Viooltje (Viola) is een geslacht uit de viooltjesfamilie (Violaceae).
Het geslacht kent circa vierhonderd soorten die voorkomen in gematigde streken. De meeste soorten worden op vochtige en iets beschaduwde plaatsen aangetroffen. Na het bloeien draait de uitgebloeide bloem zich naar beneden, na de rijping richt de zaaddoos zich weer op, en opent zich. Het verdroogde zaadkapsel staat onder spanning en bij beweging schieten de zaadjes weg.
Er bestaan cultivars met grotere bloemen, die echter niet verwilderen.
Viooltjes worden gebruikt als basis voor veel parfums. Er wordt zelfs snoep van gemaakt. Jonge bladeren zijn in gekookte vorm eetbaar en bevatten veel vitaminen. De bloemen kunnen gebruikt worden voor de decoratie van maaltijden. Zowel bloemen, bladeren als wortels worden ook medicinaal gebruikt.
In de iconografie is een viooltje het symbool van nederigheid.[1] Het wordt geassocieerd met Christus en staat soms op afbeeldingen van Christus. Witte viooltjes komen voor op afbeeldingen van de heilige Fina.[1] Het driekleurige viooltje is tevens het symbool voor de Vrijdenkerij.
Viola cryana is een uitgestorven soort die alleen in een bepaalde streek in Frankrijk voorkwam.
In België en Nederland komen in het wild de volgende soorten voor:
Nederlandse naam botanische naam afbeelding Akkerviooltje Viola arvensis
(Bleeksporig) bosviooltje Viola riviniana .jpg)
Donkersporig bosviooltje Viola reichenbachiana 
Driekleurig viooltje Viola tricolor .jpg)
Duinviooltje Viola tricolor subsp. curtisii 
Hondsviooltje Viola canina 
Maarts viooltje Viola odorata 
Melkviooltje Viola persicifolia
Moerasviooltje Viola palustris 
Ruig viooltje Viola hirta 
Zandviooltje Viola rupestris _IMG_36929.JPG){kind=small}
Zinkviooltje Viola lutea subsp. calaminaria 
Een selectie van soorten:
Viooltjes zijn waardplant voor Argynnis pandora, Argyronome laodice, Argyronome ruslana lysippe, Boloria alaskensis, Boloria pales, Brenthis daphne, Brenthis hecate, Clossiana dia, Clossiana euphrosyne, Clossiana kriemhild, Clossiana oscarus, Clossiana selene, Clossiana selenis, Clossiana titania bivina, Euclidia glyphica, Euphydryas maturna, Euptoieta claudia, Fabriciana adippe, Fabriciana elisa, Fabriciana niobe, Issoria hanningtoni, Issoria lathonia, Lygephila viciae, Melitaea didyma, Noctua janthina, Proclossiana eunomia, Sideridis reticulatus, Speyeria alexandra, Speyeria aphrodite, Speyeria callippe, Speyeria coronis, Speyeria cybele, Speyeria diana, Speyeria edwardsii, Speyeria hydaspe, Speyeria idalia, Speyeria zerene en Syngrapha devergens.
Viooltje (Viola) is een geslacht uit de viooltjesfamilie (Violaceae).
Het geslacht kent circa vierhonderd soorten die voorkomen in gematigde streken. De meeste soorten worden op vochtige en iets beschaduwde plaatsen aangetroffen. Na het bloeien draait de uitgebloeide bloem zich naar beneden, na de rijping richt de zaaddoos zich weer op, en opent zich. Het verdroogde zaadkapsel staat onder spanning en bij beweging schieten de zaadjes weg.
Er bestaan cultivars met grotere bloemen, die echter niet verwilderen.
