nomes no trilho de navegação
When alarmed, common pheasants make distinctive hoarse croaking notes. In males, this is a loud, piercing, double squawk ko-ork kok, with a sharp staccato on the last syllable. This crowing call is also made when males are establishing their territory. In agricultural areas, males may be heard crowing at dusk, dawn, and during the mating season. This call is very similar to the familiar call of a rooster and can travel up to a mile. Female calls tend to be more subtle and less likely to be audible.
Communication Channels: visual ; acoustic
Perception Channels: visual ; tactile ; acoustic ; chemical
Common pheasants are widely distributed and their conservation status is of least concern.
US Migratory Bird Act: no special status
US Federal List: no special status
CITES: no special status
State of Michigan List: no special status
IUCN Red List of Threatened Species: least concern
Common pheasants are highly susceptible to Newcastle disease, a significant disease in birds because of high mortality rates in those affected. Disease outbreaks have economic implications including trade embargos and restrictions of poultry sales in areas of outbreak. Common pheasants can carry Newcastle disease and spread it to other wild and domestic birds, which can be potentially negative to humans.
Negative Impacts: causes or carries domestic animal disease
The predominant benefit of Phasianus colchicus to humans is as an upland game bird.
Common pheasants play a role as prey for larger carnivores and as an insectivore, helping to control insect populations. They may also disperse seeds through their seed predation. They may negatively affect greater prairie chickens (Tympanuchus cupido) and gray partridges (Perdix perdix) through nest parasitism, habitat competition, transmission of disease, and aggressive behaviour. A study in Kansas reported nest parasitism of lesser prairie chickens by common pheasants. This rate of nest parasitism appeared to be density-dependent, increasing as nest site availability decreased. Other studies have investigated the negative impact of common pheasants on greater prairie chickens through nest parasitism. Pheasant eggs hatch earlier than prairie chicken eggs. The rate of embryo mortality or nest abandonment increases in parasitized prairie-chicken nests.
The release of common pheasants into woodland areas for game shooting is common. One study in Britain looked into the impact of this practice. They found that there was a neutral or positive impact of common pheasants on vegetation and bird communities. However, it is important to note that this study was done in pheasant-managed woodland areas and this management practice may have been more beneficial than the presence of pheasants themselves.
Ecosystem Impact: disperses seeds
Commensal/Parasitic Species:
Common pheasants are dietary generalists, eating a wide variety of plant matter, such as grain, seeds, shoots, and berries, as well as insects and small invertebrates. Common pheasants are mostly ground dwelling and scratch for food in the undergrowth with their bill. They usually forage in the early morning and evening. Important agricultural crops eaten by common pheasants are corn (Zea mays), wheat (Triticum), barley (Hordeum vulgare), and flax (Lineum) Weed seeds they eat in North America are foxtail (Setaria lutescens), ragweed (Ambrosia) and sunflower seeds (Helianthus annus). Wild grape (Vitis), apples (Malus), and blackberries (Rubus) are some fruits eaten. They also eat grasshoppers (Orthoptera), caterpillars (Lepidoptera), crickets (Gryllidae), and snails (Gastropoda).
Animal Foods: insects; terrestrial non-insect arthropods
Plant Foods: seeds, grains, and nuts; fruit
Primary Diet: omnivore
Phasianus colchicus is a non-migratory species native to Eurasia. The native range extends from the Caspian Sea, east across central Asia to China, and includes Korea, Japan, and former Burma. It was introduced to Europe, North America, New Zealand, Australia, and Hawaii. In North America, Phasianus colchicus populations have been established on mid-latitude agricultural lands from southern Canada to Utah, California to New England states, and south to Virginia.
Biogeographic Regions: nearctic (Introduced ); palearctic (Native ); australian (Introduced )
Common pheasants occupy grassland and farmland habitats. They prefer relatively open cover, such as grass and stubble fields and are found in habitats with grass, ditches, hedges, marshes, and tree stands or bushes for cover. They are generalists occupying a wide range of habitat types except areas with dense rainforest, alpine forests, or very dry places. This flexibility is exemplified in their successful introduction to tropical habitats in Hawaii where only heavy precipitation and high altitudes pose the greatest habitat limitation.
Open water is not a requirement for Phasianus colchicus, but most populations are found where water is present. In drier habitats, common pheasants obtain water from dew, insects, and succulent vegetation.
Common pheasants occupy agricultural areas but the movement towards increasingly large agricultural operations is detrimental to habitat. Land-use transitions to larger operations include a loss of field-edge habitat (fewer fencerows), removal of bushes, burning of marshes, a trend towards monoculture, suburban sprawl, and commercial development. This habitat degradation leads to reduction of cover habitat and fewer small bodies of water for Phasianus colchicus.
Range elevation: 0 to 3353 m.
Habitat Regions: temperate ; tropical ; terrestrial
Terrestrial Biomes: savanna or grassland
Wetlands: marsh
Other Habitat Features: agricultural
Chick survival is influenced by hatch date, mass at birth, and habitat type. Many young don’t live beyond autumn. Annual survival rate of adult females is 21 to 46%, while it is only 7% for males. In some areas the reduced survival rate of males can be accounted for by the hunting of male common pheasants by humans. Nearly all wild birds die by age three. Adult mortality is caused by predation, agricultural activities, exposure to pesticides and toxins, and accidents with motorized vehicles.
Range lifespan
Status: captivity: 11 to 18 years.
Average lifespan
Status: wild: 3 years.
Common pheasants are medium-sized birds with deep, pear-shaped bodies, small heads and long, thin tails. They are sexually dimorphic, with males being more colorful and larger than females. Males have spectacular, multi-colored plumage with long, pointed, barred tails and fleshy red eye patches. Their heads range in color from glossy dark green to iridescent purple. Many subspecies have a distinctive white collar around their neck which gives them their ‘ring-necked’ name. Female Phasianus colchicus are less colorful. They have buff brown, mottled plumage and, like males, have long pointed tails, although they are shorter than those of males.
There are two major groupings of subspecies within Phasianus colchicus. The colchicus group, or ring-necked pheasants, are native to mainland Eurasia. They are barred, with coppery red or yellow on their mantle and underparts, and have the prominent neck ring. Thirty-one subspecies are listed under this grouping. The other grouping of subspecies is the versicolor group, which lacks the neck ring and has green on their neck, breast, and upper belly. This group is native to Japan and was introduced to Hawaii. There are three subspecies in the versicolor group.
Average mass: 1263 g.
Range length: 42.5 to 53.6 cm.
Range wingspan: 23.5 to 25.8 cm.
