Sapotaceae is die melkhout- en stamvrugfamilie wat hoort tot die orde Ericales. Dit is 'n groot familie van tropiese en subtropiese plante en daar kom sewe genera in Suid-Afrika voor. Die meeste spesies is immergroen het melksap in die bas, takke, blare en vrugte - wat aanleiding gee tot die naam 'melkhout'. Die sap van dié familie is nie giftig nie anders as by die families Euphorbiaceae en Apocynaceae. Plante van die familie het enkelvoudige en leeragtige blare. Die blare kan teenoorstaande wees of afwisselend. Die meeste vrugte is heldelkleurig en eetbaar en sommige smaak aangenaam.
Van die Suid-Afrikaanse spesies is:
Sapotaceae is die melkhout- en stamvrugfamilie wat hoort tot die orde Ericales. Dit is 'n groot familie van tropiese en subtropiese plante en daar kom sewe genera in Suid-Afrika voor. Die meeste spesies is immergroen het melksap in die bas, takke, blare en vrugte - wat aanleiding gee tot die naam 'melkhout'. Die sap van dié familie is nie giftig nie anders as by die families Euphorbiaceae en Apocynaceae. Plante van die familie het enkelvoudige en leeragtige blare. Die blare kan teenoorstaande wees of afwisselend. Die meeste vrugte is heldelkleurig en eetbaar en sommige smaak aangenaam.
Les Sapotaceae ye una familia de fanerógames, nel orde Ebenales. La familia tien aprosimao 800 especies d'árboles perennes y parrotales en 65 xéneros (35 a 75, dependiendo de la definición del xéneru). La distribución ye pantropical.
Munches de les sos spp.[1] producen fruta comestible, y/o d'otros usos económicos. Les spp. más conocíes pola so fruta comestible son: Manilkara zapota (Sapodilla, Sapota), Manilkara chicle (Chicle), Chrysophyllum cainito (mazana estelar, Chrysophyllum cainito), Pouteria (Caimito, Pouteria caimito, Pouteria campechiana, Pouteria sapota), Vitellaria paradoxa, Sideroxylon australe.
Los árboles del xéneru Palaquium (Gutapercha) produz un importante látex con munchos usos.
Les granes del árbol Argania spinosa (L.) Skeels produz un aceite comestible aceite de Argán, tradicionalmente collecháu en Marruecos.
Son polo xeneral plantes arbóreas de fueyes enteres, con o ensin axustes, de disposición alterna. Flores pequeñes, non vistoses, de simetría radial, hermafrodites, cícliques, diclamídeas. Sépalos los en númberu de 4 a 8 y en dos verticilos, soldaos na base. Corola con 4 a 8 pétalos soldaos. Androcéu formáu por 8 o 10 estames en dos verticilos, toos fértiles o un verticilu estaminodial. Ovariu súperu con 4 a 12 carpelos y otros tantos lóculos, y en cada lóculo namái un óvulu. Frutu carnosu, dacuando con pulgu coriácea.
El nome de la familia deber al Sapota, un nome consideráu anguaño como sinonimia de Manilkara (tamién conocíu pol nome inválidu Achras).
El tipu de xéneru ye: Manilkara Adans.[2]
Esta páxina forma parte del wikiproyeutu Botánica, un esfuerciu collaborativu col fin d'ameyorar y organizar tolos conteníos rellacionaos con esti tema. Visita la páxina d'alderique del proyeutu pa collaborar y facer entrugues o suxerencies. Les Sapotaceae ye una familia de fanerógames, nel orde Ebenales. La familia tien aprosimao 800 especies d'árboles perennes y parrotales en 65 xéneros (35 a 75, dependiendo de la definición del xéneru). La distribución ye pantropical.
Munches de les sos spp. producen fruta comestible, y/o d'otros usos económicos. Les spp. más conocíes pola so fruta comestible son: Manilkara zapota (Sapodilla, Sapota), Manilkara chicle (Chicle), Chrysophyllum cainito (mazana estelar, Chrysophyllum cainito), Pouteria (Caimito, Pouteria caimito, Pouteria campechiana, Pouteria sapota), Vitellaria paradoxa, Sideroxylon australe.
Los árboles del xéneru Palaquium (Gutapercha) produz un importante látex con munchos usos.
Les granes del árbol Argania spinosa (L.) Skeels produz un aceite comestible aceite de Argán, tradicionalmente collecháu en Marruecos.
Sapotàcia (Sapotaceae) és una família de plantes amb flors. Inclou unes 800 espècies d'arbres i arbustos de fulles persistents, agrupades en uns 65 gèneres (35-75, depenent de les definicions de gèneres). La distribució actual és pantropical, però fins al Plistocè mitjà també ocupaven el nord-oest de la regió mediterrània incloent els Països Catalans[2]
Moltes espècies tenen fruits comestibles i/o tenen usos econòmics. Entre les de fruit comestible hi ha Manilkara zapota (Sapodilla, Sapota), Manilkara chicle (xiclet), Chrysophyllum cainito (Chrysophyllum cainito, Pouteria (Abiu, Canistel, Lúcuma), etc.
Els arbres del gènere Palaquium (Gutaperxa) produeixen un important làtex amb molts usos.
Les llavors de l'arbre Argania spinosa (L.) Skeels produeixen un oli comestible, tradicionalment utilitzat al Marroc.
El nom de la família deriva del nom vernacle mexicà zapote, que deriva del nàhuatl "tzapotl", llatinitzat com a sapota.
Sapotàcia (Sapotaceae) és una família de plantes amb flors. Inclou unes 800 espècies d'arbres i arbustos de fulles persistents, agrupades en uns 65 gèneres (35-75, depenent de les definicions de gèneres). La distribució actual és pantropical, però fins al Plistocè mitjà també ocupaven el nord-oest de la regió mediterrània incloent els Països Catalans
Moltes espècies tenen fruits comestibles i/o tenen usos econòmics. Entre les de fruit comestible hi ha Manilkara zapota (Sapodilla, Sapota), Manilkara chicle (xiclet), Chrysophyllum cainito (Chrysophyllum cainito, Pouteria (Abiu, Canistel, Lúcuma), etc.
Els arbres del gènere Palaquium (Gutaperxa) produeixen un important làtex amb molts usos.
Les llavors de l'arbre Argania spinosa (L.) Skeels produeixen un oli comestible, tradicionalment utilitzat al Marroc.
El nom de la família deriva del nom vernacle mexicà zapote, que deriva del nàhuatl "tzapotl", llatinitzat com a sapota.
Zapotovité (Sapotaceae) je čeleď vyšších dvouděložných rostlin z řádu vřesovcotvaré (Ericales). Jsou to charakteristické stromy nížinných tropických deštných pralesů celého světa, význačné dužnatými plody, bílým mléčným latexem a střídavými spirálně uspořádanými listy, často nahloučenými na koncích větví. Mnohé druhy poskytují jedlé ovoce.
Zapotovité jsou stálezelené nebo výjimečně opadavé stromy, řidčeji keře (zvl. rod Sideroxylon), se střídavými spirálně uspořádanými listy, často nahloučenými na koncích větví. Borka je obvykle buď žlábkatá nebo šupinatě odlupčivá, zřídka hladká. Ve větvích, listech i plodech je zpravidla přítomen bílý lepivý latex. Kmeny mají často kořenové náběhy. Některé druhy rodu darmota (Sideroxylon) mají trny. Listy jsou jednoduché, celokrajné a většinou bez palistů, se zpeřenou žilnatinou. Asijský rod Sarcosperma má pro čeleď naprosto netypické vstřícné až přeslenité listy. Odění je z větvených chlupů tvaru T, často s jedním ramenem redukovaným.
Květenství jsou úžlabní svazečky, často vyrůstají na tlustších větévkách nebo i kmenech, někdy redukovaná na jediný květ. Květy jsou pravidelné, jedno nebo oboupohlavné, drobné (obvykle do 10 mm). Kališní lístky jsou obvykle volné nebo jen na bázi srostlé, nejčastěji v počtu 5, řidčeji 6 až 12. Koruna je srostlá, složená ze 4 až 9 plátků. Tyčinek je obvykle 4 až 6 (12), jsou přirostlé v korunní trubce nebo na bázi korunních cípů, občas jsou přítomna i drobná staminodia. Semeník je svrchní, srostlý z 1 až 6 (nebo až 15) plodolistů a se stejným počtem komůrek. V každém plodolistu je 1, řidčeji 2 vajíčka. Plodem je bobule, výjimečně (Pradosia) peckovice. Plody jsou dužnaté až kožovité, 1 až 12 cm velké, s 1 nebo několika semeny.[1][2]
Květy opíhledu Mimusops elengi
Plody vitelárie Vitellaria paradoxa
Pouterie Pouteria sandwicensis
Větévka Nesoluma polynesicum
Čeleď zahrnuje asi 1100 druhů v 53 rodech. Je pantropicky rozšířena s nehojnými přesahy do teplých oblastí mírného pásu. Většina druhů roste na nezaplavovaných půdách a nenarušených stanovištích v nížinných deštných pralesích do 1000 metrů n.m. V Amazonii jsou jednou z důležitých složek deštného pralesa, běžné jsou ale i v afrických a asijských deštných lesích.[1] Největší rody jsou pouterie (Pouteria, 325 druhů), perčovník (Palaquinum, 110), Planchonella a Madhuca (po 100), darmota (Sideroxylon, 75) a zlatolist (Chrysophyllum, 70 druhů).[2]
O opylování zapotovitých není mnoho známo. Některé druhy rodu Manilkara mají bledé květy otevírající se na noc a jsou opylovány netopýry, kteří zřejmě ožírají sladce chutnající dužnaté koruny z květů v hustých květenstvích. Menší plody jsou šířeny ptáky, semena z větších plodů jsou většinou šířena savci. V Amazonii tvoří plody zapotovitých jednu z hlavních složek potravy opic. Semena buď procházejí zažívacím traktem, nebo jsou zahozena po zkonzumování dužniny. Semena z plodů s měkkou dužninou (např. zapota obecná) šíří také netopýři. Semena některých druhů rostoucích na trvale zaplavených půdách jsou šířena rybami pojídajícími plody.[1]
V jihovýchodní Brazílii v travnatých oblastech zvaných cerrado se vyskytují dva druhy z této čeledi, Pradosia brevipes a Pouteria subcaerulea, adaptované na místní periodické požáry. Tyto stromy mají hlavní větvení kmene pod zemí a nad povrch vyčnívají jen konce jejich větví. Srdce kmene je tak chráněno před ohněm.[1]
Jedna zajímavá studie z Amazonského pralesa přibližuje na příkladu této čeledi obrovskou diverzitu tropických lesů a zároveň jejich mozaikovou strukturu a rozptýlenost jedinců téhož druhu. Poblíž brazilského Manaus byla vytyčena parcela o výměře 25 ha, na této ploše bylo nalezeno celkem 70 druhů z čeledi zapotovité. Z nich bylo 87 procent zastoupeno jen 2 a méně jedinci na 1 hektar.[1]
Zapotovité jsou dobře vyhraněnou čeledí bez větších přesunů rodů při aktualizacích taxonomického systému. Cronquist i Dahlgren ji řadili do řádu Ebenales, Tachtadžjan do samostatného řádu Sapotales v rámci nadřádu Primulanae podtřídy Dilleniidae.
