Pisiyli qonaqotu (lat. Passiflora foetida)[1] - qonaqotu cinsinə aid bitki növü.[2]
Jembut landa, senthiet utawi rambusa nami ilmiahipun Passiflora foetida inggih punika tasih kulawarga markisah (Passifloraceae). Sekaripun wonten 3 werni-werni benang sarinipun. Wonten ingkang pethak, ungu, saha jambon. Sekaripun namung megar mboten ngantos setengah dinten, kinten2 jam 10.00 an sampun mingkup malih. Taneman punika ugi dipunwastani anggur hutan, conthoman, seletupan, nyomlang. Dipun wastani jembut landa mbokmenawi saking werninipun kelopak tambahan (epikalik) ingkang mboten rontok nalika kembang sampun rontok, malah nutupi woh, ugi sareng sampun dalu wohipun epikalik wau dados werni kuning. Mbokmenawi niku ketingal kados rambut pirang Welandi (Landa) wonten ing netranipun piyantun Jawa jaman rumiyin.
Wohipun ingkang sampun kuning raosipun manis radi kecut dipunremeni lare alit, peksi trothokan saha kuthilang. Pucuk taneman ingkang tasih enem saged kanggé sayuran. Tugelan ranting wetawis 25 cm kathahipun satekem dipunrendhem sedalu saged kanggé gantos detergent kanggé ngumbahi rasukan kinten-kinten 3 potong. Ingkang sekar werni pethak niku kathah wonten ing pantai 'selatan' Jawa, ing antawisipun ing Srandhakan (Bantul), Bugel saha Congot (Kulon Praga), saha Pantai Ambal (Kebumen). Ugi wonten tlatah Brebes, wonten kanan kering pategilan brambang nanging mboten kathah.
Marigouya, bonbon koulèv se yon plant. Li nan fanmi plant kategori: Pasifloraceæ . Non syantifik li se Passiflora foetida L.
Istwa
Marigouya, bonbon koulèv se yon plant. Li nan fanmi plant kategori: Pasifloraceæ . Non syantifik li se Passiflora foetida L.
Mo͘-se-hoan-liân (Hàn-jī: 毛西番蓮; Eng-gí: weed passion flower; ha̍k-miâ: Passiflora foetida), koh kiò-chò lêng-chu-kó (龍珠果), sī to-nî-seng bān-sèng he̍k phan-iân-sèng tîn-pún si̍t-bu̍t. Goân-pún seⁿ-tī Lâm-bí-chiu, chit-má tauh-tauh-á thoàⁿ khì sè-kài kò-tē. Tī Tâi-oân, i hun-pò͘ tī tiong-lâm-pō͘ pêⁿ-tē kàu kē-hái-poat soaⁿ-khu, seng-tióng tī lō͘-piⁿ iá-tē, ûi-lî he̍k hái-hoāⁿ soa-tē. Tī Tâi-oân, i-ê hoe-kî sī 2 goe̍h kàu 11 goe̍h. I kah-ì seⁿ-tī kui-kang ū ji̍t-thâu pha̍h--tio̍h ê só͘-chāi.
Kui seng-khu seⁿ tn̂g 2~3 mm ba̍t-ba̍t-ba̍t ê pe̍h-sek chho͘-mo͘. Hio̍h-á sī tan-hio̍h, hō͘-seng. Hio̍h-á hêng-chōng sī ke-nn̄g-hêng, hun-chò 3 lia̍t, ū ba̍t-ba̍t ê mo·. Hio̍h-á-ki tn̂g-tn̂g, kńg-chhiu kap hoe ùi hio̍h-á-ki ê kòe-hiⁿ-khang seⁿ--chhut-lâi.
Hoe, tan-seng, ti̍t-kèng siang-toā ū 30 mm. Hoe-pān ū 5 phìn, hoe-go̍k mā 5 phìn, hoe-pān kap hoe-go̍k pêⁿ tōa-sè, lóng-sī pe̍h-sek. Lēng-goā koh-ū 1-lián pe̍h-sek he̍k ki-pō͘ chí-âng-sek si-soàⁿ-hêng ê hù-hoe-koan. Hiông-lúi 5 ki, chhû-lúi ê chū-thâu 3 ki hong-hiòng ǹg-hā.
Kiat ê koé-chí sī kiû-hêng ê chiuⁿ-kó, ti̍t-kèng tāi-iok 10 mm, sêng-se̍k liáu-āu pìⁿ kam-á-n̂g-sek.
Mo͘-se-hoan-liân (Hàn-jī: 毛西番蓮; Eng-gí: weed passion flower; ha̍k-miâ: Passiflora foetida), koh kiò-chò lêng-chu-kó (龍珠果), sī to-nî-seng bān-sèng he̍k phan-iân-sèng tîn-pún si̍t-bu̍t. Goân-pún seⁿ-tī Lâm-bí-chiu, chit-má tauh-tauh-á thoàⁿ khì sè-kài kò-tē. Tī Tâi-oân, i hun-pò͘ tī tiong-lâm-pō͘ pêⁿ-tē kàu kē-hái-poat soaⁿ-khu, seng-tióng tī lō͘-piⁿ iá-tē, ûi-lî he̍k hái-hoāⁿ soa-tē. Tī Tâi-oân, i-ê hoe-kî sī 2 goe̍h kàu 11 goe̍h. I kah-ì seⁿ-tī kui-kang ū ji̍t-thâu pha̍h--tio̍h ê só͘-chāi.