Other Physical Features: endothermic ; homoiothermic; bilateral symmetry
Sexual Dimorphism: male larger; sexes colored or patterned differently; male more colorful; ornamentation
Adult common pheasants may be preyed on either while on the ground or in flight. Some of their behavioral responses to danger include retreating into cover or hiding. They also may fly, crouch, or run. Hens facing a predator may display a broken wing in an attempt to draw their predator away from their nest or they may just try to sit very still. When chicks in a brood are preyed on, often more than one is taken at a time. Exposure to extreme weather is also attributed to chick mortality. Game hunting by humans is a significant predation concern for male pheasants in some areas. Common pheasants are particularly vulnerable to predation during nesting. Studies have shown that control of nest predators, particularly red foxes, can be a significant pheasant conservation tool. Additionally, increased pheasant predation rates are linked closely to increased rates of habitat destruction. This may be because habitat degradation renders prey more vulnerable to predators. Studies have also been conducted to determine whether certain subspecies have higher survival rates in specific habitats. One particular study focused on the Sichuan subspecies of common pheasants, which nest in woody cover, a trait which makes them less susceptible to agricultural land degradation. However, this study found that Sichuan hens had no survival advantage over hens of other subspecies. Much information on predation in common pheasants is known from North American populations, where they are an important game species.
Known Predators:
Anti-predator Adaptations: cryptic
Common pheasants are polygynous, with a single male having a harem of several females. Common pheasants breed seasonally. In early spring (mid-March to early June) males establish breeding or crowing territories. These territories are relative in terms of other males’ territories and do not necessarily have definitive boundaries. On the other hand, females are not territorial. Within their breeding harem, they may show a dominance hierarchy. These harems last through the courting and nesting period and may have 2 to 18 females. Each female typically has a seasonally monogamous relationship with one territorial male. In early spring, males establish a harem by crowing and wing-whirring displays. Crowing is the distinctive, loud korrk-kok call of males which they use to maintain their territory. This may be preceded by an almost inaudible wing-flap, after which the male may perform a brief but vigorous wing-whirring. Physical interactions between competing males may include flying at each other breast-to-breast, biting wattles, or high leaps with kicks toward the other’s bill. Males who establish breeding territories earlier in the season tend to be dominant over males establishing territory later. Mate selection by females is dependent on a few factors. Female common pheasants tend to choose dominant males who can, for example, offer protection. Studies have found that females prefer long tails in males and that the length of ear tufts and presence of black points on the wattle also influences female choice. The general brightness of a male's plumage is not a factor, perhaps because brightness is not correlated to testosterone levels or dominant behaviors in male common pheasants.
Males have different courtship displays which elicit different responses in females. One study found that feeding rituals in males attracted female common pheasants, while lateral display courtship behaviors in males aroused females for copulation. In a lateral display, the male approaches the female, crossing slowly in a semicircle in front of her with his head low, the nearer wing drooped and his wattle erect. This lateral display often precedes copulation but later in the season a male may simply pursue and attempt to mount a female.
Mating System: polygynous
Nesting begins just before females start to lay eggs. The female will scrape a shallow depression in the ground in a well covered area, lining it lightly with readily available plant material. She will typically lay one egg a day until 7 to 15 eggs have been laid. Larger clutches of eggs arise when two or more hens lay in the same nest. The female will remain close to the nest, incubating the eggs for most of the day, leaving in the morning and evening to feed. Chicks are precocial at hatching, completely covered with down and with their eyes open. They are able to immediately begin walking and following the hen to sources of food; they are largely self-feeding.
Breeding interval: Ring-necked pheasants breed once yearly.
Breeding season: The ring-necked pheasant breeding season extends from mid-March to June.
Range eggs per season: 7 to 15.
Average eggs per season: 10.
Range time to hatching: 23 to 28 days.
Average time to hatching: 24 days.
Range fledging age: 7 to 12 days.
Range time to independence: 70 to 80 days.
Average age at sexual or reproductive maturity (female): 1 years.
Average age at sexual or reproductive maturity (male): 1 years.
Key Reproductive Features: iteroparous ; seasonal breeding ; gonochoric/gonochoristic/dioecious (sexes separate); sexual ; oviparous
Most parental investment in common pheasants is by females. After building her nest and laying the eggs, the female is responsible for incubating them. Incubation takes approximately 23 days after the final egg is laid. When the chicks hatch, they are cared for solely by the hen. They are precocial when they hatch, covered with down, eyes open, and legs developed. They are able to immediately begin following the hen to sources of food and the young chicks will feed themselves. The hen’s main role is to lead her chicks to food after hatching. By about 12 days, young are able to fly and typically remain with the hen for 70 to 80 days before becoming independent.
Parental Investment: precocial ; female parental care ; pre-fertilization (Provisioning, Protecting: Female); pre-hatching/birth (Provisioning: Female, Protecting: Female); pre-weaning/fledging (Protecting: Female)
A large (30-36 inches) game bird, the male Ring-necked Pheasant is most easily identified by its mottled gold-brown body, long striped tail, iridescent head with red wattles, and conspicuous white neck ring. Feral populations are derived from several distinct captive stocks, and individual males in these populations may show variation in the size and color of the body, neck-ring, head, and wattles. Females are much smaller and plainer, being mottled brown overall. The Ring-necked Pheasant is native to portions of Central and East Asia. Being a popular game bird, this species has been introduced to a number of regions outside its native range. Introductions and releases of this species have taken place in Europe since antiquity, and have more recently been successful in temperate regions of North America and Australasia. Small populations may exist for short periods of time where this species is stocked for hunting, but these populations are often not self-sufficient and may vanish without continued releases. Ring-necked Pheasants are generally non-migratory. In their native range, Ring-necked Pheasants inhabit semi-open woodland and grassland habitats. Elsewhere, this species may be found in similar habitat types as well as in agricultural fields, pastures, and marshes. Ring-necked Pheasants primarily eat plant material, including seeds, grains, shoots, and berries, although this species may also eat insects when available. In appropriate habitat, Ring-necked Pheasants may be seen walking on the ground in fields and woodlands while foraging for food. When approached, this species may run for cover or attempt to fly short distances to safety on the ground or in trees. Ring-necked Pheasants are most active during the day, although males may begin calling slightly before sunrise.
