Płomiennica zimowa (Flammulina velutipes (Curtis) Singer) – gatunek grzybów z rodziny Physalacriaceae[1].
Pozycja w taksonomii: Flammulina, Physalacriaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Jest gatunkiem typowym rodzaju Flammulina[1]. Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w roku 1782 William Curtis nadając mu nazwę Agaricus velutipes. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w roku 1949 Rolf Singer, przenosząc go do rodzaju Flammulina[1].
Ma około 40 synonimów naukowych. Niektóre z nich[2]:
Polską nazwę nadał mu Władysław Wojewoda w 1987 r. W polskim piśmiennictwie mykologicznym ma też inne nazwy: kółkorodek aksamitnotrzonowy, monetka aksamitna, opieńka aksamitnotrzonowa i zimówka aksamitna[3].
Średnica 1-7 cm, u młodych owocników półkulisty, u starszych płaski[4] . Żółtopomarańczowy, pomarańczowy lub żółtobrązowy, gładki, podczas wilgoci bardzo śliski i błyszczący[5].
Najpierw białawe, później ochrowożółte, rzadkie, przy trzonie zaokrąglone, wypukłe[4].
Wysokość 5-10 cm, grubość 3-8 mm, cylindryczny, rurkowato dęty, centralny lub boczny, często zakrzywiony. Pierścienia brak[4]. Kolor czarnobrązowy u góry żółto rozjaśniony. Poczynając od dołu mniej lub bardziej pokryty brązowym zamszem[5].
Elastyczny, w trzonie łykowaty. Biały lub kremowy, cienki, nie zmieniający zabarwienia po przekrojeniu. Smak nieznaczny, zapach przyjemny, ale niewyraźny[5].
Biały, nieamyloidalny. Zarodniki o średnicy 6-9 × 4-4,5 µm, cylindryczne, bezbarwne[5].
Płomiennica zimowa rozprzestrzeniona jest na całej półkuli północnej w strefie klimatu umiarkowanego, występuje także w Australii[6]. W Polsce jest bardzo pospolita[3].
Rośnie od października do grudnia, a podczas łagodnej zimy nawet do marca, na pniakach i pniach drzew liściastych, prawie zawsze kępami, najobficiej na topolach i wierzbach. Grzyb jest niewrażliwy na mróz i nie gnije[5][7]. Rośnie na martwych drzewach, ale także na żywych, nawet na wysokości kilku metrów nad ziemią. Rośnie w lasach liściastych i mieszanych, ale także w parkach[6].
Stwierdzono występowanie płomiennicy zimowej na następujących gatunkach drzew i krzewów liściastych: Acer, Aesculus hippocastanum, Alnus glutinosa, Betula pendula, Carpinus, Cornus sanguinea, Crataegus, Fagus, Fraxinus excelsior, Juglans regia, Koelreuteria paniculata, Malus domestica, Morus alba, Populus, Quercus, Ribes rubrum, Robinia, Salix, Sambucus nigra, Sorbus aucuparia, Tilia, Ulmus. Na drzewach iglastych występuje bardzo rzadko i tylko na żywotniku (Thuja)[3].
Grzyb jadalny: smaczny grzyb, nadaje się do zup i marynowania. Szczególnie cenny dlatego, że owocuje zimą. Jest również uprawiany. W kuchni azjatyckiej znany pod nazwą enoki. Podczas mrozów nie rośnie, ale po ustąpieniu mrozów rośnie dalej[8]. Saprotrof i pasożyt[6].
Biały wysyp zarodników jest bardzo charakterystyczny i zdecydowanie odróżnia płomiennicę zimową od grzybów, z którymi może być mylona: hełmówką obrzeżoną (Galerina marginata), łuszczakiem zmiennym (Kuehneromyces mutabilis) albo maślanką wiązkową (Hypholoma fasciculare). Wszystkie wymienione mają ciemniejszy wysyp zarodników[5]. Bardzo charakterystyczny dla płomiennicy zimowej jest też okres pojawiania się owocników, zamszowy, ciemny trzon i miedzianożółta barwa kapelusza[6].
.JPG)
.JPG)
Płomiennica zimowa (Flammulina velutipes (Curtis) Singer) – gatunek grzybów z rodziny Physalacriaceae.