காட்டுக் கொடித்தோடை (Passiflora foetida; wild maracuja, bush passion fruit,[1] wild water lemon,[2]) (துரைப்புடலை அல்லது மொசுக்கட்டான் ) எனப்படுவது தென்மேற்கு ஐக்கிய அமெரிக்க (தென் டெக்சஸ், அரிசோனா), மெக்சிக்கோ, கரிபியன், நடு அமெரிக்கா, தென் அமெரிக்கா ஆகிய இடங்களைத் தாயகமாகக் கொண்ட கொடித்தோடையினத் தாவரமாகும். இது உலகில் பல வெப்பமண்டலப் பகுதிகளுக்கு அறிமுகப்படுத்தப்பட்டது.[2] அவற்றில் தென்கிழக்காசியா, ஹவாய் ஆகிய பகுதிகளும் அடங்கும்.[3] படரும் கொடி போன்ற இனத்தாவரமான இதனது பழம் உண்ணத்தக்கது.[4]
இலங்கையில் இதனை தண்ணீர் சோற்றுப்பழம் என அழைப்பார்கள்.
காட்டுக் கொடித்தோடை (Passiflora foetida; wild maracuja, bush passion fruit, wild water lemon,) (துரைப்புடலை அல்லது மொசுக்கட்டான் ) எனப்படுவது தென்மேற்கு ஐக்கிய அமெரிக்க (தென் டெக்சஸ், அரிசோனா), மெக்சிக்கோ, கரிபியன், நடு அமெரிக்கா, தென் அமெரிக்கா ஆகிய இடங்களைத் தாயகமாகக் கொண்ட கொடித்தோடையினத் தாவரமாகும். இது உலகில் பல வெப்பமண்டலப் பகுதிகளுக்கு அறிமுகப்படுத்தப்பட்டது. அவற்றில் தென்கிழக்காசியா, ஹவாய் ஆகிய பகுதிகளும் அடங்கும். படரும் கொடி போன்ற இனத்தாவரமான இதனது பழம் உண்ணத்தக்கது.
இலங்கையில் இதனை தண்ணீர் சோற்றுப்பழம் என அழைப்பார்கள்.
Rambôt bue nakeuh saboh spèsies bak kayèe nyang nèjih di Amirika meutapi jinoe ka meusipreuek ban saboh dônya[1]
Rambôt bue nakeuh saboh spèsies bak kayèe nyang nèjih di Amirika meutapi jinoe ka meusipreuek ban saboh dônya
Passiflora foetida (common names: stinking passionflower, wild maracuja, bush passion fruit, wild water lemon,[1] stoneflower,[1] love-in-a-mist, or running pop[1]) is a species of passion flower that is native to the southwestern United States (southern Texas and Arizona), Mexico,[2] the Caribbean, Central America, and much of South America. It has been introduced to tropical regions around the world,[1] such as Southeast Asia, South Asia, Hawaii, Africa, and The Maldives.[3] It is a creeping vine like other members of the genus, and yields an edible fruit.[4] The specific epithet, foetida, means "stinking" in Latin and refers to the strong aroma emitted by damaged foliage.[5]
This passion flower tolerates arid ground, but favours moist areas. It is known to be an invasive species in some areas.[4] This plant is also a widely grown perennial climber, and has been used in traditional medicine.[6]
The stems are thin and wiry, and are covered with minute sticky yellow hairs. Older stems become woody. The leaves are three- to five-lobed and viscid-hairy. When crushed, these leaves give off a pungent odor that some people consider unpleasant. The flowers are white to pale cream coloured, or pink to pale purple, about 5–6 cm diameter. The ripe fruit is globose, 2–3 cm diameter, yellow from the white-flowered form, and red from the pink form, although there are more than 50 variants (Vanderplank), and has numerous black seeds embedded in the pulp; the fruit are eaten and the seeds dispersed by birds.
Passiflora foetida is able to trap insects on its bracts, which exude a sticky substance that also contains digestive enzymes. This minimizes predation on young flowers and fruits.[7] Whether or not it gains nourishment from its prey is uncertain, and it is considered a protocarnivorous plant.[8]
Passiflora foetida is a larval host and nectar source for the Gulf fritillary (Agraulis vanillae).[9]
Passiflora foetida has been mentioned as a toxic plant by farmers from northeastern Brazil. An experiment done with goats led to the discovery that high levels of cyanide in P. foetida cause poisoning after the ingestion of fresh leaves, mostly during the dry season.[10]
The fruits are roughly the size of a ping pong ball or kumquat and contain a bluish-white pulp that is mildly sweet and delicately flavored. In the Philippines, the fruit of Passiflora foetida are known colloquially as marya-marya ('Little Mary'), kurombot, utot-utot, and santo papa (due to its resemblance to the Pope's mitre). Young leaves and plant tips are also edible. Dry leaves are used in tea in Vietnamese folk medicine to relieve sleeping problems, as well as treatment for itching and coughs.[11]
Passiflora foetida (common names: stinking passionflower, wild maracuja, bush passion fruit, wild water lemon, stoneflower, love-in-a-mist, or running pop) is a species of passion flower that is native to the southwestern United States (southern Texas and Arizona), Mexico, the Caribbean, Central America, and much of South America. It has been introduced to tropical regions around the world, such as Southeast Asia, South Asia, Hawaii, Africa, and The Maldives. It is a creeping vine like other members of the genus, and yields an edible fruit. The specific epithet, foetida, means "stinking" in Latin and refers to the strong aroma emitted by damaged foliage.
This passion flower tolerates arid ground, but favours moist areas. It is known to be an invasive species in some areas. This plant is also a widely grown perennial climber, and has been used in traditional medicine.
Passiflora foetida, también conocida como mburucuyá fétido, maracuyá silvestre o parcha silvestre, es una especie de trepadora de fruto comestible. Es nativa de la parte norte de América del Sur y las Antillas. En Cuba se llama pasionaria vejigosa.[1]
Esta planta es el alimento de las larvas de la mariposa Acraea andromacha.
