Bactrian Camel

Die Baktriese kameel (Camelus bactrianus) is 'n groot gelyktonige hoefdier, inheems aan die steppe van Oos-Asië. Byna al die geskatte 1,4 miljoen Baktriese kamele wat vandag leef is makgemaakte diere, maar daar is steeds 'n beraamde 950 wilde Baktriese kamele in Noordwes-China en Mongolië. Hierdie diere is in Oktober 2002 op die lys van kritiek bedreigde spesies geplaas.^[1]

Voorkoms en habitat

Baktriese kamele is meer as 2 meter hoog by die boggels en weeg meer as 725 kg. Hulle is herbivore wat gras, blare en graan vreet en in staat is om tot 120 liter water op 'n slag te kan drink. Hulle het 'n uiters taai bek wat hulle in staat stel om doring-agtige woestynplante te vreet.

Hulle is uitstekend toegerus om hulleself te beskerm teen die woestynhitte en sand, met wye, gekussingde voetsole en leeragtige gekussingde kneë en bors, neusgate wat oop en toe kan maak, ore wat uitgevoer is met beskermende hare en ruie oogwimpers met twee rye ooghare. 'n Dik pels en wol hou die dier warm gedurende die koue woestynnagte en dien as insulasie gedurende die daaglikse hitte.

Die dromedariskameel (Camelus dromedarius) is die enigste ander kameelspesie inheems aan die Saharawoestyn, maar wat vandag uitgestorwe is in die natuur. In vergelyking is die Baktriese kameel 'n bonkiger en 'n meer geharde dier, wat in staat is om van die skroeiende hitte van Noord-Iran tot die vriesende winters van Tibet te kan oorleef.^[2] Die dromedaris is groter en vinniger, en met 'n ruiter kan dit vir baie ure 'n spoed van 12 tot 15 km/uur handhaaf, in vergelyking met die 2,5 km/uur van die Baktriese kameel.

Geskiedenis

Daar word vermoed dat die Baktriese kameel, onafhanklik van die Dromedaris, ongeveer 2500 v.C. moontlik in Noord-Iran of Suid-Wes Turkestan makgemaak is, en dat die Dromedaris ongeveer 4000 v.C. in Arabië makgemaak is.

Galery

• 'n Baktriese kameel in die St. Louis dieretuin in Missouri.

• 'n Vretende Baktriese kameel.

• 'n Baktriese kameel trotseer die koue in die dieretuin van Keulen.

• 'n Trop kamele les hulle dors by 'n krip in Mongolië.

Verwysings

Eksterne skakels

• National Geographic: Wild Bactrian Camels Critically Endangered

El camellu bactriano, camellu asiáticu o a cencielles camellu (Camelus bactrianus, llamáu dacuando Camelus ferus bactrianus) ye una especie de mamíferu artiodáctilu de la familia Camelidae, una de los dos especies de la familia que pueden atopase anguaño nel Vieyu Mundu. Ta bien emparentáu cola otra, el camellu arábigu o dromedariu (Camelus dromedarius).

El camellu bactriano recibe'l so nome de la área de la que se supón ye orixinariu: Bactriana, nome col que los griegos conocíen a la rexón asitiada ente'l cordal del Hindu Kush y el ríu Amu Daria, y onde tuvo de ser adomáu escontra'l 2500 e.C.

Carauterístiques

Tratar d'una especie más robusta y d'estremidaes un pocu más curties que'l dromedariu, con dos gibas en llugar d'una sola como'l so pariente. El pelo varia descomanadamente nel so llargor y coloración (sobremanera nos individuos domésticos), anque nos xavazs tiende a ser finu, llargu, trupu y llanudu, especialmente en pescuezu, gorrumbes y pates anteriores. El color ye pardu escuru llegando a cuasi negru en delles zones. Esto déxa-y defendese tantu del sol implacable de les estepes y desiertos predresos d'Asia central como de les baxes temperatures. El tamañu puede ser d'hasta 1,80 metros na cruz y trés de llargu, con un pesu de 600 a 1000 kilogramo. Les femes son un pocu más pequeñes y llixeres que los machos.

Bioloxía y ecoloxía

Esti animal tolera condiciones climátiques verdaderamente estremes, especialmente nel Tíbet y otres árees montascoses d'Asia central, onde les temperatures de branu pueden superen los 50 °C, ente que les d'iviernu son bien inferiores a los 0 °C. La so capacidá p'aguantar llargos periodos de tiempu ensin comer nin beber, gracies a la grasa almacenada nes gorrumbes, y la so gran fortaleza física (puede caminar 47 kilómetros al día con cargues de cuasi 450 kilogramos) facer un animal domésticu de gran importancia nes zones onde habita, dende Mongolia a Irán. Tamién s'aprovechen la so carne, lleche y pieles.

El camellu selvaxe ta consideráu una especie en peligru críticu d'estinción. Namái s'atopa llibre nunes poques árees desérticas del sur de Mongolia y la rexón china de Xinjiang, por onde folgazana en pequeños grupos familiares d'ente 6 y 30 individuos, nel casu de les femes y les sos críes (una o dos cada vez), o de forma solitaria nel casu de los machos. Alimentar de yerbes y raigaños, y escarecen de depredadores; los sos únicos problemes causar la ocupación de los sos territorios polos pastores por que pastien los animales domésticos.

Ver tamién

• Especies de Artiodactyla

Referencies

Enllaces esternos

• Wikimedia Commons acueye conteníu multimedia sobre Camelus bactrianus .

İkihürgüclü dəvə (lat. Camelus bactrianus) — dəvə cinsinə aid heyvan növü.

Təbii halda ikihürgüclü dəvələr 800 baş qalmışdır. Ona görə də onlar beynəlxalq Qırmızı kitaba düşmüşdür. Dəvələrin hamiləlik dövrü 13 aydır. Doğumdan 1 saat qabaq dəvələr sürüdən ayrılır və 1 bala doğur. Yeni doğulmuş balalar çox zəif olur. Dəvələr balalarını 1 ilə qədər südlə bəsləyirlər. Balalar 1,5-2 aydan sonra ot yeməyə başlayırlar.

İstinadlar

Ur c'hañval war bord an hent, e Xinjiang.

Kañval Baktria (Camelus bactrianus diouzh e anv skiantel), pe kañval alies hepmuiken, a vez graet eus spesad kañvaled Kreizazia, eus ar genad Camelus. Daou dort zo war o c'hein. Bronneged ha daskirierien int, brasoc'h evit kezeg, hag evelto e talvezont da loened-samm. Bevañ a reont e Kreizazia.

Kañvaled-samm, kañvaled-red,

Darn a gemer perzh e redadegoù, ha kañvaled-red a vez graet anezho.

Yezh

Lonkañ kañvaled n'eo ket debriñ kig, met krediñ n'eus forzh peseurt bidennoù gant ar re a blij dezho reiñ kañvaled da lonkañ d'an dud.

Notennoù ha daveennoù

Liammoù diavaez

Muioc'h a restroù diwar-benn

Camelus bactrianus

a vo kavet e Wikimedia Commons.

• EDGE of Existence (Camelus bactrianus) - Saving the World's most Evolutionarily Distinct and Globally Endangered (EDGE) species
• National Geographic - Wild Bactrian Camels Critically Endangered
• Wild Camel Protection Foundation
• BBC - Discovery of camels in the Gashun Gobi region

El camell bactrià (Camelus bactrianus) és un gran artiodàctil nadiu de les estepes i deserts del nord-est d'Àsia, al nord de l'Himàlaia. És una de les dues espècies supervivents de camell. El camell bactrià té dos geps a l'esquena, a diferència del dromedari, que només en té un. La pràctica totalitat dels 1,4 milions de camells bactrians que s'estima que viuen avui en dia estan domesticats, però a l'octubre del 2002, uns 950 camells que encara quedaven en estat salvatge al nord-oest de la Xina i Mongòlia foren posats a la llista d'espècies en perill greu.^[1]

Hàbitat

Els camells bactrians viuen en zones àrides. A l'hivern es troben al llarg dels rius en l'estepa siberiana, però es dispersen cap al desert quan la neu es fon a la primavera. Les temperatures del seu hàbitat oscil·len entre - 29 °C a l'hivern fins a 38 °C a l'estiu.^[2][3]

Morfologia

Camell al nord del desert de Gobi (Khongoryn)

Els adults pesen de 450 a 500 kg. Tenen dos geps, cada gep pot tenir 36 kg de greix. Mesuren de mitjana 213 cm fins al gep. Durant l'hivern el cobreix una capa de pell marronosa que desapareix quan puja la temperatura. Un cabell llarg li penja del coll com si fos una barba. Les celles són espesses. Una doble filera de pestanyes i l'habilitat de tancar completament els narius i els llavis el protegeixen de les ventades i de la sorra. Els seus peus durs l'ajuden a caminar pels deserts rocosos d'Àsia. Camina bé tant sobre la neu com sobre la sorra.^[4]

Els camell són polígams i els mascles dominants són violents i defensen un grup de femelles durant la temporada reproductiva. Les femelles del camell bactrià arriben a la maduresa sexual dels 3 als 5 anys (a la mateixa edat que els mascles). Es reprodueixen cada dos anys i s'acoblen a la tardor. Després d'un període de gestació de 13 mesos, tenen una o dues cries, que normalment neixen de març a abril. Pesen en néixer uns 36 kg de mitjana. Les cries són capaces de caminar i córrer poc després de néixer. S'alimenten de llet durant un any i mig.^{[5][6][7][8][9]} En captivitat viuen de 30 a 50 anys.

Alimentació

Adult i jove al zoo de Praga

Els camells són animals herbívors remugants i són capaços de menjar l'herba seca, amb espines, salada o amargant. Mengen fulles arrels i tubercles, fusta, escorça o tiges, llavors i fruits. Quan no hi ha una altra mena de menjar poden alimentar-se d'ossos pell o diferents tipus de carn. En condicions extremes es mengen les cordes, les sandàlies i fins a les tendes d'acampada. Poden aguantar diversos dies sense beure aigua, quan després d'un període llarg sense beure ho poden tornar a fer només beuen per reemplaçar l'aigua perduda pel seu cos. Com a màxim beuen 114 litres d'aigua i aquesta quantitat la beuen en només 10 minuts. Tenen l'habilitat d'apagar la set també amb aigua salitrosa. Durant l'hivern en tenen prou amb l'aigua continguda en els vegetals que mengen.

Usos humans

Els camells domesticats travessen el desert en caravanes dirigides, per un mascle adult, en grups de sis a vint camells. S'ha de mantenir una velocitat constant de la caravana i, per aconseguir-ho, mouen les dues potes del mateix costat a la vegada creant un moviment balancejat. Si han de córrer ho poden fer a una velocitat d'uns 30 km per hora.

Els camells bactrians foren domesticats des de fa 3.500 anys, actualment queden pocs camells salvatges. La principal utilitat per l'home és per la seva força i com a mitjà de transport, com a subproductes hi ha la carn i la llet. Del greix del gep se'n treu llard per cuinar. El fem serveix com combustible, del pèl se'n fan vestits, catifes i tendes. Del cuir sabates i altres productes. En alguns països els camells són indicadors de riquesa.^[10]

Referències

Bibliografia

• Nowak, R. 1997. Walker's Mammals of the World. Baltimore, Maryland: The Johns Hopkins University Press.
• Crump, D.J. ed. 1981. Book of the Mammals National Geographic Society, Washington, D.C.

Velbloud dvouhrbý (Camelus bactrianus též Camelus ferus; známý také jako drabař) je velký savec, kriticky ohrožený v přírodě a spolu s velbloudem jednohrbým (Camelus dromedarius) jediný zástupce rodu Velbloud (Camelus); řadíme ho do čeledi velbloudovitých (Camelidae).

Základní informace

Popis

Velbloudi určení k jízdě, Čína

Velbloud dvouhrbý je celkově mohutnější než jeho příbuzný velbloud jednohrbý. Stejně jako všichni velbloudovití má i drabař vyvinuté pouze dva prsty, jejichž kosti směřují do stran a vytvářejí oporu pro široké a ploché nášlapné mozoly. Každý prst nese na horním okraji plochý pazneht. To umožňuje velbloudovi mimo jiné i chůzi po sypké písčité půdě, do které by se klasicky utvářená kopyta hluboko bořila.

Velbloud dvouhrbý je velké zvíře s dlouhýma nohama, delším krkem, které měří na délku 220 - 350 cm a na výšku v kohoutku 190 - 230 cm. Jeho hmotnost se pohybuje nejčastěji od 450 do 650 kg, ale může přesáhnout i 670 kg. Má poměrně malou hlavu s prodlouženými nozdrami, které přečnívají nad horní mohutný, krátce osrstěný a rozštěpený pysk. Rostliny trhají pomocí dlouhých spodních řezáků, které směřují dopředu a pohybují se proti bezzubé horní části. Jeho největší charakteristikou jsou dva hrby. Před vniknutím rozvířeného písku do očí ho chrání silné řasy a podobný účel mají i jeho štěrbinové, uzavíratelné a směrem nahoru posunuté nozdry, které také zabraňují většímu úniku vodních par z těla. Jeho další charakteristikou je jeho pohyb, jelikož zvedá jak při chůzi nebo běhu obě pravé nebo levé nohy najednou, což se projevuje kolébavou chůzí.

Jedním z důvodů pro chov tohoto savce je také jeho velice kvalitní jemná a v zimě hustá srst, která je na některých místech dlouhá až 25 cm (například na krku). Když po zimě velbloud líná, jeho srst mu vypadává ve velkých chuchvalcích.

Rozšíření a způsob života

Velbloud dvouhrbý se vyskytuje ve Střední Asii a to konkrétně v Číně a Mongolsku. Obývá nehostinné stepi a polopouště v nadmořské výšce 1500 až 2000 m n. m., kde teploty vystupují k 50 °C v létě a v zimě klesají na - 25 °C. Na tyto drsné podmínky je velbloud dvouhrbý vybaven několika nápadnými adaptacemi. Dokáže přečkat dlouhé období bez pití, vlastnost souvisí se schopností vázat v organismu vodu. Drabaři však nezadržují vodu v hrbech (jak se někdy mylně uvádí), ale ve vystélce žaludku. Ledviny jsou schopné koncentrovat moč a snižovat tak ztrátu vody. Další vlhkost je absorbována z trusu. Kromě toho klesá velbloudům v noci tělesná teplota a během dne zvolna stoupá, takže se zvířata nemusejí potit, aby se ochladila. Jejich metabolismus překoná až 20% úbytek vody v těle (člověka při 12% čeká smrt). Velbloud dvouhrbý neboli drabař byl sice zdomácněn, ale nerozšířil se hodně mimo svůj původní areál, jako je tomu u velblouda jednohrbého (dromedára). Divoce žije jen malý počet velbloudů v poušti Gobi, a ani v jejich případě není vyloučeno křížení s domácími zvířaty.

Velbloudice s mládětem v Zoo Praha

Drabaři žijí ve stádech čítajících až třicet kusů a vedenými pokaždé jedním starým samcem. V období říje spolu samci často svádějí o samice urputné souboje, které málokdy končí smrtí.

Velbloudí jídelníček tvoří doslova jakékoliv rostliny včetně trávy, listy stromů a keřů a drobných bylin i trnitými keři rostoucí v suchých oblastech. Také jako jediný savec dokáže pít slanou vodu.^[zdroj?]

Po 370 až 440 dnech (asi po 13měsíční) březosti rodí samice jediné mládě, které je aktivnější do 24 hodin, ale občas musí být i po několika dní matkou podpíráno. Saje asi rok a samice pohlavně dospívají za 3 - 4 roky, samci za 5 - 6 let.

Dosahují rychlosti 20 km/h.^[1]

Ochrana

Velbloud dvouhrbý je na tom co do počtu o něco lépe, než jeho příbuzný dromedár, který je ve volné přírodě prakticky vyhuben. Předpokládá se, že v poušti Gobi žije jen několik málo stovek divokých velbloudů dvouhrbých (odhad je 500 - 1000 kusů). Proto byl tento druh zařazen do seznamu zvířat ohrožených vyhubením. V domácích chovech je zhruba 1,5 miliónu velbloudů dvouhrbých a zde se chovají především pro srst, jako dopravní prostředek nebo k převážení těžkých nákladů. Chov pro maso ani mléko se nevyplácí, porážejí se většinou jen nemocná nebo přestárlá zvířata a dojení velbloudic má jen lokální význam. Od poloviny 20. století, kdy začaly být v zemích Centrální Asie zaváděny terénní a nákladní automobily, počet chovaných velbloudů pomalu klesá, protože ztrácejí uplatnění v dopravě.

Chov v zoo

V zoo je chována divoká forma velblouda dvouhrbého. V Evropě je chován v přibližně 350 zoo.^[2] V Česku jsou tito velbloudi chováni ve většině zoologických zahrad. Jsou chováni častěji než velbloudi jednohrbí, protože lépe snášejí českou zimu a mají také většinou klidnější povahu. Většina zahrad, v nichž jsou chováni, tento druh také rozmnožuje.

Ze zoo sdružených v Unii českých a slovenských zoologických zahrad se jedná o tyto instituce^[3][4]:

• Zoo Brno
• Zoo Hodonín
• Zoo Chleby
• Zoopark Chomutov
• Zoo Liberec
• Zoo Olomouc
• Zoo Ostrava
• Zoo Plzeň
• Zoo Praha
• Zoo Ústí nad Labem
• Zoo Vyškov
• Zoo Zlín

Kromě několika menších zoo zařízení jsou také chováni v dalších českých licencovaných zoo^[2]:

• Zoo Dvorec
• Zoopark Na Hrádečku, Horní Pěna
• Faunapark Sedlec
• Zoo Tábor
• Zoopark Zájezd

Chov v Zoo Praha

První velbloud dvouhrbý byl přivezen do Zoo Praha rok po otevření zoo – v roce 1932. Přes neúplnost záznamů je jisté, že v průběhu 50. let 20. století prošlo zoo mnoho druhů zvířat skrze tehdejší rozsáhlé transporty (z tehdejšího Sovětského svazu do západní Evropy). To platí také o velbloudech dvouhrbých. První mládě přišlo na svět již v roce 1934.^[5] Jednou z tváří kampaně Seznamte se! se v roce 2013 stal velbloudí samec Jepe. Narodil se v roce 2002 v Dánsku, v Zoo Aalborg. V roce 2003 pak byl přivezen do Zoo Praha, kde prožil 14 let a stal se otcem více než 15 mláďat.^[6] V roce 2017 zamířil do Zoo Tábor.^[7] V Praze jej nahradil nový samec. Ke konci roku 2017 byl chován společně se třemi samicemi.^[3]

Velbloudi jsou k vidění v horní části zoo v rámci expozičního celku Pláně.^[5]

V roce 2018 se Zoo Praha zapojila do ochrany divokých velbloudů dvouhrbých v Mongolsku, a to v návaznosti na dosavadní tamní aktivity v čele s projektem Návrat divokých koní.^[8]

Galerie

• Stádo velbloudů dvouhrbých v Národním parku v Mongolsku.

• Drabař v Zoologické zahradě ve Zlíně

• Pohled na čenich zblízka

• Párek drabařů v Zoologické zahradě v Rostocku

• Línající velbloud v zoologické zahradě v Mexiku

• Drabař v Zoologické zahradě v Hamburgu, Německo

Odkazy

Reference

1. ↑ BRYL, Marek; MATYÁŠTÍK, Tomáš. Rychlost savců - Savci, internetová encyklopedie [online]. Univerzita Palackého, upol.cz, 1998-2005. Dostupné online.
2. ↑ ^{a b} www.Zootierliste.de. zootierliste.de [online]. [cit. 2019-02-15]. Dostupné online.
3. ↑ ^{a b} Ročenka Unie českých a slovenských zoologických zahrad 2017
4. ↑ Velbloud dvouhrbý domácí | ZOO Chleby. www.zoochleby.cz [online]. [cit. 2019-02-15]. Dostupné online.
5. ↑ ^{a b} Velbloud dvouhrbý - lexikon zvířat. www.zoopraha.cz [online]. [cit. 2019-02-15]. Dostupné online.
6. ↑ Velbloud dvouhrbý – Jepe. Zoo Praha [online]. [cit. 2019-02-15]. Dostupné online. (česky)
7. ↑ DINTAR, Jiří. Táborská zoo představí svůj nový přírůstek. taborsky.denik.cz. 2017-03-30. Dostupné online [cit. 2019-02-15]. (česky)
8. ↑ Pomoc ve Velké Gobi A. Zoo Praha [online]. [cit. 2019-02-15]. Dostupné online. (česky)

Související články

• Velbloudí srst

Externí odkazy

• Obrázky, zvuky či videa k tématu velbloud dvouhrbý ve Wikimedia Commons
• Galerie velbloud dvouhrbý ve Wikimedia Commons
• Informace na stránkách Zoologické zahrady Zlín
• Velbloud dvouhrbý na BioLibu

Den baktriske kamel (latin: Camelus bactrianus) har to pukler og kaldes ofte blot kamel, mens dens slægtning Camelus dromedarius som regel kaldes dromedar og alene har en pukkel.

Ekstern henvisning

• Wikimedia Commons har flere filer relateret til Kamel

Das Trampeltier, auch als Zweihöckriges oder Baktrisches Kamel bezeichnet (Camelus ferus), ist eine Säugetierart aus der Familie der Kamele (Camelidae). Als domestiziertes Last- und Nutztier ist es besonders in Asien weit verbreitet, die freilebenden Bestände hingegen sind hochgradig gefährdet.

Merkmale

Trampeltiere in der Zoom Erlebniswelt Gelsenkirchen

Trampeltiere sind anhand ihrer zwei Höcker vom Dromedar, dem einhöckrigen Kamel, zu unterscheiden. Sie erreichen eine Kopfrumpflänge von bis zu 3 Metern, eine Schulterhöhe von 180 bis 230 Zentimetern und ein Gewicht von durchschnittlich 450 bis 500 Kilogramm. Der Schwanz ist mit 35 bis 55 Zentimetern relativ kurz. Ihre Fellfärbung variiert von sandgrau bis dunkelbraun, am längsten sind die Haare am Nacken und an der Kehle. Während des Winters haben sie ein ausgesprochen dickes, langes Fell, das bei Ansteigen der Temperaturen so schnell abgestoßen wird, dass die Tiere oft einen zerlumpten Eindruck machen. Die freilebenden Tiere unterscheiden sich von den domestizierten unter anderem darin, dass ihr Fell heller (meist sandfarben) und dünner ist und ihr Körperbau schlanker und die Höcker spitzer sind.