Zapotovité podle molekulárních studií tvoří monofyletickou skupinu s čeleděmi ebenovité (Ebenaceae) a prvosenkovité (Primulaceae).[3]
V dnešní taxonomii jsou členěny na 3 podčeledi:
Zapotovité jsou ekonomicky důležité především dřevem, jedlými plody, olejem ze semen a latexem. Jako zdroj kvalitního dřeva je těženo mnoho druhů. V tropické Americe jsou to např. druhy rodu Manilkara, poskytující stavební dřevo odolné proti hmyzu i napadení houbami.[1]
Mnohé druhy zapotovitých poskytují ovoce, z významnějších je to zapota obecná, Pouteria sapota, P. campechiana, P. mammosa a Chrysophyllum cainito. Plody Synsepalum dulcifidum ovlivňují chuťové buňky, po požití i jen části plodu chutná vše ostatní nasládle.[2] Lokální význam mají plody mnohých dalších druhů. V jižní Africe je to Bequaertiodendron megalismontanum, v rovníkové Africe Mimusops djave, v tropické Americe Sideroxylon obtusifolium, S. sartorum, Colocarpum mammosum, C. viride, Ecclinusa cuneifolium, E. prieurii, Richardella macrophylla, R. nervosa a četné druhy rodů Manilkara a Pouteria, v Asii Manilkara hexandra, M. kauki a Mimusops elengi V Indii a jv. Asii je pěstován druh Madhuca indica, jehož květy se jedí sušené či čerstvé nebo se z nich vyrábí alkoholický nápoj.[5] Jedlé jsou i plody severoamerických zástupců rodu darmota (Sideroxylon).[6]
Latex z asijských stromů rodů perčovník (Palaquium) a Payena je zdrojem gumovité hmoty zvané gutaperča. Nejdůležitějším druhem je perčovník pravý (Palaquium gutta). Ze zapoty obecné se dříve získával základ pro žvýkací gumu.[2] Manilkara bidentata a některé další jihoamerické druhy poskytují látku zvanou 'balata', podobnou gutaperče. Žvýkací guma zvaná 'coquirana' je získávána z rozšířeného amazonského stromu Ecclinusa balata. Latex se ze stromů těží systémem zářezů v kůře.
Některé druhy jsou pěstovány v tropech jako okrasné stromy, zejména Chrysophyllum oliviforme a Mimusops elengi.[6]
Plody Synsepalum dulcificum
Plody Pouteria sandwicensis
Perčovník Palaquium maingayi
Plodící zapota obecná
Řez plodem zapoty obecné
Argania, Aubregrinia, Aulandra, Autranella, Baillonella, Breviea, Burckella, Capurodendron, Chromolucuma, Chrysophyllum, Delpydora, Diploknema, Diploon, Eberhardtia, Ecclinusa, Elaeoluma, Englerophytum, Faucherea, Gluema, Inhambanella, Isonandra, Labourdonnaisia, Labramia, Lecomtedoxa, Leptostylis, Letestua, Madhuca, Magodendron, Manilkara, Micropholis, Mimusops, Neohemsleya, Neolemonniera, Nesoluma, Niemeyera, Northia, Omphalocarpum, Palaquium, Payena, Pichonia, Pouteria, Pradosia, Pycnandra, Sarcaulus, Sarcosperma, Sideroxylon, Synsepalum, Tieghemella, Tridesmostemon, Tsebona, Vitellaria, Vitellariopsis, Xantolis.
Obrázky, zvuky či videa k tématu zapotovité ve Wikimedia Commons
Zapotovité (Sapotaceae) je čeleď vyšších dvouděložných rostlin z řádu vřesovcotvaré (Ericales). Jsou to charakteristické stromy nížinných tropických deštných pralesů celého světa, význačné dužnatými plody, bílým mléčným latexem a střídavými spirálně uspořádanými listy, často nahloučenými na koncích větví. Mnohé druhy poskytují jedlé ovoce.
Sapotaceae er en plantefamilie med omkring 65 slægter og ca. 800 arter af stedsegrønne buske og træer, der er udbredt i alle tropiske egne.
Mange af arterne danner spiselige frugter eller har andre, økonomisk betydningsfulde anvendelser. Det drejer sig f.eks. om disse tropiske frugter: "sapodilla" (fra Manilkara zapota). "chicle" (fra Manilkara chicle), "stjerneæble" (fra Chrysophyllum cainito), "Shea" (fra Vitellaria paradoxa) og "australsk blomme" (fra Sideroxylon australe).
Træsorten Nyatoh, der blandt andet bruges til møbler, kommer fra træer i slægterne Palaquium og Payena.
Slægter
Die Pflanzenfamilie der Sapotengewächse (Sapotaceae), auch Sapotagewächse oder Breiapfelgewächse genannt, gehört zur Ordnung der Heidekrautartigen (Ericales) innerhalb der Bedecktsamigen Pflanzen. Einige Arten werden durch den Menschen genutzt; zu den bekanntesten Arten gehört der Breiapfelbaum (Manilkara zapota) und der Sternapfel (Chrysophyllum cainito).
Sapotengewächse sind immergrüne oder laubabwerfende Bäume und Sträucher. Sie enthalten Milchsaft.
Die Laubblätter sind wechselständig oder wirtelig in Kurztrieben zusammengefasst angeordnet. Die Laubblätter bestehen aus Blattstiel und Blattspreite. Der Blattstiel besitzt abwärtslaufende Kanäle oder Höhlen, die auf der Oberseite Flügel bilden. Die einfache Blattspreite ist ledrig, fiedernervig, oberseits glänzend und unterseits meist seidenhaarig. Der Blattrand ist meist ganzrandig, selten gezähnt. Die Stomata sind meist anomocytisch oder seltener paracytisch. Wenn Nebenblätter vorhanden sind, fallen sie schnell ab.
Selten sitzen die Blüten einzeln, meist in seitenständigen, sehr unterschiedlich aufgebauten Blütenständen zusammengefasst. Die radiärsymmetrischen Blüten sind oft vier- oder fünfzählig, selten mehrzählig und sie meist zwittrig oder seltener eingeschlechtig. Die meist vier bis acht (zwei bis elf) Kelchblätter sind frei bis verwachsen und es gibt entweder einen Kreis mit vier bis sechs oder zwei Kreise mit je zwei bis vier Kelchblättern. Die meist vier bis acht (bis selten neun bis 18) Kronblätter sind verwachsen; die Kronlappen können geteilt sein. Die Blüten besitzen einen bis drei Staubblattkreise mit meist sechsmal so vielen Staubblättern als Kronblättern. Oft sind ein oder zwei Kreise zu Staminodien reduziert oder fehlen ganz. In den Blüten gibt es meist drei bis zwölf (ein bis 30) Fruchtblätter, die zu einem oberständigen Fruchtknoten verwachsen sind mit gleich vielen Fächern wie Fruchtblättern. Der Griffel endet in einer kopfigen oder leicht gelappten Narbe. Es ist ein Nektardiskus vorhanden.
Es werden meist Beeren, manchmal auch Steinfrüchte oder Kapselfrüchte mit ein bis zehn Samen gebildet. Die großen Samen sind braun bis schwarz und glänzend. Wenn ein Endosperm vorhanden ist, dann ist es ölhaltig.
Die Chromosomengrundzahlen betragen x = 7 und 9 bis 13.
Sie besitzen eine pantropische Verbreitung. Der Ursprung der Familie der Sapotaceae liegt etwa 100 Millionen Jahre vor heute wohl in Südostasien. Pollenfunde aus dem Paläozän in Europa und im frühen Eozän (etwa 50 Millionen Jahre vor heute) in Europa und Nordamerika zeigen, dass diese Familie früher eine sehr viel weitere Verbreitung hatte.
Die Familie Sapotaceae wurde 1789 von Antoine Laurent de Jussieu als „Sapotae“ in Genera Plantarum, 151 veröffentlicht. Typusgattung ist Sapota Mill. die heute ein Synonym von Manilkara Adans. ist. Synonyme für Sapotaceae Juss. sind: Achradaceae Vest, Boerlagellaceae H.J.Lam, Bumeliaceae Barnhart, Sarcospermataceae H.J.Lam nom. cons.[1] Diese Familie wurde früher in die Ordnungen Sapotales Hook.f., Ebenales Engl. und wird heute in die Ordnung der Ericales eingegliedert.
Die Familie Sapotaceae Juss. wird gegliedert in drei Unterfamilien mit 53 Gattungen[1] und etwa 1100 bis mehr als 1200 Arten:
Der Breiapfelbaum (Manilkara zapota) liefert mit dem Chicle einen der wichtigsten Grundstoffe der Kaugummiindustrie. Die „Mamey“ genannten Früchte von Pouteria sapota und Manilkara zapota können zu Nachspeisen und Getränken verarbeitet werden. Der Sternapfelbaum (Chrysophyllum cainito) liefert essbare Früchte und wird als Zierbaum angepflanzt. Der eingetrocknete Milchsaft des Guttaperchabaumes (Palaquium gutta), das Guttapercha, fand und findet zum Teil auch heute noch eine vielfache Verwendung. Die Wunderbeere, auch Mirakelfrucht genannt, von Synsepalum dulcificum wird als Süßungsmittel verwendet. Der Karitébaum (Vitellaria paradoxa), auch Sheanussbaum, Schibutterbaum oder Afrikanischer Butterbaum genannt, wird vielseitig genutzt. Der Arganbaum (Argania spinosa) wird zur Ölgewinnung angebaut.
Sternapfelbaum (Chrysophyllum cainito):
Mit Frucht
Frucht
Einige Sorten aus dem östlichen Java, Indonesien
Samen
Die Pflanzenfamilie der Sapotengewächse (Sapotaceae), auch Sapotagewächse oder Breiapfelgewächse genannt, gehört zur Ordnung der Heidekrautartigen (Ericales) innerhalb der Bedecktsamigen Pflanzen. Einige Arten werden durch den Menschen genutzt; zu den bekanntesten Arten gehört der Breiapfelbaum (Manilkara zapota) und der Sternapfel (Chrysophyllum cainito).
The Sapotaceae are a faimily o flouerin plants belangin tae order Ericales.
The Sapotaceae are a faimily o flouerin plants belangin tae order Ericales.
Сапота котыр (латин Sapotaceae) — Ericales чукӧрса корья пу быдмӧг котыр. Сапотаяс 65 увтыр да 800 сикас.
Сапота котыр (лат. Sapotaceae) — быдмассэзлöн корья пу котыр. Сапотаэз 65 увтыр да 800 вид.