Los tallos son finos, del tipo de la hiedra y ramificados, cubiertos con pelos amarillos pegajosos. Las hojas tienen de tres a cinco lóbulos y una melena viscosa. Emiten un olor desagradable cuando están machacadas. Las flores son de color blanco pálido o un color crema, de unos 5 a 6 cm de diámetro.
El fruto es globoso, de unos 2 a 3 cm, amarillento anaranjado pasando a rojo cuando está maduro, y tiene numerosas semillas negras encajadas en la pulpa. Los pájaros las dispersan al ingerir el fruto. En Perú se le llama bedoca o ñorbo hediondo.[1]
Las brácteas de esta planta actúan como trampas para insectos, pero hasta ahora se desconoce si la planta digiere y asimila los nutrientes de los insectos atrapados o si las utiliza simplemente como mecanismo defensivo para proteger flores y fruto. Este mecanismo continúa siendo discutido e investigado entre los entusiastas de esta planta protocarnívora.
Tolera el terreno árido, pero le favorece las áreas húmedas. Se sabe que puede ser una especie invasora en algunas zonas.
Passiflora foetida fue descrita por Augustin Pyrame de Candolle y publicado en Prodromus Systematis Naturalis Regni Vegetabilis 3: 330. 1828.[2]
Passiflora: nombre genérico que adoptado por Linneo en 1753 y significa "flor de la pasión" (del latín passio = "pasión" y flos = "flor"), fue otorgado por los misioneros jesuitas en 1610, debido a la similitud de algunas partes de la planta con símbolos religiosos de la Pasión de Cristo, el látigo con el que fue azotado = zarcillos, los tres clavos = estilos; estambres y la corola radial = la corona de espinas.
foetida: epíteto latino que significa "con olor desagradable"[3]
Passiflora foetida, también conocida como mburucuyá fétido, maracuyá silvestre o parcha silvestre, es una especie de trepadora de fruto comestible. Es nativa de la parte norte de América del Sur y las Antillas. En Cuba se llama pasionaria vejigosa.
Esta planta es el alimento de las larvas de la mariposa Acraea andromacha.
Passiflora foetida, la passiflore fétide, est une liane herbacée de la famille des Passifloraceae, originaire des zones tropicales et subtropicales d'Amérique. Elle s'est répandue maintenant partout sous les tropiques où elle peut devenir une adventice des cultures.
Connue aux Antilles sous les noms de marigouya (Marie-goujat), Maribouya, bonbon koulèv (bonbon couleuvre), Pòm lyann kolan, Tok mol, Kopou, Kokiann[2] alors qu'à La Réunion, on la dénomme poc-poc, passiflore poc-poc, marie-goujat, grenadille-caméléon, pomme liane collant, Running pop (en anglais) ou Bejuco canastilla (en Colombie)[3].
Passiflora foetida recouvre un vaste complexe spécifique très polymorphe et a été divisée en 37 variétés par Killip en plus de P. foetida[4]. Citons notamment :
Passiflora foetida[9] est une plante herbacée annuelle, parfois pérenne, rampante ou grimpante par ses vrilles. Elle est entièrement couverte de poils verts puis bruns, terminés par une glande visqueuse responsable de son odeur désagréable.
Les feuilles alternes, portent des stipules profondément fendus en divisions filiformes ou même pinnatisequées, les divisions terminées par des poils glandulaires, la base formant un demi-cercle sur la tige. Le pétiole mesurant jusqu'à 6 cm de long, porte des poils glanduleux. Le limbe, de forme très variable (mais uniforme sur une même plante), mesure 1,5–15 × 1,3–12 cm, (subentré à) 3 ou 5 lobés, à base généralement cordée[8]. La face inférieure pubescente porte des nectaires dans la partie distale et quelques poils glanduleux. La marge est ciliée.
La fleur solitaire de 2–6 cm de diamètre, blanche, bleue, violacée ou rose, opposée à une vrille, comporte :
Les fleurs s’épanouissent le matin et se ferme le soir, puis se fanent rapidement.
Le fruit est une baie jaune, orange à rouge orangé, globuleuse à ovoïde, de 1,5-4 cm de diamètre, à péricarpe fin, souvent cassant, contenant de nombreuses graines. Elle renferme une pulpe translucide de saveur parfumée, non acidulée, comestible[8],[10].
Les passiflores sont toutes originaires d'Amérique. Le domaine de celle-ci s'étend du sud des États-Unis, à travers les Caraïbes et l'Amérique centrale jusqu'au Pérou et à l'Argentine.
Elle s'est maintenant naturalisée dans les zones tropicales d'Afrique, du Pakistan, de l'Inde, Shri Lanka, d'Asie du Sud-Est, de Chine et des îles du Pacifique.
C'est une adventice des cultures tropicales. Elle est plantée entre les pieds de patates douces en Nouvelle Guinée pour concurrencer la graminée Imperata cylindrica.
Cette rudérale pousse dans les haies, autour des décombres, sur le bord des routes, les rives des rivières. Elle apprécie particulièrement les végétations ouvertes, herbeuses et prolifère dans les zones perturbées, du niveau de la mer jusqu'à 2000 m d'altitude[8],[11]. Elle préfère les sols humides mais tolère des conditions arides.
Passiflora foetida est capable de prendre au piège dans les filets collants de ses bractées des insectes[12] (homoptera, hymenoptera, diptera). Les bractées sont couvertes de petites glandes produisant une sécrétion collante ayant une activité peptidase et phosphatase acide, deux enzymes que l'on trouve dans les pièges des plantes carnivores. Il n'est cependant pas établi clairement si la plante tire de la nourriture de ses proies[13]. On la considère donc plutôt comme une protocarnivore.
