nomes no trilho de navegação
Balkan şamı (lat. Pinus peuce) - şamkimilər fəsiləsinin şam ağacı cinsinə aid bitki növü.
Balkan yarımadası nın dağ rayonlarında təbii halda bitir, hündürlüyü 20 m-ə qədərdir. Çox vaxt dağların yuxarı zolağında kol şəklində bitir. Çətiri konusvarı, qabığı hamar, boz-qonur və ya qırmızı-qonurdur. Cavan zoğları qalın (3–4 mm), çılpaq, yaşıldır, sonra boz və ya boz-qonur olur. Tumurcuqları yumurtavarı, ucu qısa, bizşəkilli, qatranlıdır, uzunluğu 5–10 mm, eni 2,5–4 mm-dir. Dəstəşəkilli iynəyarpaqları möhkəm, 5 ədəd, kənarları az dişli, boz, tünd yaşıl, açıq zolaqlıdır. Uzunluğu 6-10 sm, eni 0,75–1 mm olub, 3 ilə qədər budaqların üzərində qalır. Qozaları sallaq, silindirik, bərk oduncaqlı, qalın qabıqlıdır, 3-cü ili yetişir. Qısa saplaqlarda tək və ya bir neçə ədədi birlikdə yerləşir, uzunluğu 8-10 sm, qalınlığı 2,5-4 sm-dir. Toxumlarının rəngi qonur, uzunluğu 5–7 mm-dir. Qanadının uzunluğu 15 mm-ə qədərdir, 10-12 yaşında meyvə verir. Uzunsov silindirik, açıq-qonur qozaları budaqlarda uzun müddət qalır. Mədəni şəraitdə 1863-cü ildə becərilir. Qərbi Avropada çox vaxt dekorativ bitki olaraq parklarda, bəzən meşələrdə də təsadüf edilir. Mərdəkan Dendrarisi ndə introduksiya olunmuşdur. İlk toxumvermə vaxtı 10 yaşından başlayır, toxumları sentyabrın əvvəllərində yetişir və tez tökülür. Qışa və kölgəyədavamlıdır, tez böyüyür, torpağa isə az tələbkardır. Göbələk xəstəliklərinə dözümlüdür.
Деревья и кустарники СССР. т.3.1954; Флора Азербайджана. т.5. 1954; Azərbaycanın ağac və kolları. III cild. 1970; Azərbaycanın “Qırmızı” və “Yaşıl Кitabları”na tövsiyə olunan bitki və bitki formasiyaları. 1996; Azərbaycan florasının konspekti. I-III cildlər. 2005; 2006; 2008.
Balkan şamı (lat. Pinus peuce) - şamkimilər fəsiləsinin şam ağacı cinsinə aid bitki növü.
Balkan yarımadası nın dağ rayonlarında təbii halda bitir, hündürlüyü 20 m-ə qədərdir. Çox vaxt dağların yuxarı zolağında kol şəklində bitir. Çətiri konusvarı, qabığı hamar, boz-qonur və ya qırmızı-qonurdur. Cavan zoğları qalın (3–4 mm), çılpaq, yaşıldır, sonra boz və ya boz-qonur olur. Tumurcuqları yumurtavarı, ucu qısa, bizşəkilli, qatranlıdır, uzunluğu 5–10 mm, eni 2,5–4 mm-dir. Dəstəşəkilli iynəyarpaqları möhkəm, 5 ədəd, kənarları az dişli, boz, tünd yaşıl, açıq zolaqlıdır. Uzunluğu 6-10 sm, eni 0,75–1 mm olub, 3 ilə qədər budaqların üzərində qalır. Qozaları sallaq, silindirik, bərk oduncaqlı, qalın qabıqlıdır, 3-cü ili yetişir. Qısa saplaqlarda tək və ya bir neçə ədədi birlikdə yerləşir, uzunluğu 8-10 sm, qalınlığı 2,5-4 sm-dir. Toxumlarının rəngi qonur, uzunluğu 5–7 mm-dir. Qanadının uzunluğu 15 mm-ə qədərdir, 10-12 yaşında meyvə verir. Uzunsov silindirik, açıq-qonur qozaları budaqlarda uzun müddət qalır. Mədəni şəraitdə 1863-cü ildə becərilir. Qərbi Avropada çox vaxt dekorativ bitki olaraq parklarda, bəzən meşələrdə də təsadüf edilir. Mərdəkan Dendrarisi ndə introduksiya olunmuşdur. İlk toxumvermə vaxtı 10 yaşından başlayır, toxumları sentyabrın əvvəllərində yetişir və tez tökülür. Qışa və kölgəyədavamlıdır, tez böyüyür, torpağa isə az tələbkardır. Göbələk xəstəliklərinə dözümlüdür.
El pi de Macedònia (Pinus peuce) és una espècie de pi natiu de les muntanyes de l'estat de Macedònia, Bulgària, Albània, Montenegro, Kosovo, l'extrem sud-oest de Sèrbia, i l'extrem nord de Grècia,[1][2][3] típicament es fan a (600-) 1.000-2.200 (-2,.300) m d'altitud. Sovont arriben al límit arbori en aquesta zona. Els arbres poden fer de 35–40 m d'alt amb un diàmetre del tronc d'uns 1,5 metres.[1][2]
Entre els seus sinònims es troben Pinus cembra var. fruticosa Griseb., Pinus excelsa var. peuce (Griseb.) Beissn.,[4] Pinus peuce var. vermiculata Christ, i pi dels Balcans.[5]
Les fulles, aciculars, es troben en fascicles de 5, fan de 6 a 11 cm de llargada. Les pinyes fan de 8 a 16 cm de llarg i ocasionalment 20 cm.
El pi de Macedònia (Pinus peuce) és una espècie de pi natiu de les muntanyes de l'estat de Macedònia, Bulgària, Albània, Montenegro, Kosovo, l'extrem sud-oest de Sèrbia, i l'extrem nord de Grècia, típicament es fan a (600-) 1.000-2.200 (-2,.300) m d'altitud. Sovont arriben al límit arbori en aquesta zona. Els arbres poden fer de 35–40 m d'alt amb un diàmetre del tronc d'uns 1,5 metres.
Entre els seus sinònims es troben Pinus cembra var. fruticosa Griseb., Pinus excelsa var. peuce (Griseb.) Beissn., Pinus peuce var. vermiculata Christ, i pi dels Balcans.
Les fulles, aciculars, es troben en fascicles de 5, fan de 6 a 11 cm de llargada. Les pinyes fan de 8 a 16 cm de llarg i ocasionalment 20 cm.
Coeden fytholwyrdd sydd i'w chanfod yn Hemisffer y Gogledd yw Pinwydden Macedonia sy'n enw benywaidd. Mae'n perthyn i'r teulu Pinaceae. Yr enw gwyddonol (Lladin) yw Pinus peuce a'r enw Saesneg yw Macedonian pine.[1] Ceir enwau Cymraeg eraill ar y planhigyn hwn gan gynnwys Pinwydden Macedonia.
Yn yr un teulu ceir y Sbriwsen, y binwydden, y llarwydden, cegid (hemlog) a'r gedrwydden. Mae'r dail (y nodwyddau) wedi'u gosod mewn sbeiral ac yn hir a phigog. Oddi fewn i'r moch coed benywaidd ceir hadau, ac maent yn eitha coediog ac yn fwy na'r rhai gwryw, sydd yn cwympo bron yn syth wedi'r peillio.
Coeden fytholwyrdd sydd i'w chanfod yn Hemisffer y Gogledd yw Pinwydden Macedonia sy'n enw benywaidd. Mae'n perthyn i'r teulu Pinaceae. Yr enw gwyddonol (Lladin) yw Pinus peuce a'r enw Saesneg yw Macedonian pine. Ceir enwau Cymraeg eraill ar y planhigyn hwn gan gynnwys Pinwydden Macedonia.
Yn yr un teulu ceir y Sbriwsen, y binwydden, y llarwydden, cegid (hemlog) a'r gedrwydden. Mae'r dail (y nodwyddau) wedi'u gosod mewn sbeiral ac yn hir a phigog. Oddi fewn i'r moch coed benywaidd ceir hadau, ac maent yn eitha coediog ac yn fwy na'r rhai gwryw, sydd yn cwympo bron yn syth wedi'r peillio.
