dcsimg

Nyiur ( Bjn )

المقدمة من wikipedia emerging_languages

Nyiur/Niur adalah spésiés tumbuhan matan suku hanaw-hanawan atawa Arecaceae, angguta sebuting-sebutingannya dalam génus Cocos. Parak samunya'an palih tumbuhan ini kawa dimanfa'atakan manusia, maka dari itu inya dianggap tumbuhan nang saraba guna. Nyiur itu sambatan gasan buah nang dihasilakan tumbuhan ini jua.

Pemerian

 src=
Nyiur
 src=
Bapalihan buah nyiur

Puhun batang tunggal, bahanu ada cabangnya. Akar sarabut, kandal wan bakayu. Batang baruas-ruas tagal amun sudah tuha kada tapi kalihatan. Kayunya kurang baik dipakai gasan bangunan. Daun tasusun majemuk. Kambang tasusun majemuk; ada kambang jantan wan batina. Buah gonol, diaméter 10 cm sampay 20 cm atawa bisa jua labih, warna kuning, hijau, atawa soklat.

Nyiur alaminya tumbuh di pantay, puhunnya kawa sampay 30 m tingginya. Asalnya matan pasisir Lalautan Hindia, tagal wayah naya sudah tasabak di saluruh banua tropika. Tumbuhan ini kawa tumbuh sampay katinggian 1000 m matan pamukaan laut, tagal inya cagaran lambat tumbuhnya.

Manfa'at

 src=
Kayu nyiur

Batangnya, dipakai urang gasan kayu mutu tangah-tangah, kawa dipakai gasan tihang/papan rumah.

Daunnya dipakai jadi hatap rumah imbah dikaringakan. Daun nyiur anum, disambat janur, dipakai jadi bahan anyaman. Tangkay anak daun nang sudah dikaringakan, disambat lidi, dihimpun jadi sapu.

Tandan kambangnya, nang disambat mayang, dipakai gasan hiasan dalam upacara kawinan. Kambang batinanya kawa dimakan. Cairan manis nang kaluar matan lunggai kambang, disambat (banyu) nira/laang, kawa dikinum atawa diulah jadi tuak.

 src=
Palih dalam buah nyiur

Buah nyiur adalah palih paling banilai ikunumi. Sabut, dijual jadi bahan basalukutan, isi jok kursi, anyaman tali, kisit, wan media tanam gasan anggrek. Tampurung dipakai jadi bahan basalukutan, pangganti gayung, wadah minuman, wan bahan baku macam-macam karajinan tangan. Katungkung dipakai gasan manimbuk jalan. Handayang nyiur biasanya diandak di atas kubur.

Éndospérma buah nyiur nang barupa cairan wan endapannya nang likit di tawing dalam tampurung ("daging buah niyur") adalah sumbar panyigar popular. Daging buah anum warna putih wan lényak rancak dijadiakan es nyiur anum. Cairan ini mangandung macam-macam énzim wan beisian hasiat gasan manétralakan racun wan éfék panyigar/pananang. Sepalih nyiur ma'alami mutasi jadi endapannya kada marikit di tawing tampurung tagal tacampur lawan cairan endosperma. Mutasi ini disambat (nyiur) kopyor. Daging buah nyiur tuha warnanya putih wan karas. Sarinya diparas wan cairannya dingarani santan. Daging buah tua ini kawa jua diambil wan dikaringakan jadi komoditi padagangan banilai, disambat kopra. Kopra adalah bahan baku gasan maulah minyak nyiur/minyak lamak wan turunannya. Cairan buah nyiur tuha biasanya kada diulah jadi bahan minuman maka dari itu jadi limbah industri kopra. Tagal kawa dimanfa'atakan lagi gasan diulah jadi bahan samacam jelly nang disambat nata de coco wan marupakan bahan campuran minuman panyigar.

Raitan luar

Smart Machine System V 2.0 Final

ترخيص
cc-by-sa-3.0
حقوق النشر
Wikipedia authors and editors
النص الأصلي
زيارة المصدر
موقع الشريك
wikipedia emerging_languages

Nyiur: Brief Summary ( Bjn )

المقدمة من wikipedia emerging_languages

Nyiur/Niur adalah spésiés tumbuhan matan suku hanaw-hanawan atawa Arecaceae, angguta sebuting-sebutingannya dalam génus Cocos. Parak samunya'an palih tumbuhan ini kawa dimanfa'atakan manusia, maka dari itu inya dianggap tumbuhan nang saraba guna. Nyiur itu sambatan gasan buah nang dihasilakan tumbuhan ini jua.

ترخيص
cc-by-sa-3.0
حقوق النشر
Wikipedia authors and editors
النص الأصلي
زيارة المصدر
موقع الشريك
wikipedia emerging_languages