Les phytoconstituents majeurs contiennent des alcaloïdes, phénols, des hétérosides de flavonoïdes et des composés cyanogènes.
Pachypodol, 7,4'-dimethoxyapigénine, ermanine, chrysoeriol, apigénine, vitexine, isovitexine, luteolin-7-glucoside, kaempférol
Tétraphylline A et B, sulfate de tétraphylline B, déidacline, volkenine
Le catabolisme normal des hétérosides cyanogènes conduit à la libération d'acide cyanhydrique qui est aussitôt converti en asparagine [15].
acide linoléique et acide linolénique
Les fruits comestibles présentent une odeur et un goût musqués, mais sont néanmoins appréciés des enfants[8].
Au Brésil, la passiflore fétide est utilisée sous forme de lotion et d'emplâtre pour traiter l'érysipèle et les dermatoses inflammatoires.
Les feuilles ont été utilisées en infusion pour traiter l'hystérie et l'insomnie au Nigéria[14]. En Inde où la plante est largement cultivée, les feuilles sont appliquées sur la tête pour les vertiges et les maux de tête. La décoction est prescrite pour l'asthme. A La Réunion, les feuilles sont considérées comme emménagogues et prescrites dans l'hystérie.
Dans les petites Antilles, elle est utilisée pour traiter l'anxiété et les troubles du sommeil, les douleurs ales, les maux d'estomac et diarrhées, la toux et les maux de gorge et enfin les affections cutanées (plaies, démangeaisons)[2].
Passiflora foetida, la passiflore fétide, est une liane herbacée de la famille des Passifloraceae, originaire des zones tropicales et subtropicales d'Amérique. Elle s'est répandue maintenant partout sous les tropiques où elle peut devenir une adventice des cultures.
Connue aux Antilles sous les noms de marigouya (Marie-goujat), Maribouya, bonbon koulèv (bonbon couleuvre), Pòm lyann kolan, Tok mol, Kopou, Kokiann alors qu'à La Réunion, on la dénomme poc-poc, passiflore poc-poc, marie-goujat, grenadille-caméléon, pomme liane collant, Running pop (en anglais) ou Bejuco canastilla (en Colombie).
Passiflora foetida je biljka povijuša koja daje jestive plodove. Potječe s jugozapada SAD-a, iz suptropskih dijelova Teksasa i Arizone. Drugi nazivi za nju su divlja maracuja, santo papa[1], marya-marya[2], marigouya (na Antilima), bonbon koulèv (na Réunionu), poc-poc, passiflore poc-poc, marie-goujat, grenadille-caméléon, pomme liane collant, wild water lemon[3], stinking passionflower[3], love-in-a-mist ili running pop[3].
Vrsta je polimorfna. Killip ju je klasificirao u 37 podvrsta.
Listovi su dlakavi. imaju dvije do pet resica. Kad ih se prelomi, daju neugodan miris. Po tom neugodnom smradu je ova biljka dobila i latinsko ime foetida (smrdljiva). [4]Cvjetovi su blijedokremaste boje. Širine su 5-6 cm u promjeru.
Plod je okrugao, 2-3 cm u promjeru, od žutkasto-narančaste boje do crvene, kad dozrije. U pulpi se nalaze mnogobrojne crne sjemenke. Omiljena su hrana pticama, koje šire njene sjemenke.
Na svojim izdancima luči ljepljivu tvar na koju se uhvate kukci. Zahvaljujući toj tvari, smanjeno je izjedanje njenih mladih cvjetova i plodova. Tvar sadrži digestivne enzime. Nije poznato probavlja li zarobljene kukce. Trenutno se ovu vrstu smatra predmesožderskom biljkom.
Tolerira suhi okoliš, no unatoč tome, voli vlažna područja. U nekim krajevima ju smatraju invazivnom vrstom.
Plodovi su veličine kumkvata. Sadrže plavkasto-bijelu pulpu koja je blago slatka i delikatna okusa. Na Filipinima plod ove biljke je kolokvijalno znan kao marya-marya ('Mala Marija') i santo papa (zbog svoje sličnosti s papinom mitrom).
Njeni mladi listovi i vrhovi su također jestivi. Suhi listovi se koriste u vijetnamskoj narodnoj medicini radi olakšanja problema sa snom.
U narodnoj medicini u Brazilu se koristi za izradu losiona za liječenje upalnih dermatoza i erizipela. U Nigeriji se listovi koriste za pripravke kojima se liječi histerija i nesanica[5]. U Indiji se listovi koriste za liječenje vrtoglavice i glavobolje. Dekokt se koristi za astmu. Na Réunionu se listovi smatraju emmenagogičnim i koriste se za liječenje histerije.
Passiflora foetida je biljka povijuša koja daje jestive plodove. Potječe s jugozapada SAD-a, iz suptropskih dijelova Teksasa i Arizone. Drugi nazivi za nju su divlja maracuja, santo papa, marya-marya, marigouya (na Antilima), bonbon koulèv (na Réunionu), poc-poc, passiflore poc-poc, marie-goujat, grenadille-caméléon, pomme liane collant, wild water lemon, stinking passionflower, love-in-a-mist ili running pop.
Vrsta je polimorfna. Killip ju je klasificirao u 37 podvrsta.
Rambusa,[1] markisa mini atau ermot (Passiflora foetida) adalah nama sejenis buah kecil, yang ketika masak tertutup oleh perbesaran kelopak bunga. Buah ini juga dikenal dengan berbagai nama daerah seperti ceplukan blungsun (Jw.), permot, rajutan, kaceprek atau ki leuleu’eur (Sd.), dan timun dendang atau timun padang (Mal.).
