таких как кауим (cauim), кашири (caxiri) и некоторые разновидности напитков чича (chicha). Общей важной характерной особенностью напитков является то, что исходный материал — крахмалистый корень маниока — после очистки и варки, путём пережёвывания ртом, смачивается человеческой слюной, содержащей ферменты, которые способствуют расщеплению крахмала в простые сахара. Пережёванный маниок, в определённой пропорции с водой, бродит несколько дней, после чего становится готовым к употреблению.[4]
Из маниока получают биоэтанол. Себестоимость производства биоэтанола из маниоки в Таиланде около $35 за баррель нефтяного эквивалента.
Маниок может быть также сырьём для производства биобутанола. Технология производства биобутанола разработана компанией DuPont Biofuels. Компании Associated British Foods (ABF), BP и DuPont строят в Великобритании завод по производству биобутанола мощностью 20 000 000 литров в год из различного сырья.
В среднем во всем мире производится более 200 млн тонн маниока в год.
Производство в тоннах.
Данные за 2007 год
Данные FAOSTAT (ФАО)
Данные за 2010 год
Данные Консалтинговой компании «Влант»[5]
Согласно статистике ФАО, в 2004 году[6] из корнеплодов больше всего выращено (в миллионах тонн):
Картофель 328 Маниок 203 Батат 127 Ямс 40 Таро 11 Другое 7木薯（學名：Manihot esculenta），又称树薯，是一種大戟科木薯属植物，原產於南美洲[1]。
木薯为灌木，有肉质长圆柱形块根；茎直立有乳汁，叶子互生，掌状3－9深裂，裂片披针形至长椭圆状披针形；顶生或腋生疏散圆锥花序，单性花，雌雄花同在一花序上，雌花在上，雄花在下，没有花瓣；球形蒴果，有纵棱6条。
植株
花序
花
根部
橫剖面1
Manihot esculenta - Museum specimen
木薯的根部可以食用，因此在熱帶和亞熱帶地區有不少居民種植木薯，其所而製成的粉稱為木薯粉（Tapioca，亦作樹薯粉或生粉）。
品種有甜木薯、苦木薯兩種，甜木薯種的块根含較低的氰酸（cyanic acid），表皮呈淡青色；苦木薯種的塊根含多量的氰酸，表皮呈褐色，兩者不難區別。塊根又以皮層含氫氰酸最高，因氫氰酸為毒性，木薯要先刮去外皮，煮熟後才能食用。木薯中毒系由其所含亞麻苦甙（linamarin）及亞麻苦苷酶（linamarase）水解後析出游離的氫氰酸（hydrocyanic acid）所致。塊根未煮熟或氰酸未完全分解前就拿來食用，內含的毒素會轉化為氰化氫（hydrogen cyanide）。中毒后輕者噁心、嘔吐、下痢、昏眩；嚴重者呼吸衰竭而死亡。還可引起甲狀腺腫，並會傷害視神經和運動神經等。
全世界有8亿人将木薯作为主要营养来源。非洲科学家成立了一个木薯生物营养促进计划（BioCassava Plus project），寻求强化木薯营养价值的方法[2]。
与马铃薯相比，木薯的蛋白质含量较低，因此以木薯为主食者，需有足够的蛋白质补充。