Сапота котыр (латин Sapotaceae) — Ericales чукӧрса корья пу быдмӧг котыр. Сапотаяс 65 увтыр да 800 сикас.
Сапота котыр (лат. Sapotaceae) — быдмассэзлöн корья пу котыр. Сапотаэз 65 увтыр да 800 вид.
ਸਪੋਟੇਸੀ, ਐਰੀਕੇਲਜ਼ ਆਰਡਰ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਫੁੱਲਦਾਰ ਪੌਦਿਆਂ ਦਾ ਇੱਕ ਪਰਿਵਾਰ ਹੈ। ਇਸ ਪਰਿਵਾਰ ਦੇ ਆਲੇ ਦੁਆਲੇ ਦੇ 65 ਸ਼੍ਰੇਣੀਆਂ (35-75, ਆਮ ਪਰਿਭਾਸ਼ਾ ਉੱਤੇ ਨਿਰਭਰ ਕਰਦਾ ਹੈ) ਦੀਆਂ 800 ਪ੍ਰਜਾਤੀਆਂ ਦੇ ਸਦਾਬਹਾਰ ਰੁੱਖ ਅਤੇ ਬੂਟੇ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਵੰਡ ਪੱਖੋਂ ਇਸ ਪਰਵਾਰ ਦਾ ਖੇਤਰ ਸਰਬ-ਤਪਤਖੰਡੀ ਹੈ।
ਸਪੋਟੇਸੀ, ਐਰੀਕੇਲਜ਼ ਆਰਡਰ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਫੁੱਲਦਾਰ ਪੌਦਿਆਂ ਦਾ ਇੱਕ ਪਰਿਵਾਰ ਹੈ। ਇਸ ਪਰਿਵਾਰ ਦੇ ਆਲੇ ਦੁਆਲੇ ਦੇ 65 ਸ਼੍ਰੇਣੀਆਂ (35-75, ਆਮ ਪਰਿਭਾਸ਼ਾ ਉੱਤੇ ਨਿਰਭਰ ਕਰਦਾ ਹੈ) ਦੀਆਂ 800 ਪ੍ਰਜਾਤੀਆਂ ਦੇ ਸਦਾਬਹਾਰ ਰੁੱਖ ਅਤੇ ਬੂਟੇ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਵੰਡ ਪੱਖੋਂ ਇਸ ਪਰਵਾਰ ਦਾ ਖੇਤਰ ਸਰਬ-ਤਪਤਖੰਡੀ ਹੈ।
Angiosperm Phylogeny Group (2009). "An update of the Angiosperm Phylogeny Group classification for the orders and families of flowering plants: APG III" (PDF). Botanical Journal of the Linnean Society. 161 (2): 105–121. doi:10.1111/j.1095-8339.2009.00996.x. Retrieved 2013-07-06. "Sapotaceae Juss., nom. cons.". Germplasm Resources Information Network. United States Department of Agriculture. 2003-01-17. Retrieved 2009-04-06.
సపోటేసి (Sapotaceae) కుటుంబంలో40 ప్రజాతులు, 800 జాతులు ఉన్నాయి. ఈ మొక్కలు ఎక్కువగా ఉష్ణమండల ప్రాంతాలలో వ్యాపించి ఉన్నాయి.
_W_IMG_0242.jpg)
The Sapotaceae are a family of flowering plants belonging to the order Ericales. The family includes about 800 species of evergreen trees and shrubs in around 65 genera (35-75, depending on generic definition). Their distribution is pantropical.
Many species produce edible fruits, or white blood-sap that is used to cleanse dirt, organically and manually, while others have other economic uses. Species noted for their edible fruits include Manilkara (sapodilla), Chrysophyllum cainito (star-apple or golden leaf tree), Gambeya africana and Gambeya albida (star-apple), and Pouteria (abiu, canistel, lúcuma, mamey sapote). Vitellaria paradoxa (shi in several languages of West Africa and karité in French; also anglicized as shea) is also the source of an oil-rich nut, the source of edible shea butter, which is the major lipid source for many African ethnic groups and is also used in traditional and Western cosmetics and medications. The "miracle fruit" Synsepalum dulcificum is also placed in the Sapotaceae.
Trees of the genus Palaquium (gutta-percha) produce an important latex with a wide variety of uses. The seeds of the tree Argania spinosa produce an edible oil, traditionally harvested in Morocco.
The family name is derived from zapote, a Mexican vernacular name for one of the plants (in turn derived from the Nahuatl tzapotl) and Latinised by Linnaeus as sapota, a name now treated as a synonym of Manilkara (also formerly known by the invalid name Achras).
63 genera are currently accepted:[3]
Madhuca longifolia var. latifolia in Narsapur, Medak district, India The Sapotaceae are a family of flowering plants belonging to the order Ericales. The family includes about 800 species of evergreen trees and shrubs in around 65 genera (35-75, depending on generic definition). Their distribution is pantropical.
Many species produce edible fruits, or white blood-sap that is used to cleanse dirt, organically and manually, while others have other economic uses. Species noted for their edible fruits include Manilkara (sapodilla), Chrysophyllum cainito (star-apple or golden leaf tree), Gambeya africana and Gambeya albida (star-apple), and Pouteria (abiu, canistel, lúcuma, mamey sapote). Vitellaria paradoxa (shi in several languages of West Africa and karité in French; also anglicized as shea) is also the source of an oil-rich nut, the source of edible shea butter, which is the major lipid source for many African ethnic groups and is also used in traditional and Western cosmetics and medications. The "miracle fruit" Synsepalum dulcificum is also placed in the Sapotaceae.
Trees of the genus Palaquium (gutta-percha) produce an important latex with a wide variety of uses. The seeds of the tree Argania spinosa produce an edible oil, traditionally harvested in Morocco.
The family name is derived from zapote, a Mexican vernacular name for one of the plants (in turn derived from the Nahuatl tzapotl) and Latinised by Linnaeus as sapota, a name now treated as a synonym of Manilkara (also formerly known by the invalid name Achras).
Sapotacoj (Sapotaceae) estas la plej granda planta familio de ebenaloj (Ebenales), entenante pli ol 800 speciojn. Ili havas laktosukon kaŭĉuksimilan. Ili kreskas preskaŭ senescepte (Argania spinosa en Sudokcidenta Maroko formas duonarbarojn; Bulamio (Bulamia) en Ameriko) en la tropika aŭ subtropika zono. Ili havas ledecajn, grandajn foliojn, supre starantan ovarion, kiu estas ĉiam plurĉambra (el 4-12 fruktofolio) kaj entenanta unu pregrajnon je ĉambro. La specioj de la familio havas valorajn lignojn kaj fruktojn.
Oni ne povas klare disigi la speciojn al genroj pro la diversa evolua tendenco en la familio.
Sapoto estas nomo de multaj diversaj tropikaj fruktoplantoj.
Gutaperko estas rezina gumo, speca izomero de kaŭĉuko, uzata precipe por tegi elektrajn kablojn (C2H8)n. Ĝi malmoliĝas en malpli alta temperaturo ol kaŭĉuko kaj ĝi ne estas elasteca, sed ĝi iĝas formebla en varmega akvo. Oni uzas ankaŭ en la dentoteknologio. Gutaperkon donas la arboj gutaperka arbo (Palaquim gutta) kaj Payena leerii en Sud-Ost-Azio. Nuntempe oni prenas la sukon nur el la folio kaj la arbojn kultivas en plantaĝoj.
Sapotacoj (Sapotaceae) estas la plej granda planta familio de ebenaloj (Ebenales), entenante pli ol 800 speciojn. Ili havas laktosukon kaŭĉuksimilan. Ili kreskas preskaŭ senescepte (Argania spinosa en Sudokcidenta Maroko formas duonarbarojn; Bulamio (Bulamia) en Ameriko) en la tropika aŭ subtropika zono. Ili havas ledecajn, grandajn foliojn, supre starantan ovarion, kiu estas ĉiam plurĉambra (el 4-12 fruktofolio) kaj entenanta unu pregrajnon je ĉambro. La specioj de la familio havas valorajn lignojn kaj fruktojn.
Oni ne povas klare disigi la speciojn al genroj pro la diversa evolua tendenco en la familio.
Sapoto estas nomo de multaj diversaj tropikaj fruktoplantoj.
Gutaperko estas rezina gumo, speca izomero de kaŭĉuko, uzata precipe por tegi elektrajn kablojn (C2H8)n. Ĝi malmoliĝas en malpli alta temperaturo ol kaŭĉuko kaj ĝi ne estas elasteca, sed ĝi iĝas formebla en varmega akvo. Oni uzas ankaŭ en la dentoteknologio. Gutaperkon donas la arboj gutaperka arbo (Palaquim gutta) kaj Payena leerii en Sud-Ost-Azio. Nuntempe oni prenas la sukon nur el la folio kaj la arbojn kultivas en plantaĝoj.
Manilkara bidentata (balato) la gutaperkosimila materilao de tiu ĉi arbo uzatas por pneŭmoj, transporta bendo. Kreskas en okcidenta Hindio. Achras zapota aŭ Manilkara zapota: la arbo havas 5-10 cm grandajn rustebrunajn, ovalajn aŭ ovoformajn, dolĉajn fruktojn. La solidiĝinta laktosuko de la arbo (ĉiklo) estis la bazmaterialo de la maĉgumo. (Kreskas en Mez-Ameriko, Gvatemalo). La arba ligno entenas saponinojn, tiel ĝin ne voras eĉ la termitoj. Pouteria specioj havas prunosimilajn fruktojn, manĝeblajn kiel deserton. Butyrospermum parkii (Buterarbo aŭ Karité) : ĝi defaligas la foliojn en la seka sezono. Ĝi havas fruktojn kaŝtansimilajn (3-4 cm), kiuj enhavas (senŝeligite) 60-70 % grasoentenon. Ĝi estas buterosimila grasaĵo, uzata ĉefe por nutrado (malofte por lumigo) en Afriko, kaj en Eŭropo por kosmetikaĵoj. Kreskas en Afriko. Diploknema butyraca havas similan rolon en Hindio kiel Butyrospermum parkii en Afriko. El ĝi oni prenas la fulva-buteron. Madhuca longifolia (ankaŭ konata kiel Bassia latifolia aŭ kiel Madhuca indica) havas grasajn fruktojn kaj sukerriĉajn florojn, kiuj uzatas por alkoholaĵoj aŭ por nutrado. Synsepalum dulcificum (mirbera arbo?) kreskas en okcidenta Afriko. Ĝi dolĉigas la acidan vinon, nutraĵon per glikoproteino (mirakulino).
Sapotaceae es una familia de fanerógamas, en el orden Ebenales. La familia tiene aproximadamente 800 especies de árboles perennes y arbustos en 65 géneros (35 a 75, dependiendo de la definición del género). La distribución es pantropical.