Herba pemanjat yang berbau kurang enak, 1,5–5 m panjangnya. Batang berambut panjang jarang. Daun tunggal, bertangkai 1–3 cm, berambut panjang. Helaian daun bundar telur, berbagi tiga, bertepi rata atau bergigi tidak dalam, dengan ujung-ujung meruncing, pangkal daun bentuk jantung, 3,5-13 × 4,5–14 cm.
Bunga dengan kelopak tambahan berupa daun pembalut 3 helai, berbagi menyirip rangkap dengan taju serupa benang teranyam, 1–3 cm. Tabung kelopak bentuk lonceng lebar. Daun mahkota dengan mahkota tambahan, memanjang 1,5-2,5 cm, putih cerah sering dengan warna ungu di tengahnya. Tangkai sari pada pangkalnya berlekatan, juga dengan putiknya. Tangkai putik 3 berbentuk gada.
Buah buni berbiji banyak terbungkus oleh daun pembalut, bulat lonjong, 1,5–2 cm, kuning jingga apabila masak.
Diduga berasal dari Amerika Selatan, rambusa kini hidup meliar di banyak tempat. Tumbuhan ini biasa didapati bercampur dengan herba dan semak lainnya di kebun, tegalan, sawah yang mengering, di pasir pantai, tepi jalan, tepi hutan dan bagian-bagian hutan yang terbuka disinari terik matahari.
Pada masa lalu rambusa ditanam untuk buahnya, yang manis dan banyak sari buahnya jika masak. Anak-anak menyukainya. Hanya saja, buah yang muda beracun.
Rambusa juga ditanam sebagai tanaman pagar dan tanaman penutup tanah, untuk melindungi tanah dari erosi yang berlebihan. Pucuknya yang muda kadang-kadang dimanfaatkan sebagai sayuran.
|accessdate=
(bantuan) Rambusa, markisa mini atau ermot (Passiflora foetida) adalah nama sejenis buah kecil, yang ketika masak tertutup oleh perbesaran kelopak bunga. Buah ini juga dikenal dengan berbagai nama daerah seperti ceplukan blungsun (Jw.), permot, rajutan, kaceprek atau ki leuleu’eur (Sd.), dan timun dendang atau timun padang (Mal.).
Passiflora foetida L. 1753 è una pianta appartenente alla famiglia Passifloraceae che presenta delle foglie che emanano un profumo sgradevole ed un frutto commestibile.
Gli steli sono sottili e legnosi, ricoperti di peli gialli e appiccicosi.
le foglie sono tri- o pentalobate e dotate di peli viscidi, che emanano un cattivo odore se vengono schiacciati.
I fiori sono di colore bianco e del diametro di circa 5-6 centimetri.
Il frutto è globoso, di 2–3 cm di diametro e presenta numerosi semi all'interno della polpa. I frutti vengono mangiati dagli uccelli, che poi disperdono i semi.
Le brattee sono in grado di catturare piccoli insetti, ma non è ancora chiaro se la pianta riesca a digerirli ed a trarre nutrimento da essi o se le brattee servano solo da strumento di difesa per proteggere fiori e frutti.
È endemica del Sudamerica settentrionale e dei Caraibi. Si può incontrare anche nel Sud-est asiatico in Vietnam e alle Hawaii.
Tollera terreni aridi, ma preferisce le aree con buona presenza di acqua. In alcune zone è una specie invasiva
I frutti, le foglie giovani e i germogli sono commestibili.
Le foglie essiccate sono utilizzate in Vietnam per la preparazione di tisane contro l'insonnia.
Passiflora foetida L. 1753 è una pianta appartenente alla famiglia Passifloraceae che presenta delle foglie che emanano un profumo sgradevole ed un frutto commestibile.
Letup-letup; istilah saintifik (Passiflora foetida) (lain-lain nama: maracuja liar, Buah markisa belukar,[1] marya-marya, limau air liar,[2] bunga markisa busuk,[2] love-in-a-mist atau running pop[2]) merupakan sejenis pokok dalam golongan bunga markisa, ianya berasal dari barat daya Amerika Syarikat (selatan Texas dan Arizona), Mexico, Caribbean, Amerika Tengah dan banyaknya boleh ditemui di bahagian Amerika Selatan. Ia merupaka spesies baru yang dibawa ke wilayah beriklim tropika dan pantropika,[2] seperti Asia Tenggara dan Hawaii.[3] Buahnya boleh dimakan tetapi tidak dijual secara komersil.
Letup-letup; istilah saintifik (Passiflora foetida) (lain-lain nama: maracuja liar, Buah markisa belukar, marya-marya, limau air liar, bunga markisa busuk, love-in-a-mist atau running pop) merupakan sejenis pokok dalam golongan bunga markisa, ianya berasal dari barat daya Amerika Syarikat (selatan Texas dan Arizona), Mexico, Caribbean, Amerika Tengah dan banyaknya boleh ditemui di bahagian Amerika Selatan. Ia merupaka spesies baru yang dibawa ke wilayah beriklim tropika dan pantropika, seperti Asia Tenggara dan Hawaii. Buahnya boleh dimakan tetapi tidak dijual secara komersil.
Passiflora foetida (foetida = stinkend) is een zeer variabele passiebloem die variëteiten heeft die verschillen in bladvorm en -grootte, vorm, grootte en kleur van de vruchten (groenig geel tot geel of roze tot rood) en bloemkleur (wit of roze, paars en blauw). De individuele variëteiten kunnen kruisbestuiving nodig hebben om vruchten te geven, maar er zijn ook variëteiten die zelfbestuivend zijn. Er zijn meer dan 50 benoemde variëteiten bekend. De plant komt voor op de Cariben en in Midden- en Zuid-Amerika. Hij is onder andere te vinden in Suriname (hier wordt hij "snekimarkoesa" genoemd) en op Aruba, Bonaire en Curaçao. Ook is de plant verwilderd in Afrika, Zuidoost-Azië, Australië en op Hawaï, waar hij een onkruid vormt.