Vorderfuß eines Trampeltiers

Diese Tiere haben einen langen Hals, auf dem ein langgezogener Kopf sitzt. Die Oberlippe ist gespalten, als Schutz vor der Witterung sind die Augen mit großen Lidern mit langen Wimpern versehen und die Nüstern können verschlossen werden. Die Füße haben wie bei allen Kamelen zwei Zehen, die statt mit Hufen mit schwieligen Polstern versehen sind. Der Magen setzt sich wie bei allen Kamelen aus mehreren Kammern zusammen, was das Verdauen der Pflanzennahrung erleichtert.

Die Höcker dienen entgegen der landläufigen Meinung nicht als Wasser-, sondern als Fettspeicher. Darüber hinaus haben die Tiere einige Besonderheiten entwickelt, die ihnen das Überleben in unwirtlichen Regionen ermöglichen: Stark verlängerte Henlesche Schleifen in den Nieren sorgen für eine starke Konzentration des Urins, auch der Kot ist im Vergleich zu anderen Säugetieren verdickt. Eine Besonderheit sind die roten Blutkörperchen, die wie bei allen sechs Kamelarten nicht rund, sondern oval sind. Diese Form bewirkt, dass Kamele in kürzester Zeit ohne die Gefahr einer Wasserintoxikation (»Überwässerung« des Körpers) sehr viel Wasser aufnehmen können. Ihre Körpertemperatur ist variabler als die der meisten anderen Säugetiere und kann um 6 bis 8 °C schwanken, was die Gefahr der Überhitzung und die Transpiration deutlich vermindert.

Verbreitung und Lebensraum

Heutiges Verbreitungsgebiet des Trampeltiers

Das ursprüngliche Verbreitungsgebiet der Trampeltiere erstreckte sich ungefähr vom mittleren Kasachstan über die südliche Mongolei und das nordwestliche China bis zum großen Bogen des Gelben Flusses. Im dritten vorchristlichen Jahrtausend setzte die Domestikation der Tiere ein, als Last- und Nutztiere sind sie heute in weiten Teilen Asiens verbreitet – die Gesamtpopulation wird auf 2,5 Millionen Exemplare geschätzt. Man trifft sie von Kleinasien bis in die Mandschurei an. Nördlich ist das Trampeltier bis Omsk in Westsibirien verbreitet, das etwa auf 55 Grad nördlicher Breite liegt.

Die freilebenden Bestände wurden durch Bejagung immer weiter zurückgedrängt. Im 19. Jahrhundert starben sie im Westen ihres Verbreitungsgebietes aus, seit den 1920er-Jahren gingen auch im Osten die Populationszahlen deutlich zurück. Im Jahr 2003 lebten laut Schätzung der IUCN nur rund 950 wildlebende Trampeltiere in drei getrennten Populationen: in der Taklamakan-Wüste und im Lop-Nor-Becken im chinesischen Xinjiang (zusammen rund 600 Tiere) sowie im mongolischen Teil der Wüste Gobi (rund 350 Tiere).

Trampeltiere sind an trockene Habitate angepasst. In den Wintermonaten halten sie sich bevorzugt entlang von Flüssen auf und wandern in den Sommermonaten in die Trockensteppen und Halbwüsten. Bemerkenswert sind dabei die Temperaturschwankungen in ihrem Lebensraum, die −30 °C bis +40 °C erreichen können.

Lebensweise

Sozialverhalten und Aktivitätszeiten

Trampeltiere sind tagaktiv und leben meistens in Haremsgruppen mit rund 15 Tieren. Diese setzen sich aus einem Männchen (Hengst), vielen Weibchen (Stuten) und dem dazugehörigen Nachwuchs (Fohlen) zusammen. Es gibt aber auch alleinlebende Exemplare. Die durchschnittliche Populationsdichte beträgt 5 Tiere pro 100 Quadratkilometer.

Nahrung

Alttier mit Jungem im Zoo Prag

Diese Tiere sind wie alle Kamele hauptsächlich Pflanzenfresser, die alle Arten von Pflanzen zu sich nehmen können – sogar dornige und salzige. Die Nahrung wird wenig zerkaut verschluckt und gelangt zunächst in den Vormagen, um nach dem Wiederkäuen endgültig verdaut zu werden. Dieser Vorgang ähnelt dem der Wiederkäuer (Ruminantia) – zu denen die Kamele zoologisch allerdings nicht gerechnet werden. Das Verdauungssystem der Kamele dürfte sich unabhängig davon entwickelt haben, was sich unter anderem darin zeigt, dass die Vormägen mit Drüsen versehen sind.

Trampeltiere können mehrere Tage ohne Wasser auskommen und im Bedarfsfall innerhalb von 10 Minuten 150 Liter Wasser aufnehmen. Die oben erwähnten Merkmale helfen ihnen dabei, äußerst sparsam mit dem Wasser hauszuhalten, darüber hinaus können sie auch brackiges oder salziges Wasser trinken.

Fortpflanzung

Nach einer rund zwölf- bis vierzehnmonatigen Tragzeit bringt das Weibchen meist ein einzelnes Jungtier zur Welt, Zwillinge sind selten. Die meisten Geburten fallen in die Monate März und April. Neugeborene Trampeltiere sind Nestflüchter und können innerhalb weniger Stunden laufen. Die Jungtiere werden rund eineinhalb Jahre gesäugt; die Geschlechtsreife tritt mit rund drei bis fünf Jahren ein. Die Lebenserwartung wird auf bis zu 40 Jahre geschätzt.

Mensch und Trampeltier

Trampeltiere in einem Dorf in China

Trampeltiere in den Sanddünen von Khongoryn Els in dem im Norden der Gobi gelegenen Gobi-Gurvansaikhan-Nationalpark

Domestikation

Trampeltiere wurden vermutlich im dritten vorchristlichen Jahrtausend (um 2500 vor Christus) erstmals in West-Turkestan und dem nördlichen Iran domestiziert, ursprünglich wohl als Lasttier. Berichte über ihre Ausdauer geben ein Gewicht von 170 bis 270 Kilogramm an, das pro Tag rund 47 Kilometer getragen werden kann. Aber auch die Produkte dieser Tiere werden verwendet, ihre Milch getrunken und ihr Fleisch gegessen, das Fett der Höcker wird zum Kochen benutzt und aus dem Fell werden Bekleidung oder Decken gefertigt.

Fast alle heute in Zoologischen Gärten gehaltenen Trampeltiere sind domestizierte Tiere.

Die Entdeckung der freilebenden Tiere

Als erster westlicher Wissenschaftler traf der Russe Nikolai Prschewalski im Jahre 1876 am See Karakoshun im östlichen Teil des Tarimbeckens zwischen den Wüsten Taklamakan und Kuruktagh im chinesischen Autonomen Gebiet Xinjiang auf wilde Trampeltiere. Es gelang ihm, einige Tiere zu fangen und erstmals wissenschaftlich zu beschreiben. Sven Hedin fand 1901 in der gleichen Gegend am Kum-darja in der Nähe von Lop Nor ebenfalls freilebende Tiere. Im Jahr 1927 erforschte der russische Wissenschaftler A. D. Simukow die Verbreitung und Lebensweise dieser Tiere. Während Ende des 19. Jahrhunderts das Gebiet zwischen den Wüsten Taklamakan und Gobi noch durchgehend von Trampeltieren besiedelt war, kam es vor allem durch die Bejagung in den ersten Jahrzehnten des 20. Jahrhunderts zur Zersplitterung des Siedlungsgebietes in die heutigen Bereiche.

Schutz

Nach offiziellen Schätzungen aus dem Jahr 2001 leben in China etwa 600 dieser Tiere und in der mongolischen Wüste Gobi, in der das Schutzgebiet Southern Altay Gobi Nature Reserve (= Great Gobi Reserve A) besteht, weitere 350 Salzwasserkamele. In Gefangenschaft werden – soweit bekannt – in China und der Mongolei 15 wilde Trampeltiere gehalten.

In der Roten Liste gefährdeter Arten der IUCN werden die wilden Trampeltiere seit 2002 als vom Aussterben bedroht (critically endangered) bezeichnet. Man rechnet mit einem Rückgang der Population in der Mongolei und entsprechend auch in China bis zum Jahr 2033 (in der dritten Generation nach dem Jahr 1985) um 84 %. Die mongolische Subpopulation hat sich in den Jahren 1984 bis 2006 von 650 Tieren auf 350 Tiere verringert, der chinesische Bestand schrumpfte in den Jahren vor 2006 jährlich um etwa 20 Tiere, die durch Jäger oder Bergarbeiter getötet wurden.

In den Jahren 1980–1981 bereiste die Forschungsgruppe der Chinesischen Akademie der Wissenschaften unter der Leitung von Xia Xuncheng die Wüste Lop Nor und erstellte eine Karte über das Verbreitungsgebiet der Salzwasserkamele.^[1] John Hare überprüfte den Bestand der Salzwasserkamele zunächst im Jahr 1992 in der Gashun Gobi Wüste und später in den Jahren 1995–1999 in der Lop Nor Wüste.

Mann aus dem Westen auf dem Rücken eines Kamels (Keramik, China, Tang-Zeit)

1997 wurde er einer der Gründer der Wild Camel Protection Foundation (Stiftung zum Schutz der Wildkamele), die sich für den Schutz der letzten lebenden Salzwasserkamele einsetzt. Die Wild Camel Protection Foundation setzt sich für den Schutz der letzten lebenden wilden Trampeltiere ein. Sie plante deshalb gemeinsam mit der chinesischen Regierung ein großflächiges Schutzgebiet für diese Tiere, das finanziell von dem Umweltprogramm der Vereinten Nationen United Nations Environment Programme (UNEP) unterstützt wird.

Am 18. März 1999 wurde dieses Schutzgebiet von der Chinese State Environment Protection Administration of China (SEPA) mit dem Namen Xinjiang Lop Nur Nature Sanctuary of China (= Xinjiang Lop Nur Wild Camel Nature Reserve) errichtet. Es hat die Größe von 107.768 km² und umschließt sowohl das Seebecken Lop Nor als auch das chinesische Kernwaffentestgelände Lop Nor. Seine Grenzen berühren drei weitere Schutzgebiete: Arjin Shan Reserve (15.000 km²), Annanba Protected Area (3.960 km²) und Wanyaodong (333 km²). Andere Quellen sprechen vom Arjin Shan Lop Nur Nature Reserve in der Größe von 65.000 km².

2001 wurden von den 15 Straßenzufahrten in das Schutzgebiet nur fünf durch Kontrollpunkte überwacht. Die Einrichtung dieses Naturschutzgebietes zur Erhaltung der Artenvielfalt, des Ökosystems und der von Yardangs geprägten Landschaft im Lop Nor wurde am 6. November 1998 als Projekt 600 von der Globalen Umweltfazilität (= Global Environment Facility = GEF) bis 2001 mit einem Zuschuss von $750.000 gefördert. Der deutsche Anteil an diesem Zuschuss beträgt 12 % (= $90.000). Das Autonome Gebiet Xinjiang der Uiguren übernimmt die laufenden Kosten für das Schutzgebiet einschließlich Benzin- und Personalkosten.

Eine Gefahr für dieses Schutzgebiet geht von den Arbeitern aus, die bei der industriellen Ausbeutung der Bodenschätze im Seebecken des Lop Nor beschäftigt sind, da die geschützten Salzwasserkamele traditionell als Sport oder als Frischfleischlieferanten bejagt werden, obgleich ihre Bejagung in China strengstens verboten ist. Eine Gaspipeline, die in West-Ost-Richtung unterirdisch durch das Schutzgebiet geführt werden sollte, wurde schließlich außerhalb des Schutzgebietes gebaut. 2017 waren bereits 132 Minen geschlossen worden, 15 weitere Gruben bzw. Bergwerke werden nach Ablauf ihrer Lizenz geschlossen werden.^[2]

Systematik und Benennung

Trampeltiere im Nubra-Tal, im äußersten Norden Indiens

Das Trampeltier bildet zusammen mit dem einhöckrigen Dromedar die Gattung der Altweltkamele (Camelus), die zusammen mit den amerikanischen Lamas und Vikunjas die Familie der Kamele (Camelidae) bilden. Da Trampeltiere und Dromedare kreuzbar sind und fruchtbare Nachkommen (Kamelhybriden) zur Welt bringen können, werden sie manchmal als gemeinsame Art zusammengefasst – aufgrund der morphologischen Unterschiede werden sie in den meisten Systematiken jedoch als getrennte Arten geführt.

Die Erstbeschreibung des Trampeltiers erfolgte durch Carl von Linné im Jahr 1758 unter dem wissenschaftlichen Namen Camelus bactrianus, und zwar anhand domestizierter Tiere. Nikolai Prschewalski benannte die von ihm entdeckten freilebenden Tiere als neue Art 1878 unter dem Namen Camelus ferus. Heute werden domestizierte und freilebende Populationen teilweise als eine Art betrachtet, der wissenschaftliche Name der Wildform lautet dann Camelus bactrianus ferus.

Aufgrund von Unterschieden im Körperbau und ihrer besseren Verwertung salzigen Wassers stellen die wildlebenden Tiere nach Meinung mancher Forscher eine eigene Art oder Unterart dar, die als Salzwasserkamel (Camelus bactrianus ferus) bezeichnet wird. Es handelt sich jedoch eindeutig um eine seit längerer Zeit separierte Population der allerdings stark bedrohten Tiere.^[3] Genetische Untersuchungen ergaben, dass sich die Gene der freilebenden Tiere um 2,8 % von den Genen der domestizierten Tiere unterscheiden (Zum Vergleich: Die Differenz zwischen den Genen der Menschen und der Schimpansen beträgt weniger als 2 %).^[4]

Literatur

• Xia Xuncheng, Hu Wenkang (Hrsg.): The Mysterious Lop Lake. The Lop Lake Comprehensive Scientific Expedition Team, the Xinjiang Branch of the Chinese Academy of Sciences. Science Press, Beijing (Peking) 1985 (durchgängig zweisprachig englisch und chinesisch; ausleihbar in der Universitätsbibliothek der Technischen Universität Berlin).
• Ronald M. Nowak: Walker's Mammals of the World. Johns Hopkins University Press, Baltimore 1999, ISBN 0-8018-5789-9.
• Bernhard Grzimek: Grzimeks Tierleben. Enzyklopädie des Tierreichs. Bechtermünz 2001, ISBN 3-8289-1603-1.
• John Hare: Auf den Spuren der letzten wilden Kamele. Eine Expedition ins verbotene China. Vorwort von Jane Goodall. Frederking & Thaler, München 2002, ISBN 3-89405-191-4.
• Don E. Wilson, DeeAnn M. Reeder (Hrsg.): Mammal Species of the World. 3. Ausgabe. The Johns Hopkins University Press, Baltimore 2005, ISBN 0-8018-8221-4.

Einzelnachweise

1. ↑ Die Karte befindet sich auf Seite 82 des Buches The Mysterious Lop Lake.
2. ↑ Sputnik News: Minenschließungen im Zusammenhang mit dem Schutz der wilden Kamele im Nationalen Lop Nur Naturreservat, 11. August 2017
3. ↑ Li Yi, Yisi Ai, Liang Ming, Le Hai, Jing He, Fu-Cheng Guo, Xiang-Yu Qiao und Rimutu Ji: Molecular diversity and phylogenetic analysis of domestic and wild Bactrian camel populations based on the mitochondrial ATP8 and ATP6 genes. Livestock Science 199, 2017, S. 95–100 doi:10.1016/j.livsci.2017.03.015
4. ↑ R. Ji, P. Cui, F. Ding, J. Geng, H. Gao, H. Zhang, J. Yu, S. Hu und H. Meng: Monophyletic origin of domestic bactrian camel (Camelus bactrianus) and its evolutionary relationship with the extant wild camel (Camelus bactrianus ferus). Animal Genetics 40, 2009, S. 377–382 doi:10.1111/j.1365-2052.2008.01848.x

Amaynag (Asget: imuynag), (Assaɣ usnan: Camelus bactrianus) d aɣersiw amsuṭad yeṭṭafaren tawacult n tleɣmatin deg tfesna n tsenfednin

Idgan d tmura anda yettidir

Amaynag d aɣersiw yettidiren deg yidgan isemmṭen am Mangulya d Sibirya, d tamiwin n iden deg Asya talemmast am Kazaxistan, Azerbijan, Turkmanistan, Tajakistan, Uzbakistan d Lhend

Aglam

Yettwassen umaynag d akken-it ila (yesɛa) sin n imeddisen (takura yellan sufell n uzagur-is) s umgarad n ulɣem ilan (yesɛan) yiwen n umeddis kan, Dɣa ameddis-a d win id t-yettallen i wakken ad ifferr učči d tassemt i wakuden n usemmiṭ d tdersi, Aglim-is yeččur d azaf yettarran fell-as fell-as asemmiṭ, addud-is seg tegnit (lqaɛa) ɣer uqerru yettaweṭ ar 3 m ma d tuyat-is ar 2 m, deg wazuk yettawaṭ ar 700 kg, iṭarren-is hraw-it, ini-ynes yedda ar waras, Yettidir deg tegrawin dgi llan gar 6 ar 20 n yegmanen yesseddaw uwtem ameqran. Tallit n tadist tettaṭaf 13 n wayyuren

Irziten

Deg talmest n umaynag llan-t snat n telmas:

• Amaynag azagir (Camelus ferus)
• Amaynag amezday (Camelus bactrianus bactrianus)

Ẓeṛ daɣen

• Alɣem
• Alɣem aserɣin
• Amaynag azagir
• Amaynag amezday

The Bactrie camel (Camelus bactrianus) is a lairge, even-taed ungulate native tae the steppes o Central Asie.

References

Baqtrian — ikki oʻrkachli tuya. Qalmoq, qozoqi va moʻgʻul zotlari bor. 35 — 40 yil yashaydi. Vatani Markaziy Osiyo. Juda qadimdan xonakilashtirilgan. 19-asrning oxirlarigacha Jan.gʻarbiy Mongoliya choʻllarida yovvoyi holda ham yashagan. Xalqaro Tabiat muhofazasi Kengashi Qizil kitobiga kiritilgan. Markaziy Osiyo mamlakatlarida boqiladi (qarang Tuya).

Adabiyotlar

• OʻzME. Birinchi jild. Toshkent, 2000-yil

Le camelo (Camelus bactrianus) ha duo gibbos. Illo es native de Asia Central e es un specie in periculo de extinction.

Le camelo esseva originalmente usate como animal de carga.

Nomine

Le nomine camelo proveni de un lingua semitic gamal, que significa "devolver" o "compensar", perque illo face lo que su maestro lo demanda.

Classification

Supertaxones

• Camelus

Galeria

Lo camèl de Bactriana o camèl domestic (Camelus bactrianus) es un artiodactil natiu de las estèpas de l'Asia de l'èst. Lo camèl de Bactriana a doas bòças dorsalas graissosas, alara que lo dromadari n'a pas qu'una.

La populacion de 1 400 000 camèls de Bactriana es gaireben entièrament domesticada, mas en octobre de 2002, los 950 individús encara a l'estat salvatge al nòrd-oèst de la China e en Mongolia son estats plaçats sus la lista de las espècias menaçadas.

Lu camiddu (Camelus bactrianus) è nu quatrùpidi ruminanti dû gèniri Camelus e dâ famigghia Camelidae origginariu dî zoni disèrtichi o stippusi di l’Asia cintrali. Lu termini camiddu è usatu puru pi innicari n'àutru armali assai simili, e chi havi na parintela stritta cû camiddu, lu drumidariu chi vivi ntô Mediu Orienti, e nta l' Africa dû nord. Cu pilu brunu, li sò diminsioni pònnu arrivari a dui o tri metri di autizza. La sò particularitati è la prisenza di dui imma (n'immu sulu pi lu drumidariu). Carattirizzatu di na risistenza granni a cunnizzioni climatichi avversi, lu camiddu è puru n'armalu di soma affiddabbili e rilativamenti còmutu pi travirsari strati tracciati ntâ rina di nu desertu o trazzeri di muntagna unni puru li màchini s'attròvanu n difficurtati.

La prisenza 'n Sicilia e ntô sud di l'Italia

N Sicilia 'n èbbica àrabba li camidda foru ntruduciuti di l'àrabbi e usati comu menzu di trasportu urdinariu comu li cavadda. Na tistimunianza storica a stu prupòsitu cuncerni lu cunti Ruggeru chi doppu aviri vinciutu lu cummattimentu di Cirami ntô 1063, mannau comu rialu ô papa quattru camidda chi agghicaru a Roma tra la maravigghia dâ pupulazzioni.

Cu la cunquista nurmanna e l'abbannunu sempri criscenti di usi e custumi àrabbi lu camiddu, comu menzu di trasportu, scumparìu 'n Sicilia a picca a picca. Ancora â fini dû XVIII sèculu l'abbati di Saint-Non, nu cèlibbri viaggiaturi di l'ébbica, potti vìdiri quarchi camiddu: lassau nu disignu unni è rapprisintatu nu camiddu nsemi cu cavadda e vòi nti n'abbiviratura ntê campagni dâ Basilicata.

Lu camiddu ntâ curtura

A Missina, pî cilebbrazzioni di Menzaustu, si fa passari pû centru da citati nu camiddu fintu chinu di oru ca arricorda quannu Ruggeru D'Altavilla cacciau l'arabbi e trasìu a Missina chî camidda chini dû trisoru ca cci avìa pigghiatu. Àutri festi cci su' ntê Calabbrî unni si fa lu "Baddu dû Camiddu".

Dëbeltpùklati kamél

Dëbeltpùklati kamél (Camelus ferus L.) – to je ôrt wiôldżégò suska z rodzëznë kamélowatëch. Òn żëje colemało w Azëji.

Kameel

Nen kameel in een deer uut sentraal Azie. Hee hef twee bulten op de rugge, anders as den dromedaris den der ene hef.

Ang Kamelyong baktriyano (Camelus bactrianus) ay isang malalaki, may kakapalan na ungulate na katutubong sa mga steppes ng Central Asia. Ang Kamelyong baktriyano ay may dalawang hump sa likod nito, katulad din ng ligaw na kamelyo ng Bactrian (isang hiwalay na uri), ngunit sa kabaligtaran ng nag-iisang humped na dromedaryong kamelyo. Ang populasyon nito na dalawang milyon ay umiiral sa pangunahin na porma.

Ang lathalaing ito ay isang usbong. Makatutulong ka sa Wikipedia sa nito.