A large (30-36 inches) game bird, the male Ring-necked Pheasant is most easily identified by its mottled gold-brown body, long striped tail, iridescent head with red wattles, and conspicuous white neck ring. Feral populations are derived from several distinct captive stocks, and individual males in these populations may show variation in the size and color of the body, neck-ring, head, and wattles. Females are much smaller and plainer, being mottled brown overall. The Ring-necked Pheasant is native to portions of Central and East Asia. Being a popular game bird, this species has been introduced to a number of regions outside its native range. Introductions and releases of this species have taken place in Europe since antiquity, and have more recently been successful in temperate regions of North America and Australasia. Small populations may exist for short periods of time where this species is stocked for hunting, but these populations are often not self-sufficient and may vanish without continued releases. Ring-necked Pheasants are generally non-migratory. In their native range, Ring-necked Pheasants inhabit semi-open woodland and grassland habitats. Elsewhere, this species may be found in similar habitat types as well as in agricultural fields, pastures, and marshes. Ring-necked Pheasants primarily eat plant material, including seeds, grains, shoots, and berries, although this species may also eat insects when available. In appropriate habitat, Ring-necked Pheasants may be seen walking on the ground in fields and woodlands while foraging for food. When approached, this species may run for cover or attempt to fly short distances to safety on the ground or in trees. Ring-necked Pheasants are most active during the day, although males may begin calling slightly before sunrise.
El faisán común o faisán vulgar (Phasianus colchicus)[2] ye una especie d'ave galliforme de la familia Phasianidae orixinaria del Asia templada, anque s'atopa llargamente distribuyida por haber sío introducida en diverses partes del mundu con fines cinexéticos. Nel so mediu natural viven nes praderíes y los montes abiertos.
Los faisanes son aves de tamañu considerable y cola llarga. Presenten un marcáu dimorfismu sexual tantu en color del plumaxe como nel tamañu. El so pesu bazcuya ente los 0,5 y 3 kg, con una media nos machos de 1,2 kg, y 0,9 kg nes femes.[3][4] Esisten numberoses subespecies que s'estremen en coloración y tamañu.
El machu adultu de la subespecie nominal, Phasianus colchicus colchicus mide de 60 a 89 cm, de los cualos más de la metá correspuenden a la so llarga cola marrón con llistes negres. El plumaxe del so cuerpu ye principalmente cobrizu con rellumos iridiscentes violáceos, colloraos y doraos, y colos cantos de les plumes negros que-y dan un aspeutu escamado. Tamién presenta estríes de tonalidá violeta escuru y verdes, ciertu motudu blancu nes partes cimeres. La so cabeza y pescuezu son de color verde coritu con rellumos metálicos azules y moraos. La mayor parte de la so cara ta cubierta por una carúncula colorada y presenta un pequeñu penachu empobináu escontra tras. P. c. colchicus escarez la llista blanca qu'arrodia la parte inferior del pescuezu d'otres subespecies. El so obispillo ye de color pardu, pero n'otres subespecies la tonalidá varia aportando a abuxaos. La fema tien una coloración muncho más discreta, de tonos parduzos con estríes escures. Mide ente 50 y 63 cm de llargu, incluyida la so cola d'hasta 20 cm. Los xuveniles tienen un aspeutu similar al de les femes, anque cola cola más curtia, hasta qu'a los mozos machos empiécenlos a crecer les coloridas y carauterístiques plumes de los machos nel pechu, cabeza y llombu a los diez selmanes de la so nacencia.
Esisten munches variedaes nel plumaxe de los machos, que bazcuya del casi blancu al casi negru. Los exemplares naturalizaos n'Europa, Norteamérica y Australia son híbridos de diverses variedaes subespecie y col faisán verde,[5] qu'antes se consideraba una subespecie de faisán común y que los sos híbridos son fértiles. Amás hai delles mutaciones de color que s'atopen comúnmente nestes poblaciones, principalmente melánicas (negres) y flavisticas (amarellentaes).
Esta especie foise descrita científicamente por Carlos Linneo na so obra Systema naturae de 1758 col so nome científicu actual, como especie tipo del xéneru Phasianus. El faisán común yera tan distintu a cualesquier otra especie pa Linneo que la so descripción amenorgar a un lacónicu «rufus, capîte caeruleo» —acoloratáu con cabeza azul—. Sicasí fuera oxetu de discutiniu estensu n'obres anteriores a que Linneo estableciera la so clasificación binomial. Les sos fontes fueron Ornithologia d'Ulisse Aldrovandi,[6] Uccelliera de Giovanni Pietro Olina,[7] Synopsis methodica Avium & Piscium de John Ray,[8] y A natural history of the birds d'Eleazar Albin.[9] Nelles, el nucleu de los testos d'ornitoloxía de la dómina, esta especie denominábase a cencielles «el faisán» nel idioma de cada llibru. Linneo asitió la llocalidá tipu como «África, Asia».[10] Sicasí esta especie nun s'atopaba n'África, salvo les zones costeres del Mediterraneu onde fuera introducida quiciabes mientres l'Imperiu romanu. Darréu afitóse la so llocalidá Tipu tipu nel ríu Rioni – conocíu como Phasis polos antiguos griegos, y d'onde procede'l nome del xéneru y el común.[11] El nome científicu, colchicus, «de Colchis», referir a la rexón occidental de l'actual Xeorxa.[12] Les aves procedentes d'esta rexón transcaucásica constituyeron la mayor parte de la población introducida n'Europa hasta la dómina moderna.
Reconócense 30 subespecies distribuyíes en cinco grupos.[13] Identificar pol plumaxe del machu, principalmente pola presencia o ausencia de la llista blanca del pescuezu, el color del obispillo y la base de la cola y de les coberteras de les nales. Como se mentó enantes les poblaciones introducíes de la nuesa dómina son la resultancia del amiestu de delles races en diverses proporciones, y difieren según los llinaxes usaos pa la introducción y la seleición natural producida p'afaese al clima y hábitat de la zona.
Dacuando dixebróse a esta especie en faisanes comunes d'Asia central y occidental y faisanes con collar del este d'Asia, separaos, grosso modo, poles rexones montascoses y grebes de Turkestán. Anque les poblaciones occidentales y orientales probablemente tuvieron dafechu dixebraos mientres la última glaciación, cuando los desiertos yeren más estensos,[14] esta separación nun foi lo suficientemente enllargada por que se produxera una especiación real. Anguaño la mayor variedá de patrones de color atópase onde s'entemecen les poblaciones oriental y occidental, como yera d'esperar. Les femes de los distintos grupos xeneralmente nun pueden estremase pol so aspeutu con certidume.
Los grupos de subespecies, del oeste al este, son:
Les 30 subespecies de Phasianus colchicus que se reconocen anguaño son:[15]
Phasianus colchicus septentrionalisLos faisanes comunes son aves gregaries que fora de la estación de cría xunir a bandaes transitories. Anque son capaces de volar curties distancies, prefieren andar y correr. Si asústase-yos pueden alzar de secute el vuelu con un ruidosu bater de nales y emitiendo llamaes d'alarma de tipu kok kok kok pa sollertar a los sos conxéneres. La so velocidá de vuelu ye de solu 43-61 km/h cuando se mueven pero pueden llegar hasta los 90 km/h si tán en peligru. Onde son cazaos amuésense esquivos una vegada qu'acomuñen a los humanos col peligru, y rápido escuéndense al oyer a les partíes de caza.