Borovice rumelská (makedonská) (Pinus peuce) je evropská pětijehličná borovice (balkánský endemit), rostoucí v horských polohách především na Balkáně na žulovém podloží, kde se střídá s borovicí Heldreichovou, která zde roste na vápencích. Vzhledem a šiškami připomíná borovici vejmutovku.
Úzce kuželovitý strom, 10-30 m vysoký, zavětvený až k zemi.
Balkánská pohoří (Albánie, Srbsko a Černá Hora, Severní Makedonie, S Řecko, Z Bulharsko), v nadmořských výškách 800 až 2200 m, kde tvoří horní hranici lesa s klečí a jalovcem.
Vyskytuje se na žule převážně v monokulturách, někdy jako příměs ve smíšených jehličnatých lesích. Velmi dobře snáší kyselé půdy. Jedná se o třetihorní relikt, v té době byla rozšířena v celé Evropě. U nás dříve zřídka pěstovaná, v poslední době, díky své flexibilitě a odolnosti vůči rzi vejmutovkové a vůči imisím, je hojně vysazovaná i v lesních porostech v imisních polohách Krušných hor a na rekultivacích na Sokolovsku.
Mimo rekultivace a imisní polohy se velmi dobře hodí pro svůj nádherný habitus jako okrasná dřevina do zahrad, parků a okrasných výsadeb, především jako substituce za borovici vejmutovku.
Obrázky, zvuky či videa k tématu borovice rumelská ve Wikimedia Commons
Galerie borovice rumelská ve Wikimedia CommonsBorovice rumelská (makedonská) (Pinus peuce) je evropská pětijehličná borovice (balkánský endemit), rostoucí v horských polohách především na Balkáně na žulovém podloží, kde se střídá s borovicí Heldreichovou, která zde roste na vápencích. Vzhledem a šiškami připomíná borovici vejmutovku.
Silkefyr (Pinus peuce), også skrevet Silke-Fyr, er et middelstort, stedsegrønt nåletræ med en regelmæssigt kegleagtig vækstform. Stammen er ret og gennemgående til toppen. grenene sidder i kranse, og de er let opstigende eller helt vandrette. Silkefyr er et lystræ.
Barken er først grågrøn og glat, men bliver snart grå og glat. Kun meget gammel stammebark bliver ru og opsprækkende i smalle plader. Knopperne er cylindriske med kort spids. Farven er grå-hvid med små trævler på skællenes åbne spidser.
Nålene sidder i bundter med fem i hvert på vorteagtige kortskud. De er tynde og bløde, og farven er grågrøn. Den inderste tredjedel af skuddet er i reglen helt nøgent. Hunblomsterne bliver til en hængende, nærmest bananformet kogle 8-18 cm lang. Farven er først grøn med harpiksklatter, men når koglen modner, bliver farven mørkebrun. Kogleskællene er indadbøjede. Frøene modner godt i normale somre.
Rodnettet består af kraftige, tæt forgrenede og dybtgående hovedrødder med overfladisk liggende finrødder.
Højde x bredde og årlig tilvækst: 25 × 4 m (30 × 10 cm/år).
På Balkan optræder silkefyr som skove i blandet eller ren bestand i højder af 1.000-2.200 m. I Rodopibjergene i Dramapræfekturet, det nordlige Grækenland mod grænsen til Bulgarien, vokser arten i blandede skove sammen med bl.a.: akselrøn, humlebøg, valnød, vin, (vildformen), alm. ædelgran, bjergrose, bonderose, Crocus pulchellus, duneg, Fagus sylvatica subsp. moesiaca (såkaldt "balkanbøg"), frynseeg, hyldegøgeurt, høsttidløs, kirsebærkornel, kranslilje, mannaask, middelhavsene, orientalsk avnbøg, orientalsk hvidtjørn, panserfyr, peberbusk, pyramidelæbeløs, Ranunculus serbicus (en art af ranunkel), sortfyr, sværdalant, sølvlind, tarmvridrøn, tyndakset gøgeurt, ungarsk eg, vellugtende skovranke og ægte hundetand[1]
Silkefyr (Pinus peuce), også skrevet Silke-Fyr, er et middelstort, stedsegrønt nåletræ med en regelmæssigt kegleagtig vækstform. Stammen er ret og gennemgående til toppen. grenene sidder i kranse, og de er let opstigende eller helt vandrette. Silkefyr er et lystræ.
Die Rumelische Kiefer (Pinus peuce), auch Mazedonien-Kiefer, Mazedonische Kiefer oder Balkankiefer genannt, ist eine Pflanzenart in der Gattung Kiefern (Pinus). Sie ist eine endemische Nadelbaumart in den Gebirgen der südlichen Balkanhalbinsel mit der natürlichen Verbreitung im Prokletije sowie Teilen Nordmazedoniens, Bulgariens und Griechenlands.[1] Im Deutschen ist die Rumelische Kiefer nach dem geographischen Namen Rumelien benannt, mit dem der europäische Teil des Osmanischen Reichs bezeichnet wurde.
In ihrem natürlichen Verbreitungsgebiet wächst die Rumelische Kiefer in lockeren Reinbeständen oder vergesellschaftet[2] in der hochmontanen und subalpinen Vegetationsstufe in Höhen zwischen 800 und 2200 m und kommt bis an die obere Waldgrenze vor[1][3]. Sie ist eine Lichtbaumart und bevorzugt mäßig nährstoffreiche sowie mittel- bis tiefgründige Silicat- oder Serpentinböden,[3] gedeiht jedoch auch auf calciumcarbonatreichem Untergrund.[1]
Auf der Balkanhalbinsel ist die Rumelische Kiefer heute ein wichtiger Forstbaum und wird auch im Tiefland angebaut. In den Wäldern Mitteleuropas ist ihre Verbreitung als Wirtschaftsbaumart unbedeutend, sie wird jedoch häufiger in Skandinavien kultiviert.[3][1][4]
Für den Blasenrostpilz Cronartium ribicola, der bei fünfnadeligen Kiefernarten eine Rindenblasenrosterkrankung (Strobenrost) hervorrufen kann, ist die Rumelische Kiefer nur wenig anfällig.[3]
Die Rumelische Kiefer erreicht in höheren Berglagen selten Baumhöhen über 15 m. In tiefer gelegenen Regionen kann sie bis 30 m hoch werden. Sie ist schnellwüchsig und weist, ähnlich wie die Zirbelkiefer, eine kegelförmige Wuchsform auf. Im Freistand ist die Rumelische Kiefer bis zum Boden beastet.[1][3] Die Äste sind kurz, dick und kahl, junge Triebe sind grünlich, kahl und glänzend[5].