De kemel (Camelus bactrianus) is e grôte hoefbêeste van de familie van de Camelidae (kemelachtign), ofkomstig van de stepn van Centraal-Azië. De kemel verschilt van de dromedoaris deur 't antal bultn ip zyn rik. De kemel èt er twêe, de dromedoaris mor êen. Van de twêe is de kemel veruut de zeldzoamste sôorte. Van de populoasje van twêe miljoen zyn de mêeste gedomesticeerd. Vantyd wordt de noame Camelus ferus gebruukt vo de wilde kemel en Camelus bactrianus vo de gedomesticeerde sôorte.

De gedomesticeerde Bactrische kemel wierd al in den antiekn tyd gebruukt ols lastbêeste. Deur dan ze zo goed bestand zyn teegn koude, droogte en grôte hoogtes woarn ze geschikt van in karavoan te reizn ip de Zyderoute.

Van de wilde kemels zyn der nog mor e stik of 800 overgebleevn. Ze stoan ip de rôoie lyste van de bedreigde sôortn. Ze leevn nog in ofgeleegn gebiedn van de Gobi-en Taklamakanwoestyne van Mongolië en China. Der zyn ook nog ênigte die zwervn in de provinsje Mangystau in 't zuudwestn van Kazachstan en de Kasjmirvalleie in Indië.

Unta Baktria (Camelus bactrianus) inggih punika kéwan berkuku belah ingkang aslinipun saking stepa-stepa ing Asia wétan. Unta Baktria gadhah kalih punuk ing punggungipun, bènten kaliyan Unta dromedarius, ingkang ugi dipuntepang dadis Unta Arab, ingkang namung berpunuk sétunggal. Ménika sédaya Unta Baktria ingkang dipunperkiraakèn berjumlah 1,4 yuta buntut ing wanci punika diternakkan, nanging ing Oktober 2002 dipunperkirakakèn 950 buntut ajèeg gesang alasan ing Tiongkok barat laut lan Mongolia dipunlébétakè ing pratélan spésies terancam kritis.^[1]

Ciri-ciri fisik dan habitat

Unta Baktria tingginipun langkung saking 2 mèter ing punukipun kaliyan berat sawatawis 725 kg. Punika kagolong hèrbivor, mangan rumput, daun-daunan, lan sereal, utawi ombenan ngantos 120 liter toya sisan. Lambene sangat kuwat, memungkinkan punika mangan tetuwuhan ara-ara ingkang berduri. Daya adhaptasi punika sangat saé kanggé nglindungi piyambakipun saking benter padang ara-ara lan pasir, kaliyan telapak kaki ingkang amba lan berlapis sarta lapisan-lapisan kulit ingkang kandel ing lututipun sarta dhadha, lubang hidung ingkang saged mbikak lan nutup, talingan ingkang jangkep kaliyann rambut-rambut pelindung, sarta alis mata ingkang kandel kaliyan kalih baris bulu mata ingkang ndawa. Bulu ingkang kandel lan wol lapisan ing salebeting ndamel binatang punika ajeg anget ing ndalu-ndalu padang ara-ara ingkang asrep ugi lapisinipun kaliyan benter ing siyang hari. Unta Dromedarius (Camelus dromedarius) inggih punika setunggale unta sanès ingkang bertahan, yang aslinya dari Ara-ara Sahara, tetapi kini telah lenyap di alam liarnya. Dipunbandingaken kaliyan Dromedarius, Unta Baktria langkung kekar lan tangguh sarta mampu bertahan ing benter padang ara-ara ingkang mbakar ing Iran utara ngantos mangsa dingin ingkang mbeku ing Tibet ^[2]. Dromedarius langkung inggil lan langkung rikat gerakipun. Pengendara saged ndamel ngelampah kaliyan kecepatan antawisipun 13–16 km per jam ngantos berjam-jam. Seekor Unta Baktria ingkang mbeta beban saged ngelampah kaliyan kecepatan sawatawis 4 km per jam^[3].

Sajarah

Dipunduga Unta Baktria punika dipunjinakaken (kapisah saking Unta Dromedarius) ing suatu mangsa sadèrèngipun 2500 SM^[4], kemungkinan ing Iran lor, Afganistan timur laut^[4] lan Pakistan lor utawi Turkestan barat daya. Unta Dromedarius dipunyakini sampun dipunjinakaken antawisipun 4000 SM lan 2000 SM^[5] di Arabia. Populasi alasan Unta Baktria kawiwitan dipunlukisaken déning Nikolai Przhevalsky ing pungkasan abad kaping 19.

Sub-spésies

Wonten bukti-bukti manawi Unta Baktria saged dipunperang dados sejumlah sub-spésies. Mliginipun sampun dipuntemukaken sebuah populasi Unta Baktria alasan ingkang gesang ing suatu péranganing wewengkon Gashun Gobi saking Ara-ara Gobi. Populasi punika bènten kaliyan kelompok ingkang sampun dipunjinakaken manawi ing susunan genetikanipu utawi perilakunipun. Nanging, signifikansi bèntenipun punika boten katingal Punika wonten tiga wewengkon ing susunan genetika ingkang anget bènten saking unta-unta ingkang sampun dipunjinakaken. Bèntenipun kodhe genetika dasaripun ngantos 3%. Nanging, amargi sakedhik unta-Unta Baktria alasan, boten gamblang manawi kepelbagaian genetia alamiahipun ing kalangan populasi unta punika. Sebuah perbedaan punika saé inggih punik kemampuan unta-unta alasan punika kanggé ngunjuk toya asin, punika boten gamblang punapa kemawon unta punika saged nyerap toya ingkang gadhah mupangajt saking toya asin punika. Unta-unta ingkang sampun dipunjinakaken boten nyobi ngombé toya asin, punika alasanipun boten gamblang.

Galeria

• Kebun Binatang St. Louis

• Kebun Binatang Paignton

• Camel zoo.JPG

  Kebun Binatang Bèlgi

• Seekor Unta Baktria “tersenyum”

• Dua buntut Unta Baktria

• Minum dari sumur, Ömnögovi, Mongolia

• Taman nasional Gurvansaikhan, Mongolia

• Seekor Unta Baktria ing salju

Cathetan suku

Η βακτριανή καμήλα είναι αρτιοδάκτυλο θηλαστικό της οικογενείας των Καμηλιδών. Η επιστημονική ονομασία του είδους είναι Camelus bactrianus και αποτελείται τόσο από εξημερωμένα άτομα (C. b. bactrianus), τα οποία απαντώνται σχεδόν αποκλειστικά στην Ασία (κάποιοι λίγοι πληθυσμοί διασκορπίζονται μαζί με την πολυπληθέστερη αραβική καμήλα στην Αυστραλία), όσο και από καμήλες σε άγρια κατάσταση που ανήκουν σε διαφορετικό υποείδος. ^[1][2]

• Η βακτριανή καμήλα ξεχωρίζει εύκολα από την συγγενική αραβική, από την παρουσία δύο ύβων στην ράχη της, αλλά και από το σαφώς μεγαλύτερο μέγεθος. Καταλαμβάνει στην Ασία τον αντίστοιχο οικολογικό θώκο της αραβικής καμήλας στην Αφρική -αν και η αραβική καμήλα είναι κοινή και σε πολλές περιοχές της Ασίας.
• Η εξημερωμένη βακτριανή καμήλα (C. b. bactrianus) έχει υπηρετήσει ως υποζύγιο στο εσωτερικό της Ασίας από τους αρχαίους χρόνους. Με την αντοχή της στο κρύο, την ξηρασία και τα μεγάλα υψόμετρα, επέτρεψε τα μεγάλα ταξίδια των καραβανιών που ακολουθούσαν τον θρυλικό Δρόμο του Μεταξιού. ^[3] Είναι χαρακτηρισμένη ως Ελαχίστης Ανησυχίας (LC, Κόκκινη Λίστα των Απειλούμενων Ειδών). ^[4]
• Η άγρια βακτριανή καμήλα (C. b. ferus) έχει συρρικνωθεί, σε πληθυσμό που εκτιμάται σε λιγότερα από 1.000 άτομα (2004), γι’ αυτό και ταξινομείται ξεχωριστά από την εξημερωμένη «μορφή», ως Άκρως Απειλούμενη (CR, Κόκκινη Λίστα των Απειλούμενων Ειδών). ^[5]

Τάση παγκόσμιου πληθυσμού

• Καθοδική ↓ (C. b. ferus) ^[6]

Ονοματολογία

Η επιστημονική ονομασία του γένους, Camelus, παρουσιάζει εξαιρετικό ενδιαφέρον, προέρχεται από ρίζα που χάνεται στα βάθη της ιστορίας, και είναι πολύ δύσκολο να προσδιορισθεί με ακρίβεια. Η πιθανότερη εκδοχή είναι ότι έχει σημιτική προέλευση και μέσω των κλάδων των Ανατολικών (Ακκαδική), και Βορειοδυτικών γλωσσών (Χαναανική), πέρασε στην αρχαία Ελληνική και την Λατινική, από όπου την δανείστηκαν όλες οι σημερινές γλώσσες.

Οι Βαβυλώνιοι και οι Ασσύριοι ήταν οι πρώτοι που αναφέρθηκαν στον όρο gammalu, με τους Εβραίους να αναφέρονται στην παραπλήσια λέξη gâmâl γ(κ)αμάλ, όπως μαρτυρείται στην Βίβλο (π.χ. Γεν. 24: 64, 31:34, κ.α.), αλλά και στον Ησύχιο. Αργότερα, καταγράφεται και η αραβική jimal. ^[7][8][9]

• Η ετυμολογική σημασία της πρωταρχικής λέξης από την οποία προέρχεται ο σημερινός όρος, είναι τόσο μεγάλη, που αποτελεί και την ρίζα του γράμματος γάμμα (Γ) του ελληνικού αλφαβήτου. Μάλιστα, η αρχική γραφή του Γ μάλλον ήταν σχηματοποιημένη εικόνα του ζώου. ^[i]

Ο όρος bactrianus στην επιστημονική ονομασία του είδους, έχει ελληνική προέλευση, σημαίνει «ο αναφερόμενος στην Βακτρία ή Βακτριανή», ιστορική περιοχή της Ασίας, φημισμένη από τις εκστρατείες του Μ. Αλεξάνδρου, όπου διαβιοί το είδος.

Η σύγχρονη λέξη καμήλα προέρχεται από την αρχαία κάμηλος που ήταν σε ευρύτατη χρήση και απαντάται σε πλήθος κειμένων της ελληνικής γραμματείας: (αι δε κάμηλοι ίδιον έχουσι...τον καλούμενον ύβον επί τω νώτω (Αριστοτ.), τη δε καμήλω έπεσθαι τον πεζόν στρατόν εκέλευε (Ηρόδ.), κ.α.). Μάλιστα, επειδή -όπως προαναφέρθηκε- ο αρχικός όρος ήταν γ(κ)αμάλ (γ(κ)αμάλ: η κάμηλος παρά Χαλδαίοις (Ησύχ.)), το -η- του επιθήματος -ηλος ετράπη εκ του πρωταρχικού -α στην ιωνική/αττική διάλεκτο. ^[10]

Ο νεοελληνικός τύπος γκαμήλα σχηματίστηκε μέσω ηχηροποίησης του -κ σε -γκ λόγω της αιτιατικής πτώσης: τη(ν κ)αμήλα> τη (γκ)αμήλα. Η λέξη αποτελεί σημαντικό α’ ή β’ συνθετικό σε πολλές ελληνικές λέξεις, μερικές από τις οποίες με πρωτογενή σημασία, π.χ. καμηλέμπορος, καμηλιέρης, καμηλοπάρδαλη, κ.α., αλλά και στρουθοκάμηλος, προβατοκάμηλος, κ.α. ^[11]

Συστηματική Ταξινομική

Η βακτριανή καμήλα περιγράφηκε από τον Λινναίο στο περίφημο έργο του Systema Naturae, το 1758 (10th ed. 1:65). ^[12] Η βακτριανή καμήλα που ζει σε άγρια κατάσταση περιγράφηκε από τον Ρώσο γεωγράφο και εξερευνητή Ν. Πρζεβάλσκι (Nikolay Przhevalsky, 1839-1888), το 1878, ως Camelus ferus.

Σήμερα, επειδή η βακτριανή καμήλα μπορεί να διασταυρωθεί με επιτυχία με την αραβική, μερικοί ερευνητές θεωρούν ότι έπρεπε να υπάρχει μόνον ένα (1) είδος με δύο ποικιλίες (varieties), βάσει των γονίμων υβριδίων. ^[13] Ωστόσο, μιτοχονδριακή ανάλυση δείχνει ότι τα δύο taxa διαχωρίζονται κατά 10,3%. Μερικά στοιχεία, επίσης, υποδεικνύουν την έναρξη της ειδογένεσης εντός του γένους Camelus, στο Πρώιμο Πλειόκαινο. ^[14] Εδώ και 1.000 χρόνια, περίπου, η βακτριανή και η αραβική καμήλα έχουν διασταυρωθεί με επιτυχία για να σχηματίσουν υβρίδια. Αυτά, χαρακτηρίζονται είτε από έναν (1) μακρύ και ελαφρώς μονόπλευρο ύβο (καμπούρα), ή δύο (2) ύβους, έναν μικρό και έναν μεγάλο. Μάλιστα, τα υβρίδια είναι μεγαλύτερα και ισχυρότερα από τους γονείς τους, ικανά να φέρουν περισσότερο φορτίο και επομένως είναι πιο χρήσιμα. Οι διασταυρώσεις αυτές συμβαίνουν ιδιαίτερα σε εκείνες τις περιοχές, όπου τα δύο είδη είναι συμπατρικά (Τουρκμενιστάν, Ιράν, Αφγανιστάν). ^[15] Άλλη επιτυχημένη διασταύρωση συμβαίνει μεταξύ, ενός πρώτης γενιάς υβριδικού θηλυκού και μιας αρσενικής αραβικής καμήλας. ^[16]

Η βακτριανή καμήλα, σε αντίθεση με την αραβική καμήλα, περιλαμβάνει τόσο εξημερωμένα άτομα -στο μεγαλύτερο ποσοστό- όσο και άτομα που εξακολουθούν να ζουν σε άγρια κατάσταση. Αυτό το στοιχείο, σε συνδυασμό με διαφορές στον σωματότυπό τους, οδήγησε αρκετούς ερευνητές στην υπόθεση ότι, υπάρχουν δύο ξεχωριστά είδη βακτριανής καμήλας και όχι απλώς υποείδη (βλ. Άγρια βακτριανή καμήλα). Η IUCN έχει υιοθετήσει αυτή την άποψη και ταξινομεί την άγρια βακτριανή καμήλα ως Camelus ferus. ^[17] Προς το παρόν, οι αυθεντίες επί της ταξινομικής, δεν έχουν αποδεχθεί την ύπαρξη ξεχωριστών ειδών ^[18][19] και απαιτείται περαιτέρω έρευνα για την οριστική διευθέτηση του προβλήματος (βλ. και Γεωγραφική κατανομή).

Ιστορία

Το Βιβλίο της Γένεσης αναφέρεται, πιθανότατα, στην συγγενική αραβική καμήλα, η οποία είχε χρησιμοποιηθεί από νομαδικές φυλές από την 2η χιλιετία π.Χ., αλλά επειδή γράφηκε σε μεταγενέστερο χρόνο, οι πληροφορίες αυτές δεν μπορούν να επιβεβαιωθούν. ^[20] Οι μετέπειτα καταγραφές είναι δύσκολο να εξακριβωθεί σε πιο ακριβώς είδος αναφέρονται, ιδιαίτερα στις περιοχές όπου τα δύο είδη αλληλοεπικαλύπτονται. Τέτοιο παράδειγμα είναι η χρήση των ζώων στην εξάπλωση της μεγάλης Περσικής Αυτοκρατορίας, τα οποία βοήθησαν καθοριστικά στις επιτυχίες των στρατευμάτων του Καμβύση, του Δαρείου, κ.α. Οι καμήλες από την Περσία, ωστόσο, δεν ήταν ιδιαίτερα επιφορτισμένες για το εμπόριο ή τα ταξίδια, διότι οι -σπάνιες- διαδρομές που γίνονταν στην έρημο, πραγματοποιούνταν πάνω σε ιππήλατα άρματα. ^[21]

Πιο πιθανό είναι, οι βακτριανές καμήλες να ήσαν εκείνες που βοήθησαν πολύ τον στρατό του Μεγάλου Αλεξάνδρου κατά την εκστρατεία του εναντίον των Περσών, κατά τον 4ο π.Χ. αιώνα, αν και ο μεγάλος στρατηλάτης έδινε περισσότερη σημασία στους ελέφαντες. ^[22]

Γεωγραφική κατανομή

Χάρτης εξάπλωσης της βακτριανής καμήλας (σημ. ο χάρτης αναφέρεται μόνο στην κατανομή του υποείδους Camelus bactrianus ferus)

Η βακτριανή καμήλα περιλαμβάνει, τόσο εξημερωμένα άτομα -κατά το μεγαλύτερο ποσοστό- όσο και άτομα που εξακολουθούν να ζουν σε άγρια κατάσταση. Η εξάπλωση της εξημερωμένης «μορφής» (υποείδος Camelus bactrianus bactrianus) είναι αρκετά μεγάλη και περιλαμβάνει όλες τις πεδιάδες και τα ερημικά υψίπεδα στην κεντρική Ασία, ιδιαίτερα στην Κίνα και την Μογγολία, αν και μπορούν να φθάσουν μέχρι το Ιράν, το Καζακστάν, το Αφγανιστάν, το Πακιστάν και την Ινδία (Grubb 2005). Η έρημος Γκόμπι, αποτελεί το προπύργιο των βακτριανών καμηλών και τα ζώα είναι άρρηκτα συνδεδεμένα με την συγκεκριμένη περιοχή, όπου επικρατούν δυσμενείς καιρικές συνθήκες, αντίστοιχες με εκείνες της Σαχάρας για την αραβική καμήλα, μόνον που εδώ οι θερμοκρασίες είναι χαμηλές.

Αντίθετα, η εξάπλωση της άγριας «μορφής» (υποείδος Camelus bactrianus ferus) είναι εξαιρετικά μικρή και περιορίζεται μόνον σε κάποιους υποπληθυσμούς στην Κίνα και στην Μογγολία: Στην Κίνα είναι οι περιοχές Γκασούν Γκόμπι στο Γκανσού, Τάκλα Μακάν στο Σιντζιάνγκ (αυτός ο πληθυσμός έχει μειωθεί και πιθανόν να έχει εξαφανιστεί), βόρειες πλαγιές της οροσειράς Αρτζίν Σαν και της γειτονικής περιοχής Λοπ Νουρ (Κίνα) και η αυστηρά προστατευόμενη περιοχή της Μεγάλης Γκόμπι, στα σύνορα με την Μογγολία (Reading et al. 1999, Mix et al. 2002, Wang et al. 2002). Στην Μογγολία, το υποείδος βρίσκεται στην έρημο Τρανς Αλτάι Γκόβι (Mix et al. 2002), συμπεριλαμβανομένων των προπόδων της οροσειράς Έντρεν προς το Σιβέιτ Ουλάαν, και της οροσειράς Χουκ Τομορτέι προς τα σύνορα με την Κίνα (Mix et al. 2002, Adiya et al. 2004, Adiya και Dovchindorj 2005).

Στους αρχαίους χρόνους, πριν εξημερωθούν, οι άγριες βακτριανές καμήλες εξαπλώνονταν ευρέως και ήσαν κοινές μέχρι την μεγάλη στροφή του Κίτρινου ποταμού, δυτικά προς τις ερήμους της Νότιας Μογγολίας και, περαιτέρω, στην ΒΔ. Κίνα και το Κ. Καζακστάν. Από τότε, οι πληθυσμοί άρχισαν να μειώνονται λόγω του κυνηγιού για το κρέας και το δέρμα τους, για να φθάσουν στην σημερινή κατάσταση που, θεωρούνται Κρισίμως Κινδυνεύοντες.

Μορφολογία

Το χαρακτηριστικό κεφάλι της εξημερωμένης βακτριανής καμήλας

Η βακτριανή καμήλα είναι άμεσα αναγνωρίσιμη από τους δύο (2) ύβους (καμπούρες) της, σε αντίθεση με την αραβική καμήλα η οποία διαθέτει μόνον έναν (1). Οι ύβοι αυτοί αποτελούνται από λίπος και ινώδη ιστό, το δε μέγεθός τους εξαρτάται από την διατροφική κατάσταση του ζώου.

Η βακτριανή καμήλα είναι μεγαλύτερη σε διαστάσεις και βαρύτερη από την αραβική και, μάλιστα, είναι το μεγαλύτερο θηλαστικό της περιοχής όπου περιπλανάται. Τα αρσενικά, συχνά, είναι πολύ μεγαλύτερα και βαρύτερα από τα θηλυκά. Χαρακτηριστικό είναι το μακρύ τρίχωμα του σώματος, του οποίου το χρώμα ποικίλλει από σκούρο καφέ έως μπεζ της άμμου. Οι τρίχες αυτές είναι σκληρές και παχιές, φθάνουν σε μήκος μέχρι 25 εκ. και σχηματίζουν χαίτη στην περιοχή του τραχήλου, του λαιμού και του στήθους, ενώ καλύπτουν ακόμη και τους ύβους του ζώου. Το δασύτριχο αυτό κάλυμμα, είναι ιδιαίτερα παχύ κατά τη διάρκεια του χειμώνα, παρέχοντας προστασία από τις πολύ χαμηλές θερμοκρασίες των ενδιαιτημάτων της βακτριανής καμήλας, αλλά αποβάλλεται εξαιρετικά γρήγορα στις περιόδους με καλό καιρό, με τεράστια τμήματα να αποκολλώνται και να δίνουν στο ζώο «ξεφλουδισμένο» παρουσιαστικό.

Εκτός από τους ύβους, το σώμα της δρομάδας χαρακτηρίζεται από τον μακρύ και κυρτό λαιμό, το στενό αλλά βαθύ στήθος, τα λεπτά, μακριά άκρα και, τα σχεδόν τετραγωνισμένα πόδια με πλατιά πέλματα και δύο (2) δακτύλους που μοιάζουν με δερμάτινα «μαξιλαράκια». Το κεφάλι είναι μικρό σε σχέση με το σώμα, ενώ οι οφθαλμοί είναι μεγάλοι και προστατεύονται από διπλή σειρά πολύ πυκνών, μακριών βλεφαρίδων. Πάνω από τα μάτια βρίσκονται προεξέχοντα υπερόφρυα τόξα (supraorbital ridges) που καλύπτονται από πυκνά, «θαμνώδη» φρύδια. Τα αυτιά είναι κοντά και στρογγυλεμένα, και τα ρουθούνια είναι σχισμοειδή. Το άνω χείλος διαιρείται από μέση ραφή σε δύο διακριτά μέρη, τα οποία κινούνται ανεξάρτητα το ένα από το άλλο, ενώ το κάτω χείλος είναι κρεμάμενο. Η ουρά είναι μακριά και φουντωτή.

