dcsimg

Passiflora foetida ( البولندية )

المقدمة من wikipedia POL
Commons Multimedia w Wikimedia Commons

Passiflora foetida L. – gatunek rośliny z rodziny męczennicowatych (Passifloraceae Juss. ex Kunth in Humb.). Występuje naturalnie w strefach międzyzwrotnikowej i podzwrotnikowej obu Ameryk. Ponadto jest uprawiany w strefach międzyzwrotnikowej i podzwrotnikowej całego świata.

 src=
Liście
 src=
Owoce

Etymologia

Epitet gatunkowy "foetida" pochodzi z język łacińskiego i oznacza "śmierdzący". Nazwa ta odnosi się do nieprzyjemnego zapachu, który wydziela się z uszkodzonych liści[3].

Rozmieszczenie geograficzne

Rośnie naturalnie w Stanach Zjednoczonych (południowa część Arizony, Teksasu i Florydy), Meksyku, Gwatemali, Belize, Salwadorze, Hondurasie, Nikaragui, Kostaryce, Panamie, na Karaibach, w Kolumbii, Wenezueli, Gujanie, Surinamie, Gujanie Francuskiej, Brazylii (zaobserwowana we wszystkich stanach), Ekwadorze (także na wyspach Galapagos), Peru, Boliwii, Paragwaju, Urugwaju oraz północnej części Argentyny. Ponadto roślina ta jest uprawiana na Hawajach, Polinezji Francuskiej, Vanuatu, Nowej Kaledonii, Wyspach Salomona, w Papui-Nowej Gwinei, Australii, Azji Południowo-Wschodniej, południowej części Chin, na Tajwanie, Sri Lance, Malediwach, Seszelach, Madagaskarze Majotcie, Gabonie, Gwinei Równikowej, Kamerunie oraz w Afryce Zachodniej[4][5][6].

 src=
Młody pęd
 src=
Kwiat

Morfologia

Pokrój
Zielne, trwałe liany dorastające do 3 (–9) m wysokości[7][8][9].
Liście
3- 5-klapowane, sercowate u podstawy. Mają 1,5–15 cm długości oraz 1,3–12 cm szerokości. Całobrzegie, z tępym lub ostrym wierzchołkiem. Ogonek liściowy jest owłosiony i ma długość 10–60 mm. Przylistki są skrzydlate[7].
Kwiaty
Pojedyncze, mają 3–5 cm średnicy. Działki kielicha są podłużnie owalne. Płatki są w kształcie szpadelki lub prawie lancetowate. Przykoronek ułożony jest w 3–5 rzędach[7][9].
Owoce
Są prawie kulistego kształtu. Mają 1,5–4,5 cm średnicy[7]. Mają żółtą lub pomarańczową barwę. Są częściowo zamknięte przez trwałe, głęboko podzielone, lepkie podsadki[9].
Gatunki podobne
Passiflora foetida może być mylona z gatunkami Passiflora suberosa i Passiflora subpeltata. Jednak można ją odróżnić od tych gatunków poprzez jej owłosione łodygi i liście, a także jej głęboko podzielone podsadki[9].
 src=
Nasiona

Biologia i ekologia

Występuje na poboczach dróg, nieużytkach, w pobliżu cieków wodnych, w miejscach podmokłych, w gęstych lasach, na skraju lasu, polach uprawnych (między innymi trzciny cukrowej) oraz w okolicach nadmorskich[9].

Roślina jest tolerancyjna pod względem ekspozycji na światło słoneczne – może rosnąć zarówno w pełnym nasłonecznieniu jak i w pełnym cieniu[8].

Passiflora foetida jest schronieniem a także źródłem pokarmu dla motyli Agraulis vanillae, Heliconius charithonia, Euptoieta claudia oraz Dryas iulia[8].

Zastosowanie

Roślina bywa uprawiana w celu przykrycia gleby, aby zapobiec wzrostowi chwastów. Owoce są jadalne[7]. Ma również zastosowanie w medycynie niekonwencjonalnej[6].

Zmienność

W obrębie tego gatunku wyróżniono 9 odmian[2]:

  • Passiflora foetida var. gossypiifolia (Desv. ex Ham.) Mast.
  • Passiflora foetida var. hastata (Bertol.) Mast.
  • Passiflora foetida var. hispida (DC. ex Triana & Planch.) Killip
  • Passiflora foetida var. moritziana (Planch.) Killip
  • Passiflora foetida var. muralis (Barb. Rodr.) Killip
  • Passiflora foetida var. orinocensis (Killip) Feuillet
  • Passiflora foetida var. polyadenia (Griseb.) Killip
  • Passiflora foetida var. quinqueloba (Griseb.) Killip
  • Passiflora foetida var. riparia (C. Wright ex Griseb.) Killip

Przypisy

  1. Stevens P.F.: Angiosperm Phylogeny Website (ang.). 2001–. [dostęp 2013-04-15].
  2. a b Passiflora foetida L. (ang.). The Plant List. [dostęp 22 listopada 2014].
  3. avid W. Nellis: Poisonous Plants and Animals of Florida and the Caribbean. Pineapple Press Inc, 1997, s. 224. ISBN 978-1-56164-111-6. (ang.)
  4. Passiflora foetida – Maps (ang.). Encyclopedia of Life. [dostęp 22 listopada 2014].
  5. Passiflora foetida L. (ang.). W: Lista de Espécies da Flora do Brasil [on-line]. Instituto de Pesquisas Jardim Botânico do Rio de Janeiro. [dostęp 22 listopada 2014].
  6. a b Taxon: Passiflora foetida L. (ang.). Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 22 września 2014].
  7. a b c d e Passiflora foetida (fr.). Plantes et botanique. [dostęp 22 listopada 2014].
  8. a b c Running Pop Passionvine - Passion Flower (ang.). Butterfly Fun Facts. [dostęp 22 września 2014].
  9. a b c d e Stinking passionflower (ang.). W: Environmental Weeds of Australia for Biosecurity Queensland [on-line]. lucidcentral.org. [dostęp 22 września 2014].
ترخيص
cc-by-sa-3.0
حقوق النشر
Autorzy i redaktorzy Wikipedii
النص الأصلي
زيارة المصدر
موقع الشريك
wikipedia POL

Passiflora foetida: Brief Summary ( البولندية )

المقدمة من wikipedia POL

Passiflora foetida L. – gatunek rośliny z rodziny męczennicowatych (Passifloraceae Juss. ex Kunth in Humb.). Występuje naturalnie w strefach międzyzwrotnikowej i podzwrotnikowej obu Ameryk. Ponadto jest uprawiany w strefach międzyzwrotnikowej i podzwrotnikowej całego świata.

 src= Liście  src= Owoce
ترخيص
cc-by-sa-3.0
حقوق النشر
Autorzy i redaktorzy Wikipedii
النص الأصلي
زيارة المصدر
موقع الشريك
wikipedia POL