Eurasian red squirrels have keen senses of vision, smell, touch, and hearing. They communicate with body signals, sounds, such as warning calls, and chemical cues. Within family groups touch is also used in communication.
Communication Channels: visual ; tactile ; acoustic ; chemical
Perception Channels: visual ; tactile ; acoustic ; chemical
The number of Eurasian red squirrels has dropped dramatically in recent years in some areas. In Great Britain, the introduction of a North American species of tree squirrel, the eastern gray squirrel (Sciurus carolinensis), has led to the disappearance of native Eurasian red squirrels throughout much of the country, while in the former Soviet Union overhunting of some populations for their fur has reduced their numbers. (Nowak 1991, Parker 1990, Wilson et al. 1993)
This species is listed as "Near Threatened" by the IUCN Red List.
US Federal List: no special status
CITES: no special status
IUCN Red List of Threatened Species: least concern
Sciurus vulgaris are known to occasionally eat shoots of food crop plants. They can also be a nuisance when they nest in houses or buildings because they can be quite noisy. (Nowak 1991)
Negative Impacts: crop pest; household pest
In the former Soviet Union some populations of Sciurus vulgaris are hunted for their thick and luxurious winter coats, which have commercial value on the fur market. (Nowak 1991). This species is also probably an important disperser of the seeds of some species of trees.
Positive Impacts: body parts are source of valuable material
Eurasian red squirrels have an important impact on forest communities through seed predation and caching of tree seeds. Forgotten caches may end up sprouting and growing into new trees.
Sciurus vulgaris regularly forage on coniferous seeds, beechnuts, acorns, and nuts. They have a specialized technique for opening nuts that utilizes the power of the lower incisors. With practice they are able to open a nut in just a few seconds. The dietary habits of these squirrels varies greatly according to the region in which they live and with the availability of different foods. When their regular dietary staples are not available, these squirrels may eat mushrooms and other fungi, birds' eggs, and garden flowers and vegetables. They have also been observed peeling the bark off conifers and licking the trees' sap. Like most squirrels, this species stores food supplies by burying them in the ground or hiding them in the bark of trees. Young squirrels learn what food sources to eat from their mothers. As they get older they become more reluctant to accept new and strange food sources. The daily food intake varies depending upon the time of year. They eat the most food in the spring (80g per day), and the least in the winter (35g per day). (Gromwall et al. 1993, Moiller 1983, Nowak 1991, Parker 1990)
Animal Foods: eggs
Plant Foods: leaves; seeds, grains, and nuts; fruit; sap or other plant fluids
Other Foods: fungus
Foraging Behavior: stores or caches food
Primary Diet: herbivore (Granivore )
Sciurus vulgaris, also known as the Eurasian red squirrel, can be found throughout the forests of Europe and northern Asia. Over the past century S. vulgaris population densities have changed greatly. The species has remained very common in central Europe, but on Great Britain they are now extirpated from much of their range. (Nowak 1991, Parker 1990)
Biogeographic Regions: palearctic (Native )
Sciurus vulgaris lives and nests in deciduous and coniferous forests. These squirrels prefer to live in large, mature trees that can provide them with an abundant supply of food in the form of seeds or acorns. Trees chosen as nesting sites usually have hollowed out cavities or large holes in their trunks which can be used as nests. A high quality nest may be used for several years, and individuals always maintain several nests to which they can escape when being pursued by a predator. (Nowak 1991, Parker 1990)
Habitat Regions: temperate ; terrestrial
Terrestrial Biomes: forest
The mortality rate of young Eurasian red squirrels is high, due to heavy predation by birds and mammals. Less than one in four survive to their first birthday. Although adults can live for 6 to 7 years in the wild, and longer in captivity, most individuals probably only live for 2-4 years.
Range lifespan
Status: wild: 7 (high) years.
Range lifespan
Status: captivity: 10 to 12 years.
Average lifespan
Status: wild: 12.0 years.
This species has more variation in coat color than almost any other mammal in the Palearctic region. The color of these squirrels varies from light-red to black on their heads and backs. All individuals (except those that are completely melanistic), have white or creamy fur on their stomachs. Like many other tree squirrels, S. vulgaris has long tufts of hair on its ears and long furry tail. In most areas where they are common, such as central Europe, the pelage coloration of individuals varies from red to black, with individuals of many differently color morphs co-occurring. However, in some areas, whole populations may have almost identically colored coats. Examples of populations in which all of the squirrels share the same coat color can be found in Great Britain, where only red members of this species live; and in the Sila region of southern Italy, where only black individuals are found. The body hair of these squirrels changes twice annually, while the tail hair changes only once. The winter coat covers more of the soles of the feet, has longer ear tufts, and is thicker than the spring/summer coat.
Shedding and growth of hair can be delayed or prevented by a lack of food, diseases, or parasitic infestation during the spring or late fall when individuals normally grow a new coat.
The size of the skull also varies between regions. Average skull size in S. vulgaris populations increases from north to south throughout Eurasia.
(Nowak 1991, Parker 1990)
Other Physical Features: endothermic ; homoiothermic; bilateral symmetry ; polymorphic
Sexual Dimorphism: sexes alike
Average mass: 600 g.
Eurasian red squirrels are agile in the trees and are constantly alert for the presence of predators. They are mainly preyed on by large birds of prey and arboreal mustelids like the European marten. As young in the nest they may be taken by large climbing snakes, and other small, arboreal predators.
When a female comes into estrous, the usually non-gregarious males gather in her home range to compete for the opportunity to mate with her. After mating occurs, male squirrels return to their home ranges.
Mating System: polygynous
Female Eurasian red squirrels give birth to an average of two litters per year, of usually 5-7 young. The gestation period is 38-39 days. The young weigh 8-12 g at birth and are born hairless and blind. Their auditory canals are unopened, and their ears are undeveloped and lay flat against their head. The young squirrels' eyes open after 30 days, at which time they become active cleaning themselves and moving around the nest. After 45 days the young voluntarily leave the nest for the first time. At this point the young also begin to eat solid food. By eight to ten weeks of age the offspring are fully weaned and independent, even though they tend to remain near their mothers for some time. Young become reproductively mature within a year. (Macdonald 1984, Nowak 1991, Parker 1990)
Breeding interval: These squirrels reproduce twice during the warm season, at approximately 13 week intervals
Breeding season: Eurasian red squirrels generally have two litters per year, one in February to March, the other from May to August
Range number of offspring: 1 to 10.
Average number of offspring: 3 to 7.
Range gestation period: 38 to 39 days.
Range time to independence: 8 to 10 weeks.
Average age at sexual or reproductive maturity (female): 1 years.
Average age at sexual or reproductive maturity (male): 1 years.
Key Reproductive Features: iteroparous ; seasonal breeding ; gonochoric/gonochoristic/dioecious (sexes separate); sexual ; viviparous
Average birth mass: 9.25 g.
Average number of offspring: 5.
Average age at sexual or reproductive maturity (male)
Sex: male: 320 days.
Average age at sexual or reproductive maturity (female)
Sex: female: 296 days.
Eurasian red squirrels are cared for and nursed by their mother in her nest during the first few months of their lives.
Parental Investment: no parental involvement; altricial ; pre-hatching/birth (Provisioning: Female); pre-weaning/fledging (Provisioning: Female, Protecting: Female); pre-independence (Protecting: Female)
Adi sincab (lat. Sciurus vulgaris) - Gəmiricilər dəstəsinin sincab cinsinə aid heyvan növü.
Sincablar daha çox Avropa qitəsindəki meşələrdə yaşayırlar. Boyları 25 sm. olur. Bədənlərinin arxasında, az qala öz boyları qədər uzun, yuxarıya doğru dayanan, geniş və gur tüklərdən ibarət quyruqları olur. Sincab bu uzun quyruğu sayəsində tarazlığı pozulmadan ağacdan ağaca atlayır.
Kiçik iti dırnaqları sayəsində ağaclara dırmaşa bilən sincab budağın üstündə qaça, baş aşağı yellənə və o şəkildə irəliləyə bilər. Xüsusilə, boz sincablar bir ağacın ən ucdakı budağından 4 metr uzaqdakı bir başqa ağacın budağına rahatlıqla atlaya bilirlər. Havada uçarkən qollarını və qıçlarını açaraq sanki bir paraşut kimi hərəkət edirlər. Bu zaman yastılaşan quyruqları isə həm tarazlıqlarını təmin edir, həm də istiqamətlərini nizamlayan bir sükan funksiyası yerinə yetirir. Hətta özlərini 9 metr yüksəklikdən boşluğa atıb dörd ayaq üzərində yerə yumşaq eniş edə bilirlər.
Məməlilər ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin. L'esquirol,[2] esquirol comú,[3][4] esquirol vermell comú, esquirol vermell europeu o farda[5] (Sciurus vulgaris) és un rosegador de costums arborícoles que es troba a Europa i al nord d'Àsia. És un animal omnívor de petites dimensions, d'uns 38-45 cm de longitud incloent-hi la cua (20-30[6] cm del cos i 14-25[6] de la cua).
Els esquirols són uns autèntics acròbates. Per a un esquirol, les branques dels arbres són camins en l'aire. Les potes de l'esquirol són curtes però fortes. Amb les ungles corbes i punxegudes s'arrapa a l'escorça quan corre saltant d'un arbre a l'altre. La cua l'ajuda a mantenir l'equilibri quan camina per les branques. La bona vista li permet de calcular bé les distàncies quan salta.
Acostumen a viure en boscos caducifolis o de coníferes (entre els quals es troben els pins). A Catalunya, lloc de moltes pinedes, hi ha esquirols als quals els agrada menjar i rosegar les pinyes. A Gran Bretanya i Irlanda, la població d'esquirols ha baixat dràsticament durant els últims anys, en part a causa de la introducció de l'esquirol gris (Sciurus carolinensis) de Nord-amèrica.[7]
L'esquirol té una llargada mitjana de cap i cos d'entre 19 i 23 cm, una cua d'entre 15 i 20 cm i una massa d'entre 250 i 340 g. No presenta dimorfisme sexual, ja que els mascles i les femelles són iguals en mides. L'esquirol és lleugerament més petit que l'esquirol gris, que té una llargada d'entre 25 i 30 cm i pesa entre 400 i 800 g. Es creu que la cua llarga l'ajuda a mantenir l'equilibri i a guiar-lo quan salta d'arbre en arbre i quan corre. També es creu que ajuda que l'animal estigui calent mentre dorm.
Sovint es fa servir el terme «esquirol» en sentit ampli per referir-se a altres espècies d'aspecte i forma de vida semblants, força estesos per la major part dels boscos món. Principalment es fa servir el terme per les espècies dels gèneres Sciurus i Tamiasciurus, però també per a altres esciürins.
Per distingir-lo de les altres espècies s'han proposat els noms d'esquirol vermell comú[8] o esquirol vermell europeu[8] per a Sciurus vulgaris, que és l'única espècie autòctona d'Europa, si bé l'esquirol gris (Sciurus carolinensis), originari de Nord-amèrica, ha estat introduït a la Gran Bretanya (350 exemplars el 1889 a Bedfordshire) i Irlanda, desplaçant de moltes zones l'esquirol vermell europeu i causant danys a la silvicultura.[6]
Els esquirols tenen una connotació positiva a la cultura, ja que representen el treball i la previsió, per com busquen nous per l'hivern. Per això han aparegut en nombrosos contes infantils i sèries de dibuixos animats, com els personatges de Disney Chip i Dale, que representen esquirols llistats del gènere Tamias.
A l'antiguitat europea, en canvi, eren un animal fugisser que es veia com a encarnació del dimoni (augmentat pel color roig del seu pèl) o associat al déu Loki. En la societat industrial un esquirol és la persona que no respecta la vaga pactada pels companys i va a treballar.
Esquirols a l'estiu
Esquirols a la tardor
Esquirols a l'hivern
L'esquirol, esquirol comú, esquirol vermell comú, esquirol vermell europeu o farda (Sciurus vulgaris) és un rosegador de costums arborícoles que es troba a Europa i al nord d'Àsia. És un animal omnívor de petites dimensions, d'uns 38-45 cm de longitud incloent-hi la cua (20-30 cm del cos i 14-25 de la cua).
Els esquirols són uns autèntics acròbates. Per a un esquirol, les branques dels arbres són camins en l'aire. Les potes de l'esquirol són curtes però fortes. Amb les ungles corbes i punxegudes s'arrapa a l'escorça quan corre saltant d'un arbre a l'altre. La cua l'ajuda a mantenir l'equilibri quan camina per les branques. La bona vista li permet de calcular bé les distàncies quan salta.
Acostumen a viure en boscos caducifolis o de coníferes (entre els quals es troben els pins). A Catalunya, lloc de moltes pinedes, hi ha esquirols als quals els agrada menjar i rosegar les pinyes. A Gran Bretanya i Irlanda, la població d'esquirols ha baixat dràsticament durant els últims anys, en part a causa de la introducció de l'esquirol gris (Sciurus carolinensis) de Nord-amèrica.
Anifail o drefn y cnofilod (Rodentia) yw'r wiwer goch (Sciurus vulgaris). Mae'n byw ar draws rhannau helaeth o Ewrop a gogledd Asia.
Mae'r Wiwer goch tua 19 – 23 cm i hyd heb y gynffon, sydd tua 15 – 20 cm o hyd; ychydig yn llai na'r Wiwer lwyd. Ar ynysoedd Prydain ac Iwerddon, mae niferoedd y Wiwer goch wedi gostwng yn fawr ers i'r Wiwer lwyd (Sciurus carolinensis) gyrraedd o Ogledd America.
Yng Nghymru, mae Ynys Môn yn parhau i fod yn un o gadarnleoedd y Wiwer goch, ac yn y blynyddoedd diwethaf bu ymgyrch i ddifa'r Wiwer lwyd o'r ynys i roi cyfle i niferoedd y Wiwer goch gynyddu. Ceir hefyd boblogaeth yng Nghoedwig Clocaenog.
Veverka obecná (Sciurus vulgaris) je středně velký hlodavec z čeledi veverkovitých (Sciuridae) obývající široké území v rozmezí od západní Evropy až po východní Asii. V České republice ji nalezneme v lesích všech typů, parcích, alejích, větších zahradách nebo hřbitovech se stromovým porostem.[2] Má zrzavou, černou a někdy hnědou srst.
Veverka obecná obvykle dorůstá 19 až 23 cm a dosahuje hmotnosti mezi 250 až 340 g někdy i víc. Huňatý ocas, který napomáhá udržovat rovnováhu při lezení a skocích na stromech a který veverka využívá jako „pokrývku“ těla při spánku, je 14,5 až 20 cm dlouhý.[3] Charakteristickým znakem pro veverku obecnou jsou střapce chlupů na ušních boltcích směřující do špičky a viditelné především v zimním období. Stejně jako většina stromových veverek má i naše veverka ostré a zakřivené drápy, které jí pomáhají při lezení po větvích stromů. Ve světě bývá často zaměňována s blízce podobným čikarím červeným (Tamiasciurus hudsonicus), obývajícím Severní Ameriku a veverkou popelavou (Sciurus carolinensis), která obývá zvláště Severní Ameriku a západní Evropu. Zbarvení srsti veverky obecné se liší podle lokality rozšíření a období, ale vždy je srst na břiše a hrdle zbarvená krémově až bíle. U pohlaví není vyvinut sexuální dimorfismus. V Česku se nejčastěji objevuje červená a černá forma, ve světě není výjimkou ani šedá nebo čistě bílá forma. Veverce obecné se mění srst dvakrát ročně, a to z letní na zimní a ze zimní znovu na letní. Zimní srst je hustší a o něco tmavší než letní a veverkám narůstá v období mezi srpnem a listopadem.
Veverka obecná žije až na období rozmnožování samotářským způsobem života a jiným veverkám se většinou vyhýbá. V dutinách stromů, někdy i na tlustších větvích, obývá v průměru 25–30 cm velké hnízdo, ve tvaru kukaně, tvořené mechem, listy, trávou a kůrou. Je schopna vypnout tělo do tvaru křídla, čehož využívá při delších skocích. Není teritoriální a domácí území jednotlivých jedinců se značně překrývají.
Veverka je aktivní přes den, ale ve vrcholné části dne je většinou ukryta ve svém hnízdě, přičemž se vyhýbá teplu a větší viditelnosti vůči predátorům, mezi které patří především kuna lesní, kočka divoká, liška obecná, lasice kolčava, která loví především mláďata, ale také větší dravci, např. káňata lesní nebo sovy. V zimě nehibernuje, ale tráví ve svém hnízdě větší dobu než v létě. Dokáže se pohybovat rychlostí až 19 km/h.[4]
60 až 80 % dne tráví hledáním potravy,[5] kterou tvoří především semena šišek, houby, které si suší ve svých hnízdech, ptačí vejce, různé plody, např. oříšky, ale občas si pochutná i na čerstvé míze. Část nalezené potravy si uschovává do svých „spižíren“ v dutinách stromů, které ji poskytují výbornou zásobárnu potravy v nejtěžších obdobích. Při konzumaci potravy přitom sedí jako většina veverkovců „na bobku“, přičemž si potravu drží v předních končetinách.
U některých jedinců probíhá páření již na konci zimy a na samotném počátku jara, tedy během února a března, většinou je však obvyklejší doba páření v letním období, během června a července. Samec svou partnerku nachází díky pronikavému pachu, který samice vypuzuje. Po setkání dvou partnerů začne samec svou partnerku honit po stromech a tak činí až do hodiny před spářením. Před rozmnožováním se také samice vykrmují s cílem přibrat na váze, jelikož obecně platí, že samice s vyšší hmotností rodí více mláďat než samice s hmotností nižší.
Samice může mít i dva vrhy za rok, přičemž jeden vrh obsahuje obvykle 3 až 4 mláďata, která se rodí po 38 až 39 denní březosti. Mláďata se rodí slepá a téměř holá a po narození váží 10 až 15 g. Plně osrstěná jsou po 21 dnech života, oči se jim otevřou po čtyřech týdnech a chrup se jim plně vyvíjí až po 42 dnech, kdy začínají požírat pevnou potravu. Samice je však kojí až do 8 až 10 týdnů po narození.
Nejvíce, 75–85 % mláďat, přitom umírá během svého prvního zimního období.[6] Samice dosahuje pohlavní dospělosti zhruba v druhém roce života, samci o něco později.[zdroj?] Veverka obecná se v přírodě dožívá průměrně 3 let, v zajetí se může tato hranice vyšplhat až na 10 let.
Veverka obecná je ve většině států Evropy chráněným druhem. To platí i v České republice, kde je v současnosti podle vyhlášky č. 395/1992 Sb. prohlášena za ohrožený druh.[8] V druhé polovině 20. století u nás totiž došlo k příkrému poklesu početnosti tohoto druhu a z původních 60–110 tisíc kusů ulovených ročně ve 20. letech 20. století se počet ulovených veverek o 50 let později snížil pouze na několik stovek jedinců.[9] V posledních dvaceti letech se však v České republice veverky již lovit nesmí. Z celosvětového pohledu však nejde o druh nijak zvlášť ohrožený a v Červeném seznamu IUCN jej nalezneme v kategorii málo dotčených druhů.[10] V některých částech světa, např. na Sibiři, se již od starověku veverky loví pro svou kožešinu, ale také pro maso. Kožešina z šedých veverek byla známa v českém středověku jako popelčina, ale veverčí maso se jedlo v Českých zemích i v západní Evropě až do 17. století. Na Sibiři se veverčí kožešiny nazývají běla nebo bělka a sloužily jako platidlo nebo součást naturální daně, kterou od domorodců v 17.-19. století vybírali ruští kozáci. Zde má pravděpodobně původ rčení stojí to za starou belu, tj. starou, opelichanou veverčí kožku.
V současné době ji však nejvíce ohrožuje spíše ztráta lesů – jejího přirozeného biomu. V jiných částech světa, např. ve Spojeném království, se potýkají s jiným problémem, a to vytlačováním veverky obecné úspěšnějším druhem – veverkou popelavou.
Původně bylo popsáno 40 poddruhů veverky obecné, ale s tímto číslem nesouhlasilo několik zoologů z celého světa. V roce 1971 bylo vydáno nové studium schvalující pouze 16 poddruhů, které se rozlišují až dodnes a které jsou vypsány i na seznamu níže.[11][12]
V tomto článku byl použit překlad textu z článku Red Squirrel na anglické Wikipedii.
Obrázky, zvuky či videa k tématu veverka obecná ve Wikimedia Commons
Galerie veverka obecná ve Wikimedia CommonsVeverka obecná (Sciurus vulgaris) je středně velký hlodavec z čeledi veverkovitých (Sciuridae) obývající široké území v rozmezí od západní Evropy až po východní Asii. V České republice ji nalezneme v lesích všech typů, parcích, alejích, větších zahradách nebo hřbitovech se stromovým porostem. Má zrzavou, černou a někdy hnědou srst.
For alternative betydninger, se Egern (flertydig). (Se også artikler, som begynder med Egern)
Egern (latin: Sciurus vulgaris), også kaldet europæisk egern eller almindeligt egern, er en gnaver i egernfamilien med en kropslængde på omkring 22 cm. Den store hale måler 17 cm. Det er almindeligt forekommende i Danmark, både i en rød, brun og sort farvevariant.
Egernet er udbredt i det meste af Europa, hvor der findes skov. Endvidere findes det mod øst gennem den tempererede del af Asien til Japan.
I Danmark lever egernet overalt, hvor der er skov, bortset fra Læsø, Anholt, Samsø, Fanø, Rømø og Ærø.[1]
Der findes tre hovedtyper af pelsfarver: rød, sort og mørkebrun. Egern af den røde type er især udbredt i nåleskov, mens den sorte især foretrækker løvskov. De forskellige farvetyper er ofte blandet med hinanden i de samme områder, men kan også være karakteristiske for bestemte geografiske områder. F.eks. findes sorte egern fortrinsvis på Fyn. De fleste egern i skovene omkring Sorø er mørkebrune, mens egern i store dele af Jylland og Nordsjælland er røde. Udbredelsen af de forskellige farvetyper afspejler ofte egernets indvandring. I begyndelsen af 1900-tallet blev røde egern udsat enkelte steder i landet, hvorfra de siden har bredt sig stærkt til næsten hele landet, hvor de især trives i nåletræsplantager.[1]
Egernet har en 19-28 centimeter lang krop og en 14-24 centimeter lang hale. Blandt danske gnavere er egernet meget karakteristisk ved, at ørerne har en hårdusk i spidsen, og at halen er lang og busket. Halen holdes i en slynge op over ryggen, når dyret sidder i ro. Varbørsterne på snuden er kraftige og længere end hovedet. Ligesom muldvarpen har egernet veludviklede, stive følehår på håndleddet og langs armen. Også på brystet og den forreste del af bugen sidder lange, stive følehår. Følehårene har betydning for dyrets orientering, når det bevæger sig på grene og kviste.[1]
I sommerdragten er hele oversiden sædvanligvis rødbrun, mens undersiden er hvid. Halen er rødbrun både på over- og underside. Nogle af halens hår er ringede med vekslende grålige og gullige ringe, resten er rødbrune. I vinterdragten er overside og hale mere eller mindre blågrå. Hårene har da vekslende hvidlige og grålige ringe. Undertiden er kroppens overside ensfarvet sort, ligesom halen, eller oversiden er rød og halen mere eller mindre sort. Også andre farvetyper findes.[2]
Længden af øvre række kindtænder er 9,75 millimeter, mens nedre række er 9,25 millimeter. Hovedskallens længde er 46 millimeter, og underkæbens længde er 34 millimeter.[2]
Egernet er et skov- og parkdyr, der tilbringer det meste af sin tid i træerne. Her springer det med stor sikkerhed og elegance rundt på stammer og grene. Det er et udpræget dagdyr, der især er aktivt først og sidst på dagen. På jorden, hvor det ofte finder sin føde, bevæger det sig i spring med halen bølgende efter sig. Dets spor står i grupper på fire og fire. De store bagpoter rammer jorden foran de mindre forpoter. Aftrykket af bagpoterne står som regel på linje, mens forpoterne er forskudt i forhold til hinanden.
Uden for parringstiden lever egernet oftest enkeltvis i territorier, der forsvares over for andre individer. I territoriet bygges flere reder, hvor en enkelt af dem er solidt bygget, mens de andre er mere primitive og benyttes til lejlighedsvis at hvile sig i. Når dyret forskrækkes, løber det ofte frem mod fredsforstyrreren i små sæt, mens det slår kløerne hørbart mod underlaget og samtidig frembringer en smækkende, høj lyd med tungen og bevæger halen frem og tilbage over ryggen.[1]
Reden bygges i et træ, ofte tæt ind til stammen støttet af en sidegren. Den er kugleformet med en diameter på 20-50 centimeter. På siden findes et cirka 5 centimeter stort indgangshul, der dækkes til i dårligt vejr, eller når egernet har unger, der må forlades for at finde føde. Reden er foret med mos, fjer, hår og græs. Ofte henter egernet disse redematerialer langt fra reden og transporterer dem hjem i en omhyggeligt sammenpakket bolle, der bæres i munden.[1]
Egernet lever især af nåletræsfrø, foruden nødder, olden, svampe og undertiden æg og fugleunger.
Især det røde egern er stærkt afhængig af nåletræernes frøsætning. Når den slår fejl, ses massevandringer af egern, som søger mod områder med større fødeudbud. Dette ses især i Sverige og Finland, hvor store områder er dækket af gran eller fyr. Egern kan da opleves vandre over en bred front i en ganske bestemt retning på samme tid, og hverken floder eller søer kan standse dem. Egernet er en god svømmer og holder halen strakt bagud over vandet, for at undgå, at den bliver våd. I et område ramt af fødemangel kan en meget stor del af bestanden deltage i sådanne vandringer.[1]
Om foråret trænger hannen ind på hunnens territorium. Når den møder hunnen, indtager hannen en særlig positur og udstøder en lyd, der kan gengives som muk-muk. Egern er generelt meget lydhøre over for denne lyd, og mennesker kan ved at efterligne lyden lokke et egern nærmere. Hunnen jages rundt i trækronerne inden parringen. Hannen fortrænges kort efter parringen fra hunnens territorium. Et kuld på 3-7 unger fødes efter en drægtighedsperiode på cirka 38 dage i februar-marts. Ungerne måler cirka seks centimeter og er blinde ved fødslen. Omkring en måned efter, at de er kommet till verden, får ungerne øjne, og 7-8 uger gamle kan de klare sig selv.[1]
Egernet blev i 2004 valgt til Danmarks nationaldyr efter en læserafstemning i gratis-avisen Søndagsavisen.[3][4]
Et "egern" har tidligere været slang for en tusindkroneseddel.[kilde mangler] Dette skyldes, at der på en nu udgået pengeseddelserie var et egern på bagsiden.[5]
Egernet, Sciurus vulgaris.
Egern med grå vinterpels.
For alternative betydninger, se Egern (flertydig). (Se også artikler, som begynder med Egern) Egern (latin: Sciurus vulgaris), også kaldet europæisk egern eller almindeligt egern, er en gnaver i egernfamilien med en kropslængde på omkring 22 cm. Den store hale måler 17 cm. Det er almindeligt forekommende i Danmark, både i en rød, brun og sort farvevariant.
Das Eurasische Eichhörnchen (Sciurus vulgaris), häufig nur als Eichhörnchen bekannt, ist ein Nagetier aus der Familie der Hörnchen (Sciuridae). Es ist der einzige natürlich in Mitteleuropa vorkommende Vertreter aus der Gattung der Eichhörnchen und wird zur Unterscheidung von anderen Arten wie dem Kaukasischen Eichhörnchen und dem in Europa eingebürgerten Grauhörnchen auch als Europäisches Eichhörnchen bezeichnet.
Regionale Bezeichnungen des Tieres sind Eichkätzchen, Eichkatz(er)l, Eichkater, überdies – umgesetzt aus der jeweiligen Mundartform – Eicher(li) (Schweiz), Eichhase (Österreich), Baumfuchs (Hessen), Konradchen (Nassau), Eichhalm (Württemberg) sowie niederdeutsch Katteker (Katzeicher) und Ekenaape (Eichenaffe).[1] Zur nicht restlos geklärten Wortherkunft siehe Artikel Eichhörnchen.
In seinem Körperbau ist das Eichhörnchen an eine baumbewohnende und kletternde Lebensweise angepasst. Es wiegt etwa 200–400 g. Die Kopf-Rumpf-Länge beträgt 20–25 cm. Der zweizeilig behaarte, buschige Schwanz ist 15–20 cm lang. Er dient beim Klettern als Balancierhilfe und beim Springen als Steuerruder. Beim Laufen wird der Schwanz stets in der Luft gehalten.[2] Die Geschlechter sind anhand von Größe und Fellfarbe nicht zu unterscheiden.
Eichhörnchen gehören zu den Sohlengängern. Sie haben an den Vorderpfoten vier lange, sehr bewegliche, mit langen gebogenen Krallen ausgestattete Finger. Den verkümmerten Daumen haftet ein winziger Nagelrest an.[3] Die Hinterbeine sind überproportional lang, sehr kräftig und haben jeweils fünf Zehen. Die langen, gebogenen Krallen bieten den Eichhörnchen auch beim schnellen Kopfüber-Klettern an glatten Stämmen guten Halt.
Der Schädel des Eichhörnchens ist breit, eben und abgerundet mit einem hohen, weitgehend eiförmigen Hirnschädel und einer kurzen, schmalen und hohen Schnauze.[4] Im Vergleich zum Schädel des Grauhörnchens ist der Schädel des Eichhörnchens kleiner, der Hirnschädel ist höher, die Postorbitalfortsätze sind länger und schmaler,[5] und die Stirn ist vorne zwischen den Augenhöhlen leicht eingedellt.[6] Vom Kaukasischen Eichhörnchen unterscheidet sich das Eichhörnchen ebenfalls durch den höheren Hirnschädel sowie durch die längere Schnauze, den langen unteren Rand des Jochbogens, der mittig zum hinteren oberen Vorbackenzahn am Oberkiefer ansetzt, und größere Paukenblasen[7] mit zwei statt drei Scheidewänden.[8] Im Gegensatz zum Kaukasischen Eichhörnchen ist zudem die Breite des Unterkieferastes in der Mitte größer als die Länge der Backenzahnreihe.[9]
Abhängig von der Unterart variieren die Schädelmaße des Eichhörnchens über das Verbreitungsgebiet.[10] So nimmt die Größe des Schädels in ganz Eurasien unabhängig von Klimafaktoren von Norden nach Süden zu. In Europa ist diese Beziehung jedoch nicht sehr klar, und in Mitteleuropa wurde eine Größenzunahme von Süden und Westen nach Nordosten festgestellt.[11] Die Condylobasallänge des Eichhörnchens beträgt 44,0–49,3 mm, die Basallänge 40,2–48,4 mm, die zygomatische Breite 29,0–35,2 mm, die Nasalialänge 14,0–18,7 mm und die Länge der oberen Backenzahnreihe 8,5–10,4 mm.[10] Bei Jungtieren scheint der Schädel noch etwas über das erste Jahr hinaus zu wachsen.[11] Ein Geschlechtsdimorphismus in Bezug auf die Schädelmaße besteht nicht.[12]
Das für Hörnchen typische Gebiss des Eichhörnchens weist in jeder Kieferhälfte einen Nagezahn, zwei Vorbackenzähne oben und einen Vorbackenzahn unten sowie drei Backenzähne auf. Eckzähne sind nicht vorhanden, die Gesamtzahl der Zähne beträgt 22.[4]
Die Größe der Vorbacken- und Backenzähne nimmt von vorne nach hinten zu.[6] Der vordere obere Vorbackenzahn des Eichhörnchens ist klein, stiftförmig,[4] etwas einwärts gerückt, nahezu funktionslos[6] und anders als beim Kaukasischen Eichhörnchen immer in beiden Kieferhälften vorhanden.[9] Der hintere obere Vorbackenzahn entspricht in Form und Größe fast den oberen Backenzähnen. Wie diese weist er zungenseitig einen großen, halbmondförmigen Höcker und backenseitig vier Höcker auf. Von den höheren, zweiten und vierten Höckern ziehen Querleisten zum zungenseitigen Höcker. Am hinteren Vorbackenzahn ersetzt ein gut abgegrenzter Höcker die sonst mit dem vierten Höcker verbundene Leiste, und am hinteren Backenzahn fehlt sie. Der untere Vorbackenzahn und die unteren Backenzähne sind rautenförmig mit eingetieftem Zentrum. An den vier Ecken weisen sie je einen Haupthöcker auf. Vorne und an den beiden Seiten befindet sich je ein kleiner Nebenhöcker, der mit zunehmender Abnutzung verschwindet. Wiltafsky (1978) gibt die Anzahl der Zahnwurzeln beim vorderen oberen Vorbackenzahn mit eins, beim hinteren oberen Vorbackenzahn, bei den oberen Backenzähnen und beim unteren Vorbackenzahn mit drei und bei den unteren Backenzähnen mit vier an.[6] Die Anzahl der Zahnfächer geben Niethammer und Krapp (1978) beim vorderen oberen Vorbackenzahn mit eins, beim unteren Vorbackenzahn mit zwei, beim hinteren oberen Vorbackenzahn, bei den oberen Backenzähnen und beim hinteren unteren Backenzahn mit drei sowie beim vorderen und mittleren unteren Backenzahn mit vier an.[13]
Der hintere obere und der untere Vorbackenzahn haben Vorläufer im Milchgebiss, die im Alter von 16 Wochen ausfallen.[4] Bei Jungtieren ist der hintere obere Vorbackenzahn wesentlich kleiner als die Backenzähne, seine Hinterkante ist stets stark abgenutzt, und er bildet mit der Vorderkante des vorderen oberen Backenzahns eine Kaufläche.[11] Die Abnutzung der Vorbacken- und Backenzähne und das Wachstum des Wurzelzements können ebenfalls zur Altersbestimmung herangezogen werden.[4]
Die dichte Behaarung ist kurz, seidig bis gröber (8.000 bis 10.000 Haare pro cm²). Die Länge der Grannenhaare beträgt auf der Nase 3–11 mm (Mittelwert 5,9 mm), am Bauch 13–23 mm (Mittelwert 16,4 mm), auf dem Rücken 17–23 mm (Mittelwert 22,5 mm). Im Haargrund haben die Haare einen Durchmesser von 0,04 mm, im Bereich der Granne steigt der Durchmesser bis auf 0,12 mm. Die Wollhaare sind unterschiedlich lang, gewellt oder spiralförmig gewunden. Ihr Durchmesser beträgt 0,010–0,015 mm. Sie sind zur Spitze und zur Haarzwiebel hin verjüngt. Die ausgewachsenen Ohrpinselhaare sind 3–5 cm lang, die Schwanzhaare 5–8 cm (gelegentlich auch bis 10 cm) lang.
Die Oberseitenfarbe variiert von Hellrot bis zu Braunschwarz; die Bauchseite ist, sauber abgegrenzt vom Rückenfell, weiß oder cremefarben. Das Winterfell ist wesentlich dichter als das Sommerfell. Im Winter wird die Fellfarbe oft dunkler und kann auch graue Farbtöne annehmen. Im Winterfell haben Eichhörnchen bis zu 3,5 cm lange rotbraune Ohrpinsel. Im Sommerfell sind diese Ohrpinsel klein oder nicht vorhanden. Im Winter sind außerdem die sonst nackten Fußsohlen behaart.
Mit Sommerfell
Dunkelbraune Farbvariante
Im Herbst mit Ohrpinseln
Mit Winterfell
Albinismus und Melanismus sind auf dem europäischen Kontinent recht häufige Phänomene unter Eichhörnchen.
Das Eichhörnchen wechselt zweimal jährlich das Fell. Der Haarwechsel im Frühjahr verläuft vom Kopf über den Rücken und die Körperseiten bis zu den Hinterschenkeln, der Herbsthaarwechsel verläuft in umgekehrter Richtung, beginnend an der Schwanzwurzel hin zum Kopf. Ohren und Schwanz wechseln ihr Haar nur einmal im Jahr. Zuerst gehen im Frühjahr ein Teil der Grannen und die gesamte Unterwolle des Schwanzes aus. Während des Sommers erneuern sich die Schwanzhaare dann völlig, beginnend von der Mitte, zu den Seiten hin endend. Die Ohrpinselhaare wachsen vom Sommer bis in den Winter hinein. Der Haarwechsel im Frühjahr dauert etwas länger als der Herbsthaarwechsel. Weibchen beginnen den Frühjahrshaarwechsel etwas später als die männlichen Tiere, beim Werfen der Jungen haben sie ihn abgeschlossen.[14]
Das Verbreitungsgebiet des Eurasischen Eichhörnchens ist paläarktisch und umfasst beinahe ganz Europa einschließlich Großbritannien und Irland sowie große Teile von Nordasien vom Ural ostwärts bis an die Pazifikküste in Kamtschatka, der Volksrepublik China und Korea sowie die Inseln Sachalin und Hokkaidō.[15] In Europa fehlt es nur im Südosten Englands sowie im Südwesten Spaniens und dem Süden Portugals und in manchen Regionen Italiens. In der Balkanregion kommt die Art nur sporadisch vor und auf den meisten Inseln des Mittelmeeres ist das Eichhörnchen nicht anzutreffen. In der Türkei umfassen die Vorkommen die europäischen Teile (Ostthrakien) sowie die nordöstliche Türkei.[15]
Eichhörnchen kommen bis in einer Höhe von 2000 Meter[2], nach anderen Angaben bis 3100 Meter in den Alpen[15], vor.
Die typischen Lebensräume sind, auf das gesamte Verbreitungsgebiet bezogen, überwiegend boreale Nadelwälder. Nur im europäischen Teil des Verbreitungsgebiets sind Eichhörnchen auch in Laub- und Mischwäldern heimisch. Als Kulturfolger sind sie dort heute in Parks und Gärten häufig zu finden.
Eichhörnchen sind tagaktiv. Die Tiere klettern sehr geschickt und bewegen sich stoßweise voran, ihre Bewegungen sind sehr schnell und präzise. Dabei spielt es keine Rolle, ob sie einen Baumstamm oder eine raue Hausfassade hinauf- oder mit dem Kopf voran hinunterklettern. Wenn sie abwärts klettern, drehen sie ihre hinteren Pfoten nach außen und hinten.[2] Mit einem Sprung können die Tiere leicht Entfernungen von vier bis fünf Metern überbrücken. Eichhörnchen wagen sich wegen ihres geringen Gewichtes auch auf sehr dünne Zweige, dabei bewegen sie sich stets springend vorwärts und sind damit jedem Verfolger absolut überlegen. Auch auf dem Boden bewegen sie sich in Sprüngen, nicht im Galopp wie andere Vierbeiner; dabei sind sie relativ langsam und können leicht von Hunden und Katzen gegriffen, auf Straßen auch von Autos überfahren werden. Immer öfter wird beobachtet, dass Eichhörnchen als deutliche Kulturfolger auch an Hausfassaden herumklettern, sofern es dort mehr als die absolut glatte Wand gibt, und sich auf Balkonen und Dachterrassen füttern lassen bzw. selbst mit Nahrung (z. B. Vogelfutter aus Vogelhäuschen) versorgen.