Βιομετρικά στοιχεία

• Μήκος σώματος: 2,25 έως 3,50 μέτρα (χωρίς την ουρά)
• Ύψος μέχρι τον ώμο: 1,80 έως 2,30 μέτρα
• Μήκος ουράς: 35 έως 55 εκατοστά
• Βάρος: 300 έως 1.000 κιλά

Άγρια βακτριανή καμήλα

Το υποείδος Camelus bactrianus ferus, δηλαδή η άγρια βακτριανή καμήλα διαφέρει από την εξημερωμένη στον σωματότυπο. Είναι σαφώς λεπτότερη και μικρότερη σε διαστάσεις, με τριγωνικούς-πυραμιδοειδείς ύβους, σχεδόν με το μισό μέγεθος της εξημερωμένης. Επίσης, έχει λεπτότερες κνήμες, μικρότερα πόδια και το σώμα της εμφανίζεται πλευρικά συμπιεσμένο. ^[23] Το τρίχωμά της δεν είναι τόσο παχύ όσο της εξημερωμένης μορφής και έχει πάντοτε το χρώμα της άμμου. ^[24] Έχει πιο πλατύ μέτωπο, γι’ αυτό και η τοπική της ονομασία από τους Μογγόλους νομάδες είναι havtagai «πλατυκέφαλη». ^[25]

Τα στοιχεία αυτά οδήγησαν κάποιους ερευνητές να ισχυριστούν ότι η άγρια βακτριανή καμήλα είναι διαφορετικό είδος από την εξημερωμένη βακτριανή καμήλα και την ταξινόμησαν ως Camelus ferus. Αργότερα ήλθαν και τα μοριακά δεδομένα να ισχυροποιήσουν αυτή την άποψη (3% των βάσεων των νουκλεϊκών οξέων στο DNA, διαφέρουν μεταξύ των δύο taxa). ^[26][27]

Είναι μεταναστευτικά ζώα, και τα ενδιαιτήματά τους ποικίλλουν από τους βραχώδεις ορεινούς όγκους, μέχρι την επίπεδη άγονη έρημο, τις πετρώδεις πεδιάδες και τους αμμόλοφους. Οι συνθήκες υπό τις οποίες επιβιώνουν είναι εξαιρετικά σκληρές -βλάστηση αραιή, πηγές νερού περιορισμένες- και οι θερμοκρασίες είναι ακραίες, κυμαινόμενες από -40 ° C το χειμώνα έως 55 ° C το καλοκαίρι-. Η κατανομή τους συνδέεται με τη διαθεσιμότητα του νερού, με μεγάλες ομάδες να μαζεύονται κοντά σε ποτάμια μετά από βροχή ή στους πρόποδες των βουνών, όπου μπορεί να ληφθεί νερό από τις πηγές κατά τους καλοκαιρινούς μήνες, είτε υπό τη μορφή του χιονιού κατά τη διάρκεια του χειμώνα. Το μέγεθος των κοπαδιών μπορεί να φθάσει μέχρι και 100 καμήλες κοντά στους λόφους αλλά, συνήθως, 2-15 (5 άτομα ανά τετραγωνικό χιλιόμετρο, περίπου) είναι ο αριθμός των ατόμων σε μια ομάδα, των οποίων ηγείται ένα (1) αρσενικό.

Οι άγριες βακτριανές καμήλες είναι ημερόβια θηλαστικά, κοιμούνται τη νύκτα σε ανοικτούς χώρους και αναζητούν την τροφή τους κατά τη διάρκεια της ημέρας. Θάμνοι και γρασίδι αποτελούν το μεγαλύτερο μέρος της διατροφής τους, με τα ζώα να είναι καλά προσαρμοσμένα να τρέφονται με αγκαθωτούς θάμνους, ξηρή βλάστηση και αλμυρά φυτά, τα οποία αποφεύγουν άλλα φυτοφάγα ζώα.

Άγρια βακτριανή καμήλα με τον χαρακτηριστικό, λεπτότερο σωματότυπο από την εξημερωμένη «μορφή»

Εμφανίζουν μεγάλη ανοχή στο αλάτι και, υπό δυσμενείς συνθήκες, είναι ικανές να πίνουν αλμυρό νερό σε σχετικά μεγάλη ποσότητα και συχνότητα, με την εξημερωμένη μορφή να αδυνατεί να πραγματοποιήσει το ίδιο. Η έρευνα μέχρι σήμερα δεν έχει αποδείξει με πειστικό τρόπο, πώς η άγρια καμήλα απορροφά και απεκκρίνει το αλμυρό νερό. Ωστόσο, είναι αυτή η προσαρμοστικότητα που τους επιτρέπει να επιβιώνουν στην Γκόμπι. Το «Ίδρυμα για την Προστασία της Άγριας Καμήλας» (WCPF) πιστεύει ότι η άγρια βακτριανή καμήλα μπορεί να δώσει απάντηση σε πολλά «μυστικά», προς όφελος του ανθρώπου. ^[28]

Αντοχή στην ραδιενέργεια(;)

Η άγρια βακτριανή καμήλα έχει καταφέρει να επιβιώσει σε μια περιοχή της ερήμου Γκόμπι στην Κίνα, το Γκασούν Γκόμπι (Λοπ Νουρ), η οποία ήταν για 45 χρόνια περιοχή πυρηνικών δοκιμών. Οι εκεί πληθυσμοί επέζησαν των επιπτώσεων της ακτινοβολίας από 43 πυρηνικές δοκιμές και αναπαράγονται κανονικά στη φύση. ^[29]

Ηθολογία και προσαρμογές

Οι εξημερωμένες βακτριανές καμήλες είναι -όπως και οι άγριες- εξαιρετικά ανθεκτικές στις μεγάλες διακυμάνσεις της θερμοκρασίας. Εμφανίζουν αξιοσημείωτη ικανότητα να μην πίνουν νερό αλλά, όταν είναι διαθέσιμο, μπορούν να πίνουν μέχρι και 57 λίτρα με τη μία. Όταν τρέφονται καλά, οι ύβοι είναι παχουλοί και όρθιοι, αλλά όσο οι πόροι μειώνονται, συρρικνώνονται και αποκτούν μονόπλευρη κλίση.

Όταν άλλες πηγές θρεπτικών συστατικών δεν είναι διαθέσιμες, οι βακτριανές καμήλες μπορούν να τρέφονται με πτώματα, μασώντας τα οστά, το δέρμα, ή διάφορα μέρη της σάρκας. Σε πιο ακραίες συνθήκες, μπορούν να φάνε οποιοδήποτε υλικό που βρίσκουν, ακόμη και σχοινιά, σανδάλια, ή σκηνές των νομάδων. Η ικανότητά τους να τρέφονται με τόσο ευρύ φάσμα «τροφίμων», τους επιτρέπει να ζουν σε περιοχές με αραιή βλάστηση. Το στόμα τους είναι εξαιρετικά σκληρό και μπορούν να μασάνε αιχμηρά αντικείμενα, όπως αγκάθια.

• Οι βακτριανές καμήλες ανήκουν σε μια μικρή ομάδα ζώων που τρώνε τακτικά χιόνι για να καλύπτουν τις ανάγκες τους σε νερό. Συνήθως, τέτοια ζώα απαντώνται πάνω από τη γραμμή χιόνος, όπου το χιόνι και ο πάγος είναι οι μόνες καταστάσεις του νερού κατά τη διάρκεια του χειμώνα και, με αυτόν τον τρόπο, το εύρος κατανομής τους διευρύνεται σημαντικά. Ωστόσο, η λανθάνουσα θερμότητα του χιονιού και του πάγου είναι πολύ μεγάλη σε σύγκριση με την θερμοχωρητικότητα του νερού (σε υγρή κατάσταση), απαιτώντας μεγάλη «θυσία» σε θερμική ενέργεια (για να ανεβάζουν την θερμοκρασία του λιωμένου χιονιού στην θερμοκρασία σώματος), οπότε τα ζώα καταπίνουν μόνο μικρές ποσότητες κάθε φορά. ^[30]

Κίνηση

Σε αντίθεση με πολλά άλλα ζώα, οι βακτριανές καμήλες βαδίζουν -όπως οι αραβικές- σε δύο «χρόνους», με τα δύο κάτω άκρα της κάθε πλευράς να κινούνται ταυτόχρονα σε κάθε «χρόνο». Αυτή η κίνηση, που παρατηρείται και στις καμηλοπαρδάλεις, προκαλεί χαρακτηριστική «χορευτική» ταλάντωση του σώματος κατά την βάδιση.

• Ο χαρακτηριστικός «λικνιστός» τρόπος με τον οποίο βαδίζουν, είναι ο κύριος λόγος που έχουν αποκληθεί «πλοία της ερήμου» και, όχι το ότι απλώς διασχίζουν τις ερημικές εκτάσεις. ^[31]

Τα πόδια διαθέτουν μαλακά πέλματα και είναι άριστα προσαρμοσμένα για κίνηση στην άμμο. Λόγω του βάρους τους, ιδιαίτερα όταν μεταφέρεται φορτίο, τα πέλματα ανοίγουν με ελαστικό τρόπο κατά τη βάδιση. ^[32] Όμως, είναι παντελώς ακατάλληλα για κίνηση σε γλιστερό ή λασπώδεςέδαφος, ενώ εύκολα μπορούν να τραυματιστούν σε έδαφος με κοφτερές πέτρες. Οι βακτριανές καμήλες όπως και οι αραβικές είναι δακτυλοβάμονα (digitigrade) αρτιοδάκτυλα. ^[33]

Ταχύτητες έως 65 χιλιόμετρα ανά ώρα έχουν καταγραφεί στις βακτριανές καμήλες αλλά σπάνια τρέχουν τόσο γρήγορα. Επίσης, λέγεται ότι είναι καλές κολυμβήτριες. Η αίσθηση της όρασης είναι καλά ανεπτυγμένη και η αίσθηση της όσφρησης, επίσης, εξαιρετικά καλή.

Αναπαραγωγή

Ωορρηξία

Οι βακτριανές καμήλες, όπως οι αραβικές, ανήκουν σε εκείνα τα θηλαστικά των οποίων η ωορρηξία «πυροδοτείται» από εξωτερικούς, περιστασιακούς παράγοντες και όχι από εσωτερικό φυσιολογικό κύκλο (induced ovulators). ^[34] Εάν δεν υπάρξει γονιμοποίηση, το ωοθυλάκιο το οποίο αναπτύσσεται κατά τη διάρκεια του οίστρου, συνήθως υποχωρεί μέσα σε λίγες ημέρες. ^[35] Το σπερματικό πλάσμα, και όχι τα σπερματοζωάρια, επάγει την ωορρηξία. Η ωορρηξία λαμβάνει χώρα στο 87% των θηλυκών μετά την γονιμοποίηση: 66% ωορρηξία μέσα σε 36 ώρες και το υπόλοιπο μετά από 48 ώρες. Η ελάχιστη ποσότητα σπέρματος που απαιτείται για την πρόκληση ωορρηξίας είναι περίπου 1.0 ml. ^[36]

Ζευγάρωμα και γέννα

Κοπάδι από εξημερωμένες βακτριανές καμήλες

Η εποχή του ζευγαρώματος είναι το φθινόπωρο. Τα αρσενικά κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου είναι συχνά αρκετά βίαια και μπορούν να δαγκώνουν, να φτύνουν, ή προσπαθούν να καθίσουν (sic) πάνω σε άλλες αρσενικές καμήλες. Η ηλικία της σεξουαλικής ωρίμανσης ποικίλλει, αλλά συνήθως επιτυγχάνεται σε 3-5 χρόνια. Η κύηση διαρκεί περίπου 13 μήνες, ενώ τα περισσότερα μικρά γεννιούνται από το Μάρτιο μέχρι τον Απρίλιο. Ένα (1) ή -περιστασιακά- δύο (2) μικρά γεννιούνται, με το θηλυκό να είναι σε εγκυμοσύνη κάθε δεύτερη χρονιά. Τα νεογέννητα ζώα, έχουν μέσο βάρος 36 κιλά, είναι ευθύς βαδιστικά (precocial) και μπορούν να σταθούν και να τρέχουν λίγο μετά την γέννησή τους. Μένουν με τη μητέρα τους για 3-5 χρόνια, έως ότου φθάσουν σε σεξουαλική ωριμότητα.

Προσδόκιμο ζωής

Η διάρκεια ζωής της βακτριανής καμήλας εκτιμάται ότι φθάνει στα 50 χρόνια, συχνά 20 έως 40 στην αιχμαλωσία. Τα μόνα αρπακτικά που επιτίθενται τακτικά στις άγριες βακτριανές καμήλες είναι οι λύκοι, που έχουν παρατηρηθεί να ακολουθούν τα ασθενέστερα ζώα, καθώς προσπαθούν να φτάσουν στις οάσεις. ^[37] Λόγω των ολοένα και πιο ξηρών συνθηκών που επικρατούν στο εύρος κατανομής τους, ο αριθμός των άγριων βακτριανών καμηλών που πέφτουν θύματα στα σαρκοφάγα, φαίνεται να έχει αυξηθεί.

Απειλές

• Από πληροφορίες που λαμβάνονται από το προσωπικό των προστατευομένων περιοχών και Μογγόλους επιστήμονες που εργάζονται στο «Μεγάλο Καταφύγιο Α’ της Γκόμπι» στη Μογγολία, εκτιμάται ότι, 25-30 άγριες βακτριανές καμήλες σκοτώνονται κάθε χρόνο κατά τη διάρκεια της μετανάστευσης στα διεθνή σύνορα προς την Κίνα, στα νότια του Καταφυγίου. Το κυνήγι γίνεται κυρίως από ντόπιους για λόγους διαβίωσης.
• Λόγω της μείωσης αποθεμάτων νερού (οάσεις) από την ξηρασία, οι λύκοι έχουν αυξήσει την θήρευση της άγριας βακτριανής καμήλας, με ενέδρες στα σημεία παροχής νερού στην περιοχή.
• Το υπόλοιπο των ενδιαιτημάτων στη Μογγολία είναι επίσης υποβαθμισμένο από την εγχώρια κτηνοτροφία.
• Στην Κίνα στο νέο «Καταφύγιο Αρτζίν Σαν» (Arjin Shan) του Λοπ Νουρ (Lop Nur), μέχρι 20 άγριες βακτριανές καμήλες σκοτώνονται κάθε χρόνο από ανθρακωρύχους και κυνηγούς, επίσης για λόγους διαβίωσης.
• Οικονομικοί λόγοι για να χρησιμοποιούνται περιοχές που γειτνιάζουν με το Καταφύγιο, ως τόπος βοσκής για την εξημερωμένη βακτριανή καμήλα, έχουν προκαλέσει αύξηση του υβριδισμού στα νότια, και αυτό αποτελεί μια σημαντική απειλή για το γενετικό υλικό της άγριας βακτριανής καμήλας που, οι τρέχουσες μοριακές μελέτες DNA, υποστηρίζουν ότι είναι ξεχωριστό είδος.
• Για 45 χρόνια, η περιοχή Γκασούν Γκόμπι υπήρξε περιοχή πυρηνικών δοκιμών της Κίνας (βλ. Αντοχή στη ραδιενέργεια (;)). Παρά το γεγονός ότι η άγρια βακτριανή καμήλα επέζησε και αναπαράγεται φυσικά, μετά την παύση των πυρηνικών δοκιμών αντιμετωπίζει σήμερα νέες απειλές, συμπεριλαμβανομένων των εξαιρετικά τοξικών ουσιών που εξορύσσονται παράνομα και του κυνηγιού για διατροφή ή «αθλητισμό». Τμήματα που περνάνε μέσα από τις προστατευόμενες περιοχές της άγριας βακτριανής καμήλας, είναι πιθανόν να χρησιμοποιηθούν για βιομηχανική χρήση (σωλήνες διέλευσης φυσικού αερίου, εκμετάλλευση ορυκτών). Εξημερωμένες βακτριανές καμήλες και κατσίκες έχουν επίσης εισαχθεί στις προαναφερθείσες περιοχές και, ως εκ τούτου, αυξάνουν τον ανταγωνισμό για βοσκή και νερό. ^[38]

Κατάσταση πληθυσμού

Ενώ η εξημερωμένη βακτριανή καμήλα ανήκει στα είδη Ελαχίστης Ανησυχίας (LC), η άγρια βακτριανή καμήλα κατατάσσεται στα Κρισίμως Κινδυνεύοντα είδη, με 600 άτομα να υπάρχουν στην Κίνα και 350 στην Μογγολία, περίπου. ^[39]

• Η άγρια βακτριανή καμήλα θεωρείται πιο Κρισίμως Απειλούμενη (CR), ακόμη και από το Γιγαντιαίο Πάντα. Η Ζωολογική Εταιρεία του Λονδίνου την κατατάσσει ως το 8ο πιο απειλούμενο είδος μεγάλου θηλαστικού στον κόσμο, ^[40] Παρατηρήσεις που έγιναν κατά τη διάρκεια πέντε αποστολών από το 1993, έδειξαν ότι οι επιζώντες πληθυσμοί μπορεί να αντιμετωπίσουν πτώση 80% μέσα στις επόμενες τρεις γενεές.

Μέτρα διαχείρισης

Το «Μεγάλο Καταφύγιο Α’ της Γκόμπι» ιδρύθηκε στη Μογγολία το 1982 και, το 2000, το «Καταφύγιο Αρτζίν Σαν» (Arjin Shan) του Λοπ Νουρ (Lop Nur), στην Κίνα. Ωστόσο, η ίδρυση και δεύτερου Φυσικού καταφυγίου στην Κίνα κρίνεται απαραίτητη.

Η δημιουργία προγράμματος αναπαραγωγής σε αιχμαλωσία για την άγρια βακτριανή καμήλα στη Μογγολία, έχει ήδη εκπονηθεί από το «Ίδρυμα Προστασίας της Άγριας Καμήλας» (Wild Camel Protection Foundation, WCPF). Αυτό αποτελεί επείγουσα προτεραιότητα τη διατήρηση του taxon. Μόνον 15 άγριες βακτριανές καμήλες βρίσκονται σε αιχμαλωσία στην Κίνα και τη Μογγολία. Με τόσο λίγα ζώα σε αιχμαλωσία, ολόκληρο το taxon θα μπορούσε να εξαφανιστεί, εάν οι φυσικοί οικότοποι στην Κίνα και τη Μογγολία καταστραφούν για κάποιους λόγους. Είναι, επομένως, σημαντικό να αναπαράγονται αρκετά ζώα σε αιχμαλωσία, ως δικλείδα ασφαλείας σε πιθανή καταστροφή. Ωστόσο, επειδή το θηλυκό μπορεί να αναπαράγεται κάθε δύο χρόνια, η υιοθέτηση φυσικών μεθόδων αναπαραγωγής, -και μόνον- θα επιτρέψει στους αριθμούς της καμήλας να αυξάνονται με πολύ αργούς ρυθμούς. ^[41]