Muchas de sus especies producen fruta comestible, y/o de otros usos económicos. Las especies más conocidas por su fruta comestible son: Manilkara zapota (sapodilla, sapota), Manilkara chicle (chicle), Chrysophyllum cainito (manzana estelar, Chrysophyllum cainito), Pouteria (caimito), Pouteria caimito, Pouteria campechiana, Pouteria sapota, Vitellaria paradoxa, Sideroxylon australe.
Los árboles del género Palaquium (gutapercha) producen un importante látex con muchos usos.
Las semillas del árbol Argania spinosa (L.) Skeels producen un aceite comestible aceite de argán, tradicionalmente cosechado en Marruecos.
Son en general plantas arbóreas de hojas enteras, con o sin estípulas, de disposición alterna. Flores pequeñas, no vistosas, de simetría radial, hermafroditas, cíclicas, diclamídeas. Sépalos en número de 4 a 8 y en dos verticilos, soldados en la base. Corola con 4 a 8 pétalos soldados. Androceo formado por 8 o 10 estambres en dos verticilos, todos fértiles o un verticilo estaminodial. Ovario súpero con 4 a 12 carpelos y otros tantos lóculos, y en cada lóculo solo un óvulo. Fruto carnoso, a veces con cáscara coriácea.
El nombre de la familia se debe al sapota, un nombre considerado actualmente como sinonimia de Manilkara (también conocido por el nombre inválido Achras).
El género tipo es: Manilkara Adans.[1]
Datos: Q158981
Multimedia:
Especies: Sapotaceae
Sapotaceae es una familia de fanerógamas, en el orden Ebenales. La familia tiene aproximadamente 800 especies de árboles perennes y arbustos en 65 géneros (35 a 75, dependiendo de la definición del género). La distribución es pantropical.
Muchas de sus especies producen fruta comestible, y/o de otros usos económicos. Las especies más conocidas por su fruta comestible son: Manilkara zapota (sapodilla, sapota), Manilkara chicle (chicle), Chrysophyllum cainito (manzana estelar, Chrysophyllum cainito), Pouteria (caimito), Pouteria caimito, Pouteria campechiana, Pouteria sapota, Vitellaria paradoxa, Sideroxylon australe.
Los árboles del género Palaquium (gutapercha) producen un importante látex con muchos usos.
Las semillas del árbol Argania spinosa (L.) Skeels producen un aceite comestible aceite de argán, tradicionalmente cosechado en Marruecos.
Sapotillipuulised (Sapotaceae) on õistaimede sugukond.
Sapotillipuuliste hulka kuulub umbes 800 liiki igihaljaid troopilisi puid ja põõsaid, mis on jagatud 35–75 perekonda.
Paljudel taimedel on söödavad viljad. On ka õlirohkete seemnetega taimi.
Sapotillipuulised (Sapotaceae) on õistaimede sugukond.
Sapotillipuuliste hulka kuulub umbes 800 liiki igihaljaid troopilisi puid ja põõsaid, mis on jagatud 35–75 perekonda.
Paljudel taimedel on söödavad viljad. On ka õlirohkete seemnetega taimi.
Sapotaceae Ericales ordenako landare loredunen familia da. Hosto-iraunkorreko 800 zuhaitz eta zuhaixka espeziek osatzen dute, 65 generotan (35-75, definizioaren arabera) banaturik. Bere hedapena pantropikala da.
Sapotaceae Ericales ordenako landare loredunen familia da. Hosto-iraunkorreko 800 zuhaitz eta zuhaixka espeziek osatzen dute, 65 generotan (35-75, definizioaren arabera) banaturik. Bere hedapena pantropikala da.
Sapotillakasvit eli sapotillapuukasvit (Sapotaceae)[2] on kasviheimo lahkossa Ericales. Heimoon kuuluu noin 1100 kasvilajia, jotka jaetaan lähteestä riippuen 53–58 sukuun.[1][3] Heimon lajit ovat lähinnä trooppisten alueiden puita. Monet lajit ovat ravintokasveina viljeltyjä hedelmäpuita.
Sapotillakasvit ovat monivuotisia puuvartisia kasveja. Useimmat lajit tuottavat lateksimaista maitiaisnestettä. Lehdet ovat yleensä asettuneet kierteisesti tai vuorottaisesti, joillakin lajeilla tosin vastakkaisesti. Ne ovat muodoltaan soikeat tai suikeat ja ehytlaitaiset. Kukat ovat yleensä pienissä ryhmissä lehtihangoissa. Ne voivat olla yksi- tai kaksineuvoisia. Verhiö koostuu joko yhdestä 4–6 verholehden kiehkurasta, tai kahdesta 2–4 verholehden kiehkurasta. Terälehtiä on usein enemmän kuin verholehtiä, jopa kaksinkertainen määrä. Heteet ovat asettuneet terälehtiin nähden vastakkain ja niitä on yhtä monta kuin terälehtiä. Hedelmä on tyypiltään marja tai luumarja. Siementen lukumäärä vaihtelee.[4]
Sapotillapuukasvit jaetaan kolmeen alaheimoon:[5]
Alaheimossa on vain suku Sarcosperma, jonka kuusi lajia kasvaa Kaakkois-Aasiassa.[6] Kasvien lehdet ovat korvakkeelliset. Kukintolapakko on hyvin kehittynyt, itse asiassa se on surkastunut haara. Kukassa on toimivien heteiden lisäksi lyhyitä, leveitä ja suomumaisia joutoheteitä. Kehrä puuttuu. Yksi tai kaksi yhteen kasvanutta emilehteä muodostaa sikiäimen, jonka päässä on tukeva vartalo. Siemenet ovat pyöreitä ja vailla ravintovarastoa eli endospermiä.[7]
Alaheimo koostuu 27 suvusta ja 543 lajista, joiden levinneisyys on pantrooppinen. Lehdet ovat korvakkeelliset tai korvakkeettomat. Suurimmat suvut ovat Palaquium (120 lajia), mahuapuut (Madhuca, 110 lajia), sapotillapuut (Manilkara, 80 lajia), marmulanot (Sideroxylum, 75 lajia) ja baulapuut (Mimusops, 50 lajia).[8]
Alaheimo käsittää 25 sukua ja 550 lajia kaikkialla tropiikissa. Lehdet ovat korvakkeettomat. Heteet sijaitsevat tavallisesti korkealla teriötorvessa, ja toisinaan kukassa on myös joutoheteitä. Vartalossa on useita erillisiä luottipintoja. Siemenessä on runsas endospermi tai se puuttuu kokonaan. Sirkkalehdet ovat kookkaita, kasvulehtimäisiä. Runsaslajisimmat suvut ovat poutapuut (Pouteria, lajiluku mahdollisesti 235), Planchonella (110 lajia), tähtiomenat (Chrysophyllum, 80 lajia), Pleioluma (noin 40 lajia) ja balatapuut (Micropholis, 38 lajia).[9]
Sapotillakasveja tavataan kaikkialla maailman trooppisilla alueilla.[4]
Useat lajit tuottavat syötäviä hedelmiä, kuten lukuma (Pouteria lucuma), sapotillapuu (Manilkara zapota) ja Synsepalum dulcificum. Voipuun (Vitellaria paradoxa) siemenistä saadaan karitevoita, jota käytetään raaka-aineena kosmetiikkatuotteissa. Lisäksi Palaquium-suvun lajien maitiaisnesteestä on tehty guttaperkkaa.
Intianbaulapuu (Mimusops elengi)
Öljymahuapuu (Madhuca longifolia)
Voipuu (Vitellaria paradoxa)
Sapotillakasvit eli sapotillapuukasvit (Sapotaceae) on kasviheimo lahkossa Ericales. Heimoon kuuluu noin 1100 kasvilajia, jotka jaetaan lähteestä riippuen 53–58 sukuun. Heimon lajit ovat lähinnä trooppisten alueiden puita. Monet lajit ovat ravintokasveina viljeltyjä hedelmäpuita.
La famille des Sapotaceae est une famille de plantes dicotylédones qui comprend approximativement 1273 à 2035 espèces réparties en 54 à 313 genres[2].
Ce sont des arbres ou des arbustes à feuilles persistantes des zones tropicales. Ils sont en général munis de laticifères (glandes à latex).
Le nom vient de Sapota, forme latinisée du mot tsapotl, en langue nahuatl, un des noms aztèque pour signifier « fruit doux et comestible »[3], que les espagnols ont dérivé en zapote (es)[4] et utilisent comme nom vernaculaire pour désigner divers fruits tropicaux et subtropicaux charnus appartenant à plusieurs familles botaniques de Mésoamérique, du nord de l’Amérique du Sud et des Caraïbes.
La nomenclature botanique n’a pas retenu le nom Sapota au profit du genre Manilkara, de sorte que la famille ne porte pas un nom dérivé d’un des genres qu’elle contient. Le nom sapota a cependant été conservé comme épithète spécifique des espèces Manilkara zapota et Pouteria sapota.
La classification phylogénétique place cette famille dans l'ordre des Ericales.
L'inclusion dans les Sapotaceae de l'hypothétique famille des Boerlagellaceae, arbres originaires de Malaisie, autrefois incertaine, a été confirmée par des analyses génétiques ; le genre Boerlagella (en) est ainsi devenu synonyme du genre Planchonella (en)[5].
Dans cette famille on peut remarquer les genres :
Des genres de Nouvelle-Calédonie :
Selon World Flora Online (WFO) (18 mai 2022)[7] :
Selon Tropicos (18 mai 2022)[8] (Attention liste brute contenant possiblement des synonymes) :
Selon World Checklist of Selected Plant Families (WCSP) (30 juin 2010)[9] :
Selon Angiosperm Phylogeny Website (30 juin 2010)[10] :
Selon NCBI (30 juin 2010)[11] :
Selon DELTA Angio (30 juin 2010)[12] :
Selon ITIS (30 juin 2010)[13] :
La famille des Sapotaceae est une famille de plantes dicotylédones qui comprend approximativement 1273 à 2035 espèces réparties en 54 à 313 genres.
Ce sont des arbres ou des arbustes à feuilles persistantes des zones tropicales. Ils sont en général munis de laticifères (glandes à latex).
Zapotovke (lat. Sapotaceae), poveća biljna porodica u redu Ericales raširena pretežno po tropskim predjelima, južna Azija, tropska Afrika, jugoistok Sjeverne Amerike, Srednja i Južna Amerika.
Porodici pripada preko 1200 vrsta[1], a mnoge daju jestive i korisne plodove, među kojima je i 'čudesno voće' (miracolina, Synsepalum dulcificum), arganovo ulje iz vrste Argania spinosa koje se tradicvionalno proizzvodi u Maroku, a se za njegu kose i kože.
Zapotovke (lat. Sapotaceae), poveća biljna porodica u redu Ericales raširena pretežno po tropskim predjelima, južna Azija, tropska Afrika, jugoistok Sjeverne Amerike, Srednja i Južna Amerika.