Los faisanes solo aliméntense nel suelu, pero duermen protexíos nos árboles pela nueche. Alimentar d'una gran variedá de materia vexetal y animal, como frutos, granes, fueyes amás d'un gran espectru d'invertebráos y pequeños vertebraos como culiebres, llagarteses, pequeños mamíferos y dacuando pequeñes aves.
Los machos practiquen la polixinia como ye típicu en Phasianidae, y con frecuencia van acompañaos del so harén de delles femes.[16] Los faisanes machos suelen tener ente 6 o 10 femes, empezando'l periodu de celu a mediaos del mes de marzu, mientres el cual los machos engarren ente sigo pola posesión y control de les femes de la bandada.
Esta especie añera nel suelu ente abril y xunu. Suelen añerar nos marxes de los montes, praos o campos onde habiten. La puesta suel constar diez huevos. La fema pon un güevu cada dos díes, terminando la puesta nel mes de mayu, teniendo llugar la primera eclosión nel mes de xunu. Si la primer niarada ye destruyida por dalgún motivu, suel tener llugar una segunda puesta pero'l númberu de güevos ye significativamente menor que na primera. La incubación dura ente 23–26 díes.
Los sos pollos son nidífugos y permanecen al pie de la fema mientres delles selmanes. Una vegada que los pitucos abandonaron el güevu, los pequeños faisanes son capaces de siguir a la so madre y a los 20 díes pueden encaramarse a los árboles. La primer muda tien llugar dempués que los pequeños cumplieron los dos meses de vida, nel mes de setiembre, y, tres esti cambéu, los pitucos ostenten yá'l plumaxe del so sexu.
El faisán común ye nativu d'Asia. La so área de distribución orixinal estender dende'l mar Negru y el Caspiu hasta China, l'estremu suroriental de Siberia, Corea y Taiwán. El so hábitat natural son los yerbazales cercanos a estanques o cursos d'agua, que cunten con arbolees axacentes.[13] Tamién pueden vivir nos campos de cultivu qu'atiesten colos montes. Les tierres de llabor demasiáu estenaes nun pueden sustertarles por enforma tiempu.[17]
El faisán común estendióse per gran parte del Holártico por cuenta del so interés como especie cinexética y la facilidá con que se cría en cautividá. Forma parte de la fauna europea desque s'empezar a introducir en tiempos del Imperiu romanu, y les sos poblaciones fueron ayudaes por socesives reintroducciones. Les introducciones nel Hemisferiu sur xeneralmente nun tuvieron ésitu salvu nos llugares onde los galliformes locales, o los sos equivalentes ecolóxicos, son escasos o nun esisten como n'Australia, Tasmania, Nueva Zelanda, el archipiélagu de Hawái y Santa Elena, o bien en climes bien similares al orixinal como en Chile.
Los faisanes taben naturalizaron nes islles britániques alredor del sieglu X,[18] tantu por introducciones de los romanos como de los normandos, pero sumieron de la mayoría de les islles alredor del sieglu XVII. Na década de 1830 fueron redescubiertas como troféu cinexéticu polos británicu y dende entós introduciéronse unos 30 millones de faisanes procedentes de criadorios. Los faisanes comunes fueron introducíos en Norteamérica en 1881,[19][20] y consiguieron asitiase con ésitu a lo llargo de les Montes Predresos, el Mediu Oeste, y les Grandes Planicies, amás de Canadá y Méxicu.
El faisán común foi introducíu nos siguientes países:[1]
Albania, Alemaña, Arxelia, Andorra, Australia, Austria, Les Bahames, Bielorrusia, Bélxica, Bosnia-Herzegovina, Canadá, Chile, Xipre, Croacia, Cuba, Chequia, Dinamarca, Eslovaquia, Eslovenia, España, Estaos Xuníos, Estonia, Finlandia, Francia, Holanda, Hungría, Irlanda, Italia, Xapón, Letonia, El Líbanu, Liechtenstein, Lituania, Luxemburgu, Macedonia, Marruecos, Méxicu, Moldavia, Montenegru, Noruega, Nueva Zelanda, Polonia, Portugal, Puertu Ricu, Reinu Xuníu, Rumanía, Santa Helena, Serbia, Suecia, Suiza, Ucrania.
.El faisán común o faisán vulgar (Phasianus colchicus) ye una especie d'ave galliforme de la familia Phasianidae orixinaria del Asia templada, anque s'atopa llargamente distribuyida por haber sío introducida en diverses partes del mundu con fines cinexéticos. Nel so mediu natural viven nes praderíes y los montes abiertos.
Phasianus colchicus (lat. Phasianus colchicus) - qırqovul cinsinə aid heyvan növü.
Qərbi Berlin
Phasianus colchicus (lat. Phasianus colchicus) - qırqovul cinsinə aid heyvan növü.
Ar fazan Kolc'his[1], Phasianus colchicus an anv skiantel anezhañ, a zo ur spesad evned eus ar c'herentiad Phasianidae.
Hemolc'het e vez laboused ar spesad evit o c'hig.
.jpg)
Beviñ a ra diwar amprevaned, blotviled, buzhug, greun, had ha hugennoù.
Ar spesad a gaver an tregont isspesad anezhañ[2] :
a vo kavet e Wikimedia Commons.
Ar fazan Kolc'his, Phasianus colchicus an anv skiantel anezhañ, a zo ur spesad evned eus ar c'herentiad Phasianidae.
Hemolc'het e vez laboused ar spesad evit o c'hig.
El faisà comú[1] (Phasianus colchicus), és un ocell de la família dels faisans (Phasianidae). És natiu del Caucas i Rússia i ha estat àmpliament introduït arreu com a carn de cacera. En algunes parts de la seva àrea de distribució geogràfica, on no hi viuen parents, com succeeix a Europa, se'l coneix simplement amb el nom de faisà.[2]
El faisà comú (Phasianus colchicus), és un ocell de la família dels faisans (Phasianidae). És natiu del Caucas i Rússia i ha estat àmpliament introduït arreu com a carn de cacera. En algunes parts de la seva àrea de distribució geogràfica, on no hi viuen parents, com succeeix a Europa, se'l coneix simplement amb el nom de faisà.