Σημειώσεις

i. ^{^} Το τρίτο γράμμα του ελληνικού αλφαβήτου προήλθε από το βορειοσημιτικό γράμμα gimel «γκίμελ» που σήμαινε την καμήλα, τόσο φωνητικά όσο και σχηματικά, με παρόμοιους όρους το εβραϊκό gamal «γκάμαλ» και το αραμαϊκό gamla «γκάμλα». Από την προφορά του αρχικού gimel, συγκεκριμένα από το g-, προήλθε η αρχική προφορά του ελληνικού «γάμμα», ως γκ και όχι ως γ. ^[42][43]

ii. ^{^} Αφορά αποκλειστικά στο υποείδος Camelus bactrianus bactrianus

Παραπομπές

Πηγές

• Adiya, Yad. and Dovchindorj, G. 2005. Preliminary results on a population and ecology study of wild bactrian camels (Camelus bactrianus). Proceedings of the Institute of General and Experimental Biology of the Mongolian Academy of Sciences 25: 44-49.
• Adiya, Yad., Reading, R. P., Blumer, E. S., Mix, H., Mijiddorj, B. and Choijin, S. 2004. Summary of recent research on wild bactrian camels (Camelus bactrianus ferus Przewalski, 1883). In: Ya. Adiya and K. Ulikpan (eds), Some Studies in the Trans-Altai Gob Ecosystem, pp. 38-45. United Nations Development Project-Global Environment Facility, Conservation of the great Gobi and its Umbrella Species, Ulaanbaatar, Mongolia.
• Baillie, J. and Groombridge, B. (comps and eds). 1996. 1996 IUCN Red List of Threatened Animals. IUCN, Gland, Switzerland and Cambridge, UK.
• Bannikov, A. G. 1975. Wild camels in Mongolia. Oryx 13: 12.
• Bromiley, G. W. (1979). The International Standard Bible Wncyclopedia, Volume One: A-D. W.B. Eerdmans. ISBN 0-8028-3781-6.
• Bulliet, R. W. 1975 The camel and the wheel. Harvard University Press, Cambridge Massachussets, 327 pp.
• Chen, B.X., Yuen, Z.X. and Pan, G.W. (1985). "Semen-induced ovulation in the bactrian camel (Camelus bactrianus).". J. Reprod. Fert. 74 (2): 335–339.
• Chen, Y. 1984. The geographical distribution of wild camel in Gansu. Acta. Theriologica Sinica 3(3): 186.
• Gellner, A. M. K. (1994). Nomads and the Outside World (2nd ed.). University of Wisconsin Press. p. 108. ISBN 0-299-14284-1
• Gentry, A., Clutton-Brock, J. and Groves, C. P. 2004. The naming of wild animal species and their domestic derivatives. Journal of Archaeological Science 31: 645-651.
• Ghobrial L. I., 1970: A comparative study of the integument of the camel, Dorcas gazelle and jerboa in relation to desert life. Journal of Zoology, 160: 509-521
• Groombridge, B. (ed.). 1994. 1994 IUCN Red List of Threatened Animals. IUCN, Gland, Switzerland and Cambridge, UK.
• Groves, C.; Grubb, P. (2011). Ungulate Taxonomy. Johns Hopkins University Press. p. 32. ISBN 1-4214-0093-6.
• Grubb, P. 2005. Artiodactyla. In: D. E. Wilson and D. M. Reeder (eds), Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (3rd ed), pp. 637-722. Johns Hopkins University Press, Baltimore, USA.
• Gu, J. and Gao, X. 1985. The Distribution of the Wild Camel. Chinese Academy of Sciences: 117-120.
• Hare, J. 1996. Footprints on the wind. Wildlife 14: 24 - 30.
• Hare, J. 1997. The wild Bactrian camel Camelus bactrianus ferus in China: The need for urgent action. Oryx 31: 45-48.
• Hare, J. 1998. The Lost Camels of Tartary. Little Brown Publishers, London, UK.
• Hare, John (2009). Mysteries of the Gobi: Searching for Wild Camels and Lost Cities in the Heart of Asia. I.B. Tauris. ISBN 978-1-84511-512-8.
• Harris, N. (2003). Atlas of the World's Deserts. Fitzroy Dearborn. p. 223. ISBN 0-203-49166-1
• Hedin, S. 1940. The Wandering Lake. George Routledge and Sons, London, UK.
• IUCN Conservation Monitoring Centre. 1988. 1988 IUCN Red List of Threatened Animals. IUCN, Gland, Switzerland and Cambridge, UK.
• IUCN. 1990. IUCN Red List of Threatened Animals. IUCN, Gland, Switzerland and Cambridge, UK.
• IUCN. 2002. 2002 IUCN Red List of Threatened Species. IUCN, Gland, Switzerland and Cambridge, UK.
• Kara Rogers. The Last Wild Camels. Encyclopedia Britannica Blog. (Posted: February 18, 2010). Britannica.com.
• Kozlov, P. 1899. Proceedings of the Expedition of the Imperial Russian Geographic Society to Central Asia in 1893 - 1896 under the leadership of Roborovsky. St. Petersburg, Russia.
• Lendering, J. (2004). "Camels and dromedaries". Livius.org. Retrieved 5 August 2012.
• Littledale, S. 1894. Field-notes on the wild camel of Lob-Nur. Field-notes on the wild camel of Lob-Procedings of the Zoological Society: 446-448.
• Liu, N. 2001. Scientific investigation on Dunhuang Natural Reserve in Gansu China. Forestry Publishing House, Biejing, China.
• Liu, Y., Chen, F. and Guo, X. 1998. A preliminary approach on the evolution of human-environment relationship and regional sustainable development of Hexi area, Gansu Province, China. Lanzhou University Press, Gansu, China.
• Mix, H., Reading, R. P., Blumer, E. S. and Lkhagvasuren, B. 2002. Status and Distribution of Wild Bactrian Camels in Mongolia. In: R.P. Reading, D. Enkhbileg and *T. Galbaatar (eds), Ecology and Conservation of Wild Bactrian Camels (Camelus bactrianus ferus), pp. 39-48. Mongolian Conservation Coalition and ADMON Printing, Ulaanbaatar.
• Mukasa-Mugerwa, E. (1981). The Camel (Camelus dromedarius): A Bibliographical Review. International Livestock Centre for Africa. pp. 4–11
• Newman, D. M. R. 1984: The feeds and feeding habits of Old and New World camels, pp. 250-292, in the Camelid, an all purpose animal. The Scandinavian Institute of African Studies, Uppsala 1:1-544
• Nowak, R. M. (1999). "Camels". Walker's Mammals of the World 2 (6th ed.). Johns Hopkins University Press. pp. 1078–81. ISBN 0-8018-5789
• Potts, D. T. (2004). "Camel Hybridization and the Role of Camelus Bactrianus in the Ancient Near East.". Journal of the Economic and Social History of the Orient 47: 143–165. doi:10.1163/1568520041262314.
• Prejevalsky, N. 1879. From Kulja across the Tian Shan to Lob Nur. Sampson Low, Marston, London, UK.
• Reading, R. P., Mix, H., Lhagvasuren, B. and Blumer, E. S. 1999. Status of wild Bactrian camels and other large ungulates in south-western Mongolia. Oryx 33(3): 247-255.
• Schaller, G.B. 1998. Wildlife of the Tibetan Steppe. University of Chicago Press, Chicago, USA.
• Schmidt-Nielsen, K. 1964: Desert animals: physiological problems of heat and water. Clarendon press, Oxford, 277 pp.
• Scott, P. 1965. Section XIII. Preliminary List of Rare Mammals and Birds. The Launching of a New Ark. First Report of the President and Trustees of the World Wildlife Fund. An International Foundation for saving the world's wildlife and wild places 1961-1964, pp. 15-207. Collins, London, UK.
• Skidmore, J. A.; Billah, M.; Allen, W. R. (1 March 1996). "The ovarian follicular wave pattern and induction of ovulation in the mated and non-mated one-humped camel (Camelus dromedarius)". Reproduction 106 (2): 185–92. doi:10.1530/jrf.0.1060185. PMID 8699400.
• Tan, B. J. 1996. Into the Wild - The Rare and Endangered Species of China. New World Press, Beijing, China.
• Tsevegmid and Dashdorj. 1974. Wild horses and other endangered wildlife in Mongolia. Oryx 12: 361.
• Tulgat, R. and Schaller, G. 1992. Status and distribution of wild Bactrian camels, Camelus bactrianus ferus. Biological Conservation 62: 11-19.
• Wang, Z., Wang, X. and Bu, H. 2002. Status of Wild Bactrian Camels in China. In: R. P. Reading, D. Enkhbileg and T. Galbaatar (eds), Ecology and Conservation of Wild Bactrian Camels (Camelus bactrainus ferus), pp. 25-38. Mongolian Conservation Coalition and ADMON Printing, Ulaanbaatar.
• Wilson & Reeder’s: Mammal Species of the World (MSW), 3rd edition
• Yuan, G., Li, H., Zhang, L., Li, W., Hare, J., Zhao, Z. and Yuan, L. 1999. Distribution and quantity of wild camels in the world and suggestions for their conservation. Zoological Studies in China 1999: 658-665.
• Yuan, G., Zhang, L. and Yuan, L. 2000. A Kind of World New Species Mammal: Wild Bactrian Camels. Juvenile Publishing House, Xingjiang, China.
• ΙUCN. 2008. 2008 IUCN Red List of Threatened Species. Available at: http://www.iucnredlist.org. (Accessed: 5 October 2008).
• Πάπυρος Λαρούς Μπριτάνικα, εκδ. 1996 (ΠΛΜ)

Вярблюд двухгорбы, або бактрыян, або вярблюд Пржавальскага (па-лацінску: Camelus bactrianus) — від млекакормячых зь сямейства вярблюдавых. Распаўсюджаныя ў Азіі як хатнія жывёлы для перавозкі грузаў, аднак дзікія папуляцыі вельмі нешматлікія і знаходзяцца пад пагрозай зьнікненьня. У некаторых сыстэматыках дзікіх бактрыянаў вылучаюць у асобны від — Camelus ferus.

Глядзіце таксама

• Вярблюд
• Драмадэр

— сховішча мультымэдыйных матэрыялаў

Двогрба камила (латински: Camelus bactrianus) — типична камила од централноазиски степи и пустини. Од едногрбите камили се разликуваат во тоа што имаат два грба^[2]. Научното име го добила по Бактрија^[3], античка држава, која постоела на тлото на Централна Азија. Прв пат се претставени на запад за време на тргување на „Патот на свилата“.^[4], кога арапските трговски каравани стигнале до Византија.

На светот живеат околу 1,5 милиони бактријски камили. Во дива состојба ги има помалку од илјада, во Монголија и северозападна Кина.

Издржљивост и исхрана

Рана анимација 1887 год.

Бактријската камила може да издржи без вода 4 до 5 дена, а може да испие околу 60 литри вода во рок од 10 минути. Може да трча со брзина до 40 km/h. Заради втирата грпка поиздржливи се и поудобни од едногрбата камила, а поднесуваат и пониски температури, па се од јолем ѕначак за горски ланци Памир и Хиндукуш, и затоа биле најважното транспортно средство на „Патот на свилата“.

Живеат од 40 до 50 години.

Наводи

Кош өркөч төө (лат. Camelus bactrianus) - Ойсул-Ата колдогон төө климаттын катаал шарттарына чыдамдуу келип, какыраган чөлдө адамды жөө калтырбаган ишенимдүү жандык экени белгилүү жана ошондой эле төөлөр сууда мыкты сүзүшөт. Төмөнкү макаладан төө жана анын ичинен мекенибизде кеңири тараган айры өркөчтүү төө тууралуу кызыктуу маалыматты табасыз.

Тарыхы

Төөлөр (латынча илимий аталышы – Camelus) – ача туяктуулар түркүмүнө кирген жандыктар. Алар чөлдүү, кургак талааларда жашоого ылайыкташкан. Биздин заманга чейинки 2500 жыл мурда айры өркөчтүү төө адам тарабынан колго үйрөтүлгөнү маалымдалат. Учурда жапайы төөлөр Борбордук Азиянын, Индиянын, Монголиянын, Кытайдын кээ бир аймактарын мекендешет.

Түрлөргө бөлүнүшү

Төөлөр айры өркөчтүү жана жалгыз өркөчтүү деп экиге бөлүнөт. Ал эми бул экөөнүн аргындашуусунан келип чыккан төөнү нар деп коёт. Көчмөн кыргыздардын жүк ташуучу «поезди» болгон төөнү элибиз жашына жараша атаган. Алсак, төөнүн жаңы туулган баласын бото десе, бир жаштан беш жашка чейинкисин – сүт тайлак, тай тайлак, кунан тайлак, бышты тайлак, асый тайлак деп атаган. Андан кийинки чоңдорун ургаачысын инген, эркегин буура, ал эми бычылганын атан, төө күлүгүн желмаян дешет.

Көбөйүүсү

Төөлөр 40 жылга чейин өмүр сүрүшөт. Ургаачылары 2-3 жашында жетилсе, эркектери 5-6 жашка келгенде гана «аталык» милдетти аткарууга жарашат. Айры өркөчтүү төөлөр күзгө маал күүгө келет да, бууралардын үндөрү катуу чыгып, ары-бери чуркап, агрессивдүүлүгү күчөйт. Бууралар ургаачы төөнү талашышат жана алардын кармашы кээде өлүм менен аяктайт. Мындай учурда жакын жологон жаныбарга же адамга сес көрсөтүп, тиштеп, тээп же тебелеп да салышат. Кууттан чыккан соң ургаачы төө ботосун 13-14 ай көтөрөт. Төө кээде гана эгиз тууганы болбосо, негизинен, эки жылда бир жолу жалкы тууйт.

Суусуз 2 апта жашайт

Төө тоютсуз 1 ай, ал эми суусуз 2 апта жашай алат. Алардын негизги аш тизмегин эрмен, шыбак, шыраалжын, төө тикен, сөксөөл өңдүү өсүмдүктөр түзөт. Бирок ачка калганда башка жандыктардын сөөгүн, терисин, алардан жасалган буюмдарды да жеп коёт. Төө «орозо кармаган» учурда өркөчүндөгү майын аюу сыяктуу азык катары пайдаланса, сууну карынындагы майда уячаларында сактап, үнөмдөп колдонот. Ошондой эле заарасы менен заңы сыртка чыгар алдында алардагы суу бөлүнүп, кайрадан организминин керектөөсүнө жумшалып турат. Мындан сырткары төө дене табы 41 градус ысыктыктан жогору болмоюнча тердебейт. Күн ысыкта денесиндеги суунун 40 пайызын жоготсо да жандуу болушат. Ал эми башка жылуу кандуу жандыктар денесиндеги 20 пайыз суусу кемип калса өлүп калышат. Көпкө чейин суусуз калган төө 100 литр сууну 10 мүнөттө жутуп коёт.

Жүк ташууда...

Төө узак жолго чыкканда жүк ташуучу мыкты унаа болуп саналат. Ал жакын аралыкка өз салмагынан 3-4 эсе оор жүктү ташый алса, артылган 300 килограммга чейинки жүктү 1 күндө 30-40 чакырым аралыкка чейин ташып жеткирет. Ал эми адам өзү гана минсе 1 күндө желдирип 100 чакырым аралыкты басып өтөт.

Эти, сүтү, жүнү...

• Эти – күчтүүлүгү боюнча кой менен жылкыдан кийинки орунда туруп, уйдуку сыяктуу сиңимдүү болот. Майы кадимки койдун майына окшош. Аны элдик медицинада дары катары суук тийгенде колдонуп келишет.
• Сүтү – уйдукуна салыштырмалуу 5-6 пайызга коюу жана таттуу болот. Төөнүн сүтүнүн курамында белок, май, фосфордун тузу, кальций жана С витамини көп болгондуктан дарылык пайдасы чоң. Сүтүнөн кымыз да жасалат. Аны казактар шубат деп аташат.
• Жүнү – жылуулугу боюнча бир дагы жаныбардын жүнү төөнүкүнө жетпейт. Андан космонавттарга, суучулдарга жана Түндүк уюлда иштеген адамдарга кийимдерди даярдашат. Ошондой эле ревматизм менен ооругандарга пайдалуу деп эсептелет.

Терисинен кур, камчы, бут кийим, көөкөр жана башка буюмдар жасалат. Тезеги – отун катары пайдаланылат.

Кызыктар

• Илгери кыргыздарда төө тууганда кадимкидей сүйүнчүлөө, ботонун кулагына сөйкө салуу салты болгон.
• Төө ботосун 13-14 ай көтөргөндүктөн, эл ичинде кош бойлуу аял анын этин жесе ал дагы ошончо убакыт боюна көтөрүп калат деген кеп бар.

Колдонулган адабияттар

• Алдашев А. А. Биология терминдеринин жана айбанат аттарынын орусча-кыргызча сөздүгү. - Б.: «Кыргызстан - Сорос» фонду, 1998, ISBN 9967 - 11 - 027 - 9

இரட்டைத்திமில் ஒட்டகம் (Camelus bactrianus) என்பது இரட்டைத் திமில் கொண்ட, பாலூட்டி விலங்கினத்தைச் சேர்ந்த ஒட்டகம் ஆகும். இவ் ஒட்டகங்கள் ஈடான சுமை தாங்கும் இரட்டைக் குளம்புகளைக் கொண்டுள்ளன. இவை சீனாவின் வடக்கேயும், மங்கோலியாவிலும் உள்ள கோபி பாலைநிலப்பகுதியில் வாழ்கின்றன. ஆப்கானிஸ்தானுக்கு வடக்கே, கிரேக்க மொழியில் பாக்ட்ரியா என்று அழைக்கப்பட்ட பகுதியில் கி.மு 2500 ஆண்டளவில் இந்த இரட்டைத் திமில் ஒட்டகம் வளர்ப்பு விலங்காக மாற்றப்பட்டது (கொல்லைப்படுத்தப்பட்டது) என்று நினைப்பதால், இதனை பாக்ட்ரிய ஒட்டகம் என்றும் அழைப்பர். பெரும்பாலும் காணப்படும் ஒற்றைத்திமில் ஒட்டகம் கி.மு 4000 ஆண்டளவில் வளர்ப்பு விலங்காக ஆனது என்று கருதப்படுகின்றது.

இன்று ஏறத்தாழ 1.4 மில்லியன் இரட்டைத்திமில் ஒட்டகங்கள் உலகில் வாழ்கின்றன. இவை வளர்ப்பு வகை ஒட்டகங்கள். ஆனால் 2002 அக்டோபர் மாதத்தில், வட மேற்கு சீன-மங்கோலியாப் பகுதியில் வளர்ப்புக்கு உட்படுத்தப்படாத இயற்கைசூழலில் வாழும் இரட்டைத்திமில் ஒட்டகங்களைக் கண்டுபிடித்துள்ளனர். இந்த இயற்கைவாழ் இரட்டைத்திமில் ஒட்டகங்கள் இன்று உலகில் ஏறத்தாழ 950 இருக்கலாம் என்றும், இந்த இயற்கைவாழ் வகை முற்றாக அழிவுறும் நிலையில் இருப்பதாகவும் அறிவிக்கப்பட்டு அதற்கான பட்டியலில் சேர்க்கப்பட்டுள்ளது.^[1]

இந்த இரட்டைத்திமில் ஒட்டகங்கள் ஏறத்தாழ 3 மீட்டர் நீளமும் 2 மீட்டர் உயரமும் கொண்டவை. திமில்கள் மட்டுமே 20 செ.மீ உயரம் உடையவை. ஆண் ஒட்டகங்கள் 400 கிலோ கிராம் முதல் 600 கிலோகிராம் வரை எடையுள்ளதாக இருக்கும். பெண் ஒட்டகங்கள் ஏறத்தாழ 350 கிலோ கிராம் முதல் 500 கிலோ கிராம் வரை எடையுள்ளதாக இருக்கும். இரட்டைத்திமில் ஒட்டகங்களுக்கு அதிகமாக முடி (உடல்மயிர்) இருக்கும். இவற்றின் மூக்குத் துளைகளை இறுக்கி மூடிக்கொள்ளும் வசதி கொண்டவை. மணல் வீச்சில் இருந்து காத்துக்கொள்ள தடிப்பான கண்ணிமைகளும் உள்ளன.

இந்த ஒட்டகங்கள் நடக்கும் பொழுது இடப்புறம் உள்ள முன்னங்காலையும் பின்னங்காலையும் ஒரு சேர முன்னெடுத்து வைத்துப் பின்னர் வலப்புறம் உள்ள முன்னங்காலையும் பின்னங்காலையும் ஒரு சேர முன்னெடுத்து வைத்து நடக்கின்றன. இப்படி இடக்கால்களும் பின்னர் வலக்கால்களும் நகர்த்தி நடத்தலுக்கு குதிரை நடைக் கலைச்சொல்போலவே பண் அல்லது போக்கு என்று பெயர். இரட்டைத்திமில் ஒட்டகம் ஒன்று ஏறத்தாழ 200 கிலோ கிராம் எடையைச் சுமந்துகொண்டு ஒரு நாளைக்கு 50 கிலோ மீட்டர் தொலைவு நடக்க வல்லது ^[2]. சிறுதொலைவு ஓட்டத்தில் மணிக்கு 65 கிலோ மீட்டர் விரைவில் ஓட வல்லது.

இனப்பெருக்கம்

இவ்விலங்கின் இனப்பெருக்கம் பின்பனிக் காலத்தில் நடக்கிறது. ஆண் ஒட்டகங்கள் தம்முடைய ஐந்து முதல் ஆறு வயதிற்குள் இனப்பெருக்கத்திற்கான வளர்ச்சியை அடைகின்றன. பெண் ஒட்டகங்கள் மூன்று முதல் நான்கு வயதிற்குள் இனப்பெருக்கத்திற்கான வளர்ச்சியை அடைகின்றன. இனப்பெருக்கப் பருவத்தின்போது ஒரு குழுவில் உள்ள ஆண்களில் மிகவும் வலிமை வாய்ந்த ஒட்டகம் மற்ற ஆண் ஒட்டகங்களைக் கடித்தோ அவற்றின் மேல் அமர்ந்து காட்டியோ தன் வலிமையைப் பறைசாற்றும். இப்படி பெண் ஒட்டகத்தைக் கவர்ந்து பின் உறவு கொள்ளும். தன் வாழ்நாளில் ஒரு ஆண் ஒட்டகம் பல பெண் ஒட்டகங்களுடன் உறவு கொள்ளும். இவ்விலங்கின் சூல்கொள்ளும் காலம் பதிமூன்று மாதங்களாகும். ஒட்டகக் கன்று பிறந்த சில மணி நேரத்தில் நன்றாக நடக்கத் தொடங்கிவிடும். ஒட்டகக் கன்று மூன்று முதல் ஐந்து ஆண்டுகள் வரை தன் தாயுடன் வாழும்.

சூழியல்

இரட்டைத்திமில் ஒட்டகம் பகற்பொழுதில் உற்சாகத்துடன் இரை தேடும்.^[3] இவை தனியாகவோ 30 விலங்குகள் வரை கொண்ட குழுக்களாகவோ காணப்படும்.^[4] இவ்விலங்கு ஒரு தாவரவுண்ணி ஆகும்.^[3] எவ்வகையான கடினமான முட்களையும் உண்ணக்கூடிய தன்மையை இவ்விலங்கின் வாய்ப் பகுதிகள் பெற்றுள்ளன. இவை உண்ணும்பொழுது உணவைப் பகுதியாக மென்றுவிட்டு உணவுப் பையில் சேகரித்துக்கொண்டு பின்பு ஓய்வு நேரத்தில் அசை போடும்.

இரட்டைத்திமில் ஒட்டகத்தின் சிற்றினங்கள்

இரட்டைத்திமில் ஒட்டகங்களில் தனித்த ஒரு சில உள்ளினங்கள் (சிற்றினிங்கள்) இருப்பதாக நம்ப இடம் உண்டு. இந்த ஒட்டகங்களில் மூன்று வெவ்வேறு இடங்களில் வாழும் வகைகளாகக் கொள்ள இடம் உள்ளது. இயற்கைவாழ் இரட்டைத்திமில் ஒட்டகங்கள் கோபி பாலை நிலத்தில் காழ்சுன் கோபி (Gashun Gobi) என்னும் பகுதியில் மட்டுமே வாழ்கின்றன. இவை வளர்ப்பு இரட்டைத் திமில் ஒட்டகங்களில் இருந்து பழக்க வழக்கங்களிலும், மரபணு தொடரமைப்பு முறைகளிலும் மாறுபட்டது. ஆனால் இம்மாறுபாடுகளின் சிறப்புத் தன்மையை இன்னும் நிறுவவில்லை. மரபணுக் குறிப்புத்தொடரில், 3% வேறுபாடு உள்ளதாக கூறப்படுகின்றது. மிகக் குறைந்த எண்ணிக்கையிலான இயற்கைவாழ் விலங்குகளின் தரவில் இருந்து பெற்றதால், இவை உறுதியான முடிவுகள் அல்ல.

கனடிய ஆய்வாளர் வில்லியம் சோம்மர்சு (William Sommers) என்பவர், இயற்கைவாழ் ஒட்டகங்கள் உப்புநீரை குடிக்கக்கூடியவை என்று கண்டு கூறியுள்ளார். வளர்ப்பு ஒட்டகங்கள் உப்புநீரைக் குடிக்க மாட்டா என்பது குறிப்பிடத்தக்கது. உப்புநீரைக் குடித்தாலும், அது இவ்விலங்குகளுக்குப் பயன்படுகின்றதா என்பது நிறுவப்படவில்லை.