Een typische vertegenwoordiger van de soort heeft harige, dunne, breekbare, kruidachtige, tot 2,5 m lange stengels, die stinken. Uit de bladoksels ontspringen ranken die worden geflankeerd door geveerde steunblaadjes. De bladstelen zijn tot 7,5 cm lang. De bladeren zijn afwisselend geplaatst, drie- tot vijfobbig, harig en tot 15 x 7 cm groot. De bloemsteel is tot 7,5 cm lang. De alleenstaande, 3-6 cm brede, wit met roze tot lichtpaarse bloemen hebben opvallende, tot 6 cm lange, veerachtige, stekelachtige schutbladeren. De kelkbladeren zijn wit, ovaal en tot 3 cm lang. De kroonbladeren zijn ovaal, wit en tot 2,5 cm lang. De corona bestaat uit meerdere rijen. De buitenste rij bestaat uit circa 40 filamenten, is tot 1,5 cm lang, roze tot lichtpaars aan de basis en verder wit. De andere rijen zijn 1-3 mm lang. De plant heeft 3,5 cm grote, gele vruchten, die beschermd liggen tussen de stekels van de schutbladeren. De vruchten bevatten witte pulp, die eetbaar is. Het smaakt zoet aromatisch en is sappig.
Onrijpe vruchten, die blauwzuurglycosides bevatten, worden in India gebruikt om braken op te wekken. Er zijn zo'n 15 variëteiten in cultuur. Individuele variëteiten kunnen meestal alleen vermeerderd worden door stekken. De plant kan in België en Nederland worden gekweekt in de broeikas of in de vensterbank. In de zomer kan de plant hier buiten worden gekweekt.
Blad van een variëteit uit de Dominicaanse Republiek
Passiflora foetida (foetida = stinkend) is een zeer variabele passiebloem die variëteiten heeft die verschillen in bladvorm en -grootte, vorm, grootte en kleur van de vruchten (groenig geel tot geel of roze tot rood) en bloemkleur (wit of roze, paars en blauw). De individuele variëteiten kunnen kruisbestuiving nodig hebben om vruchten te geven, maar er zijn ook variëteiten die zelfbestuivend zijn. Er zijn meer dan 50 benoemde variëteiten bekend. De plant komt voor op de Cariben en in Midden- en Zuid-Amerika. Hij is onder andere te vinden in Suriname (hier wordt hij "snekimarkoesa" genoemd) en op Aruba, Bonaire en Curaçao. Ook is de plant verwilderd in Afrika, Zuidoost-Azië, Australië en op Hawaï, waar hij een onkruid vormt.
Een typische vertegenwoordiger van de soort heeft harige, dunne, breekbare, kruidachtige, tot 2,5 m lange stengels, die stinken. Uit de bladoksels ontspringen ranken die worden geflankeerd door geveerde steunblaadjes. De bladstelen zijn tot 7,5 cm lang. De bladeren zijn afwisselend geplaatst, drie- tot vijfobbig, harig en tot 15 x 7 cm groot. De bloemsteel is tot 7,5 cm lang. De alleenstaande, 3-6 cm brede, wit met roze tot lichtpaarse bloemen hebben opvallende, tot 6 cm lange, veerachtige, stekelachtige schutbladeren. De kelkbladeren zijn wit, ovaal en tot 3 cm lang. De kroonbladeren zijn ovaal, wit en tot 2,5 cm lang. De corona bestaat uit meerdere rijen. De buitenste rij bestaat uit circa 40 filamenten, is tot 1,5 cm lang, roze tot lichtpaars aan de basis en verder wit. De andere rijen zijn 1-3 mm lang. De plant heeft 3,5 cm grote, gele vruchten, die beschermd liggen tussen de stekels van de schutbladeren. De vruchten bevatten witte pulp, die eetbaar is. Het smaakt zoet aromatisch en is sappig.
Onrijpe vruchten, die blauwzuurglycosides bevatten, worden in India gebruikt om braken op te wekken. Er zijn zo'n 15 variëteiten in cultuur. Individuele variëteiten kunnen meestal alleen vermeerderd worden door stekken. De plant kan in België en Nederland worden gekweekt in de broeikas of in de vensterbank. In de zomer kan de plant hier buiten worden gekweekt.
Bloem
Blad
Blad van een variëteit uit de Dominicaanse Republiek
Stekelige schutbladeren, die de bloem omgeven
Vruchten omringd door stekelige schutbladeren
zaden
Passiflora foetida L. – gatunek rośliny z rodziny męczennicowatych (Passifloraceae Juss. ex Kunth in Humb.). Występuje naturalnie w strefach międzyzwrotnikowej i podzwrotnikowej obu Ameryk. Ponadto jest uprawiany w strefach międzyzwrotnikowej i podzwrotnikowej całego świata.
Epitet gatunkowy "foetida" pochodzi z język łacińskiego i oznacza "śmierdzący". Nazwa ta odnosi się do nieprzyjemnego zapachu, który wydziela się z uszkodzonych liści[3].
Rośnie naturalnie w Stanach Zjednoczonych (południowa część Arizony, Teksasu i Florydy), Meksyku, Gwatemali, Belize, Salwadorze, Hondurasie, Nikaragui, Kostaryce, Panamie, na Karaibach, w Kolumbii, Wenezueli, Gujanie, Surinamie, Gujanie Francuskiej, Brazylii (zaobserwowana we wszystkich stanach), Ekwadorze (także na wyspach Galapagos), Peru, Boliwii, Paragwaju, Urugwaju oraz północnej części Argentyny. Ponadto roślina ta jest uprawiana na Hawajach, Polinezji Francuskiej, Vanuatu, Nowej Kaledonii, Wyspach Salomona, w Papui-Nowej Gwinei, Australii, Azji Południowo-Wschodniej, południowej części Chin, na Tajwanie, Sri Lance, Malediwach, Seszelach, Madagaskarze Majotcie, Gabonie, Gwinei Równikowej, Kamerunie oraz w Afryce Zachodniej[4][5][6].