Zum Schlafen und Ruhen bauen Eichhörnchen Nester, die Kobel genannt werden. Das sind hohlkugelförmige Bauten. Sie werden in einer Astgabel oder an der Basis eines Astes platziert, normalerweise in Höhen über sechs Metern. Der Durchmesser des Nestes beträgt etwa 30–50 cm, während der Innendurchmesser bei 15–20 cm liegt. Der Kobel wird aus Zweigen, Nadeln und Blättern errichtet, innen wird er mit Moosen, Blättern und Gras ausgepolstert. Er ist beinahe wasserdicht; durch die dicke Wandstärke bietet er im Winter einen guten Wärmeschutz.[2] Die Kobel haben mindestens zwei Schlupflöcher, von denen eines immer nach unten weist, weil Eichhörnchen, anders als Vögel, von unten in ihre Behausung gehen.
Der Bau eines Kobels dauert etwa drei bis fünf Tage. Da es recht häufig vorkommt, dass die Tiere wegen Parasitenbefall oder Störungen umziehen müssen, bauen sie zwei bis acht Nester und nutzen alle Nester in unregelmäßigem Wechsel.[2] Dabei wird zwischen Schlafkobeln für die Nacht und Schattenkobeln für Ruhephasen am Tage unterschieden. Auch werden verlassene Höhlen von Spechten gern genutzt, ebenso verlassene Vogelnester als Fundament für den Kobel.
Das Eichhörnchen ist ganzjährig aktiv, es hält keinen echten Winterschlaf. Allerdings kann es in strengen Wintern verminderte Aktivität zeigen, bei der es das Nest nicht verlässt (Winterruhe). In sehr warmen Sommern halten sie in ihren Kobeln ausgiebigen Mittagsschlaf. An heißen Tagen streifen sie dann nur sehr früh am Morgen oder am Abend umher, um sich mit Nahrung zu versorgen.
Der Aktionsraum eines Eichhörnchens variiert je nach Gegend. Auf Inseln gibt es Tiere mit Aktionsräumen von unter einem Hektar, während diese im Bayerischen Wald bis 47 ha groß sein können.
Männchen haben größere Aktionsräume als Weibchen. In England betragen die der Männchen 23–40 ha, die der Weibchen 14–26 ha. Die Aktionsräume verschiedener Individuen überschneiden einander. Wenn Weibchen Junge haben, verringern sie die Größe ihres Aktionsraums. Innerhalb dieses Gebiets werden Wege und Aufenthaltsorte mit Urin und mit einem Sekret der Kinndrüsen markiert.
Eichhörnchen sind meist Einzelgänger. Nur zur Paarungszeit verfolgen die Männchen die Weibchen innerhalb der Baumkronen. Jedoch leben sie gelegentlich auch außerhalb der Fortpflanzungszeit in Gesellschaft; dann nutzen mehrere Tiere denselben Kobel. Innerhalb einer Gruppe dominieren die größeren und älteren Tiere. Männchen sind größeren und älteren Weibchen gegenüber nicht unbedingt dominant, allerdings dominieren sie Weibchen gleicher Größe und gleichen Alters.
Eichhörnchen gehören zu den Allesfressern. Dabei variiert die Nahrung der Tiere je nach Jahreszeit. Sie besteht in erster Linie aus Beeren, Nüssen und anderen Früchten sowie Samen. Daneben werden auch Knospen, Rinde, Baumsaft, Blüten, Flechten, Körner, Pilze, Obst und wirbellose Tiere wie beispielsweise Würmer gefressen. Auch Vogeleier und Jungvögel[16] sowie Insekten, Larven und Schnecken gehören zum Nahrungsspektrum.[2] Typischerweise wird die Nahrung beim Fressen in den Vorderpfoten gehalten.
Eichhörnchen verbrauchen die Samen von bis zu 100 Fichtenzapfen pro Tag; durchschnittlich sind es täglich 80–100 g. Eichhörnchen unterscheiden sich beim Fichtenzapfenschälen von anderen Nagern dadurch, dass sie die Deckschuppen der Zapfen mit ihrer großen Körperkraft einfach abreißen. Dagegen müssen zum Beispiel Mäuse die Schuppen abbeißen, um an die nahrhaften Samen zu gelangen. Eichhörnchen öffnen Haselnüsse und Walnüsse innerhalb weniger Sekunden. Mit den unteren Schneidezähnen nagen sie mit schabenden Bewegungen zunächst ein Loch in die Nuss. Ist das Loch groß genug, setzen sie die unteren Schneidezähne wie einen Hebel ein und sprengen ein Stück Schale heraus. Dies ist ein erlerntes Verhalten; es ist nicht angeboren. Eichhörnchen benötigen zusätzlich aufgenommenes Wasser.[2]
Eichhörnchen beim Fressen einer Nuss
Benagte Haselnuss
Benagte Fichtenzapfen
Eichhörnchen-Abfallhaufen
Futterbox für Eichhörnchen, zur Nahrungsergänzung in Wintermonaten
Eichhörnchen legen im Herbst Vorräte für den Winter an. Dafür ist es wichtig, dass sie ausreichend Nahrung finden, um die Vorratslager zu füllen. Nicht immer gelingt dies, in strengen Wintern verhungern unter Umständen viele der Tiere. Sie vergraben die Nahrung entweder im Boden, oft in der Nähe von Baumwurzeln, oder verstauen sie in Rindenspalten oder Astgabeln als Wintervorrat. Im Kobel lagern sie keine Vorräte. Die Einlagerung im Boden erfolgt immer gleich: Loch scharren, Nahrung hineinlegen, zuscharren, die Erde festdrücken, mit der Schnauze nachstoßen.
Im Winter dienen die Vorräte oft als einzige Nahrungsquelle. Werden die eingegrabenen Vorräte vergessen, beginnen die Samen im Frühjahr zu keimen. Deshalb spricht man den Eichhörnchen eine wichtige Rolle bei der Erneuerung und Verjüngung des Waldes zu. Für das Wiederfinden der im Herbst gesammelten Nahrung ist der Geruchssinn sehr wichtig. Auch wenn sich Eichhörnchen einige ihrer vergrabenen Vorräte merken, sind sie doch nicht fähig, sich alle Verstecke einzuprägen.[2]
Das Vergraben von Vorräten ist ein Verhalten, das man vor allem bei den Populationen der europäischen Laub- und Mischwälder findet. In borealen Nadelwäldern fehlt dieses Verhalten meistens, da die immer zur Verfügung stehenden Zapfen als Winternahrung dienen können.
An manchen Orten kommt es infolge Angewöhnung vor, dass freilebende Eichhörnchen dargebotene Nahrung direkt aus der Hand von Menschen fressen, wie beispielsweise beim sogenannten Eichhörnli-Weg in Arosa.[17][18] Im Leipziger Clara-Zetkin-Park bedienen sich Eichhörnchen ohne Scheu aus den Taschen von auf Parkbänken sitzenden Menschen. Im Park des Pillnitzer Schlosses bei Dresden kann man die Tiere ebenso mit der Hand füttern.
Eichhörnchen fressen Pilze, die für Menschen giftig sind.
Abhängig von Lebensraum und Nahrungsangebot sind ab Ende Dezember Paarungen zu beobachten.[19] Die Männchen werden durch Vaginalsekrete angelockt, die von den brünstigen Weibchen verströmt werden.[2] Bei den Annäherungsversuchen kommt es zu wilden Verfolgungsjagden. Sind die Weibchen noch nicht zur Paarung bereit, kommt es zu Kämpfen.
Sobald das Weibchen paarungsbereit ist, werden die Paarungsjagden zu einem Spiel. Vor der Begattung gibt das Weibchen etwas Harn ab. In manchen Fällen kann es jedoch Tage dauern, bis es tatsächlich zur Paarung kommt. Ist es soweit, umklammert das Männchen die Lenden des Weibchens und begattet es von hinten, mit aufgestelltem Schwanz.
In den meisten Jahren gibt es zwei Paarungszeiten, eine im Winter, eine weitere ab dem späten Frühjahr mit Wurf zwischen Mai und August. Stehen am Jahresbeginn zu wenig Nahrungsressourcen zur Verfügung, kann die erste Paarungszeit entfallen. Treffen mehrere Männchen bei einem Weibchen ein, kann es zu aggressivem Verhalten mit Schreien und Bissen kommen. Eichhörnchen sind polygyn – die Männchen verlassen das Weibchen bald wieder und suchen neue Partnerinnen, mit der Aufzucht der Jungen haben sie nichts zu tun. Hält sich ein Männchen bis zur Geburt der Jungen in der Nähe des Weibchens auf, wird es spätestens jetzt vom Weibchen verbissen. Das Männchen wehrt sich selbst dann nicht, wenn es deutlich stärker als das Weibchen ist (Beißhemmung); das Männchen räumt dann kampflos das Feld.[2]
Nach einer Tragzeit von 38 Tagen kommen ein bis sechs Junge im Kobel zur Welt. Sie sind bei der Geburt nackt, taub und blind (Nesthocker) und haben ein Gewicht von etwa 8,5 g. Die Körperlänge beträgt etwa 6 cm, die Schwanzlänge bis zu 3 cm.
Die jungen Eichhörnchen sind nach drei Wochen vom ersten Haarflaum vollständig bedeckt; gleichzeitig brechen die ersten Zähne durch. Die Jungen öffnen nach 30–32 Tagen die Augen.[2] Zwischen dem 37. und dem 41. Tag brechen die oberen Schneidezähne durch den Kiefer. Nach sechs Wochen verlassen sie erstmals das Nest, nach acht bis zehn Wochen werden sie nicht mehr gesäugt und suchen selbständig nach Nahrung. Bei Gefahr reagieren die Mütter sehr schnell und tragen ihre Jungen im Maul in einen Ausweichkobel.
Die Jungtiere bleiben noch einige Monate in der Nähe des mütterlichen Nestes. Geschlechtsreif werden Eichhörnchen schon nach elf Monaten, doch meistens ziehen sie erst nach zwei Jahren selbst Junge groß. Etwa 80 Prozent der Jungtiere überleben das erste Jahr nicht.
Überlebt ein Eichhörnchen die ersten sechs Monate, verbleibt eine durchschnittliche Lebenserwartung von drei Jahren. Selten werden Eichhörnchen sieben, in Gefangenschaft auch bis zu zehn Jahre alt.
Zu den natürlichen Fressfeinden des Eichhörnchens zählt der Baummarder. Er klettert fast so geschickt wie das Eichhörnchen. Während das Eichhörnchen am Tage durch sein geringeres Gewicht im Vorteil ist, überrascht der nachtaktive Baummarder das Eichhörnchen gern im Schlaf. Weitere Feinde sind die Wildkatze, der Uhu,[16] der Habicht und der Mäusebussard. Den Greifvögeln können die Eichhörnchen häufig entkommen, indem sie in kreisenden Bewegungen um den Baumstamm herumlaufen. In höchster Not kann sich das Eichhörnchen aus großer Höhe bis zum Boden fallen lassen, ohne sich zu verletzen.[20] Junge Eichhörnchen fallen in den Kobeln oft Wieseln zum Opfer. In Parks und Gärten ist die Hauskatze der größte Feind des Eichhörnchens.
Eichhörnchen werden von vielen Ektoparasiten befallen. Die wichtigsten sind der Eichhörnchenfloh (Monopsyllus sciurorum) und die Eichhörnchenlaus (Neohaematopinus sciuri).
Bei Untersuchungen von Eichhörnchen in Großbritannien wurden Erreger der Lepra nachgewiesen, die teilweise auch zu tödlichen Erkrankungen führten. Bei den nachgewiesenen Bakterien Mycobacterium leprae handelt es sich den Untersuchungen der Arbeitsgruppe zufolge wahrscheinlich um einen Stamm, der sich nach einer Epidemie unter Menschen bei den Hörnchen gehalten und entwickelt hat. Neben diesen wurde als zweite Art auch Mycobacterium lepromatosis nachgewiesen.[21]
Das Eurasische Eichhörnchen wird als eigenständige Art innerhalb der Gattung der Eichhörnchen (Sciurus) eingeordnet, die heute aus insgesamt 28 Arten besteht. Die wissenschaftliche Erstbeschreibung stammt von Carl von Linné, der die Art im Jahr 1758 in der 10. Auflage seines Systema Naturae als eine der ersten Hörnchenarten beschrieb und sie auch bereits der von ihm erstbeschriebenen Gattung Sciurus als einer von sechs Nagetiergattungen zuordnete. Diese enthielt neben dem eurasischen Eichhörnchen auch die amerikanischen Fuchshörnchen S. niger und S. cinereus, das Europäische Gleithörnchen (S. volans, heute Pteromys volans), das Atlashörnchen (S. getulus, heute Atlantoxerus getulus), das Streifen-Backenhörnchen (S. striatus, heute Tamias striatus) sowie die nicht zuzuordnende Art Sciurus flavus.[22]
Variationen der Fellfarbe und der Morphologie führten zur Beschreibung von mehr als 40 Unterarten des Eichhörnchens. So ändert sich in Europa die Färbung von Süden nach Norden und Nordosten in ein reineres Grau. In einigen Gegenden kommen gleichzeitig rötliche und schwärzliche Typen vor.[14] Vom Ural aus gesehen, wird das Fell nach Westen flacher und heller, die Färbung ist in Westeuropa und Mitteleuropa rötlich bis dunkelrot. Nach Osten wird das Fell voller und dunkler, am dunkelsten ist es in Ostsibirien. Der taxonomische Status einiger Unterarten ist unsicher, und die Anzahl der anerkannten Unterarten unterscheidet sich von Autor zu Autor.[23] Die folgende Systematik mit 23 Unterarten sowie der Zuordnung einiger Synonyme folgt Thorington und Hoffmann (2005).[24] Die Angaben zur Verbreitung basieren auf Sidorowicz (1971),[25] Wiltafsky (1978),[26] Gromow und Jerbajewa (1995)[7] sowie Hoffmann und Smith (2008).[27]
Die IUCN (International Union for Conservation of Nature) stuft das Eichhörnchen aufgrund des sehr großen Verbreitungsgebietes und der großen Bestände als nicht gefährdet (Least Concern) ein.[15] Global wird keine Gefährdung der Bestände gesehen, obwohl es regional zu Rückgängen durch Lebensraumverluste und Fragmentierung der verfügbaren Lebensräume kommt.[15]
Vor allem in der Mongolei stellt die starke Bejagung als Pelztier und der Pelzhandel ein potenzielles Risiko für die Eichhörnchenbestände dar.[15]
In Deutschland gehört das Eichhörnchen nach der Bundesartenschutzverordnung als heimische Art zu den „besonders geschützten Arten“. Die Tiere dürfen daher nicht gejagt, gefangen, getötet oder privat gehalten werden. Ebenso dürfen Kobel nicht entfernt und nicht geleert werden.
Das in Großbritannien, Irland und Italien als Neozoon eingebürgerte nordamerikanische Grauhörnchen führt in Regionen gleichen Vorkommens zu einem dramatischen Bestandsrückgang des Europäischen Eichhörnchens aufgrund der Konkurrenz. Das Grauhörnchen ist erfolgreicher als das heimische Eichhörnchen, weil es die im Herbst vergrabenen Nahrungsvorräte mit größerer Sicherheit wiederfindet und dabei außerdem die Vorräte des heimischen Eichhörnchens nutzt. Befürchtet wird, dass ein Vordringen der Grauhörnchen auf dem Kontinent das Eichhörnchen hier weiter zurückdrängen könnte und die Grauhörnchen weite Teile des Verbreitungsgebiets der Eichhörnchen besiedeln könnten.[15] Allerdings gilt die Überlegenheit der Grauhörnchen nur für Laub- und Mischwaldhabitate, in Nadelwäldern dagegen können sich die Eichhörnchen weiter gegen die nordamerikanischen Konkurrenten behaupten.[28][29]
Hinzu kommt, dass Grauhörnchen nicht durch eine Infektion mit dem Parapoxvirus der Hörnchen an Parapocken erkranken und dass sie das Virus als Reservoirwirte an das Eichhörnchen übertragen, für das diese Virusinfektion oft tödlich ist. Bei Studien in Großbritannien wurde festgestellt, dass mehr als 60 Prozent der Grauhörnchen mit dem Virus infiziert sind und dass die Verdrängung des Eichhörnchens in Gebieten, in denen das Virus festgestellt wurde, etwa 20-mal so schnell stattfindet wie in Gebieten ohne Virusnachweis. In Italien wurde das Virus bislang nicht festgestellt.[15]
Einer irischen Studie zufolge kann eine ausreichende Population von Baummardern die Verdrängung der Europäischen Eichhörnchen durch das Grauhörnchen verhindern. Wissenschaftler vermuten, dass die Europäischen Eichhörnchen vergleichsweise sicherer vor dem Baummarder sind, weil sie flinker sind als die Grauhörnchen und sich zur Nahrungsaufnahme seltener auf dem Boden aufhalten.[30]
Vor allem in Japan, wo das Eichhörnchen nicht heimisch ist, wird es regelmäßig als Haustier eingeführt. Durch eine unkontrollierte Verbreitung stellt es hier ein potenzielles Risiko für die Bestände des Japanischen Eichhörnchens (Sciurus lis) dar, mit dem es sehr nah verwandt ist.[15]
Von der in der Antike verbreiteten Ansicht, dass sich Eichhörnchen mit ihrem gewaltigen Schwanz selber Schatten geben könnten, stammt ihr griechischer (in die wissenschaftliche Gattungsbezeichnung eingegangener) Name σκιοῦρος skiuros („Schattenschwanz“).[31]
In der nordischen Mythologie findet man das Eichhörnchen Ratatöskr, das an der Weltenesche Yggdrasil auf und ab läuft.[32]
Eichhörnchenfelle werden seit alters zur Herstellung von Kleidungsstücken benutzt, die Felle werden als Feh bezeichnet.[32] Die Winterfelle der sibirischen Unterarten des Europäischen Eichhörnchens[33] mit dem blaugrauen Rücken und der weißen Bauchseite galten als besonders wertvoll. Das verarbeitete Fell wird als symbolhaftes Standeskennzeichen als heraldisches Feh in Wappen dargestellt.
Dass Eichhörnchen früher auch gegessen wurden, belegen Funde von Überresten in den jungsteinzeitlichen Pfahlbauten der Schweiz.[32]
Die Stadt Eckernförde sowie die Gemeinden Westensee und Emkendorf u. a. zeigen das Tier jeweils auf dem Wappen, siehe Eichhörnchen (Wappentier)
Das Eurasische Eichhörnchen (Sciurus vulgaris), häufig nur als Eichhörnchen bekannt, ist ein Nagetier aus der Familie der Hörnchen (Sciuridae). Es ist der einzige natürlich in Mitteleuropa vorkommende Vertreter aus der Gattung der Eichhörnchen und wird zur Unterscheidung von anderen Arten wie dem Kaukasischen Eichhörnchen und dem in Europa eingebürgerten Grauhörnchen auch als Europäisches Eichhörnchen bezeichnet.
Regionale Bezeichnungen des Tieres sind Eichkätzchen, Eichkatz(er)l, Eichkater, überdies – umgesetzt aus der jeweiligen Mundartform – Eicher(li) (Schweiz), Eichhase (Österreich), Baumfuchs (Hessen), Konradchen (Nassau), Eichhalm (Württemberg) sowie niederdeutsch Katteker (Katzeicher) und Ekenaape (Eichenaffe). Zur nicht restlos geklärten Wortherkunft siehe Artikel Eichhörnchen.
At buumkaat (Sciurus vulgaris) as en gnaudiart (Rodentia) uun det famile Sciuridae. Hat as di iansagst slach faan det skööl Sciurus uun Euroopa.
d'n Eikets, roeajen eikets of gewuuenen eikets (Sciurus vulgaris) is de in Europa meis-veurkómmendjen eikets.
d'n Eikets is 18 toet 24 centimaeter lang en 250 toet 350 gram zwaor. De bustelige ploemstert is van 14 toet 20 centimaeter lang. 't Is 'nen omnivoor, dae toete knaagdere behuuertj.
d'n Eikets voortj zich mit naam mit plantjaerdig matterjaal, wie nuuet en zäöj van sparren- en dennebuim. Wiejer vraete ze knuup, paddesteul, stökker boumsjors en sómtieds deerlik matterjaal, wie insekte, eier en zelfs jóng veugel. Ouch vraete ze aerd veur minerale binne te kriege. d'n Eikets vrètj daacheliks vief percent van zie liefgewich aan voor. Juus wie väöl anger knaagdere lègke eiketse wintjerveurräöj aan.
Anges es de naam duitj vermeuje kan de kluuer variëre van zwart toet gelvig, mit alderlei kluuere roead en broen daotösse. Melanisme kump veur, meh de maot worin individue melanistisch zeen versjiltj zich per regio. Normaal gespraoke zeen de dere roeadbroen mit 'ne witte boek; 's wintjers zeen ze grieziger dónkerbroen. De kluuer wuuertj ouch griesechtiger naomaot d'n eikets ajer wuuertj. d'n Oearploeme valle veural inne wintjer op. 'nen Eikets kan de haor oppe ploemstert opzètte.
Tha an fheòrag ’na mamal agus ’na creimiche (iolra: feòragan).
feòrag-ghlas (Sciurus carolinensis) feòrag-ruadh (Sciurus vulgaris) feòrag-thalmhainnIt iikhoarntsje (Latynske namme: Sciurus vulgaris), ta ûnderskie fan besibbe soarten ek wol it reade iikhoarntsje of it gewoane iikhoarntsje neamd, is in sûchdier út it skift fan 'e kjifdieren (Rodentia), de famylje fan 'e iikhoarntsjes (Sciuridae) en it skaai fan 'e beamiikhoarntsjes (Sciurus), dat foarkomt yn grutte dielen fan Jeropa (wêrûnder ek Fryslân) en noardlik Aazje. It is in beweechlik bistke dat yn 'e beammen libbet en him benammen ûnderskiedt troch syn rodzige kleur en syn grutte plomsturt. Hoewol't er te boek stiet as "net bedrige", is er op 'e Britske Eilannen slim yn 'e benearing brocht troch de yntroduksje fan it besibbe grize iikhoarntsje (Sciurus carolinensis), út Noard-Amearika.
It iikhoarntsje komt yn hast hiel Jeropa foar, mar ûntbrekt op 'e Mediterrane eilannen, yn it súdwestlike diel fan it Ibearysk Skiereilân en yn it grutste (súdlike) part fan Grikelân. Likemin komt er foar op 'e lytsere Britske Eilannen, Iislân en de Fêreu-eilannen, en yn it uterste noarden fan Skandinaavje, it Russyske Kola-skiereilân en Jeropeesk Ruslân. Yn Grut-Brittanje en Ierlân, en yn mindere mjitte yn it Noarditaljaanske Piëmont, is it iikhoarntsje yn 'e tweintichste iuw foar in grut part ferkrongen troch it gruttere grize iikhoarntsje (Sciurus carolinensis), dat in eksoat is dy't ôfkomstich is út Noard-Amearika. Yn it easten ûntbrekt it (gewoane) iikhoarntsje fierders yn it suden fan 'e Oekraïne, it Oekraynske skiereilân de Krim en yn súdlik Ruslân.
Yn Aazje komt it iikhoarntsje foar by de hiele noardkust fan Lyts-Aazje lâns en yn it grutste part fan Sibearje, it eilân Sachalin ynbegrepen, mar útsein it gebiet boppe de Arktyske beamgrins, it uterste súdwesten en de westlike helte fan it skiereilân Kamtsjatka. Dêrnjonken libbet er ek yn dielen fan noardlik en eastlik Kazachstan en noardlik en westlik Mongoalje, eastlik Kirgyzje en westlik en noardlik Sinkiang-Oeigoerje. Yn East-Aazje omfettet it ferspriedingsgebiet fan 'e it iikhoarntsje fierders noch it noarden en easten fan Mantsjoerije, hiel Koreä, it Japanske eilân Hokkaido en in diel fan 'e kust fan noardeastlik Sina.
Yn Nederlân komt it iikhoarntsje frijwol oeral foar dêr't der in gaadlik biotoop foar him is, d.w.s. benammen yn boskrike gebieten. Syn areaal beslacht Drinte, súdlik en súdeastlik Grinslân, Sallân, Twinte, de Feluwe, de Achterhoeke, Limburch, de eastlike helte fan 'e provinsje Utert en frijwol hiel Noard-Brabân. Yn it gebiet fan 'e Grutte Rivieren ûntbrekt er lykwols. Fieders libbet er ek yn 'e Hollânske dunerige, fan likernôch de hichte fan Alkmaar oant Foarne-Putten, en komt er hjir en dêr yn Siuwsk-Flaanderen en de Noardeastpolder foar en by Den Helder.
Yn Fryslân is it iikhoarntsje frij algemien yn 'e súdeasthoeke: de Stellingwerven, it eardere Skoatterlân (it eastlike útsteksel fan 'e gemeente It Hearrenfean), Opsterlân, Smellingerlân en Tytsjerksteradiel. Ek libbet er yn 'e bosken fan Gaasterlân en de Trynwâlden. Yn 'e rest fan 'e noardlike Wâlden en op 'e Klaai is er tige seldsum, al is it ûntbrekken fan gaadlik bosklân it iennichste dat tsjinkeart dat it iikhoarntsje dy kontreien kolonisearret. De Waadeilannen waarden foarhinne beskôge as it iennichste diel fan Nederlân dêr't it iikhoarntsje perfoarst net foarkaam, mar resint hat der in (noch ûnbefêstige) waarnimming west fan in iikhoarntsje op Flylân.
It iikhoarntsje hat trochinoar in kop-romplingte fan 21-25 sm, mei in sturtlingte fan 14-22 sm en in gewicht fan 230-415 g. Op 'e Britske Eilannen is er trochinoar wat lytser, mei in kop-romplingte fan 18-22 sm. Ornaris is der gjin ferskil yn lichemsgrutte tusken de geslachten, mar soms binne de wyfkes wat mânsker. De pels is op 'e rêch, sturt, kop en de poaten rodzich, fariëarjend fan fel readbrún of ljochtoranje fia kastanje- en dûnkerbrún oant hast swart. Der bestiet in skerpe demarkaasjeline mei de wytkleurige bealch. Jongere eksimplaren binne faak wat reader. De winterpels is wat dûnkerder en griziger as it simmerhier, mar de sturtkleur bliuwt gelyk.
Dy sturt, dy't troch it útsteande hier de foarm hat fan in plomsturt, kin soms hast like lang as de rest fan it liif wêze, en wurdt meastal beskôge as ien fan 'e meast ûnderskiedende skaaimerken fan it iikhoarntsje (al hawwe besibbe soarten krekt sa'n sturt). De eagen binne grut en de earen hawwe opfallende hierplomkes oan 'e úteinen (behalven simmerdeis en hjerstmis en by de jongen). Iikhoarntsjes hawwe frij lange klauwen oan 'e poatsjes, dy't se ynsette by it klimmen.
Iikhoarntsjes jouwe de foarkar oan nullewâlden of mingd wâld, mar komme ek wol foar yn leafwâld, sij it dêr benammen oan 'e boskrânen. Fierders libje se ek wol yn houtwâlen, tunen en parken, salang't der mar genôch bosklân is. Fanwegen de ôfhinklikheid fan it iikhoarntsje fan ripe beamsieden is de âldens fan in bosk wichtiger as de gearstalling. Foar nullewâld leit de grins by minimaal 20 jier, by iken op 40 jier en bûken op 80 jier.
It iikhoarntsje is benammen oerdeis yn 't spier, mei aktiviteitspiken op 'e moarn en betiid op 'e jûn. Hy hâldt gjin wintersliep, mar is midden yn 'e winter deis mar in pear oeren warber. Iikhoarntsjes libje fierhinne solitêr; inkeld winterdeis en by 't maityd wurde der mienskiplike nêsten oanlein. Sawol sokke mienskiplike as de mear foarkommende yndividuële nêsten binne bolfoarmich en wurde yn beamstrampels boud fan twiichjes, blêdeguod en moas. Se binne yn 'e regel mear as 6 m boppe de grûn sitewearre, en hawwe in ynterne trochsneed fan 12-16 sm. Faak hat in iikhoarntsje njonken syn haadnêst noch ferskate "reservenêsten" yn syn territoarium, wêrfan't de grutte útinoar rinne kin fan 2 oant wol 50 ha. Sawol by mantsjes as wyfkes bestiet der in hierargy, en frjemde soartgenoaten wurde mei it krassen fan 'e klauwen, geswaai mei de sturt en drigende lûden ferjage, wylst bekende buorlju no net daliks mei jûchhei ûnthelle wurde, mar ek wer net grutte agresje oproppe.
Iikhoarntsjes binne tige beweechlike bistkes, dy't net inkeld treflike klimmers binne, mar ek goed swimme kinne en dat frijwillich dogge. Se bringe lykwols it grutste part fan 'e tiid yn 'e beammen troch, en hoewol't se geregeldwei op 'e boskflier foerazjearje, fiele se har dêr net rjocht feilich, en sykje se by de minste of geringste fersteuring beskûl yn in beam, dêr't se dan soms har bedriger fan in feilige hichte ôf lulk tatsjotterje. It omleechklimmen út 'e beammen dogge iikhoarntsjes opmerklikernôch mei de kop nei ûnderen ta. As men yn in bosk op 'e sneup giet nei iikhoarntsjes, moat men faak sûnder wat bedijd te hawwen wer op hûs oan, want it binne ornaris skouwe bistkes, dy't minsken al fan fierrens ôf oankommen hearre, en de ferfelende mar effektive gewoante hawwe om oan 'e efterkant fan in beamstam mei te draaien as men om 'e beam hinne rint.
De peartiid falt by it iikhoarntsje meastal fan desimber oant febrewaris en nochris yn maaie/juny. Dêrby wurdt in wyfke faak hjitfolge troch ferskate mantsjes dy't derop út binne om te pearjen. Nei in draachtiid fan 36-42 dagen wurdt der in nêst fan 2-5 jongen smiten. Tige sûne wyfkes kinne soms sawol yn 'e perioade fan febrewaris oant april, as yn july oant augustus jongje. It kreamnêst dat it wyfke dêrby yn 't foar oanleit, is fan in deegliker konstruksje as de gewoane sliepnêsten. De jongen wurde mei likernôch 10 wiken ôfwûn, wêrnei't se rillegau selsstannich binne. As se in fearnsjier âld binne, wurde se troch de mem fuortjage, mar se binne pas mei 9-10 moannen geslachtsryp. De populaasjetichtheid leit by iikhoarntsjes yn sawol nulle- as leafwâlden op 1-3 per 2 ha, mar yn tunen en parken, dêr't de bisten byfuorre wurde, komme soms ûnnatuerlik hege tichtheden foar. Ofhinklik fan it biotoop oerlibbet mar 15-50% fan 'e bisten it earste libbensjier. Op syn heechsten kinne iikhoarntsjes yn it wyld 7 jier wurde. Natuerlike fijannen binne de hauk, de beamotter en soms de foks, as dy der ien op 'e grûn snippe kin.
Iikhoarntsjes binne omnivoaren, mar libje benammentlik fan knoppen en sieden fan nullebeammen (lykas dinne-apels), al frette se ek wol hazzenuten, bûkenuten, ikels, eskdoarnsieden, kastanjes, blêden, boskfruchten en poddestuollen. Dêrnjonken folje se dat fegetaryske dieet (fral yn it foarjier) oan mei ynsekten (fral rûpen), fûgelaaien en jonge pykjes.
Iikhoarntsjes steane derom bekend dat se hjerstmis itensfoarrieden foar de winter oanlizze, fral besteande út nuten, dy't se yn 'e wâldboaiem bedobje. Soms ferjitte se wêr't se it spul begroeven hawwe, en groeit de nút yn 'e maityd út ta in nije beam. Iikhoarntsjes hawwe lykwols in ûntstellend goed ûnthâld foar sokke dingen, dat sa faak komt dat net foar. As se witte dat se yn 'e rekken holden wurde troch soartgenoaten (dy't de bedobbe nuten letter opgrave wolle en om se by har eigen winterfoarrie te foegjen), beare iikhoarntsjes soms dat se har nútsje op in beskaat plak begrave, wylst se it temûk by har hâlde om it pas (op in hiel oar plak) te bedobjen as se der wis fan binne dat se net begluorke wurde.
It iikhoarntsje hat de IUCN-status fan "net bedrige", mei't er yn it grutste part fan syn ferspriedingsgebiet noch rûnom foarkomt en de populaasje stabyl is. Yn Sibearje wurdt it iikhoarntsje wol bejage fanwegen syn pels. Op 'e Britske Eilannen en yn it Noarditaljaanske Piëmont is it mei de soarte lykwols yn it neigean rekke nei't dêr troch de minske it grize iikhoarntsje (Sciurus carolinensis), in eksoat út Noard-Amearika, yntrodusearre waard. Yn Grut-Brittanje en Ierlân barde dat mei opsetsin, yn ferskate stadia tusken 1876 en 1921, wylst yn Piëmont yn 1948 twa pearkes út finzenskip ûntsnapten.
Tsjintwurdich libje der yn Grut-Brittanje minder as 140.000 (gewoane) iikhoarntsjes, wêrfan 85% yn 'e nullewâlden fan 'e Skotske Heechlannen. De leafwâlden fan súdlik Skotlân en fan Ingelân en Wales binne no frijwol hielendal kolonisearre troch it grize iikhoarntsje, dat grutter en sterker is as it gewoane iikhoarntsje, en oars as it gewoane iikhoarntsje ikels sûnder swierrichheden fertarre kin en der dus folle mear fiedingsstoffen út hellet. Fierders binne grize iikhoarntsjes faak dragers fan it iikhoarntsjes-parapokkefirus, in sykte dêr't se sels fierhinne ymmún foar binne, mar dêr't gewoane iikhoarntsjes oan deagean kinne.
Sadwaande is it gewoane iikhoarntsje yn Ingelân en Wales no weromkrongen ta ferskate ûntwiken dêr't it grize iikhoarntsje troch de minske aktyf warre wurdt, lykas it eilân Wight, foar de Ingelske súdkust (dêr't it grize iikhoarntsje nea trochkrongen is), en it eilân Anglesey (Ynys Môn), foar de kust fan noardwestlik Wales, dêr't grize iikhoarntsjes yn 1998 útrûge binne. Fierders binne der yn 2012 en 2013 gewoane iikhoarntsjes útset yn it wyld op it eilantsje Tresco, ien fan 'e Scilly-eilannen, foar de kust fan Cornwall. Dêr kamen se oars fan natuere net foar, mar natoerbeskermers binne fan doel om dat eilân, dêr't it iikhoarntsje gjin natuerlike fijannen hat, te brûken as fokplak foar in populaasje dy't dan letter wer oerbrocht wurde kin nei it fêstelân fan Ingelân.
Der binne 23 erkende ûndersoarten fan it iikhoarntsje:
It iikhoarntsje (Latynske namme: Sciurus vulgaris), ta ûnderskie fan besibbe soarten ek wol it reade iikhoarntsje of it gewoane iikhoarntsje neamd, is in sûchdier út it skift fan 'e kjifdieren (Rodentia), de famylje fan 'e iikhoarntsjes (Sciuridae) en it skaai fan 'e beamiikhoarntsjes (Sciurus), dat foarkomt yn grutte dielen fan Jeropa (wêrûnder ek Fryslân) en noardlik Aazje. It is in beweechlik bistke dat yn 'e beammen libbet en him benammen ûnderskiedt troch syn rodzige kleur en syn grutte plomsturt. Hoewol't er te boek stiet as "net bedrige", is er op 'e Britske Eilannen slim yn 'e benearing brocht troch de yntroduksje fan it besibbe grize iikhoarntsje (Sciurus carolinensis), út Noard-Amearika.
Die Kateeker af Europäiske Kateeker (Sciurus vulgaris, dt. Eichhörnchen) is n Oard fon do Gnauedierte. Hie lieuwet in Europa un in Noudasien.
In Suudänglound un Italien is die Europäiske Kateeker bienaist uutstuurwen, wült do Moanskene dän Noudamerikoaniske Kateeker (Sciurus carolinensis) ienfierden. Juns Oard fertroang dän Europäiske Kateeker in düt Gebiet hoast gans. Ju noudamerikoaniske Oard uurdrächt Viren, do foar ju europäiske Oard döödelk sunt. Oarde, do do Moanskene ienfierden, heete Neozoon. N uur Gefoar is ju Pälsdiertejaacht, man do Moanskene jeegerje Kateekere bloot noch in Ruslound.
Die Europäiske Kateeker häd Strappe ap do Oore un häd n buskergen Stäit, dän dät Diert foar fuul Seeken bruukt: As Sunnenskuts, as Stjuur, foar sin Gliekgewicht etc. Sin Fäl is roodhierich af dunkerbruun.
N roodhierigen Kateeker bie Kiel
N dunkerbruunen Kateeker in Bayern
Fideo: 'N Hauk foangt 'n Kateeker
Fideo: 'N ietende Kateeker
Ronald M. Nowak: Walker's Mammals of the World Sixth Edition, ISBN 0-8018-5789-9
Die Kateeker af Europäiske Kateeker (Sciurus vulgaris, dt. Eichhörnchen) is n Oard fon do Gnauedierte. Hie lieuwet in Europa un in Noudasien.
De Katteker ( ok Kattekel, Kattekelken, Kadeker oder Eekkater) (lat.: Sciurus vulgaris) is 28 cm groot, hett enen langen, buschigen Steert un is goot behaart, sien Rügg lett rootbruun un towielen ok swaart, de Unnersiet is witt, de Ohren sünd in'n Winter mit Haarpinsels besett. De Katteker höört to de Familie Ekers. He kummt in heel Düütschland un binah ganz Europa vör un wahnt in Woolden, Parks un Goorns. Up Bööm boot he sik en kugelrund Nest ut Sprickeln, dat he sik mit Heu, Moos un Haar utpulstert. De Kattekers sünd Dagdeerter, de kienen Winterslaap hoolt.
Se freet Nööt un anner Saamens vun Bööm (as t.B. Eekern un Äppel), Poggstöhl, Kropptüüch, Vageleier un junge Vagels. In Europa findt man meist den roden Katteker, man ut Noordamerika is ook de schwatte inwannert, den man in Italien un Grootbritannien finnen deit.
. Mehr Biller, Videos oder Audiodateien to’t Thema gifft dat bi Wikimedia Commons.
Ketri i kuq ose ketri i kuq i Euroazisë (vulgaris Sciurus) është një specie ketri peme në gjininë Sciurus të zakonshme në të gjithë Euroazinë. Ketri i kuq është një i pemëve, i dhënë pas gjithëçkaje brejtëse. Në Britaninë e Madhe dhe Irlandë, numrat kanë rënë në mënyrë drastike në vitet e fundit, pjesërisht për shkak të futjes së ketri gri lindor (Sciurus carolinensis) nga Amerika e Veriut.
Ky artikull në lidhje me biologjinë është i cunguar. Ndihmoni dhe ju në përmirsimin e tij.
Ketri i kuq ose ketri i kuq i Euroazisë (vulgaris Sciurus) është një specie ketri peme në gjininë Sciurus të zakonshme në të gjithë Euroazinë. Ketri i kuq është një i pemëve, i dhënë pas gjithëçkaje brejtëse. Në Britaninë e Madhe dhe Irlandë, numrat kanë rënë në mënyrë drastike në vitet e fundit, pjesërisht për shkak të futjes së ketri gri lindor (Sciurus carolinensis) nga Amerika e Veriut.
S Oachkatzl, aa Oachkatzal (deutsch: Eichhörnchen, lat.: Sciurus vulgaris) is a Spoviech aus da Famij vo de Heandl (Sciuridae). Es is des oanzige Viech aus da Gattung vo de Oachkatzln, des wo in Middleiropa natiali vierkimmt. Zua Untascheidung vo andanan Oatn wia am Kaukasischen Oachkatzl und am graun Oachkatzl (Grauheandl), des wo in Eiropa eibiagat woan is, weads deshoib Eiropäischs Oachkatzl gnennt.