காப்புநிலை

படிவளர்ச்சியில் சிறப்பான மாறுபாடு கொண்ட, அதே நேரத்தில் உலகளாவிய வகையில் அழிவுறும் நிலையில் உள்ள விலங்குகள் என்னும் பட்டியலில் (“EDGE”), 8 ஆவதாக உள்ளது இந்த இரட்டைத்திமில் ஒட்டகம்^[5]. குறிப்பாக இயற்கைவாழ் இரட்டைத்திமில் ஒட்டகம் அழிவுறும் தருவாயில் உள்ளது. .

படவரிசை

• இரட்டைத்திமில் ஒட்டகம்

• செயின்ட் லூயி உயிர்க்காட்சியகம்

• பயின் ட்டன் உயிர்க்காட்சியகம் (Paignton Zoo)

• பெல்ஜிய உயிர்க்காட்சியகம்

• இரட்டைத்திமில் ஒட்டகம் "சிரிக்கின்றது"

• இரண்டு இரட்டைத்திமில் ஒட்டகங்கள்

• மங்கோலியாவில் ஓம்னோகோவி மாநிலத்தில் கிணற்றில் இருந்து நீர் அருந்தும் காட்சி

• கோபி பாலையில் கோபி 'குர்வன்சைக்கான் தேசியக்காடு (Gobi Gurvansaikhan National Park), மங்கோலியா

• தூவிப்பனியில் ஒரு இரட்டைத்திமில் ஒட்டகம்.

மேலும் பார்க்க

• கண்ணீர்விடும் ஒட்டகத்தின் கதை

மேற்கோள்களும் அடிக்குறிப்புகளும்

உசாத்துணைகள்

• Boitani, L. and S. Bartoli. 1982. Simon and Schuster's Guide to Mammals. Simon and Schuster, Inc., New York.
• Carrington, R. 1963. The Mammals. Time Inc., New York.
• Crump, D.J. ed. 1981. Book of the Mammals National Geographic Society, Washington, D.C.
• McSpadden, J.W. ed. 1947. Animals of the World. Garden City Publishing Co., Inc., Garden City.
• Morris, D. 1965. The Mammals. Harper and Row, Publishers, Inc., New York.
• Rice, W. 1901. Animals. The Throw Press, New York.
• Sanderson, I. T. 1961. Living Mammals of the World. Doubleday and Co. Inc., Garden City.
• Vaughan, T.A., 1972. Mammalogy. W.B. Saunders Co., Philadelphia.
• Nowak, R. 1997. Walker's Mammals of the World. Baltimore, Maryland: The Johns Hopkins University Press. Accessed August 03, 2003 at http://www.press.jhu.edu/books/walkers_mammals_of_the_world/artiodactyla/artiodactyla.camelidae.camelus.html.

Теве

Теве – теве малдың ниити ады.

Эртем талазы-биле алырга, ийи мөгенниг теве, азы бактриа́н (лат. Camelus bactrianus) – Camelidae деп аймактың эң улуг хевири-дир, ол ынчангаш Чаңгыс мөгенниг теве-биле кады Тевелер (лат. Camelus) деп төрелдешкээнге хамааржыр.

Чаңгыс мөгенниг теведен аңгыда, ийи мөгениг тевениң хемчээли база кили улуг болгаш ооң дүгү элээн сырый. Ол тевениң ийи хевири бот-боттарынга чоок амытаннар хевири болгаш, оларның холушкак төлдери кадык болгаш анаа болур.

Тывалап тевени ылгап адаары

Теве – теве малдың ниити ады бооп эр малды база ынча дээр.

Эңгин – кыс теве, төрүүр теве.

Бодаган – тевениң оглу, назыны бир харга чедир. Карачал чугаада эр бодаган, кыс бодаган дээр.

Дорум – бир хар ажа бээрге, дорум апаар, ону ийи харга чедир эр дорум, кыс дорум дээр.

Тайлак – хунан чеде берген азы ийи хардан үш харга чедир назылыг, ынчангаш эр тайлак, кыс тайлак дээр.

Дуңгуш теве – ол дээрге үш харлыг болгаш бир-ле дугаар төрүүр теве. Адаар ылгалы мындыг: дуңгуш теве төрүптерге эңгин теве апаар азы оолдуг теве апаар.

Адан теве – назыны үш харлаан болгаш чазап каапкан теве болур.

Буура – назыны үш хар чеде берген болгаш чазаттынмаан үрелиг азы бүдүрүкчү мал болур. Бир кодан тевеге бир буура чоруур.

Чедишкен теве – дөрт хардан ыңай назылыг тевени чедишкен теве дээр.

Дөзү

1. Монгуш КЕНИН-ЛОПСАҢ: ТЫВА ЧАҢЧЫЛ. Тыва чоннуң ыдыктыг чаңчылдары. – Тувинские традиции. Книга вторая: священные традиции тувинского народа. – Кызыл: Тувинское отделение педагогического общества при Министерстве образования республики Тыва: Издательство “Новости Тувы”, 1999. На тувинском языке. 352 с.

The Bactrian camel (Camelus bactrianus), also known as the Mongolian camel or domestic Bactrian camel, is a large even-toed ungulate native to the steppes of Central Asia. It has two humps on its back, in contrast to the single-humped dromedary.^[a] Its population of 2 million exists mainly in the domesticated form.^[2] Their name comes from the ancient historical region of Bactria.^[3]

Domesticated Bactrian camels have served as pack animals in inner Asia since ancient times. With its tolerance for cold, drought, and high altitudes, it enabled the travel of caravans on the Silk Road. Bactrian camels, whether domesticated or feral, are a separate species from the wild Bactrian camel, which is the only truly wild (as opposed to feral) species of camelid in the Old World.

Taxonomy

Alpaca

Vicuña

Llama

Guanaco

Dromedary

Wild Bactrian camel

Bactrian camel

The Bactrian camel shares the genus Camelus with the dromedary (C. dromedarius) and the wild Bactrian camel (C. ferus). The Bactrian camel belongs to the family Camelidae.^[1][5] The ancient Greek philosopher Aristotle was the first European to describe the camels: In his 4th century BCE History of Animals he identified the one-humped Arabian camel and the two-humped Bactrian camel.^[6][7] The Bactrian camel was given its current binomial name Camelus bactrianus by Swedish zoologist Carl Linnaeus in his 1758 publication Systema Naturae.^[8]

In 2007, Peng Cui (of the Chinese Academy of Sciences) and colleagues carried out a phylogenetic study of the evolutionary relationships between the two tribes of Camelidae: Camelini – consisting of the three Camelus species (the study considered the wild Bactrian camel as a subspecies of the Bactrian camel) – and Lamini – consisting of the alpaca (Vicugna pacos), the guanaco (Lama guanicoe), the llama (L. glama) and the vicuña (V. vicugna). The study revealed that the two tribes had diverged 25 million years ago (early Miocene), notably earlier than what had been previously estimated from North American fossils. Speciation began first in Lamini as the alpaca came into existence 10 million years ago. Nearly 2 million years later, the Bactrian camel and the dromedary emerged as two independent species.^[4] However, the fossil record suggests a far more recent divergence between the Bactrian camel and the dromedary because despite a moderately rich fossil record of camelids, no fossil that fits within this divergence is older than middle Pleistocene (about 0.8 Ma).^[9]

The Bactrian camel and the dromedary often interbreed to produce fertile offspring. Where the ranges of the two species overlap, such as in northern Punjab, Iran and Afghanistan, the phenotypic differences between them tend to decrease as a result of extensive crossbreeding between them. The fertility of their hybrid has given rise to speculation that the Bactrian camel and the dromedary should be merged into a single species with two varieties.^[10] However, a 1994 analysis of the mitochondrial cytochrome b gene revealed that the species display 10.3% divergence in their sequences.^[11]

Differences from wild Bactrian camels

The wild Bactrian camel (Camelus ferus) was first described by Nikolay Przhevalsky in the late 19th century and has now been established as a distinct species from the Bactrian camel (Camelus bactrianus).^[12]

Zoological opinion nowadays tends to favour the idea that C. bactrianus and C. dromedarius are descendants of two different subspecies of C. ferus (Peters and von den Driesch 1997: p. 652) and there is no evidence to suggest that the original range of C. ferus included those parts of Central Asia and Iran where some of the earliest Bactrian remains have been found.^[13]

In particular, a population of wild Bactrian camel has been discovered to live within a part of the Gashun Gobi region of the Gobi Desert. This population is distinct from domesticated herds both in genetic makeup^[14] and in behavior.

As many as three regions in the genetic makeup are distinctly different from Bactrian camels, with up to a 3% difference in the base genetic code. However, with so few wild camels, what the natural genetic diversity within a population would have been is not clear.

Another difference is the ability of these wild camels to drink saltwater slush, although whether the camel can extract useful water from it is not yet certain. Domesticated camels are unable to drink such salty water.^[15]

Description

The Bactrian camel is the largest mammal in its native range and is the largest living camel while being shorter at the shoulder than the dromedary. Shoulder height is from 160 to 180 cm (5.2 to 5.9 ft) with the overall height ranging from 230 to 250 cm (7.5 to 8.2 ft),^[16][17][18] head-and-body length is 225–350 cm (7.38–11.48 ft), and the tail length is 35–55 cm (14–22 in). At the top of the humps, the average height is 213 cm (6.99 ft).

Body mass can range from 300 to 1,000 kg (660 to 2,200 lb), with males weighing around 600 kg (1,300 lb), and females around 480 kg (1,060 lb).^[19][2][20] Its long, wooly coat varies in colour from dark brown to sandy beige. A mane and beard of long hair occurs on the neck and throat, with hairs measuring up to 25 cm (9.8 in) long.

The shaggy winter coat is shed extremely rapidly, with huge sections peeling off at once, appearing as if sloppily shorn. The two humps on the back are composed of fat (not water as is sometimes thought). The face is typical of a camelid, being long and somewhat triangular, with a split upper lip. The long eyelashes, along with the sealable nostrils, help to keep out dust in the frequent sandstorms which occur in their natural range. The two broad toes on each foot have undivided soles and are able to spread widely as an adaptation to walking on sand. The feet are very tough, as befits an animal of extreme environments.

Natural habitat

These camels are migratory, and their habitat ranges from rocky mountain massifs to flat arid desert, (mostly the Gobi Desert), stony plains and sand dunes. Conditions are extremely harsh – vegetation is sparse, water sources are limited and temperatures are extreme. The coat of the Bactrian camel can withstand cold as low as −30 °C (−22 °F) in winter to 50 °C (122 °F) in summer.^[21] The camels' distribution is linked to the availability of water, with large groups congregating near rivers after rain or at the foot of the mountains, where water can be obtained from springs in the summer months, and in the form of snow during the winter.

Life history

Petroglyphs

Bactrian camels are exceptionally adept at withstanding wide variations in temperature, ranging from freezing cold to blistering heat. They have a remarkable ability to go without water for months at a time, but when water is available they may drink up to 57 liters at once. When well fed, the humps are plump and erect, but as resources decline, the humps shrink and lean to the side. When moving faster than a walking speed, they pace, by stepping forwards with both legs on the same side (as opposed to trotting, using alternate diagonals as done by most other quadrupeds). Speeds of up to 65 kilometres per hour (40 mph) have been recorded, but they rarely move this fast. Bactrian camels are also said to be good swimmers. The sense of sight is well developed and the sense of smell is extremely good. The lifespan of Bactrian camels is estimated at up to 50 years, more often 20 to 40 in captivity.

Diet

Bactrian camels are diurnal, sleeping in the open at night and foraging for food during the day. They are primarily herbivorous. With tough mouths that can withstand sharp objects such as thorns, they are able to eat plants that are dry, prickly, salty or bitter, and can ingest virtually any kind of vegetation. When other nutrient sources are not available, these camels may feed on carcasses, gnawing on bones, skin, or various different kinds of flesh. In more extreme conditions, they may eat any material they find, which has included rope, sandals, and even tents. Their ability to feed on a wide range of foods allows them to live in areas with sparse vegetation. The first time food is swallowed, it is not fully chewed. The partly masticated food (called cud) goes into the stomach and later is brought back up for further chewing.

Bactrian camels belong to a fairly small group of animals that regularly eat snow to provide their water needs. Animals living above the snowline may have to do this, as snow and ice can be the only forms of water during winter, and by doing so, their range is greatly enlarged. The latent heat of snow and ice is big compared with the heat capacity of water, forcing animals to eat only small amounts at a time.^[22]

Reproduction

Mother & calf

Bactrian camels are induced ovulators – they ovulate after insemination (insertion of semen into the vagina); the seminal plasma, not the spermatozoa, induces ovulation. Ovulation occurs in 87% of females after insemination: 66% ovulate within 36 hours and the rest by 48 hours (the same as natural mating). The least amount of semen required to elicit ovulation is about 1.0 ml.^[23]

Males during mating time are often quite violent and may bite, spit, or attempt to sit on other male camels. The age of sexual maturity varies, but is usually reached at 3–5 years. Gestation lasts around 13 months. One or occasionally two calves are produced, and the female can give birth to a new calf every other year. Young Bactrian camels are precocial, being able to stand and run shortly after birth, and are fairly large at an average birth weight of 36 kg (79 lb). They are nursed for about 1.5 years. The young calf stays with its mother for three to five years, until it reaches sexual maturity, and often helps raise subsequent generations for those years. Wild camels sometimes breed with domesticated or feral camels.

Genome

The Bactrian Camels Genome Sequencing and Analysis Consortium provides a C. bactrianus ferus genome using next generation sequencing.^[24]

Several effective population size studies have been carried out.^[25] They show several bottlenecks in both wild and domesticated Bactrians over the past 350,000 years.^[25]

Relationship to humans

Cotswold Wildlife Park

The Bactrian camel was domesticated circa ~4,500 BCE.^[26] The dromedary is believed to have been domesticated between 4000 BCE and 2000 BCE in Arabia. As pack animals, these ungulates are virtually unsurpassed, able to carry 170–250 kg (370–550 lb) at a rate of 47 kilometres (29 mi) per day, or 4 kilometres per hour (2.5 mph) over a period of four days.^[27] The species was a mainstay of transportation on the Silk Road.^[28] Furthermore, Bactrian camels are frequently ridden, especially in desertified areas. In ancient Sindh, for example, Bactrian camels of two humps were initially used by the rich for riding. The camel was later brought to other areas such as Balochistan and Iran for the same purpose.^[27]

From the tomb of Tang general Liu Tingxun

Bactrian camels have been the focus of artwork throughout history. For example, westerners from the Tarim Basin and elsewhere were depicted in numerous ceramic figurines of the Chinese Tang dynasty (618–907).

United States imports

Bactrian camels were imported to the U.S. several times in the mid- to late 1800s, both by the U.S. military and by merchants and miners, looking for pack animals sturdier and hardier than horses and mules. Although the camels met these needs, the United States Camel Corps was never considered much of a success. Having brought two shipments of fewer than 100 camels to the U.S., plans were made to import another 1,000, but the US Civil War interrupted this. Most surviving camels of these endeavors, both military and private, were merely turned loose to survive in the wild. As a result, small feral herds of Bactrian camels existed during the late 19th century in the southwest deserts of the United States.^[29]

Documentaries

• The Story of the Weeping Camel is a 2003 Mongolian documentary/story about a family of nomadic shepherds trying to get a white calf accepted by his mother, which rejected him after a difficult birth.

Military use

The Indian Army uses these camels to patrol in Ladakh. It was concluded that after carrying out trials and doing a comparative study with a single-humped camel brought from Rajasthan that the double-humped camel is better suited for the task at hand. Colonel Manoj Batra, a veterinary officer of the Indian Army, stated that the double-humped camel "are best suited for these conditions. They can carry loads of 170 kilograms (370 lb) at more than 17,000 feet (5,200 m) which is much more than the ponies that are being used as of now. They can survive without water for at least 72 hours."^[30]

Gallery

• 

  Riding in Nubra Valley, India

• 

  Mongolia

• 

  Chuya Steppe

• 

  Bactrian Camels in the Kyzyl Kum Desert

• 

  Farm in Central Mongolia

• 

  Farm in Vermont, US

• 

  Tallinn Zoo

Footnotes

See also

• Bactria
• Camel
• List of animals with humps

References

Retrieved from "https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Bactrian_camel&oldid=1158826913"

La baktria kamelo (Camelus bactrianus) el la ordo de parhufuloj kaj familio de kameledoj sin trovas en la regiono de Tarim-baseno de Ŝinĝjang ĝis Cajdam-baseno de Ĉinghaj de Ĉinio kaj oriente ĝis Mongolio. Ĝi kun du ĝiboj sur la dorso havas malgrandan kapon, longan kolon, longajn krurojn kaj parhufajn piedojn. La ĝiboj de la sovaĝa baktria kamelo estas malpli grandaj ol tiuj de la hejma, ĝia korpo longa, kaj ĝia hararo mallonga. La kamelo havas densajn okulharojn kaj la naztruoj havas valvon, pro tio ĝi taŭgas por vivi en dezertoj. Ĝi estas nomata boato de dezerto. Frue antaŭ 800 a. K. ĝi estis jam dresita.

La sovaĝaj kameloj vivas unuope, pare aŭ 4-6-ope. La kamelo estas varm-malvarm-eltena kaj povas ne trinki longan tempon. Sed unufoje ĝi povas trinki 57 litrojn da akvo. Ĝi manĝas preskaŭ ĉiujn vegetajojn kreskantajn en dezertoj kaj duonsekaj regionoj.

Kvankam la kamelo povas konservi akvon en la korpo, tamen ne tre multe. La ĝiboj estas konservujo de graso por ĝi. Kiam la kamelo bone sin nutras, iliaj ĝiboj estas rekte starantaj kaj rondaj. Sed kiam mankas al ili nutraĵoj, iliaj ĝiboj malleviĝas kvazaŭ malplena sako. La kameloj estas timemaj kaj moviĝas malrapide, sed en la pariĝa tempo ili fariĝas danĝeraj. Post kiam kamelino gravedas 370-440 tagojn, ĝi naskas unu idon, kiu maturiĝas post 3-4 jaroj.

La sovaĝa baktria kamelo estas la prapatro de la hejma kamelo. Ĝia nombro estas tre malgranda. En la pasinteco oni opiniis, ke ĝi jam neniiĝis en la tero. Sed en la 50-aj jaroj de la 20-a jarcento ĝi estis retrovita. Laŭdire, nur Ĉinio bredas unu sovaĝan kamelon en zoologia ĝardeno (1987). Tio plene montras rarecon de la sovaĝkamelo.

Vidu ankaŭ

• Mongolaj-manĉuraj herbejoj

El camello bactriano (Camelus bactrianus) es un gran ungulado doméstico nativo de las estepas de Asia Central. Tiene dos gibas en la espalda, tal y como sucede con el camello salvaje (Camelus ferus) en contraste con el dromedario (Camelus dromedarius) que cuenta con una sola giba. Su población de dos millones existe únicamente en la forma domesticada. Su nombre proviene de la antigua región histórica de Bactria.

Los camellos bactrianos son camellos domesticados que han servido como animales de carga en el centro de Asia desde la antigüedad. Con su tolerancia al frío, la sequía y las grandes altitudes, permitió el viaje de caravanas en la Ruta de la Seda. Los camellos bactrianos, son una especie separada del camello salvaje, que es la única especie de camello verdaderamente salvaje (en oposición a la asilvestrada) en el mundo.

Contenido

Taxonomía

El camello bactriano comparte el género Camelus con el dromedario (C. dromedarius) y el camello bactriano salvaje (C. ferus). El camello bactriano pertenece a la familia Camelidae. El antiguo filósofo griego Aristóteles fue el primero en describir la especie de Camelus: en su Historia de los Animales del siglo IV a. C. Identificó el camello árabe de una giba y el camello bactriano de dos gibas. El zoólogo sueco Carl Linnaeus le dio al camello bactriano su actual nombre binomial Camelus bactrianus en su publicación de 1758 Systema Naturae .

En 2007, Peng Cui (de la Academia de Ciencias de China) y sus colegas realizaron un estudio filogenético de las relaciones evolutivas entre las dos tribus de Camelidae: Camelini, que consta de las tres especies de Camelus (el estudio consideró al camello bactriano salvaje como una subespecie del camello bactriano) - y Lamini - que consiste en la alpaca (Vicugna pacos), el guanaco (Lama guanicoe), la llama (L. glama) y la vicuña (V. vicugna). El estudio reveló que las dos tribus habían divergido hace 25 millones de años (principios del Mioceno), notablemente antes de lo que se había estimado previamente de los fósiles de América del Norte. La especiación comenzó primero en Lamini cuando la alpaca comenzó a existir hace 10 millones de años. Casi dos millones de años después, el camello bactriano y el dromedario surgieron como dos especies independientes. Sin embargo, el registro fósil sugiere una divergencia mucho más reciente entre el camello bactriano y el dromedario porque a pesar de un registro fósil moderadamente rico de camélidos, ningún fósil que encaje dentro de esta divergencia es más antiguo que el Pleistoceno medio (aproximadamente 0,8 millones de años).

El camello bactriano y el dromedario a menudo se cruzan para producir descendencia fértil. Cuando los rangos de las dos especies se superponen, como en el norte de Punjab, Irán y Afganistán, las diferencias fenotípicas entre ellas tienden a disminuir como resultado del cruzamiento extenso entre ellas. La fertilidad de su híbrido ha dado lugar a especulaciones de que el camello bactriano y el dromedario deberían fusionarse en una sola especie con dos variedades. Sin embargo, un análisis de 1994 del gen mitocondrial del citocromo b reveló que las especies muestran una divergencia del 10,3% en sus secuencias.

Diferencias con los camellos bactrianos salvajes

El camello bactriano salvaje (Camelus ferus) fue descrito por primera vez por Nikolay Przhevalsky a fines del siglo XIX y ahora se ha establecido como una especie distinta del camello bactriano (Camelus bactrianus).

La opinión zoológica actual tiende a favorecer la idea de que C. bactrianus y C. dromedarius son descendientes de dos subespecies diferentes de C. ferus (Peters y von den Driesch 1997: 652) y no hay evidencia que sugiera que el rango original de C. Ferus incluyó aquellas partes de Asia Central e Irán donde se han encontrado algunos de los primeros restos bactrianos.

En particular, se ha descubierto que una población de camellos bactrianos salvajes vive dentro de una parte de la región de Gashun Gobi del desierto de Gobi. Esta población es distinta de los rebaños domesticados tanto en composición genética como en comportamiento. ^{[ cita requerida ]}

Hasta tres regiones en la composición genética son claramente diferentes de los camellos bactrianos, con hasta un 3% de diferencia en el código genético base. Sin embargo, con tan pocos camellos salvajes, lo que habría sido la diversidad genética natural dentro de una población no está claro. ^{[ cita requerida ]}

Otra diferencia es la capacidad de estos camellos salvajes para beber aguanieve de agua salada, aunque aún no se sabe con certeza si el camello puede extraer agua útil. Los camellos domesticados no pueden beber tanta agua salada.

