Hummingbirds

Kolibrowate^[2] (Trochilidae) – rodzina ptaków z rzędu krótkonogich (Apodiformes)^[2], a według taksonomii Sibley'a-Ahlquista tworząca osobny rząd Trochiliformes lub zaliczana do rzędu jerzykowych (Apodiformes)^[3]. Obejmuje gatunki lądowe, zamieszkujące Amerykę, głównie w strefie międzyzwrotnikowej.

Biogeografia

Wszystkie współczesne kolibry występują na terenie Nowego Świata. Do niedawna najstarszymi znanymi szczątkami kolibrów były liczące 10–30 tysięcy lat kości odkryte w Amerykach Środkowej i Południowej. Wszystkie skamieniałości trzeciorzędowe odnaleziono jednak na obszarze Starego Świata, co sugeruje, że istotna część ewolucji kolibrów miała miejsce właśnie na tych terenach^[4]. Jednym z kolibrów występujących w Europie był oligoceński Eurotrochilus, którego pozostałości odkryto na terenie Polski, Niemiec i Francji^[5]. Obecnie kolibry nie występują w Europie, jednak niekiedy fruczak gołąbek (Macroglossum stellatarum), ćma żyjąca również w Polsce, bywa z nimi mylona.

Cechy kolibrów

• ptaki o długości 6-22 cm i masie 2-20 g, najmniejszy ptak świata to koliber
• cechuje je bardzo szybki metabolizm, niektóre gatunki muszą w ciągu doby zjeść pokarm przewyższający dwukrotnie masę ich ciała
• serce bije średnio 500-600 razy na minutę, maksymalnie dochodzi do 1260 uderzeń na minutę
• nocą niektóre gatunki zwalniają metabolizm, popadając w rodzaj odrętwienia, co pozwala im przenocować bez pożywienia (serce bije 50-180 razy na minutę)
• samce zazwyczaj nieco większe od samic
• zazwyczaj wyraźny dymorfizm płciowy
• większość piór rozszczepia światło na barwy podstawowe, co nadaje ptakom barwny wygląd
• w piórach występują jedynie barwniki czarny i brązowy
• pióra, aby zachowały swoje właściwości, muszą okresowo namakać; zapewnia to mgła, deszcz lub kąpiel
• bardzo krótkie nogi o czterech palcach
• długi dziób o różnorodnym, zależnym od gatunku, kształcie
• skrzydła z silnie rozwiniętymi lotkami pierwszorzędowymi, a słabo drugorzędowymi
• ogon złożony z 10 sterówek, o kształcie zależnym od gatunku
• tempo uderzeń skrzydłami nie zależy od kierunku i typu lotu, lecz od wielkości ptaka (im większy tym wolniej) i wynosi od 10 do 90 uderzeń na sekundę
• latają z prędkością do 120 km/h
• potrafią unieść się pionowo, wykonać zawis, a także latać na boki i do tyłu
• w szkielecie uwagę zwraca wydatny grzebień na mostku, stanowiący przyczep mięśni poruszających skrzydłami
• największa liczba gatunków występuje w subtropikalnej strefie wschodnich stoków Andów
• pokarm stanowią, w zależności od gatunku, bezkręgowce łapane w locie lub nektar wysysany długim językiem
• większość gatunków żywiących się nektarem zapyla kwiaty, zjawisko to nazywa się ornitogamią
• przez większą część roku prowadzą samotniczy tryb życia
• samce mają silnie wykształcony terytorializm, zarówno względem ptaków swojego, jak i innych gatunków
• budową gniazda, wysiadywaniem i opieką nad pisklętami zajmuje się tylko samica
• gniazdo w formie koszyka splecionego z traw, mchu, części roślinnych i pajęczyn
• znoszą 2, rzadziej 1 jajo (są to najmniejsze jaja składane przez ptaki)
• wysiadywanie trwa 14-19 dni
• po wykluciu pisklęta są nagie, po czym od razu wyrasta upierzenie ostateczne
• pisklęta przez ok. 3 tygodnie są karmione pokarmem zwracanym przez matkę^[6][7][8][a]
• jajo kolibra waży około 0,25 grama.

Systematyka

Do rodziny kolibrów należą następujące podrodziny^[2]:

• Florisuginae – topaziki
• Phaethornithinae – pustelniki
• Polytminae – kolibrzyki
• Lesbiinae – paziaki
• Patagoninae – giganciki – jedynym przedstawicielem jest Patagona gigas – gigancik
• Trochilinae – kolibry

Uwagi

Przypisy