Die graugrünen Nadeln der Rumelischen Kiefer sitzen zu fünft auf einem Kurztrieb. Sie sind ca. 7 bis 10 cm lang und steif.[3] Die Nadeln sind nicht hängend, wodurch sich die Rumelische Kiefer von der eng verwandten Tränenkiefer unterscheidet. Sie haben einen dreieckigen Querschnitt, sind spitzauslaufend und die Nadelränder sind fein gesägt.[5] Auf jeder Nadelseite ist eine Spaltöffnung vorhanden.[5][3] Die Nadeln verbleiben normalerweise zwei bis drei Jahre am Baum[1][3]
Die Knospen der Rumelischen Kiefer sind 5 bis 10 mm lang, schmal eiförmig, spitz zulaufend und verharzt.[1][3]
Die Rumelische Kiefer ist einhäusig getrenntgeschlechtig. Sie blüht im Mai und Juni.[3] Die männlichen Blüten stehen ährenförmig um die Basis der jüngsten Langtriebe. Sie sind ca. 1 cm lang, walzenförmig und gelb bis leicht rötlich gefärbt.[1]
Die weiblichen Blütenzapfen sind klein und gelblichrötlich. Sie stehen oft einzeln.[1]
Die Zapfen der Rumelischen Kiefer sind 8 bis 12 cm lang und sehr kurz gestielt. Sie sind seitlich abstehend oder hängend. Die längsgerillten Schuppen sind breit und relativ lang. Die „Schilder“ treten nur wenig hervor und sind etwas verdickt.[1] Sie reifen im Oktober, 17 bis 18 Monate nach der Bestäubung.[4] Im Gegensatz zu den Zapfenschuppen der Weymouthskiefer sind die Schuppen der reifen Zapfen bei der Rumelischen Kiefer an der Spitze leicht einwärts gebogen.[4] Die 7 bis 8 mm großen Samen sind jeweils mit einem 14 bis 22 mm langen Flügel ausgestattet (Drehflieger). Häufig werden sie durch Vögel verbreitet.[4]
Die Chromosomenzahl beträgt 2n = 24.[6]
Die Borke der Rumelischen Kiefer ist in der Jugend glatt und silbergrau. Bei älteren Bäumen ist sie dunkler und rau. Später wird sie plattig-rissig und blättert schuppig ab.[1][4]
Die Rumelische Kiefer wird innerhalb der Gattung der Kiefern (Pinus) der Untergattung Strobus (Haploxylon),[2] der Sektion Quinquefoliae und der Subsektion Strobus zugeordnet. Die Erstbeschreibung der Art als Pinus peuce erfolgte im Jahre 1846 durch den deutschen Botaniker August Heinrich Rudolf Grisebach in seinem Werk "Spicilegium florae rumelicae et bithynicae .." Band 2, Seite 349.[7][8]
Die Rumelische Kiefer (Pinus peuce), auch Mazedonien-Kiefer, Mazedonische Kiefer oder Balkankiefer genannt, ist eine Pflanzenart in der Gattung Kiefern (Pinus). Sie ist eine endemische Nadelbaumart in den Gebirgen der südlichen Balkanhalbinsel mit der natürlichen Verbreitung im Prokletije sowie Teilen Nordmazedoniens, Bulgariens und Griechenlands. Im Deutschen ist die Rumelische Kiefer nach dem geographischen Namen Rumelien benannt, mit dem der europäische Teil des Osmanischen Reichs bezeichnet wurde.
Rumelska chójca (Pinus peuce) jo bom ze swójźby chójcowych rostlinow (Pinaceae).
Rumelska chójca rosćo jano w górach na Balkańskej połkupje.
Rumelska chójca (Pinus peuce) jo bom ze swójźby chójcowych rostlinow (Pinaceae).
Το βαλκανικό ή μακεδονικό ή πενταβέλονο πεύκο (Pinus peuce) είναι ένα είδος πεύκου, ιθαγενές των βουνών της Ελλάδας, της Βόρειας Μακεδονίας, της Βουλγαρίας, της Αλβανίας και της Σερβίας[1]. Στην Ελλάδα απαντάται στην οροσειρά της Ροδόπης και στον Βόρα (Καϊμακτσαλάν). Φυτρώνει σε υψόμετρα από 600 μέχρι 2.300 μέτρα, φτάνοντας συχνά στην αλπική ζώνη. Τα ώριμα δέντρα έχουν ύψος 35 έως 40 μέτρα και διάμετρο κορμού 1,5 μέτρο.
Ανήκει στην ομάδα του υπογένους Strobus και όπως όλα τα μέλη αυτής της ομάδας, οι βελόνες του φύονται ανά πέντε σε βραχυκλάδια, μήκους 6 έως 9 εκατοστών[2]. Οι κώνοι έχουν συνήθως μήκος 8-16 εκατοστά (σπάνια φτάνουν τα 20 εκατοστά). Οι σπόροι έχουν μέγεθος 6 έως 7 χιλιοστά και διαδίδονται μέσω του ανέμου, αλλά και με τη βοήθεια του πτηνού καρυοθραύστης (Nucifraga caryocatactes). Είναι πολύ ανθεκτικό στον μύκητα Cronartium ribicola.
Το Βαλκανικό πεύκο είναι, επίσης, δημοφιλές διακοσμητικό δέντρο σε πάρκα και μεγάλους κήπους. Μεγαλώνει αργά και σταθερά και είναι ανθεκτικό στους ανέμους και στο δριμύ χειμερινό ψύχος, αφού αντέχει τουλάχιστον στους -45° C.
Το βαλκανικό ή μακεδονικό ή πενταβέλονο πεύκο (Pinus peuce) είναι ένα είδος πεύκου, ιθαγενές των βουνών της Ελλάδας, της Βόρειας Μακεδονίας, της Βουλγαρίας, της Αλβανίας και της Σερβίας. Στην Ελλάδα απαντάται στην οροσειρά της Ροδόπης και στον Βόρα (Καϊμακτσαλάν). Φυτρώνει σε υψόμετρα από 600 μέχρι 2.300 μέτρα, φτάνοντας συχνά στην αλπική ζώνη. Τα ώριμα δέντρα έχουν ύψος 35 έως 40 μέτρα και διάμετρο κορμού 1,5 μέτρο.
Ανήκει στην ομάδα του υπογένους Strobus και όπως όλα τα μέλη αυτής της ομάδας, οι βελόνες του φύονται ανά πέντε σε βραχυκλάδια, μήκους 6 έως 9 εκατοστών. Οι κώνοι έχουν συνήθως μήκος 8-16 εκατοστά (σπάνια φτάνουν τα 20 εκατοστά). Οι σπόροι έχουν μέγεθος 6 έως 7 χιλιοστά και διαδίδονται μέσω του ανέμου, αλλά και με τη βοήθεια του πτηνού καρυοθραύστης (Nucifraga caryocatactes). Είναι πολύ ανθεκτικό στον μύκητα Cronartium ribicola.
Το Βαλκανικό πεύκο είναι, επίσης, δημοφιλές διακοσμητικό δέντρο σε πάρκα και μεγάλους κήπους. Μεγαλώνει αργά και σταθερά και είναι ανθεκτικό στους ανέμους και στο δριμύ χειμερινό ψύχος, αφού αντέχει τουλάχιστον στους -45° C.
«Pinus peuce» (στα αγγλικά). Βοτανική. http://votaniki.gr/xlorida/eidi/ksilodi-eidi-tis-elladas/pinus-peuce/. Ανακτήθηκε στις 2018-07-24. «Pinus peuce» (στα αγγλικά). Βοτανική. http://votaniki.gr/xlorida/eidi/ksilodi-eidi-tis-elladas/pinus-peuce/. Ανακτήθηκε στις 2018-07-24.Молика или македонски бор (науч. Pinus peuce)[2] — вид борово дрво што вирее по планините во Македонија. Може да се најде и во делови од Бугарија, Албанија, Србија, Црна Гора[3] и во мали предели во Егејска Македонија[4], обично на (600-) 1.000-2.200 м надморска височина. Честопати ја достигнува алпската шумска граница во оваа област. Растат 35-40 м во височина, со пречник на трупот од 1,5 м.
Меѓу боровите се класификува како „бел бор“, и како и сите борови, листовите (игличките) стојат во фасцикли (снопови) од пет, со менлива обвивка. Долги се од 6 до 11 см. Шишарките на моликата во должина се од 8 до 16 см, а понекогаш достигнуваат и до 20 см. Семињата се долги 6-7 мм со крилца од 2 см кои можат летаат со ветрот, но нив најчесто ги разнесува птицата лешникарка.
Како и други европски и азиски бели борови, моликата е мошне отпорна на габично заболување. Заболувањео било случајно пренесено во Северна Америка, каде направило пустош по автохтоните северноамерикански бели борови (на пр. Вејмутов бор, шеќерен бор, белокорест бор) во многу региони. Моликата е од големо значење во истражувањата за вкрстување и генетска модификација за создавање на отпорност од габи кај овие дрва.
Моликата е популарно украсно дрво по паркови и големи градини, давајќи постојан и бавен раст на најразлични терени. Многу е отпорна на големи студови, најмалку до -45°C, како и на ветер.
Моликата е симбол на националниот парк Пелистер на планината Баба кај Битола, Република Македонија. Таму моликовите шуми се издвоени во две заедници: моликови шуми со папрат (Pteridio pinetum peucis) и моликови шуми со боровинка (Murtila Pinetum peuces).