In da Antike hod ma glabt, dass se de Oachkatzln mit eanan riesign Schwoaf sejm Schottn gem kenna. So is a zu eanan wissenschoftlichn Gattungsnama kemma; vom griechischn Nama σκιοῦρος 'skiuros („Schottnschwanz“).[1]
In da nordischn Mithologie findt ma s Oachkatzl (Ratatöskr), des wo an da Wejdeschn Yggdrasil affe und owe rennt.[2]
Dass Oachkatzl friara gessn woan is, beleng Funde vo Iwarestln in dena jungstoazeitlichn Funde in Pfoibautn in da Schweiz.[2].
Oachkatzlfej san aa seit oitas her zua Heastejung vo Gwand gnutzt woan; Beleg dafia findt ma in oidn Woppm. Heit wead nur no des Fej vo de graun Oachkatzl aus Russland dafia vawendt. De Fej wean "Feh" gnennt.[2]
S Oachkatzl, aa Oachkatzal (deutsch: Eichhörnchen, lat.: Sciurus vulgaris) is a Spoviech aus da Famij vo de Heandl (Sciuridae). Es is des oanzige Viech aus da Gattung vo de Oachkatzln, des wo in Middleiropa natiali vierkimmt. Zua Untascheidung vo andanan Oatn wia am Kaukasischen Oachkatzl und am graun Oachkatzl (Grauheandl), des wo in Eiropa eibiagat woan is, weads deshoib Eiropäischs Oachkatzl gnennt.
Obična vjeverica ili crvena vjeverica (Sciurus vulgaris) je među tipičnim predstavnicima glodara (Rodentia), kojih u Evropi ima samo dvije vrste. Obična vjeverica je autohtona, a siva vjeverica je uvezena iz Sjeverne Amerike.
Tijelo vjeverice je vitko i elegantno, sa osebujnim kitnjastim repom. Duga je do oko 20-28, a dugački rep ide čak do 20 cm. Glava joj je ćoškasta, sa srazmjerno krupnim očima i dugim, a uskim ušima. Na vrhovima ušiju su čuperci dugih dlaka koji su posebno uočljivi u zimskoj sezoni.
Vjeverica ima 22 zuba, od čega u gornjoj 10 kutnjaka, a u donjoj 8. Kao i kod ostalih glodara, zubi rastu tokom cijelog života, a pretjerani rast se kompenzira glodanjem. Dlaka joj uveliko varira. Leđa su obično crvenkasto-smeđa, a u planinskom pojasu gotovo crna. Trbušna strana je bijela, a repna dlaka je uvijek tamnija.
U Evropi, vjeverica je širok rasprostranjena. Ima je posvuda, osim na Islandu i mediteranskim ostrvima. U Bosni i Hercegovini ima je u gotovo svim životnim zajednicama, od nizijskih poplavnih do planinskih mješovitih i četinarskih šuma. Najčešća je u bjelogoričnim miješovitim i četinarskim, a nerijetko se pojavljuje i u voćnjacima, baštanskim i parkovskim površinama.
Vjeverica je aktivna danju. Vješto se vere i skače. Svoja obitavališta (gnijezda) najčešće pravi u dupljama drveća, u koja prikuplja hranu, koti se i podiže mlade. U zimskoj sezoni je manje aktivna, ali ne spava „zimski san“. Hrani se raznim plodovima: orasima, žirom, lješnikom, sjemenkama četinara, ali i jajima ptica i njihovim mladuncima.
Prirodni neprijatelji vjeverice su kune, sove, jastrebovi i ostale grabljivice.
Obična vjeverica se pari od januara do jula, a bremenitost traje 38 dana. Od februara do augusta, 2-5 puta godišnje, okoti po 3-7 mladih, koji su slijepi oko 30 dana. Polno sazrijevaju za 12 mjeseci. Požive 8-10 godina.[1]
Obična vjeverica ili crvena vjeverica (Sciurus vulgaris) je među tipičnim predstavnicima glodara (Rodentia), kojih u Evropi ima samo dvije vrste. Obična vjeverica je autohtona, a siva vjeverica je uvezena iz Sjeverne Amerike.
Oravu on pieni turkinahkuelätti.
Oravua on kaikis Karjalan mečis, yhtelläh enämbi niidy on suvipuoles, kus on eri luaduu da eri igiä meččiä.
Oravu eläy puulois. Sen hyppävykset voijah olla monimetrihizet. Hyppijes oksalpäi toizele oraval tazapainoh niškoi on händy. Sidä paiči, hännäl oravu kattavuu muates. Hännän liikundas nägyygi elätin mieli da ičentundo.
Kezän aigua, konzu on kylläl syömisty, oravu liikkuu suutkis kaikkiedah läs puoldukilometrii. Oravan eländykohtannu ollah kuuzi- da pedäimečät. Niilöis elätti löydäy enin syömisty. Niilöih se luadiugi ičelleh pezän.
Syöy oravu kuuzen da pedäjän siemendy, linduloin jäiččiä, böbökkiä, muarjua da gribua, puuloin lehtenkandua. Konzu ei ole siemenvuozi, oravu voi hyppie syömizien ečos vägi suuren palan. Tämä liikunduaigu piädyy sygyzyh. Silloi oravat, ku suas löydiä syöndykohtat, voijah liikkuo monii sadoi kilometrii.
Oravat ollah lekkehel enimyölleh huondeksel da ehtäl. Syömizien löyttyy, vuitin syvväh kerras, toizen vuitin pannah peittokohtih, talven varah. Ga pahan siän aigah elätti voi olla hätken aigua pezäs.
Oravan pezä on luajittu oksis da on kerän nägöine. Sydämes on pehmei katekerros kazvilois. Oravat, kudamil ei ole omua peziä, eletäh tyhjis puuloin kololois.
Oravat eletäh yksitellen, poikevuksennu on kiimuaigu, kudai elätil algavuu tuhukuul. Kohtu oraval kestäy 35-40 päiviä da sulakuul sil rodieu 3-10 poigastu. Poigazii kazvattau emä. Oravanpoigazet kazvetah terväh da jo puolentostu-kahten kuun igäzinny net ruvetah elämäh ičepiänneh.
Kezäkuul oravil on toine kiimuaigu. Toine poigoveh, kudai jo ei ole moine suuri, rodieu heinykuun lopus – elokuun allus.
Oravu vaihtau turkin kaksi kerdua vuvves. Talvel oravan nahku on tuuhei, tuhkanharmai. Vaiku händy da korvien n’okat jiäjäh muzavanruskiet. Keviäl turkin vaihtandu algavuu piäs, loppuu tagapuoleh, sygyzyl kai on vastukarai. Händyhäi muuttau karvan vaiku kerran vuvves. Kezäl oravan nahku on lyhyt da ylen pehmei, muzavan ruskiedu värii.
Oravu eläy meččyololois vähän, sille vijannu ollah pedoelätit, voimattomukset da syömizien vähys. Oravan suurin vihaniekku on niädy, kudamale enzimäine on piälimäine syömine.
Kaččomattah sih, ku oravan nahkua vähembäl ruvettih pidämäh hinnois, se endizelleh on kallis mečästyselätti. Oravile pannah ravvat da meččuijah sidä orožanke pystykorvukoirien vuoh. Tämän vuvven lugemizien mugah Karjalas on enämbi 90 tuhattu oravua.
Ang pulang ardilya (Sciurus vulgaris) ay isang uri ng puno ng ardilya sa karaniwang genus ng Sciurus sa buong Eurasia. Ang pulang ardilya ay isang arboreal, omnivorous rodent.
Sa Great Britain, Italya at Ireland, ang mga numero ay nabawasan nang husto sa nakalipas na mga taon.
Ang lathalaing ito ay isang usbong. Makatutulong ka sa Wikipedia sa nito.
The ferret (Sciurus vulgaris), kent as a con or squirrel an aw, is a tree-dwallin omnivorous rodent that's common oot-throu Eurasie. In Great Breetain, housomeiver, nummers haes dwined, in pairt doun tae the inbringin o the gray ferrets frae North Americae an in pairt tae management o its widland haunts.
El Sciurus vulgaris, ciamaa normalment sghiratt l'è 'na bestiolina de la fameja di Sciuridae. L'è autocton in tutta l'Europa intrega, cont di esemplar spantegaa anca in Siberia, Corea e Giappon. In del Nord Italia e in Gran Bretagna l'è dré a descomparì, per l'introduzion de la speci aliena Sciurus carolinensi. In l'Italia del Sud l'ha daa origin a la speci Sciurus meridionalis, negra.
O esquiruelo (Sciurus vulgaris (Linné 1758)) ye una especie de radedor d'a familia sciuridos distribuita por a més gran part d'o Paleartico.
Ye a sola especie autoctona d'o chenero Sciurus distribuita en a Peninsula Iberica y gran part d'Europa Occidental, por o que este esquiruelo tamién ye conoixiu como "esquiruelo europeu" en o luengache scientifico. En países con atras especies d'esquiruelos ye conoixiu tamién como "esquiruelo royo" en a respectiva luenga d'o país, como ye o caso d'Anglaterra, a on que introducioron esquiruelos grisos dende Norteamerica.
A palabra aragonesa "esquiruelo" perteneixe a lo lexico galo-romanz y se pronuncia con protesi velar tipica dezaga de "r" (/esquirgüelo/), d'acuerdo con a fonetica aragonesa, pero seguindo criterios etimolochicos no s'ha d'escribir.
A variant "esquiruello" representa una confusión d'o sufixo -uelo con a terminación -uello de muitas palabras patrimonials aragonesas (caramuello, uello, Marcuello, ecetra).
O esquiruelo (Sciurus vulgaris (Linné 1758)) ye una especie de radedor d'a familia sciuridos distribuita por a més gran part d'o Paleartico.
On spirou (on dit eto : on skiron), c’ est ene biesse ås tetes del sôre des rawiants.
No d' l' indje e sincieus latén : Sciurus vulgaris
Mins gn a eto des ôtes sôres di spirous.
Il a ene rossete coleur, avou on blanc vinte.
Il a ene grosse poyowe cawe.
I vike dins les åbes, et-z î griper tot stitchant ses awiyantès grawes divins l' eschoice. Et potchî mo adjetmint d’ ene coxhe so l’ ôte, tantea k' on n' direut k' i vole.
Si ni est fwait d’ ene bole di mossets, di foyes et d' finès coxhetes. Il est todi bén stitchî dins li dzeu d’ on sapén. [1]
I magne des glands, des noejhetes, des djaeyes; mins eto des mosseas ki vnèt so les åbes, des botons d' foyes ou d' fleur, des tchampions.
Les boscheteas (djonnes di skiron) sont ni-fuyants.
On spirou (on dit eto : on skiron), c’ est ene biesse ås tetes del sôre des rawiants.
No d' l' indje e sincieus latén : Sciurus vulgaris
Mins gn a eto des ôtes sôres di spirous.
Vuoverė, sīkēs vuoverie (lietovėškā (b.k.): Voverė, luotīnėškā: Sciurus vulgaris) īr mažos žvieralis, katros muokslėškā prėgol vuoverėniu gīviu šeimā. Gīven medies (daugiausė spīglioutiu), ont mediu. Tonkē apsėgīven šalep miestu, drōsesnės nesėbaug žmuogaus.
Íkorni er lítið gnagdýr sum livir í skógum í Evrásia og Norður-Amerika. Íkorni hevur óføra spískar kløur og klívur tí lættliga í trøum og javnvigar við langa, rísna halanum. Kimiliga loypur hann fleiri metrar grein av grein. Grái íkornin í Norður-Amerika varð fluttur til Evropa fyri 200 árum síðan og er farin víða um, og nógvastaðni hevur hann trokað upprunaliga reyða íkornan av. Íkornar gera sær kúluskapað reiður av bløðum og greinum at sova í. Áðrenn kvenndýrið leggur, ger hon sær serliga sterkt og fjálgt reiður. Íkorni fær 3-7 ungar.
Íkorni er lítið gnagdýr sum livir í skógum í Evrásia og Norður-Amerika. Íkorni hevur óføra spískar kløur og klívur tí lættliga í trøum og javnvigar við langa, rísna halanum. Kimiliga loypur hann fleiri metrar grein av grein. Grái íkornin í Norður-Amerika varð fluttur til Evropa fyri 200 árum síðan og er farin víða um, og nógvastaðni hevur hann trokað upprunaliga reyða íkornan av. Íkornar gera sær kúluskapað reiður av bløðum og greinum at sova í. Áðrenn kvenndýrið leggur, ger hon sær serliga sterkt og fjálgt reiður. Íkorni fær 3-7 ungar.
Shar, S.; Lkhagvasuren, D.; Bertolino, S.; Henttonen, H.; Kryštufek, B.; Meinig, H. (2008). "Sciurus vulgaris". IUCN Red List of Threatened Species (IUCN) 2008: e.T20025A9135609. Retrieved 27 October 2015. Fyrimynd:MSW3 SciuridaeБараан хэрэм (Sciurus vulgaris) нь Sciurus төрөл буюу хэрэмийн нэг зүйл болно. Тэд Евразид өргөн тархан амьдардаг. Их Британи болон Ирландад Хойд Америкийн Саарал хэрэмийг (Sciurus carolinensis) нутагшуулсанаас болон энэ хэрэмний тоо толгой эрс буураад байгаа аж.[3]
Бараан хэрэм толгой биеийн урт 19-23 см, сүүл нь 15-20 см байх ба 250-340 гр жинтэй. Эрэгчин эмэгчин адил хэмжээтэй.
Жилийн улирал болон амьдрах бүсээс шалтгаалан арьсан хүрэмний өнгө өөр өөр байна. Хараас улаан хүртэл хэд хэдэн өнгө бий. Улаан зүсмийнх нь Их Британид голчлон нутагладаг.
Бараан хэрэмний хэвлий хэсэг нь үргэлж цагаан шаргалдуу өнгөтэй байна. Тэд жилд 2 удаа буюу өвөл зун арьсан хүрмээ солидог аж.
Тэд бусад хэрэмийн адил хурц, махир хумстай ба энэ нь модонд хурдан өгсөж уруудан авирахад зохицсон. Усанд сэлж чаддаг байна.
Үржлийн улирал өвөл орой, 2-3 сард, зун 6-7 сард болно. Нэг эмэгчин хэрэм жилд 2 удаа зулзагалах чадвартай. 38-39 хоног хээлээ тээж нэг удаад 3-4 зулзага, заримдаа 6 гарна. Зулзага төрөхдөө 10-15 гр жинтэй, нүд нь аниастай төрөх ба эх нь ганцаар асарж тэжээдэг. 21 хоноод бие нь үсээр бүрхэгдэн, нүдээ нээж дуу чимээ сонсож эхэлдэг аж. 42 хоноод шүд нь ургаж гүйцнэ. Энэ үеэс хатуу зүйлс идэж чадах ба үүрнээсээ гаран идэш тэжээл хайдаг. Гэсэн ч зулзаган хэрэмнүүд 8-10 долоо хонотол хөхөө хөхсөөр байдаг байна.
Байгальд буй бараан хэрэм 7 орчим наслах ба тэжээвэр нь 10 жил амьдардаг ажээ. Наслалт нь мөн хоол тэжээлийн олдоцоос хамааралтай ба 75–85% зулзаган залуу хэрэм эхний жилийн өвөлдөө үхэж үрэгддэг байна.[4]
Өдгөө нийт 40 гаруй дэд зүйл тогтоогдоод буй боловч зарим нь тодорхой бус юм. [5][6]
Бараан хэрэм (Sciurus vulgaris) нь Sciurus төрөл буюу хэрэмийн нэг зүйл болно. Тэд Евразид өргөн тархан амьдардаг. Их Британи болон Ирландад Хойд Америкийн Саарал хэрэмийг (Sciurus carolinensis) нутагшуулсанаас болон энэ хэрэмний тоо толгой эрс буураад байгаа аж.
Гади́ тие́н (Sciurus vulgaris) - тиенсыманнар гаиләлегеннән имезүче җәнлек. 40 лап астөре бар, бер-берсеннән төсләре белән аерыла. Евразиядә һәм Төньяк Америкада киң таралган. ТР территориясендә күбесенчә Кама алдында очрый. Ылыслы, киң яфраклы һәм катнаш урманнарда яши. Еш кына кешегә якынрак, шәһәр паркларында урнаша.
Гәүдәсенең озынлыгы 30 см га кадәр, койрыгыныкы - 15 тән алып 20 см га кадәр, 270-330 г авырлыкта. Колаклары озын, очлары чуклы. Арткы аяклары алдагыларына караганда озынрак. Төсе үзгәрүчән: ачык җирәннән (җәен) алып соры-зәңгәргә (кышын) кадәр. Йон капламы озын, йомшак, кышын йөнтәс, җәен беркадәр каты, кыска һәм ялтыравыклы. Язын һәм көзен төсен алмаштыра. Эләктерүчән һәм үткен тырнаклары булу сәбәпле, кәүсә һәм ботакларга иркен менә, агачтан агачка җиңел сикерә. Ылыслы агачлар орлыгы, имән чикләвеге, чикләвек, җиләк, гөмбәләр белән туклана. Кышка азык әзерли. Уңдырышсыз елларда азык эзләп массакүләм күчәргә мөмкиннәр. Оясын агачларда лишайниклардан, мүкләрдән, кайрыдан һәм ботакчыклардан ясый яки куышларда урнаша. Бер елга 2 оя бала тудыра (һәрберсендә биш-җиде). 10 елга кадәр яши. ТРда гади тиент саны 3,57 меңнән (1991) 6,14 меңгә (2000) кадәр арта.
Кәсәбәчелек объекты. 1950 елларда бер сезонга 3-6 мең баш ауланган, 1990 елларда бу сан ун тапкыр кимегән. Иң эре гәүдәлесе, гади тиеннең кыйммәтле астөре зур тиен - телеутка Алтайның нарат урманнарында яши. 1949-53 елларда Тукай һәм Лаеш районнары территориясендәге урманнарга, шул исәптән Идел-Кама саклаулыгының Саралан мәйданына җибәрелә.
ТИЕН I[тийĕн], диал. [1] тииң «белка» < гом. кыпч., алт., шор., як. тиин, тийын, госм., уйг. тийин, тәйин, тув. дииң, төр. değin, бор. төрки [2] tejiŋ, teŋin id., tegiŋ, täkiŋ «кеш», к.-балк. тийин «асның бер төре», тыйын «эчек, мех» ~ манси. lεin, хант. täŋkә, эвенк. деңке, диңке «кеш». [3]. [4]
тиен II сущ. 2 1. копейка
Бер тиен тиресе хакы.
Чаг. рус.копейка < төрк.Köbäk "эт"; dinār köреjī "Тимур вакытындагы акча", исеме "эт";[5] - Эт тиресе хакы.
Гади́ тие́н (Sciurus vulgaris) - тиенсыманнар гаиләлегеннән имезүче җәнлек. 40 лап астөре бар, бер-берсеннән төсләре белән аерыла. Евразиядә һәм Төньяк Америкада киң таралган. ТР территориясендә күбесенчә Кама алдында очрый. Ылыслы, киң яфраклы һәм катнаш урманнарда яши. Еш кына кешегә якынрак, шәһәр паркларында урнаша.
Гәүдәсенең озынлыгы 30 см га кадәр, койрыгыныкы - 15 тән алып 20 см га кадәр, 270-330 г авырлыкта. Колаклары озын, очлары чуклы. Арткы аяклары алдагыларына караганда озынрак. Төсе үзгәрүчән: ачык җирәннән (җәен) алып соры-зәңгәргә (кышын) кадәр. Йон капламы озын, йомшак, кышын йөнтәс, җәен беркадәр каты, кыска һәм ялтыравыклы. Язын һәм көзен төсен алмаштыра. Эләктерүчән һәм үткен тырнаклары булу сәбәпле, кәүсә һәм ботакларга иркен менә, агачтан агачка җиңел сикерә. Ылыслы агачлар орлыгы, имән чикләвеге, чикләвек, җиләк, гөмбәләр белән туклана. Кышка азык әзерли. Уңдырышсыз елларда азык эзләп массакүләм күчәргә мөмкиннәр. Оясын агачларда лишайниклардан, мүкләрдән, кайрыдан һәм ботакчыклардан ясый яки куышларда урнаша. Бер елга 2 оя бала тудыра (һәрберсендә биш-җиде). 10 елга кадәр яши. ТРда гади тиент саны 3,57 меңнән (1991) 6,14 меңгә (2000) кадәр арта.
Кәсәбәчелек объекты. 1950 елларда бер сезонга 3-6 мең баш ауланган, 1990 елларда бу сан ун тапкыр кимегән. Иң эре гәүдәлесе, гади тиеннең кыйммәтле астөре зур тиен - телеутка Алтайның нарат урманнарында яши. 1949-53 елларда Тукай һәм Лаеш районнары территориясендәге урманнарга, шул исәптән Идел-Кама саклаулыгының Саралан мәйданына җибәрелә.
Звычайная вавёрка — зьвер атраду грызуноў.
Даўжыня цела 20—29 см. Даўжыня хваста 12—22 см. Вага да 420 грамаў. Мае круглаватую галаву, вялікія чорныя вочы і вушы з кутасікамі на канцах. Зімовая поўсьць мяккая і пушыстая, з бакоў і на сьпіне шэрая. Летняя поўсьць рэдкая, чырвона-бурая або рудавата-чырвоная. Жыве ў дуплах і шарападобных гнёздах (гайнах), пабудаваных на дрэвах з галінак і моху. Плоцевая сьпеласьць настае ў 9—12 месяцаў. Першы гон адбываецца ўзімку, 2-і — увесну. Цяжарнасьць доўжыцца да 40 дзён. Штогод дае 1—2 прыплоды (зрэдку 3) па 4—6 (да 12 дзіцянятаў). Корміцца жалудамі, арэхамі, насеньнем хвоі і елкі, грыбамі, ягадамі, часам вусякамі і яйкамі птушак. На зіму запасае ежу. У галодныя гады жывіцца пупышкамі хвойных дрэваў і перасяляецца ў пошуку корму. Зьяўляецца прадметам промыслу і паляваньня. Водзіцца ў Эўразіі[1].
У Беларусі звычайная вавёрка сустракаецца паўсюдна. Найбольш у сярэдняй паласе. Жыве пераважна ў субарах, яловых і ялова-шыракалістых лясах. На Палесьсі часта сустракалася ў дубова-грабовых лясах і дубровах, радзей у алешніках і чыстых хваёвых лясах. На поўначы Беларусі сустракаўся падвід беларуская звычайная вавёрка, на поўдні — звычайная вавёрка Кесьлера. Пераважная большасьць звычайных вавёрак Беларусі — бурахвосткі, ёсьць чырванахвосткі, часам шэрахвосткі і цемнахвосткі. У Берасьцейскай і Гомельскай абласьцях 1-ы гон у лютым, 2-і — у красавіку-траўні. На поўначы Беларусі гон пачынаецца пазьней. За 1931—1975 гады ў Беларусі нарыхтавалі 4,16 млн шкурак звычайнай вавёркі: у сярэднім па 207 300 за год у 1931—1939 гадах, 96 600 у 1945—1969 гадах, 49 200 у 1970—1975 гадах. У 1976—1980 гадах нарыхтоўвалі па 50—70 тыс. штогод. У 1983 годзе сярэднегадавая колькасьць у лясах Беларусі складала 150—350 тысячаў асобін[1]. У 2013 годзе паляваньне на звычайную вавёрку дазвалялася зь лістапада па студзень. У сьветлы час содняў дапускалася паляваньне з сабакамі і выкарыстаньнем наразной паляўнічай зброі калібру 5,6 мм з дульнай энэргіяй кулі да 1500 джоўляў або гладкарульнай паляўнічай зброі з патронамі са шротам. Таксама дазвалялася выкарыстаньне пастак і капканаў № 0—3[2].
Звычайная вавёрка — зьвер атраду грызуноў.
Даўжыня цела 20—29 см. Даўжыня хваста 12—22 см. Вага да 420 грамаў. Мае круглаватую галаву, вялікія чорныя вочы і вушы з кутасікамі на канцах. Зімовая поўсьць мяккая і пушыстая, з бакоў і на сьпіне шэрая. Летняя поўсьць рэдкая, чырвона-бурая або рудавата-чырвоная. Жыве ў дуплах і шарападобных гнёздах (гайнах), пабудаваных на дрэвах з галінак і моху. Плоцевая сьпеласьць настае ў 9—12 месяцаў. Першы гон адбываецца ўзімку, 2-і — увесну. Цяжарнасьць доўжыцца да 40 дзён. Штогод дае 1—2 прыплоды (зрэдку 3) па 4—6 (да 12 дзіцянятаў). Корміцца жалудамі, арэхамі, насеньнем хвоі і елкі, грыбамі, ягадамі, часам вусякамі і яйкамі птушак. На зіму запасае ежу. У галодныя гады жывіцца пупышкамі хвойных дрэваў і перасяляецца ў пошуку корму. Зьяўляецца прадметам промыслу і паляваньня. Водзіцца ў Эўразіі.
Коньы (латин кылын Sciurus vulgaris), лулосъёслэн йырйись лёгетысьтызы коньы динь выжыысь йол нонись пöйшур. Озьы ик вань на горд коньыос (Tamiasciurus) но пальмовой коньыос (Funambulus).
Коньыослэн мугорзы кузялэс, быжзы кузь но пуштрес, соос луо куренялэс буёло яке пурысялэс. Коньыосты луоз пумитаны котькытысь, Австралияысь сяна.
Тужгес но коньыос висъясько толалтэ асьсэлы мульы дасяменызы. Куд-ог дыръя соос мульыоссэс музъем пушкы вато яке писпу гырке поно. Тужгес секыт вакыт коньыос понна – со вазь тулыс, куке музъем пушкысь ватэм тысьёссы будыны кутско но сиёнлы уг ярало ни, нош выльёсыз будымтэ на. Коньы лыдъяське тужгес но визьмо пӧйшур, малы ке шуоно соос котьку но котькытысь асьсэлы сиён шедьтыны быгато, кылсярысь, гуртъёсын но. Соос быгато мерттэм будосъёсты ишкыса сиыны яке тылобурдоослэн тусьысьтызы лушканы быгато.
Куддыръя коньыос изъянтыны но котьмае быгато, малы ке шуоно соослэн пиньёссы лэчытэсь но котьку шерисько. Соин ик гурт калык умой-умой пытсаны кулэ асьсэлэсь корка сигъёссэс, малы ке шуоно соос отчы кар лэсьтыны быгатозы яке мае ке йырйыны. Корка сиге луоз поныны кыӵе ке пудо-животлэсь гонзэ, малы ке шуоно коньыос соку валало, отын кыӵе ке кышкыт пӧйшур вань шуыса.
Пакша ытларах чухне лăсăллă вăрмансенче, юманлăхра, шĕшкĕлĕхре пурăнать. Йывăç çинчен йывăçа çине 10 метр таран сикме пултарать. Çĕр çине апат шырама ансан та сиксе çÿрет. Хĕлле çывăрма выртмасть. Чăрăшпа хыр йĕкелĕсен вăрри, кăмпа, мăйăр тата юман йĕкелĕ унăн чи тутлă апачĕсем шутланаççĕ. Ку чĕр чун çырлана, хурт-кăпшанка та тиркемест. Пакша хăйĕн йăвине йывăç турачĕсемпе хупписенчен тăвать, май килсен йывăç хăвăлне те вырнаçать. Пĕр вырăнта пурăнма кăмăллать.
Çулталăк хушшинче виçĕ хутчен çăвăрлама пултарать, апат сахал чухне пĕрре кăна çăвăрлать. Йăвара 10 çура таран пулать. Вĕсем эрнерен хăйсем тĕллĕн пурăнма пуçлаççĕ. Пакша ĕмĕрĕ 12 çула çитме пултарать, анчах та вĕсем вăтамран 6 çул пурнаççĕ. Тăшманĕсем - сăсарсем, пăсарасем, хурчкасем. Хурчкасем çурасем щине тапăнаççĕ, ытти тăшманĕсем пакшана çывăрнă чухне хăрушă.
Пирĕн тăрăхра вăтамран 20 пине яхăн пакша пурăнать.
Пакша ытларах чухне лăсăллă вăрмансенче, юманлăхра, шĕшкĕлĕхре пурăнать. Йывăç çинчен йывăçа çине 10 метр таран сикме пултарать. Çĕр çине апат шырама ансан та сиксе çÿрет. Хĕлле çывăрма выртмасть. Чăрăшпа хыр йĕкелĕсен вăрри, кăмпа, мăйăр тата юман йĕкелĕ унăн чи тутлă апачĕсем шутланаççĕ. Ку чĕр чун çырлана, хурт-кăпшанка та тиркемест. Пакша хăйĕн йăвине йывăç турачĕсемпе хупписенчен тăвать, май килсен йывăç хăвăлне те вырнаçать. Пĕр вырăнта пурăнма кăмăллать.
Çулталăк хушшинче виçĕ хутчен çăвăрлама пултарать, апат сахал чухне пĕрре кăна çăвăрлать. Йăвара 10 çура таран пулать. Вĕсем эрнерен хăйсем тĕллĕн пурăнма пуçлаççĕ. Пакша ĕмĕрĕ 12 çула çитме пултарать, анчах та вĕсем вăтамран 6 çул пурнаççĕ. Тăшманĕсем - сăсарсем, пăсарасем, хурчкасем. Хурчкасем çурасем щине тапăнаççĕ, ытти тăшманĕсем пакшана çывăрнă чухне хăрушă.
Пирĕн тăрăхра вăтамран 20 пине яхăн пакша пурăнать.
Тииҥ - аан дойдуга киэҥник тарҕаммыт мастаах сиргэ үөскүүр кыра кыыл. Мас туорааҕын, оту, тэллэйи, үөнү-көйүүрү сиир. Аһылыгын кыһыҥҥытыгар хаһаанарынан биллэр.
Айылҕаҕа тыҥырахтаах кыылларга уонна көтөрдөргө аһылык буолар, үүнэйилэр тарҕанан үүнэллэригэр туһалыыр. Бултанар көрүҥҥэ киирэр. Кыһыҥҥы тириитэ былыр үрдүктүк сыаналанара. Билигин да бэргэһэ, оҕо таҥаһа тиктэргэ суолтата улахан. Этин сорох гурмааннар сөбүлээн сииллэр.
Црвена верверица или обична верверица (науч. Sciurus vulgaris) — еден од видовите на верверици. Тоа е животно кое живее на дрва, сештојад, глодач кој е раширен по Евроазија, вклучувајќи ја Македонија.[2]
Црвената верверица има типична должина на главата и телото од 19-23 см, и на опашката 15-20 см, тежина од 250/340 гр. Не е полово диморфна, т.е. мажјаците и женките се со иста големина. Се смета дека долгата опашка им помага да ја одржуваат рамнотежата и правецот при скокање и качување по дрвата, а и се покриваат со неа за да се загрејат додека спијат. Крзното варира според годишните времиња и географски, од црно до црвено. Долната страна им е секогаш посветла до бела. Крзното го менуваат два пати годишно, од потенко летно во подебело зимско и со подолги влакна на ушите.
Како и сите верверици, има остри свиени канџи со кои се качува и симнува од стебла, тенки гранки, па дури и ѕидови од куќи. Силните задни нозе ѝ овозможуваат да прави долги скокови помеѓу дрвата. Исто така, знае и да плива.
Парењето настанува или во доцна зима (февруари-март) или во лето (јуни-јули). Женката може годишно да одгледа до две легла. Во секое легло се раѓаат по три до четири млади, иако се забележани и случаи со по шест. Бременоста трае 38-39 дена. Младите ги чува мајката, бидејќи се раѓаат беспомошни - слепи и глуви, и тежат околу 10-15гр. Крзното на младите им израснува до 21. ден, очите им се отвораат по 3-4 недели, а забите им растат до 42. ден. После тоа младите верверици можат да јадат и тврда храна, и го напуштаат гнездото во потрага по храна, но се враќаат да цицаат кај мајката додека не достигнат возраст од 8-10 недели.
За време на парењето мажјаците ги откриваат женките кои се во овулација по мирисот, и иако нема додворување, мажјаците ги бркаат женките и по цел час пред сексуалниот однос. Обично повеќе мажјаци бркаат една женка, сѐ додека доминантниот мажјак, обично најголемиот во групата, ќе има сексуален однос. Мажјаците и женките се парат повеќе пати со различни партнери. Типично, женката е сексуално зрела во втората година од животот.
Животниот век на црвената верверица изнесува во просек 3 години, некои индивидуи може да достигнат и 7 години, дури и 10 во заточеништво. Преживувањето е поврзано со достапноста на храна во зима, во просек 75-85% од младите умираат во текот на својата прва зима, а смртноста е 50% за секоја зима после првата.[3]
.JPG)
.jpg)
.jpg)
|accessdate= (помош) (англиски) Database entry includes a brief justification of why this species is near threatened Црвена верверица или обична верверица (науч. Sciurus vulgaris) — еден од видовите на верверици. Тоа е животно кое живее на дрва, сештојад, глодач кој е раширен по Евроазија, вклучувајќи ја Македонија.
ललकी चीखुर घर चाहे यूरेशियाई लाल चीखुर एगो चीखुर के प्रजाति हवे जेवन पूरा यूरेशिया के ठंढा प्रदेश में पावल जाले। ई चीखुर मुख्य रूप से शंकुधारी जंगल आ चौड़ा पतई वला समशीतोष्ण जंगल सभ के परानी हवे आ एही से एकर बिस्तार यूरेशिया के सगरी अइसन प्रदेश में बाटे।
சிவப்பு அணில் அல்லது ஐரோவாசியச் சிவப்பு அணில் (ஆங்கிலப் பெயர்: red squirrel அல்லது Eurasian red squirrel, உயிரியல் பெயர்: Sciurus vulgaris) என்பது மரங்களில் வாழக்கூடிய ஒரு அணில் ஆகும். இது ஐரோவாசியா முழுவதும் காணப்படுகிறது. இது மரங்களில் வாழக்கூடிய கொறிணி ஆகும். இது ஒரு அனைத்துண்ணி ஆகும்.
சிவப்பு அணில் அல்லது ஐரோவாசியச் சிவப்பு அணில் (ஆங்கிலப் பெயர்: red squirrel அல்லது Eurasian red squirrel, உயிரியல் பெயர்: Sciurus vulgaris) என்பது மரங்களில் வாழக்கூடிய ஒரு அணில் ஆகும். இது ஐரோவாசியா முழுவதும் காணப்படுகிறது. இது மரங்களில் வாழக்கூடிய கொறிணி ஆகும். இது ஒரு அனைத்துண்ணி ஆகும்.
El schirato[1] (nome sientifico Sciurus vulgaris, o altre rase de Sciurus) el xe un picoło mamifero roditore ke'l vive sui àlbari durante el dì e ke'l se ripara drento i busi dei àlbari o sui gnari ke'l se fa ałe biforcaxion dei rami, de note o d'inverno, quando ke'l va in łetargo. Se pol trovarlo in tute łe foreste de conifere e de latifoje de l'Eoropa e de l'Axia.
El pesa dai 200 ai 490 grami e el xe longo fra i 190 e i 280 miłimetri.
El ga na pełicia roso-fulva d'istà pi scura d'inverno, oci scuri e rece co 'n ciufo de pełi suła punta, sate corte co ongie longhe e curve, par ranpegarse mejo su pa i àlbari. Tra i rosegadori i xe famosi par avere ła coa longa a sgionfa de pel che, ła fa da timon par l'equiłibrio.
El magna fruti, noxe, grani dełe pigne, giande e anca fonc; el ga abitudine de metarghene via 'na parte par magnarle pi tardi.
I xe caciai pi che altro dae martoréle, i gati selvareghi e dae poiane.
Sul Wiktionary ghe xe ła voxe de disionario «Schirato»El schirato (nome sientifico Sciurus vulgaris, o altre rase de Sciurus) el xe un picoło mamifero roditore ke'l vive sui àlbari durante el dì e ke'l se ripara drento i busi dei àlbari o sui gnari ke'l se fa ałe biforcaxion dei rami, de note o d'inverno, quando ke'l va in łetargo. Se pol trovarlo in tute łe foreste de conifere e de latifoje de l'Eoropa e de l'Axia.
El pesa dai 200 ai 490 grami e el xe longo fra i 190 e i 280 miłimetri.
El ga na pełicia roso-fulva d'istà pi scura d'inverno, oci scuri e rece co 'n ciufo de pełi suła punta, sate corte co ongie longhe e curve, par ranpegarse mejo su pa i àlbari. Tra i rosegadori i xe famosi par avere ła coa longa a sgionfa de pel che, ła fa da timon par l'equiłibrio.
El magna fruti, noxe, grani dełe pigne, giande e anca fonc; el ga abitudine de metarghene via 'na parte par magnarle pi tardi.
I xe caciai pi che altro dae martoréle, i gati selvareghi e dae poiane.
Al scujàtul (Sciurus vulgaris) (scoiattolo in italiàn), cgnusû anc cuma śghirét o schiràtul, 'l è 'n mamìfar ruditōr dla famìja di Sciuridae e di Anomaluridae. 'L è anc ciamâ scujàtul rós o scujàtul europeo par difarénsa da qvél americàṅ, al scujàtul griś (Sciurus carolinensis).
In Itàglia i gh stànan dū dal vint-a-tri sóta-spéci dal Sciurus vulgaris, al Sciurus vulgaris fuscoater e al Sciurus vulgaris alpinus ch'al gh'à un mantèl négar.
Al scujàtul in gènar 'l è lung vint-sinc cm sénsa cuntàr la cóa ch'la riva a quìndas o anc vint cm sōl lē. La bèstia la pōl pśar da 250 a 340 gram e a n gh'è mia difarénsa fra masć e fémna ch'i pàran cumpàgn. A s créd che la cóa la sarvìs in di spustamènt e p'r armàgn'r in pē quànd al cur lung i ram. Al mantèl al pōl èsar rós rivànd anc a 'l maròṅ scûr méntar la pansa l'è sèmpar biànca. I scujàtui i gh'àṅ anc dgl'ungi dimóndi gusàdi e curvi par tgnir-as stric quànd i s tìran sù in si àrbul.
Al magna da tut e anc 'd Invèran al s dà da far, sōl s'a gh'è tròpa néṿ 'l armàgn in dla sò tana anc par soquànt dè.
La scujàtula la pōl avér fiōi, in gènar tri o quàtar pìcui, dū vòlti 'l an dòp avér gusâ fra Favràr e Mars o fra Śugn e Luj. Dòp trént'òt dè a 'l incìrca la parturìs. I śōvan quànd i nàsan i èṅ nûd, i péśan da déś a quìndas gram e i èṅ ór'b e sōrd dònca i n pōl minga scampàr da par lōr ma l'è sōl la fémna ch'la gh tîṅ adrē. A vint-i-òṅ dè ad vita i gh crés'n i pēi e pò i èṅ bòṅ ad védar c'n i sò òć. Dòp quàranta dè i gh la càv'n a magnàr dla ròba dura parchè in cal mént'r i dènt i gh'èṅ carsû anc se par vint stmani la màdar la cuntìnua a dar-'g anc al lat. Al fémni i pōl'n avér fiōl dòp dū an.
Al schiràtul al scampa in gènar tri an ma soquànt i rìv'n anc a sèt. In cà cun 'l óm cla bèstia lè l'è bòna ad vìv'r in fiṅ a déś an.