Descripción

El camello bactriano es el mamífero más grande en su área de distribución nativa y es el camello vivo más grande. La altura del hombro es de 180 a 230 cm (5,9 a 7,5 pies), la longitud de la cabeza y el cuerpo es de 225 a 350 cm (7,38 a 11,48 pies) y la longitud de la cola es de 35 a 55 cm (14 a 22 pulgadas). En la parte superior de las gibas, la altura promedio es de 213 cm (6,99 pies). La masa corporal puede variar de 300 a 1 000 kg (660 a 2,200 lb), con los machos a menudo mucho más grandes y pesados que las hembras. Su largo pelaje lanoso varía en color de marrón oscuro a beige arenoso. Se produce una melena y una barba de pelo largo en el cuello y la garganta, con pelos que miden hasta 25 cm (9.8 pulgadas) de largo.

El abrigo de invierno peludo se desprende extremadamente rápido, con grandes secciones que se despegan a la vez, pareciendo descuidadas. Las dos gibas en la espalda están compuestas de grasa (no agua, como a veces se piensa). La cara es típica de un camélido, es larga y algo triangular, con un labio superior partido. Las pestañas largas, junto con las fosas nasales sellables, ayudan a evitar el polvo en las tormentas de arena frecuentes que ocurren en su área de distribución natural. Los dos dedos anchos en cada pie tienen suelas indivisas y pueden extenderse ampliamente como una adaptación para caminar sobre la arena. Los pies son muy duros, como corresponde a un animal de ambientes extremos.

Hábitat natural

Estos camellos son migratorios, y su hábitat abarca desde macizos de montañas rocosas hasta desiertos áridos, llanuras pedregosas y dunas de arena. Las condiciones son extremadamente duras: la vegetación es escasa, las fuentes de agua son limitadas y las temperaturas son extremas, que van desde −40 ° C en invierno a 40 ° C en verano. La distribución de los camellos está vinculada a la disponibilidad de agua, con grandes grupos que se congregan cerca de los ríos después de la lluvia o al pie de las montañas, donde se puede obtener agua de manantiales en los meses de verano y en forma de nieve durante el invierno.

Historia de vida

Los camellos bactrianos son excepcionalmente expertos en soportar grandes variaciones de temperatura, que van desde el frío helado hasta el calor abrasador. Tienen una capacidad notable de pasar meses sin agua, pero cuando hay agua disponible, pueden beber hasta 57 litros a la vez. Cuando están bien alimentadas, las gibas son gruesas y erectas, pero a medida que disminuyen los recursos, las gibas se encogen y se inclinan hacia un lado. Cuando se mueven más rápido que una velocidad de caminar, avanzan, dando un paso adelante con ambas piernas del mismo lado (en lugar de trotar, usando diagonales alternativas como lo hacen la mayoría de los otros cuadrúpedos). Se han registrado velocidades de hasta 65 kilómetros por hora (40 mph), pero rara vez se mueven tan rápido. También se dice que los camellos bactrianos son buenos nadadores. El sentido de la vista está bien desarrollado y el sentido del olfato es extremadamente bueno. La vida útil de los camellos bactrianos se estima en hasta 50 años, a menudo de 20 a 40 en cautiverio.

Dieta

Los camellos bactrianos son diurnos, duermen a la intemperie por la noche y buscan comida durante el día. Son principalmente herbívoros. Con bocas duras que pueden soportar objetos afilados como espinas, pueden comer plantas secas, espinosas, saladas o amargas y pueden ingerir prácticamente cualquier tipo de vegetación. Cuando otras fuentes de nutrientes no están disponibles, estos camellos pueden alimentarse de cadáveres, roer huesos, piel o varios tipos diferentes de carne. En condiciones más extremas, pueden comer cualquier material que encuentren, que incluye cuerda, sandalias e incluso carpas. Su capacidad para alimentarse de una amplia gama de alimentos les permite vivir en áreas con escasa vegetación. La primera vez que se traga la comida, no se mastica por completo. La comida parcialmente masticada (llamada cud) ingresa al estómago y luego se vuelve a subir para masticarla más.

Los camellos bactrianos pertenecen a un grupo bastante pequeño de animales que regularmente comen nieve para satisfacer sus necesidades de agua. Los animales que viven por encima de la línea de nieve pueden tener que hacer esto, ya que la nieve y el hielo pueden ser las únicas formas de agua durante el invierno, y al hacerlo, su alcance se amplía considerablemente. El calor latente de la nieve y el hielo es grande en comparación con la capacidad calorífica del agua, lo que obliga a los animales a comer solo pequeñas cantidades a la vez.

Reproducción

Los camellos bactrianos son ovuladores inducidos: ovulan después de la inseminación (inserción de semen en la vagina). El plasma seminal, no los espermatozoides, induce la ovulación. La ovulación ocurre en el 87% de las hembras después de la inseminación: el 66% ovula dentro de las 36 horas y el resto a las 48 horas (lo mismo que el apareamiento natural). La menor cantidad de semen requerida para provocar la ovulación es de aproximadamente 1,0 ml.

Los machos durante el tiempo de apareamiento a menudo son bastante violentos y pueden morder, escupir o intentar sentarse en otros camellos machos. La edad de madurez sexual varía, pero generalmente se alcanza a los 3 a 5 años. La gestación dura alrededor de 13 meses. Se producen una u ocasionalmente dos crías y la hembra puede dar a luz un nueva cada dos años. Los jóvenes camellos bactrianos son precociales, pueden pararse y correr poco después del nacimiento y son bastante grandes con un peso promedio al nacer de 36 kg (79 lb). Son amamantados durante aproximadamente 1,5 años. El camello joven permanece con su madre durante tres a cinco años, hasta que alcanza la madurez sexual, y a menudo sirve para ayudar a criar a las generaciones posteriores durante esos años. Los camellos salvajes a veces se reproducen con camellos domesticados o salvajes.

Relación con los humanos

Se cree que el camello bactriano fue domesticado (independiente del dromedario) en algún momento antes del 2 500 a. C. en el noreste de Afganistán o en el sudoeste de Turquestán. Se cree que el camello dromedario fue domesticado entre 4 000 a. C. y 2 000 a. C. en Arabia. Como animales de carga, estos ungulados son prácticamente insuperables, capaces de transportar 170–250 kg (370–550 lb) a una velocidad de 47 km (30 millas) por día, o 4 km/h (2,6 mph) durante un período de cuatro días. Además, los camellos bactrianos se montan con frecuencia, especialmente en áreas desertificadas. En la antigua Sindh, por ejemplo, los camellos bactrianos de dos gibas fueron utilizados inicialmente por los ricos para montar. Posteriormente, el camello fue llevado a otras áreas como Baluchistán e Irán con el mismo propósito.

Los camellos bactrianos han sido el foco de las obras de arte a lo largo de la historia. Por ejemplo, los extranjeros occidentales de la cuenca del Tarim y otros lugares fueron representados en numerosas figuras de cerámica de la dinastía china Tang (618-907).

Importaciones de Estados Unidos

Los camellos bactrianos fueron importados a los EE. UU. Varias veces a mediados y fines del siglo XIX, tanto por el ejército estadounidense como por comerciantes y mineros, en busca de animales de carga más resistentes que los caballos y las mulas. Aunque los camellos cubrieron estas necesidades, el Cuerpo de Camellos de los Estados Unidos nunca fue considerado un gran éxito. Habiendo traído dos envíos de menos de 100 camellos a los EE. UU., se hicieron planes para importar otros 1,000, pero la Guerra Civil de EE. UU . interrumpió esto. La mayoría de los camellos sobrevivientes de estos esfuerzos, tanto militares como privados, simplemente se soltaron para sobrevivir en la naturaleza. Como resultado, a finales del siglo XIX existían pequeñas manadas salvajes de camellos bactrianos en los desiertos del sudoeste de los Estados Unidos .

Documentales

• La historia del camello llorón es un documental / historia mongol de 2003 sobre una familia de pastores nómadas que intentan que su madre acepte un ternero blanco, que lo rechazó después de un parto difícil.

Población

Pareja de camellos bactrianos en el zoológico de Praga

Véase también

• Anexo:Especies de Artiodactyla

Referencias

Kaksküürkaamel ehk baktrian

Kaksküürkaamel Tallinna loomaaias

Kaksküürkaamel ehk baktrian (Camelus bactrianus) on kaamellaste sugukonda kaameli perekonda kuuluv loomaliik. Kaksküürkaamel pärineb Kesk-Aasia steppidest ning teda leidub tänapäeval üksnes kodustatuna. Ta on üks kahest kahe küüruga kaameliliigist. Teine, ulukkaamel (Camelus ferus), on vabas looduses elav kahe küüruga kaameliliik. Küürudes on talletatud rasvavarud, mida söögi- ja joogipuudusel kasutatakse. Kaksküürkaameli arvukus on ligikaudu 2 miljonit isendit^[1]. Mõned autorid, eelkõige Rahvusvaheline Looduskaitseliit (IUCN) kasutab liiginime Camelus ferus metskaameli ning liiginime Camelus bactrianus kodustatud kaksküürkaameli kohta^[2]. Liiginime epiteet "bactrianus" tuleneb ajaloolisest kohanimest Baktria.^[3]

Taksonoomia

Kaksküürkaamel kuulub kaameli perekonda koos dromedari (C. dromedarius) ja ulukkaameliga (C. ferus). Kaamelid kuuluvad sugukonda kaamellased (Camelidae).^[4][5] Vana-Kreeka filosoof Aristoteles (4. sajandil eKr) oli esimene, kes kirjeldas perekonda kaamel. Ta nimetas oma kirjutises "Loomade ajalugu" kaks liiki: ühe küüruga Aasia kaamel ja kahe küüruga Baktria kaamel.^[6][7] Baktrianile ehk kaksküürkaamelile andis liiginime Camelus bactrianus rootsi zooloog Carl von Linné raamatus "Systema Naturae" 1758. aastal.^[8]

2007. aastal viis Peng Ciu kolleegidega läbi fülogeneetilise uuringu selgitamaks evolutsioonilisi sisemeid kahe kaamellaste triibuse: Camelini – sisaldab kolme kaameliliiki (uuringus käsitleti ulukkaamelit kaksküürkaameli alamliigina) ja Lamini – kätkeb endas liike alpaka (Vicugna pacos), guanako (L. guanicoe), laama (L. glama) ja vikunja (L. vicugna). Uuringust selgus, et need kaks triibust on üksteisest lahknenud 25 miljoni aasta eest Miotseenis, märkimisväärselt varem kui esmalt Põhja-Ameerika fossiile uurides pakuti. Määramine algas Lamini rühmast, kus alpaka eksisteerimise alguseks määrati 10 miljonit aastat tagasi (Pleistotseeni lõppu). Ligikaudu kaks miljonit aastat hiljem lahknesid kaksküürkaamel ja üksküürkaamel kui erinevad liigid.^[9]

Kaksküürkaamel ja üksküürkaamel annavad tihti viljakaid hübriide. Paikades, kus nende levilad kattuvad, näiteks Panžabis, Iraanis ja Afganistanis, fenotüübiline erinevus nende kahe liigi vahel väheneb. Hübriidsete loomade viljakus on andnud alust spekulatsioonidele, et tegemist on ühe ja sama liigiga, millel on kaks varieteeti ehk teisendit.^[10] Ent 1994. aastal läbi viidud uuringus selgus, et mitokondriaalse tsütokroomi-b geeni järjestuste vahel on siiski 10,3% erinevus.^[11]

Ulukkaameli ja kaksküürkaameli erinevused

Ulukkaamelit (Camelus ferus) kirjeldas esmakordselt Nikolai Prževalski 19. sajandi lõpus. Tänaseks on ulukkaamel eraldatud kaksküürkaamelist (Camelus bactrianus) kui eraldiseisev liik – ulukkaamel (Camelus ferus). ^[12]

Zooloogide arvamus täna on, et kaksküürkaamel ja üksküürkaamel on kahe erineva ulukkaameli alamliigi järeltulijad (Peters and von den Driesch 1997: 652). Lisaks pole tõendatud ulukkaameli levila ulatust Kesk-Aasiasse ja Iraani, kust on leitud esimeste kaksküürkaamelite jäänuseid.^[13]

Nimelt on leitud ulukkaamelite populatsioone Gobi kõrbe Gashun Gobi regioonist. See populatsioon erineb kodustatud kaksküürkaamelitest nii geneetika^[14] kui ka käitumuslike mustrite poolest.

Vähemalt kolme geeni järjestused on kaksküürkaamelitel märkimisväärselt erinevad. Samas pole populatsiooni väiksuse tõttu teada, milline peaks olema normaalne geneetiline varieeruvus kaamelipopulatsiooni sees.

Veel iseloomustab ulukkaameleid võime juua soolast merevett, kuigi pole teada, kas kaamelid saavad sealt kätte vajaliku vaba vee. Kodustatud kaksküürkaamelid aga merevett juua ei suuda.^[15]

Välimus ja kehaehitus

Kaameli jalad

Kaksküürkaamel on oma loodusku levila ulatuses suurim imetaja ja suurim tänapäeval elav kaamel. Õlakõrgus on 180–230 cm, pea ja kehapikkus on 225–350 cm, saba pikkus 35–55 cm. Küüru kohalt mõõdetuna on kaameli keskmiseks kõrguseks 213 cm. Kehamass varieerub 300 kg 1000 kg-ni, kusjuures isased on alati suuremad kui emasloomad.^[16][17] Pika karva värv varieerub tumepruunist liivhallini. Pikemad karvad, mis võivad olla kuni 25 cm pikkused asetsevad lõual, lakana peal ja kaelal. Tokerdunud talvekarv aetakse maha väga kiiresti, enamasti suurte laikudena andes kaamelile lohakalt pöetud looma välimuse. Kaks küüru seljal koosnevad enamikus rasvast (mitte veest, nagu arvatakse). Nägu on kaamelile omane, olles pikk ja mõnevõrra kolmnurkne. Ülahuul on lahtine. Ripsmed on pikad, ninasõõrmed suletavad, see kõik aitab hoida looma limaskesti liivavabana tihedates liivatormides, mis loodusliku levila piires on tavalised. Igal jalal on kaks laia varvast, mille all on lai padjandi moodi tald. Liival käies on kaamelil võimalik varbad liiva sisse vajumise vältimiseks laiali ajada. Sellised jalad on ideaalsed karmis keskkonnas liikumiseks.

Elukeskkond

Kaksküürkaamelid on liikuva eluviisiga. Nende elupaik varieerub kivistest mägesest, kõrbete, kiviste tasandike ja liivadüünideni. Tingimused on väga karmid – taimestikku on vähe, vett leidub üksikutes kohtades, temperatuurid on ekstreemsed, olles −40 °C talvel ja +40 °C suvel. Kaamelite jagunemine on seotud vee saadavusega, suuremad kaamelirühmad kogunevad pärast vihma jõgede äärde või mäejalamile, kust vett saab suvekuudel allikatest. Talvel kasutatakse vee allikana lund.

Käitumine

Toitumine

Paljunemine

Kaksküürkaamelitel esineb esilekutsutud ovulatsioon – nad ovuleerivad pärast seemnevedeliku sattumist tuppe kunstliku seemendamise järel; seemnevedelik initsieerib munaraku vallandumise munasarjast, mitte seemnerakk ise. Ovulatsioon ilmneb 87% emasloomadest kohe pärast seemendamist, 66% 36 tunni jooksul ja ülejäänuil 48 tunni jooksul nagu loomuliku paaritumise korral tavaline oleks. Vähim seemnevedeliku kogus ovulatsiooni vallandumiseks on umbes 1,0 ml.^[18] Paaritumine toimub sügisel. Isasloomad on sel perioodil üsna vägivaldsed ning võivad hammustada, sülitada või istuda teiste isaste kaamelite peale. Suguline küpsus saabub eri loomadel erinevalt, tavaliselt 3–5 aasta vanuselt. Tiinus kestab umbes 13 kuud, enamik vasikaid sünnib vahemikus märtsist aprilli lõpuni. Tavaliselt sünnib üks, harva kaks vasikat, emasloom poegib üle aasta. Vastsündinud kaamelid suudavad üsna pea jalgadel seista ning joosta väiksemaid vahemaid. Lisaks on nad võrdlemisi suured, kaalused keskmiselt 36 kg. Neid imetatakse 1,5 aastat. Vasikad jäävad ema juurde 3–5 aastaks ehk kuni suguküpsuse saavutamiseni, seni aitavad noored loomad kasvatada oma õdesid-vendi. Aeg-ajalt paarituvad metsikud kaamelid ka kodustatud kaamelitega.

Viited

Gamelua Camelus generoko bi espezieetako bat da dromedarioarekin batera. Bere Sailkapen Zientifikoa Camelus bactrianus da. Gaur egun 1,4 milioi gamelu domestikatu daude, baina era basatian bizi direnak 950 baino ez direla kalkulatzen da eta, beraz, desagertze arriskuan dago.

2 metrotik gora neurtzen dute eta 725 kilogramoko pisua dute. Belarjaleak dira eta aldi bakar batean 120 litro ur edateko gai dira.

Basamortuan bizitzeko oso ondo egokituak daude, bai uraren beharrak direla eta bai eta euren morfologia dela eta. Dromedarioarekin alderatuta, bi konkor ditu eta geldoago mugitzen da.

Etxekotutako gameluez gain, Asiako erdialdean badaude basatiak diren gameluak ere.

Lama eta Vicugna generoekin batera Camelidae familiako ordezkari bakarrak dira.

Gamelu bat "pausoka" ibiltzen

Erreferentziak

Kanpo estekak

• Gamelu basatiak Gobiko basamortuan

Kaksikyttyräinen kameli eli varsinainen kameli^[3] tai lyhyesti vain kameli^[4] (Camelus bactrianus) on kamelien sukuun kuuluva kantojuhtana käytettävä sorkkaeläin.

Laji on suosittu kotieläin Aasiassa Vähästä-Aasiasta Kiinaan. Kaksikyttyräinen kameli voi kantaa jopa 250 kilogramman kuorman ja olla pari viikkoa juomatta. Kameleista saadaan lihaa, maitoa, nahkaa ja karvoja. Päällysvaatteiden materiaalina käytettävä kamelinkarva on eläimen hienoa ja pehmeää, hieman kiharaista ja vaaleanruskeaa aluskarvaa.^[5] Kamelin lantaa käytetään polttoaineena. Kaksikyttyräinen kameli on luonteeltaan dromedaaria säyseämpi.

Toisin kuin dromedaari, kaksikyttyräinen kameli ei siedä kovinkaan hyvin aavikoitten kuivuutta. Se viihtyykin parhaiten kylmillä aroilla.

Alalajit

Kaksikyttyräiset kamelit jaetaan kahteen alalajiin: alkuperäiset luonnonvaraiset yksilöt kuuluvat alalajiin Camelus bactrianus ferus ja kotieläiminä kasvatettavat kesyt yksilöt alalajiin Camelus bactrianus bactrianus.^[2] Luokittelusta ei kuitenkaan ole yksimielisyyttä, vaan eräät tutkijat pitävät näitä muotoja kahtena erillisenä lajina, Camelus ferus ja Camelus bactrianus.^[1]

Luonnonvaraisena, mahdollisesti villiintyneenä, kaksikyttyräisiä kameleita elää Aasian sisäosissa. Luonnonvaraisena elävää populaatiota (Camelus bactrianus ferus) pidetään äärimmäisen uhanalaisena.^[1] Erään vuonna 2002 tehdyn arvion mukaan Kiinan ja Mongolian aavikkoalueilla elää vain noin 950 villiä kamelia.^[6]

Kaksikyttyräistä kamelia kutsutaan kaksikyttyräiseksi erotuksena samaan sukuun kuuluvasta yksikyttyräisestä dromedaarista. Lajit voivat lisääntyä keskenään. F1-polven jälkeläinen iso ja voimakas yksikyttyräinen.^selvennä Sen voi risteyttää takaisin F2-polvessa.^[7]

Lähteet

• Otavan Iso Fokus, osa 3, s. 1596. Otava, 1975. ISBN 951-1-00051-9.

Viitteet

Aiheesta muualla

• BBC News 2001: 'New' camel lives on salty water (englanniksi)

Camelus bactrianus • Chameau à deux bosses, Chameau bactrien

Le chameau de Bactriane (Camelus bactrianus), appelé aussi chameau à deux bosses (par opposition au dromadaire ou chameau d'Arabie) ou simplement chameau, est une espèce d'artiodactyles de la famille des Camelidae. Il est natif des steppes et des régions arides de l'Asie centrale. L'épithète spécifique bactrianus évoque l'une des régions où les chameaux domestiques étaient autrefois communément élevés : la Bactriane. Sa femelle est dénommée la chamelle et le juvénile le chamelon. Ce mammifère ruminant diffère du dromadaire (encore appelé chameau d'Arabie) par ses deux bosses dorsales graisseuses (contre une chez le dromadaire), par son poids et sa taille plus élevés, et par une fourrure bien plus abondante. Le chameau et le dromadaire appartiennent tous deux au genre Camelus et peuvent produire des hybrides viables et fertiles.

La constitution du chameau de Bactriane est bien adaptée aux conditions d'un climat continental extrêmement sec, avec des étés chauds et secs et des hivers rigoureux et enneigés. Ses particularités physiologiques et anatomiques lui permettent de vivre pendant un temps exceptionnellement long sans eau, et il se contente d'une nourriture grossière et pauvre en éléments nutritifs. Le chameau s'adapte très bien aux hivers rudes grâce à sa laine très épaisse. Cependant, il est très sensible à l'humidité, et ne se rencontre que dans les zones où le climat est sec.

Le chameau est depuis longtemps un animal domestique important dans beaucoup de régions d'Asie. Il est prédominant dans les steppes et les régions semi-désertiques d'Asie centrale, de Mongolie, et sur certains territoires avoisinant la Russie et la Chine. La population mondiale de chameaux domestiques serait de 670 000 à 2 millions de têtes. Différentes races de chameaux domestiques ont été développées. Le chameau peut être utilisé comme bête de bât ou de trait, il constitue aussi une source de lait, de viande et de laine.