Mae'r Ffesant (Phasianus colchicus ) yn aelod o deulu'r Phasianidae (lluosog: ffesantod). O Asia y daw yn wreiddiol ond mae'n aderyn cyfarwydd trwy ran helaeth o'r byd oherwydd ei boblogrwydd gyda saethwyr.
Mae'r ffesant yn aderyn cymharol fawr, 50–90 cm o hyd, gyda'i chynffon hir yn gyfrifol tua hanner hyn. Brown yw'r rhan fwyaf o blu'r ceiliog, ond mae'r gwryw yn aderyn lliwgar gyda phen gwyrdd a darnau coch, gwyn, porffor a gwyrdd ar y corff. Mae'r iâr yn llai tarawiadol, gyda phlu brown a chynffon fyrrach. Mae gan un is-rywogaeth, P. c. torquatus, goler wen, tra nad oes coler gan P. c. colchicus.
Brodor o'r dwyrain pell yw'r ffesant a chyrhaeddodd Gymru tua'r 16g. Fe'i ceir yn y rhan fwyaf o gynefinoedd ar dir isel gan gynnwys coedwigoedd, tir amaethyddol a gwlyptiroedd. Rhyddheir tua 40 miliwn o adar ar gyfer eu saethu yn y DU pob blwyddyn. Dengys gwaith maes 2008-12 fod y ffesant yn gyffredin yn y rhan fwyaf o ogledd Cymru. Ceir y nifer fwyaf lle mae stadau saethu mawr yn rhyddhau adar i'w hela. Oni bai am yr adar hela, byddai'r ffesant yn llawer llai cyffredin, gan nad yw'n nythu'n llwyddiannus lawn yn y gorllewin.[1]
Mae'r ffesant yn byw ar dir amaethyddol gyda chymysgedd o gaeau a choed fel rheol, a'i brif fwyd yw grawn a phryfed. Adeiledir y nyth ar lawr, ac mae'n dodwy oddeutu deg wy. Gwell ganddynt redeg ar hyd y llawr na hedfan, ond gallant hedfan yn dda ac yn gyflym pan fydd rhaid.
Yn Atlas Adar Gogledd Cymru[2] nodwyd bod y ffesant (ynghyd â’r adar cyffredin eraill hyn: Llinos, Gwennol, Siglen Fraith, Pioden, Cudyll Coch,Ydfran, Jac-y-do, Bran Dyddyn a Llwydfron) yn nodweddiadol o “Dir amaethyddol â nodweddion ffiniol - gwrychoedd, waliau, ffosydd a thraciau”
Mae'n aderyn cyffredin mewn coedlannau ac ar dir amaethyddol; mae ganddi gorff fel iâr fuarth â chynffon hir. Mae lliwiau'r ceiliog yn amrywio ond fel rheol, mae ganddo gorff browngoch, ystlys gopr a smotiau du, crwmp browngoch neu wyrdd golau, coler wen, pen gwyrdd a bochau coch. Mae'r iâr yn llai o faint, yn frown golau gyda smotiau brown tywyll ar ei chefn a'i hystlys. Ceir llinellau brown golau ar draws ei chynffon. Gall y cywion hedfan cyn tyfu'n llawn ond mae eu cynffonnau a'u gyddfau hir yn amlwg.[3].
Erbyn hyn, oherwydd cyflwyno helaeth, ceir yr aderyn yma ar draws Ewrop a Gogledd America, ac arferir yn aml ryddhau miloedd lawer ohonynt gan saethwyr ar ôl eu magu'n bwrpasol. Credir iddynt gael eu gollwng yn Ynysoedd Prydain am y tro cyntaf yn y 10g ond yr oeddynt wedi diflannu erbyn diwedd y ddeunawfed ganrif gollyngwyd mwy o adar yn y 1830au ac maent yn awr yn adar cyffredin.
Mae'n debyg y daw'r enw Cymraeg FFESANT o'r Lladin (Phasianus) trwy'r Saesneg Pheasant[angen ffynhonnell] Ceir nifer o enwau Cymraeg amgen gan gynnwys: Ceiliog y Coed, Coediar, Iâr Goed, Ceilog (sic) Gem.
O'u dehongli'n ofalus, mae enwau Llydaweg yn gallu bod yn ddadlennol o dras enwau cyffelyb yn y Cymraeg yn sgîl y ffaith fod y ddwy iaith yn rhannu'r un gwraidd yn dilyn tonnau o symudiadau o Gernyw a Chymru i Armorica yn y 6 hyd yr 8g. Enw'r ffesant Phasaianus colchicus yn y Llydaweg heddiw yw fazan (Llyd. : fazan/fezan/fezant).
Mae’r gair Llydaweg “fazan” yn ymddangos am y tro cyntaf yn 1464 yn llawysgrif gynnar Catholicon, sef geiriadur tairieithog (Lladin, Ffrangeg, Llydaweg) a’r ffurf oedd “faessent”. “Faessant” oedd y ffurf brintiedig yn y Catholicon erbyn 1499.
Mae geiriadur Ffrangeg-Llydaweg Martial Ménard[4] yn cynnig “fazan-kolc’his” ac yn mynd yn ôl at darddiad enw’r aderyn hwn a gyrhaeddodd Ewrop yn y Canol Oesoedd: Phasianus colchicus (Linnaeus, 1758).
Kolchis/Κολχίς yw enw Groegaidd hen deyrnas Georgaidd yn nwyrain y Môr Du a oedd yn adnabyddus i’r hen Roegwyr. Daw enw’r aderyn o Phásis/Φάσις” sef enw afon fwyaf Gorllewin Georgia, sy’n llifo i’r Môr Du ger Poti. Enw’r afon hon heddiw yw Rioni.
Mae’r arfer o ychwanegu enw gwlad at enw adar y buarth yn rhywbeth cyffredin yn y Llydaweg. Er enghraifft yar-Spagn (iâr Sbaen) am iâr gini, yar-Indez (iâr India) am dwrci (gw. Dinde yn Ffrangeg). Bryd hynny nid oedd gwybodaeth ddaearyddol y Llydawyr yn eang ac roedd tuedd i gymysgu Sbaen a Thwrci hyd yn oed!