На 2 јули, 1839 година, познатиот ботаничар Август Гризебах, на падините на Пелистер ја открил моликата, ја класифицирал како специфичен растителен вид, карактеристичен за Балканот, најкомпактно застапен на Пелистер.[5]
Во Бугарија може да се најде во шумите на Рила, Пирин, Западни Родопи, Средна Стара планина, Славјанка и Витоша, при надморска височина од 1.400 до 2.100 метри. Во Пирин Молика зазема 23.4% од зашумена површина на паркот.[6]
Молика или македонски бор (науч. Pinus peuce) — вид борово дрво што вирее по планините во Македонија. Може да се најде и во делови од Бугарија, Албанија, Србија, Црна Гора и во мали предели во Егејска Македонија, обично на (600-) 1.000-2.200 м надморска височина. Честопати ја достигнува алпската шумска граница во оваа област. Растат 35-40 м во височина, со пречник на трупот од 1,5 м.
Меѓу боровите се класификува како „бел бор“, и како и сите борови, листовите (игличките) стојат во фасцикли (снопови) од пет, со менлива обвивка. Долги се од 6 до 11 см. Шишарките на моликата во должина се од 8 до 16 см, а понекогаш достигнуваат и до 20 см. Семињата се долги 6-7 мм со крилца од 2 см кои можат летаат со ветрот, но нив најчесто ги разнесува птицата лешникарка.
Како и други европски и азиски бели борови, моликата е мошне отпорна на габично заболување. Заболувањео било случајно пренесено во Северна Америка, каде направило пустош по автохтоните северноамерикански бели борови (на пр. Вејмутов бор, шеќерен бор, белокорест бор) во многу региони. Моликата е од големо значење во истражувањата за вкрстување и генетска модификација за создавање на отпорност од габи кај овие дрва.
Моликата е популарно украсно дрво по паркови и големи градини, давајќи постојан и бавен раст на најразлични терени. Многу е отпорна на големи студови, најмалку до -45°C, како и на ветер.
Pinus peuce (Macedonian pine[2] or Balkan pine[3]) (Serbo-Croatian/Macedonian: молика, molika; Bulgarian: бяла мура, Byala mura) is a species of pine native to the mountains of Macedonia, Bulgaria, Albania, Montenegro, Kosovo, the extreme southwest of Serbia, and the extreme north of Greece,[4][5][6] growing typically at (600-) 1,000-2,200 (-2,300) m altitude. It often reaches the alpine tree line in this area. The mature size is up to 35–40 m height, and 1.5 m trunk diameter.[4][5] However, the height of the tree diminishes strongly near the upper forest limit and may even obtain shrub sizes.[7]
It is a member of the white pine group, Pinus subgenus Strobus, and like all members of that group, the leaves ('needles') are in fascicles (bundles) of five, with a deciduous sheath. They are 6–11 cm long. Its pine cones are mostly 8–16 cm long, occasionally up to 20 cm long, green at first, becoming yellow-brown when mature, with broad, flat to downcurved scales. The 6–7 mm long seeds have a 2 cm wing and can be wind-dispersed, but are also very often dispersed by spotted nutcrackers.[4][5]
Macedonian pine is one of the most valuable conifer species in the Balkan Peninsula. Its durable wood is highly valued in construction, furniture production, wood-carving and cooperage. The tree is also exceptionally good at adapting to severe mountain climate conditions, which makes it a valuable species for afforestation on high terrain for protection against erosion. The local population use P. peuce resin to cure wounds, pectoral, skin and stomach diseases, varicose veins and other illnesses.[7]
Macedonian pine is also a popular ornamental tree in parks and large gardens, giving reliable steady though not fast growth on a wide range of sites. It is very tolerant of severe winter cold, hardy down to at least -45 °C, and also of wind exposure. It is locally naturalised in Punkaharju in eastern Finland.[5]
Like other European and Asian white pines, Macedonian pine is very resistant to white pine blister rust (Cronartium ribicola).[8][9] This fungal disease was accidentally introduced from Europe into North America, where it has caused severe mortality in the American native white pines (e.g. western white pine, sugar pine, whitebark pine) in many areas. Macedonian pine is of great value for research into hybridisation and genetic modification to develop rust resistance in these species; hybrids with eastern white pine inherit some resistance.[9]
Synonyms include Pinus cembra var. fruticosa Griseb.,[10] Pinus excelsa var. peuce (Griseb.) Beissn.,[11] Pinus peuce var. vermiculata Christ,[9] and Balkan pine.[12]
Cultivated specimen, Berlin Botanical Gardens
Foliage and cones
Young female cone
Pinus peuce (Macedonian pine or Balkan pine) (Serbo-Croatian/Macedonian: молика, molika; Bulgarian: бяла мура, Byala mura) is a species of pine native to the mountains of Macedonia, Bulgaria, Albania, Montenegro, Kosovo, the extreme southwest of Serbia, and the extreme north of Greece, growing typically at (600-) 1,000-2,200 (-2,300) m altitude. It often reaches the alpine tree line in this area. The mature size is up to 35–40 m height, and 1.5 m trunk diameter. However, the height of the tree diminishes strongly near the upper forest limit and may even obtain shrub sizes.
It is a member of the white pine group, Pinus subgenus Strobus, and like all members of that group, the leaves ('needles') are in fascicles (bundles) of five, with a deciduous sheath. They are 6–11 cm long. Its pine cones are mostly 8–16 cm long, occasionally up to 20 cm long, green at first, becoming yellow-brown when mature, with broad, flat to downcurved scales. The 6–7 mm long seeds have a 2 cm wing and can be wind-dispersed, but are also very often dispersed by spotted nutcrackers.
Pinus peuce, el pino de Macedonia,[2] es una especie arbórea de la familia de las pináceas.
Su tamaño adulto se encuentra entre los 35 y 40 m de alto y puede llegar a medir 150 cm de diámetro de tronco. Es un miembro del grupo de los pinos blancos, y como todos los miembros de este grupo, las acículas se encuentran en grupos de cinco, con una envoltura caduca. Miden entre 4,5 a 10 cm de largo por 8 mm de grosor. Cada grupo se renueva cada 2 a 5 años. Las piñas son pendulares, con una longitud de 5 a 18 cm (siempre menos de 20 cm), de color marrón anaranjado al madurar. Las semillas de unos 7-8 mm de largo tienen un ala de 2 cm que se dispersan con el viento en cuanto el cono madura. El cascanueces común también suele contribuir a la dispersión.[3]
Habita de forma natural en el sudeste de Europa (Albania, Montenegro, Serbia, Macedonia del Norte, Bulgaria y en el extremo norte de Grecia), en zonas de montaña en las que alcanza el límite de la vegetación arbórea, entre los 600 y 2200 msnm. Por lo general alcanza la línea de árboles alpina en esta área.[3]
Al igual que otros pinos blancos de Europa y de Asia, el pino de Macedonia es resistente al Cronartium ribicola.[4][5] Esta enfermedad fúngica fue accidentalmente introducida desde Europa hacia Norteamérica, donde causó gran mortalidad en las especias nativas de pino blanco en muchas áreas.
El pino de Macedonia tiene gran valor para la investigación en hibridación y modificación genética para desarrollar resistencia al moho en estas especies. Se usa ocasionalmente como árbol ornamental en parques y grandes jardines, dando confiabilidad constante en gran variedad de lugares a pesar de no tener un crecimiento rápido. Tolera muy bien el invierno severo, hasta por lo menos -45 °C y también la exposición al viento.
Pinus peuce fue descrita por August Heinrich Rudolf Grisebach y publicada en Spicilegium florae rumelicae et bithynicae... 2: 349. 1846.[6]
Pinus: nombre genérico dado en latín al pino.[7]
peuce: epíteto griego de peuke que significa "abeto".
Pinus peuce, el pino de Macedonia, es una especie arbórea de la familia de las pináceas.