Contrairement au dromadaire, le chameau existe encore à l'état sauvage, bien qu'en nombre très restreint : il s'agit du chameau sauvage de Tartarie. Le chameau domestique diffère un peu du chameau sauvage, ce qui a amené certains scientifiques à en faire deux espèces distinctes, Camelus bactrianus et Camelus ferus. Si les recherches génétiques du début des années 2000 sont plutôt en faveur d'une séparation entre le chameau sauvage et le chameau domestique, le niveau de séparation des deux taxons reste encore à préciser et la question de l'origine du chameau domestique et de son lien avec le chameau sauvage actuel reste encore ouverte.

Dénomination

Le nom scientifique du chameau de Bactriane est composé d'un premier terme désignant le genre Camelus et qui signifie « chameau » en latin classique^[1] et de l'épithète spécifique bactrianus qui désigne en latin la région de Bactriane, d'où le chameau serait originaire^[2],[3]. Les noms vernaculaires en français (chameau de Bactriane et chameau à deux bosses) et en anglais (Bactrian Camel et Two-humped Camel)^[4] font référence à la Bactriane ou au fait que l'animal a deux bosses. Il en est de même en russe (двугобрый верблюд et бактриан^[5]), mais une dénomination différente existe aussi pour le chameau sauvage (хабтагай)^[5]. En allemand (Zweihöckriges Kamel) et en italien (Cammello a due gobbe et Cammello con due gobbi)^[4], la morphologie de l'animal semble avoir déterminé le nom vernaculaire.

La femelle du chameau de Bactriane est appelée la « chamelle », et leur petit le « chamelon »^[6].

Description

un chameau de Bactriane se présente.

Apparence

Pied antérieur d'un chameau de Bactriane.

L'apparence extérieure du chameau de Bactriane est bien connue, notamment du fait de ses deux bosses caractéristiques. Le chameau de Bactriane a un corps dense et arrondi, avec des pattes postérieures dépassant de sa silhouette. Au bout de jambes assez longues, ses larges pieds bifides terminés par des griffes reposent sur des coussinets adaptés à la marche dans le désert. Sa peau épaisse et dure au niveau des genoux et du torse le protège de la chaleur du désert une fois allongé. Son cou long et fortement courbé forme un « U » vers le bas, de sorte que sa tête se trouve au niveau de ses épaules. La queue est relativement courte par rapport au reste du corps, mesurant environ un demi-mètre^[2], et terminée par un pinceau de longs poils fins. Son pelage épais et dense, de poils longs d'en moyenne 7 cm, n'a pas une longueur uniforme : les poils sous le cou sont plus longs, de même que ceux au sommet des bosses, de la tête, sous le menton (d'une apparence semblable à une barbe) et sur la nuque. Cette fourrure épaisse et laineuse le protège du froid nocturne et de la chaleur du jour. Le chameau de Bactriane, comme le dromadaire (Camelus dromedarius), a une double rangée de longs cils denses^[7] qui, lorsque l'œil est fermé, forment une barrière hermétique à la poussière et au sable. Lorsqu'il est bien nourri, les bosses graisseuses du chameau se tiennent bien droites, mais après une diète, elles peuvent partiellement ou complètement basculer sur le côté (parfois d'un côté et de l'autre), ballotant lors du mouvement de l'animal^[2]. Les bosses dressées et denses permettent d'identifier que le chameau est bien nourri^[8]. Les lèvres charnues et extrêmement dures leur permettent de manger les plantes épineuses du désert. La lèvre supérieure, comme chez les autres camélidés, est fendue. Les oreilles, petites, de forme ronde et garnies de longs poils protecteurs, sont presque impossibles à distinguer à distance. L'occiput comporte deux glandes, particulièrement développées chez le mâle, dont les sécrétions noires, visqueuses et odorantes permettent à l'animal de marquer son territoire^[9]. Les naseaux, qui peuvent s'ouvrir et se refermer, sont particulièrement adaptés pour se protéger de la chaleur du désert et du sable.

Tête d'un chameau de Bactriane vue de face près du lac Karakul (Chine occidentale).

L'anatomie interne du chameau de Bactriane est similaire à celle des autres tylopodes, à savoir un estomac à trois poches séparées (abomasum, panse, réticulum) sans feuillet^[10]. Le cæcum est court. La femelle a quatre mamelles, à l'instar de la vache^[11].

Le cri du chameau de Bactriane (^Écouter) n'est pas très agréable à l'oreille humaine, rappelant un peu celui de l'Âne commun (Equus asinus). Lorsqu'il est chargé et qu'il doit se lever ou s'accroupir (baraquer^[12]), le chameau pousse souvent un cri^[9]. Le chameau pousse un cri particulier lors des phases de rut (il blatère^[13]).

Lorsqu'il est irrité, il est susceptible de cracher, comme le dromadaire, sauf qu'il ne rejette pas de la salive mais des sucs de rumination^[14].

Corpulence

Chameau de Bactriane au zoo de Cincinnati. Les bosses dressées sont un indicateur que l'animal est bien nourri.

Le chameau de Bactriane est un animal imposant. Sa taille au garrot atteint 2 mètres, voire jusqu'à 230 cm^[15], et sa taille, bosse incluse, est encore plus haute, jusqu'à 270 cm^[16]. Le creux entre les deux bosses se trouve souvent à une hauteur supérieure à 1,7 m^[16], c'est pourquoi il faut faire s'accroupir le chameau pour pouvoir le chevaucher. La distance entre les bosses est de 30 cm^[16], ce qui laisse suffisamment de place pour un cavalier.

Le mâle adulte pèse en moyenne entre 450 et 500 kg^[7], mais souvent sensiblement plus, des spécimens de 690 kg^[15] ayant été recensés. Les chameaux élevés en Transbaïkalie ont une masse d'en moyenne 740 kg^[17]. La femelle est moins massive, pesant en moyenne moins de 450 kg^[18]. Une grande disparité existe entre les races, certains mâles d'élevage bien nourris ayant atteint 1 000 kg^[2] ; les individus de la race de Kalmoukie sont les plus massifs (entre 800 et 1 000 kg pour les mâles, 650 et 800 kg pour les femelles^[19]). Le chameau atteint sa taille définitive au bout de 7 ans^[20]. Le poids du chameau varie en fonction du dernier moment où il a bu : en cas de diète prolongée, il utilise les réserves contenues dans ses bosses (permettant de stocker jusqu'à 23 kg de réserves), et peut perdre jusqu'à 100 kg sans mourir^[21].

Il est phytophage, mange de l'herbe, des feuilles et des graines, et est capable d'ingurgiter 120 litres d'eau en quelques minutes^[22].

Pelage

La robe du chameau domestique est très variable, le plus souvent brune, mais il existe d'autres nuances : gris, noir, blanc et même crème^[23] (la laine de cette couleur est plus chère que les autres^[24]). Les chameaux de couleur claire, en revanche, sont beaucoup plus rares ; chez les chameaux de Transbaïkalie, les spécimens marron dominent (78,6 %), les jaunes et jaune clair représentent 18,6 %, et les blancs 2,8 %^[17].

La laine du chameau de Bactriane est beaucoup plus longue et drue que celle du dromadaire ; c'est l'une des caractéristiques qui permettent au chameau de vivre dans le froid intense, qui dans certaines parties de son habitat peut atteindre −40 °C ou plus froid encore^[25]. La laine sous le cou et au sommet des bosses peut être longue de 30 cm et plus, et sur les autres parties du corps, elle est également assez longue, en moyenne de 7 cm^[23]. La structure de la laine du chameau est remarquable : les poils sont creux à l'intérieur, ce qui contribue à la faible conductivité thermique du pelage^[26]. De plus, autour de chaque poil poussent de minces cheveux qui aident la robe à retenir l'air, de sorte que, quelle que soit la densité du pelage, il reste toujours beaucoup d'air, ce qui contribue à baisser la conductivité thermique^[27],[25].

• 

  Pelage d'été au Cotswold Wildlife Park (en).

• 

  Pelage d'hiver au zoo de Milwaukee.

• 

  Période de mue au parc animalier de La Barben.

Le pelage du chameau de Bactriane devient spécialement long en automne, et il est déjà bien couvert quand arrive l'hiver. Puis, il change rapidement sa longue laine d'hiver contre un pelage court aux premiers temps chauds (mars - avril)^[28]. Ce processus s'accompagne de la chute de grosses pelotes de laine de différentes parties de son corps. Durant cette période de mue, le chameau a un aspect lépreux et peu propre.

Adaptation aux conditions difficiles

Les deux bosses d'un chameau de Bactriane.

La constitution spécifique du chameau de Bactriane lui donne des capacités d'adaptation hors du commun aux biotopes pauvres en eau et en nourriture. Il peut supporter la privation d'eau à un point qui serait désastreux pour tout autre mammifère, capable de survivre à une perte de 40 % de son eau alors que les autres animaux à sang chaud meurent après une perte de 20 % de leur eau^[29],[30]. Les reins du chameau peuvent absorber une partie importante de l'eau des urines et la rendre à l'organisme^[31]. Ses érythrocytes ont une forme ovale (les autres mammifères ont des globules de forme ronde)^[32], qui permettent au sang de conserver une fluidité normale même en cas d'épaississement, parce que les globules minces continuent de passer sans entrave à travers les capillaires. De plus, les érythrocytes du chameau ont la capacité d'accumuler des fluides jusqu'à augmenter de 2,5 fois leur volume^[33]. Le fumier du chameau de Bactriane est plus concentré que celui du gros bétail, il contient entre 6 et 7 fois moins d'eau et consiste en un mélange de fibres végétales grossières presque sèches (les crottes de chameau bien formées se présentent sous la forme de boulettes allongées de 4 × 2 × 2 cm^[16]) ; le chameau a la capacité de réduire le taux d'humidité de ses excréments à 45 % de leur teneur normale^[31]. L'urine peut également être extrêmement concentrée^[31]. Après une privation d'eau de plusieurs jours, le chameau peut être considérablement amaigri, n'ayant plus que la peau sur les os. Cependant, une fois qu'il a à nouveau accès à l'eau, il récupère à vue d’œil : il est capable de boire une douzaine de seaux d'eau d'une traite, et retrouve son aspect normal dans la demi-heure qui suit^[16].

Excréments d'un chameau de Bactriane.

Sa constitution extérieure lui permet aussi d'économiser au maximum les ressources en eau de son organisme. La dissipation d'eau par les naseaux est minime grâce à sa capacité à les fermer, ne les ouvrant que pour inspirer ou expirer. La capacité de thermorégulation du chameau est bien connue. À la différence des autres mammifères, le chameau ne commence à transpirer que si la température de son corps atteint 41 °C (au-delà, sa vie est en danger)^[34]. Lors des nuits froides, sa température corporelle peut descendre à 34 °C^[16].

La graisse contenue dans les bosses ne se désagrège pas dans l'eau, comme on le pensait autrefois, mais joue un rôle de réserve de nourriture pour l'organisme. Elle sert également pour l'isolation thermique du corps du chameau, s'accumulant avant tout sur l'échine, qui est la partie la plus exposée au soleil. Si la graisse était également répartie sur le corps, elle gênerait la régulation thermique de l'organisme^[35]. À elles deux, les bosses peuvent représenter une masse de graisse allant jusqu'à 150 kg^[20].

Taxinomie

Alpaga

Vigogne

Lama

Guanaco

Dromadaire

Chameau de Bactriane

Chameau sauvage de Tartarie

Certaines sources considèrent que le chameau n'a pas de sous-espèce^[28], mais d'autres estiment que les différences entre le chameau domestique et le chameau sauvage sont suffisantes pour les séparer en sous-espèces distinctes^[38]. Le génome du chameau sauvage diffère considérablement de celui du chameau domestique^[39] (les chercheurs européens évoquent une variation de 1,9 % de l'ADN^[40]), et de nombreux chercheurs considèrent que le chameau sauvage est une espèce à part entière, désignée sous le nom de Camelus ferus^[38]. C'est sous ce nom que le chameau sauvage a été inscrit sur la liste rouge de l'UICN^[41].

En effet, en 2007, une étude de l'ADNmt du chameau sauvage a conduit à le considérer comme une sous-espèce du chameau de Bactriane, nommée Camelus bactrianus ferus^[36] ; cette étude a aussi montré que les chameaux et les lamas ont le même ancêtre commun, estimé à il y a 25 millions d'années, soit bien avant que ce que donnait l'analyse des fossiles^[36]. Une étude génétique publiée en 2009 a finalement mis en évidence que le chameau sauvage et le chameau domestique, bien que génétiquement apparentés, constituent deux sous-espèces distinctes^[42]. Cette étude tend à considérer que le chameau de Bactriane et le chameau sauvage sont des espèces distinctes, qui se seraient séparées il y a 700 000 ans ; le chameau domestique ne descendrait pas du chameau sauvage actuel, mais d'une autre espèce de chameaux de Bactriane sauvages, qui n'a pas reçu de nom scientifique différent^[43] et est aujourd'hui disparue^[37].

Mode de vie et comportement

Mode de vie

Vie en troupeau

Troupeau de chameaux dans le désert de Gobi.

chameau allant à l'amble, animation de 1887.

Le chameau vit habituellement en troupeau de 5 à 20 têtes (parfois jusqu'à 30^[2]) composé principalement de femelles et de petits ; le chef est le mâle dominant^[7]. Des jeunes mâles sexuellement matures peuvent parfois être conservés au sein des troupeaux, mais cela n'arrive jamais pendant la période de rut^[44],[45]. Il peut vivre jusqu'à 40 ans^[2].

Le chameau est actif pendant le jour ; pendant la nuit, il dort ou est moins actif^[28], occupé à ruminer. Pendant les tempêtes, le chameau peut rester allongé immobile pendant quelques jours. Par temps de pluie, il essaye de s'abriter sous des arbrisseaux ou dans des ravins, et par forte chaleur, il marche volontiers en haletant et en s'éventant de sa queue pour faire chuter la température de son corps^[46].

Le chameau domestique a tendance à être « lâche, stupide et apathique », comme le caractérisait Prjevalski^[47] ; confirmant ces défauts, Brehm ajoute qu'il est obstiné et peut faire preuve de méchanceté, mais qu'il est sensible à la musique^[9]. Cependant, d'autres sources considèrent que ces défauts sont dus au comportement du chamelier, et que le chameau est en réalité intelligent, doux et fidèle^[48]. Il est capable en circonstances extrêmes de courir jusqu'à 65 km/h sur de courtes périodes. Le chameau va à l'amble, c'est-à-dire qu'il marche par bipèdes latéraux, en déplaçant alternativement ses membres antérieur et postérieur droits, puis ses membres antérieur et postérieur gauches^[2].

Marronnage

Des cas de marronnage (retour à l'état sauvage) du chameau de Bactriane ont été rapportés ; de retour à l'état sauvage, le chameau adopte une structure sociale similaire à celle observée chez le chameau sauvage de Tartarie, se regroupant en troupeaux de 5 à 20 individus constitué d'un mâle dominant, de femelles et de jeunes, les autres mâles étant exclus et vivant seuls^[49].

Alimentation

Buissons de Saxaoul dans le désert de Gobi, nourriture typique du chameau.

Le chameau est herbivore et, à l'instar du dromadaire, peut s'alimenter des nourritures les plus grossières et les moins nutritives. Il est capable de manger des plantes pourvues de telles épines qu'aucun autre animal ne peut les manger^[50]. L'alimentation du chameau comporte 33 types de plantes parmi les 50 de la flore désertique du Kazakhstan^[46]. Les principales plantes consommées par le chameau dans les pâturages naturels du Kazakhstan sont la stippe, la fétuque, la Folle avoine (Avena fatua), l'armoise, et en zone désertique, le Saxaoul (Haloxylon ammodendron) et les tamaris^[51].

Quand il n'y a pas d'autre source de nourriture, les chameaux peuvent manger des os ou de la peau d'animaux ainsi que des préparations à partir d'os et de peau^[7], et même du poisson^[13].

Au contraire du chameau sauvage^[52],[53], le chameau domestique ne peut pas boire de l'eau salée^[39]. Le besoin en sel du chameau est très élevé, c'est pourquoi il est recommandé de fournir aux chameaux domestiques des blocs de sel^[54]. Les camélidés, et en particulier le chameau, sont connus pour leur capacité à boire de grandes quantités d'eau en une seule fois ; en cas de déshydratation importante, le chameau de Bactriane est capable de boire plus de 100 litres d'eau en une fois^[55].

Le chameau de Bactriane est capable de supporter la privation de nourriture sur une longue durée. Il est tellement adapté à une nourriture pauvre que, pour la santé du chameau domestique, la sous-alimentation permanente peut s'avérer meilleure qu'une alimentation complète^[54]. Le chameau n'est pas très regardant sur sa nourriture, ce qui facilite l'élevage des chameaux domestiques en conditions difficiles. Au sujet de la nourriture du chameau, Mikhail Ivanin (ru) écrit^[56] :

« [...] leur nourriture principale est faite d'herbes rustiques ; mais la composition de l'alimentation des chameaux domestiques peut contenir du foin, de la farine, de l'avoine, etc. Le chameau s'habitue à tout type de nourriture ; un de mes chameaux mangeait de la soupe, des biscuits, du sarrasin ; pour l'entretien du chameau, il faut chaque jour 30 livres de foin, et pour le dromadaire 20 livres. »

S'il est bien nourri, le chameau commence à engraisser, spécialement en automne^[57],[58]. Mais le chameau souffre plus en hiver que le cheval de la profondeur de la neige et surtout de la glace, qu'il ne peut pas percer pour atteindre les plantes qui sont dessous, étant dépourvu de sabot. C'est pourquoi les peuples nomades, notamment les Kazakhs, envoyaient paître leur bétail en hiver par vagues : d'abord les chevaux, qui grattaient la neige et la glace, puis les chameaux et les vaches, qui se contentaient de ce qu'avaient laissé les chevaux, et enfin les moutons^[59].

Reproduction

Le mâle comme la femelle devient sexuellement mature entre 3 et 5 ans^[7]. Les mâles sont en moyenne matures un peu plus tard que les femelles, parfois à 6 ans^[15],[60]. Quoi qu'il en soit, les premiers signes de dimorphisme sexuel chez le mâle apparaissent à partir de 3 ans^[17].

Chez le chameau, le rut arrive en automne. Pendant cette période, le mâle se révèle très agressif. Il s'attaque aux autres mâles et tente même de s'accoupler avec eux, pousse constamment des cris bruyants et bave beaucoup. Il pousse des cris semblables au braiement et à des sifflements aigus tout en faisant sortir de sa bouche la peau de son palais pour intimider ses concurrents^[61]. Pendant le rut, le mâle dominant rassemble les femelles et ne les laisse pas se disperser. Dans cet état, le chameau mâle peut être dangereux pour l'homme et les animaux^[7],[62]. Dès l'apparition des signes de rut, les chameaux mâles sont souvent mis attachés ou isolés. En Mongolie, où les chameaux paissent souvent en liberté, on met sur le cou des mâles en rut un brassard rouge pour avertir les passants^[62]. Les mâles qui ne sont pas considérés comme aptes à la reproduction, ou destinés uniquement au labeur, sont habituellement castrés^[56],[63]. Il n'est pas recommandé de s'approcher sans précaution d'un chameau mâle non castré en période de rut, et le faire travailler peut s'avérer extrêmement difficile^[63]. Les mâles en rut se livrent fréquemment à des combats violents au cours desquels ils pressent leur adversaire au cou et essayent de le mettre au sol. Plus rarement, ils mordent leur adversaire (habituellement derrière la tête^[47]) ou le frappent avec leurs pattes ; il y a alors un grand risque que l'opposant reçoive une blessure grave, pouvant mener jusqu'à la mort. Dans les troupeaux de chameaux domestiques, seule l'intervention du berger peut sauver le chameau le plus faible. Il arrive que des chameaux sauvages attaquent un troupeau de chameaux domestiques, tuent les mâles et emportent les femelles^[53], c'est pourquoi les bergers mongols du Gobi Trans-Altaï déplacent leurs troupeaux de chameaux dans les montagnes à distance du désert pour les protéger des chameaux sauvages^[62].

chameau de Bactriane et son petit au Blair Drummond Safari Park (en).

Pendant le rut, les mâles utilisent leurs glandes du cou pour marqueur leur territoire, frottant leur nuque contre des pierres ou par terre^[46]. Ils aspergent aussi leurs pattes arrière et leur dos de leur propre urine en s'aidant de leur queue^[64]. La femelle fait de même. La femelle exprime qu'elle est prête à l'accouplement en fléchissant les genoux et en s'étendant devant le mâle (en décubitus^[65]). Immédiatement après le coït, qui dure 15 minutes en moyenne^[65], le mâle se met en quête d'autres femelles^[64] ; un mâle suffit pour saillir entre 30 et 50 chamelles, voire jusqu'à 70^[65]. La chamelle présente une ovulation induite, c'est-à-dire que l'ovulation est provoquée par la présence de semence dans le vagin. C'est le sperme, et non les spermatozoïdes, qui déclenche l'ovulation. La quantité minimale requise de semence pour déclencher l'ovulation est d'environ 1,0 ml^[66],[65].

La femelle peut mettre bas tous les deux ans. Elle donne naissance à un chamelon, parfois deux, mais très souvent la gestation de deux chamelons finit par une fausse couche^[67]. La gestation de la chamelle dure 13 mois^[7],[68], des délais de 360 à 440 jours^[67],[65] sont aussi indiqués. Les chamelons naissent au printemps, le pic de naissances se situant entre mars et avril^[7]. La chamelle peut mettre bas debout comme accroupie^[69]. La mise bas dure cinq heures^[65]. Le chamelon pèse à la naissance environ 36 kg (selon d'autres sources, en moyenne 45 kg^[70]) pour une taille au garrot d'environ 90 cm^[71]. Il est capable au bout de deux heures de suivre sa mère^[7]. L'allaitement peut durer jusqu'à un an et demi, voire deux ans^[72], mais l'allaitement exclusif ne dure que 6 mois^[70] ; on considère que le chameau peut être sevré à partir de 4 mois, mais dans la pratique, on laisse l'allaitement durer jusqu'à un an^[72]. Une particularité anatomique de la chamelle est que ses cornes utérines^[65] sont de longueurs différentes (la corne de droite est habituellement plus courte que celle de gauche de 8 à 14 cm), ce qui rend souvent difficile le diagnostic de la grossesse. Un gros fœtus, pouvant parfois peser 60 kg, ou un fœtus mal placé (notamment à cause de ses longues pattes) est souvent la cause de difficultés pendant la mise bas. Dans de telles conditions, il est parfois préférable d'intervenir (on cite des cas où quatre hommes tirant sur des cordes ont été nécessaires pour extirper un chamelon)^[70]. Le chamelon est nettement plus petit que le bébé dromadaire, qui pèse environ 100 kg à la naissance^[67].