Er gwaetha honiadau cyffredin mai'r Rhufeiniaid a gyflwynodd y ffesant i Brydain, nid oes tystiolaeth i gefnogi hyn - Y Normaniaid yn yr 11g sydd debycaf o fod wedi gwneud. Fodd bynnag roedd ei ymlediad i Gymru yn araf ac ni chawn sôn amdano yma tan gyfnod y Tuduriaid, a hynny mewn modd sydd yn awgrymu mai newydd ddyfodiaid oeddent. Yn un o'r cyfeiriadau cynharaf at y rhywogaeth yng Nghymru mae Owen (1603) yn disgrifio ei statws yn Sir Benfro'r cyfnod fel: "As for the Pheasant, in my memorie there was none breedinge within the shire until about XVJ years past Sir Thomas Perrot Knight procured certain hens and cockes to be transported out of Ireland. Awgrymai hynny fod y cyflwyniadau cyntaf i dde-orllewin Cymru yn dyddio o tua 1586. Ceir cyfeiriad arall i ffesantod ger Llanddwywe (Dyffryn Ardudwy), Meirionnydd, mewn cerdd anghyhoeddiedig gan Gruffydd Hiraethog, cyflwyniadau cyfoes eto fe ymddengys.[5]
Does dim amheuaeth nad oedd cyflwyniadau eraill ond roedd y ffesant yn aderyn digon anghyfarwydd dros y rhan fwyaf o Gymru y tu allan i'r ychydig o ystadau mawrion. Yn wir esgorodd un ceiliog ffesant o ystad gerllaw ar stori ymysg gwerin Dyffryn Edeyrnion (Meirionnydd) fod gwiber adeiniog rhyfedd gyda chorff hir a chen lliwgar â'i thraed yn rhydd yn yr ardal!
Roedd yn aderyn digon prin yn y rhan fwayf o siroedd Cymru yn ôl pob tystiolaeth tan ddiwedd y 18g; mae'r dystiolaeth o hyn yn cynnwys cofnodion ystadau megis Gogerddan (Sir Aberteifi) sy'n dangos bod y ffesant yn cynrycholi y ganran fwyaf o holl helfilod a saethwyd erbyn y 1840au. Yn y Waun, Sir Ddinbych, cynrychiolai mwy na thraean o'r holl gêm a saethwyd yn y ddegawd 1827-36[5].
Dyma restr CEM Edwards, Dolgellau[6], yn cymharu helfa 16 Rhagfyr 1871 hyd 18 Ionawr 1872 ar stadau yn ardaloedd Dolgellau a'r Bala:
Shot at Dolserau, [Dolgellau]:
Shot at Pale, [Y Bala]:
Mae'r gymhariaeth yn awgrymu bod Neuadd y Palé, ger Llandderfel, Gwynedd yn fenter ffesantod mwy sylweddol na stadau cyffiniau Dolgellau.
Nid tan ddiwedd y 19g a dechrau'r 20g y cychwynnodd cyfnod y cynnydd mawr yng nghadwraeth y ffesant ar gyfer hela. Yn y cyfnod hwn roedd y ffesant yn brin y tu allan i'r stadau - er enghraifft ardaloedd y meysydd glo, hyd yn oed pan gynrychiolai hanner y cyfrif o helgig yn ôl eu cofnodion.
Ym Mhenfro yn yr 1800au hwyr cofnododd Mathew (1894) mai adar o dras Tsieiniaidd torquatus newydd eu cyflwyno oedd mwyafrif adar y sir, a'u bod yn ymgartrefu amlaf yn y mannau uchaf a gwlypaf. Yng ngogledd Cymru fodd bynnag nid oedd ffesantod yn gyffredin y pryd hynny [CEM Edwards] y tu hwnt i'r mannau lle y'u rhyddhawyd. Dyfynnodd H.E. Forest (1907) hanes croesiad rhwng ffesant a iar ori a saethwyd rhywbryd yn ystod y ganrif flaenorol.
Yn ne-ddwyrain Cymru, er gwaethaf y niferoedd a ryddhawyd ar nifer o stadau, parhaodd yn brin. Ym Mrycheiniog cyfyngwyd y rhyddhau i ddyffrynnoedd yr afonydd Wysg a Gwy[5].
Cwympodd nifer y ffesantod yn drawiadol yn ystod y Rhyfel Mawr o ddiffyg rhyddhau ac am ychydig ar ôl y rhyfel, er i'r ciperiaid ddychwelyd i'w galwedigaeth, ni fagwyd ffesantod byth eto yng Nghymru ar yr un raddfa.
Rhwng y ddau ryfel byd cynyddodd y ffesantod eto i raddau yn y siroedd a welodd sefydlu planhigfeydd coed yn yr ucheldir a ganiataodd iddynt fyw yn uwch na chynt. Lleihaodd y niferoedd yn gyffredinol serch hynny, gan ddwysáu yn ystod yr Ail Ryfel Byd a chynyddu rhywfaint drachefn yn y cyfnod 1950-70, trai fu'r hanes wedyn wrth i lai o stadau ryddhau adar i'r gwyllt.
Erbyn yr 1950au ychydig iawn o ffesantod gwyllt a oroesai yn Sir Gaerfyrddin a bu'n aderyn prin ym Meirionnydd lle na allai'r boblogaeth isel gynnal ei hun heb ryddhau adar. Y pryd hynny cyfyngwyd poblogaeth fechan Sir Forgannwg i ddwyrain y sir, i'r Fro ac i Ddyffryn Gŵyr. Yn Sir Fynwy credai Ferns (1976) bod y boblogaeth yn llai nag yr honnwyd a chysidro'r nifer fechan o gofnodion nythu a dderbyniwyd pob blwyddyn.
Mae ymchwil (Bray 1968) yn dangos mai aderyn anghrwydr yw'r ffesant; saethwyd 61% o adar â thag ar eu hadain o fewn 400m o'r fan lle'u rhyddhawyd, gyda llai na 1% yn crwydro mwy na 2 km.
Cadwyd dyddiadur o ffesantod mewn gardd yn Llandudno dros gyfnod o saith mlynedd rhwng 2004- 2011.[7] lle gwelwyd fod y ceiiog ffesant yn ymosod ar ei adlewyrchiad mewn panel haul. Gwelwyd ei fod yn greadur dof iawn sydd ar adegau'n clwydo ar ganghennau coed.
Ceiliog ffesant llawn dwf, crwmp copr coch, ystlys gopr, sbotiau brown a choler wen
Iâr ffesant a chyw, golau, frith frown, cynffon finiog, yn gwyro i lawr
y ceiliog ffesant yn gwylio'i adlewyrchiad
y ceiliog yn edrych ar ei lun mewn drych
Y ceiliog yn ymosod ar gar
Y ceiliog yn ddof ac yn mwynhau ei hoff fwyd -hadau blodau haul
Nyth ffesant- digon diaddurn hefo 6 wy
Iâr ffesant yn gwarchod ei 3 cyw rhag piod oedd yn ymosod
Y ceiliog a'r iâr yn cyd-fyw'n hapus ac yn gwledda gyda'i gilydd
Y ddau wrth y drws cefn yn awchu am fwy o fwyd
Iâr ffesant wedi codi i ben coeden i glwydo
Ceiliog ffesant yn codi'n syth i'r awyr i glwydo
Dywediad diddorol o Gwm Eidda.