Rumeelia mänd (Pinus peuce) on männiliste sugukonda männi perekonda kuuluv okaspuu. Ta kuulub viieokkaliste mändide hulka (alamperekond Strobus). Liigi avastas 1839. aastal Põhja-Makedooniast saksa botaanik August Grisebach (1814–1879).[3]
Liigi eestikeelne nimi tuleneb kasvukoha piirkonnast. Rumeelia on ajalooline piirkond umbkaudu Bulgaaria lõuna- ja Kreeka põhjaosas ning vastab enam-vähem Traakiale. Ladinakeelne nimi tuleneb kreekakeelsest sõnast peukē, mis eesti keeles tähendab mändi.[3]
Rumeelia mänd on relikt tertsiaari perioodist ja Balkani poolsaare endeem nagu serbia kuuskki. Tema levila jaguneb kaheks, mida eraldab umbes 200 km laiune vöönd, kus asuvad Vardari ja Južna Morava jõe orud. Levila asub Lääne-Bulgaarias, Põhja-Makedoonias, Ida-Albaanias, Põhja-Kreekas, Montenegros ja Edela-Serbias [4] ning selle kogupindala on umbes 30 000 ha[3].
Rumeelia mänd kasvab mägedes 600–2200 m kõrgusel üle merepinna, tõustes kohati metsade levikupiirini. Kasvupinnaseks on mullad, mille lähtekivimiks on peamiselt graniit ja liivakivi, harvem lubjakivi.[4]
Rumeelia mänd talub talvel negatiivseid õhutemperatuure kuni –29...–34 °C.[5] Samuti talub ta hästi tugevat tuult.
Rumeelia mänd kasvab 20–30[6], harva kuni 40 m kõrguseks. Tüve läbimõõt on kuni 1,5 m[7]. Eluiga võib soodsate tingimuste korral küündida üle 600 aasta[8].
Võra on noores eas enamasti kitsaskoonusjas, vanemas eas võrdlemisi lai, dekoratiivne, vabalt kasvades algab maapinna lähedalt[6]. Tüve koor on noortel puudel tumehall, õhuke ja sile, Vanematel puudel lõhenenud, soomusjas ja pruunikashall.[3]
Esimese aasta võrsed on siledad, sügisel oliivrohelised, talveks muutuvad pruunikasroheliseks, vanemad võrsed on rohekaspruunid, okkakimpude alusel olevad pruunid soomused püsivad seal kauem kui valgel männil. Pungad on umbes 10 mm pikkused, vaigused, teravnenud tipuga, pruunid, pungasoomused on heleda ja kitsa servaga.[3]
Okkad on 5-kaupa kimbus, 6–9 (harva kuni 12) cm pikkused, vahased, hallikasrohelised, püsivad võrsetel 3–4 aastat, tavaliselt kahe erineva läbimõõduga vaigukäiguga,[4] ristlõikes kolmnurksed, õhulõheread kahel külgmisel tahul[3].
Isasõisikud on 10–15 mm pikkused, kollakasrohelised või punakad. Käbid on silinderjad ja kõverad, 8–15 (harva kuni 20) cm pikkused, 30–60 kattesoomusega, noorelt rohelised või purpurjad, valminult helekollakaspruunid. Seemned on 6–8 mm pikkused, hästi kinnitunud 12–16 mm pikkuse tiivakesega.[4] 1000 seemne mass on 35–65 g.[3]
Rumeelia mänd on ühekojaline okaspuu ning paljuneb seemnete abil. Vilja kandma hakkab ta 15–20 aasta vanuselt. Tolmlemine toimub mais-juunis. Seemned valmivad järgmise aasta septembris-oktoobris, millele peatselt järgneb nende varisemine.[6]
Seemned levivad peamiselt tuule abil, kuid sellele aitavad kaasa ka seemnetoidulised linnud, eriti pähklimänsak.[9]
Nooremas eas on rumeelia männi kasv aeglane, hiljem kasvukiirus suureneb[6].
Head seemneaastad esinevad 2–4 aasta järel.[3]
Rumeelia männil on oluline ökoloogiline osa vesikonna kaitsel ja mäenõlvade kindlustamisel erosiooni vastu. Paljud tema populatsioonid on kaitse all, näiteks Bulgaarias asuvast ligi 142 km2 suurusest rumeelia männi asurkonnast on ligi 52 km2 kaitse all.[10]
Kolme aasta jooksul (2004–2006) vaadeldi Bulgaarias Pirini rahvuspargis linde. 2583 linnu seast tuvastati 31 linnuliiki, kellest arvukaimad olid metsvint, musttihane, väike-lehelind, pöialpoiss, pähklimänsak, punarind, käblik ja puukoristaja.[11]
Rumeelia mänd moodustab puhaspuistuid ja kasvab tihedates või avatud segametsades peamiselt koos euroopa nulu, hariliku kuuse, hariliku männi ja mägimänniga. Harvemini satuvad temaga koos kasvama harilik kadakas, raagremmelgas, harilik pöök ja soomusmänd.[12]
Nagu teisedki Euroopa ja Aasia valged männid, on rumeelia mänd väga vastupidav männi-koorepõletikule (Cronartium ribicola). Samas ei ole ta 100 % resistentne, Soomes on mõnel puul esinenud võrakahjustusi.[3] See seenhaigus viidi kogemata Põhja-Ameerikasse, kus ta põhjustas olulist kahju sealsete valgete mändide (läänemänd, suhkrumänd, valgetüveline seedermänd) asurkondadele.[10]
Rumeelia männi puit pole eriti tugev ning liigi vähese leviku tõttu pole tal märkimisväärset majanduslikku tähtsust. Samas omab puit väärtust dendrokronoloogias.[8]
Rumeelia mändi pole väljaspool levilat palju kultiveeritud, tõenäoliselt selle tõttu, et noores eas kasvab puu üsna aeglaselt. Mõningal määral kasvatatakse rumeelia mändi ilupuuna parkides ja koduaedades. Seda võiks ka oluliselt rohkem teha, sest puul on dekoratiivne võra ja suured käbid. Hariliku männi okastest pikemad okkad hoiavad võrse ligi, mis teevad oksad välimuselt sihvakateks.[3] Vanemaid suuri puid kasvab meil Narva-Jõesuus, Taagepera lossi pargis (kõrgus kuni 25 m[3]), Tihemetsa dendraariumis, Kabala metskonnas, Olustvere pargis (kõrgus kuni 26 m[3]), Järvseljal jm. Ta kasvab meil hästi ja annab kohati isegi looduslikku uuendust. Rumeelia mändi on rohkesti ja edukalt kasvatatud Soome metsakultuurides: Mustilas, Punkaharjus, Tammistos, Ruotsinkyläs, Solböles jm.[6]
Kuna rumeelia mänd on üsna kõrge resistentsusega männi-koorepõletiku suhtes, siis üritavad botaanikud teda haigusele vastuvõtlike Põhja-Ameerika viieokkaliste mändidega ristates saada koorepõletikule vastupidavamaid hübriide. Laboratoorsetes tingimustes on rumeelia männiga võimalik ristata kaljumändi (P. flexilis), läänemändi (P. monticola), valget mändi (P. strobus), pisarmändi (P. wallichiana) ja jaapani mändi (P. parviflora). Valge männi resistentsus koorepõletikule on ligi 17%, kuid hübriidil rumeelia männiga (P. strobus × P. peuce) ligi 72%.[10]
Rumeelia mänd (Pinus peuce) on männiliste sugukonda männi perekonda kuuluv okaspuu. Ta kuulub viieokkaliste mändide hulka (alamperekond Strobus). Liigi avastas 1839. aastal Põhja-Makedooniast saksa botaanik August Grisebach (1814–1879).
Makedonianmänty (Pinus peuce) on mäntyjen sukuun ja mäntykasvien heimoon kuuluva havupuu. Laji kasvaa luonnonvaraisena Balkanin vuoristossa, yleensä 1 000–2 200 metrin korkeudella ja muodostaa usein puurajan. Se kasvaa parhaimmillaan 35–40 metrin pituiseksi ja runko voi saavuttaa 1,5 metrin läpimitan. Normaali korkeus on kuitenkin 10-18 metriä.[2]
Neulasia on viisi yhdessä samassa kääpiöoksassa, pituudeltaan ne ovat 7–10 cm.[2] Kävyt ovat pituudeltaan yleensä 8–15 cm.[2] Siemenet ovat 7 mm:n mittaisia ja niissä on 1,5 cm pitkä siipi.[2] Siemeniä levittää tuuli, mutta usein asialla voi olla myös pähkinähakki.