Al scujàtul (Sciurus vulgaris) (scoiattolo in italiàn), cgnusû anc cuma śghirét o schiràtul, 'l è 'n mamìfar ruditōr dla famìja di Sciuridae e di Anomaluridae. 'L è anc ciamâ scujàtul rós o scujàtul europeo par difarénsa da qvél americàṅ, al scujàtul griś (Sciurus carolinensis).
In Itàglia i gh stànan dū dal vint-a-tri sóta-spéci dal Sciurus vulgaris, al Sciurus vulgaris fuscoater e al Sciurus vulgaris alpinus ch'al gh'à un mantèl négar.
A Vinværa (Sciurus vulgaris), dîta ascì viværa, a fâ parte da famiggia di Roditoì. U l'è n'animale de taggia medio-picinn-a (40 citti). A specie ciù cunusciûa a l'è çertamente a vinværa europea, ruscia cun u pei da pansa ciù cæu. A sò diêta a l'è composta da giàndue, funzi e frûta, de quæ a fâ scòrte in estæ pe pöi dosiâle in periodi de scarsitæ (salvo scurdâsene, agiutando cuscì a disseminasiun de ciante).
The red squirrel (Sciurus vulgaris) is a species of tree squirrel in the genus Sciurus common throughout Europe and Asia. The red squirrel is an arboreal, primarily herbivorous rodent.
In Great Britain, Ireland, and in Italy numbers have decreased drastically in recent years.[3] This decline is associated with the introduction by humans of the eastern grey squirrel (Sciurus carolinensis) from North America. However, the population in Scotland is stabilising[4] due to conservation efforts, awareness and the increasing population of the pine marten, a European predator that selectively controls grey squirrels.[5][6]
The red squirrel has a typical head-and-body length of 19 to 23 cm (7+1⁄2 to 9 in), a tail length of 15 to 20 cm (6 to 8 in), and a mass of 250 to 340 g (9 to 12 oz). Males and females are the same size. The red squirrel is somewhat smaller than the eastern grey squirrel which has a head-and-body length of 25 to 30 cm (10 to 12 in) and weighs between 400 and 800 g (14 oz and 1 lb 12 oz).
The long tail helps the squirrel to balance and steer when jumping from tree to tree and running along branches and may keep the animal warm during sleep.[7]
The red squirrel, like most tree squirrels, has sharp curved claws to help it to climb and descend broad tree trunks, thin branches, and even house walls. Its strong hind legs let it leap gaps between trees. The red squirrel also can swim.[8]
The coat of the red squirrel varies in colour with time of year and location. There are several coat colour morphs ranging from black to red. Red coats are most common in Great Britain; in other parts of Europe and Asia different coat colours coexist within populations, much like hair colour in some human populations. The underside of the squirrel is always white-cream in colour. The red squirrel sheds its coat twice a year, switching from a thinner summer coat to a thicker, darker winter coat with noticeably larger ear-tufts (a prominent distinguishing feature of this species) between August and November. A lighter, redder overall coat colour, along with the ear-tufts (in adults) and smaller size, distinguish the Eurasian red squirrel from the American eastern grey squirrel.[9][10] The red colour is for camouflage when seen against the bark of pine trees.
Red squirrels occupy boreal, coniferous woods in northern Europe and Siberia, preferring Scots pine, Norway spruce and Siberian pine. In western and southern Europe they are found in broad-leaved woods where the mixture of tree and shrub species provides a better year-round source of food. In most of the British Isles and in Italy, broad-leaved woodlands are now less suitable due to the better competitive feeding strategy of introduced grey squirrels.[11]
The red squirrel is found in both coniferous forest and temperate broadleaf woodlands. The squirrel makes a drey (nest) out of twigs in a branch-fork, forming a domed structure about 25 to 30 cm in diameter. This is lined with moss, leaves, grass and bark. Tree hollows and woodpecker holes are also used. The red squirrel is a solitary animal and is shy and reluctant to share food with others. However, outside the breeding season and particularly in winter, several red squirrels may share a drey to keep warm. Social organization is based on dominance hierarchies within and between sexes; although males are not necessarily dominant to females, the dominant animals tend to be larger and older than subordinate animals, and dominant males tend to have larger home ranges than subordinate males or females.[12]
The red squirrel eats mostly the seeds of trees, neatly stripping conifer cones to get at the seeds within,[13] fungi, nuts (especially hazelnuts but also beech, chestnuts and acorns), berries, vegetables, garden flowers, tree sap and young shoots.[14] More rarely, red squirrels may also eat bird eggs or nestlings. A Swedish study shows that out of 600 stomach contents of red squirrels examined, only 4 contained remnants of birds or eggs.[15]
Excess food is put into caches called "middens", either buried or in nooks or holes in trees, and eaten when food is scarce.[16] Although the red squirrel remembers where it created caches at a better-than-chance level, its spatial memory is substantially less accurate and durable than that of grey squirrels.[17] Between 60% and 80% of its active period may be spent foraging and feeding.[18] The active period for the red squirrel is in the morning and in the late afternoon and evening. It often rests in its nest in the middle of the day, avoiding the heat and the high visibility to birds of prey that are dangers during these hours. During the winter, this mid-day rest is often much briefer, or absent entirely, although harsh weather may cause the animal to stay in its nest for days at a time.
No territories are claimed between the red squirrels, and the feeding areas of individuals overlap considerably.
Mating can occur in late winter during February and March and in summer between June and July. Up to two litters a year per female are possible. Each litter averages three young, called kits.[19] Gestation is about 38 to 39 days. The young are looked after by the mother alone and are born helpless, blind, and deaf. They weigh between 10 and 15 g. Their body is covered by hair at 21 days, their eyes and ears open after three to four weeks, and they develop all their teeth by 42 days. Juvenile red squirrels can eat solids around 40 days following birth and from that point can leave the nest on their own to find food; however, they still suckle from their mother until weaning occurs at 8 to 10 weeks.
During mating, males detect females that are in oestrus by an odour that they produce, and although there is no courtship, the male will chase the female for up to an hour prior to mating. Usually, several males will chase a single female until the dominant male, usually the largest in the group, mates with the female. Males and females will mate several times with many partners. Females must reach a minimum body mass before they enter oestrus, and heavy females on average produce more young. If food is scarce breeding may be delayed. Typically a female will produce her first litter in her second year.
Red squirrels that survive their first winter have a life expectancy of 3 years. Individuals may reach 7 years of age, and 10 in captivity. Survival is positively related to the availability of autumn-winter tree seeds; on average, 75–85% of juveniles die during their first winter, and mortality is approximately 50% for winters following the first.[20]
Arboreal predators include small mammals such as the pine marten, wildcats and the stoat, which preys on nestlings; birds, including owls and raptors such as the goshawk and buzzards, may also take the red squirrel. The red fox, cats and dogs can prey upon the red squirrel when it is on the ground. Humans influence the population size and mortality of the red squirrel by destroying or altering habitats, by causing road casualties, and by introducing non-native populations of the North American eastern grey squirrels.
The eastern grey squirrel and the red squirrel are not directly antagonistic, and violent conflict between these species is not a factor in the decline in red squirrel populations.[21] However, the eastern grey squirrel appears to be able to decrease the red squirrel population due to several reasons:
In the UK, due to the above circumstances, the population has today fallen to 160,000 red squirrels or fewer (120,000 of these are in Scotland).[25] Outside the UK and Ireland, the impact of competition from the eastern grey squirrel has been observed in Piedmont, Italy, where two pairs escaped from captivity in 1948. A significant drop in red squirrel populations in the area has been observed since 1970, and it is feared that the eastern grey squirrel may expand into the rest of Europe.
The red squirrel is protected in most of Europe, as it is listed in Appendix III of the Bern Convention; it is listed as being of least concern on the IUCN Red List. However, in some areas it is abundant and is hunted for its fur.
Although not thought to be under any threat worldwide, the red squirrel has nevertheless drastically reduced in number in the United Kingdom; especially after the grey squirrels were introduced from North America in the 1870s. Fewer than 140,000 individuals are thought to be left in 2013;[14] approximately 85% of which are in Scotland, with the Isle of Wight being the largest haven in England. A local charity, the Wight Squirrel Project,[26] supports red squirrel conservation on the island, and islanders are actively recommended to report any invasive greys. The population decrease in Britain is often ascribed to the introduction of the eastern grey squirrel from North America,[27] but the loss and fragmentation of its native woodland habitat has also played a significant role.
In contrast, the red squirrel may present a threat if introduced to regions outside its native range. It is classed as a "prohibited new organism" under New Zealand's Hazardous Substances and New Organisms Act 1996 preventing it from being imported into the country.[28]
In January 1998, eradication of the non-native North American grey squirrel began on the North Wales island of Anglesey. This facilitated the natural recovery of the small remnant red squirrel population. It was followed by the successful reintroduction of the red squirrel into the pine stands of Newborough Forest.[29] Subsequent reintroductions into broadleaved woodland followed and today the island has the single largest red squirrel population in Wales. Brownsea Island in Poole Harbour is also populated exclusively by red rather than grey squirrels (approximately 200 individuals).
Mainland initiatives in southern Scotland and the north of England also rely upon grey squirrel control as the cornerstone of red squirrel conservation strategy. A local programme known as the "North East Scotland Biodiversity Partnership", an element of the national Biodiversity Action Plan was established in 1996.[30] This programme is administered by the Grampian Squirrel Society, with an aim of protecting the red squirrel; the programme centres on the Banchory and Cults areas. In 2008, the Scottish Wildlife Trust announced a four-year project which commenced in the spring of 2009 called "Saving Scotland's Red Squirrels".[31]
Other notable projects include red squirrel projects in the Greenfield Forest, including the buffer zones of Mallerstang, Garsdale and Widdale;[32] the Northumberland Kielder Forest Project; and within the National Trust reserve in Formby. These projects were originally part of the Save Our Squirrels campaign that aimed to protect red squirrels in the north of England, but now form part of a five-year Government-led partnership conservation project called "Red Squirrels Northern England"[33] to undertake grey squirrel control in areas important for red squirrels.
On the Isle of Wight, local volunteers are encouraged to record data on the existing red squirrel population, and to monitor it for the presence of invasive greys; as the red squirrel is still dominant on the island, these volunteers are also requested to cull any greys they find.[34] In order to protect existing populations, increasing amounts of legislation have been issued to prevent the further release and expansion of grey squirrel populations. Under the Wildlife and Countryside Act 1981, it is an offense to release captured grey squirrels, indicating that any captured individuals must be culled.[35][36] Additional rules covered under the WCA's Schedules 5 and 6 include limitations on the keeping of red squirrels in captivity, and also prohibits the culling of red squirrels.[37]
Research undertaken in 2007 in the UK credits the pine marten with reducing the population of the invasive eastern grey squirrel. Where the range of the expanding pine marten population meets that of the eastern grey squirrel, the population of these squirrels retreats. It is theorised that, because the grey squirrel spends more time on the ground than the red, they are far more likely to come in contact with this predator.[38]
During October 2012, four male and one female red squirrel, on permanent loan from the British Wildlife Centre, were transported to Tresco in the Isles of Scilly by helicopter, and released into Abbey Wood, near the Abbey Gardens. Only two survived and a further 20 were transported and released in October 2013.[39] Although the red squirrel is not indigenous to the Isles of Scilly, those who supported this work intend to use Tresco as a ″safe haven″ for the endangered mammal, as the islands are free of predators such as foxes, and of the squirrel pox-carrying grey squirrel.[40][41]
Squirrel Nutkin is a character, always illustrated as a red squirrel, in English author Beatrix Potter's books for children.
"Ekorren" (The Squirrel) is a well-known and appreciated children's song in Sweden. Text and lyrics by Alice Tegnér in 1892.
Charles Dennim, protagonist of Geoffrey Household's novel Watcher in the Shadows, is a zoologist who studies and writes about red squirrels.
In Norse mythology, Ratatoskr is a red squirrel who runs up and down with messages in the world tree, Yggdrasil, and spreads gossip. In particular, he carried messages between the unnamed eagle at the top of Yggdrasill and the wyrm Níðhöggr beneath its roots.
The red squirrel used to be widely hunted for its pelt. In Finland, squirrel pelts were used as currency in ancient times, before the introduction of coinage.[42] The expression "squirrel pelt" is still widely understood there to be a reference to money. It has been suggested that the trade in red squirrel fur, highly prized in the medieval period and intensively traded, may have been responsible for the leprosy epidemic in medieval Europe. Within Great Britain, widespread leprosy is found early in East Anglia, to which many of the squirrel furs were traded, and the strain is the same as that found in modern red squirrels on Brownsea Island.[43][44]
The red squirrel is the national mammal of Denmark.[45]
Red squirrels are a common feature in English heraldry, where they are always depicted sitting up and often in the act of cracking a nut.[46]
There have been over 40 described subspecies of the red squirrel, but the taxonomic status of some of these is uncertain. A study published in 1971 recognises 16 subspecies and has served as a basis for subsequent taxonomic work.[47][48] Although the validity of some subspecies is labelled with uncertainty because of the large variation in red squirrels even within a single region,[48] others are relatively distinctive and one of these, S. v. meridionalis of South Italy, was elevated to species status as the Calabrian black squirrel in 2017.[49] At present, there are 23 recognized subspecies of the red squirrel.[2] Genetic studies indicate that another, S. v. hoffmanni of Sierra Espuña in southeast Spain (below included in S. v. alpinus), deserves recognition as distinct.[50]
The red squirrel (Sciurus vulgaris) is a species of tree squirrel in the genus Sciurus common throughout Europe and Asia. The red squirrel is an arboreal, primarily herbivorous rodent.
In Great Britain, Ireland, and in Italy numbers have decreased drastically in recent years. This decline is associated with the introduction by humans of the eastern grey squirrel (Sciurus carolinensis) from North America. However, the population in Scotland is stabilising due to conservation efforts, awareness and the increasing population of the pine marten, a European predator that selectively controls grey squirrels.
La rufa sciuro aŭ, pli precize, la eŭrazia rufa sciuro (Sciurus vulgaris) vivas preskaŭ en tuta Eŭropo kaj en la norda parto de Azio.
Ĝi estas longa ĉirkaŭ 25 cm, sen la vosto, kiu longas ĉirkaŭ 15 cm. Ĝia hararo estas rufa aŭ bruna; la ventro estas ĉiam blanka.
La rufa sciuro loĝas sur la arboj, kutime ene de grandaj naturaj arbaroj, sed ofte ankaŭ en parkoj.
La rufa sciuro aŭ, pli precize, la eŭrazia rufa sciuro (Sciurus vulgaris) vivas preskaŭ en tuta Eŭropo kaj en la norda parto de Azio.
Ĝi estas longa ĉirkaŭ 25 cm, sen la vosto, kiu longas ĉirkaŭ 15 cm. Ĝia hararo estas rufa aŭ bruna; la ventro estas ĉiam blanka.
La rufa sciuro loĝas sur la arboj, kutime ene de grandaj naturaj arbaroj, sed ofte ankaŭ en parkoj.
La ardilla roja (Sciurus vulgaris), o simplemente ardilla común, es una especie de roedor esciuromorfo de la familia Sciuridae. Es una de las ardillas más extendidas por los bosques de Europa.
Su cuerpo mide entre 20 y 30 cm y su cola entre 15 y 25 cm. Pesa de 250 a 340 g. Su pelaje es de color rojizo. Cuando llega el invierno aparecen unos penachos de pelos en las orejas. En sus patas anteriores o manos tiene cuatro dedos mientras que en las posteriores tiene cinco. No presentan dimorfismo sexual.
Su fórmula dentaria es la siguiente: 1/1, 0/0, 2/1, 3/3 = 22.[2]
Normalmente vive en las zonas sombrías de los bosques de coníferas, aunque se le puede encontrar en los bosques de hoja caduca, y es más frecuente en las zonas de baja montaña que en la altitud, prefiriendo los bosques jóvenes y cerrados.
Los nidos son esféricos, de un tamaño aproximado de 22 cm, y suelen tener 2 orificios de acceso para facilitar la huida, uno mayor que otro, pudiendo ser taponados desde el interior. Suelen estar colocados entre ramas de los árboles y su interior está tapizado de musgo, hojas, ramas, paja o líquenes.
Se adapta a la vida desde el nivel del mar hasta los 2000 metros de altitud.
Su distribución mundial se expande por toda Europa y el norte de Asia, excluyendo las islas del Mediterráneo. En Gran Bretaña e Irlanda, la población de ardilla roja ha bajado drásticamente durante los últimos años, en parte a causa de la introducción de la ardilla gris (Sciurus carolinensis) de Norteamérica.
Dentro de la península ibérica está presente de manera más o menos uniforme, faltando sólo en el cuadrante suroeste. Ocupa de manera continua la zona norte peninsular, desde Cataluña a Galicia, y el Sistema Ibérico septentrional. En la mitad sur se restringe a los sistemas montañosos con abundantes pinares, como el Sistema Central, la Serranía de Cuenca y los Sistemas Béticos.[3]
Es habitante habitual de los bosques de coníferas, aunque también está presente en otras formaciones arbóreas. Desarrolla su actividad durante el día buscando y consumiendo frutos, semillas, cortezas e incluso insectos, huevos y aves. No hiberna, sino que se mantiene activa consumiendo lo que ha ido almacenando en el suelo y en diferentes oquedades de los árboles y las rocas. Desarrolla su actividad en los árboles aunque no duda en bajar de ellos para recoger alimento. También nada con soltura, sirviéndole la cola como timón para cambiar la dirección de su desplazamiento. Al ver a un enemigo, bate la cola y produce ruidos estrepitosos para que el resto de sus familiares lo sepan.
El periodo reproductivo sucede a fines del invierno y en verano. Una hembra tiene dos camadas por año, usualmente con tres o cuatro crías, excepcionalmente seis. La gestación dura entre treinta y ocho y treinta y nueve días. Nacen desvalidos, ciegos, sordos, pesando 10-15 g; su cuerpo se cubre de pelo a los veintiún días, ojos y orejas se abren después de tres o cuatro semanas, desarrollan su dentadura a los cuarenta y dos días. Comienzan a comer sólido a los cuarenta días y el destete se produce entre ocho y diez semanas.
Los machos detectan a las hembras en estro por su olor, y aunque no hay cortejo y múltiples machos avanzan a una sola hembra fértil, finalmente el macho dominante, usualmente el más grande del grupo, se junta con ella. Machos y hembras se aparean múltiples veces con muchos compañeros. La hembra debe alcanzar un mínimo peso corporal antes de entrar en estro y la hembra más pesada produce más crías. Si el alimento escasea, la preñez puede perderse. Típicamente, una hembra produce su primera camada al segundo año.
La esperanza de vida es, en promedio, de tres años, aunque puede llegar a entre siete, y diez en cautividad.[cita requerida] La supervivencia está positivamente vinculada a la disponibilidad de semillas en otoño-invierno. El 75-85 % de los jóvenes muere durante su primer invierno, y la mortalidad es aproximadamente del 50 % para los inviernos subsiguientes.[4]
Se llegaron a nombrar hasta cuarenta subespecies, aunque el estatus taxonómico de muchas es incierto. Un estudio de 1971 reconocía dieciséis subespecies y sirvió de base para trabajos taxonómicos posteriores.[5][6] En la actualidad,[¿cuándo?] el número de subespecies reconocidas es de veintitrés.[7]
La ardilla roja (Sciurus vulgaris), o simplemente ardilla común, es una especie de roedor esciuromorfo de la familia Sciuridae. Es una de las ardillas más extendidas por los bosques de Europa.
See artikkel räägib harilikust oravast; perekonna kohta vaata artiklit Orav (perekond); perekonnanime kohta vaata Orav (perekonnanimi) Orav ehk harilik orav ehk punaorav (Sciurus vulgaris) on oravlaste sugukonda kuuluv näriline.
See on ainus Eestis pärismaisena elav orava perekonna liik.
Orava karvastiku värvus varieerub ka Eesti ulatuses: Saaremaal on see valdavalt hallikam, mandril punakam.
Sügisel hakkab orav talveks toiduvarusid koguma. Ta matab need peidikutesse 20–30 cm sügavusele mulla alla, varud leiab hiljem üles tänu suurepärasele haistmisele.
Ta on pidevalt valvel, ronides väledalt mööda puutüvesid või hüpates oksalt oksale. Orava nägemine ja kuulmine on väga hea ning ta põgeneb väikseimagi harjumatu müra puhul.
Orav ehk harilik orav ehk punaorav (Sciurus vulgaris) on oravlaste sugukonda kuuluv näriline.
See on ainus Eestis pärismaisena elav orava perekonna liik.
Orava karvastiku värvus varieerub ka Eesti ulatuses: Saaremaal on see valdavalt hallikam, mandril punakam.
Katagorri arrunta edo urtxintxa arrunta (Sciurus vulgaris) Sciuridae familiako karraskari txikia da, Eurasia osoan bizi dena[1]. Euskal Herrian ere ohikoa da.
Zuhaitzetan bizi den animali hau orojalea da.
Nahiz 40 azpiespezie baino gehiago deskribatuak izan, 1971ko ikerketa batek 16 onartu zituen[2][3] eta egun 23 onartuta dadue[4]:
Artikulu hau biologiari buruzko zirriborroa da. Wikipedia lagun dezakezu edukia osatuz. Katagorri arrunta edo urtxintxa arrunta (Sciurus vulgaris) Sciuridae familiako karraskari txikia da, Eurasia osoan bizi dena. Euskal Herrian ere ohikoa da.
Zuhaitzetan bizi den animali hau orojalea da.
Orava (Sciurus vulgaris) on jyrsijöiden lahkoon kuuluva, Suomessakin yleisesti esiintyvä nisäkäslaji.
Oravaa tavataan pohjoisella havumetsävyöhykkeellä lähes koko Euroopassa sekä Aasian pohjoisosissa, lukuun ottamatta kaikkein pohjoisimpia alueita, mistä havupuut puuttuvat. Yhdistyneessä kuningaskunnassa on amerikkalainen harmaaorava lähes syrjäyttänyt eurooppalaisen oravan.[2]
Täysikasvuisen oravan ruumiin pituus on 19–28 senttimetriä ja hännän 13–25 senttimetriä. Painoa oravalla on 200–480 gramman väliltä.
Oravan tunnistaa helposti pitkästä tuuheasta hännästä. Oravien silmät ovat melko suuret ja eteenpäin työntyvät, minkä vuoksi niiden näkökenttä on laaja. Vatsa on aina valkea, ja pään sivut ovat yleensä punertavan harmaat, mutta selän ja kylkien väritys voi vaihdella punaisen ja ruskean sävyistä lähes mustaan tai jopa valkoisenkirjavaan. Musta värimuoto on perinnöllinen, ja sitä tavataan erityisesti Etelä-Euroopassa ja eräillä saarilla, kuten Viron Saarenmaalla ja Hiidenmaalla.[3] Suomen oravakannassa tavataan erilaisia värityyppejä: mustahäntäinen tumma kuusiorava, punahäntäinen vaalea mäntyorava sekä ruskeahäntäinen orava lukuisine välimuotoineen. Orava vaihtaa karvan kaksi kertaa vuodessa.[4] Korvien karvatupsut kehittyvät syksyn kuluessa ja putoavat keväällä pois. Uros ja naaras muistuttavat toisiaan sekä ulkomuodoltaan että kooltaan.
Oravan ääntely on säksätystä, undulaattimaista kujerrusta tai kurnutusta ja niiskuttelua.
Pohjoisella havumetsävyöhykkeellä, kuten Suomessa, oravien pääravintona ovat kuusen siemenet, huonoina käpyvuosina oravat turvautuvat myös männyn siemeniin. Syksyllä sienet ovat tärkeä ravinnonlähde. Sen lisäksi oravat voivat syödä kukkia, marjoja, hedelmiä, vihreitä kasvinosia ja nilaa. Eläinravintona kelpaavat toukat, hyönteiset ja linnunmunat sekä -poikaset. Etelämpänä lehtimetsävyöhykkeellä, missä kasvaa runsaasti pähkinäpensaita ja tammia, pähkinät ja tammenterhot ovat oravien tärkeimpiä ravinnonlähteitä. Baltian maiden sekametsävyöhyke on luonnostaan oraville suotuista aluetta, sillä siellä esiintyy metsissä runsaasti sekä tammea ja pähkinäpensasta että kuusta.
Oravat järsivät toisinaan luita ja pudonneita hirvieläinten sarvia kalkintarpeeseensa. Asutusalueiden ”city-oravat” taas hyödyntävät pääosin lintujen ruokintapaikkojen antimia, pääasiassa maapähkinöitä, auringonkukansiemeniä ja talia. Niiden tiedetään myös tonkivan ulkoroskapönttöjä ruoan toivossa. Joskus orava voi tulla jopa sisälle rakennuksiin ruoanhakuun[5] tai jopa rakentaa pesän ullakolle.[6]
Naaraiden kiima-aika on keväällä, mutta sen tarkka ajankohta riippuu ravintotilanteesta. Kantoaika on noin 38 vuorokautta. Ensimmäinen poikue syntyy Suomessa yleensä huhti–toukokuussa, toinen myöhemmin kesällä. Poikasia syntyy kunnostettuun nukkumapesään kolmesta kuuteen kappaletta. Emo imettää poikasia viidestä kuuteen viikkoa. Uros ei osallistu poikasten hoitoon. Orava voi pisimmillään elää vangittuna kymmenvuotiaaksi ja luonnossakin 6–7-vuotiaaksi. Tavallisesti orava ei kuitenkaan elä 2–4 vuotta kauempaa. Sukukypsäksi se tulee toisena elinvuotenaan.[6]
Useimmista muista jyrsijöistä poiketen orava on selvästi päiväeläin. Suomenkin nisäkäslajistossa orava on ainoa aidosti päiväaktiivinen laji.[7] Oravan reviiri on muutaman hehtaarin laajuinen.[4] Se rakentaa useita lähes pallon muotoisia pesiä liikkumisalueensa sisälle. Pesät sijaitsevat korkeissa puissa, yleensä kuusen tai männyn oksilla, mutta myös linnunpöntöt käyvät. Sisältä orava vuoraa pesät naavalla, ruoholla, sammalilla, lehdillä ja muilla täytteillä. Talvella pesät ovat lämpimiä. Ollessaan pesässä orava sulkee sen kulkuaukon. Oravat myös kätkevät ruokaa varastoon maahan tai puun koloihin. Orava muistaa osan kätköistään, ja löytää ne lopulta hajuaistinsa perusteella.[4] Oravat voivat kesyyntyä hyvin kesyiksi ihmisten läheisyydessä.
Oravat istuttavat vuosittain tuhansia puita vahingossa, koska ne kätkevät terhoja ja unohtavat osan niiden kätköpaikoista. Toisaalta huonoina käpyvuosina ne saattavat syödä kuusen kukintosilmuja, jolloin vuosikasvaimet putoavat maahan, joskin kuusi voi silti kyetä kukkimaan runsaasti seuraavana vuonna[8].
Oravannahkaa käytettiin aikoinaan maksuvälineenä, ja sana ”raha” onkin alun perin tarkoittanut oravannahkaa. Oravaa metsästettiin Suomessa 1900-luvun alussa satojatuhansia yksilöitä. Nahkoja vietiin lähinnä Saksaan ja Englantiin. Laji rauhoitettiin vuonna 1929 ja metsästysaikaa lyhennettiin. Oravakannat elpyivätkin nopeasti. Nykyään oravan metsästys Suomessa on vähäisempää.[4] Suomessa oravan metsästyskausi alkaa koko maassa 1. joulukuuta ja päättyy 31. tammikuuta. Tänä aikana oravia metsästetään noin 3 000–5 000 yksilöä.[9]
Orava (Sciurus vulgaris) on jyrsijöiden lahkoon kuuluva, Suomessakin yleisesti esiintyvä nisäkäslaji.
Sciurus vulgaris
L'Écureuil d'Eurasie ou Écureuil roux a pour nom scientifique Sciurus vulgaris. Cette espèce d’écureuils est un petit rongeur arboricole et diurne de la famille des Sciuridés.
L'Écureuil d'Eurasie pèse en moyenne 600 grammes[3] pour une taille (sans la queue) de 18 à 25 cm, plus 16 à 20 cm pour sa queue aussi longue que le corps.
Son pelage s'épaissit et s'allonge en hiver, ce qui rend les « pinceaux » des oreilles plus visibles.
Sa couleur varie du roux clair au brun-noir selon les individus, le ventre est toujours blanc.
Une longue queue « en panache » lui sert de balancier et de gouvernail lorsqu'il grimpe ou bondit, mais aussi de signal optique en période d'accouplement ou pour exprimer certaines émotions.
Il ne faut pas le confondre avec une autre espèce européenne dont l'aspect est très proche, l'Écureuil persan (Sciurus anomalus), qui vit dans l'île grecque de Lesbos et dans le Caucase.
L'Écureuil roux est arboricole. On le trouve donc à proximité des bois et dans les forêts, notamment dans les forêts anciennes où il mène une vie individualiste, marquant ses itinéraires de repères olfactifs qu'il semble être seul à reconnaître, et cachant des stocks de graines ici et là. Il ne perd son aversion pour ses congénères que lorsque la nourriture abonde, comme dans certains parcs.
Il pratique régulièrement le toilettage pour éliminer les parasites qui peuvent coloniser son pelage. Il pratique pour cela les bains de poussière ou d'herbes, amassant aussi à cet effet des herbes, des mousses et des lichens dans des trous ou dans des souches d'arbres. Son activité physique en toute saison, même en hiver est très impressionnante : il court littéralement sur les branches dans des arbres de plus de 30 mètres de haut, descendant ou montant les branches sautant d'un arbre à l'autre avec une agilité et une facilité déconcertantes. C'est une activité si intense pour un si petit animal qu'on a peine à réaliser l'effort qu'il produit alors qu'il le fait sans répit et sans fatigue apparente pendant de nombreuses minutes. Sans doute son régime à base de graines, glands, noisettes... et une température qui dépasse les 39 °C (normale pour lui) permettent-ils de telles performances physiques.
En hiver, l’Écureuil roux ralentit simplement son activité. Il n'hiberne pas, et les grands froids peuvent lui être fatals. Dans ce cas, il peut migrer massivement vers des régions où les températures sont plus clémentes[4].
La longévité, en liberté, est au maximum de six à sept ans, et dix ans et cinq mois en captivité. Les causes de mortalité sont la famine, le trafic routier et les prédateurs (martres, rapaces diurnes et nocturnes, pies, chiens et chats domestiques). Sa mortalité est aussi liée à l'introduction de l'Écureuil gris, envahisseur venu d'Amérique du Nord, qui détourne à son profit les ressources alimentaires et est vecteur d'une maladie, la coccidiose, due à un parasite inoffensif pour lui, mais mortel pour l'espèce rousse[5]. Dans une population, la mortalité est estimée à 70 % avant un an. La survie est meilleure par la suite : 74 % de survie annuelle chez les adultes.
L'Écureuil d'Eurasie cherche sa nourriture d'abord en haut des arbres, surtout en début et en fin de journée. C'est un animal omnivore. Son régime alimentaire est principalement composé de graines, de baies, de germes, de feuilles et de fleurs et parfois d'insectes ou de larves.
Il consomme préférentiellement les graines contenues dans les cônes des conifères, qu'il décortique efficacement en arrachant chaque écaille. Il consomme aussi des noix, des noisettes, des glands, des faines, des châtaignes, mais aussi, en période de moindre abondance, des bourgeons, des fleurs d'arbres, des graines d'arbres précoces ou encore vertes (ormes, frênes, érables, tilleuls, charme, etc), quelques baies et fruits à pulpe et de l'écorce. Très occasionnellement, il peut aussi consommer des insectes, des œufs et des jeunes oiseaux encore au nid.
Il peut descendre s'installer sur une souche d'arbre pour y ouvrir plus aisément les graines récoltées. Parfois, on le surprend même à explorer garages et greniers. N'ayant pas de garde-manger dans son nid, l'écureuil aménage des caches sans logique apparente, soit au sol, souvent près du pied des arbres, soit dans les arbres, par exemple à la fourche de branches. Ils jouent ainsi un rôle important de dissémination des graines et enrichissent notamment les forêts en plantes épiphytes.
On a récemment montré que l'Écureuil roux d'Europe, de même que d'autres écureuils aux États-Unis, consomme aussi d'importantes quantités de champignons souterrains (notamment des truffes du cerf).
En Europe, jusqu'à 80 % du contenu de ses crottes étaient des spores de ces champignons dont la fructification se fait sous le sol. Il est possible qu'on puisse ainsi expliquer la bonne germination des glands ou noisettes qu'il enterre et oublie, ces espèces vivant en symbiose avec de tels champignons[6]. L'écureuil, en oubliant certaines de ses caches de nourriture pourrait ainsi contribuer, non seulement à la germination de nombreux arbres, et à leur bonne mycorhization, mais aussi à la dispersion des truffes. De manière générale, ces champignons contiennent en grande partie des spores non digestibles par l'écureuil, et sont donc peu nutritifs, mais ils sont abondants et facilement détectables pour l'odorat de l'écureuil[7].
L'Écureuil roux se construit plusieurs nids (appelés « hottes ») avec des branchettes et des brindilles, de forme ronde, d'un diamètre externe de 50 cm, et dont l'intérieur est tapissé de mousse et d'herbe. L'entrée du nid est positionnée vers le bas. Ils protègent l'animal, en particulier lors du repos hivernal : Sciurus vulgaris ne fait pas d'hibernation complète, il visite ses cachettes pour y prendre sa nourriture ; en cas de mauvais temps il peut tenir plusieurs jours sans sortir. Il occupe volontiers les nichoirs qu'on lui offre s'il y a de la nourriture à proximité. Il peut alors devenir assez familier.
La maturité sexuelle est atteinte vers un an, à la fin de l'hiver, entre 10 et 12 mois. En moyenne, 296 jours pour les femelles et 320 pour les mâles[3] (parfois 6 mois pour les mâles nés au printemps). Les copulations ont lieu de décembre à juillet, mais surtout de janvier à mars. Le mâle se met en chasse et entre dans le territoire des femelles. Celles-ci sont réceptives pendant 1 seul jour et, une fois fécondées, bannissent le mâle du nid. Seule la femelle s’occupe des petits : elle les transporte ailleurs en cas de dérangement.
Le plus souvent, l'Écureuil roux n'a qu'une seule portée par an, mais il peut en avoir deux, entre février et mars, puis entre mai et août. La gestation dure 38 ou 39 jours[3] environ (de 36 à 46 jours). Chaque portée peut être composée de 1 à 10 petits, 5 en moyenne[3], mais en général la mère met bas seulement 3 ou 4 petits. Elle en élèvera sept au maximum car elle ne possède que 8 mamelles. Ils sont sevrés de 7 à 10 semaines et indépendants à 8 ou 10 semaines[3].
Les petits naissent dans le nid, aveugles et dépourvus de poils qui apparaissent au bout de deux semaines. Vers 4 semaines, leurs yeux s'ouvrent et les incisives sortent. ils commencent à quitter le nid vers 8 semaines, mais la mère reste vigilante et les prend dans sa gueule pour les mettre en sécurité au premier danger. Lors des premières sorties, divers signaux sonores permettent de garder le contact, ce qui n'empêche pas 80 % des jeunes de mourir avant un an.
L'Écureuil d'Eurasie a depuis la fin de la dernière glaciation recolonisé presque toute l'Europe, du cercle polaire à la Méditerranée, ainsi que l'Asie du Nord à l'est de l'Oural à travers toute la Sibérie, jusqu'au nord de la Chine, la Corée et l'île d’ Hokkaido au Japon.
L'Écureuil roux est d'abord une espèce inféodée aux forêts de conifères et mixtes. Il est ainsi bien présent dans les forêts boréales d'Europe septentrionale et de Sibérie, et dans les forêts montagnardes d'Europe plus méridionale, mais aussi dans les plantations sylvicoles de résineux. Il est associé notamment aux épicéas et aux pins qui lui fournissent une nourriture abondante toute l'année. Dans les forêts de conifères les densités de population d'Écureuils roux atteignent des niveaux élevés (variant de 0,5 à 1,5 ind./ha selon les années). Mais dans la majeure partie de l'Europe l'Écureuil roux peuple également les forêts de feuillus de basse altitude, ainsi que les forêts méditerranéennes, probablement du fait de l’absence actuelle d'autre espèce autochtone d'écureuil qui y serait plus adaptée (tel Sciurus anomalus aujourd'hui confiné au Caucase et au Proche-Orient, mais possiblement plus répandu avant les dernières glaciations, ou d'autres espèces disparues). Dans les forêts de feuillus ses densités de population sont cependant bien plus faibles (variant de 0,02 à 0,2 ind./ha) car il en exploite moins bien les principales ressources, notamment les glands des chênes qu'il assimile mal et qu'il consomme donc très peu[8]. De manière opportuniste, il habite assez fréquemment les agglomérations urbaines, notamment les parcs boisés et les quartiers dotés de nombreux jardins et espaces verts, où il est souvent nourri par les habitants et le public et atteint alors des densités élevées (plus de 2 voire 3 ind./ha dans certains grands parcs urbains en banlieue parisienne). On peut aussi le rencontrer dans les campagnes suffisamment arborées comme les bocages.
S'il est encore très présent en Europe centrale, il a presque disparu en Angleterre et de la majeure partie de l'Irlande. Il est également en recul, voire a localement disparu, dans de nombreuses régions de son aire de distribution, soit en raison de la dégradation de son habitat, soit des suites du braconnage. Dans les îles Britanniques, c'est la concurrence alimentaire avec l'Écureuil gris, originaire d'Amérique du Nord, une espèce beaucoup plus adaptée aux forêts de feuillus, qui constitue la principale cause de disparition. L'Écureuil gris se répand aussi en Italie, et on peut s'attendre à ce que les Alpes soient franchies prochainement.
Selon Mammal Species of the World (version 3, 2005) (3 oct. 2012)[9] :
Selon NCBI (3 oct. 2012)[10] :
Une menace majeure est la concurrence de l'Écureuil gris d'Amérique qui est devenu invasif en Europe. Ce dernier est plus gros et plus fort que l'Écureuil roux eurasiatique, et il résiste mieux à deux maladies qu'il colporte : la coccidiose à Eimeria sciurorum et un Parapoxvirus[11]. Mais il est surtout beaucoup mieux adapté aux forêts de feuillus que l'Écureuil roux (l'Écureuil gris consomme très bien les glands des chênes entre autres), il peuple ces forêts avec de fortes densités de populations, en en exploitant toutes les ressources, et exerce donc une forte compétition alimentaire vis-à-vis de l'Écureuil roux qui s'en trouve peu à peu écologiquement exclu[8]. L'Écureuil gris est ainsi la cause essentielle de la disparition de l'Écureuil roux dans la majeure partie des îles Britanniques. Cependant cette concurrence est moins forte dans les forêts de conifères où l'Écureuil roux est, inversement, mieux adapté que l’Écureuil gris, comme dans les forêts de pin sylvestre en Écosse où il résiste mieux.
La première menace qui pèse sur l'Écureuil est la destruction de son habitat naturel et notamment la fragmentation des forêts et du bocage, causant une insularisation écologique des bois et espaces verts. Les écureuils arboricoles sont souvent victimes du roadkill dans les forêts fragmentées par les routes. « Le domaine vital de l’Écureuil roux est de 5 à 30 hectares (selon la richesse du milieu) ; au-delà de 2 km d’infrastructure de transport par km² de forêt, cette espèce est confrontée à une rupture de son territoire »[12].