Mae'r Ffesant (Phasianus colchicus ) yn aelod o deulu'r Phasianidae (lluosog: ffesantod). O Asia y daw yn wreiddiol ond mae'n aderyn cyfarwydd trwy ran helaeth o'r byd oherwydd ei boblogrwydd gyda saethwyr.
Mae'r ffesant yn aderyn cymharol fawr, 50–90 cm o hyd, gyda'i chynffon hir yn gyfrifol tua hanner hyn. Brown yw'r rhan fwyaf o blu'r ceiliog, ond mae'r gwryw yn aderyn lliwgar gyda phen gwyrdd a darnau coch, gwyn, porffor a gwyrdd ar y corff. Mae'r iâr yn llai tarawiadol, gyda phlu brown a chynffon fyrrach. Mae gan un is-rywogaeth, P. c. torquatus, goler wen, tra nad oes coler gan P. c. colchicus.
Brodor o'r dwyrain pell yw'r ffesant a chyrhaeddodd Gymru tua'r 16g. Fe'i ceir yn y rhan fwyaf o gynefinoedd ar dir isel gan gynnwys coedwigoedd, tir amaethyddol a gwlyptiroedd. Rhyddheir tua 40 miliwn o adar ar gyfer eu saethu yn y DU pob blwyddyn. Dengys gwaith maes 2008-12 fod y ffesant yn gyffredin yn y rhan fwyaf o ogledd Cymru. Ceir y nifer fwyaf lle mae stadau saethu mawr yn rhyddhau adar i'w hela. Oni bai am yr adar hela, byddai'r ffesant yn llawer llai cyffredin, gan nad yw'n nythu'n llwyddiannus lawn yn y gorllewin.
Bažant obecný (Phasianus colchicus) je velký, pestře zbarvený pták z řádu hrabavých. Ze svého původního areálu v Asii byl člověkem uměle vysazen do Evropy, Ameriky i Austrálie. Člověkem je využíván jako okrasný pták a lovná zvěř.
Bažant obecný patří mezi středně velké druhy bažantů. Má výrazně vyvinutý pohlavní dimorfismus ve velikosti i zbarvení. Kohout dorůstá délky 75-90 cm, z toho však připadá až 40 cm na ocas, slepice měří 55-70 cm a ocas má daleko kratší, asi 25 cm. Hmotnost dosahuje 1,2-1,9 kg, kohouti jsou těžší než slípky.
Rozdíly jsou patrné zvláště ve zbarvení. Peří slípky má nenápadnou, béžovou nebo světle hnědou barvu s tmavšími skvrnami ve středu jednotlivých per. Břicho je světlejší, na ocase jsou naznačeny nevýrazné proužky. Naproti tomu kohout je zbarven velmi pestře. Jeho peří má bronzový lesk, na hrudi až dočervena, proužky na ocase jsou tmavě hnědé a mnohem výraznější než u samice. Zvláště nápadné je zbarvení hlavy a krku, které je tmavě modré až černé se zeleným nebo fialovým leskem. U některých poddruhů (např. bažant tádžický a bělokřídlý) toto zbarvení přechází na hruď a břicho. Na temeni má samec vztyčitelné péřové růžky a na tvářích masité, jasně červené laloky. Na nohách má vyvinuté ostruhy. U některých poddruhů je tmavý krk od zbytku těla oddělen bílým obojkem. Bílé znaky mohou být i na ramenou a křídlech. Podruhy se liší také zbarvení kostřece, který může být hnědý, purpurový, šedomodrý či zelený.
Bažant obecný na svém rozsáhlém areálu vytváří řadu poddruhů (uvádí se 27 nebo 31), odlišujících se vzájemně zbarvením i stavbou těla. Všechny poddruhy se mezi sebou mohou plodně křížit. U bažantů, vysazených v Evropě (včetně Česka) či jinde mimo původní areál je příslušnost k poddruhu nejistá a zpravidla se jedná o křížence několika poddruhů. Pozoruhodnou a ojedinělou sbírku poddruhů bažanta obecného vlastní ZOO Plzeň. Mezi nejznámější poddruhy bažanta obecného patří:
Kromě poddruhů existují také barvené mutace, k nimž patří bílí bažanti (může se jednat o leucismus nebo albinismus), bažanti plaví (Phasianus colchicus mut. isabellinus), jejichž peří je velmi světlé, jakoby vybledlé a bažanti tmaví (P. c. mut. tenebrosus), kteří mají syté, tmavohnědé až černé zbarvení se zelenavým leskem.
Původní areál bažanta obecného zahrnoval větší část Asie od Gruzie a severovýchodního Turecka přes centrální Asii až do Číny, Vietnamu, Koreje a na jižní Sibiř, kde představuje hranici rozšíření řeka Amur. Vyskytuje se také na ostrovech Taiwan, Hainan a Japonsko. Již v 5. stol. př. n. l. byl z tehdejší Kolchidy dovezen do Řecka a v 1. stol. př. n. l. také do Itálie. v průběhu středověku se bažant šířil Evropou na sever, v Českých zemích je doložen poprvé roku 1330, kdy nechal císař Ludvík Bavor dovést do Mnichova bažanty z Čech.[2] Původně byli bažanti v Českých zemích chováni pouze v bažantnicích, od 19. století také ve volných honitbách. Populační trend v Česku je stabilní.[3] Bažant představuje naši nejvýznamnější pernatou lovnou zvěř.
Jednotlivé poddruhy bažanta obecného obývají velmi rozmanité prostředí. Na Kavkaze a Střední Asii obývá hlavně křovinaté porosty a pobřežní houštiny na březích řek. V Číně, Koreji a Vietnamu vystupuje vysoko do hor a obývá bambusové porosty. V Evropě jsou jeho životním prostředím především pole, houštiny na polních mezích a malé remízky. Žije také ve světlých lesích, na pasekách a v okolí vodních ploch.
Bažanti jsou stálí ptáci. Kohouti začínají už na podzim vyhledávat hnízdní okrsky. Na jaře, od konce března, je obhajují před soky a shromažďují kolem sebe slípky. Žijí v polygamii. Tok probíhá na zemi, kohout při něm třepe křídly, vztyčuje růžky a roztahuje péřový límec. Ozývá se kokrhavým hlasem známým jako kodrcání. K páření, které je nazýváno ostruhování nebo ošlapování dochází ráno. Slípky si staví hnízdo na zemi, v dírách a houštinách. Snůška činí až 15 vajec, obvykle jich bývá 9-11. Slípka na ně zasedne až po snesení posledního vejce a inkubuje je 25 dnů.