Porodici pripada preko 1200 vrsta, a mnoge daju jestive i korisne plodove, među kojima je i 'čudesno voće' (miracolina, Synsepalum dulcificum), arganovo ulje iz vrste Argania spinosa koje se tradicvionalno proizzvodi u Maroku, a se za njegu kose i kože.
Klijowcowe rostliny (Sapotaceae) su swójba symjencowych rostlinow (Spermatophyta).
Wobsahuje sćěhowace rody:
Le Sapotacee (Sapotaceae Juss., 1789) sono una famiglia di piante a fiore inserite tradizionalmente nell'ordine delle Ebenales. Studi filogenetici più recenti la collocano tuttavia tra le Ericales.
Il nome deriva dal genere Sapota (Mill. 1754), la cui validità è stata però sconfessata quasi subito in quanto sinonimo del genere Achras costituito da Linneo l'anno precedente [1].
Tra le specie più note vi sono il karité (Vitellaria paradoxa), l'albero del chicle (Manilkara chicle), la sapotiglia (Manilkara zapota), la cainetta (Chrysophyllum cainito) e la mahua (Madhuca sp.).
Alcune specie arboree producono legname apprezzato (in particolare il nyatoh).
Le Sapotacee hanno un tipico areale pantropicale, sono cioè presenti nelle regioni tropicali di tutti i continenti.
Mancano ovviamente in Europa.
Le Sapotacee comprendono alberi e arbusti sempreverdi, dotati di lattice.
Le foglie sono semplici, a margine intero, cuoiose, alternate.
I fiori, solitari o riuniti in infiorescenze, spesso piccoli, sono perlopiù regolari, con calice e corolla distinti. Il numero di petali varia secondo i generi.
Il frutto è una bacca indeiscente. La polpa morbida è in alcune specie indurita verso l'esterno.
La famiglia, tradizionalmente attribuita all'ordine Ebenales, viene collocata dalla classificazione APG nelle Ericali[1]. Viene comunemente divisa in tre sottofamiglie: Sarcospermatoidee (Sarcospermatoideae), comprendente un solo genere; Sapotoidee (Sapotoideae); Crisofilloidee (Chrysophylloideae)[2].
Le Sapotacee comprendono circa 55 generi e un migliaio di specie. Riportiamo l'elenco dei generi secondo APG/Kew [2], secondo L.Watson e M.J.Dallwitz [3] e secondo Catalogue of Life (3 genn.2011) [4], evidenziando con la nota (1), (2) o (3) i generi accettati da una sola delle fonti, nell'ordine citato:
Diverse specie di questa famiglia producono frutti commestibili, che vengono utilizzati nelle regioni tropicali per l'alimentazione umana, anche se con un ruolo generalmente secondario. Ricordiamo in particolare la sapotiglia o sapodilla (Manilkara zapota) e la cainetta o melastella (Chrysophyllum cainito), la cui coltivazione si è diffusa in molte regioni tropicali di diversi continenti; il caniste (Pouteria campechiana), il caimito o ablu (Pouteria caimito), la ciaccalassa o zapotone (Pouteria sapota), la masaranduba (Manilkara huberi), che sono invece limitate alla sola America tropicale.
Un posto particolare ha la lucuma (Pouteria lucuma), che, per il suo particolare retrogusto, viene usata più che altro previa cottura, nella preparazione di gelati e dolciumi.
Ancora più particolare è il frutto miracoloso (Synsepalum dulcificum), che, grazie alla presenza di miracolina, riesce a trasformare tutti i gusti in dolce per una o due ore dopo il suo consumo. Questa proprietà ne ha diffuso l'uso in dietetica soprattutto in alcuni paesi (p.es. Giappone).
Sempre a scopo alimentare vengono estratti dai semi degli oli densi, spesso d'aspetto burroso; è importante il caso dell'olio di mahua (Madhuca longifolia, Madhuca utilis), del burro di karité (Vitellaria paradoxa), dell'olio di argan (Argania spinosa). Questi prodotti - particolarmente il burro di karité - hanno largo impiego anche nell'industria cosmetica.
Il lattice di alcune specie di Manilkara, soprattutto del chicle (Manilkara chicle), ma anche secondariamente di Manilkara zapota, è utilizzato per la produzione di gomme da masticare.
Il lattice di altre specie (in particolare dei generi Palaquium e Isonandra), simile al caucciù, viene commercializzato con il nome di guttaperca.
I fiori della mahua (Madhuca longifolia) vengono mangiati e utilizzati per la produzione di bevande alcoliche.
Moltissime specie di Sapotacee sono sfruttate per produrre legname. Ricordiamo in particolare il nyatoh, nome attribuito genericamente al legname dei generi Palaquium e Payena, e il legno rossiccio e molto resistente del palo colorado (Pouteria splendens).
A diverse specie di Sapotacee vengono attribuite virtù medicinali.
Le Sapotacee (Sapotaceae Juss., 1789) sono una famiglia di piante a fiore inserite tradizionalmente nell'ordine delle Ebenales. Studi filogenetici più recenti la collocano tuttavia tra le Ericales.
Il nome deriva dal genere Sapota (Mill. 1754), la cui validità è stata però sconfessata quasi subito in quanto sinonimo del genere Achras costituito da Linneo l'anno precedente [1].
Tra le specie più note vi sono il karité (Vitellaria paradoxa), l'albero del chicle (Manilkara chicle), la sapotiglia (Manilkara zapota), la cainetta (Chrysophyllum cainito) e la mahua (Madhuca sp.).
Alcune specie arboree producono legname apprezzato (in particolare il nyatoh).
Sapotiniai (lot. Sapotaceae) – žiedinių augalų šeima, priklausanti erikiečių (Ericales) eilei. Ją sudaro ~800 visžalių medžių ir krūmų rūšių, suskirstytų į 65 gentis.
Daugelio rūšių vaisiai valgomi, dalis augalų gamina lateksą.
Sapotaceae ialah sebuah famili pokok berbunga yang tergolong dalam order Ericales. Famili ini merangkumi lebih kurang 65 genus (35-75, bergantung kepada takrif generiknya) pokok dan pokok renek malar hijau yang terdiri daripada lebih kurang 800 spesies. Taburannya tropika.
Banyak spesies menghasilkan buah-buahan yang boleh dimakan dan mempunyai kegunaan ekonomi yang lain. Spesies yang terkenal untuk buah yang boleh dimakan termasuk Pokok Ciku, Manilkara zapota (Sapodilla, Sapota), Manilkara chicle (Chicle), Chrysophyllum cainito, Pouteria (Abiu, Canistel, Mamey sapote), Vitellaria paradoxa (Shea), dan Sideroxylon australe (plum asli Australia).
Pokok-pokok daripada genus Palaquium (Gutta-percha) menghasilkan sejenis lateks yang amat penting untuk berbagai-bagai kegunaan. Biji-biji daripada pokok Argania spinosa (L.) Skeels menghasilkan sejenis minyak yang boleh dimakan, dan secara tradisi, ditumbuh di Maghribi.
Nama Sapotaceae berdasarkan Sapota, satu nama yang kini diolahkan sebagai sinonim untuk Manilkara (dahulu dikenali sebagai Achras, satu nama yang kini tidak lagi digunakan).
Sapotaceae ialah sebuah famili pokok berbunga yang tergolong dalam order Ericales. Famili ini merangkumi lebih kurang 65 genus (35-75, bergantung kepada takrif generiknya) pokok dan pokok renek malar hijau yang terdiri daripada lebih kurang 800 spesies. Taburannya tropika.
Banyak spesies menghasilkan buah-buahan yang boleh dimakan dan mempunyai kegunaan ekonomi yang lain. Spesies yang terkenal untuk buah yang boleh dimakan termasuk Pokok Ciku, Manilkara zapota (Sapodilla, Sapota), Manilkara chicle (Chicle), Chrysophyllum cainito, Pouteria (Abiu, Canistel, Mamey sapote), Vitellaria paradoxa (Shea), dan Sideroxylon australe (plum asli Australia).
Pokok-pokok daripada genus Palaquium (Gutta-percha) menghasilkan sejenis lateks yang amat penting untuk berbagai-bagai kegunaan. Biji-biji daripada pokok Argania spinosa (L.) Skeels menghasilkan sejenis minyak yang boleh dimakan, dan secara tradisi, ditumbuh di Maghribi.
Nama Sapotaceae berdasarkan Sapota, satu nama yang kini diolahkan sebagai sinonim untuk Manilkara (dahulu dikenali sebagai Achras, satu nama yang kini tidak lagi digunakan).
Sapotaceae is een botanische naam, voor een familie van tweezaadlobbige planten; de naam is gebaseerd op de geslachtsnaam Sapota, een naam die nu als synoniem van Manilkara beschouwd wordt. Een familie onder deze naam wordt algemeen erkend door systemen voor plantentaxonomie.
De familie bevat zo'n duizend soorten groenblijvende bomen en struiken in enkele tientallen geslachten, waarbij aangetekend kan worden dat er traditioneel buitengewoon weinig overeenstemming is geweest over het aantal geslachten. Deze komen voor in tropische en subtropische gebieden.
Veel soorten bevatten eetbare vruchten, of hebben ander economisch nut. Voorbeelden van soorten met eetbare vruchten zijn sapodilla (Manilkara zapota), Manilkara chicle, cainito (Chrysophyllum cainito), abiu, lucuma, canistel (Pouteria campechiana), mamey sapota (Pouteria sapota), Shea boom (Vitellaria paradoxa) en Planchonella australis. De zaadjes van de arganboom (Argania spinosa) produceren een eetbare olie, die traditioneel in Marokko geoogst wordt. Veel soorten leveren bruikbaar hout, zoals het massaranduba.
Bomen in het geslacht Palaquium produceren een belangrijke latex (guttapercha) met een zeer uiteenlopend gebruik.
In het Cronquistsysteem (1981) is de familie geplaatst in een orde Ebenales.
Sapotaceae is een botanische naam, voor een familie van tweezaadlobbige planten; de naam is gebaseerd op de geslachtsnaam Sapota, een naam die nu als synoniem van Manilkara beschouwd wordt. Een familie onder deze naam wordt algemeen erkend door systemen voor plantentaxonomie.
De familie bevat zo'n duizend soorten groenblijvende bomen en struiken in enkele tientallen geslachten, waarbij aangetekend kan worden dat er traditioneel buitengewoon weinig overeenstemming is geweest over het aantal geslachten. Deze komen voor in tropische en subtropische gebieden.
Veel soorten bevatten eetbare vruchten, of hebben ander economisch nut. Voorbeelden van soorten met eetbare vruchten zijn sapodilla (Manilkara zapota), Manilkara chicle, cainito (Chrysophyllum cainito), abiu, lucuma, canistel (Pouteria campechiana), mamey sapota (Pouteria sapota), Shea boom (Vitellaria paradoxa) en Planchonella australis. De zaadjes van de arganboom (Argania spinosa) produceren een eetbare olie, die traditioneel in Marokko geoogst wordt. Veel soorten leveren bruikbaar hout, zoals het massaranduba.