木薯容易種植，可作為生產味精的廉價原料，也可用於提煉酒精，用作生物燃料[3]。
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
_25jan2008.jpg)
.jpg)
_25jan2008.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
|access-date=中的日期值 (帮助) 
キャッサバ（学名：Manihot esculenta）はキントラノオ目トウダイグサ科イモノキ属の熱帯低木。マニオク、マンジョカ、カサーバとも呼ばれる。
芋はタピオカの原料であり、世界中の熱帯にて栽培される。葉は5～10小葉からなり、茎は垂直に立ち上がる。茎の根元にはゆるい同心円を描いて数本の芋（根）が付く。芋は両端が尖った細長い形状である。
芋
葉
実
栽培はとても簡単で、茎を地中に挿すだけで発根、そのまま生育する。
作付面積あたりのカロリー生産量はあらゆるイモ類、穀類より多くデンプン質の生産効率は高い。しかし食用とするためには毒抜き処理が必要なことや、毒抜きのために皮や芯を除去した芋はその場で加工しなければ腐ってしまうなど、利用の制約が大きい作物でもある。食用以外の利用範囲も広く、葉を発酵させて毒抜きし飼料として利用するほか、アルコール発酵によるバイオ燃料（バイオマスエタノール）製造も注目を浴びている。農作物としては、悪環境下（乾燥地、酸性土壌、貧栄養土壌）でも生育可能など、これまで農地とされなかった場所での栽培ができ、食糧問題や地球温暖化問題の解決への期待が大きい[3]。
なお、熱帯の都市では緑地帯の植え込みにも利用され、室内での観葉植物としても利用価値がある。観賞用の斑入りの葉の品種もある。
大きく分けて、苦味種と甘味種がある。
苦味種は、シアン化合物（青酸配糖体）のリナマリン（linamarin） とロトストラリン（lotaustralin）を外皮に多く含むが、大きな塊根を作るため、デンプン源作物として栽培される。甘味種は、毒抜きを行いふかしたり茹でたりすることで、食用にされる。味と食感は甘味の少ないサツマイモに似ている。
2010年時点の全世界の生産量は2億2954万トンで、州別ではアフリカ州が1/2強、アジア州が1/4強を占め、残りが南アメリカ州である。
上位10カ国の気候区分はほとんどがケッペンの気候区分でいう熱帯のサバナ気候 (Aw) 、インドネシアのみ熱帯雨林気候 (Af) である。アンゴラ南部のように温暖冬季少雨気候 (Cw) の地域では栽培されていない。
他のイモ類と比較すると、同年におけるジャガイモの全世界生産量は3億2418万トン、サツマイモは1億0657万トン、ヤムイモは4870万トン、タロイモは901万トンである（以上の統計数値は、FAOSTAT 2010年統計による）。
現在栽培されているキャッサバの原型となったことが分かっているM. e. flabellifolia亜種の分布は中央ブラジル西部を中心としており、ここで少なくとも1万年前には栽培が始まった[4]。しかし種全体としてはブラジル南部とパラグアイのあたりで発生したらしい。現存するキャッサバの全ては栽培種を祖先としている。メキシコ、タバスコ州のサンアンドレス遺跡から出土したキャッサバの花粉から、6600年前までにはそこでキャッサバが生育していたことが分かっている[5]。現存する最も古いキャッサバ栽培の証拠は、エルサルバドルにある1400年前のマヤ遺跡ホヤ・デ・セレンで見つかった[6]。食料用の作物としての有用性から、スペインによるアメリカ大陸の植民地化が始まる15世紀末までには南アメリカ北部、中央アメリカ南部、西インド諸島の人々の主食となっており、モチェ文化の鐙型注口土器など、コロンブス以前に作られた工芸品のモチーフともされた。スペイン人とポルトガル人による植民地化後も栽培が続けられた。
17世紀に奴隷貿易が盛んになると、アフリカから新大陸までの月単位を要する輸送期間、奴隷を船内で生かしておく必要があった。ブラジルを支配していたポルトガル人は栽培が容易なキャッサバを奴隷貿易用の食料として採用し、アフリカを中心に全世界に広めた。ブラジル先住民はキャッサバやトウモロコシを主食としていたがポルトガル人が米を導入し、ブラジルでは17世紀頃初めて栽培され、キャッサバやトウモロコシともにブラジル人の主食となっていった。地域によるが、現在もキャッサバはブラジル人の食生活に欠かせない食材である。
また、ブラジル以外の南米諸国ではユカと呼ばれ、アマゾン川流域を中心に重要な食材となっている。