Outre les rares écoducs, des « passerelles à écureuil » ou « écureuilloducs », permettant à l'écureuil de traverser la route d'arbre à arbre, à partir de la canopée, ont été efficacement testés. Ces dispositifs vont d'une triple corde tressée tendue entre les arbres au-dessus de la route à une passerelle de planchettes fixées entre deux cordes, faisant office de « pont de singes ». En France en Isère, on a même envisagé d'équiper des poteaux d'échelles pour que les écureuils puissent utiliser des éléments du tramway pour traverser les routes par le haut. La restauration d'un réseau paneuropéen de corridors biologiques devrait l'aider à recoloniser les nombreux espaces d'où il a disparu, mais pourrait aussi aider l'Écureuil gris à coloniser ces territoires.
D'autre part, la gestion sylvicole intensive (et une forte régression du bois mort et du bocage) diminue le nombre d'espèces et la disponibilité des champignons (truffes en particulier[13]), pouvant affaiblir certaines populations d'écureuils en les privant d'une source importante de nourriture[14],[15],[16] (notamment en hiver[17]).
La chasse et le braconnage ont été une cause de régression ou de disparition locale au début du XXe siècle (on l'accusait de manger les œufs dans les nids, ce qu'il peut effectivement occasionnellement faire, mais les espèces-gibier n'ont pas profité de sa disparition). .
L'Écureuil est aussi aujourd'hui menacé par la pollution (y compris via les champignons qu'il consomme et qui bioconcentrent certains toxiques). Dans les zones pauvres et acides, l'Écureuil roux ronge fréquemment des os de mammifères, ou des bois de cervidés. Deux explications semblent se compléter : il pourrait trouver là une source supplémentaire de calcium, et ce serait pour lui un moyen d'aiguiser ses dents. Le problème est que les mammifères stockent dans leurs os environ 80 % du plomb qu'ils accumulent dans leur vie, ainsi que certains radionucléides ou d'autres polluants. Or des quantités parfois très importantes de plomb de chasse ou de plomb de guerre se sont accumulées dans certains écosystèmes forestiers.
L'Écureuil est comme beaucoup d'animaux très sensible aux maladies et parasitoses lorsqu'il est affaibli ou mal nourri, ce qui expliquerait que ses densités augmentent les années où la production de glands, noisettes ou cônes est importante alors qu'il régresse les années de disette (avec chute du nombre de petits quand la nourriture manque). Il est possible que l'augmentation du nombre de tiques ces dernières décennies l'ait également affecté.
L'Écureuil peut être infesté d'acariens, de poux, de puces et tiques qui tous peuvent véhiculer des microbes ou des parasites. Deux puces lui seraient propres : Monopsyllus sciurorum très commune et Tarsopsylla octodecimdentata beaucoup plus rare, qui n'est trouvée que dans les zones froides. La grande douve (Fasciola hepatica), et l'acanthocéphale (Moniliformis moniliformis), diverses larves de cestodes (dont l'hydatide d'Echinococcus granulosus) et deux nématodes intestinaux comptent parmi les parasites internes les plus fréquents.
L'Écureuil ne semble pas jouer un rôle important de transmission de maladies humaines, sauf peut-être pour le bacille de la peste qu'il peut contribuer à véhiculer.
Ses principaux prédateurs sont la Martre des pins (qui lui préfère cependant l'Écureuil gris[18], sans doute plus facile à capturer) et l'autour qui le chassent surtout l'hiver. Les pies sont également redoutables ; elles agissent parfois seules, mais de préférence à deux : quand l'une se charge d'éloigner la mère du nid, l'autre s'empare de l'un des petits. Les bébés ne sont pas très lourds, juste quelques grammes. Pourtant il arrive qu'elles fassent tomber leurs proies que l'on retrouve piquées profondément. Les plaies très souvent s'infectent et malgré les soins prodigués par la mère, cette dernière ne peut réussir à sauver le bébé trop fragile. Les jeunes inexpérimentés ou les vieux individus sont les victimes les plus fréquentes. La prédation participe de la sélection naturelle. Quand il est en bonne santé, l'Écureuil roux est un animal très vif qui échappe facilement à ses prédateurs. Le chat domestique qui accède facilement à ses nids peut être facteur de prédation ou au moins de dérangement autour des zones habitées.
Les relations entre l’Écureuil roux et l'un de ses prédateurs naturels, la Martre des pins, doivent être mieux étudiées, mais ces deux espèces emblématiques menacées au Royaume-Uni semblent écologiquement complémentaires[18]. Des chercheurs ont ainsi constaté que l'Écureuil gris américain avait au XXe siècle progressé au Royaume-Uni quand et là où la Martre des pins disparaissait[18]. Inversement, là où la Martre des pins (presque éteinte il y a 50 ans) reconstitue ses populations dans les forêts et bois d’Irlande et d’Écosse (depuis qu’elle y est protégée), l'Écureuil roux reconstitue lui aussi ses populations, alors que l’Écureuil gris régresse[18]. L’Irlande a classé la Martre des pins en espèce protégée dès 1976, mais il a fallu attendre les années 1990 pour qu’elle commence à reconstituer sa population. On en trouve trois à quatre par kilomètre carré dans les bois aujourd’hui (2012) selon les analyses d'ADN faites sur les poils ou excréments (fèces). Cette densité semble suffisante pour « expulser » de ces zones la quasi-totalité des écureuils gris[18]. L'analyse des fèces de Martre montre que cette dernière mange peu d’écureuils roux, mais qu’elle prélève de nombreux Écureuils gris. Ceci ne suffit pourtant pas à expliquer l'effondrement de la population constaté dans cette région ; une hypothèse est que le retour d’un prédateur a permis aussi de perturber l'Écureuil gris alors qu’il s’alimente et élève ses petits, en raison d’un moindre sentiment de sécurité. L’Écureuil gris est en outre plus gros, moins agile et plus souvent au sol et donc plus vulnérable à la prédation que le roux[18].
Le piégeage des écureuils gris resterait cependant nécessaire en ville dans le cas où l'on souhaite le retour de l'Écureuil roux aussi en ville, car il est peu probable que les martres des pins viennent chasser les écureuils gris en ville où ils sont maintenant nombreux[18].
Les solutions pour sa protection et pour la restauration de populations disparues sont notamment :
.jpg)
L'Écureuil d'Eurasie est l'une des espèces d'écureuils qui, sous le nom de petit-gris, fournissent les fourrures appelées « petit-gris » ou « vair ».
Les pinceaux d'artistes ou d'écoliers dits pinceaux petit-gris sont aujourd'hui fait avec des poils d'écureuils fournis par les pays nordiques.
Sciurus vulgaris
L'Écureuil d'Eurasie ou Écureuil roux a pour nom scientifique Sciurus vulgaris. Cette espèce d’écureuils est un petit rongeur arboricole et diurne de la famille des Sciuridés.
Is creimire beag é an t-iora rua (Sciurus vulgaris). Mamach atá ann. Is creimire feoiliteach é. Tá na hioraí rua flúirseach go maith ar fud na Eoráise. Tá laghdú mór tar éis teacht ar líon na n-ioraí rua sa Bhreatain agus in Éirinn le blianta beaga anuas, ó tháinig ioraí glasa (Sciurus carolinensis) isteach ó Mheiriceá Thuaidh.
Tá dhá phríomhchúis leis an laghdú ollmhór atá tagtha ar líon na n-ioraí rua[1]:
Is ainmhithe dúchasacha Éireannacha iad na hioraí rua. Fuair siad go léir bás tar éis na oighearaoise deireanaí, ach tugadh isteach arís iad.[2].
Tá an t-iora rua cosanta faoin Acht um Fhiadhúlra, 1976 in Éirinn agus Ard an Fhiadhúlra, 1985 sa Ríocht Aontaithe[3]
Is creimire beag é an t-iora rua (Sciurus vulgaris). Mamach atá ann. Is creimire feoiliteach é. Tá na hioraí rua flúirseach go maith ar fud na Eoráise. Tá laghdú mór tar éis teacht ar líon na n-ioraí rua sa Bhreatain agus in Éirinn le blianta beaga anuas, ó tháinig ioraí glasa (Sciurus carolinensis) isteach ó Mheiriceá Thuaidh.
O esquío vermello[Cómpre referencia] (Sciurus vulgaris) é unha especie de esquío pertencente ao xénero Esciúridos. É un roedor omnívoro que vive nas árbores, sendo moi común por toda Eurasia.
En Portugal, o esquío vermello desapareceu no século XVI, pero na década de 1990 poboacións vindas de España volveron colonizar o norte do país.
O esquío vermello[Cómpre referencia] (Sciurus vulgaris) é unha especie de esquío pertencente ao xénero Esciúridos. É un roedor omnívoro que vive nas árbores, sendo moi común por toda Eurasia.
En Portugal, o esquío vermello desapareceu no século XVI, pero na década de 1990 poboacións vindas de España volveron colonizar o norte do país.
Crvena vjeverica (latinski: Sciurus vulgaris) je jedina europska autohtona vrsta iz porodica Sciuridae, a kroz mnoga stoljeća je bila i jedina vrsta na starom kontinentu. Upravo zbog toga je uvijek nosila naziv samo "vjeverica", bez bojazni da bi se mogla zamijeniti s bilo kojom drugom vrstom vjeverica (ima ih oko 200) koliko ih ima na Zemlji. No, posljednjih godina, zoolozi su je počeli zvati crvena vjeverica. Neke žive na drveću, druge u podzemnim jazbinama. Ni jedna vrsta vjeverica ne hibernira, iako su manje aktivne, pa je u hladnim zimama u prednosti siva vjeverica koja nakupi znatno deblji sloj zaliha masti. Podzemne vjeverice (tekunice) hiberniraju određeni period (3-5 mj.) zimi te su im tada životne funkcije svedene na minimum.
Dimenzije: do 24 (19.5- 28) cm + rep od 19 (14-24) cm
Rasprostranjenost: Europa, osim Islanda i sredozemnih otoka.
Životni prostor: stare bjelogorične, crnogorične i miješane šume. parkovi, vrtovi; u Alpama do visine 2000m.
Opis: odozgo- crvenosmeđa poput lisice, često tamna ili crna, odozdo- bijela; oči i uske velike (zimi s čupercima dlaka na vrhovima uski); rep dug, kitnjast.
Način života: spretno i brzo se penje i skače, po deblima i glavom nadolje; daleko skače; veliko, loptasto gnijezdo od grančica i mahovine gradi u krošnjama, dupljama; ne spava pravi zimski san; sprema zalihe hrane.
Parenje: I—VII. koti 2-5 puta po 3-7 mladih (II-VIII), mlade nosi 38 dana (slijepi 31 dan, sišu 35-42 dana, samostalni su sa 49-56 dana, spolno zreli sa 12 mjeseci)
Glasanje: coktanje. Prehrana: sjemenke četinjača, razni plodovi, orasi, lješnjaci, gljive, kora, kukci, ptičja jaja, mlade ptice.
Životni vijek 8-10 godina
Naime, posljednjih desetljeća pojavila se velika prijetnja crvenoj vjeverici, a riječ je o sivoj vjeverici Sciurus carolinensis koja potječe iz Sjeverne Amerike. Uvežena je u Europu, a prvi put u Englesku krajem prošlog stoljeća. Posljednjih pedeset godina siva vjeverica se je nevjerojatno proširila na području Velike Britanije dok je crvena vjeverica postala sve rjeđa te je gotovo u potpunosti nestala s tog područja. Danas se još može pronaći u Škotskoj i ponekim otocima.
Nestanak crvene vjeverice je znatno složeniji no što se mislilo. Pomišljalo se da je nestala zbog toga jer je siva vjeverica puno jača i veća od crvene pa je agresivnija prema njoj. Napravljena su brojna istraživanja i dokazano je da to nije pravi razlog.
Pravi razlog povećanja brojnosti sive i smanjenja crvene vjeverice je taj što su sive vjeverice bolje prilagođene životu u listopadnim šumama. Crvene vjeverice prilagodile su se životu u crnogoričnim šumama u kojima se hrane pinjolima, plodovima koji se nalaze na vrhovima stabala. Iako ove hrane nema u izobilju barem je prisutna u svim godišnjim dobima i upravo zato su populacije crvenih vjeverica obično rijetke (manje od jedne jedinke po hektaru). Čak na mjestima gdje i ima dovoljno hrane ova vrsta obično ima jedno mlado, rijetko dva godišnje, za razliku od sivih vjeverica koji imaju po dva mlada godišnje. Prehrana im je raznolikija pa se na jednom hektaru mogu zateći i šest jedinki. Brojnije i krupnije sive vjeverice konzumiraju znatno više hrane od crvene vjeverice. Primjerice, obje vrste vjeverica vole jesti lješnjake, no kako su sive brojnije preostaje manje lješnjaka za crvenu vrstu. Najkritičniji faktor je što crvene vjeverice ne vole žireve jer ih ne mogu dobro probaviti što je velika nepovoljnost za njih jer su upravo oni glavni izvor jesenje hrane mnogim životinjama. Za razliku od njih, sive vjeverice obožavaju žireve i do zime uspiju bez muke napraviti masne zalihe.
U Italiji su sive vjeverice gotovo u potpunosti istrijebile domicilnu crvenu pa su Talijani bili primorani rigoroznim mjerama (puškama) riješiti se stranca i jedna su od rijetkih zemalja koje su u tome uspjele.
Crvena vjeverica (latinski: Sciurus vulgaris) je jedina europska autohtona vrsta iz porodica Sciuridae, a kroz mnoga stoljeća je bila i jedina vrsta na starom kontinentu. Upravo zbog toga je uvijek nosila naziv samo "vjeverica", bez bojazni da bi se mogla zamijeniti s bilo kojom drugom vrstom vjeverica (ima ih oko 200) koliko ih ima na Zemlji. No, posljednjih godina, zoolozi su je počeli zvati crvena vjeverica. Neke žive na drveću, druge u podzemnim jazbinama. Ni jedna vrsta vjeverica ne hibernira, iako su manje aktivne, pa je u hladnim zimama u prednosti siva vjeverica koja nakupi znatno deblji sloj zaliha masti. Podzemne vjeverice (tekunice) hiberniraju određeni period (3-5 mj.) zimi te su im tada životne funkcije svedene na minimum.
Bajing merah (Sciurus vulgaris, atau secara kurang tepat dinamakan pula tupai merah) merupakan sejenis bajing penghuni pohon sepanjang 19-23 cm, panjang ekor mencapai 15–20 cm, dan juga bobot 250-340 g. Hewan pengerat omnivora penghuni pohon ini umum dijumpai di seluruh Eurasia beriklim sedang. Hewan ini biasa ada di taman-taman yang ada di Jerman dan sejumlah negara Eropa lainnya. Di Britania Raya dan Pulau Irlandia, populasi hewan ini telah berkurang secara drastis pada tahun-tahun terkini. Hal tersebut terjadi akibat dimasukkannya (introduksi) bajing kelabu timur (Sciurus carolinensis) dari Amerika Utara.
Terdapat lebih dari 40 subspesies bajing merah yang sudah dijelaskan, namun status taksonomi beberapa anakjenis itu tak jelas. Di bawah ini adalah anakjenis yang diakui menurut sebuah tulisan yang terbit pada tahun 1971:
Bajing merah (Sciurus vulgaris, atau secara kurang tepat dinamakan pula tupai merah) merupakan sejenis bajing penghuni pohon sepanjang 19-23 cm, panjang ekor mencapai 15–20 cm, dan juga bobot 250-340 g. Hewan pengerat omnivora penghuni pohon ini umum dijumpai di seluruh Eurasia beriklim sedang. Hewan ini biasa ada di taman-taman yang ada di Jerman dan sejumlah negara Eropa lainnya. Di Britania Raya dan Pulau Irlandia, populasi hewan ini telah berkurang secara drastis pada tahun-tahun terkini. Hal tersebut terjadi akibat dimasukkannya (introduksi) bajing kelabu timur (Sciurus carolinensis) dari Amerika Utara.
Rauðíkorni (fræðiheiti Sciurus vulgaris) er íkornategund sem algeng er í Evrópu. Rauðíkorni er um 23 sm á lengd án skotts en heildarlengd er um 45 sm. Rauðíkorni leggst ekki í dvala á veturna. Rauðíkorni hefur hopað mjög á Bretlandseyjum fyrir innfluttri íkornategund gráíkorna (Sciurus carolinensis).
Rauðíkorni (fræðiheiti Sciurus vulgaris) er íkornategund sem algeng er í Evrópu. Rauðíkorni er um 23 sm á lengd án skotts en heildarlengd er um 45 sm. Rauðíkorni leggst ekki í dvala á veturna. Rauðíkorni hefur hopað mjög á Bretlandseyjum fyrir innfluttri íkornategund gráíkorna (Sciurus carolinensis).
Lo scoiattolo comune (Sciurus vulgaris, Linnaeus, 1758) detto anche scoiattolo rosso, appartiene alla famiglia degli Sciuridae, dell'ordine dei Roditori, della classe dei Mammiferi.
Sono state descritte numerose sottospecie, alcune di dubbia validità. La specie mostra infatti un'ampia variabilità nel colore della pelliccia, con una gamma che va dal rosso al marrone scuro e con notevoli variabilità cromatica nello stesso individuo, spesso dotato di pancia dal vello bianco e criniera dorsale più scura del vello laterale.
Attualmente sono riconosciute 23 sottospecie[2]
Le sottospecie presenti in Italia sono:
Sciurus vulgaris meridionalis Lucifero, 1907, endemica di Calabria e Basilicata, caratterizzata dal mantello di colore nero, è ora considerata una specie separata: Sciurus meridionalis.[4]
Lo scoiattolo comune è lungo circa 25 cm senza la coda; questa è lunga da 15 a 20 cm. Il peso va da 250 a 340 g. Una coda così lunga è utile allo scoiattolo nel balzare da un albero all'altro e nel correre lungo i rami, assicurandone l'equilibrio. Ha inoltre una funzione termica, contribuendo a mantenere il calore del corpo durante il sonno. Durante le fasi di corteggiamento la coda serve come segnale visivo e viene sollevata e agitata in modo del tutto particolare. La colorazione del mantello è molto variabile e va dal marrone rossiccio al marrone scuro; queste diverse tonalità sembrano essere determinate da vari fattori legati al clima, alla copertura vegetale, all'alimentazione, oltre che da fattori di tipo genetico. La parte inferiore del corpo è sempre bianca. Le zampe posteriori, più lunghe di quelle anteriori, permettono all'animale di muoversi con molta agilità sul terreno, mentre le forti unghie e i cuscinetti plantari gli consentono di arrampicarsi con sorprendente abilità sugli alberi.
È autoctono dell'Europa ma lo si può trovare frequentemente in tutta l'Eurasia sino alla Corea e al Giappone. Vive anche in Gran Bretagna. In Italia la specie è in netto declino, a causa dell'introduzione di una nuova specie, lo scoiattolo grigio nordamericano (Sciurus carolinensis).
In Italia è presente in buona parte del territorio; è assente in zone antropizzate e non forestali, come nella bassa Pianura Padana, nel versante adriatico costiero (Gargano, Conero e Ancona esclusi), nella zona di Piombino, in alcune zone calabresi e nelle isole[5]. In Valle d'Aosta lo si può trovare sino al limite superiore della vegetazione. In Piemonte la sua sopravvivenza è messa in grave pericolo da una popolazione di scoiattoli grigi, introdotta accidentalmente nel 1948. Questa popolazione si sta espandendo rapidamente e vi è il rischio concreto che possa dilagare nell'Italia settentrionale e anche in quella centrale.
Lo scoiattolo nero meridionale (Sciurus meridionalis), facilmente osservabile nei boschi dai 600 ai 1500 metri, riconosciuta recentemente come specie autoctona di Basilicata e Calabria, assume una colorazione scura del manto. È probabile che appartenga a una popolazione rimasta isolata, nel periodo delle glaciazioni, da quelle dello scoiattolo comune presente più a nord, e si sia pian piano differenziata fino a diventare una specie autonoma.[6]
Lo scoiattolo comune è un roditore, onnivoro, che vive prevalentemente sugli alberi.
L'animale rimane attivo anche durante la stagione invernale; solo in caso di consistenti e prolungate nevicate si rifugia nel proprio nido per più giorni consecutivi.
Emette brontolii e grida acute.
L'accoppiamento può avvenire nel tardo inverno di febbraio-marzo e in estate tra giugno e luglio. La femmina può avere fino a 2 gravidanze l'anno. Ciascuna figliata dà alla luce 3-4 piccoli di solito, ma possono essere partoriti anche sei piccoli. La gestazione dura 38-39 giorni. I giovani non sono autosufficienti, sono ciechi, sordi e pesano tra 10 e 15 g. Soltanto la madre si occupa di loro. Il corpo dei piccoli si ricopre di peli al ventunesimo giorno di vita, mentre acquisiscono la vista dopo tre o quattro settimane. Lo sviluppo dei denti si completa dopo 42 giorni. Il giovane scoiattolo può mangiare cibi solidi una quarantina di giorni dopo la nascita; a questo punto può lasciare il nido per procurarsi il cibo da solo, anche se la madre continuerà ad allattarlo fino allo svezzamento completo, intorno alle venti settimane.
Durante l'accoppiamento i maschi individuano le femmine in calore dall'odore che queste emettono. Anche se non c'è un corteggiamento vero e proprio, il maschio insegue la femmina anche per un'ora prima di riuscire ad accoppiarsi. Solitamente più maschi inseguono una sola femmina, finché il maschio dominante, in genere il più grosso, riesce a conquistarla. Maschi e femmine si accoppiano più volte e con diversi partner. Le femmine devono raggiungere una massa corporea minima per essere feconde e quelle più pesanti danno mediamente alla luce più piccoli. Se il cibo è scarso la riproduzione viene ritardata. Le femmine raggiungono la maturità sessuale al secondo anno.
Lo scoiattolo comune vive in media tre anni; alcuni individui raggiungono i sette anni, mentre in cattività anche dieci. La sopravvivenza è legata alla disponibilità di semi di cui nutrirsi durante l'autunno-inverno; dal 75 all'85% dei giovani perisce durante il primo inverno, mentre al secondo inverno la mortalità scende al 50% circa.
Lo scoiattolo non fa parte della mitologia né della favolistica greca o romana. È citato occasionalmente da alcuni autori per la caratteristica curiosa (secondo una credenza popolare) di farsi ombra con la coda nelle giornate assolate; da qui il nome greco σκίουρος (skíouros) (da cui il latino sciurus) che significa letteralmente "che si fa ombra".
Secondo la mitologia norrena lo scoiattolo è sacro a Loki (dio del fuoco e del caos) per via del colore rosso acceso della pelliccia; per lo stesso motivo è anche caro a Thor, rosso di capelli
Ratatoskr (dal norreno "dente che perfora") è, nella mitologia norrena, il nome dello scoiattolo che vive su Yggdrasill, l'albero cosmico. Ratatoskr percorre instancabilmente e con fulminea velocità il tronco dalle radici, dove si annida il serpente Níðhöggr, sino alla sommità dei rami, dove sta una grande aquila, facendo da tramite per le male parole che i due si scambiano incessanti.
(NO)«Íkorni sá er heitir Ratatoskr renn upp ok niðr eptir askinum, ok berr öfundarorð milli arnarins ok Níðhöggs.»
(IT)«Lo scoiattolo che si chiama Ratatoskr corre su e giù per il frassino e riporta le calunnie fra l'aquila e Níðhöggr»
(Snorri Sturluson - Edda in prosa - Gylfaginning XVI)Secondo la filologa germanica, come asserisce Gianna Chiesa Isnardi, lo scoiattolo Ratatoskr rappresenta la velocità; suo compito è permettere che l'antagonismo fra cielo e terra, fra bene e male, fra sfera spirituale e sfera materiale non si interrompa mai.[7]
Nella simbologia pittorica cristiana del Medioevo lo scoiattolo rappresenta il diavolo, sempre per il colore rosso acceso della pelliccia oltre che per l'agilità e la rapidità.[6]
Piccolo di due settimane
Esemplare con pelliccia estiva bruna
Esemplare con pelliccia estiva rossa
Esemplare con pelliccia invernale
Lo scoiattolo comune (Sciurus vulgaris, Linnaeus, 1758) detto anche scoiattolo rosso, appartiene alla famiglia degli Sciuridae, dell'ordine dei Roditori, della classe dei Mammiferi.
Sciurus vulgaris est species sciuridarum arboricolarum ordinis Rodentium, quae in tota fere Europa ac in regionibus borealibus Asiae invenitur. Corpus est 19–28 centimetra longum, cauda 14—24 cm. In locis borealibus, alimentum praecipuum habet semina picearum, praeterea fungis, floribus, bacis, fructibus vescitur; in regionibus autem meridianis plerumque nuces glandesque edit.
Haec stipula ad mammale spectat. Amplifica, si potes! Sciurus vulgaris est species sciuridarum arboricolarum ordinis Rodentium, quae in tota fere Europa ac in regionibus borealibus Asiae invenitur. Corpus est 19–28 centimetra longum, cauda 14—24 cm. In locis borealibus, alimentum praecipuum habet semina picearum, praeterea fungis, floribus, bacis, fructibus vescitur; in regionibus autem meridianis plerumque nuces glandesque edit.
Šis straipsnis apie gyvūną. Apie kaimą skaitykite straipsnyje Voverė (Švenčionys).
Paprastoji voverė, arba voverė (lot. Sciurus vulgaris) – voverinių (Sciuridae) šeimos graužikas. Pagal 1971 metų studijas, buvo išskirta 16 porūšių. Dabar oficialiai išskiriami 23 porūšiai.
Paprastųjų voverių patinai ir patelės vienodo kūno dydžio. Jų kūno ilgis 19-28 cm, uodega 15-20 cm, kūno svoris 200–480 g.
Galva plati, trumpa. Ausys, palenktos į priekį, siekia akis. Jų viršūnėse styro ilgų plaukų šepetukas. Kailiukas vasarą ryškiai rudas, rusvas, trumpas ir minkštas, žiemą pilkšvas ir tankesnis. Dantų 22.
Paprastųjų voverių natūralus išplitimo arealas labai platus – gyvena beveik visoje Europoje (išskyrus stepes) kur auga spygliuočių ir lapuočių miškai, Mažosios Azijos šiaurinėje dalyje gana siauru ruožu palei Juodąją jūrą bei šiaurinėje Azijoje (išskyrus tundrą palei Arkties vandenyną) nuo Uralo iki Japonijos Hokaido salos.
Paprastosios voverės daugiausiai gyvena spygliuočių miškuose, tačiau kartais įsikuria ir mišriuose ar lapuočių miškuose. Pastaruoju metu vis dažniau sutinkamos miestų soduose ar parkuose. Paprastosios voverės visai nebaikščios, kartais net ėda iš žmogaus rankų. Tačiau voverės gyvenančios miškuose žmonių neprisileidžia. Voverių labai stiprios užpakalinės letenėlės, todėl jos puikiai laipioja medžiais. Individai laikosi pavieniui visada išskyrus poravimosi metą, bei labai šaltas žiemas, kai keliese tūno susiglaudusios lizde. Lizdą paprastosios voverės stato iš plonų medžio šakelių ir lapų. Lizdas apvalus, turi dvi angas šonuose. Vidus išklotas minkštais augalais. Kartais voverės nesuka lizdo, tuomet jos gyvena medžių drevėse.
Paprastosios voverės visą dieną ieško maisto. Pusę suėda iškart, kitą užkapsto slėptuvėse. Taip jos ruošia žiemos atsargas. Paprastosios voverės maitinasi labai panašiu maistu kaip ir pilkosios voverės, todėl dažnai dėl maisto tenka konkuruoti. Dėl to Didžiojoje Britanijoje labai sumažėjo paprastųjų voverių. Kai ėda, paprastosios voverės tupi ant užpakalinių letenų, o maistą (pvz., kankorėžį) laiko priekinėmis letenomis. Sukdamos kankorėžį jos nugraužia žvynelius ir suėda sėklas. Voverės taip pat ėda žiedus, ūglius, vabzdžius, grybus, riešutus, erškėtuoges. Gilių beveik neėda.
Paprastosios voverės patelė per metus gali išvesti dvi vadas. Vienoje vadoje būna 2-4 jaunikliai. Poravimosi sezonas yra nuo gruodžio iki liepos. Patelė išsirenka vieną partnerį ir poruojasi tik su juo. Apvaisinta patelė aukštai medyje iš šakelių susisuka rutulio formos lizdą su dviem angomis šonuose. Lizdas būna išklojamas pūkais ir samanomis. Vos gimę jaunikliai būna akli ir pliki, pirmą kartą akis atmerkia būdami 3 savaičių. Pirmą kartą voveriukai iš lizdo išlipa būdami 7 savaičių. Lytinės brandos gyvūnai sulaukia būdami 11 mėnesių.
Paprastosios voverės išgyvenusios pirmąją žiemą išgyvena 3 metus. Pavienės gali išgyventi ir iki 7 metų, o laikomos nelaisvėje iki 10 metų. Jų išgyvenimas priklauso nuo jų maisto gausumo rudenį ir žiemos metu. Vidutiniškai, pirmosios žiemos neišgyvena apie 75–85% jauniklių.
Paprastoji voverė, arba voverė (lot. Sciurus vulgaris) – voverinių (Sciuridae) šeimos graužikas. Pagal 1971 metų studijas, buvo išskirta 16 porūšių. Dabar oficialiai išskiriami 23 porūšiai.
Parastā vāvere[1] jeb Eirāzijas vāvere, arī rudā vāvere (Sciurus vulgaris) ir vāveru dzimtas (Sciuridae) grauzējs, kas plaši izplatīts Eiropā un Āzijas ziemeļos, sastopama arī Latvijā.[2] Sarunvalodā tiek dēvēta vienkārši par vāveri. Sugas zinātniskais nosaukums atvasināts no grieķu valodas un nozīmē — "parastais, kas sēž savas astes ēnā".[1]
Latvijas Dabas muzejs parasto vāveri ir izraudzījies par 2018. gada dzīvnieku Latvijā.[1]
Parastajai vāverei ir plašs izplatības areāls Palearktikā no Lielbritānijas, Īrijas, Francijas, Spānijas un Portugāles rietumos (izņemot Pireneju pussalas dienvidrietumus), cauri visai Eiropai un Āzijas ziemeļu un centrālajai daļai līdz Ķīnas ziemeļaustrumiem Klusā okeāna krastos. Sastopama arī Japānā un citās Tālo Austrumu salās.[3] Ļoti reti sastopama Balkānos. Introducēta Kaukāzā, mājo arī Turcijas ziemeļaustrumos. Nav sastopama Vidusjūras salās.[3]
Apdzīvo visdažādākos mežus no jūras līmeņa līdz 3100 m virs jūras līmeņa, priekšroku dodot vecākiem skujkoku mežiem.[3][4] Eiropas ziemeļos un Sibīrijā galvenokārt uzturas parastās priedes, parastās egles un Sibīrijas ciedrupriedes mežos.
Eiropas dienvidos un rietumos vāvere galvenokārt mājo platlapu koku mežos. Lielbritānijā (mūsdienās izzudusi dienvidaustrumos) un Itālijā parastajai vāverei ir sīva konkurence ar introducēto pelēko vāveri par piemērotu dzīves vidi. Arī Mongolijā ir tendence samazināties vāveru populācijai, tā kā tiek medīta kažokādas ieguvei.[3]
Vāveres Latvijā sastopamas skujkoku un jauktajos mežos, kā arī dārzos, parkos un kapsētās. Par vāveres klātbūtni teritorijā liecina raksturīgie pēdu nospiedumi, kā arī barošanās pazīmes — čiekuru zvīņu un seržu kaudzītes, kā arī sašķelti lazdu rieksti.[1]
Vāvere ir neliels, slaids grauzējs ar kuplu, garu asti un ausīm ar matu pušķiem galos. Ķermeņa garums 18—25 cm, astes garums 15—20 cm, ausu pušķu garums 3 cm, masa 200—400 g.[4][5][6] Jo vecāka vāvere, jo garāki ausu pušķi. Abi dzimumi ir vienādi lieli. Vāveres kažokam var būt vairāku krāsu morfas — no melnas līdz rudai. Atkarībā no izplatības areāla kāda no morfām ir dominējošā. Vēders vienmēr ir balts.[6] Latvijā mītošo vāveru apmatojuma krāsa vasarā parasti ir sarkanbrūna, bet ziemā — pelēcīga.[1] Kā grauzējam vāverei ir gari, uz iekšu saliekušies četri priekšzobi (divi augšžoklī, divi apakšžoklī).[7]
Pakaļkājas izteikti garākas par priekškājām, pa zemi pārvietojas lēcieniem. Pakaļkājām pieci pirksti, priekškājām labi attīstīti četri pirksti, pirmais — rudimentārs. Priekškāju ceturtais (ārējais) pirksts nedaudz garāks par pārējiem. Pakaļkāju pēdas garas. Visu kāju pirksti gari, ar labi attīstītiem spilventiņiem, nagi asi, gari, līki, piemēroti kāpelēšanai pa kokiem.[4][5]
Vāvere ir pēdminis, priekškājām labi attīstīta satveršanas spēja. Pa zemi lielākoties pārvietojas lēcieniem, līdzīgi zaķim, pakaļkājas izsviež uz priekšu aiz priekškājām, atstājot trapecveidīgi izkārtotu četru pēdu nospiedumu virkni: priekškāju nospiedumi samērā tuvu kopā, pakaļkāju nospiedumi mazliet tālāk viens no otra, to priekšgali izvērsti — atrodas lielākā vai mazākā leņķī pret kustības virziena asi.
Jo ātrāk dzīvnieks lēkšojis, jo lielāks attālums starp pēdu nospiedumu grupām un starp priekškāju un pakaļkāju nospiedumiem. Izsalkusi vāvere daudz līkumo, pārvietojas vidēji gariem lēcieniem, pakaļkājas liekot samērā cieši blakus. To nospiedumi savstarpēji gandrīz paralēli. Paēdusi vāvere mazāk līkumo, lēcieni īsāki, pakaļkāju nospiedumi "skujiņā" (priekšgali stipri izvērsti).[4][7]
Vāveres pēdu nospiedumos uz blīva substrāta samērā labi iezīmējas pirkstu spilventiņu un nagu iespiedumi: plati izvērsti priekškājām (platāk nekā pakaļkājām). Pakaļkājas atstāj 5 pirkstu, priekškājas 4 pirkstu nospiedumus. Dziļā un irdenā sniegā saplūst abi attiecīgās puses pēdu nospiedumi — ir redzami paralēli bedrīšu pāri (var sajaukt ar sermuļu dzimtas dzīvnieku pēdām). Var saplūst arī visu četru pēdu nospiedumi (redzama viena bedrīte).[4]
Vāvere savas dzīves lielāko daļu pavada kokos. Aste tai kalpo par līdzsvara noturēšanas līdzekli, par stūri lēcienu precizitātei un par planieri. Līdzsvaru noturēt vāverei ir nepieciešams, gan sēžot uz zariem, gan skraidot pa zariem, jo īpaši pa maziem, smalkiem zariņiem.
Visas trīs astes pamatfunkcijas vienlaikus tiek izmantotas lecot — gan līdzsvara stabilizators, gan stūre, gan planieris vajadzīgs, lecot no zara uz zaru, no koka uz koku, retumis no koka zemē. Lai izdotos lēciens, vajadzīgs arī atspēriens un ieskrējiens. Ieskrējienam pa līmenisku, resnu zaru seko spēcīgs lēciens uz citu tajā pašā augstumā esošu zaru. Vāvere spēj aizlēkt līdz 3—4 m attālam blakus kokam. Bet slīpi lejup vāvere spēj aizplanēt krietni tālāk par 10 m.[4][7]
Vāvere ir nometnieks, aktīva dienā, pārsvarā no rīta un pēcpusdienā. Dzīvošanai ierīko midzeņus, kas var atrasties koku dobumos vai putnu būros. Ja dobumi nav pieejami, vāveres veido lodveida midzeņus no koku zariņiem, ķērpjiem, sūnām un sausām lapām.[1][4] No iekšpuses miga izklāta ar sausas sūnas pikucīšiem, zāles stiebriņiem un lapiņām, ar vītolu dzimtas kokaugu pūkām, putnu spalviņām un ar zvēru matiem.
Pat visbargākajā ziemas salā, kad vāvere ir mājās un to apsilda ar savu elpu, mājoklī ir silts (10—15 °C). Saritinājusies un apsegusies ar asti, vāvere migā pavada visu nakti un parasti arī dienas vidu, kā arī pārlaiž nelabvēlīgus meteoroloģiskos laika apstākļus (stipras lietavas un vētras, sniegputeņus un īpaši bargu salu ziemā). Gatavotas tiek vismaz 2—3 migas, no kurām viena ir galvenais miteklis, bet pārējās kalpo par pagaidu apmešanās vietām.[8]
Latvijā vāvere galvenokārt pārtiek no egļu, priežu un lapegļu sēklām, ziemā un pavasarī arī no egļu pumpuriem, priežu jaunajiem dzinumiem, alkšņu čiekuriņiem un skarām. Vasarā barojas ar dažādām ogām, ļoti bieži ar kukaiņiem un citiem sauszemes bezmugurkaulniekiem, retumis ar putnu olām un pat mazuļiem.
Vasaras nogalē un rudenī vāvere gatavo pārtikas rezerves ziemai, barību slēpjot pie celmiem un koku saknēm, dobumos un putnu būros. Slēptuves ir atbilstoši sagatavotas, tajās pat krietnā salā temperatūra turas virs nulles.[1][7][8] Rudenī tiek gatavotas arī sēņu rezerves. Tās tiek saspraustas uz sausiem zariņiem, lai žūst. Taču līdz ziemai šie čaganie kaltējumi nekad nesaglabājas. Vāverei visgardākās ir dažu sugu celmenes un sviesta bekas.[8]
Ja vāvere mežā atrod, piemēram, aļņa vai briežu buļļa, vai stirnu āža nomestu ragu vai arī kāda zvēra skeletu, tā ik pa laikam ierodas pie sava atraduma un grauž to. Graužot ragus vai kaulus, vāvere iegūst nepieciešamās minerālvielas, kā arī uzasina savus priekšzobus.[7][8]
Čiekuru vāvere noloba, grozot to ķepiņās un nograužot zvīņas vienu pēc otras, tādējādi tiekot pie sēkliņām. Divās, trīs minūtēs čiekurs ir iztukšots, paliek vien smalki apgrauzta serde. Vāveres mutē atrodas īpaši muskuļi, lai varētu ēst ozolzīles un lazdu riekstus. Ar tiem vāvere spēj saspiest ciešāk kopā apakšējos priekšzobus. Turot riekstu ķepiņās un ērti iekārtojusies uz koka zara, vāvere satuvina zobus un iecērt tos čaumalā, pēc tam atkal attālina zobus vienu no otra, saplēsot čaumalu.[7]
Dzimumbriedumu mātīte parasti sasniedz 2 gadu vecumā. Vāveres neveido ilgstošus pārus, un pretējie dzimumi tiekas tikai, lai sapārotos. Riesta laikā tēviņš dodas uzmeklēt mātīti, apmeklējot tās teritoriju. Pie vienas mātītes bieži satiekas vairāki tēviņi, tad starp tiem notiek cīņa par tiesībām sapāroties. Vājākais no pretiniekiem atstāj cīņas vietu, bet dominantais tēviņš, ja mātīte ir atsaucīga, uzsāk rotaļas, skrienot un lecot gan pa kokiem, gan pa zemi. Pēc sapārošanās tēviņš atstāj mātītes teritoriju.