Bomen in het geslacht Palaquium produceren een belangrijke latex (guttapercha) met een zeer uiteenlopend gebruik.
In het Cronquistsysteem (1981) is de familie geplaatst in een orde Ebenales.
Sapodillefamilien (Sapotaceae) er en plantefamilie som omfatter 55 planteslekter. Sapodilletreet (Achras sapota) gir frukten sapodilleeple og melkesaft som brukes til produksjon av tyggegummi.
Mirakelbær (Synsepalum dulcificum) forvandler sur smak til søtt, og brukes i noen grad som krydder.
Sapodillefamilien (Sapotaceae) er en plantefamilie som omfatter 55 planteslekter. Sapodilletreet (Achras sapota) gir frukten sapodilleeple og melkesaft som brukes til produksjon av tyggegummi.
Mirakelbær (Synsepalum dulcificum) forvandler sur smak til søtt, og brukes i noen grad som krydder.
Sączyńcowate (Sapotaceae Juss.) – rodzina roślin należąca do rzędu wrzosowców (Ericales). Należy do niej 55 rodzajów z 1100 gatunkami występującymi na obszarach o klimacie tropikalnym i subtropikalnym[1]. We florze Polski brak przedstawicieli tej rodziny. Do cech charakterystycznych należy występowanie związków kauczukowych w soku mlecznym oraz zalążnia górna podzielona na komory. Działki kielicha często występują w dwóch okółkach, podobnie pręciki. Owocem jest zwykle jagoda[2].
Rodzina siostrzana dla kladu obejmującego hebankowate (Ebenaceae) i pierwiosnkowate (Primulaceae) w obrębie rzędu wrzosowców (Ericales)[1].
wrzosowceBalsaminaceae – niecierpkowate
Polemoniaceae – wielosiłowate
Fouquieriaceae – okotijowate
Lecythidaceae – czaszniowate
Sapotaceae – sączyńcowate
Ebenaceae – hebankowate
Primulaceae – pierwiosnkowate
Theaceae – herbatowate
Symplocaceae – symplokowate
Styracaceae – styrakowate
Diapensiaceae – zimnicowate
Sarraceniaceae – kapturnicowate
Actinidiaceae – aktinidiowate
Roridulaceae – tuliłezkowate
Clethraceae – orszelinowate
Cyrillaceae – zwichrotowate
Ericaceae – wrzosowate
Sarcospermatoideae Swenson & Anderberg
Sapotoideae Eaton
Chrysophylloideae Luersson
Gromada okrytonasienne (Magnoliophyta Cronquist), podgromada Magnoliophytina Frohne & U. Jensen ex Reveal, klasa Rosopsida Batsch, podklasa ukęślowe (Dilleniidae Takht. ex Reveal & Tahkt.), nadrząd Primulanae R. Dahlgren ex Reveal, rząd styrakowce (Styracales Bisch.), podrząd Sapotineae Engl., rodzina sączyńcowate (Sapotaceae Juss.)[4].
Sączyńcowate (Sapotaceae Juss.) – rodzina roślin należąca do rzędu wrzosowców (Ericales). Należy do niej 55 rodzajów z 1100 gatunkami występującymi na obszarach o klimacie tropikalnym i subtropikalnym. We florze Polski brak przedstawicieli tej rodziny. Do cech charakterystycznych należy występowanie związków kauczukowych w soku mlecznym oraz zalążnia górna podzielona na komory. Działki kielicha często występują w dwóch okółkach, podobnie pręciki. Owocem jest zwykle jagoda.
Sapotaceae é uma família de plantas Magnoliopsidas da ordem Ericales. Compreende esta família pertencente a ordem Ericales, cerca de 50 gêneros de ampla distribuição nas regiões tropicais e subtropicais de todo o mundo.
=São em geral plantas arbóreas de folhas inteiras, com ou sem estipulas, de disposição alterna. Flores pequenas, não vistosas, de simetria radial, hermafroditas , cíclicas, diclamídeas. Sépalas em número de 4 á 8 em dois verticilos, soldadas na base. Corola com 4 a 8 pétalas soldadas. Androceu formado por 8 ou 10 estames em dois verticilos, todos férteis ou um verticilo estaminodial. Ovário súpero com 4 a 12 carpelos e outros tantos lóculos, e em cada lóculo só um óvulo. Fruto carnoso, as vezes com casca coriácea.
Alguns exemplos comuns são: Chrysophyllum e Pouteria (= Lacuma), encontradas nos campos serrados.
=Segundo Joaquim de Almeida Pinto, no seu Diccionario de botanica brasileira (1873) os caracteres da família são:
Cálice inferior, não aderente ao ovário, dividido superiormente em quatro, cinco ou oito lobos imbricados, persistentes; algumas vezes acompanhado de escamas exteriores; corola hipogínica, gamopétala regular, dividida em tantos lobos quantos tem o cálice.
Estames de filamentos desiguais, inclusos no tubo da corola, umas vezes em número duplo dos lobos férteis; outras vezes em número igual e opostos aos lobos, porém separados por linguetas alternas que representam outros tantos filetes de estames estéreis.
As sementes são cobertas de um tegumento quase ósseo, excepto no hilo ou umbigo que inferior ou lateral; às vezes muito grandes.
O perisperma é carnoso ou oleoso, algumas vezes nulo. As sapotáceas são árvores ou arbustos de suco lácteo, cujas folhas são alternas, inteiras, coriáceas, peninervadas, curtamente pecioladas, privadas de estípulas.
Existem e são cultivadas muitas delas nos países intertropicais, quer pela madeira, em geral muito dura, quer pelos frutos suculentos, que são muito estimados, ou pelas sementes oleosas, ou pelo suco lácteo, que fornece uma espécie de borracha.
=Distribuição Pantropical, ocorre principalmente em habitat de baixa altitude, florestas úmidas, bem distribuída ao longo da região tropical.
=Sapotaceae possui uma dispersão longa, essa família sofreu variações na distribuição geográfica. Há evidências que clados próximos sofreram hibridização, entre espécies que ocorrem em ilhas do pacífico e espécies africanas.
=Flores bissexuais de inflorescências determinadas, podendo em alguns casos a flor ser solitária, cuja polinização é feita geralmente por insetos. Mas há registros de visitas de morcegos em algumas espécies. Possuindo sementes de testa dura, brilhantes e também com hilo grande. E os frutos gerados por esta família são do tipo baga e são dispersos por mamíferos e aves.
=A família Sapotaceae possui espécies com importância econômica significativa. Espécies do gênero Chrysophyllum e Pouteria possuem madeira considerada pesada, algumas mais flexíveis e outras menos. Dispõem de madeira resistente ao apodrecimento podendo ser utilizada em trabalhos em carpintarias e em fábricas de móveis rústicos. Outro gênero da família Sapotaceae que apresenta madeira bastante pesada e resistente às intempéries ambientais é o Manilkara , as espécies desse gênero são popularmente conhecidas como maçaranduba e recomendadas para reflorestamento com fins ecológicos. Um representante deste gênero que possui grande importância alimentícia é a espécie Manilkara zapota popularmente conhecida como Sapoti economicamente explorada em diversas regiões do Brasil. Representantes do gênero Pouteria possibilitam a exploração comercial de frutos como a espécie Pouteria caimito e Pouteria macrophylla, popularmente conhecidas como abiu, e também são comumente utilizadas em arborizações paisagísticas e reflorestamentos ecológicos, como a espécie Pouteria pachycalyx, pela beleza de suas flores.
=Algumas espécies se encontram extintas, como o caso de espécies do gênero Chrysophyllum, que tem um representante,Chrysophyllum januariense na lista de extintos da IUCN. O único exemplar conhecido foi colhido na Floresta das Laranjeiras, porém não existe mais naquele ambiente degradado pela expansão urbana e industrial.
=Esta família possui baixo potencial ornamental destacando-se pela beleza apenas poucas espécies do gênero Pouteria.
=De acordo som o sistema de classificação filogenética Angiosperm Phylogeny Website, esta família tem os seguintes géneros:[1]
Sapotaceae é uma família de plantas Magnoliopsidas da ordem Ericales. Compreende esta família pertencente a ordem Ericales, cerca de 50 gêneros de ampla distribuição nas regiões tropicais e subtropicais de todo o mundo.
Sapotaceae este o familie de plante cu flori din ordinul Ericales. Cuprinde aproximativ 800 de specii de arbori și arbuști grupate în 65 de genuri.
Sapotaceae este o familie de plante cu flori din ordinul Ericales. Cuprinde aproximativ 800 de specii de arbori și arbuști grupate în 65 de genuri.
Сапотові (Sapotaceae) — родина дводольних квіткових рослин, що входить в порядок Вересоцвіті. Вона включає в себе близько 65 родів і 800 видів. Представники родини зустрічаються, в основному, в тропічних країнах і являють собою вічнозелені дерева і чагарники.
Багато рослин з цієї родини мають важливе економічне значення.
Деякі види родини культивуються заради їстівних плодів:
Насіння дерева Ши (Vitellaria paradoxa) містить багатого жирів, з витяжки яких виготовляють їстівна «олія дерева Ши». Вони є головним джерелом ліпідів для багатьох африканських етнічних груп і використовується як компонент для виробництва косметики. Їстівна олія виготовляється також з насіння плодів дерева Argania spinosa, що зростає в Марокко.
Дерева роду Palaquium виробляють важливий тип латексу, що має різноманітне використання.
Сапотові (Sapotaceae) — родина дводольних квіткових рослин, що входить в порядок Вересоцвіті. Вона включає в себе близько 65 родів і 800 видів. Представники родини зустрічаються, в основному, в тропічних країнах і являють собою вічнозелені дерева і чагарники.
Họ Hồng xiêm (danh pháp khoa học: Sapotaceae) là một họ thực vật hạt kín thuộc về bộ Ericales. Hệ thống Cronquist năm 1981 và hệ thống Dahlgren xếp họ này trong bộ Ebenales.
Họ này bao gồm khoảng 1.100 loài[2] cây gỗ hay cây bụi thường xanh, phân bố trong khoảng 53-57 chi[2][3] (35-75, phụ thuộc vào định nghĩa chi). Họ này phân bố rộng khắp vùng nhiệt đới.
Nhiều loài trong họ này có quả ăn được và/hoặc có giá trị kinh tế khác. Các loài đáng chú ý vì quả ăn được như hồng xiêm (Manilkara zapota), Manilkara chicle, vú sữa (Chrysophyllum cainito), các loài trong chi Pouteria (như Pouteria caimito, Pouteria campechiana, lê ki ma (Pouteria lucuma), Pouteria sapota, Vitellaria paradoxa (shea) và Sideroxylon australe (mận thổ dân Australia). Shea (shi trong một số phương ngữ tại Tây Phi) cũng là nguồn cung cấp quả nhiều dầu, nguồn gốc của loại "bơ shea" ăn được và nó là nguồn cung cấp lipit chính cho nhiều bộ lạc ở châu Phi cũng như được sử dụng trong hóa mĩ phẩm và dược phẩm truyền thống và phương Tây. Loài cây thần kỳ (Synsepalum dulcificum) cũng thuộc họ Sapotaceae.