Występuje na poboczach dróg, nieużytkach, w pobliżu cieków wodnych, w miejscach podmokłych, w gęstych lasach, na skraju lasu, polach uprawnych (między innymi trzciny cukrowej) oraz w okolicach nadmorskich[9].
Roślina jest tolerancyjna pod względem ekspozycji na światło słoneczne – może rosnąć zarówno w pełnym nasłonecznieniu jak i w pełnym cieniu[8].
Passiflora foetida jest schronieniem a także źródłem pokarmu dla motyli Agraulis vanillae, Heliconius charithonia, Euptoieta claudia oraz Dryas iulia[8].
Roślina bywa uprawiana w celu przykrycia gleby, aby zapobiec wzrostowi chwastów. Owoce są jadalne[7]. Ma również zastosowanie w medycynie niekonwencjonalnej[6].
W obrębie tego gatunku wyróżniono 9 odmian[2]:
Passiflora foetida L. – gatunek rośliny z rodziny męczennicowatych (Passifloraceae Juss. ex Kunth in Humb.). Występuje naturalnie w strefach międzyzwrotnikowej i podzwrotnikowej obu Ameryk. Ponadto jest uprawiany w strefach międzyzwrotnikowej i podzwrotnikowej całego świata.
Liście OwoceÇarkıfelek adıyla bilinen 2–3 cm çapındaki sarımsı turuncu yuvarlakça meyveleri insanlarca tüketilir. Genç yaprakları da yenebilir. Bitki, asma sülüğü gibi helezonik tutmaçlarla tutunarak hızlı büyür. Soluk krem rengi 5–6 cm çapında çiçekleri vardır. Çiçeklerinde çürümekte olan yaprakların kokusunu andıran hoş olmayan bir kokusu vardır. Bu koku sayesinde sinekleri kendine çeker ve hapseder. Yarı etçil bitki olarak kabul edilir.
Arsız bitki olduğu için ana vatanı dışındaki yerlerde de çok kolay yayılan işgalci türlerdendir.
Çarkıfelek adıyla bilinen 2–3 cm çapındaki sarımsı turuncu yuvarlakça meyveleri insanlarca tüketilir. Genç yaprakları da yenebilir. Bitki, asma sülüğü gibi helezonik tutmaçlarla tutunarak hızlı büyür. Soluk krem rengi 5–6 cm çapında çiçekleri vardır. Çiçeklerinde çürümekte olan yaprakların kokusunu andıran hoş olmayan bir kokusu vardır. Bu koku sayesinde sinekleri kendine çeker ve hapseder. Yarı etçil bitki olarak kabul edilir.
Arsız bitki olduğu için ana vatanı dışındaki yerlerde de çok kolay yayılan işgalci türlerdendir.
Lạc tiên, còn gọi là cây lạc[1], người dân Nam Bộ gọi là cây/dây nhãn lồng[2], dây chùm bao, (danh pháp hai phần: Passiflora foetida), thuộc Họ Lạc tiên (Passifloraceae), là một loại cây có lá và quả ăn được. Cây có nguồn gốc từ tây nam Hoa Kỳ, México, vùng Caribe, Trung Mỹ và Nam Mỹ.
Loài lạc tiên này được du nhập vào các vùng nhiệt đới trên toàn thế giới[3] như Đông Nam Á và Hawaii[4]. Đây là một loài dây leo có quả ăn được[5].
Cây dây leo thân cỏ, dài 7 m đến 10 m. Mọc rải rác trong các lùm bụi ven đường, ven rừng, ở độ cao 120 m đến 1000 m[6].
Thân cây mềm, có nhiều lông. Lá lạc tiên mọc so le, hình tim, dài 6–10 cm, rộng 5–8 cm, mép có lông mịn, cuống lá dài 7–8 cm. Đầu tua cuống thành lò xo[7].
Hoa đơn độc 5 cánh trắng hay tím nhạt, đường kính 5,5 cm[7]. Cây ra hoa tháng 4 đến tháng 5, có quả tháng 5 đến tháng 7[6]. Quả hình trứng, dài 2–3 cm[7], khi chín có màu vàng cam đến màu đỏ, có nhiều hạt màu đen.
Lá bắc của cây này có các bẫy bắt côn trùng, trên đó chảy ra chất dính kèm theo enzym tiêu hóa, nhưng người ta chưa biết liệu cây có tiêu hóa côn trùng bị mắc bẫy hay không hay chỉ sử dụng vũ khí này làm cơ chế bảo vệ hoa và quả của cây. Đây vẫn là một chủ đề gây tranh cãi và nghiên cứu của các nhà nghiên cứu về cây ăn thịt.
Ngọn và lá non làm rau. Quả chín ăn được, có tác dụng an thần, điều kinh, chữa ho, phù thũng, suy nhược thần kinh. Lá và thân cây cũng có nhiều tác dung dược lý.[6][7]
Lạc tiên còn có nhiều thứ nhỏ nữa:
Lạc tiên, còn gọi là cây lạc, người dân Nam Bộ gọi là cây/dây nhãn lồng, dây chùm bao, (danh pháp hai phần: Passiflora foetida), thuộc Họ Lạc tiên (Passifloraceae), là một loại cây có lá và quả ăn được. Cây có nguồn gốc từ tây nam Hoa Kỳ, México, vùng Caribe, Trung Mỹ và Nam Mỹ.
