Vitis

Enw am blanhigion yn perthyn o'r teulu Vitaceae yw Gwinwydden (Vitis spp.). Maent yn dwyn grawnwin fel ffrwyth, a defnyddir y rhain i gynhyrchu gwin. Vitis vinifera, sy'n dod o Asia yn wreiddiol, a ddefnyddir i gynhyrchu gwin yn fasnachol fel rheol, ond gellir defnyddio grawnwin nifer o rywogaethau eraill hefyd.

Ceir cofnod o dyfu gwinwydd ar gyfer gwin o gyfnod cynnar iawn yn yr Hen Aifft ac Asia Leiaf, efallai o'r cyfnod Neolithig. Erbyn hyn, tyfir gwinwydd ar draws y byd lle mae'r tywydd yn gymhedrol.

Yn ôl yr FAO, defnyddir 75,866 cilometr sgwar o dir trwy'r byd ar gyfer tyfu gwinwydd ar gyfer grawnwin. Gelwir y tir y tyfir y gwinwydd arno yn winllan.

Rhywogaethau

• Vitis acerifolia
• Vitis aestivalis
• Vitis amurensis
• Vitis arizonica
• Vitis x bourquina
• Vitis californica
• Vitis x champinii
• Vitis cinerea
• Vitis x doaniana
• Vitis girdiana
• Vitis labrusca
• Vitis x labruscana
• Vitis monticola
• Vitis mustangensis
• Vitis x novae-angliae
• Vitis palmata
• Vitis riparia
• Vitis rotundifolia
• Vitis rupestris
• Vitis shuttleworthii
• Vitis tiliifolia
• Vitis vinifera
• Vitis vulpina

Gwlad Arwynebedd a ddefnyddir Sbaen 11,750 km² Ffrainc 8,640 km² Yr Eidal 8,270 km² Twrci 8,120 km² Unol Daleithiau 4,150 km² Iran 2,860 km² Romania 2,480 km² Portiwgal 2,160 km² Yr Ariannin 2,080 km² Awstralia 1,642 km²