Gan tēviņi, gan mātītes sezonas laikā sapārojas ar vairākiem partneriem. Par mazuļiem rūpējas tikai mātīte.[8] Pārošanās sezona ilgst no februāra līdz martam un no jūnija līdz jūlijam. Gadā mātītei var būt divi metieni. Ja trūkst barības, pārošanās var nenotikt vispār.[6][9]
Grūsnības periods ilgst 38—39 dienas. Īpaši pielāgotā migā piedzimst 3—7 nevarīgi, akli un kurli mazuļi bez apmatojuma. Piedzimstot tie sver 8—12 g. Ja mazuļiem draud briesmas, māte tos pārnes uz citu ligzdu.[8][9]
Sākumā vāverēni attīstās lēni. Matojums mazuļiem izaug 21 dienas vecumā, acis atveras pēc 30 dienām, visi zobi izaug 42 dienu vecumā, bet pirmo reizi migu tie atstāj apmēram 45 dienu vecumā. Tad tie sāk pamazām baroties ar vāverēm tipisku barību. Mazuļi mātes pienu zīž 8—10 nedēļas. Bet 2—3 mēnešu vecumā pakāpeniski kļūst patstāvīgi, joprojām kādu laiku uzturoties mātes tuvumā. Pirmie māti atstāj jaunie tēviņi.[4][8][9] Vāvere savvaļā dzīvo līdz 12 gadu vecumam, nebrīvē var sasniegt gandrīz 15 gadu vecumu.[10]
Parastā vāvere jeb Eirāzijas vāvere, arī rudā vāvere (Sciurus vulgaris) ir vāveru dzimtas (Sciuridae) grauzējs, kas plaši izplatīts Eiropā un Āzijas ziemeļos, sastopama arī Latvijā. Sarunvalodā tiek dēvēta vienkārši par vāveri. Sugas zinātniskais nosaukums atvasināts no grieķu valodas un nozīmē — "parastais, kas sēž savas astes ēnā".
Latvijas Dabas muzejs parasto vāveri ir izraudzījies par 2018. gada dzīvnieku Latvijā.
Tupai merah atau Tupai merah Eurasia (Sciurus vulgaris) adalah satu spesis tupai pokok di dalam genus Sciurus yang boleh didapati di seluruh Eurasia. Tupai merah adalah seekor haiwan pengerat arboreal di dalam kategori omnivor.
Di Great Britain dan Ireland, jumlahnya telah jatuh dengan mendadak sejak beberapa tahun lepas. Sebahagiannya disebabkan oleh kemasukkan tupai kelabu timur (Sciurus carolinensis) yang berasal daripada Amerika Utara.[3]
Tupai merah atau tupai merah Eurasia (Sciurus vulgaris) adalah spesies dari tupai pokok dalam genus Sciurus yang biasa ditemui di seluruh Eurasia. Tupai merah adalah rodent arboreal, maserba.
Tupai merah atau tupai merah Eurasia (vulgaris Sciurus) adalah spesies daripada tupai pokok dalam genus Sciurus biasa di seluruh Eurasia. Tupai merah adalah arboreal, makan segala macam makanan tikus.
Di Great Britain, Itali dan Ireland, bilangannya telah berkurangan secara drastik sejak kebelakangan ini. Penurunan ini adalah berkaitan dengan pengenalan oleh manusia tupai kelabu timur (Sciurus carolinensis) dari Amerika Utara, [4][5] Di samping itu, kehilangan habitat adalah satu faktor. [6] Oleh kerana ini, tanpa pemuliharaan spesies tupai merah boleh hilang dari kawasan ini dalam tempoh satu generasi.
Tidak seperti sesetengah roden yang lain, tupai merah Eurasia bukanlah merupakan satu ancaman langsung kepada manusia. [7]
Tupai merah mempunyai panjang biasa antara kepala dan badan 19 hingga 23 cm (7.5 to 9 inci), panjang ekor antara 15 hingga 20 cm (5.9 hingga 7.9 inci), dan jisim 250-340 g (8.8 hingga 1.8 oz). Jantan dan betina memiliki saiz yang sama, yang bererti spesies ini tidak dimorfik seksual. (Tupai merah agak kecil berbanding tupai timur kelabu yang mempunyai panjang antara kepala dan badan antara 25 hingga 30 cm (9.5 hingga 12 inci) dan mempunyai berat antara 400 hingga 800 g (14 oz hingga 1.8 lb).)
Ekornya yang panjang membantu tupai untuk mengimbangi dan mengemudi apabila melompat dari pokok ke pokok dan berjalan di sepanjang dahan, dan mungkin memanaskan badan haiwan itu semasa tidur.
Tupai merah, seperti kebanyakan tupai pokok, memiliki kuku cakar yang tajam, melengkung bagi membolehkannya memanjat dan turun batang pokok yang luas, dahan kecil dan juga dinding rumah. Kaki belakang yang kuat membolehkannya untuk melompat jurang antara pokok. Tupai merah juga mempunyai keupayaan untuk berenang.[8]
Bulu tupai merah berbeza dari segi warna dengan tempoh dalam setahun dan lokasi. Terdapat beberapa perubahan warna bulu yang berbeza dari hitam ke merah. Bulu merah adalah yang paling biasa terdapat di Great Britain; di bahagian-bahagian lain di Eropah dan Asia warna bulu yang berbeza wujud serentak dalam populasi, sama seperti warna rambut diantara populasi manusia. Bahagian bawah tupai sentiasa bewarna putih kekuningan. Tupai merah menggugurkan bulu dua kali setahun, berubah dari bulu musim panas yang nipis untuk bulu yang lebih tebal, musim sejuk yang gelap dengan bulu telinga yang nyata lebih besar (Satu ciri terkenal yang membezakan spesies ini) di antara Ogos dan November. Satu kot bulu yang lebih ringan, lebih merah keseluruhan, bersama-sama dengan bulu telinga (bagi tupai dewasa) dan saiz yang lebih kecil, membezakan tupai merah Eurasia dari tupai kelabu timur Amerika.[9][10][11]
Tupai merah menduduki hutan konifer boreal, di utara Eropah dan Siberia, lebih gemarkan hutan pain Scotland, hutan spruce Norway dan hutan pain Siberia. Di bahagian barat dan selatan Eropah, ia terdapat di hutan berdaun lebar di mana campuran pokok dan belukar menyediakan sumber makanan yang lebih baik sepanjang tahun. Di kebanyakan Kepulauan British dan di Itali, hutan berdaun lebar kini kurang sesuai kerana persaingan strategi pemakanan yang lebih baik oleh tupai kelabu yang diperkenalkan.
Mengawan boleh berlaku pada akhir musim sejuk pada bulan Februari dan Mac dan pada musim panas antara bulan Jun dan Julai. Sehingga dua sarang setahun bagi setiap tupai betina adalah mungkin. Setiap sarangan biasanya mengandungi tiga atau empat anak tupai sungguhpun sehingga enam mungkin dilahirkan. Tempoh bunting adalah kira-kira 38-39 hari. Anak tupai dijaga oleh ibu semata-mata dan dilahirkan tidak berdaya, buta dan pekak dan berat antara 10 dan 15 g. Badan mereka ditumbuhi buli selepas 21 hari, mata dan telinga mereka terbuka selepas tiga hingga empat minggu, dan mereka tumbuh semua gigi mereka sebanyak 42 hari. Tupai merah juvenile boleh makan makanan pejal sekitar 40 hari selepas lahir dan dari tempoh tersebut boleh meninggalkan sarang mereka sendiri untuk mencari makanan; Walau bagaimanapun, mereka masih menyusu ibu mereka sehingga bercerai susu berlaku pada 8 hingga 10 minggu.
Semasa mengawan, tupai jantan mengesan tupai betina yang berada dalam estrus melalui bau yang mereka keluarkan, dan sungguhpun tidak ada memikat, tupai jantan akan mengejar tupai betina sehingga satu jam sebelum mengawan. Biasanya terdapat beberapa tupai jantan yang akan mengejar seekor tupai betina sehingga tupai jantan yang dominan, biasanya yang terbesar dalam kumpulan itu, mengawan dengan tupai betina. Tupai jantan dan betina akan mengawan beberapa kali dengan banyak pasangan. Tupai betina perlu mencapai jisim badan minimum sebelum mereka mula estrus, dan tupai betina yang berat secara purata mempunyai lebih banyak anak. Sekiranya makanan adalah sukar didapati pembiakan mungkin tertangguh. Biasanya tupai betina akan menghasilkan kelompok anak pertama pada tahun kedua.
Tupai merah yang hidup melepasi musim sejuk pertama mereka mempunyai jangka hayat 3 tahun. Individu boleh mencapai 7 tahun, dan 10 dalam kurungan. Jangka hayat adalah berkait positif dengan adanya benih pokok musim luruh-musim sejuk; secara purata, 75-85% daripada tupai muda mati semasa musim sejuk pertama mereka, dan kematian adalah lebih kurang 50% untuk musim sejuk berikut selepas yang pertama.[12]
Tupai merah terdapat dalam kedua-dua hutan konifer dan hutan sedahana berdaun lebar. Tupai membuat sarang daripada ranting dicelah cabang-cabang, membentuk struktur kubah kira-kira bergaris pusat 25 hingga 30 cm. Ia dipenuhi dengan lumut, daun, rumput dan kulit kayu. Lubang pokok dan lubang burung belatuk juga digunakan. Tupai merah adalah haiwan bersendirian dan pemalu dan enggan berkongsi makanan dengan orang lain. Sungguhpun begitu, di luar musim pembiakan dan terutamanya pada musim sejuk, beberapa tupai merah mungkin berkongsi drey untuk kekal panas. Organisasi sosial adalah berdasarkan hierarki penguasaan dalam dan di antara tupai jantan dan betina; sungguhpun tupai jantan tidak semestinya dominan kepada tupai betina, haiwan dominan cenderung untuk menjadi lebih besar dan lebih tua daripada haiwan bawahan, dan tupai jantan dominan cenderung untuk mempunyai julat wilayah yang lebih besar berbanding tupai jantan atau betina bawahan.[13]
Tupai merah memakan:
Sungguhpun lebih jarang, tupai merah juga boleh makan telur burung atau anak burung. Satu kajian di Sweden menunjukkan bahawa daripada kandungan perut 600 tupai merah yang diperiksa, hanya 4 yang mengandungi sisa-sisa burung atau telur. [15][16] Dengan itu, tupai merah kadang-kadang boleh menunjukkan pemangsa berpeluang, sama seperti roden yang lain.
Makanan yang berlebihan dimasukkan ke dalam simpanan, sama ada ditanam atau dalam ceruk atau lubang pada pokok, dan dimakan apabila makanan sukar didapati. Sungguhpun tupai merah mampu mengingati di mana ia mewujudkan simpanan pada tahap yang lebih baik berbanding secara kebetulan, ruangan ingatan spasialnya kurang tepat dan tidak tahan lama berbanding tupai kelabu;[17] dengan itu, ia sering perlu mencarinya apabila diperlukan, dan banyak simpanan tidak pernah ditemui lagi.
Di antara 60% dan 80% daripada tempoh yang aktifnya dihabiskan untuk mencari makanan dan makan. [18] Tempoh aktif bagi tupai merah adalah pada waktu pagi dan pada waktu petang dan malam. Ia sering tinggal di dalam sarang di tengah hari, mengelakkan haba dan jarak penglihatan yang tinggi oleh burung pemangsa yang merbahaya pada waktu ini. Semasa musim sejuk, waktu rehat tengah hari ini sering lebih singkat, atau tiada sama sekali, sungguhpun cuaca yang teruk boleh menyebabkan haiwan itu untuk tinggal di sarangnya selama beberapa hari pada sesuatu masa.
Tiada wilayah dituntut antara tupai merah, dan kawasan makan individu ketara bertindih.
Tupai merah atau Tupai merah Eurasia (Sciurus vulgaris) adalah satu spesis tupai pokok di dalam genus Sciurus yang boleh didapati di seluruh Eurasia. Tupai merah adalah seekor haiwan pengerat arboreal di dalam kategori omnivor.
Di Great Britain dan Ireland, jumlahnya telah jatuh dengan mendadak sejak beberapa tahun lepas. Sebahagiannya disebabkan oleh kemasukkan tupai kelabu timur (Sciurus carolinensis) yang berasal daripada Amerika Utara.
Tupai merah atau tupai merah Eurasia (Sciurus vulgaris) adalah spesies dari tupai pokok dalam genus Sciurus yang biasa ditemui di seluruh Eurasia. Tupai merah adalah rodent arboreal, maserba.
Tupai merah atau tupai merah Eurasia (vulgaris Sciurus) adalah spesies daripada tupai pokok dalam genus Sciurus biasa di seluruh Eurasia. Tupai merah adalah arboreal, makan segala macam makanan tikus.
Di Great Britain, Itali dan Ireland, bilangannya telah berkurangan secara drastik sejak kebelakangan ini. Penurunan ini adalah berkaitan dengan pengenalan oleh manusia tupai kelabu timur (Sciurus carolinensis) dari Amerika Utara, Di samping itu, kehilangan habitat adalah satu faktor. Oleh kerana ini, tanpa pemuliharaan spesies tupai merah boleh hilang dari kawasan ini dalam tempoh satu generasi.
Tidak seperti sesetengah roden yang lain, tupai merah Eurasia bukanlah merupakan satu ancaman langsung kepada manusia.
De eekhoorn, rode eekhoorn of gewone eekhoorn (Sciurus vulgaris) is een knaagdier uit de familie van de eekhoorns (Sciuridae). De wetenschappelijke naam van de soort werd in 1758 gepubliceerd door Carl Linnaeus.[2] Het is de in Europa meest voorkomende eekhoornsoort.
De eekhoorn is 20 tot 28 centimeter lang en 250 tot 350 gram zwaar. De borstelige pluimstaart is van 15 tot 20 centimeter lang. Het is een omnivoor, die tot de knaagdieren behoort.
Anders dan de naam doet vermoeden, kan de kleur variëren van zwart tot gelig, met allerlei tinten rood en bruin daartussen. Melanisme komt voor, maar de mate waarin individuen melanistisch zijn verschilt per regio. Gewoonlijk zijn de dieren roodbruin met een witte buikzijde, 's winters meer grijzig donkerbruin. De kleur wordt ook grijsachtiger naarmate de eekhoorn ouder wordt. De oorpluimen vallen vooral in de winter op. Een eekhoorn kan de haren op de pluimstaart opzetten.
Met zijn lange, gekromde klauwen kan hij makkelijk in bomen klimmen en van tak naar tak springen. Tijdens een sprong spreidt hij zijn ledematen, waarbij de losse huid op de flanken het dier helpt in de lucht te blijven. De pluimstaart dient als roer, waarmee hij zijn sprong kan sturen. Ook kan hij goed zwemmen. De lange staart, de elegante wijze van voortbewegen en de pluimpjes op de oren geven hem een hoge aaibaarheidsfactor.
De eekhoorn voedt zich met name met plantaardig materiaal als noten en zaden van sparren en pijnbomen. Verder eten ze knoppen, paddenstoelen, stukken boomschors, en soms dierlijk materiaal, als insecten, eieren en zelfs jonge vogels. Ook eten ze aarde om mineralen binnen te krijgen. De eekhoorn eet dagelijks vijf procent van zijn lichaamsgewicht aan voedsel. Net als veel andere knaagdieren leggen eekhoorns wintervoorraden aan.
De eekhoorn is een dagdier, dat zich meestal vlak na zonsopgang al laat zien. Ze zijn voornamelijk na zonsopgang en vlak voor zonsondergang actief. 's Winters laten ze zich alleen 's ochtends zien. De eekhoorn houdt geen winterslaap, maar wel een winterrust: bij gure dagen houdt hij zich in zijn nest verborgen en op betere dagen bezoekt hij 's ochtends zijn wintervoorraad die hij op diverse plaatsen aanmaakt.
De eekhoorn maakt vaak gebruik van oude nesten van andere eekhoorns. Een eekhoornnest is rond met een diameter van dertig centimeter, en bevindt zich in een boom, op minstens zes meter hoogte, vlak bij de boomstam. Soms wordt een nest op een tak gemaakt, of in een holle boom. De buitenste zijde van het nest wordt gemaakt van twijgen, en de binnenzijde wordt bekleed met mos en gras. Nesten waarin de jongen worden geboren, zijn bekleed met een dikkere laag.
Eekhoorns worden 3 tot 7 jaar in het wild, en tot tien jaar in gevangenschap. De belangrijkste natuurlijke vijanden zijn marters, roofvogels en huishonden en -katten. Ook sterven dieren door verhongering en auto-ongelukken. Vooral in hun eerste jaar sterven veel dieren. Om aan zijn vijanden te ontkomen rent de eekhoorn spiraalsgewijs omhoog tegen een boom.
De woongebieden overlappen elkaar. Vooral in de winter, waarin de woongebieden groter zijn, is er veel overlap tussen de woongebieden. Vrouwtjes wonen meer verspreid van elkaar dan mannetjes, waardoor overlap tussen de woongebieden van vrouwtjes minder voorkomt. In de paartijd jagen de mannetjes achter elkaar aan, mogelijk om een hiërarchie tussen de mannetjes vast te stellen en zo het recht om te mogen paren te verwerven.
De paartijd is op zijn hoogtepunt tussen januari en maart. De draagtijd duurt 38 dagen. Meestal worden de jongen tussen maart en mei geboren, mits er voldoende voedsel is. Anders worden de jongen tussen juli en september geboren.
Per worp krijgt een vrouwtje één tot acht jongen (gemiddeld drie). De jongen zijn bij de geboorte tien tot vijftien gram zwaar. Alleen het vrouwtje zorgt voor de jongen. Bij verstoring draagt het vrouwtje de jongen uit het nest. Na zeven tot acht weken begeven ze zich voor het eerst buiten het nest, en na zeven tot tien weken worden ze gespeend. Als de jongen tien tot zestien weken oud zijn, zijn ze onafhankelijk. De dieren zijn over het algemeen na tien tot twaalf maanden geslachtsrijp.
De eekhoorn leeft voornamelijk in uitgestrekte naaldbossen en gemengde bossen waarin naaldbomen overheersen. Ze komen ook voor in parken en tuinen. Ze zijn minder algemeen in kleinere naaldbossen of in loofbossen. In de bergen komen ze voor tot op tweeduizend meter hoogte.
De eekhoorn komt voor van Europa tot Noordoost-Azië. Hij komt niet voor in Zuid-Spanje en enkele Mediterrane eilanden. Op de Britse Eilanden en in Noord-Italië wordt hij langzaam maar zeker verdrongen door de grotere, zwaardere grijze eekhoorn, die in de jaren 1876–1929 in Engeland werd ingevoerd.
Eekhoorn in Frankrijk
Eekhoorn in de Hofgarten van Düsseldorf
Zowel in België als Nederland zijn de dieren talrijk, maar in de omgeving van Weert in Nederlands-Limburg werd de rode eekhoorn lange tijd bedreigd door de roodbuikeekhoorn (Callosciurus erythraeus). Een aantal roodbuikeekhoorns ontsnapte eind jaren 1990 uit een dierenwinkel in Weert. Deze eekhoorns leven in grote groepen van acht tot vijftien dieren, terwijl de rode eekhoorn een solitair dier is. Al snel werd de rode eekhoorn verdrongen. Inmiddels zijn er grote aantallen roodbuikeekhoorns gevangen en gesteriliseerd; in de omgeving van Weert komen er nog maar enkele tientallen voor en de rode eekhoorn is hier weer waargenomen.[3][4] De Nederlandse regering heeft een wet aangenomen die het bezit van de roodbuikeekhoorn verbiedt, alsook het bezit van de grijze eekhoorn (Sciurus carolinensis) en de Amerikaanse voseekhoorn (Sciurus niger), twee andere eekhoornsoorten die een bedreiging voor de rode eekhoorn vormen.[5]
Eekhoorns kunnen last krijgen van allerlei ongedierte, zoals luizen, vlooien en teken en soms ook van ziektes zoals hondsdolheid.
In augustus en september 2014 werd in Twente een opmerkelijke sterfte onder eekhoorns waargenomen.[6] De vrees bestond dat de sterfte te wijten was aan een Parapokkenvirus dat in Groot-Brittannië verantwoordelijk wordt gehouden voor een afname van de populatie eekhoorns met 95% sinds 1950. Dit virus wordt daar verspreid door de Grijze eekhoorn die drager van het virus kan zijn zonder er zelf ziek van te worden. Op 11 oktober 2015 meldde het Dutch Wildlife Health Centre echter dat meer dan de helft van de in der haast verzamelde kadavers besmet bleek met Toxoplasmose[7]. De epidemie leek inmiddels voorbij.
In Finland werden eekhoornpelzen voor de invoering van muntgeld gebruikt als betaalmiddel[8], en nog heden ten dage is de uitdrukking "eekhoornpels" (oravannahka) een synoniem voor geld.[9] Daarnaast worden er penselen van eekhoornhaar gemaakt om vernis mee aan te brengen,[10] of om bladgoud mee te hanteren.
Bronnen, noten en/of referentiesDe eekhoorn, rode eekhoorn of gewone eekhoorn (Sciurus vulgaris) is een knaagdier uit de familie van de eekhoorns (Sciuridae). De wetenschappelijke naam van de soort werd in 1758 gepubliceerd door Carl Linnaeus. Het is de in Europa meest voorkomende eekhoornsoort.
Raudt ekorn, eller berre ekorn eller ikorn, er ein gnagar i ekornfamilien, og er eit trelevande dyr med stor hårete hale. Det lever på nøtter, røter, frø og knoppar, men kan òg ta egg og fugleungar i hekkesesongen. Mellom dei naturlege fiendane til ekornet kan me nemna måren.
Ekornet kan variere i vekt frå 200 til 400 gram. Totallengda er 39–43 cm. Halen er 17–19 cm lang og buskete. Framføtene på ekornet er om lag 3,5 cm lange og om lag 1–1,5 cm breie, bakføtene er om lag 5,5 cm lange og om lag 2–2,5 cm breie.
Ekorn kan bli 10 til 15 år gamle. Dei er utbreidde i alle skogstrøk i landet.
Vinterpelsen er meir gråaktig. Denne har vore nytta som pelsverk under namnet «gråverk». Pelsskiftet om våren tek til i april, først på buken, så over sidene og opp på ryggen. I mai er sommarpelsen ferdig, men hårduskane på øyra og pelsen på halsen blir ikkje skift før i juni.
Etter paringa ber ekornet foster i fire–fem veker. Vanleg fødetid er februar–mai. Av og til kan ekornet få to kull. Det andre kullet kjem oftast i juli–august. Ekornet får tre–sju ungar i kullet. Ungane er utan hår, og auga opna seg ikkje før det er gått ti døgn.
Ungane syg mora i 27–32 døgn. Blir mora forstyrra når ho har ungar i reiret, flytter ho dei med ein gong til eit av reservereira.
Ekornet trivst best i granskog og er eit typisk dagdyr. Her finn det nøtter, frø og røter som er den vanlegaste maten. Om sommaren kan ekornet ta både fugleegg og ungar. Sjølv kan det lett bli eit bytte for måren.
Om vinteren ligg det ofte i ro døgnet rundt, men om våren vaknar det til liv og hoppar frå tre til tre på jakt etter mat.
Det raude ekornet er verna i store delar av Europa, og var klassifisert som Near Threatened, nesten truga, på den internasjonale raudlista, i 2002, men vert per 2010 ikkje lenger rekna som truga i global målestokk. Nokre stader finst det store bestandar som ein kan driva jakt på for skinnet. Andre stader er dyret i sterk tilbakegang. Dette gjeld særleg Storbritannia, der det raude ekornet forsvinn til fordel for det innførte gråekornet frå Nord-Amerika. Gråekornet utkonkurrerer det raude ekornet av ulike grunnar, mellom anna ved at det er betre tilpassa naturmiljøet i England og ved at det ber eit parapoxvirus som ikkje skadar det, men som drep raude ekorn.
Det er i dag under 200 000 individ av raudekorn igjen i Storbritannia, og opptil 3/4 av desse held til i Skottland, der barskogen gjev dei betre livsgrunnlag. Ein fryktar at det same kan skje i fastlandseuropa om gråekorna spreier seg dit. To par gråekorn som rømde i italienske Piemonte i 1948 har allereie ført til nedgang av raude ekorn i dette området.
Raudt ekorn, eller berre ekorn eller ikorn, er ein gnagar i ekornfamilien, og er eit trelevande dyr med stor hårete hale. Det lever på nøtter, røter, frø og knoppar, men kan òg ta egg og fugleungar i hekkesesongen. Mellom dei naturlege fiendane til ekornet kan me nemna måren.
Ekorn (Sciurus vulgaris) er en gnager i ekornfamilien, og er et trelevende pattedyr med stor hårete hale. Ekornet har tett og vakker vinterpels, som en gang i tiden ble regnet som svært verdifull. Da var jakt på ekorn vanlig. Nå har imidlertid skinnet liten verdi. Pelsverket kalles gråverk.
Pelsen er rødbrun på oversiden, men den blir om vinteren gråere, i visse områder helt grå. Undersiden er kremgul/hvit. Pelsen på ungdyr er svartbrun eller rødbrun. Variasjon i pelsfarge gjør at visse stammer er mørkere eller gråere. Dyret skifter pels to ganger i året. Vinterpelsen er tykkere og lengre. Håret på ørene blir også lengre. Fargeforskjellene mellom sommer- og vinterpelsen er tydeligst lengst nord i utbredelsesområdet.
Vekten varierer fra 200 til 450 gram. Kroppslengde inntil 24 cm. Halen er 14–19 cm lang. Forbena er omkring 3,5 cm lange og 1–1,5 cm brede, bakbena er omkring 5,5 cm lange og 2–2,5 cm brede. Hannen og hunnen er like store.
Ekornet har en karakteristisk hale, og hensikten med den er å hjelpe til å holde balansen når den hopper mellom grener. Den holder også dyret varmt når det sover.
Forbena er kortere enn bakbena. Dyret har lange, kvasse og bøyde klør som hjelper den til å klatre i trær. Øynene er store og utstående. Og som mange andre gnagere har ekorn kinnposer. Ekornet har en snatrende og smattende lyd, men andre lyder forekommer også. Varslingsropet er et metallisk "tjiuck".
På bakken beveger ekornet seg ved sprang. Sporet den etterlater seg har de store bakbena først og de mindre frambena bak. Avtrykket består av fem sprikende tær fra bakbena og fire fra frambena.
Ekorn er utbredt i skogstrøk over hele landet.Vanligvis i barskogen, men også i løvskogen. Det er vanligvis aktivt om morgenen og sent på kvelden. Midt på dagen hviler det i hiet sitt for å unngå varme og fugler. Om vinteren er hvilen om dagen kortere. Hvis været er dårlig, kan ekornet bli i hiet sitt i flere dager i strekk. Ekornet er lite sky overfor mennesker, derfor er det et av de skogsdyr vi ser oftest. Ekornet lager reir av ris og kvister, eller det overtar andre reir, gjerne etter store fugler. Dyret bygger helst reiret sitt i hulrom i trær, men reiret kan også være frittliggende. Reiret er kuleformet og ca. 30 cm i diameter
Ekornet lever helst i barskog, men finnes også i løvskog. Arten finnes i hele Europa og Nord-Asia, nordover til tundraen og sørover til de europeiske middelhavslandene, Tian Shan, Mongolia, nordøstlige Kina, Korea og den japanske øya Hokkaido. Ekornet finnes på De britiske øyer, de danske øyene og øyene i Østersjøen, men mangler på Island, øyene i Middelhavet, sørvestlige deler av Den iberiske halvøy og i steppe- og halvørkenområdene i Øst-Europa og Sentral-Asia. I Anatolia, Levanten, Transkaukasia og Iran overtar persiaekorn (Sciurus anomalus). Ekornet er noen steder i Europa truet av det innførte gråekornet. Blant de dyrene som tar ekorn er måren, ugler og andre rovfugler. Røyskatter tar ekornunger. Ekorn som overraskes på bakken kan bli tatt av hunder, katter eller rødrev.
Drektighetstiden er 32-40 døgn. Dyret har individuelt varierende paringsrytme, og det er grunnen til at man kan finne dyr med nyfødte unger hele våren og sommeren. Det er 1-7 unger i hvert kull, og hunnen får 2-3 kull pr år. Ungene er blinde ved fødselen, og åpner øynene først etter 14 dager. De tar turer bort fra reiret etter 5-6 uker, men får melk enda noen uker til. De blir værende i området de er født i til høsten. Etter et år er ekornet kjønnsmodent. Dyret lever normalt 2-3 år, men enkelte individer kan bli 6-7 år gamle, i fangenskap enda eldre.
Dyret lever hovedsakelig av nøtter, røtter, frø og knopper. Gran- og furukongler er spesielt viktige siden de ofte finnes i store mengder nesten hele året. Ekornet leter nøye gjennom trekronene etter føde. Når det finner noe lagres maten midlertidig i kinnposene, før den tar den med i til et sted hvor det kan være i sikkerhet. Det gnager også bort bark fra ungtrær for å komme til sevjen, og på den måten kan dyret skade treet slik at det dør. Det meste av tiden bruker dyret på å samle og ete mat. Mat som blir til overs, blir gjemt eller gravd ned, for å kunne etes når det er mangel på mat. Ofte finner ikke dyret igjen maten. Ekornet har ingen revir og flere ekorn leter etter mat i samme området. Det påstås at de også kan ta egg og fugleunger i hekkesesongen[1] men tilsynelatende i svært lite omfang.[2]
Ekorn har vært inndelt i opptil 40 underarter av noen forskere. En vanlig inndeling går imidlertid ut på å dele det inn i 16 underarter.
Froland kommune i Aust-Agder har valgt ekornet til å symbolisere det kommunen står for. I kommunevåpenet er den kvikke gnageren fremstilt i sølv på grønn bakgrunn. Bøler skole i Østensjø bydel i Oslo har et ekorn som maskot. I Storbritannia har det innførte gråekornet fortrengt ekorn mange steder. I dag fungerer the red squirrel som et symbol på den opprinnelige engelske landsbygda.[3]
Ekorn (Sciurus vulgaris) er en gnager i ekornfamilien, og er et trelevende pattedyr med stor hårete hale. Ekornet har tett og vakker vinterpels, som en gang i tiden ble regnet som svært verdifull. Da var jakt på ekorn vanlig. Nå har imidlertid skinnet liten verdi. Pelsverket kalles gråverk.
Multimedia w Wikimedia Commons 
Hasło w Wikisłowniku Wiewiórka pospolita[3][4] (Sciurus vulgaris) – gatunek gryzonia z rodziny wiewiórkowatych (Sciuridae)[5][3].
Różnice w barwie futra i morfologii doprowadziły do wyodrębnienia 23 podgatunków[6]:
Tułów wraz z głową wiewiórki pospolitej osiągają łącznie długość 20–24 cm, ogona 17–20 cm, przy masie ciała 200–300 gramów. Zwierzę charakteryzuje się ubarwieniem zmiennym. Spotykane są dwie odmiany: jedna z częścią grzbietową wybarwioną na rudo, szarymi bokami i białą częścią brzuszną, a druga o grzbiecie czarnobrunatnym i białej części brzusznej, a bokach cieniowanych. Możliwe są także wybarwienie pośrednie. Wspomniane wersje kolorystyczne mogą występować równolegle u rodzeństwa z jednego miotu. Jesienią wiewiórki zmieniają futro na bardziej gęste i wybarwione w szarym odcieniu. Kolejna zmiana futra następuje wiosną. Ogon pokryty jest włosem rozmieszczonym w dwóch pasmach. Wiewiórka ma długie uszy zakończone kitkami. Zęby mają niskie korony[4].
Średnia długość czaszki u osobników z Irlandii (n=5; S. v. leucourus) – 49,2 ± 1,9 mm, dla osobników z Wielkiej Brytanii (n=28, ten sam podgatunek) 47,4 mm, dla osobników ze Skandynawii (n=158, podg. nominatywny) 46,5 mm, dla osobników z Hiszpanii (n=30, S. v. infuscatus) 50,4 mm, dla osobników z Francji (n=65, S. v. fuscoater) 47,9 mm, zaś dla osobników z Japonii (n=5, S. v. lis) 45,1 mm[8].
Pożywienie wiewiórki pospolitej stanowią nasiona (w tym z szyszek, bukwi, żołędzie i orzechy[9]) i pączki drzew, grzyby, owoce, ale także owady, jaja i pisklęta[4]. Obserwowano je również przy zdrapywaniu kory drzew iglastych i spijaniu żywicy. Przeciętnie zimą spożywają około 35 g pokarmu / dzień, wiosną około 80 g / dzień[9]. Jesienią gromadzi zapasy żywności. Na wiewiórki polują kuny i ptaki drapieżne[4].
Wiewiórka pospolita zamieszkuje dziuple, które utyka porostami i mchami, lub gniazda ptaków, dobudowując zadaszenie lub sama buduje gniazda z gałęzi. Gniazda te buduje w koronach drzew, zwykle w rozwidleniu gałęzi. Buduje je z trawy i drobnych gałązek i wyściela mchami. Jest aktywna w dzień[4], najbardziej rano i po południu[9]. Wiedzie samotne życie, rzadko łączy się w pary. Nie zapada w sen zimowy, ale może ograniczać opuszczanie gniazda[4]. Nie jest to gatunek terytorialny[9].
Ciąża trwa 38–39 dni[9]. Samica rodzi w jednym miocie od 3[4] do 7[9] młodych. W ciągu roku wydaje zwykle 1–3 miotów – przeważnie w okresie między wczesną wiosną, a latem. Młode rodzą się ślepe i nagie[4]. Po narodzinach ważą 8–12 g, otwierają oczy po blisko 30 dniach życia[9]. Usamodzielniają się w wieku 10 tygodni[4]. Wiewiórki osiągają dojrzałość płciową w wieku jednego roku. Mogą żyć 6–7 lat, w niewoli dłużej; prawdopodobnie ze względu na drapieżnictwo żyją na wolności maksymalnie 2–4 lata[9].
Występuje w Europie i Azji na terenach leśnych. Jest pospolita na terenie całej Polski[4], głównie w parkach oraz lasach liściastych. Zamieszkuje również lasy iglaste[9].
W Polsce od 2011 r. podlegała ochronie ścisłej[10], a od 2014 r. podlega ochronie częściowej [11][12]. Na Wyspach Brytyjskich oraz w północnych Włoszech wiewiórka pospolita zagrożona jest z powodu ekspansji wiewiórki szarej, inwazyjnego gatunku sprowadzonego z Ameryki Północnej. Wypiera on rodzimy takson konkurując o zasoby środowiska oraz z powodu roznoszenia śmiertelnego dla wiewiórki pospolitej wirusa Squirrel poxvirus[13].
Wiewiórka pospolita
Wiewiórka pospolita
Wiewiórka pospolita podczas posiłku
Wiewiórka pospolita w ruchu
Profil boczny
Wiewiórka pospolita
Wiewiórka pospolita (Sciurus vulgaris) – gatunek gryzonia z rodziny wiewiórkowatych (Sciuridae).
O esquilo-vermelho ou esquilo-vermelho-eurasiático (Sciurus vulgaris) é uma espécie de esquilo pertencente ao género Sciurus. É um roedor omnívoro que habita árvores, sendo muito comum por toda a Eurásia.
Em Portugal, o esquilo-vermelho desapareceu no século XVI, mas nos anos 1990 populações vindas da Espanha voltaram a colonizar o norte do país.[1] Na Grã-Bretanha e Irlanda os seus números têm decrescido, em parte devido à introdução do esquilo-cinzento americano (Sciurus carolinensis)[2] e também devido à baixa manutenção do seu habitat. O esquilo-cinzento foi também introduzido no norte da Itália, e há o risco de que também nessa região ocorra a competição com a espécie nativa europeia.
O esquilo-vermelho tem um comprimento típico de 19 a 23 cm (excluindo a cauda), uma cauda entre 15 e 20 cm de comprimento e um peso entre 250 e 340 g. Não apresenta dimorfismo sexual, pois machos e fêmeas têm o mesmo tamanho. Pensa-se que a longa cauda do esquilo o ajuda a manter o equilíbrio e postura quando salta de árvore em árvore e corre ao longo de ramos, podendo também ajudar o animal a manter-se quente durante o sono.
A cor da pelagem do esquilo-vermelho varia com a estação e a sua localização. Existem diversas variantes, do preto ao vermelho. A pelagem vermelha é mais comum na Grã-Bretanha; noutras partes da Europa e Ásia, coexistem diferentes pelagens nas mesmas populações. O ventre é sempre branco-creme. O esquilo-vermelho muda o pelo duas vezes por ano, tomando uma pelagem mais espessa e escura e adquirindo tufos de pelo nas orelhas entre agosto e novembro. Os tufos de pelo são uma característica específica do esquilo-vermelho. Possui em geral uma coloração mais clara e avermelhada que o esquilo-cinzento americano ou o esquilo-vermelho americano.
Possui, também, garras aguçadas e encurvadas que permitem trepar às árvores, mesmo que os ramos estejam caídos.
O acasalamento pode ocorrer no final do Inverno, durante Fevereiro e Março, e no Verão, entre Junho e Julho. Uma fêmea pode originar uma a duas ninhadas por ano; cada ninhada tem normalmente três ou quatro crias mas pode ter até seis. A gestação dura 38 a 39 dias. A mãe toma sozinha conta das crias, que nascem indefesas, cegas e surdas e pesando entre 10 e 15 g. O seu corpo encontra-se coberto de pêlo após 21 dias, os olhos e ouvidos abrem após três ou quatro semanas e desenvolvem todos os seus dentes até aos 42 dias. Os jovens esquilos conseguem comer alimentos sólidos após 40 dias, podendo após este tempo abandonar o ninho e encontrar comida por meios próprios; são no entanto amamentados até às oito a dez semanas.
Durante o acasalamento, os machos detectam as fêmeas que se encontram no estro através de um odor que elas produzem; embora não exista corte, o macho corre atrás da fêmea até cerca de uma hora antes de acasalar. É usual diversos machos correrem atrás da mesma fêmea até o macho dominante (normalmente o de maior envergadura) conseguir acasalar. Machos e fêmeas acasalam múltiplas vezes com diversos parceiros. As fêmeas têm de possuir uma massa corporal mínima até atingir o estro e as fêmeas mais pesadas produzem em média mais filhotes. Uma fêmea produz a sua primeira ninhada tipicamente durante o seu segundo ano de vida. A reprodução pode ser mais lenta se a comida for escassa.
Um esquilo-vermelho vive cerca de três anos, embora alguns espécimens vivam até aos sete ou dez anos se em cativeiro. A sobrevivência tem uma correlação positiva com a disponibilidade de sementes durante o Outono e Inverno; em média, 75% a 85% dos jovens esquilos desaparece durante o primeiro Inverno e a mortalidade desce para 50% nos Invernos seguintes.[3]
O esquilo-vermelho habita a floresta conífera, encontrando-se também em florestas temperadas caducifólias. Nidifica na axila de ramos de coníferas formando ninhos em forma de cúpula com cerca de 25 a 30 cm de diâmetro, forrado com musgo, folhas, ervas e casca de árvore. Também utilizam cavidades em árvores e ninhos de cuco para nidificar. É um animal solitário, tímido e relutante em partilhar comida. No entanto, fora da estação de acasalamento, e especialmente no Inverno, diversos esquilos-vermelhos podem partilhar um ninho para se manterem quentes. A organização social é baseada numa hierarquia de dominância entre sexos e dentro de cada sexo; embora os machos não sejam necessariamente dominantes em relação às fêmeas, os animais dominantes são normalmente maiores e mais velhos que os subordinados e os machos dominantes têm usualmente lares maiores que machos e fêmeas subordinados.[4]
O esquilo-vermelho alimenta-se de sementes de árvores, conseguindo limpar cones de coníferas para obter as suas sementes. Também se alimentam de determinados cogumelos, ovos de pássaros, bagas e rebentos de plantas. Também podem remover a casca de árvores para aceder à seiva. É capaz de coleccionar cogumelos e secá-los em árvores.[5][6]
Entre 60% e 80% do seu período activo pode ser passado na busca de alimento e forragem.[7] Embora o esquilo-vermelho seja capaz de memorizar onde escondeu comida, a sua memória espacial é menor e menos precisa que a do esquilo-cinzento;[8] necessita por isso procurar frequentemente os esconderijos quando necessita deles e por vezes não encontra alguns. Não mantém territórios e as áreas de busca de alimento sobrepõem-se de forma considerável.