Makedonianmänty on kestävä koristekasvi Etelä- ja Keski-Suomessa. Parhaiten se menestyy valoisalla paikalla. Laji on kotoisin nimensä mukaisesti Makedoniasta ja kasvaa yleensä tuoreissa keskiravinteisissa metsissä tai kallioilla.[2]
Makedonianmänty (Pinus peuce) on mäntyjen sukuun ja mäntykasvien heimoon kuuluva havupuu. Laji kasvaa luonnonvaraisena Balkanin vuoristossa, yleensä 1 000–2 200 metrin korkeudella ja muodostaa usein puurajan. Se kasvaa parhaimmillaan 35–40 metrin pituiseksi ja runko voi saavuttaa 1,5 metrin läpimitan. Normaali korkeus on kuitenkin 10-18 metriä.
Neulasia on viisi yhdessä samassa kääpiöoksassa, pituudeltaan ne ovat 7–10 cm. Kävyt ovat pituudeltaan yleensä 8–15 cm. Siemenet ovat 7 mm:n mittaisia ja niissä on 1,5 cm pitkä siipi. Siemeniä levittää tuuli, mutta usein asialla voi olla myös pähkinähakki.
Makedonianmänty on kestävä koristekasvi Etelä- ja Keski-Suomessa. Parhaiten se menestyy valoisalla paikalla. Laji on kotoisin nimensä mukaisesti Makedoniasta ja kasvaa yleensä tuoreissa keskiravinteisissa metsissä tai kallioilla.
Pinus peuce
Pinus peuce (Pin des Balkans ou Pin de Macédoine) est une espèce de pin originaire des montagnes de Macédoine du Nord, de Bulgarie, d'Albanie, du Monténégro, du Kosovo, ainsi que de l'extrême sud-ouest de la Serbie et de l'extrême nord de la Grèce[1],[2],[3]. Il pousse entre 600 et 2 300 mètres d'altitude, et plus particulièrement entre 1 000 et 2 200 mètres, atteignant souvent la limite des conifères. À l'âge adulte, l'arbre atteint entre 35 et 40 mètres de haut et son tronc fait 1,5 mètre de diamètre[1],[2].
En macédonien et en serbe, l'arbre est appelé molika (молика). En bulgare, il est connu comme бяла мура (byala mura, qui signifie pin blanc) et en grec comme Βαλκανικό πεύκο (Balkaniko peiko, pin des Balkans). Les Albanais l'appellent pisha maqedonase, c'est-à-dire pin macédonien.
Le pin de Macédoine est différent de la plupart des autres pins européens, car il fait partie du groupe des pins blancs, du sous-genre Strobus, section Strobus, sous-section Strobus. Il est apparenté au pin cembro ou arolle des montagnes d'Europe centrale, mais il est surtout le pendant européen du pin blanc d'Amérique (ou pin de Weymouth) qui lui ressemble sur de nombreux points, aussi bien par sa morphologie que par son écologie. C'est un arbre des forêts mixtes tempérées. Sa présence dans les montagnes des Balkans constitue en réalité une relique de la dernière période glaciaire, où l'espèce fut repoussée en Europe du Sud. Malgré un climat redevenu favorable en plaine dans toute la moitié nord de l'Europe depuis le début de l'Holocène, il n'a pas encore réussi à reconquérir de lui même ses anciens territoires, il est resté bloqué au sud en trouvant un nouveau refuge dans les montagnes, se contentant de monter en altitude, alors que Pinus strobus a quant à lui bien réussi sa reconquête dans les plaines d'Amérique du Nord. Mais étant désormais introduit par l'homme, il se développe et se disperse aujourd'hui très bien en Suède, en Allemagne ou encore dans le sud de la Finlande, où il a retrouvé un vieux compagnon : le cassenoix moucheté, symbiote des pins blancs qui en répand les graines.
Comme tous les arbres du groupe des pins blancs, ses aiguilles sont réparties en faisceaux de cinq, avec une gaine foliaire. Chaque aiguille mesure entre 6 et 11 cm. Les cônes allongés font en général entre 8 et 16 cm de long mais peuvent atteindre les 20 cm. Ils sont verts avant de devenir jaune-brun à maturité. Leurs écailles sont épaisses et peuvent être plates ou courbées. Les graines font 6 à 7 mm de long et sont munies d'une aile de 2 cm qui leur permet d'être dispersées par le vent. Elles sont aussi souvent dispersées par le cassenoix moucheté[1],[2].
Comme d'autres pins blancs d'Europe et d'Asie, le pin de Macédoine est très résistant à la rouille vésiculeuse du pin blanc (cronartium ribicola)[4],[5]. Cette maladie originaire d'Europe a été introduite accidentellement en Amérique du Nord, où elle a causé de grands dégâts en s'attaquant au pin blanc d'Amérique, et surtout au pin argenté, au pin à sucre et au pin à écorce blanche. En raison de sa résistance à la maladie, le pin de Macédoine sert à la recherche pour l'hybridation et la modification génétique des espèces américaines, afin de les rendre elles aussi résistantes. Des hybrides de pins de Macédoine avec les différents pins blancs américains ont par exemple hérité d'une certaine résistance[5].
Le pin de Macédoine est souvent utilisé comme arbre ornemental dans les parcs et les grands jardins, où il pousse assez lentement mais de façon régulière sur une grande variété de sols. Il est très résistant au vent et au froid, pouvant survivre à −45 °C au moins. Il a été localement naturalisé un peu partout à basse altitude dans la moitié nord de l'Europe, comme à Punkaharju en Finlande orientale[2]. Il peut être confondu avec le pin blanc d'Amérique (aussi appelé pin de Weymouth), aussi fréquemment utilisé pour les plantations ornementales.
Cône ouvert.
Feuillage.
Écorce.
Un spécimen d'ornement à Dresde (Allemagne)
Une futaie mature en Macédoine.
Peuplement du parc national du Pelister, Macédoine.
Un sous-bois au parc national du Pelister.
Pinus peuce
Pinus peuce (Pin des Balkans ou Pin de Macédoine) est une espèce de pin originaire des montagnes de Macédoine du Nord, de Bulgarie, d'Albanie, du Monténégro, du Kosovo, ainsi que de l'extrême sud-ouest de la Serbie et de l'extrême nord de la Grèce,,. Il pousse entre 600 et 2 300 mètres d'altitude, et plus particulièrement entre 1 000 et 2 200 mètres, atteignant souvent la limite des conifères. À l'âge adulte, l'arbre atteint entre 35 et 40 mètres de haut et son tronc fait 1,5 mètre de diamètre,.
Molika, bijela mura ili elov bor (Pinus peuce) je crnogorična vrsta drveća iz porodice Pinaceae.
Molika je oko 30 metara visoko drvo, a može narasti i do 50 metara. Ima oko 30 - 35 cm prsnog promjera. Razvija pravilnu, valjkasto zaobljenu krošnju. U višim nadmorskim visinama ima nepravilno i granato stablo.
Kora je u mladosti glatka, sivozelenkasta, a kasnije sivkasta, uzdužno ispucala na nepravilne pločice.
Korijenov sustav je jako razvijen, sastavljen od brojnih bočnih korjenova koji duboko prodiru u zemlju. Razvijena je ektotrofna mikoriza.
Pupovi su dugi oko 1 cm, smolast, po obliku okruglast i sužen u tanki šiljasti vrh. Ljuske su mu slobodne ili blago priljubljene, s tankim bjeličastim rubom.
Iglice (četine) su sivozelene, nježne, po 5 u jednom rukavcu, duge 8 do 10 cm i do 1 mm debele. Imaju 2 smolna kanala. Ostaju na granama 2 do 3 godine.
