De lipbloemenfamilie (Labiatae of Lamiaceae; beide namen zijn toegestaan) is een soortenrijke plantenfamilie. De familie dankt haar naam aan de typische vorm van de kroonbladeren, die samengegroeid zijn tot een boven- en onderlip.
Sommige soorten zijn struiken; bomen en klimplanten zijn zeldzaam in deze familie. Veel soorten hebben vierkantige, holle stengels. De bladeren staan kruiswijs tegenover elkaar (ieder paar kruislings ten opzichte van het vorige paar). De bloemen zijn zygomorf (tweezijdig symmetrisch) met vijf samengegroeide kelkbladen en vijf vergroeide kroonbladen. De bloemen staan in schijnkransen.
Een aantal soorten in deze familie bevat aromatische oliën in de bladeren. De familie omvat veelgebruikte keukenkruiden als tijm, munt, basilicum, echte marjolein, wilde marjolein, echte salie en rozemarijn.
Er is (nog) geen overeenstemming over de omgrenzing van de familie; er is een tendens om meer geslachten dan voorheen in deze familie onder te brengen.
De volgende soorten worden hier beschreven:
Nederlandse naam Botanische naam Aarmunt Mentha spicata groene munt Akkerandoorn Stachys arvensis Akkermunt Mentha arvensis Akkerzenegroen Ajuga chamaepitys Bergandoorn Stachys recta Bergbonenkruid Satureja montana Berggamander Teucrium montanum Betonie Stachys officinalis Blauw glidkruid Scutellaria galericulata Blauw kattenkruid Nepeta racemosa Bleekgele hennepnetel Galeopsis segetum Borstelkrans Clinopodium vulgare Satureja vulgare (synoniem) Bosandoorn Stachys sylvatica Citroenmelisse Melissa officinalis Dauwnetel Galeopsis speciosa Echte gamander Teucrium chamaedrys subsp. germanicum Echte marjolein Origanum majorana Echte salie Salvia officinalis Echte tijm Thymus vulgaris Eenjarig bonenkruid Satureja hortensis Franse lavendel Lavandula stoechas kuiflavendel vlinderlavendel Gele dovenetel Lamiastrum galeobdolon Bonte gele dovenetel, cultivar van gele dovenetel Lamiastrum galeobdolon 'Florentinum' Gespleten hennepnetel Galeopsis bifida Gevlekte dovenetel Lamium maculatum Gestreepte dovenetel cultivar van gevlekte dovenetel Lamium maculatum 'Variegatum' Gewone brunel Prunella vulgaris Gewone hennepnetel Galeopsis tetrahit Grijs kattenkruid Nepeta ×faassenii Groene lavendel Lavandula viridis citroenlavendel Grote tijm Thymus pulegioides Haplostachys bryanii Hartgespan Leonurus cardiaca Heidezenegroen Ajuga genevensis Hemiandra rutilans Hoenderbeet Lamium amplexicaule Hondsdraf Glechoma hederacea Ingesneden dovenetel Lamium hybridum Klein glidkruid Scutellaria minor Kleinbloemige salie Salvia verbenaca Kleine steentijm Clinopodium acinos Satureja acinos (synoniem) Kleine tijm Thymus serpyllum Kranssalie Salvia verticillata Kruipend zenegroen Ajuga reptans Kruiptijm Thymus praecox Malrove Marrubium vulgare Moerasandoorn Stachys palustris Moerasgamander Teucrium scordium Paarse dovenetel Lamium purpureum Pepermunt Mentha × piperita Polei Mentha pulegium Rozemarijn Rosmarinus officinalis Smalle raai Galeopsis angustifolia Spijklavendel of echte lavendel Lavandula angustifolia Trosgamander Teucrium botrys Veldsalie Salvia pratensis Watermunt Mentha aquatica Wild kattenkruid Nepeta cataria Wilde marjolein Origanum vulgare Witte dovenetel Lamium album Witte munt Mentha suaveolens Wolfspoot Lycopus europaeus Wollige munt Mentha ×rotundifolia Zachte hennepnetel Galeopsis pubescens Valse salie Teucrium scorodoniaIn Nederland komen de volgende geslachten voor:
Zie ook:
Een aantal andere geslachten: Acanthomintha, Achyrospermum, Acinos, Acrocephalus, Acrotome, Acrymia, Aeollanthus, Agastache, Ajugoides, Alajja, Alvesia, Amethystea, Anisochilus, Anisomeles, Antonina, Asterohyptis, Becium, Benguellia, Blephilia, Bostrychanthera, Bovonia, Brazoria, Bystropogon, Calamintha , Capitanopsis, Capitanya, Catoferia, Cedronella, Ceratanthus, Chamaesphacos, Chaunostoma, Chelonopsis, Cleonia, Colebrookia, Collinsonia, Colquhounia, Comanthosphace, Conradina, Craniotome, Cuminia, Cunila, Cyclotrichium, Cymaria, Dauphinea, Dicerandra, Dorystaechas, Dracocephalum, Drepanocaryum, Eichlerago, Elsholtzia, Endostemon, Englerastrum, Eremostachys, Eriope, Eriiophyton, Eriopidion, Eriothymus, Erythrochlamys, Eurysolen, Fuerstia, Geniosporum, Glechon, Gomphostemma, Gontscharovia, Hanceola, Haplostachys, Haumaniastrum, Hedeoma, Hemiandra, Hemigenia, Hemizygia, Hesperozygis, Heterolamium, Hoehnea, Holocheila, Holostylon, Horminium, Hoslundia, Hymenocrater, Hypenia, Hypogomphia, Hyptidendron, Hyptis, Isodictyophorus , Isodon, Isoleucas, Keiskea, Kinostemon, Kudrjaschevia, Kurzamra, Lagochilus, Lagopsis, Lallemantia, Lamiophlomis, Leocus, Leonotis, Lepechinia, Leucas, Leucosceptrum, Limniboza, Lophanthus, Loxocalyx, Macbridea, Marmoritis, Marsypianthes, Meehania, Melittis, Meriandra, Mesona, Metastachydium, Microcorys, Micromeria, Microtoena, Minthostachys, Moluccella, Monarda, Monardella, Mosla, Neoeplingia, Neohyptis, Neustruevia, Nosema, Notochaete, Octomeron, Ombrocharis, Orthosiphon, Otostegia, Panzerina, Paraeremostachys, Paralamium, Paraphlomis, Peltodon, Pentapleura, Perilla, Perovskia, Perrierastrum, Phlomis, Phlomoides, Phyllostegia, Physostegia, Piloblephis, Pitardia, Platostoma, Plectranthus, Pogogyne, Pogostemon, Poliomintha, Prasium, Prostanthera, Pseuderemostachys, Puntia, Pycnanthemum, Pycnostachys, Renschia, Rhabdocaulon, Raphidion, Rhododon, Rostrinucula, Roylea, Rubiteucris, Sabaudia, Saccocalyx, Schizonepeta, Sideritis, Siphocranion, Skapanthus, Solenostemon, Stachyopsis, Stenogyne, Sulaimania, Suzukia, Symphostemon, Synandra, Syncolostemon, Tetradenia, Thorncroftia, Thuspeinanta, Thymbra, Thymus (genus), Tinnea, Trichostema, Wenchengia, Westringia, Wiedemannia, Wrixonia, Zataria, Zhumeria, Ziziphora
De lipbloemenfamilie (Labiatae of Lamiaceae; beide namen zijn toegestaan) is een soortenrijke plantenfamilie. De familie dankt haar naam aan de typische vorm van de kroonbladeren, die samengegroeid zijn tot een boven- en onderlip.