O período activo do esquilo-vermelho é a manhã e ao anoitecer. Descansa durante o dia no seu ninho, evitando dois perigos dessas horas: o calor e a maior visibilidade a aves de rapina. Durante o Inverno, este descanso diurno é mais curto ou ausente, embora condições climáticas agressivas possam fazer com que o animal fique no seu ninho durante vários dias de seguida.
Os predadores arbóreos incluem pequenos mamíferos como a marta (Martes martes), o gato-bravo e o arminho, que atacam as crias; aves, como corujas, e aves de rapina como gaviões e açores. A raposa-vermelha, gatos e cães também podem ser predadores quando o esquilo se encontra no solo. O homem influencia o tamanho e mortalidade da população ao destruir ou alterar habitats, causar mortes por acidente rodoviário e controlar populações pela caça.
O esquilo-vermelho ocorre em quase toda a Europa, boa parte da Sibéria, norte da China, Península Coreana e norte do Japão.
[9] Em Portugal o esquilo-vermelho extinguiu-se no século XVI, provavelmente devido à perda de habitats. A partir dos anos 1980 a espécie começou a recolonizar o norte do país, vindo da Galiza, na Espanha.[1][10] A subespécie encontrada em Portugal parece ser S. v. fuscoater.[10]
A expansão natural de esquilos repovoou grande parte de Portugal ao norte do Rio Douro, estando a espécie presente nas áreas protegidas do Parque Nacional da Peneda-Gerês e do Parque Natural de Montesinho. Nos últimos anos a espécie foi detectada na Reserva Natural Serra da Malcata, no centro-leste de Portugal.[11]
O esquilo-vermelho também foi introduzido em áreas verdes urbanas como o Parque Florestal de Monsanto,[12] em Lisboa, e o Jardim Botânico de Coimbra.
Existem mais de quarenta subespécies identificadas de esquilo-vermelho, mas o estatuto taxonómico de algumas destas é incerto. Um estudo de 1971 reconhece a existência de 16 subespécies e serviu como base para estudos taxonómicos posteriores.[13][14]
O esquilo-vermelho encontra-se protegido na maior parte da Europa por se encontrar listado no Apêndice III da Convenção de Berna para a Conservação da Vida Selvagem e Habitats Naturais Europeus; também se encontra listado como espécie quase ameaçada na Lista Vermelha da IUCN. Nalgumas áreas, é abundante e caçado por causa da sua pelagem.
Embora não considerado sob ameaça a nível global, o número de esquilos-vermelhos diminuiu drasticamente no Reino Unido, pensando-se existir menos de 140 000 indivíduos,[15] 85% destes na Escócia. Este decréscimo na população é frequentemente associado à introdução do esquilo-cinzento (Sciurus carolinensis) provindo da América do Norte, embora a perda e fragmentação do seu habitat tenha desempenhado também um papel importante.
De forma a conservar a restante população, o governo do Reino Unido anunciou em Janeiro de 2006 um programa de abate do esquilo-cinzento, uma acção bem recebida por diversos grupos de conservação da natureza. Uma acção anterior de abate foi iniciada em 1998 na ilha de Anglesey, no norte do País de Gales, o que facilitou a recuperação natural da população do esquilo-vermelho e a reintrodução deste na floresta de Newborough.[16] Existem ainda diversos grupos locais de conservação, como o Red Squirrel Conservation em Mallerstang, Cúmbria.[17]
Fora das Ilhas Britânicas, existe uma população significativa de esquilo-cinzento em Piemonte, na Itália, onde dois pares escaparam ao cativeiro em 1948. Observou-se uma diminuição significativa do esquilo-vermelho na área após 1970 e teme-se a expansão desta espécie pela restante Europa.
O esquilo-cinzento aparenta ganhar na competição com o esquilo-vermelho por diversas razões:
As duas espécies não são antagonistas e o confronto entre ambas não é um factor no declínio das populações de esquilo-vermelho.
Uma pesquisa efectuada em 2007 mostrou que a expansão da população da marta provoca a retracção da população do esquilo-cinzento. Pensa-se que tal é devido ao maior tempo que o esquilo-cinzento passa no solo, em relação ao esquilo-vermelho, expondo-se mais à acção deste predador.[18]
O esquilo-vermelho foi muito caçado por causa da sua pelagem, que foi usada como moeda de troca no passado.
Na mitologia nórdica, Ratatosk é um esquilo-vermelho que corre acima e abaixo da árvore do mundo, Yggdrasill, e espalha boatos, tendo impelido insultos entre a águia no topo de Yggdrasill e o dragão Níðhöggr, debaixo das raízes.
O esquilo-vermelho ou esquilo-vermelho-eurasiático (Sciurus vulgaris) é uma espécie de esquilo pertencente ao género Sciurus. É um roedor omnívoro que habita árvores, sendo muito comum por toda a Eurásia.
Em Portugal, o esquilo-vermelho desapareceu no século XVI, mas nos anos 1990 populações vindas da Espanha voltaram a colonizar o norte do país. Na Grã-Bretanha e Irlanda os seus números têm decrescido, em parte devido à introdução do esquilo-cinzento americano (Sciurus carolinensis) e também devido à baixa manutenção do seu habitat. O esquilo-cinzento foi também introduzido no norte da Itália, e há o risco de que também nessa região ocorra a competição com a espécie nativa europeia.
Veverița roșie (Sciurus vulgaris) este o specie de veveriță din genul Sciurus, comună în toată Eurasia. Veverița roșie este o rozătoare arboricolă omnivoră.
În Marea Britanie, Irlanda și Italia, populația a scăzut drastic în ultimii ani. Această scădere este asociată cu introducerea de către om a veveriței gri estice (Sciurus carolinensis) din America de Nord. Cu toate acestea, populația din Scoția este din ce în ce mai stabilă[3] datorită eforturilor de conservare, gradului de conștientizare și răspândirii prădătorului natural al veveriței gri, jderul de pădure[4][5].
Veverița roșie are lungimea cap-corp de 19-23 cm, o coadă de 15-20 cm și o masă de 250-340 g. Masculii și femelele sunt de aceeași dimensiune. Veverița roșie este oarecum mai mică decât cea gri, care are lungimea cap-corp de 25-30 cm și cântărește între 400 și 800 de grame.
Coada lungă ajută veverița pentru a se echilibra și vira atunci când sare din copac în copac și fuge de-a lungul ramurilor și îi poate ține de cald în timpul somnului[6].
Veverița roșie, la fel ca majoritatea veverițelor de copac, are ghearele ascuțite, curbate, care îi permit să urce și să coboare pe trunchiuri de copaci, ramuri subțiri și chiar pereții caselor. Picioarele puternice din spate îi permit să sară între arbori. Veverița roșie poate să și înoate[7].
Blana veveriței roșii variază în culoare în funcție de perioada anului și locul în care trăiește. Există mai multe culori ale blănii, variind de la negru la roșu. Blana roșie este cea mai frecventă în Marea Britanie. În alte părți din Europa și Asia, veverițe de diferite culori co-există în cadrul populațiilor, similar culorii părului în unele populații umane. Partea ventrală a veveriței este întotdeauna de culoare albă-crem. Veverița roșie își schimbă blana de două ori pe an, trecând de la un strat subțire de vară la unul mai gros, mai închis iarna, cu smocuri la urechi considerabil mai mari (o caracteristică distinctivă a acestei specii) între august și noiembrie. O blană de culoare roșie în general, împreună cu smocuri la urechi (la adulți) și dimensiunea mai mică sunt caracteristile care disting veverița roșie de veverița gri americană[8][9][10].
Veverițele roșii ocupă păduri de conifere boreale în Europa de Nord și Siberia, preferând păduri de pin, molid și pin siberian. În Europa de Vest și Europa de Sud se găsesc în păduri de foioase, dacă amestecul de specii de arbori și arbuști oferă o mai bună sursă de alimentare pe tot parcursul anului. În cele mai multe din Insulele Britanice și în Italia, pădurile de foioase sunt acum mai puțin potrivite datorită strategiei competitive de hrănire introdusă de veverița gri[11].
Împerecherea poate avea loc la sfârșitul iernii, în februarie și martie, și în timpul verii, între iunie și iulie. Într-un an, femelele pot avea două rânduri de pui. Fiecare perioadă de reproducere produce în medie trei pui[12]. Gestația durează aproximativ 38-39 de zile. Puii sunt îngrijiți doar de către mamă și sunt născut neputincioși, orbi și surzi. Ei cântăresc între 10 și 15 grame. Corpul lor este acoperit cu păr abia la 21 de zile, ochii și urechile se deschid după trei până la patru săptămâni, iar dinții sunt dezvoltați complet la 42 de zile. Veverițele roșii tinere pot mânca solide la aproximativ 40 de zile după naștere și din acel moment pot părăsi cuibul pe cont propriu pentru a găsi hrană. Cu toate acestea, ei încă mai sug de la mama lor până la înțărcarea care are loc la 8 până la 10 săptămâni.
În perioada de împerechere, masculii detectează femelele care sunt la estru după un miros pe care acestea îl produc, și, deși nu există curtare, masculii urmăresc femelele până la o oră înainte de împerechere. De obicei, mai mulți masculi urmăresc o singură femelă până când masculul dominant, de obicei cel mai mare din grup, se împerechează cu femela. Masculii și femelele se împerechează de mai multe ori, cu mai mulți parteneri. Femelele trebuie să ajungă la un minim de masă corporală înainte de a ajunge la estru. Femele cu masa mai mare produc, în medie, mai mulți pui. Dacă hrana este limitată, reproducerea poate fi amânată. De obicei o femelă va avea primii pui în al doilea an de viață.
Veverițele roșii care supraviețuiesc prima lor iarnă au o speranță de viață de 3 ani. Indivizii pot ajunge până la 7 ani, chiar și 10 ani în captivitate. Supraviețuirea este pozitiv corelată cu disponibilitatea semințelor de arbori în perioada toamnă–iarnă. În medie, 75-85% din pui mor în prima lor iarnă, iar mortalitatea este de aproximativ 50% pentru iernile de după[13].
Veverița roșie poate fi găsită atât în păduri de conifere, cât și păduri temperate de foioase. Veverița își face un cuib din crengi între ramuri, formând o structură în formă de cupolă de aproximativ 25 până la 30 cm în diametru. Aceasta este căptușită cu mușchi, frunze, iarbă și scoarță. Folosește și scorburi și găuri făcute de ciocănitori. Veverița roșie este un animal solitar și este timid și reticent în a împărtăși hrana cu alți indivizi. Cu toate acestea, în afara sezonului de împerechere și în special în timpul iernii, mai multe veverițe roșii pot împărți un cuib pentru a-și ține de cald. Organizarea socială se bazează pe ierarhii de dominanță atât în interiorul, cât și între sexe. Deși masculii nu sunt în mod necesar dominanți către femele, animalele dominante tind să fie mai mari și mai bătrâne decât cele dominate, iar masculii dominanți tind să aibă patruleze o arie mai mare decât indivizii dominați[14].
Veverița roșie mănâncă:
Mai rar, veverițele roșii pot mânca ouă sau pui de păsări. Un studiu suedez arată că din cele 600 de stomacuri de veverițe roșii examinate, numai 4 conțineau resturi de păsări sau ouă[16][17]. Astfel, veverițele roșii pot demonstra ocazional comportament omnivor oportunistic, similar cu alte rozătoare.
Excesul de alimente este ascuns, fie îngropat, fie în colțuri sau găuri în copaci, și mâncat atunci când hrana este insuficientă. Deși veverița roșie își amintește ascunzătorile cu o mai mare șansă decât aleatoriu, memoria spațială este în mod substanțial mai puțin precisă și durabilă decât la veverița gri[18]. Prin urmare, de multe ori este necesar ca veverița să caute hrana atunci când are nevoie, iar multe ascunzători nu sunt găsite din nou.
Între 60% și 80% din perioada activă este petrecută căutând hrană[19]. Perioada de activitate a veveriței roșii este dimineața, după-amiaza târziu și seara. De multe ori se odihnește în cuibul său în mijlocul zilei, evitând căldura și riscul de a deveni vizibile pentru păsările de pradă, care sunt periculoase în timpul acestor ore. În timpul iernii, acest odihna din timpul amiezii este de multe ori mult mai scurtă, sau chiar absentă, deși condițiile meteorologice dure pot face ca animalul să rămână în cuib pentru câteva zile.
Nu există teritorii asumate de veverițele roșii, iar zonele de hrănire ale indivizilor se suprapun considerabil.
Prădătorii includ mamifere mici, cum ar fi jderul de copac, pisicile sălbatice și hermelinele, care vânează pui. Păsări, printre care bufnițe și răpitoare precum uliul, pot ataca veverița roșie. Vulpea roșie, pisicile și câinii pot prăda veverița roșie atunci când aceasta este pe pământ. Oamenii influențează mărimea populației și mortalitatea veveriței roșii prin distrugerea sau modificarea habitatelor, prin provocarea accidentelor rutiere, precum și prin introducerea veverițelor gri ne-native din America de Nord.
Veverița gri și veverița roșie nu sunt direct antagonice, iar conflicte violente între aceste specii nu reprezintă un factor pentru scăderea populației de veverițe roșii[20]. Cu toate acestea, veverița gri poate să reducă populația de veverițe roșii populației ca urmare a mai multe motive:
În Regatul Unit, din cauza circumstanțelor de mai sus, populația a scăzut astăzi la mai puțin de 160.000 de veverițe roșii (120.000 din acestea sunt în Scoția)[24]. În afara Regatului Unit și a Irlandei, impactul concurenței din partea veveriței gri a fost observat în Piemont, Italia, unde două perechi au scăpat din captivitate în 1948. O scădere semnificativă a populației de veverițe roșii în zonă a fost observată începând din 1970 și există temeri că veverița gri s-ar putea extinde în restul Europei.
Veverița roșie este o specie protejată în cele mai multe țări din Europa, așa cum este prevăzut în Apendicele III al Convenției de la Berna. Aceasta este menționată ca fiind neamenințată cu dispariția pe Lista roșie a IUCN. Cu toate acestea, în unele zone este prezentă din abundență și este vânată pentru blana sa.
Deși nu este considerată a fi sub orice fel de amenințare la nivel mondial, prezența veveriței roșii a scăzut drastic în Marea Britanie, mai ales după ce veverițele gri au fost introduse din America de Nord în anii 1870. Se crede că mai puțin de 140.000 de exemplare mai existau în 2013[15], din care aproximativ 85% în Scoția. Insula Wight este cel mai mare sanctuar pentru aceste animale în Anglia. O organizație caritabilă locală, Wight Squirrel Proiect[25], susține conservarea veveriței roșii pe insulă, iar oamenilor le este recomandat activ să raporteze orice veveriță gri invazivă. Populația în scădere din Marea Britanie este adesea atribuită introducerii veveriței gri din America de Nord[26], dar pierderea și fragmentarea habitatului său a jucat de asemenea un rol.
Prin contrast, veverița roșie poate reprezenta o amenințare dacă este introdusă în regiuni din afara zonei native. Aceasta este clasificată ca fiind un „organism interzis” în Noua Zeelandă, prin Legea Substanțelor Periculoase și Organismelor 1996, împiedicând astfel importul în țară[27].
În ianuarie 1998, eradicarea veveriței gri nord-americane a început în nordul Țării Galilor, în insula Anglesey. Acest lucru a facilitat recuperarea naturală a micii populații rămase de veverițe roșii. Ulterior au fost reintroduse cu succes veverițe roșii în arboretele de pin din Pădurea Newborough[28]. Au urmat apoi reintegrări în păduri de foioase, iar astăzi insula are cea mai mare populație de veverițe roșii din Țara Galilor. Insula Brownsea din Poole Harbour este, de asemenea, populată exclusiv de veverița roșie, cu aproximativ 200 de indivizi.
Inițiative similare în sudul Scoției și nordul Angliei se bazează pe controlul veveriței gri ca fundament al strategiei de conservare a veveriței roșii. În 1996 a fost înființat un program local cunoscut sub numele de „North-East Scotland Biodiversity Partenership”, element al Planului de Acțiune privind Biodiversitatea la nivel național[29]. Acest program este administrat de către Grampian Squirrel Society cu scopul de a proteja veverița roșie. Programul se concentrează pe zonele Banchory și Cults. În 2008, Scottish Wildlife Trust a anunțat un proiect de patru ani care a început în primăvara anului 2009, numit „Saving Scotland's Red Squirrels”[30].
Alte proiecte importante sunt cele din Pădurea Greenfield, inclusiv zonele-tampon Mallerstang, Garsdale și Widdale[31], Pădurea Kielder din Northumberland și Formby. Aceste proiecte au fost inițial parte din campania „Save Our Squirrels” care urmărește să protejeze veverițele roșii în partea de nord a Angliei, dar acum fac parte dintr-un parteneriat de conservare de cinci ani, condus de guvern, numit „Red Squirrels Northern England”[32].
Cercetări întreprinse în 2007 în Marea Britanie consideră jderul de pin ca responsabil de reducerea populației de veverițe gri invazive. Un aria de răspândire are populației de jderul se suprapune cu cel al veveriței gri, populația acestor veverițe scade. Se crede că, deoarece veverița gri petrece mai mult timp pe pământ decât cele roșii, ele sunt mult mai expuse contactului cu acest prădător[33].
În octombrie 2012, patru masculi și o femelă de veveriță roșie, luați de la British Wildlife Centre, au fost transportate la Tresco în Insulele Scilly cu elicopterul, și lăsate în Abbey Wood, în apropiere de Abbey Gardens. Doar doi indivizi au supraviețuit, iar alți douăzeci au fost transportați și lăsați acolo în octombrie 2013[34]. Deși veverița roșie nu este indigenă în Insulele Scilly, cei care au sprijinit acest efort intenționează să utilizeze Tresco ca pe un „paradis” pentru mamiferul pe cale de dispariție , deoarece insulele sunt lipsite de prădători, precum vulpi, și de variola veveriței purtat de veverița gri[35][36].
Veverița Nutkin este un personaj, mereu ilustrat ca veveriță roșie, în cărțile pentru copii în limba engleză scrise de Beatrix Potter.
'Ekorren' (Veverița) este un cântec foarte cunoscut și apreciat pentru copii în Suedia. Text și versuri de Alice Tegnér, în 1892.
În mitologia nordică, Ratatoskr este o veveriță roșie care aleargă în sus și în jos cu mesaje în arborele lumii, Yggdrasil, și răspândește bârfele. În special, el transmite mesajele dintre vulturul anonim din vârful Yggdrasill și dragonul Nidhogg de sub rădăcinile sale.
Veverița roșie era vânată pentru blană. În Finlanda, blănurile de veveriță au fost folosite ca monedă de schimb în antichitate, înainte de introducerea monedelor[37]. Expresia „blană de veveriță” încă este folosită ca referință la bani. S-a sugerat că tocmai comerțul cu blană de veveriță roșie, extrem de apreciată în perioada medievală și intens tranzacționată, poate fi responsabil pentru epidemiile de lepră în Europa medievală. În Marea Britanie, lepra s-a răspândit la început în Anglia de Est, unde blănurile de veveriță erau tranzacționate, iar tulpina bacteriei este aceeași cu cea găsită în veverițele roșii de astăzi pe Insula Brownsea[38][39]. Cu toate acestea, nu există cazuri de lepră transmise de la veveriță la un om de sute de ani[40].
Au fost descrise peste 40 de subspecii de veveriță, dar statutului taxonomic al unora dintre acestea este incert. Un studiu publicat în 1971 recunoaște 16 subspecii și a servit ca bază pentru studii taxonomice ulterioare[41][42]. Deși validitatea unor subspecii este incertă din cauza variației mari între veverițele roșii chiar și într-o singură regiune[42], unele subspecii sunt relativ distincte și una dintre acestea, S. v. meridionalis din Italia de sud, a fost ridicată la rangul de specie de stare sub numele de veverița neagră calabreză în 2017[43]. În prezent, există 23 de subspecii recunoscute de veveriță roșie[2]. Studiile genetice arată că o altă subspecie, S. v. hoffmanni din Sierra Espuña în sud-estul Spaniei (mai jos inclusă în S. v. alpinus), merită recunoașterea ca specie distinctă[44].
.jpg)
_Sciurus_vulgaris.jpg)
_06.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
_Sciurus_vulgaris.jpg)
.jpg)
_Sciurus_vulgaris.jpg)
|url=. Gol.. Holappa.info. Retrieved on 25 July 2013. |url=. Gol.. Retrieved 11 November 2016. Veverița roșie (Sciurus vulgaris) este o specie de veveriță din genul Sciurus, comună în toată Eurasia. Veverița roșie este o rozătoare arboricolă omnivoră.
În Marea Britanie, Irlanda și Italia, populația a scăzut drastic în ultimii ani. Această scădere este asociată cu introducerea de către om a veveriței gri estice (Sciurus carolinensis) din America de Nord. Cu toate acestea, populația din Scoția este din ce în ce mai stabilă datorită eforturilor de conservare, gradului de conștientizare și răspândirii prădătorului natural al veveriței gri, jderul de pădure.
Veverica obyčajná[2][3] (iné názvy: veverica stromová[4], veverica hrdzavá[5], nepresne: veverička obyčajná[6]; lat. Sciurus vulgaris), je cicavec z čeľade vevericovité. Obýva celú Palearktídu. Výskyt na Slovensku bol doložený na 73,1 % územia, chýba len v bezlesných oblastiach a v mäkkých lužných lesoch. Je dobre prispôsobená životu na stromoch.
Veverica obyčajná dosahuje dĺžku tela 20 – 27 cm s dĺžkou chvosta 18 cm a hmotnosťou 210 – 410 gramov.[3] Chrbát má červenohnedý, sivočervený (najmä na nížine, hnedý až čierny (vo vyšších polohách), brucho biele, huňatý chvost.[3] V zime majú sivý nádych a ušnice s výraznejšími štetinkami.[3] Aktívna je najmä cez deň. Žije na stromoch, veľmi dobre sa šplhá a skáče. Pohybuje sa veľmi šikovne aj po tých najvyšších konároch. Pri skokoch jej pomáha udržiavať rovnováhu dlhý huňatý chvost. Rýchlo sa šplhá ale rýchlo sa pohybuje aj po zemi.
Zo 429 mapovacích kvadrátov DFS sa celkovo vyskytol v 315 (73,1 % rozlohy Slovenska, do roku 1964 len v 59, 13,7 %) v nadmorských výškach 110 (Číčov) – 1 700 m n. m. (vo Vysokých Tatrách).[2]
Veverica obyčajná žije v lesoch rôzneho druhu. Vyhýba sa len mäkkému lužnému lesu. Podmienkou je, aby mala k dispozícii stromy vo veku, kedy už plodia. Okrem lesov obýva parky, cintoríny, záhrady a stromoradia so starými stromami.[2]
Stavia guľaté hniezda z vetvičiek, trávy a machu, obýva aj dutiny stromov a staré hniezda. V zime nehibernuje.[3] Počas tuhej zimy veverice čerpajú zo svojich letných a jesenných potravinových zásob, alebo spia v hniezde a sú málo aktívne. V čase rozmnožovania, od februára do septembra[2], vykazujú najväčšiu aktivitu.[3] Ročne máva 1 – 2[3] vrhy s 3 – 5[3] (8)[2] holými, slepými mláďatami. Gravidita trvá 35 – 42 dní.[2][3] Oči otvárajú po 4 týždňoch a živia sa materským mliekom približne 6 týždňov[7], osamostatňujú sa v 8. týždni, ako ročné pohlavne dospievajú a žijú priemerne 5 – 6 rokov.[2][3]. Schopnosť lúskať orechy a šišky je vrodená, ale cvičením sa zdokonaľuje. Pomocou dlhých ostrých pazúrov sa dokáže dokonale šplhať po kmeňoch stromov. Kvôli jej malej hmotnosti dokáže liezť aj na vysoké, tenké vetvičky.
Zbiera semená, púčiky, kôru a lyko ihličnatých a listnatých stromov, bobule, huby, machy, lišajníky. Konzumuje aj živočíšnu potravu, hmyz, húsenice, článkonožce, vajcia (škrupiny kvôli vápniku), mláďatá vtákov.[2] V čase dostatku potravu si robí zásoby semien aj iných plodov v dutinách stromov.[3]
Hrdzavá forma
Tmavá forma
Stavia si guľaté hniezda na stromoch
Mláďa
Mláďa vo veku niekoľkých týždňov
Mláďa pri vchode do stromovej dutiny, vyzýva ostatné do hry
Kosti veverice
Typické pobytové znaky – zvyšky po konzumácii
Stopy v snehu
Commons ponúka multimediálne súbory na tému Veverica obyčajná
Wikidruhy ponúkajú informácie na tému Veverica obyčajná
Tento článok týkajúci sa živočíchov je zatiaľ „výhonok“. Pomôž Wikipédii tým, že ho doplníš a rozšíriš. Veverica obyčajná (iné názvy: veverica stromová, veverica hrdzavá, nepresne: veverička obyčajná; lat. Sciurus vulgaris), je cicavec z čeľade vevericovité. Obýva celú Palearktídu. Výskyt na Slovensku bol doložený na 73,1 % územia, chýba len v bezlesných oblastiach a v mäkkých lužných lesoch. Je dobre prispôsobená životu na stromoch.
Navadna veverica (znanstveno ime Sciurus vulgaris), je vrsta veverice, ki poseljuje zmerna in hladna območja Evrazije, na vzhod pa seže vse do tihomorskih obal. Prilagojena je življenju na drevju.
Po barvi je močno spremenljiva in tudi v istem kraju so lahko osebki različnih barv. Kožuh je lahko rdeč, rjav, siv ali črn. Trebuh pa je vedno bel. Poleti je dlaka kratka in po zgornji strani telesa rumenkastorjava in črna. V avgustu in novembru se letni kožuh spremeni. Zimski kožuh ima debelejšo dlako, ki je tudi temnejša in bolj siva. Tudi ušesni čopki so takrat daljši. Zraste do 20 cm v dolžino, prav tako njen rep.
Ima razmeroma drobne kosti in košat rep, ki je približno enako dolg kot trup. Pri plezanju in skakanju ga uporablja kot pomoč za ravnotežje. Ponoči služi veverici rep za pokrivalo in ohranjanje toplote telesa. Premikanje repa kaže na počutje in razpoloženje živali.
Brki so dolgi in občutljivi. Uporablja jih za orientacijo. Veverica ima občutljive dlake tudi na sprednjih tačkah, na trebuhu in na prirastišču repa.
Ima zelo oster vid, ne loči pa barvnih odtenkov.
Na vseh prstih, razen prednjega palca, ima dolge in ostre kremplje.
Navadna veverica živi v raznih tipih gozdov, najbolj pogosto pa v iglastih. Ustrezajo ji sklenjene gozdne površine, ki merijo najmanj 50 ha. Dejavna je podnevi. Ko se giblje na tleh, ostaja ves čas v bližini dreves. Izven časa parjenja je navadna veverica samotarka in deli gnezdo z drugimi sovrstnicami predvsem v času mrzle zime.
Ob vzburjenju se oglaša z ostrim "tjuk, tjuk, tjuk".
Hrani se pretežno z rastlinsko hrano - sadje, semena, glive in zelišča. Hrani se tudi z jajci in mladimi ptiči ter žuželkami. Hrano skladišči.
Velik del življenja iščejo hrano. Kolikor hrane ne morejo pojesti jo zakopljejo ali skrijejo v gostem grmovju ali na kakem varnem prostoru v bližini dreves, da lahko hrano kasneje poje. Gozdarji veveric ne marajo preveč, ker glodajo drevesno skorjo v krogu in poškodujejo drevo, ki lahko odmre.
Veverica je spolno zrela z 11 meseci. Razmnožuje se le, če ima dovolj hrane na razpolago. Pari se praviloma med decembrom in v začetku julija. Samci zasledujejo samice visoko v vrhovih dreves in jih pripravijo do parjenja. Ko se parjenje izvrši, samica naredi udobno gnezdo. Samica je breja 38 dni. V enem letu ima lahko eno ali dve legli. Mladičev je v leglu do 5 in so ob rojstvu goli. Prvih 12 tednov so v gnezdu, kjer zanje skrbi mati. Ostaja v bližini gnezda in jih prihaja redno dojiti, kajti mladiči so slepi in spregledajo šele po štirih tednih. Veliko okroglo gnezdo iz vejic je v drevesni rogovili ali pa tudi v duplini. Mati ga mehko nastelje, z mahom in slamicami da mladičev ne zebe. Pogosto se veverice naselijo v opuščene dupline žoln, pogosto pa tudi v gnezda vran in srak.
Pri nas so navadne veverice po hrbtu rdečkastorjave ali rjave, zelo redko rdečkaste, po trebuhu pa so vselej bele.
Navadna veverica (znanstveno ime Sciurus vulgaris), je vrsta veverice, ki poseljuje zmerna in hladna območja Evrazije, na vzhod pa seže vse do tihomorskih obal. Prilagojena je življenju na drevju.
Ekorre[2] (Sciurus vulgaris), även känd som Röd Ekorre eller Europeisk Ekorre, är en trädlevande gnagare med yvig svans som förekommer i Palearktis.
Ekorren är rödbrun på ovansidan men blir vintertid gråare (i vissa nordliga områden helt grå, varvid pälsen kallas gråverk). Undersidan är gräddvit.[3] Variationer i pälsfärg gör att vissa stammar är mörkare eller gråare. Pälsen skiftas två gånger årligen. Vinterpälsen är tjockare och längre, och har också markanta örontofsar vilket andra ekorrarter saknar. Ekorren skiftar till vinterpäls mellan augusti och november. Pälsen av ungdjur är svartbrun eller rödbrun. Kroppslängden uppgår till 24–30 centimeter förutom svansen som är 17–20 centimeter. Vikten är mellan 200 och 450 gram. Hanen och honan är lika stora.[3]
Ekorren har en karakteristisk svans, vars syfte tros vara att hjälpa till att hålla balansen när den hoppar mellan grenar och att hålla ekorren varm när den sover.[4] Frambenen är kortare än bakbenen och har rudimentär tumme. Den har långa, vassa, krökta klor som hjälper den att klättra i träd. Ögonen är stora och utstående.
Lätet är smattrande eller tjattrande, men även andra ljud förekommer.[3] Varningsropet är ett metalliskt "tjiuck".
På marken rör den sig uteslutande genom språng. Spåren som den efterlämnar har de större bakfötterna först och de mindre framfötterna bakom, båda sida vid sida. Avtrycken består av fem spretande tår i bakfotsspåret och fyra i framfotsspåret.[5]
Ekorren förekommer i hela Europa och norra Asien, nordgränsen för utbredningsområdet går vid tundran, och sydgräns går från Medelhavet över Kaukasus, södra Uralbergen, centrala Mongoliet till nordöstra Kina.[1]
Över 40 underarter av ekorren har beskrivits. En studie 1971 reducerade dessa till 16 underarter och utgör grunden för senare taxonomiska studier kring arten.[6] [7]
I alfabetisk ordning
I Sverige är ekorren vanlig i skogsområden i hela landet, med undantag endast för fjällbjörkskogen, där den förekommer sällsynt.
Ekorren lever främst i barrskog men finns även i lövskog.[3] Den trivs i städernas parker och trädgårdar. Ekorren är vanligen aktiv på morgonen och sent på kvällen. Mitt på dagen vilar den ofta i sitt bo för att undvika värme och fåglar. På vintern är dagsvilan kortare. Vid dåligt väder kan ekorren stanna i boet i flera dagar i sträck.[3]
Ekorrar lever ensamma och delar helst inte mat med andra. Utanför parningssäsongen och på vintern kan flera ekorrar dela bo för att hålla värmen. Ekorren är ganska oskygg för människor, och därför är det ett av de skogsdjur vi ser oftast.
De skogslevande individerna rör sig över områden, som för honor vanligen sträcker sig cirka 20 hektar, och cirka 100 hektar för hanar. I blandad skogs- och jordbrukslandskap rör sig honorna cirka 4 hektar och hanarna cirka 10 hektar. En förklaring till skillnaden mellan könen kan vara att honorna begränsar sig till vad som behövs för att föda upp ungarna medan hanarna är intresserade av att para sig med så många honor som möjligt.[5]
Naturliga hot är större rovfåglar som ugglor, duvhök, vildkatt och trädmård. Hermelin tar ungar. Ekorrar som överraskas på marken kan ibland falla offer för hundar, tamkatter eller räv.
Ekorrar bygger ett bo av ris eller kvistar, eller övertar andras, vilket då ofta är större övergivna fågelbon.[4] Nästan vad som helst i ett träd duger men den föredrar håligheter, exempelvis gamla hackspettbon, men även holkar
Dräktighetstiden är 32–40 dygn. Ekorren är polygam och har individuellt varierande parningsrytm, varför nyfödda ungar kan påträffas hela våren och sommaren. Ungarna är 1–7 i varje kull, honan får 2 eller 3 kullar per år, den första i februari eller mars. De blinda ungarna öppnar ögonen efter omkring 14 dagar och lämnar boet efter 5–6 veckor men blir kvar i födelseområdet till hösten. Ungarna diar i 10 veckor och börjar äta fast föda vid 7 veckors ålder. Vid 12 månaders ålder är ekorren könsmogen. Livslängden i det vilda är normalt ca 3 år, men vissa individer blir ända upp till 6–7 år gamla, och i fångenskap ännu äldre.[3]
Huvudfödan är växtföda, så som barrträdsfrön och -blommor, framförallt granens hanblommor. Den äter också ekollon, nötter, tallbark, svampar, bär och bladlöss.[4] Ekorren efterlämnar sig kottar som är ofullständigt rensade. Tvärtemot vad som normalt antas kan inte den röda ekorren effektivt smälta ekollon (vilket däremot den grå ekorren kan).
Det kan noteras att denna art varken äter fågelungar eller fågelägg. Det är en myt, som avfärdades under tjugohundratalet efter forskning, där maginnehållet från 600 ekorrar analyserades.[9] Endast i mindre än ett fall på hundra (0,67 procent) återfanns liknande innehåll, vilket efter analys kunde förklaras med att ekorren, för sin kalcium-metabolism, endast intagit rester av ben eller äggskal.
Den kan även klättra på andra ytor än bark. På grovt putsade fasader kan den exempelvis klättra ända till takfallet, för att söka mat.
De kan ta bort bark från träd för att komma åt saven. 60–80 procent av den vakna tiden går åt till att äta och samla mat. Överbliven mat sparas i gömmor, nedgrävda eller i hål i träd, som den kan äta när det blir brist på mat. Ekorren kommer inte alltid ihåg var den gömt maten och får därför leta efter den igen när det behövs. Många gömmen återfinns aldrig. Ekorrar har inga revir utan flera ekorrar kan leta mat inom samma område.
I Europa är ekorren hotad eller undanträngd av den introducerade grå ekorren, främst i Storbritannien och Italien, och utsatt för habitatfragmentering. Den grå ekorren förefaller kunna tränga undan den röda med stort genomslag.[1] Förrymda djur i Italien har lokalt kraftigt decimerat den röda populationen och i England är populationen av röd ekorre kraftigt reducerad så långt norrut som till skotska gränsen. Grå ekorre sprider sjukdomar som en form av parapoxvirus som är dödliga för röd ekorre och den kan utnyttja viss föda mer effektivt, bland annat ekollon. Undanträngningen är inte aktiv utan består i försvagning från sjukdom och minskat födounderlag. Den röda ekorren reproducerar sig också långsammare när populationen utsätts för tryck. På grund av detta klassificerade Internationella naturvårdsunionen (IUCN) länge röd ekorre som nära hotad (NT) men kategoriserar numera arten som livskraftig (LC).[1]
Ekorrar har fint skinn som tidigare var värdefullt varför jakt på arten tidigare var vanlig. Numera har skinnet obetydligt värde.
Ratatosk är i nordisk mytologi en mytisk ekorre som kilar upp och ner för stammen av Yggdrasil med meddelanden.[10]
Den heraldiska termen vair syftar på ekorrskinn (se också gråverk).
I gammal folktro fanns det diverse uppfattningar om ekorrar, att man riskerade att få epilepsi om man åt ekorrkött och att pulvriserad ekorrhjärna var ett medel mot svindel. Ekorrtänder användes också som spådomsredskap.[5]
I modern kultur omnämns ekorrar tämligen ofta och normalt på ett positivt sätt. På många håll i världen ges ekorrens vana att gömma undan mat något större vikt än i svenska sammanhang[källa behövs] - dess engelska namn squirrel kan användas som verb med ungefärlig betydelse hamstra.[11]
Ordet ekorre har en svårtydd etymologi och det är inte entydigt att namnet har samband med ek, förleden kan komma av ett äldre ord för "rörlig" eller vara ljudhärmande. Dialektala namn på ekorren är bland annat granoxe, gråskinn, kurre, furufnatt och fnatt[12]. Det svenska ordet för ekorre har sitt ursprung i det fornnordiska ordet ikorne eller ikorn.[13]
Under antiken antogs att ekorren har sin långa svans för att ge sig själv skugga. Därför kallades djuret på grekiska för σκιοῦρος skiuros (’skuggsvans’), som även återfinns i släktets vetenskapliga namn.[14]
Wikimedia Commons har media som rör Ekorre.
Wikispecies har information om Sciurus vulgaris.
Ekorre (Sciurus vulgaris), även känd som Röd Ekorre eller Europeisk Ekorre, är en trädlevande gnagare med yvig svans som förekommer i Palearktis.
Kızıl sincap (Sciurus vulgaris), sincapgiller (Sciuridae) familyasından Avrasya'ya özgü, ağaçlarda yaşayan bir kemirici türü.
Başının tepesinden kuyruğuna kadar uzunluğu, 34 cm ila 43 cm , ağırlığı 250 ila 340 g olur. Kızıl sincaplar iğne yapraklı ormanlarda yaşarlar, ama geniş yapraklı ormanlarda da yaşayabilirler. Sincaplar genelde ağaçların tohumlarıyla beslenirler. Bunun yanında mantar, yumurta, meyveler ve yavru kuşları da yiyebilirler. Sincaplar eski ağaçkakan yuvalarında yaşarlar, yuvanın içini yosun, ağaç kabuğu, yaprak ve otlarla döşerler.
Baş düşmanları zerdeva, yaban kedisi, atmaca, baykuş,yılan, şahin, tilki gibi hayvanlardır. Sincapların nesli, dünya çapında tehlikede olmasa da Türkiye'de kürkleri için avlanmadan dolayı nesilleri tehlikededir.
Kızıl sincap (Sciurus vulgaris), sincapgiller (Sciuridae) familyasından Avrasya'ya özgü, ağaçlarda yaşayan bir kemirici türü.