Các loài cây trong chi Palaquium (chây, xay đào), đặc biệt là từ loài xay đào mủ (Palaquium gutta), sinh ra một loại nhựa mủ quan trọng có ứng dụng rộng rãi, nhất là trong nha khoa hay trong việc sản xuất lớp vỏ bọc cách điện cho các loại cáp ngầm dưới biển.
Hạt của loài Argania spinosa (L.) Skeels chứa dầu ăn được, gọi là dầu Argan, được thu hoạch nhiều tại Maroc.
Tên gọi của họ này có nguồn gốc từ zapote, tên gọi trong tiếng Mexico (có nguồn gốc từ tiếng Nahuatl "tzapotl") để chỉ một trong các loài cây và được Linnaeus La tinh hóa thành sapota, một tên gọi khoa học hiện nay coi là đồng nghĩa của chi Manilkara.
Họ này chứa các loài cây gỗ và cây bụi có nhựa mủ[4]. Ưa ẩm vừa phải. Lá đơn thường xanh; mọc so le hay vòng (mọc đối ở Sarcosperma[5]); bóng như da; có cuống lá; không vỏ bao. Phiến lá nguyên; gân lá lông chim; gân nhỏ vắt chéo. Chủ yếu không lá kèm, hiếm thấy có lá kèm (như ở Sarcosperma). Mép phiến lá nguyên. Hoa lưỡng tính, mọc đơn độc hay thành cụm hoa dạng xim hay chùy hoa. Đơn vị cụm hoa tận cùng dạng xim. Cụm hoa mọc ở nách lá (đôi khi trên các cành già). Hoa có lá bắc, với kích thước thường nhỏ hay trung bình; cân đối (chủ yếu) hoặc đôi khi hơi không cân đối tới rất không cân đối. Bao hoa với đài hoa và tràng hoa riêng biệt; 6–16(–20); 2 vòng hoặc 3 vòng; đẳng số. Đài hoa 4 hay 5-6 hoặc 8; 1 vòng (khi đó là 5), hoặc 2 vòng (khi đó 2+2, 3+3 hay 4+4); nhiều lá đài; khi một vòng thì xếp lợp. Tràng hoa 3–6, hoặc 8-10; 1 vòng hoặc 2 vòng (và đôi khi có vẻ là 2 vòng, mặc dù các thùy của vòng duy nhất mang các phần phụ ở lưng giống như chính chúng); có phần phụ (với các phần phụ ở lưng trên các thùy) hoặc không phần phụ; cánh hoa hợp; xếp lợp.
Bộ nhị 4–15 (Sarcosperma là 10). Các phần của bộ nhị hợp sinh (với ống tràng); rời nhau; 1–3 vòng. Bộ nhị có thể chỉ bao gồm các nhị sinh sản tới bao gồm cả các nhị lép (vòng ngoài, vòng đối lá đài khi có mặt thường chỉ gồm nhị lép). Nhị lép 2 hoặc 3-4-5; khi có mặt thì nằm bên ngoài các nhị sinh sản; dạng cánh hoa hoặc không. Nhị 4–15; đẳng số với bao hoa, hoặc gấp đôi hay gấp ba; mọc so le hay đối với lá đài; đối diện với các phần của tràng hoa hoặc cả so le lẫn đối diện với các phần của tràng hoa. Các bao phấn nứt theo khe nứt dọc; nói chung hướng ngoài; dạng 4 túi bào tử. Các hạt phấn hoa có 3–4(–6) khe hở dọc; 2-ngăn (Calocarpum) hoặc 3 ngăn (Bumelia, Dipholis).
Bộ nhụy 1-(2–)4–14(–30) lá noãn. Các lá noãn đẳng số với bao hoa, hoặc tăng về lượng tương đối so với bao hoa (nói chung gấp đôi số lượng của một vòng nhị lép), riêng chi Sarcosperma thì giảm về lượng tương đối so với bao hoa[5] với chỉ 1-2 lá noãn. Nhụy 1-(2–)4–14(–30) ngăn. Bộ nhụy dạng quả tụ; quả tụ thật; thượng. Bầu nhụy 1-(2–)4–14(–30) ngăn. Nhụy 1; mỏng dần đi từ bầu nhụy; ở đỉnh. Vòi nhụy 1; kiểu khô; có nhũ. Kiểu đính noãn trụ hay trụ tới gốc (Sarcosperma là gốc tới vách khi 1 ngăn và gốc tới đỉnh khi 2 ngăn[5]). Noãn 1 trên mỗi ngăn; bán ngược tới ngược (Sarcosperma là xuôi tới ngược); đơn vỏ bọc; mỏng nhân. Túi phôi phát triển kiểu Polygonum. Các nhân ở cực hợp lại trước khi thụ tinh. Không hình thành các tế bào đối cực (ba nhân nhanh chóng thoái hóa). Hai tế bào nằm cạnh tế bào trứng có móc. Kiểu hình thành nội nhũ là dạng nhân.
Quả dày cùi thịt; không nứt, dạng quả mọng (mặc dù cùi thịt đôi khi là dạng cương mô ở gần mé ngoài), riêng Sarcosperma là quả hạch[5]. Hạt có nội nhũ hoặc không. Nội nhũ chứa dầu. Hạt với tinh bột hoặc không. Phôi phân biệt rõ. Lá mầm 2 (lớn, mỏng, phẳng, riêng Sarcosperma thì dày[5]). Phôi không chứa diệp lục.
Họ này có sự phân bố rộng khắp vùng nhiệt đới. Họ này có lẽ có bắt nguồn khoảng 100 triệu năm trước[6], và có lẽ tại khu vực Đông Nam Á[7]. Các hóa thạch phấn hoa phát hiện được tại châu Âu vào khoảng thế Paleocen và tại châu Âu và Bắc Mỹ vào đầu thế Eocen (khoảng 50 Ma) chỉ ra rằng họ này đã từng rất phổ biến tại đây[8]. Tại Việt Nam hiện nay ghi nhận khoảng 16 chi và 40 loài.
Bartisch và ctv. (2011)[9] thảo luận về địa sinh học lịch sử của phân họ Chrysophylloideae, và thấy rằng phát tán khoảng cách xa là thống lĩnh khi giải thích sự phân bố hiện tại của nhóm. Sự đa dạng hóa ban đầu có lẽ đã xảy ra tại châu Phi trong khoảng thời gian tương ứng với tầng Champagne (83-73 Ma), mặc dù có sự đa dạng hóa lớn hơn trong phân họ này xảy ra trong thời gian thuộc kỷ đệ Tam. Rất có thể là các thành phần thuộc quần thực vật Australia của phân họ này đã đến từ châu Mỹ thông qua cầu đất liền Nam Cực[9]. Niên đại xác định trong Chrysophylloideae gợi ý rằng nhánh Niemeyera (chủ yếu tại New Caledonia) đã vươn tới đảo này vào nửa sau của thế Oligocen[10][11]. Ở chi Sideroxylon (phân họ Sapotoideae) dường như đã có sự lai ghép cổ đại khoảng 43-36,6 Ma giữa nhánh về cơ bản thuộc châu Phi với nhánh về cơ bản thuộc châu Mỹ và sự phân bố của các loài còn hiện hữu là kết quả của khí hậu lạnh đi vào cuối thế Eocen[8]. Các hậu duệ được tách ra thành chi Nesoluma (3 loài) và được tìm thấy trên các đảo còn rất trẻ trong Thái Bình Dương, có thể đã từng bền bỉ nhảy từ đảo này sang đảo khác kể từ đó[8]; đối với các đơn vị phân loại khác có hành vi tương tự, xem các chi Hillebrandia (họ Begoniaceae), Psiloxylon (họ Myrtaceae) v.v..
Họ Sapotaceae được Antoine Laurent de Jussieu lập ra năm 1789 như là "Sapotae" công bố trong Genera Plantarum số 151. Chi điển hình của họ này là Sapota Mill., 1754, ngày nay được coi là từ đồng nghĩa của Manilkara Adans., 1763. Các từ đồng nghĩa cho Sapotaceae Juss. là: Achradaceae Vest, Boerlagellaceae H. J. Lam, Bumeliaceae Barnhart, Sarcospermataceae H. J. Lam, nom. cons.[1]. GRIN (Germplasm Resources Information Network) chia họ này ra như sau[1]:
Phân loại dưới đây lấy theo Pennington (1991)[12][13], hơi khác một chút so với phân loại của GRIN:
Các chi sau đây có thể coi là độc lập hoặc coi là đồng nghĩa của chi Pouteria.
Bên cạnh đó GRIN còn ghi nhận 2 chi là Rostellaria C. F. Gaertn và Sarcorhyna C. Presl, nhưng không có thêm thông tin gì[14].
Chi Sarcosperma có quan hệ chị em với phần còn lại của họ. Hạt của nó có vỏ ngoài bóng, mặc dù không dày như của phần lớn các loài khác trong họ Sapotaceae, và cũng có sẹo rốn hạt dễ thấy. Chi này được Pennington đặt trong tông Sideroxyleae.