Cvjetovi su jednospolni. Muški cvjetovi su žutocrvene boje, cilindrični, u grupama od 10 do 13, dugi su 10 do 13 mm. Ženski češer se nalazi na kratkoj stapci, zelenosmeđe boje. Po obliku je jajast, dug 20 do 25 mm i širok oko 10 mm.
Javlja se samo na silikatnoj podlozi, a rijetko i na vapnenačkoj. Traži svježa, dosta vlažna i duboka zemljišta.
Molika je endem središnjeg dijela Balkanskog poluotoka, pa je nalazimo u Crnoj Gori, na Kosovu, u Makedoniji, Albaniji, Bugarskoj i sjevernoj Grčkoj (Egejska Makedonija).
Atlas drveća i grmlja, Čedomir Šilić
Molika, bijela mura ili elov bor (Pinus peuce) je crnogorična vrsta drveća iz porodice Pinaceae.
Rumelska chójna (Pinus peuce) je štom ze swójby chójnowych rostlinow (Pinaceae).
Rumelska chójna rosće jenož w horach na Balkanskej połkupje.
Rumelska chójna (Pinus peuce) je štom ze swójby chójnowych rostlinow (Pinaceae).
Balkanfura (fræðiheiti: Pinus peuce) einnig kölluð silkifura og makedóníufura. [2] er fura sem vex í fjalllendi Balkanskaga; í Makedóniu, Búlgaríu, Albaníu, Svartfjallalandi, Kosovo og Serbíu. Hún er 5-nála fura sem vex í 1000-2200 metra hæð og nær allt að 40 metrum. Balkanfura er lítið reynd á Íslandi en er á margan hátt svipuð lindifuru.[3]
Balkanfura (fræðiheiti: Pinus peuce) einnig kölluð silkifura og makedóníufura. er fura sem vex í fjalllendi Balkanskaga; í Makedóniu, Búlgaríu, Albaníu, Svartfjallalandi, Kosovo og Serbíu. Hún er 5-nála fura sem vex í 1000-2200 metra hæð og nær allt að 40 metrum. Balkanfura er lítið reynd á Íslandi en er á margan hátt svipuð lindifuru.
Il pino della Macedonia (Pinus peuce Griseb) è un albero appartenente alla famiglia delle Pinaceae[2].
Il portamento è arboreo; l'albero può raggiungere i 30 metri di altezza. La forma è a cono stretto.
La corteccia è di colore viola-marrone e fessurata; tende inoltre a sfaldarsi in placche.
Le foglie sono aghiformi, rigide e lunghe fino a 10 cm circa, raccolte in gruppi di cinque, su rami lisci, verdi e lanuginosi. Sono di colore blu-verde.
Gli strobili sono di forma cilindrica o conica, di colore marrone una volta maturi, inizialmente verdi. Sono penduli e resinosi e raggiungono una lunghezza massima di circa 15 cm.
I fiori sono portati in grappoli separati sui rami giovani e compaiono all'inizio dell'estate; quelli maschili sono di colore giallo, mentre quelli femminili sono rossi.
Il Pinus peuce è originario dell'Europa sudorientale e cresce in habitat montuosi.
Balkaninė pušis (lot. Pinus peuce) – pušinių (Pinaceae) šeimos spygliuotis medis, paplitęs Balkanų pusiasalio kalnuose (Makedonijoje, Serbijoje, Bulgarijoje, Albanijoje, pačioje šiaurės Graikijoje). Auga 600–2300 m aukštyje, pasiekia medžių ribą.
Aukštis 35-40 m, kamieno skersmuo iki 1,5 m. Spygliai 6-11 cm ilgio. Kankorėžiai 8-16 cm, kartais iki 20 cm ilgio. Sėklos 6-7 mm ilgio.
Balkaninė pušis atspari dideliems šalčiams, vėjo poveikiui. Dažnai auginama parkuose, soduose.
Spygliai
Kankorėžiai
Balkaninės pušys Malovicos kalno papėdėje, Bulgarijoje
De Macedonische den (Pinus peuce) of balkanden is een boom uit de dennenfamilie (Pinaceae). De plant groeit in de Balkan.
De boom werd in 1863 door August Grisebach in Duitsland ingevoerd, en heeft van daaruit zijn weg naar de Benelux gevonden.
De tot circa 12 m hoge boom heeft opgaande takken die bijna horizontaal naar buiten buigen. De lange, zacht aanvoelende naalden zijn grijsgroen. De kegels zijn tot 15 cm groot.
De boom heeft een dichtere kroon en donkerder schors dan de Weymouthden (Pinus strobus). De Macedonische den mist de haren achter bosjes naalden.
De boom groeit het best op een plaats in de volle zon op matig humeuze tot zandige grond.
De Macedonische den (Pinus peuce) of balkanden is een boom uit de dennenfamilie (Pinaceae). De plant groeit in de Balkan.
De boom werd in 1863 door August Grisebach in Duitsland ingevoerd, en heeft van daaruit zijn weg naar de Benelux gevonden.
De tot circa 12 m hoge boom heeft opgaande takken die bijna horizontaal naar buiten buigen. De lange, zacht aanvoelende naalden zijn grijsgroen. De kegels zijn tot 15 cm groot.
De boom heeft een dichtere kroon en donkerder schors dan de Weymouthden (Pinus strobus). De Macedonische den mist de haren achter bosjes naalden.
Silkefuru er en art i furuslekten innenfor furufamilien. Den vokser i fjellene på Balkan i Makedonia, Serbia, Bulgaria, Albania, og på et lite område i det nordligste Hellas.
Arten blir 30–40 meter høy, med en diameter inntil 1,5 meter. Nålene kan bli 11 cm lange, sitter i klaser på fem, og er grønne. Konglene er harde og inntil 16–20 cm lange. De har frø med tynne vinger, og spres enten med vinden eller med nøttekråke. Barken er furete med små skjold av barkskjell, brungrå eller mattgrå i fargen.
Arten vokser i høyereliggende strøk, og tåler temperaturer ned til −45 °C. Den er en populær hage- og parkart.
Silkefuru er en art i furuslekten innenfor furufamilien. Den vokser i fjellene på Balkan i Makedonia, Serbia, Bulgaria, Albania, og på et lite område i det nordligste Hellas.
Arten blir 30–40 meter høy, med en diameter inntil 1,5 meter. Nålene kan bli 11 cm lange, sitter i klaser på fem, og er grønne. Konglene er harde og inntil 16–20 cm lange. De har frø med tynne vinger, og spres enten med vinden eller med nøttekråke. Barken er furete med små skjold av barkskjell, brungrå eller mattgrå i fargen.
Arten vokser i høyereliggende strøk, og tåler temperaturer ned til −45 °C. Den er en populær hage- og parkart.
Multimedia w Wikimedia Commons Sosna rumelijska (Pinus peuce Griseb.) – gatunek drzewa iglastego z rodziny sosnowatych (Pinaceae). Sosna rumelijska występuje na części obszaru Półwyspu Bałkańskiego (Bułgaria, Serbia, Macedonia, północna Grecja). Introdukowana w Finlandii.
Drzewo iglaste, wolno rosnące, jednopienne, wiatropylne. Szyszki nasienne dojrzewają w październiku, 17–18 miesięcy po zapyleniu. Igły pozostają na drzewie przez 2–5 lat.
Gatunek wysokogórski, porasta zwykle ocienione zbocza gór (800–2300 m n.p.m.). Toleruje ubogie gleby, zazwyczaj rośnie na podłożu krzemionkowym, rzadziej wapiennym. Drzewo odporne na niskie temperatury.
Jako jedna z niewielu sosen pięcioigielnych wykazuje dużą odporność na rdzę wejmutkowo-porzeczkową powodowaną przez grzyb Cronartium ribicola.
Pozycja gatunku w obrębie rodzaju Pinus[4]:
Wyróżnienie odmiany var. vermiculata Christ, jako występującej w Bułgarii, nie znalazło uzasadnienia w późniejszych obserwacjach[3]. Drzewa z zachodnich obszarów zasięgu wykazują podobne cechy morfologiczne.