Başının tepesinden kuyruğuna kadar uzunluğu, 34 cm ila 43 cm , ağırlığı 250 ila 340 g olur. Kızıl sincaplar iğne yapraklı ormanlarda yaşarlar, ama geniş yapraklı ormanlarda da yaşayabilirler. Sincaplar genelde ağaçların tohumlarıyla beslenirler. Bunun yanında mantar, yumurta, meyveler ve yavru kuşları da yiyebilirler. Sincaplar eski ağaçkakan yuvalarında yaşarlar, yuvanın içini yosun, ağaç kabuğu, yaprak ve otlarla döşerler.
Baş düşmanları zerdeva, yaban kedisi, atmaca, baykuş,yılan, şahin, tilki gibi hayvanlardır. Sincapların nesli, dünya çapında tehlikede olmasa da Türkiye'de kürkleri için avlanmadan dolayı nesilleri tehlikededir.
Цей вид вивірок має надзвичайно велику кількість вернакулярних назв. У літописних джерелах його називали віверицею, пізніше — виверицею, у суміжних мовах отримали поширення дуже різноманітні словоформи на основі «vever» — «ваверка» у Білорусі, «voverė» у Литві, «вивірка» в Україні, «veverka» в Чехії, «veverica» у Словаччині, «veveriţă» в Румунії тощо. Східні популяції іменують «векша» (європейська частина Росії) та «телеутка» (Сибір, Алтай). Остання форма інтродукована в Україні.
В українській мові на Наддніпрянщині на позначення цього виду здебільшого використовували слово "білка", про що свідчить зокрема Іван Огієнко у своєму Стилістичному словнику української мови (виданому у Львові 1924 року).[8][6] Більшість загальних словників української мови різних часів (зокрема словник Грінченка 1907 року[9], Історичний словник під редакцією Тимченка[10], Енциклопедія українознавства під редакцією Кубійовича[5]) подають слова «білка» та «вивірка» як синоніми, а той же Іван Огієнко надає терміну «вивірка» перевагу.
Етимологічно походження слова білиця (білка) виводять від давньої традиції іменувати коштовне (насамперед кунове) хутро як «біла».[11] Згідно з 7-томним Етимологічним словником української мови в давньоукраїнських текстах слово "білка" позначало лише рідкісний вид білих вивериць («бѣла вѣверица»).[12]
Вивірка поширена по всій лісовій зоні Євразії, включаючи гірські райони. В Україні вивірки мешкають переважно в межах лісової зони (Полісся, Лісостеп), проте завдяки численним спробам їх розселення зустрічаються у паркових зонах і приміських лісах багатьох районів, у тому числі й у межах степової зони (наприклад, Донецьк, Дніпро, Луганськ).
На північний схід від України поширений підвид Sciurus vulgaris ognevi Migulin, 1928 відомий як "вєкша", або "бєлка".
S. vulgaris не проявляє статевий диморфізм у розмірах або кольорі хутра. Розміри (у мм): довжина тіла і голови, 206–250, довжина хвоста, 150–205, довжина задніх ступнів, 51–63, довжина вуха, 25–36.
Спинне хутро рівномірно темне, але варіює в кольорі від темно-коричневого до червоно-коричневого або від яскраво-каштанового до сіро-коричневого або чорного. Зимове хутро товсте, від темно-червоного до коричневого, сірого або майже чорного кольору на верхніх частинах тіла; густий червоно-коричневий чуб на вухах 2,5–3,5 см довжиною; хвіст має густе волосся від темного червоно-коричневого чи чорного кольору. Низ блідий, білий або кремовий. Літнє хутро червонувато-коричневого або каштанового кольору зверху; вушний чуб малий або відсутній; хвіст негусто вкритий волоссям від каштанового до кремово-білого кольору.
Колір має широку географічну варіацію. Спинний колір може бути від темно-червоного до коричневого, сірого, синюватого кольору. Хвіст, ноги, вуха і пучки волосся на вухах можуть бути одного кольору або контрастні зі спиною. Зубна формула: i 1/1, c 0/0, p 2/1, m 3/3 = 22.
2n = 40, FN = 70 і 72 хромосоми.
Розмноження може відбуватись з грудня-січня, коли самці та самиці 9–10 місяців і старші стають сексуально активними, до серпня-початку жовтня, коли останній виводок перестає годуватись молоком. Два піки розмноження є протягом одного року зі спаровуванням взимку і навесні, що веде до весняних (лютий-квітень) та літніх (травень-серпень) приплодів, відповідно. Система парування: полігамно-безладна. Вагітність триває 38–39 днів, народжується від 4 до 10 (найчастіше 5—7) дитинчат. Малюки сліпі, глухі і голі при народженні, маса 10–15 г. Волосся покриває тіло за 21 день. Слух з'являється на 28–35 день, відкриваються очі на 28–32 день, годування молоком триває 8—10 тижнів чи більше.
Вид надзвичайно мінливий за забарвленням і особливостями біології та екології. Окремі групи підвидів мають власні імена. Зокрема, у Карпатах та багатьох інших гірських регіонах мешкають темно-бурі (майже чорні) вивірки. На сході Європи мешкають світлі форми, яких в європейські частині Росії називають «векша» [1]. Далі на схід — у Сибіру, на Алтаї та інших місцевостях мешкає особлива група підвидів, що має назву «телеутка» [2] — вивірки з сірим (особливо у зимовий час) забарвленням хутра, часто з особливим ледь помітним хвилястим малюнком.
Багато описів присвячено мінливості забарвлення хутра. Розрізняють «сірохвосток», «бурохвосток» тощо. В Україні проводять детальні дослідження мінливості чорної й червоної форм, які межують у Прикарпатті й Закарпатті (Зізда, 2006, 2008 та ін.).
В Україні цей вид представлений 4-ма підвидами:
Чисельність вивірок коливається в залежності від кліматичних умов і від врожаю основної поживи — насіння хвойних і бука. Найчисленнішою в Україні є вивірка карпатська, кількість якої в роки масового її розмноження досягає 114 особин на 1000 га лісових угідь.
Вивірка звичайна має велике промислове значення як хутровий звір. В Україні промисел вивірок раніше здійснювали в Карпатах і на Поліссі.
Вивірка лісова є видом-символом кількох міст. Зокрема, цей вид
Прапор Ківерців (Волинська область)
Ахінґер (Wiewiórka) — польський родовий герб
Вивірку часто згадують у фольклорі. Серед інших є українська народна казка «Дві вивірки», про ліниву й дбайливу вивірку, які врешті подружилися і разом запасали на зиму харчі.
Підвиди
Sóc đỏ hay còn gọi sóc đỏ á-âu (danh pháp khoa học: Sciurus vulgaris) là một loài sóc cây trong chi Sciurus, họ Sóc, bộ Gặm nhấm. Loài này được Linnaeus mô tả năm 1758.[2]. Chúng là một loài động vật gặm nhấm sống trên cây ăn tạp, phổ biến khắp Âu-Á.
Tại Đại Anh và Ireland, số đã giảm mạnh trong những năm gần đây, một phần vì sự du nhập của sóc xám miền Đông (Sciurus carolinensis) từ Bắc Mỹ.
Sóc đỏ có chiều dài đầu thân tiêu biểu từ 19–23 cm (7,5–9 in), chiều dài từ đầu đến đuôi từ 15 đến 20 cm (5,9-7,9 in) và khối lượng 250-340 g. Con đực và con cái có bề ngoài và kích thước cơ thể giống nhau. Những con sóc đỏ hơi nhỏ hơn so với con sóc xám miền Đông với chiều dài đầu và cơ thể từ 25 đến 30 cm (9,5–12 in) và nặng từ 400 và 800 g (14 oz đến 1,8 lb). Người ta cho rằng cái đuôi dài sẽ giúp các con sóc để cân bằng và lái khi nhảy từ cây này sang cây và chạy dọc theo ngành, có thể giữ nó ấm trong khi ngủ.
Một số nghiên cứu gần đây cho rằng số lượng loài sóc đỏ đang giảm đi nhanh chóng[4][5]
Có hơn 40 phụ loài sóc đỏ nhưng tình trạng một số phân loài vẫn chưa chắc chắn. Một nghiên cứu năm 1971 công nhận 16 phụ loài và đã được dùng làm cơ sở cho công tác phân loài sau đó.[6][7] Hiện tại có 23 phân loài được công nhận.[8]
.jpg)
Sóc cây
phân loài Sciurus vulgaris mantchuricus
.jpg)
.png)
|accessdate= (trợ giúp) |accessdate= (trợ giúp) (tiếng Anh)
(tiếng Việt)
Sóc đỏ hay còn gọi sóc đỏ á-âu (danh pháp khoa học: Sciurus vulgaris) là một loài sóc cây trong chi Sciurus, họ Sóc, bộ Gặm nhấm. Loài này được Linnaeus mô tả năm 1758.. Chúng là một loài động vật gặm nhấm sống trên cây ăn tạp, phổ biến khắp Âu-Á.
Tại Đại Anh và Ireland, số đã giảm mạnh trong những năm gần đây, một phần vì sự du nhập của sóc xám miền Đông (Sciurus carolinensis) từ Bắc Mỹ.
Sóc đỏ có chiều dài đầu thân tiêu biểu từ 19–23 cm (7,5–9 in), chiều dài từ đầu đến đuôi từ 15 đến 20 cm (5,9-7,9 in) và khối lượng 250-340 g. Con đực và con cái có bề ngoài và kích thước cơ thể giống nhau. Những con sóc đỏ hơi nhỏ hơn so với con sóc xám miền Đông với chiều dài đầu và cơ thể từ 25 đến 30 cm (9,5–12 in) và nặng từ 400 và 800 g (14 oz đến 1,8 lb). Người ta cho rằng cái đuôi dài sẽ giúp các con sóc để cân bằng và lái khi nhảy từ cây này sang cây và chạy dọc theo ngành, có thể giữ nó ấm trong khi ngủ.
Một số nghiên cứu gần đây cho rằng số lượng loài sóc đỏ đang giảm đi nhanh chóng
Бе́лка обыкнове́нная, или ве́кша[1][2] (лат. Sciurus vulgaris, «белка обыкновенная») — грызун из семейства беличьих. Единственный представитель рода белок в фауне России.
В разговорной речи и художественной литературе часто обозначается как «рыжая белка», что приводит к путанице, так как в США, Канаде этим же термином обозначается красная белка — представитель рода Tamiasciurus.
Это мелкий зверек типично беличьего облика, с вытянутым стройным телом и пушистым хвостом с «расчёсом». Длина её тела 19,5—28 см, хвоста — 13—19 см (примерно 2/3 длины тела); вес 250—340 г. Голова округлая, с большими чёрными глазами. Уши длинные, с кисточками, особенно выраженными в зимний период. На мордочке, передних лапах и брюхе растут чувствительные вибриссы. Задние конечности заметно длиннее передних. Пальцы с цепкими острыми когтями. Волосы по бокам хвоста достигают длины в 3—6 см, отчего хвост имеет уплощённую форму.
Зимний мех у белки высокий, мягкий и пушистый, летний — более жёсткий, редкий, и короткий. По изменчивости окраски белка держит одно из первых мест среди животных Палеарктики. Её окраска меняется сезонно, по подвидам и даже в пределах одной популяции. Летом в ней преобладают рыжие, бурые или тёмно-бурые тона; зимой — серые и чёрные, иногда с коричневым оттенком. Брюшко светлое или белое. Встречаются белки-меланисты с совершенно чёрным мехом и альбиносы, а также пегие белки, мех которых покрыт белыми пятнами. По зимней окраске хвоста белки делятся на «краснохвосток», «бурохвосток» и «чёрнохвосток». В степных борах Западной Сибири встречаются белки-серохвостки.
Размеры белок уменьшаются от горных районов к равнинным, размеры черепа — с юга на север, а окраска светлеет по направлению к центру ареала. Чёрные и коричневые тона зимнего меха у карпатских, дальневосточных и маньчжурских подвидов сменяются голубовато- и пепельно-серыми, наиболее выраженными у белок-телеуток. Одновременно в том же направлении увеличивается площадь белого поля брюшка и возрастает процент «краснохвосток».
Белка линяет 2 раза в год, за исключением хвоста, который линяет один раз в год. Весенняя линька протекает главным образом в апреле—мае, а осенняя — с сентября по ноябрь. Сроки линьки сильно зависят от кормовых и метеорологических условий данного года. В урожайные годы линька начинается и заканчивается раньше, в плохие сильно задерживается и растягивается. Весенняя линька идёт c головы до корня хвоста; осенняя — в обратном порядке. Взрослые самцы начинают линять раньше, чем самки и сеголетки. Линька у белок, как и у всех других млекопитающих, вызвана изменением длины светового дня, что влияет на деятельность гипофиза. Выделяемый гипофизом тиреотропный гормон влияет на активность щитовидной железы, под действием гормона которой происходит линька.
Белка обыкновенная распространена в бореальной зоне Евразии от побережья Атлантики до Камчатки, Сахалина и Японии (о. Хоккайдо). Успешно акклиматизирована в Крыму, на Кавказе и Тянь-Шане. Описано более 40 подвидов белки обыкновенной, отличающихся друг от друга особенностями окраски.
Белка обыкновенная живёт во всех лесах Европейской части России, Сибири и Дальнего Востока. Около 1923—24 гг. появилась на Камчатке, где сейчас обычна. На территории России ископаемые останки белки известны с позднего плейстоцена.
Северная граница распространения белки совпадает с северной границей высокоствольного леса: начинается на северо-западе России у г. Колы, идёт по Кольскому полуострову, затем от г. Мезень через Усть-Цильму и Усть-Усу к Северному Уралу, от Уральского хребта до среднего течения р. Анадырь, а оттуда на юго-запад по берегам Охотского и Японского морей до Сахалина и Кореи. Южная граница на западе примерно совпадает с южной границей лесостепи, но у южной оконечности Уральского хребта резко поворачивает на север к Шадринску, затем идёт через Омск и северный Казахстан (Павлодар, Семипалатинск) к южному Алтаю. Остальная часть южного ареала относится к МНР, северо-восточному Китаю, Корее и Японии. С конца 1930-х гг. белка неоднократно расселялась в горах Кавказа, Крыма и Тянь-Шаня, в островных лесах Центрального Казахстана, а также в Могилёвской, Брянской и Ростовской областях.
На территории России распространены следующие подвиды белки обыкновенной:
В целом, у белок, населяющих Европейскую часть России и Западную Сибирь, в летнем мехе преобладает рыжая окраска, а у зверьков из Восточной Сибири и с Дальнего Востока — бурая или почти чёрная. Зимой в окраске первых белок преобладают серые и серебристые тона с бурыми оттенками, причём хребет нередко остаётся рыжим (горболысым). У вторых в зимней окраске преобладают тёмно-бурые и тёмно-серые тона.
Белка — типичный обитатель лесов. Поскольку основу её питания составляют семена древесных пород, она предпочитает смешанные хвойно-широколиственные леса, которые обеспечивают наилучшие кормовые условия. Любит также зрелые тёмнохвойные насаждения — кедровники, ельники, пихтачи; за ними следуют лиственничники, заросли кедрового стланика и смешанные сосняки. На севере, где растёт в основном сосновое и лиственничное редколесья, плотность её поголовья невысока. В Крыму и на Кавказе освоила культурные ландшафты: сады и виноградники.
Образ жизни преимущественно древесный. Белка — живой, подвижный зверёк. Она легко совершает прыжки с дерева на дерево (3—4 м по прямой и 10—15 м по нисходящей кривой), подруливая хвостом. В бесснежный период, а также во время гона значительное время проводит на земле, где перемещается скачками длиной до 1 м. В зимний период перемещается в основном «верхами». При опасности скрывается на деревьях, обычно затаиваясь в кроне. Активна в утренние и вечерние часы, от 60 % до 80 % этого времени проводя в поисках пищи. В разгар зимы покидает гнездо только на время кормёжки, а в сильные морозы и непогоду может подолгу отсиживаться в гнезде, впадая в полудремотное состояние (однако в полноценную зимнюю спячку, в отличие от сусликов, сурков или бурундуков, никогда не впадает). Не территориальная; индивидуальные участки выражены слабо, перекрываются.
Убежища обыкновенная белка устраивает только на деревьях. В лиственных лесах обычно живёт в дуплах, натаскивая туда мягкую подстилку из травы, древесных лишайников, сухих листьев. В хвойных строит шарообразные гнёзда из сухих веток (гайна), которые изнутри выстилает мхом, листьями, травой, шерстью. Диаметр гнезда — 25—30 см; оно располагается в развилке веток или среди густых сучьев на высоте от 7—15 м. Белка также охотно занимает скворечники. Самцы обычно гнёзд не строят, а занимают пустующие гнёзда самок или дроздов, сорок, ворон. Как правило, у каждого зверька несколько гнёзд (до 15), и каждые 2—3 дня белка меняет убежище, очевидно, спасаясь от паразитов. Детёнышей самка переносит в зубах. Зимой в одном гнезде могут зимовать 3—6 белок, хотя обычно это одиночные зверьки.
Большие перекочевки (миграции) белок упоминаются ещё в древних русских летописях. Иногда они вызываются засухой и лесными пожарами, но чаще неурожаем основных кормов — семян хвойных деревьев и орехов. Происходят миграции в конце лета и начале осени. Чаще всего белки откочёвывают недалеко — до другого лесного массива; но иногда совершают дальние и длительные переселения — до 250—300 км. Кочующая белка идёт широким фронтом (иногда в 100—300 км) поодиночке, не образуя значительных стай и скоплений, кроме как у естественных препятствий. Во время миграций заходит в лесотундру и тундру, появляется в степных районах, переплывает реки и даже морские заливы, проникает на острова, пересекает голые вершины гор, заходит даже в населённые пункты. При этом зверьки во множестве тонут, гибнут от голода, холода и хищников.
Помимо массовых миграций белке свойственны сезонные кочевки, связанные с последовательным созреванием кормов и переходом молодняка к самостоятельному образу жизни. Молодняк расселяется в августе—сентябре и в октябре—ноябре, удаляясь порой на 70—350 км от гнездовых стаций. При бескормице сезонные кочевки могут перейти в миграции. При этом часть взрослых особей остается на месте; с привычной пищи они переходят на питание малокалорийными кормами с высоким содержанием клетчатки (почки, лишайники, хвоя, кора молодых побегов). Именно за счет этой группы происходит затем восстановление местной популяции.
Рацион белки очень разнообразен и включает более 130 наименований кормов, среди которых основную массу составляют семена хвойных деревьев: ели, обыкновенной сосны, сибирского кедра, пихты, лиственницы. В южных районах, где растут дубовые леса с подлеском из лещины, питается жёлудями и лесными орехами. Кроме того белка потребляет грибы (особенно олений трюфель), почки и побеги деревьев, ягоды, клубни и корневища, лишайники, травянистые растения. Их доля в рационе заметно возрастает при неурожае основных кормов. Очень часто в бескормицу белка интенсивно объедает цветочные почки ели, нанося урон этим насаждениям. В период размножения не брезгует животными кормами — насекомыми и их личинками, яйцами, птенцами, мелкими позвоночными. После зимовки белка охотно грызет кости погибших животных, посещает солонцы. Дневное количество пищи зависит от сезона: весной, во время гона белка съедает до 80 г в день, зимой — всего 35 г.
Весьма интересно, что шишки, погрызенные белками, легко отличаются от тех, с которыми работали клесты или дятлы. Зверьки обкусывают чешуйки у сердцевины, оставляя от шишек лишь голые стержни с несколькими чешуйками на конце.
На зиму белка делает небольшие запасы желудей, орехов, шишек, натаскивая их в дупла или зарывая среди корней, а также сушит грибы, развешивая их на ветках. Правда, о своих складах она быстро забывает и находит их зимой случайно, чем пользуются другие животные — птицы, мелкие грызуны, даже кабан и бурый медведь. Некоторые из беличьих запасов весной прорастают, что способствует процессу лесовозобновления. Вместе с тем, белка сама пользуется запасами других животных (бурундука, кедровки, сойки, мышей), которые легко отыскивает даже под 1,5 м слоем снега.
Белки весьма плодовиты. На большей части ареала приносят 1—2 помёта, в южных районах — до 3-х. У якутской белки обычно всего 1 выводок в год. Сезон размножения, в зависимости от широты местности, кормовых условий и плотности популяции, начинается в конце января — начале марта и заканчивается в июле—августе. Во время гона возле самки держатся 3—6 самцов, которые демонстрируют агрессию по отношению к конкурентам — громко урчат, бьют лапами по веткам, бегают друг за другом. После спаривания с победителем самка строит выводковое гнездо (иногда 2—3); оно аккуратное и больших размеров.
Беременность длится 35—38 дней, в помёте от 3 до 10 детёнышей; во втором помёте меньше. Новорожденные бельчата голые и слепые, массой около 8 г. Волосяной покров у них появляется на 14 сутки, прозревают только на 30—32 день. С этого момента начинают выходить из гнезда. Молоком выкармливаются до 40—50 дней. В возрасте 8—10 недель покидают мать. Половой зрелости достигают в 9—12 месяцев. Вырастив первый помёт, самка несколько откармливается и снова спаривается. Интервал между выводками составляет около 13 недель. В октябре—ноябре беличье поголовье на 2/3, а иногда и на 75—80 % состоит из бельчат-сеголетков.
В неволе белки доживают до 10—12 лет, однако в природе белка старше 4 лет уже является старой. Доля таких зверьков при самых благоприятных условиях не превышает 10 %. В районах с интенсивным беличьим промыслом популяция полностью обновляется за 3—4 года. Особенно высока смертность молодняка — 75—85 % бельчат не переживают свою первую зиму.
Врагами белки являются совообразные, ястреб-тетеревятник, лесная куница в Европейской части России, соболь — в азиатской и харза на Дальнем Востоке. На земле их ловят лисы и кошки. Однако существенного влияния на состояние популяций хищники не оказывают. Гораздо сильнее на численность белок воздействует бескормица и эпизоотии. Эпизоотии обычно возникают в конце осени и наиболее развиваются весною. Белки гибнут от кокцидиоза, туляремии, геморрагической септицемии; у них обычны глисты, клещи и блохи.
Это обычный, на большей части ареала многочисленный вид. Численность растет к югу и на восток ареала: если в Московской области плотность населения составляет 20—90 зв./1000 га, то в Восточной Сибири она колеблется в пределах 80—300 зв./1000 га. Зависит она и от места обитания популяции, наибольшей численности достигая в кедровниках — 400—500 зв./1000 га.
Численность белки подвержена сильным колебаниям в зависимости от урожая основных кормов. Если после урожайного года следует настоящий взрыв рождаемости (до 400 %), то после голодных годов она сокращается в десятки раз. Увеличение и сокращение численности обычно наблюдаются через год после урожая или неурожая кормов.
В Великобритании и Ирландии на численность белки обыкновенной сильно повлияла акклиматизация серой белки (Sciurus carolinensis). Североамериканская белка практически вытеснила аборигенную, в частности поскольку является переносчиком опасного парапоксивируса, не болея сама. На Кавказе наблюдается противоположная ситуация — здесь завезённая рыжая белка вытеснила из хвойных лесов местную персидскую белку.
Белка является ценным пушным зверем, одним из основных объектов пушного промысла в России. Добывается в основном в таёжной зоне Европейской части, Урала и Сибири. Основная масса белок поступает из Сибири, Якутии и с Дальнего Востока. Во времена Советского Союза по количеству заготовок этот зверёк уступал лишь соболю, но в настоящее время приём шкурок практически свёлся к нулю. В 2009 году на основных российских пушных аукционах она не выставлялась на торги.
Изображение белки можно встретить на гербах городов и других населённых пунктов.
Герб Зеленограда
Герб Эккернфёрде, Германия
Герб села Яренск
Бе́лка обыкнове́нная, или ве́кша (лат. Sciurus vulgaris, «белка обыкновенная») — грызун из семейства беличьих. Единственный представитель рода белок в фауне России.
В разговорной речи и художественной литературе часто обозначается как «рыжая белка», что приводит к путанице, так как в США, Канаде этим же термином обозначается красная белка — представитель рода Tamiasciurus.
歐亞紅松鼠（學名：Sciurus vulgaris）是松鼠族下的一個物種，屬於一種居於樹上的雜食性囓齒動物，在歐亞大陸等地均十分常見。雖然如此，但在英國它們的數目卻不斷下降，主因是作為入侵物種的灰松鼠（Sciurus carolinensis）有更強的適應性及覓食能力[2][3]。
歐亞紅松鼠的標準頭體長約為19至23cm，尾巴長15至20cm，體重為250至340g，雄性與雌性體重相約，並不存在兩性異形的情況，但雌性略大。一般認為松鼠長長的尾巴能夠幫肋牠們平衡，特別是在樹與樹之間跳躍及枝幹上快跑的時候。睡眠的時候捲覆身體也起了保溫的作用。 隨時間增長及地點的不同，牠們身上的皮毛也會呈現不同顏色，由黑到棕甚至紅色。在英國，紅色的皮毛就最常見，而在歐亞的其他地區，不同顏色皮毛的品種則同時存在，就像人類的髮色一樣。每年牠們都會季節性地更換皮毛兩次，夏天披上的皮毛較細薄，冬天則厚重色沉。更特別的是這個品種會在每年的8月至11月期間，在耳朵上長出明顯的耳羽（ear tuft），這種變化是牠們獨有的特徵。加上一身亮紅的皮毛，使一般人也可以把牠們從灰松鼠及美洲紅松鼠等近似種中分辨出來。牠們腹上的體毛則是一致的乳白色。 [4][5]
與其他松鼠一樣，牠們都有鋒利及彎曲的爪，容許牠們攀上即使是懸於半空的樹枝上。
交配期一般在晚冬2月至3月期間，及在6月至7月的夏天。每次最多可誕下兩窩，而每窩的數目由一般的3至4隻甚至最多的6隻，一般視乎雌性的體重。懷孕期約為38至39日。由母親獨力照顧並在無外來幫助的情況下誕下胎兒，每胎僅重10至15g。在出生第21天便有毛髮覆蓋，眼睛及耳朵在3至4星期後打開，42天後牙齒完全長出。初生的歐亞紅松鼠在40天後便能進食硬的食物，並由此開始可以離巢覓食。雖然如此，但牠們仍會吮吸其母親的乳液直至8至10星期後完全斷奶為止。
每到交配期間，而雌性達致某一個體重後，就會進入動情週期。雄性透過雌性動情週期間獨有的氣味去找尋雌性。雖然沒有求偶的表徵，但雄性仍會花上近一小時的時間去追逐異性。通常出現的情況是數隻雄性追逐一隻雌性，直至其中一隻佔了明顯的優勢，而這隻一般是體型較大的品種，就會贏得異性交配權。牠們會交配數次，並與不同的對象進行多次交配。如食物短缺，繁殖可能會被延遲。一般雌性會於翌年誕下牠們的第一窩。
歐亞紅松鼠的壽命一般為3年，某些個別例子可長達7年以上，但最多不會超越十年。存活率與秋冬季節期間樹木長出的果實數目有直接的關係。平均計算約75%至85%的初生松鼠會在牠們第一個冬天後死亡，而剩下來的一半則於下一個冬天離開[6]。
歐亞紅松鼠原生於溫帶針葉林，而在溫帶闊葉林也有其蹤跡。與其他松鼠一樣，牠們愛在針葉樹丫上建立自己的巢穴。這些巢穴都由松鼠們利用撿拾回來的樹枝，組成一個約25至30cm左右的半球型的底，然後混入苔蘚、樹葉、樹皮及野草等構築而成。有些時候也會棲身在地穴及由啄木鳥所留下的洞穴裡。覓食時多為獨行俠，怕羞及拒絕分享食物；但在個別時期，例如非繁殖季節及特別在嚴冬，牠們也會共聚在巢穴內互相取暖。群居時會形成階級制度，也有因性別而產生的分野。佔有領導地位的個體並不一定是雄性，但普遍傾向體型較大及年紀較老的雌性；如由雄性領導，則常發現牠的活躍範圍明顯較其他從屬的松鼠為大[7]。
歐亞紅松鼠的食糧主要是種子，特別是毬果內的種子牠們都可以俐落地取出。此外真菌[8][9]、鳥蛋、漿果及幼枝等亦可供果腹，抓破樹皮而獲取的樹汁也是食物來源之一。研究顯示牠們一生中的60至80%的時間是在搜索食物及進食[10]。紅松鼠有積殼防飢的習慣，牠們會把剩餘的食物貯藏起來，可能是埋在泥下及樹木上隱蔽角落等，以供食物短缺時使用。雖然紅松鼠多能夠記回自己所收藏食物的區域，但牠們空間記憶的準確性及持久性都不及其敵灰松鼠[11]，因此他們常需要花時間去找回自己收藏好的食物，而更有部分將永埋土下而不復見天日。牠們一般沒有特定的活動範圍，與其他紅松鼠共用生活空間是很常見的事。 一天之中的活躍時間主要在早上及午後到傍晚，中午時分則多躲在巢內以避開正午嚴熱的天氣及猛禽的搜捕。冬天則有不固定的習性：如需收集食物則會更長時間留在戶外，如天氣惡劣也會有整天不離開巢穴的情況。
棲樹性的捕獵者包括松貂、野貓、白鼬等，主要攻擊幼小的個體；鳥類中，貓頭鷹及猛禽中的蒼鷹及普通鵟等也會捕食牠們。當牠們停留在地上的時候就會引來赤狐及野狗的垂涎。人類活動當中的對生境的破壞、路面意外及打獵活動無可避免地影響著紅松鼠的種群數目及牠們的死亡率。
不少歐亞紅松鼠因牠們亮麗的毛皮而備受捕獵。因此在歐洲，歐亞紅松鼠是受保護的物種。在伯恩簽訂的歐洲野生物及自然棲地保育公約（英语：Convention on the Conservation of European Wildlife and Natural Habitats）附錄III中列為受保護動物，而在IUCN紅色名錄中列為無危品種。在某些數量豐富的地區，仍會有人因美麗的皮毛而獵殺牠們。雖然歐亞紅松鼠的存活並沒有受到太大的挑戰，但在英國的數目卻大幅度減少了。對比起灰松鼠在英國有過二百萬頭，這種原生松鼠總數卻少於14萬頭[12]，當中有85%是在蘇格蘭。自北美引入灰松鼠當然是數量劇減的其中原因，但牠們原本居住的林地遭到砍伐及備受破壞也不無影響。
為了保護這種原生物種，英國政府自2006年1月起開始對數量龐大的灰松鼠進行捕獵，並得到大部分保育團體的支持。而實際上自1998年起在北威爾斯的安格爾西島就已經有這類型的活動。這些活動均有助恢復牠們的數目，而其後將歐亞紅松鼠成功引進到纽巴勒森林（英语：Newborough Forest）更保障了牠們及後得以保存[13]。此外，英國作為全球〈生物多樣性行動方案〉的其中一個參與國，亦選定了紅松鼠作為他們保育的其中一員[14]，並聯同多個本地保育團體進行不同類型的研究及保護。例如位於英格蘭西北部坎布里亞郡內的馬勒斯坦山谷的保育行動等[15]。
除了英國面對灰松鼠的入侵外，意大利的皮埃蒙特自從1948年有兩對灰松鼠成功逃脫並進入當地生態圈後，1970年的一次統計中已發現紅松鼠種群數目有下跌的趨勢。有科學家憂慮灰松鼠將會擴散至整個歐洲。
灰松鼠之所以對歐亞紅松鼠種群數目出現這樣大的影響，主要有以下幾點原因：
須注意的是紅松鼠與灰松鼠之間並沒有直接的敵對關係，直接的暴力衝突並不是導致紅松鼠數目下降的因素。
2007年12月在英國的一個研究顯示，歐洲松貂的數目與減少灰松鼠有間接的關係。該研究觀察到歐洲松貂在擴展其勢力範圍時，灰松鼠的數目有顯著下降。理論推測灰松鼠在地面的時間較紅松鼠為長，因此以捕食松鼠為生的松貂會較大機會捕捉到灰松鼠，從而減少牠們的數量。[16]
有研究指歐亞紅松鼠有超過40個亞種，但當中部分的分類並沒有確實的被描述出來。據1971年出版的一份刊物中指出，至少有16種亞種已被確認。[20][21]而於2005年出版的研究則確定了23個亞種。[22]
歐亞紅松鼠也被列在紐西蘭的有害物質及新有機體法（Hazardous Substances and New Organisms Act 1996）中，以避免運入境內。[25]
.png)
|title=为空 (帮助) 歐亞紅松鼠（學名：Sciurus vulgaris）是松鼠族下的一個物種，屬於一種居於樹上的雜食性囓齒動物，在歐亞大陸等地均十分常見。雖然如此，但在英國它們的數目卻不斷下降，主因是作為入侵物種的灰松鼠（Sciurus carolinensis）有更強的適應性及覓食能力。
分類 界 : 動物界 Animalia 門 : 脊索動物門 Chordata 亜門 : 脊椎動物亜門 Vertebrata 綱 : 哺乳綱 Mammalia 亜綱 : 獣亜綱 Theria 目 : ネズミ目 Rodentia 亜目 : リス亜目 Sciuromorpha 科 : リス科 Sciuridae 属 : リス属 Sciurus 種 : キタリス S. vulgaris 学名 Sciurus vulgarisSciurus vulgaris habitat.png
キタリス（北栗鼠、Sciurus vulgaris）は、ネズミ目（齧歯目）リス科リス属に分類されるリスの一種。
アイルランド、イギリス、イタリア、ウクライナ、オーストリア、オランダ、クロアチア、スイス、スウェーデン、スペイン、スロバキア、スロベニア、セルビア、大韓民国、チェコ、中華人民共和国、朝鮮民主主義人民共和国、デンマーク、ドイツ、ノルウェー、ハンガリー、フィンランド、フランス、ブルガリア、ベルギー、ボスニア・ヘルツェゴビナ、ポーランド、マケドニア共和国、モンゴル、モンテネグロ、ルーマニア、ロシア
体長22-23cm。尾長17-20cm。体重0.3-0.5kg。体毛には季節や亜種（地域）により変異がある。冬毛には外耳の先端には房状に体毛が伸長する。
新生児の体重は8-12g。生後10-13日で体毛が生え始め、生後3週間程で全身が完全に体毛で覆われる。生後1ヶ月程で眼が開く。門歯は下が生後22日程、上が生後35日程で生える。
骨格
骨
足形
生まれて二週間のキタリス
枯れ葉を銜えた状態
食べている様子
森林に生息する。昼行性。樹上に枯れ木を組み合わせたり樹洞に苔や枯葉、毛等を敷いた巣を作る。冬眠は行わないが、冬季に巣に数日間篭ることはある。天敵としてはタカ類、フクロウ類、テン類等が挙げられる。
食性は植物食傾向の強い雑食で、果実、種子、木の葉、若芽、樹皮、樹液、鳥類の卵、昆虫類等を食べる。食物を貯めたり、地面に埋める事もある。
繁殖形態は胎生で、年に1回春季（環境が良い場合は春季と夏季の2回）に幼獣を産む。冬季に食物が少なかった場合は、夏季に幼獣を産む。メスのみが巣で幼獣を育てる。危険を感じると母親は幼獣を咥えて巣を移動する。幼獣は生後45日程で巣から離れ、生後8週間程で乳離れし独立する。生後1年程で性成熟するが、天敵に捕食される等の理由で生後1年を迎える個体は4分の1程しかいない。
毛皮は革製品に利用され、特にロシアでは盛んに狩猟、取引される。
樹木の樹皮や若芽を食害する害獣。開発による生息地の破壊、毛皮目的やスポーツとしての狩猟等により生息数は減少している。
ペットとして飼育されることもあり、その歴史は古い。日本にも輸入されていた。しかしニホンリスとの競合、樹木の食害等の懸念から2006年に外来生物法により亜種エゾリスを除いて特定外来生物に指定された[1]。そのため2008年現在は輸入、販売、譲渡、飼育等は禁止されている。
2013年の日本哺乳類学会の調査では狭山丘陵全域に生息し野生化していることが確認された[2]。
청서, 청설모 또는 북방청서(靑鼠, 영어: Eurasian red squirrel 또는 red squirrel, Sciurus vulgaris)는 다람쥐과의 동물이다. '청서' 또는 '청설모'라는 이름은 청설모가 소나무나 잣나무처럼 사계절 푸른 나무에서 사는 습성 때문에, 또는 털색이 청회색이기 때문에 붙여진 이름일 가능성이 크다. '청설모'(청서모, 靑鼠毛)는 원래 '청서'의 털을 의미했으나, 지금은 대상인 '청서'를 지시한다.[1] 영어 이름 '붉은청서'(red squirrel)는 털 색깔이 붉은색임에서 기인한다. 유럽 지역의 청서는 대부분 털이 붉은빛이 도는 갈색이기 때문이다.
꼬리에 털이 많고 길며, 귀에도 긴 털이 나 있다. 등은 붉은빛이 도는 갈색 또는 검은색으로 변이가 있으며 배는 흰색이다. 청서는 나무를 잘 타고 주로 나무 위에서 생활한다. 몸 구조도 나무 위에서 살기에 알맞게 되어 있다. 발톱이 날카로워 미끄러운 줄기도 잘 기어오를 수 있으며, 가느다란 가지 위에서도 균형을 잘 잡을 수 있다. 먹이는 나무 열매·곤충·새순·새알 등이며, 나무 위에 집을 짓고 4-10월에 한배에 3-6마리의 새끼를 낳는다. 한반도의 북부 및 중부지방에 서식한다. 세계적으로는 일본, 중국, 몽골, 시베리아, 유럽 등지에 분포한다.[2]
늦가을에 월동하기 위하여 먹이를 바위 구멍이나 땅속에 저장. 주로 큰 나무줄기 또는 나뭇가지 사이에서 서식한다.
청서의 아종은 40여종이 넘었으나, 최근에는 아래의 아종을 유효한 것으로 간주한다. 지역에 따라 청서의 털은 붉은빛이 도는 갈색부터 검은색에 이르기까지 다양하다.
한국의 청서로 알려진 S. v. coreae 또는 S. v. coreanus는 S. v. mantchuricus와 같은 아종이다.
영국의 청서(붉은청서)는 외래 침입종인 동부회색청서가 들어온 이후 개체수가 급감했는데, 동부회색청서가 옳기는 질병 때문이었다.[3] 유럽 일부 지역의 청서는 가죽을 얻기 위한 사냥, 외래종 회색청서와의 경쟁, 숲 개발, 바이러스로 인한 질병 등으로 지역적 멸종 위기에 직면했으며 베른 협정의 부속서III 리스트에 포함되어 있다.
.jpg)
핀란드 Kuusijarvi 호.
우랄 산맥의 청서.
겨울털의 청설모. 영국.
귀에 뚜렷한 특징을 보이는 겨울털의 청설모. 뒤셀도르프에서 촬영.
일반적인 검은색털의 청설모,
남산에서 본 솔방울 까먹는 청설모
청서, 청설모 또는 북방청서(靑鼠, 영어: Eurasian red squirrel 또는 red squirrel, Sciurus vulgaris)는 다람쥐과의 동물이다. '청서' 또는 '청설모'라는 이름은 청설모가 소나무나 잣나무처럼 사계절 푸른 나무에서 사는 습성 때문에, 또는 털색이 청회색이기 때문에 붙여진 이름일 가능성이 크다. '청설모'(청서모, 靑鼠毛)는 원래 '청서'의 털을 의미했으나, 지금은 대상인 '청서'를 지시한다. 영어 이름 '붉은청서'(red squirrel)는 털 색깔이 붉은색임에서 기인한다. 유럽 지역의 청서는 대부분 털이 붉은빛이 도는 갈색이기 때문이다.
_Sciurus_vulgaris.jpg)