Trong phạm vi họ này có hai nhánh chính là (Isonandreae + Mimusopeae + Sideroxyleae) và (Chrysophylleae + Omphalocarpeae). Chi Xantolis có thể có quan hệ chị em với nhánh thứ hai[17]. Trong phân tích tổ hợp phân tử + hình thái và sau sự lượng giá kế tiếp thì ba nhánh đã được công nhận, với nhánh cuối vẫn chỉ có sự hỗ trợ vừa phải (79% trong tái lẫy mẫu theo phương pháp dao xếp) do sự đưa vào của chi Xantolis (phần còn lại của nhánh này khi loại nó ra có mức hỗ trợ 97%). Ba nhánh này được công nhận chính thức như là các phân họ liệt kê trên đây, là Sarcospermatoideae (chi Sarcosperma), Sapotoideae (Isonandreae + Mimusopeae + Sideroxyleae) và Chrysophylloideae (Chrysophylleae + Omphalocarpeae), trong đó Sapotoideae bao gồm các tông Sapoteae và Sideroxyleae cũng như 2 hay ba nhánh chưa được đặt tên[18]. Các đặc trưng hình thái là tương đồng do tiến hóa hội tụ rất cao, cao hơn so với các dữ liệu phân tử, và các đặc trưng cho các phân họ khó có thể nêu ra. Smedmark và ctv. (2006)[7] nêu ra các đặc trưng tiến hóa và các mối quan hệ trong phạm vi phân họ Sapotoideae. Kết quả nghiên cứu của họ chỉ ra rằng 2 đơn vị phân loại trước đây cho là thuộc phân họ Sapotoideae là không thuộc về nhóm này. Loài Eberhardtia aurata là chị em với hai nhánh chính của họ Sapotaceae, nghĩa là có quan hệ chị em với cả hai phân họ Chrysophylloideae và Sapotoideae, còn Neohemsleya usambarensis thì thuộc về phân họ Chrysophylloideae. Trong phạm vi phân họ Sapotoideae thì hai nhánh Sideroxyleae và Sapoteae có sự hỗ trợ mạnh. Phân tích Bayes về đặc trưng lịch sử của một vài đặc điểm hình thái hoa chỉ ra rằng kiểu tổ tiên của hoa trong phân họ Sapotoideae có thể được nêu đặc trưng bằng các phần của hoa (lá đài, cánh hoa, nhị và nhị lép) mọc thành 1 vòng mẫu 5, các thùy tràng hoa nguyên, và hạt với một rốn hạt hướng trục. Swenson và ctv.[19][20] thảo luận về các giới hạn chi trong các loài có tại khu vực Australasia của phân họ Chrysophylloideae (tổng thể là đơn ngành), cụ thể là sự sửa đổi các ranh giới chi cho các phức hợp Pouteria và Niemeyera, trong đó 4 sự chia tách của chi Pouteria (Beccariella, Planchonella, Sersalisia và Van-royena) được phục hồi. Bốn sự chia tách khác (Albertisiella, Bureavella, Iteiluma và Pyriluma) bị loại bỏ. Chi Niemeyera được định nghĩa lại như là chi nhỏ hơn, chỉ hạn chế tại Australia. Các giới hạn chi trong nhóm chị em với Niemeyera vẫn chưa rõ ràng, là nhóm bao gồm Leptostylis và Pycnandra. Ngoài ra, Van-royena có thể có nguồn gốc từ sự kiện lai ghép liên chi. Các tác giả đề xuất sự chia tách các chi Aningeria, Malacantha (từ Pouteria) và Martiusella cũng như Donella và Gambeya (từ Chrysophyllum), nhưng các định nghĩa cho các chi này vẫn chưa rõ. Một loài, Chrysophyllum cuneifolium, có thể có nguồn gốc lai ghép giữa các châu lục trong đó bộ gen dòng mẹ (cpDNA) đến từ Nam Mỹ còn bộ gen nhân đến từ châu Phi.
Về các mối quan hệ trong nhóm đơn ngành của khoảng 80 loài thuộc phức hợp Pouteria tại New Caledonia, xem Bartisch và ctv. (2005)[21]. Chi Pouteria nghĩa Pennington là đa ngành[22]). Xem Swenson và ctv. (2007b)[23] để có chi tiết về chi Planchonella, và Swenson và ctv. (2008c)[10] về nhóm chị em của nó, chủ yếu là phức hợp Niemeyera tại New Caledonia. Các giới hạn chi đã từng rất hay thay đổi trong họ Sapotaceae: "thật khó để hiểu tại sao hai tác giả làm việc với cùng một họ lại có thể đưa ra các kết luận khác xa nhau đến như vậy"[24], nhưng bản thân Pennington (1991) [12] đã giúp làm sáng tỏ mọi thứ một chút và các dữ liệu phân tử hiện đang cung cấp thêm thông tin. Các giới hạn nhánh, chẳng hạn như trong số các loài thuộc New Caledonia của họ Sapotaceae hiện nay đã trở nên rõ ràng đủ để các loài có thể được miêu tả trong các chi phù hợp[10][25].
Về phát sinh chủng loài của tông Sideroxyleae, xem nghiên cứu của Smedmark và Anderberg (2007), trong đó các tác giả cho rằng định nghĩa của chi Sideroxylon nên được sửa lại để gộp cả hai chi nhỏ là Argania và Nesoluma, với cả hai chi này đã tiến hóa từ các tổ tiên có trong Sideroxylon, và rằng loài Sideroxylon oxyacanthus không thuộc về chi Sideroxylon mà là một họ hàng gần của Xantolis trong phân họ Chrysophylloideae[8].
Hình minh họa Payena leeri.
Cành với lá và quả của Englerophytum magalismontanum.
Cành với lá của Pouteria sapota.
Môi trường sống của hồng xiêm (Manilkara zapota).
Manilkara jaimiqui subsp. emarginata.
Cành với lá và hoa của Mimusops maxima.
Lá của Madhuca longifolia var. latifolia.
Lá và quả Sideroxylon persimile.
Quả Pouteria sapota bày bán tại chợ.
Môi trường sống của vú sữa (Chrysophyllum cainito).
Chrysophyllum cainito.
(tiếng Anh)
(tiếng Việt)
Họ Hồng xiêm (danh pháp khoa học: Sapotaceae) là một họ thực vật hạt kín thuộc về bộ Ericales. Hệ thống Cronquist năm 1981 và hệ thống Dahlgren xếp họ này trong bộ Ebenales.
Họ này bao gồm khoảng 1.100 loài cây gỗ hay cây bụi thường xanh, phân bố trong khoảng 53-57 chi (35-75, phụ thuộc vào định nghĩa chi). Họ này phân bố rộng khắp vùng nhiệt đới.
Nhiều loài trong họ này có quả ăn được và/hoặc có giá trị kinh tế khác. Các loài đáng chú ý vì quả ăn được như hồng xiêm (Manilkara zapota), Manilkara chicle, vú sữa (Chrysophyllum cainito), các loài trong chi Pouteria (như Pouteria caimito, Pouteria campechiana, lê ki ma (Pouteria lucuma), Pouteria sapota, Vitellaria paradoxa (shea) và Sideroxylon australe (mận thổ dân Australia). Shea (shi trong một số phương ngữ tại Tây Phi) cũng là nguồn cung cấp quả nhiều dầu, nguồn gốc của loại "bơ shea" ăn được và nó là nguồn cung cấp lipit chính cho nhiều bộ lạc ở châu Phi cũng như được sử dụng trong hóa mĩ phẩm và dược phẩm truyền thống và phương Tây. Loài cây thần kỳ (Synsepalum dulcificum) cũng thuộc họ Sapotaceae.
Các loài cây trong chi Palaquium (chây, xay đào), đặc biệt là từ loài xay đào mủ (Palaquium gutta), sinh ra một loại nhựa mủ quan trọng có ứng dụng rộng rãi, nhất là trong nha khoa hay trong việc sản xuất lớp vỏ bọc cách điện cho các loại cáp ngầm dưới biển.
Hạt của loài Argania spinosa (L.) Skeels chứa dầu ăn được, gọi là dầu Argan, được thu hoạch nhiều tại Maroc.
Tên gọi của họ này có nguồn gốc từ zapote, tên gọi trong tiếng Mexico (có nguồn gốc từ tiếng Nahuatl "tzapotl") để chỉ một trong các loài cây và được Linnaeus La tinh hóa thành sapota, một tên gọi khoa học hiện nay coi là đồng nghĩa của chi Manilkara.
Sapotaceae Juss., nom. cons.
Роды
Сапо́товые (лат. Sapotaceae) — семейство двудольных цветковых растений, входящее в порядок Верескоцветные. Оно включает в себя около 65 родов и 800 видов. Представители семейства встречаются, в основном, в тропических странах и представляют собой вечнозелёные деревья и кустарники.
Многие растения из этого семейства имеют важное экономическое значение.
Некоторые виды семейства культивируются ради съедобных плодов:
Дерево Ши (Vitellaria paradoxa) является источником богатых жирами семян, из которых извлекается съедобное «масло дерева Ши», которое является главным источником липидов для многих африканских этнических групп и используется в качестве компонента для производства косметики. Съедобное масло изготавливается также из семян плодов дерева Argania spinosa, произрастающего в Марокко.
Деревья рода Palaquium производят важный тип латекса, имеющий многообразное использование.
Сапо́товые (лат. Sapotaceae) — семейство двудольных цветковых растений, входящее в порядок Верескоцветные. Оно включает в себя около 65 родов и 800 видов. Представители семейства встречаются, в основном, в тропических странах и представляют собой вечнозелёные деревья и кустарники.
参见正文
山榄科（学名：Sapotaceae），包括约65属800余种，主要分布在世界各地的热带地区。中国有11属约30种，主要分布在南方各地。
本科植物都是常绿灌木和乔木，有许多品种的木材有价值，也有可以初战食用果实的品种，如人心果（Manilkara zapota）、金星果（Chrysophyllum cainito）等，乳油木（Vitellaria paradoxa）可以提炼食用油，胶木属（Palaquium）可以提炼橡胶。
山榄科（学名：Sapotaceae），包括约65属800余种，主要分布在世界各地的热带地区。中国有11属约30种，主要分布在南方各地。
本科植物都是常绿灌木和乔木，有许多品种的木材有价值，也有可以初战食用果实的品种，如人心果（Manilkara zapota）、金星果（Chrysophyllum cainito）等，乳油木（Vitellaria paradoxa）可以提炼食用油，胶木属（Palaquium）可以提炼橡胶。
アカテツ科（赤鉄科、学名：Sapotaceae）は双子葉植物の科で、65属（35-75属：分類には諸説あり）、800種ほどからなる。
世界の熱帯・亜熱帯に分布する常緑木本。日本では、アカテツ属のアカテツとその変種コバノアカテツが南西諸島・小笠原諸島にあり、また小笠原諸島固有種ムニンノキがある。
葉は単葉でらせん状に配列する。花は両性花、子房上位。果実は液果。
乳液を含み、これから得られる樹脂が利用される。産業上は、グッタペルカの原料とするグッタペルカノキや、チューインガムの材料チクルを採るサポジラが重要。またサポジラ、スターアップルをはじめとする、熱帯で利用される果樹も多数ある。種子には油脂が含まれ、モロッコの南西部で多く見られる アルガンノキの種子からは、食用・化粧用のアルガン油が採取され利用されている[1]。
アカテツ科（赤鉄科、学名：Sapotaceae）は双子葉植物の科で、65属（35-75属：分類には諸説あり）、800種ほどからなる。
사포테과(zapote科, 학명: Sapotaceae 사포타케아이[*])는 진달래목의 과이다.[1] 약 65개 속(식물 속의 정의에 따라 35~75개 속), 800여 종의 상록수와 관목을 포함하고 있다. 전열대 지역에 분포한다. 몇몇 종의 열매는 사포테라 불리며, 과일로 이용된다.
_W_IMG_0242.jpg)
_W_IMG_0242.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
Karte mit allen verlinkten Seiten: 
_W_IMG_0242.jpg)
_W_IMG_0242.jpg)
_trees_in_Kolkata_W_IMG_2848.jpg)
_(3558304005).jpg)
_1266.JPG)
_in_Hyderabad_W_IMG_7161.jpg)
_W_IMG_0242.jpg)
_leaves_W_IMG_0247.jpg)
