Ang Squamata o Mga reptilyang may kaliskis ang pinakamalaking kamakailang order ng mga reptilya na kinabibilangan ng mga butiki at ahas. Ang mga kasapi nito ay itinatangi sa mga balat nito na may mga masungay na kaliskis o mga kalasag. Ang mga ito ay nag-aangkin ng magagalaw na mga butong kwadrata na gumagawa ritong posibleng mapagalaw ang itaas na panga relatibo sa kaha ng utak. Ito ay partikular na makikita sa mga ahas na labis na malawak na makapagbubukas ng mga bibig nito upang maipasok ang isang malaking sinisilang mga hayop nito.
Ang Squamata ay isang monopiletikong kapatid na pangkat ng tuatara. Ang magkasamang squamata at tuatara ay isang kapatid na pangkat ng mga buwaya at ibon na mga umiiral na arkosauro. Ang mga fossil ng squamata ay unang lumitaw sa panahong Gitnang Jurassic ngunit ang piloheniyang mitokondriyal ay nagmumungkahi na ang mga ito ay nag-ebolb sa panahong Permian. Mula sa datos na morpolohikal, ang mga butiking iguanid ay pinaniniwalaang nag-diberhente sa ibang mga squamata ng napaka-aga ngunit ang kamakailang mga piloheniyang molekular mula sa mitokondriyal na DNA at nukleyar na DNA ay hindi sumusuporta sa maagang diberhensiyang ito. [1] Dahil ang mga ahas ay may mas mabilis na orasang molekular kesa sa ibang squamata[1] at ang kaunting sinaunang ahas at mga fossil ng ninuno ng ahas ay natagpuan,[2] ang paglutas sa relasyon sa pagitan ng mga ahas at ibang mga pangkat ng squamata ay mahirap.
Sa klasiko, ang order ay nahahati sa tatlong mga suborder:
Sa mga ito, ang mga butiki ang bumubuo ng isang pangkat parapiletiko(dahil ang mga butiki ay hindi nagsasama ng subklado ng mga ahas). Sa mas bagong mga klasipikasyon, ang pangalang Sauri ay pangkalahatang ginagamit para sa mga reptilya at ibon at ang squata ay hinahati ng magkaiba.
Ang mga relasyon sa pagitan ng mga suborder na ito ay hindi natitiyak bagaman ang kamakailang pagsasaliksik [3] ay nagmumungkahing ang ilang mga pamilya ay maaaring bumuo ng isang hipotetikal na kladong kamandag na sumasakop sa isang karamihan(na halos 60 porsiyento) ng mga espesyeng squmata. Ito ay pinangalanang Toxicofera at nagsasama ng mga sumusunod na pangkat mula sa tradisyonal na klasipikasyon[3]:
|month= ignored (tulong); Explicit use of et al. in: |author= (tulong) Ang Squamata o Mga reptilyang may kaliskis ang pinakamalaking kamakailang order ng mga reptilya na kinabibilangan ng mga butiki at ahas. Ang mga kasapi nito ay itinatangi sa mga balat nito na may mga masungay na kaliskis o mga kalasag. Ang mga ito ay nag-aangkin ng magagalaw na mga butong kwadrata na gumagawa ritong posibleng mapagalaw ang itaas na panga relatibo sa kaha ng utak. Ito ay partikular na makikita sa mga ahas na labis na malawak na makapagbubukas ng mga bibig nito upang maipasok ang isang malaking sinisilang mga hayop nito.