Międzynarodowa organizacja IUCN przyznała temu gatunkowi kategorię zagrożenia NT (near threatened), czyli jest gatunkiem bliskim uznania za narażony na wyginięcie[2].
W Polsce sadzone głównie w parkach. Popularne drzewo ozdobne w krajach skandynawskich. Uprawiane już od 1864 r. i rozpropagowane przez greckiego botanika Teodorosa Orfanidesa[5].
Drewno jasne i miękkie, wykorzystywane w budownictwie.
Sosna rumelijska (Pinus peuce Griseb.) – gatunek drzewa iglastego z rodziny sosnowatych (Pinaceae). Sosna rumelijska występuje na części obszaru Półwyspu Bałkańskiego (Bułgaria, Serbia, Macedonia, północna Grecja). Introdukowana w Finlandii.
O pinheiro-da-Macedónia ou pinheiro-dos-Balcãs (Pinus peuce) é uma espécie de pinheiro originária do Velho Mundo, mais precisamente da região da Europa e Mediterrâneo.[1]
O pinheiro-da-Macedónia ou pinheiro-dos-Balcãs (Pinus peuce) é uma espécie de pinheiro originária do Velho Mundo, mais precisamente da região da Europa e Mediterrâneo.
Сосна румелійська належить до групи білих сосен, та, як і всі члени цієї групи, вона має голки зібрані в пучку (з листяної оболонки) які зберігаються до п'яти років. Вони 6-11 см завдовжки. Шишки македонської сосни в основному 8-16 см, іноді до 20 см завдовжки, спочатку зелені, в зрілості стають жовто-коричневими, з широким, плоским, вигнуто-низовим масштабом (довжиною 6-7 мм). Насіння має 2 см.
Зростає в горах Македонії, Болгарії, Албанії, Чорногорії, Косово, крайньому південному заході Сербії, а на крайній півночі Греції, росте як правило, на висоті (600 — 1,000) (2,200 −2300) метрів. Часто доходить до альпійської лінії дерев у цій галузі. Зрілі розміром до 35-40 м заввишки і 1,5 м при діаметрі стовбура.
Як і в інших європейських і азійських білих сосен, македонські сосни дуже стійкий до одного грибкового захворювання (Cronartium ribicola). Це грибкове захворювання було випадково завезене з Європи до Північної Америки, де вона викликала серйозну смертність в американських білих сосен у багатьох областях. Македонські сосни мають велике значення для досліджень в області гібридизації і генетичної модифікація для розробки корозійної стійкості в цих видів. Гібриди з сосни Східної Білої успадковують деяку протидію.
Македонські сосни також є популярним декоративним дерево в парках і великих садах, наділені надійністю і стійкістю. Це дуже терпимі до суворої холодної зими, витривалі до низьких температур, (мінімальна −45 °C).
Синоніми: Pinus cembra var. fruticosa (Griseb.), Pinus excelsa var. peuce Beissn., Pinus peuce var. vermiculata (Christ) і балканська сосна.
Thông Macedonia hay thông Balkan (danh pháp hai phần: Pinus peuce) là loài thông bản địa của miền núi Macedonia, Bulgaria, Albania, Serbia và phần cực bắc Hy Lạp, thông thường sinh sống tại các nơi có độ cao 600-2.300 m. Nó thường đạt tới đường giới hạn cây thân gỗ trong khu vực này. Kích thước cây trưởng thành đạt 35–40 m chiều cao và đường kính thân cây 1,5 m.
Là thành viên của nhóm thông trắng (phân chi Strobus) trong chi Pinus nên các lá kim của nó mọc thành chùm 5 lá, với vỏ bao sớm rụng. Chúng dài 6–11 cm. Các nón của thông Macedonia phần lớn dài 8–16 cm, đôi khi tới 20 cm. Các hạt dài 6–7 mm có cánh dài 2 cm và có thể phát tán nhờ gió, nhưng chủ yếu là nhờ chim bổ hạt đốm.
Thông Macedonia có khả năng đề kháng triước nấm gỉ sét phồng rộp thông trắng (Cronartium ribicola) rất tốt nên có giá trị lớn trong nghiên cứu lai ghép và biến đổi gen để phát triển các giống thông trắng có khả năng đề kháng nấm gỉ sét cho khu vực Bắc Mỹ.
Thông Macedonia cũng là loại cây trồng tạo cảnh quan phổ biến trong các công viên và các khu vườn lớn. Nó chịu lạnh khá tốt, có thể sống khi nhiệt độ xuống tới dưới -45 °C cũng như có gió mạnh.
Thông Macedonia hay thông Balkan (danh pháp hai phần: Pinus peuce) là loài thông bản địa của miền núi Macedonia, Bulgaria, Albania, Serbia và phần cực bắc Hy Lạp, thông thường sinh sống tại các nơi có độ cao 600-2.300 m. Nó thường đạt tới đường giới hạn cây thân gỗ trong khu vực này. Kích thước cây trưởng thành đạt 35–40 m chiều cao và đường kính thân cây 1,5 m.
Là thành viên của nhóm thông trắng (phân chi Strobus) trong chi Pinus nên các lá kim của nó mọc thành chùm 5 lá, với vỏ bao sớm rụng. Chúng dài 6–11 cm. Các nón của thông Macedonia phần lớn dài 8–16 cm, đôi khi tới 20 cm. Các hạt dài 6–7 mm có cánh dài 2 cm và có thể phát tán nhờ gió, nhưng chủ yếu là nhờ chim bổ hạt đốm.
Thông Macedonia có khả năng đề kháng triước nấm gỉ sét phồng rộp thông trắng (Cronartium ribicola) rất tốt nên có giá trị lớn trong nghiên cứu lai ghép và biến đổi gen để phát triển các giống thông trắng có khả năng đề kháng nấm gỉ sét cho khu vực Bắc Mỹ.
Thông Macedonia cũng là loại cây trồng tạo cảnh quan phổ biến trong các công viên và các khu vườn lớn. Nó chịu lạnh khá tốt, có thể sống khi nhiệt độ xuống tới dưới -45 °C cũng như có gió mạnh.
Pinus peuce Griseb. (1846)
Синонимы
Сосна́ румели́йская, или балка́нская, или македо́нская (лат. Pinus peuce) — вечнозелёное однодомное узкопирамидальное дерево средней высоты, вид рода Сосна (секция Strobus) семейства Сосновые (Pinaceae).
Видовой название «румелийская» указывает на Румелию[2][3].
Сосна румелийская — узкопирамидальное дерево средней высоты, обычно 10—20 м, с тонкой кеглевидной кроной, начинающейся почти с самой земли. В горных районах часто принимает кустовидную форму.
Кора гладкая, серо-бурая, коричневая или красно-коричневая. Ветви толстые, короткие, голые; молодые побеги голые, толстые (3—4 мм), зелёные, со временем приобретающие сероватую или серовато-коричневую окраску.
Почки яйцевидные с острым концом, смолистые, коричневые, длиной до 10 мм.
Иголки трёхгранные прямые, длиной 7—10 см, шириной 0,75—1 мм; жёсткие, зелёные или серо-зелёные, заострённые на концах, со светлыми устьичными полосками с обеих сторон. Собраны в пучки по пять штук. Боковые края игл редкозубчатые (10—11 зубцов на 1 см).
Шишки одиночные или двойные, цилиндрические, с жёсткими чешуями, 8—10 см длиной и до 4 см толщиной, созревают на третий год. Семена длиной 5—7 мм, длина крыла до 15 мм[4][5].
Ареал вида — горные районы южной и юго-восточной Европы: Албания, Болгария, Греция, Македония, Сербия, Черногория, Югославия.
Как декоративное парковое дерево этот вид сосны культивируется во многих странах мира. Зоны морозостойкости: от 5a до более тёплых. В отдельные годы в условиях Московской области растения могут подмерзать[6].
Сосна́ румели́йская, или балка́нская, или македо́нская (лат. Pinus peuce) — вечнозелёное однодомное узкопирамидальное дерево средней высоты, вид рода Сосна (секция Strobus) семейства Сосновые (Pinaceae).
Видовой название «румелийская» указывает на Румелию.
.JPG)