Loài lạc tiên này được du nhập vào các vùng nhiệt đới trên toàn thế giới như Đông Nam Á và Hawaii. Đây là một loài dây leo có quả ăn được.
Passiflora foetida L., 1753
Синонимы и вариететыСтрастоцве́т воню́чий, или Страстоцве́т изме́нчивый, или Пассифло́ра воню́чая, или Пассифло́ра изме́нчивая[2] (лат. Passiflora foetida) — вид двудольных цветковых растений рода Страстоцвет (Passiflora) семейства Страстоцветные (Passifloraceae). Таксономическое название впервые было опубликовано шведским систематиком Карлом Линнеем в 1753 году[3][4].
Происходящее из северной части Южной Америки и Вест-Индии растение активно распространилось в Юго-Восточной Азии и Центральной Америке. Выращивается как декоративное растение, его плоды и молодые листья употребляются в пищу и используются для ароматизации напитков; неспелые плоды, однако, токсичны. Используется также в народной медицине.
Родина — северная часть Южной Америки и Вест-Индия[5]; растение также активно распространилось в Юго-Восточной Азии и Центральной Америке[6].
Многолетнее ползучее растение с тонким, жилистым стеблем (лозой[7]), покрытым липкими жёлтыми волосками[5].
Листья со слабовыраженным неприятным ароматом (особенно ощутим при растирании листа)[5].
Цветки белого или бледно-кремового цвета, диаметром около 5—6 см[5].
Плоды шаровидные, диаметром 2—3 см; зрелые плоды от желтовато-оранжевого до красного цвета, съедобны. Семена чёрные[5].
В основном размножается семенами[8], которые охотно поедаются и распространяются птицами[7].
Некоторые исследователи считают растение хищным (известно, что насекомые попадают в прицветники этого вида и застревают в них), однако этот вопрос остаётся предметом дискуссий[5].
Число хромосом — 2n=20 (n=10)[9]. Наиболее близок страстоцвету съедобному, более известному как маракуйя (Passiflora edulis). От маракуйи страстоцвет вонючий отличается главным образом опушёнными листьями, особенностями строения плода и наличием прицветников[10].
В различных регионах растение поражают около 200 видов насекомых. На нём также паразитируют некоторые виды грибов[6].
Страстоцвет вонючий содержит алкалоиды и не менее десятка флавоноидов. Один из имеющихся в листьях флавоноидов, эрманин, может быть губителен для гусениц некоторых видов бабочек; в частности, гусеницы Dione juno из Колумбии не поедают листья этого растения, хотя могут поражать большинство других местных видов страстоцветов[6].
Неспелые плоды токсичны. Стебли и листья, как сообщается, могут быть причиной отравления скота[6].
Активно выращивается как декоративное растение (особенно в странах Европы)[11]. Плоды употребляются в пищу и используются для ароматизации напитков и соков[12]. Помимо плодов, в Суринаме и на Яве в пищу употребляются также молодые листья[6]. В народной медицине используется при лечении проблем с пищеварением (в том числе диспепсии) и диарее, как вяжущее и отхаркивающее средство[5]. На Филиппинах и в Папуа — Новой Гвинее используется как техническое растение в сельском хозяйстве[6].
Растение имеет и негативное влияние на окружающую среду. Страстоцвет вонючий считается инвазивным видом, трудно контролируемым и активно распространяющимся в странах, куда он был завезён[11]. Может расти как сорняк на плантациях риса и других культур[6].
Страстоцве́т воню́чий, или Страстоцве́т изме́нчивый, или Пассифло́ра воню́чая, или Пассифло́ра изме́нчивая (лат. Passiflora foetida) — вид двудольных цветковых растений рода Страстоцвет (Passiflora) семейства Страстоцветные (Passifloraceae). Таксономическое название впервые было опубликовано шведским систематиком Карлом Линнеем в 1753 году.
Происходящее из северной части Южной Америки и Вест-Индии растение активно распространилось в Юго-Восточной Азии и Центральной Америке. Выращивается как декоративное растение, его плоды и молодые листья употребляются в пищу и используются для ароматизации напитков; неспелые плоды, однако, токсичны. Используется также в народной медицине.
毛西番蓮(學名:Passiflora foetida)又稱為小時計果、野百香果、龍珠果,為二年生蔓性草本植物,常见于广西、广东、云南和台湾。常逸生于海拔120-500米草坡路边灌丛中[1]。本种原产西印度群岛,现为泛热带杂草。全株密生長毛,因而得其有「毛」之名。常藉卷鬚攀附其他作物上,為危害農地作物的雜草。
毛西番蓮属草质藤本植物,有臭味;茎呈被平展柔毛。叶呈膜质,宽卵形至长圆状卵形,顶端有2个苞片,苞片呈尖或渐尖,基部呈心形,呈3个浅裂状,叶缘呈不规则波浪状,具腺头状缘毛,叶面呈被丝状伏毛有少数腺毛,叶背上部有许多小腺点;叶柄无腺体。聚伞花序退化仅存有1朵花,与卷须对生;花呈白色或淡紫色,有白色斑点;苞片一至三回羽状分裂,小裂片丝状,顶端具腺毛;萼片背部顶端具有1个角状附属器;副花冠裂片有3-5轮;内花冠呈膜质,不是褶状;呈花盘杯状。果呈卵圆形,径2-3厘米,无毛。花期7-8月,果期翌年4-5月 [1]。
在台灣,毛西番蓮另有一變種台南毛西番蓮(Passiflora foetida L. var. tainaniana Liu & Ou)。除了其花色全白,未熟果覆有細毛之外,其餘特徵與毛西番蓮一致。