2000年代のアフリカでは、キャッサバに有害な褐色条斑ウイルスの発生が見られており、爆発的な拡大が生じた場合、収穫量の激減からなる食糧危機が発生するという懸念材料がある[7]。このため、抵抗性のキャッサバの開発など品種改良に向けた取り組みも行われている[8]。
有毒品種を含むキャッサバを安全に食べるために様々な方法があり、5つに大別される。
そのうち 1. は甘味種の有毒な皮や芯を除くやり方で、生食されることも多い。また 5. は除毒法として不完全なのでここでは扱わない。2. はアフリカの熱帯域で見られるやり方で、芋を加熱してから小さく切り水にさらす方法である。南米では 3. がよく見られ、生芋をすり潰して一晩置き絞って除毒する。現在工業的な除毒法としても、伝統的な方法としても多く利用されているのは 4. である。好気発酵や嫌気発酵による除毒で、多種多様なやり方が知られている[9]。
キャッサバが栽培されている地域では、甘味種は根菜として扱われている。調理法は蒸す、茹でる、揚げるなど。薄くスライスしたキャッサバを揚げたキャッサバチップスも作られる。アフリカでは火を通したキャッサバをつぶしてウガリやフフが作られる。ブラジルでは、キャッサバの粉を炒めたファリーニャ（「製粉」という意味）といわれる粉を香ばしい食材として用いたり、同じくキャッサバの粉をバターやきざんだベーコンで炒めたファロファ（farofa）を肉料理のつけあわせによく添える。
また、キャッサバの粉を用いたパン（例：ブラジルのポン・デ・ケイジョ、ボリビアのクニャペやパラグアイのチパ）など、キャッサバ粉を用いた料理が庶民の食べ物として親しまれている。
根茎から製造したデンプンはタピオカと呼ばれ、球状の「タピオカパール」に加工してデザートの材料や飲み物のトッピングとして使われる。
東南アジア（タイが主要国）などで栽培されたキャッサバは乾燥工程を経て「キャッサバチップ」へ加工され、中国などに輸出される。その後、中国では発酵工程を経てエタノール（バイオマスエタノール）となる。それを原料に氷酢酸とエステル化した酢酸エチルが、大量に生産されている（約80万MT/年）。中国で生産された酢酸エチルは年間約30万MT程度海外に輸出されており、有機化学分野では貴重な外貨獲得手段となっている。
理化学研究所の櫻井らはキャッサバをつかった実験により10,577種類のcDNAからなるcDNAライブラリを作成した。これは、様々な環境ストレスを与えたキャッサバから19,968種類のcDNAを単離し、その中から同定されたものである。ライブラリの中で4,621種類のcDNAはそれまでキャッサバでは知られていなかったcDNAで、環境ストレスを与えられたことにより獲得したものと考えられた[10][3]。
카사바(cassava) 또는 마니옥(manioc)은 남아메리카가 원산지인 다년성 작물이다. 높이는 1.5~3미터이고 지름은 2~3센티미터이다. 덩이뿌리가 사방으로 처져 고구마와 비슷하게 굵으며 겉 껍질은 갈색이고 속은 하얀색이다. 이 덩이뿌리에는 칼슘과 비타민C가 풍부하게 들어있고, 20~25%의 녹말이 들어있다. 하지만 사이안화물 계열의 독성 물질이 함유되어 있으므로 음식으로 섭취 전에는 충분한 독의 제거 과정이 필수적이며 영양학적으로 단백질, 지방은 거의 없고 탄수화물에 아주 치우쳐 있어서 카사바만 주식으로 할 경우엔 심각한 영양 불균형으로 이어질 수가 있다. 카사바는 때로 타피오카로도 불리는 카사바 녹말의 재료이며, 버블티에 들어있는 타피오카 펄은 카사바 녹말로 만든 것이다.
카사바(cassava) 또는 마니옥(manioc)은 남아메리카가 원산지인 다년성 작물이다. 높이는 1.5~3미터이고 지름은 2~3센티미터이다. 덩이뿌리가 사방으로 처져 고구마와 비슷하게 굵으며 겉 껍질은 갈색이고 속은 하얀색이다. 이 덩이뿌리에는 칼슘과 비타민C가 풍부하게 들어있고, 20~25%의 녹말이 들어있다. 하지만 사이안화물 계열의 독성 물질이 함유되어 있으므로 음식으로 섭취 전에는 충분한 독의 제거 과정이 필수적이며 영양학적으로 단백질, 지방은 거의 없고 탄수화물에 아주 치우쳐 있어서 카사바만 주식으로 할 경우엔 심각한 영양 불균형으로 이어질 수가 있다. 카사바는 때로 타피오카로도 불리는 카사바 녹말의 재료이며, 버블티에 들어있는 타피오카 펄은 카사바 녹말로 만든 것이다.