Kuřata jsou nekrmivá, mají béžové prachové peří s černými skvrnami. Jsou velmi citlivá na chlad a provlhnutí. Pokud je studené a deštivé jaro, mnoho kuřat uhyne. Kuřata se v prvním měsíci života živí pouze hmyzem a pavouky, později přecházejí na rostlinnou potravu. Již ve věku dvou týdnů dokáží létat a nocují spolu s matkou na nízkých větvích. Na péči o mláďata se někdy podílí i kohout, hlavně tím, že je hlídá a odhání od nich predátory. S matkou zůstávají mladí bažanti až do září, pak se rozletují a hledají si vlastní okrsky. Zajímavým životním projevem bažanta je péče o peří, popelení v prašných prohlubních.
Potrava bažanta obecného je smíšená. Mláďata se živí zejména hmyzem, pavouky a dešťovkami, dospělí jsou však spíše býložraví. Živí se plody, semeny i zelenými částmi rostlin. Polykají poměrně velká sousta - do velikosti žaludu. I dospělí bažanti ale chytají hmyz, dešťovky, ale také měkkýše, ještěrky a mláďata hlodavců. K rozmělňování potravy ve svalnatém žaludku napomáhají drobné kamínky (gastrolity), které polyká.
Bažanti člověka odedávna fascinovali svým pestrým peřím. Již ve starověku byli loveni i chováni pro chutné maso. Jako první je dovezli Řekové z území Kolchidy v dnešní Gruzii. Slovo bažant je odvozeno z řečtiny a svůj původ má v názvu řeky Phasis (dnešní Rioni), odkud Řekové bažanty přivezli. Pro Římany bylo bažantí maso vyhledávanou pochoutkou. Labužníci jeho maso považovali za nejchutnější zvěřinu. Římané bažanty chovali ve voliérách, a také je vykrmovali.
V prvních staletích našeho letopočtu se rozšířili bažanti na území dnešní Franice a Španělska. Dál na sever se bažanti dostali ve středověku, v Čechách jsou poprvé uváděni roku 1330, kdy císař Ludvík Bavor přivezl české bažanty do Mnichova. Bažanti byli loveni kušemi a od konce 16. století také ručnicemi. což zmiňuje např. Bohuslav Balbín. Bažanti byli tehdy chováni v uzavřených bažantnicích a vypouštěni pouze v době honů. Jednalo se o polokrotké, pomalu létající ptáky, které bylo možno zasáhnout i tehdejšími, nepříliš přesnými zbraněmi (těšínky, pušky s kolečkovým zámkem).[4]
V 18. stol. přestal být odstřel bažantů oblíbený, tehdejší bažantnice připomínaly spíše farmy, bažantí kuřata se odchovávala pod krůtami nebo slepicemi, pak se bažanti vykrmovali a na podzim zabíjeli jako domácí drůbež. Odstřel bažantů byl pokládán za nevhodný, protože broky znehodnocovaly maso.[5] Teprve v období romantismu začali být bažanti vysazováni ve volných honitbách. Původně byl v Evropě vysazen jen bažant kolchidský, ale v 19. století byly do Evropy dovezeny i další poddruhy bažanta obecného. Zároveň byli bažanti obecní vysazeni v Americe, Austrálii i na Novém Zélandu.
Změny v zemědělství během druhé poloviny 20. stol. způsobily v mnoha evropských zemích úbytek bažantů. Na rozdíl od zajíců, či koroptví se však bažanti dokázali s těmito změnami lépe vyrovnat.
V současné době jsou bažanti v Česku nejvíce loveným druhem zvěře. Kohouti se loví od 16. 10. do 31. 12. většinou na společných honech nebo se sokolnickými dravci, v bažantnicích lze lovit kohouty i slepice až do 31. 1. Roční odstřel se pohybuje kolem půl milionu kusů, v 70. letech 20. stol. se však v Česku lovilo ročně více než milion bažantů a živí bažanti i jejich maso se též vyváželi do zahraničí. V posledních desetiletích tvoří v České republice i jinde v Evropě většinu ulovených bažantů uměle odchovaní ptáci.
Obrázky, zvuky či videa k tématu bažant obecný ve Wikimedia Commons
Galerie bažant obecný ve Wikimedia CommonsBažant obecný (Phasianus colchicus) je velký, pestře zbarvený pták z řádu hrabavých. Ze svého původního areálu v Asii byl člověkem uměle vysazen do Evropy, Ameriky i Austrálie. Člověkem je využíván jako okrasný pták a lovná zvěř.
Er der problemer med lyden? Se da eventuelt Hjælp:Ogg Vorbis eller "Media help" (engelsk)
Fasanen (latin: Phasianus colchicus) er den største hønsefugl, der findes vildt i Danmark. Den findes i flere varianter, hvoraf ringfasanen er den hyppigst forekommende.
Fasanen blev importeret til Danmark fra Asien i 1562 af konge og herremænd som et nyt jagtbytte.
Fasanhanen (kok) er meget farvestrålende og spraglet med lange halefjer. Farvevariationer findes, men fælles for dem alle er den mørkegrønne/blå hals og hoved, med en rød kindplet. Ryggen er rødbrun med sorte og hvide bånd. Bugen er sort og brystet er kobberrødt. Halen er lang og brun. Fasankokken kan også have en hvid halsring (ringfasan). Hønen (hunnen) er derimod i mere dæmpet gråbrun farve med mørke pletter og bånd.
Kokken vejer cirka 1.100 – 1.600 gram, hønen 800 – 1.300 gram.
Fasanhønen kan forveksles med agerhønen, som er mindre, mere buttet og mangler lang halefjer.
Fasanen er oprindeligt hjemmehørende i Asien, men blev indført til Danmark første gang omkring 1562 af Frederik 2.[1] Den blev først med succes udsat i naturen fra 1870'erne, hvor en lang række godser indrettede udklækningsgårde (fasanerier). De blev ofte udruget af høns og efterhånden også af kalkuner. Der yngler i dag cirka 100.000-200.000 par fasaner i Danmark.
I Danmark er fuglen udbredt overalt, dog med hovedvægten på Øerne og Østjylland. Fasanen er også almindelig i store dele af Europa og Nordamerikas tempererede egne.
Fasanen er en udpræget "kantfugl", som gerne vil have mosaiklandskab med mange ledelinjer, levende hegn, lodne grøfter, skovkanter, moseområder og agermark. Den kan klare sig mange forskellige steder, men foretrækker åbne områder. I skoven findes den primært, hvis der findes lysninger.
Fasanen lever af forskellig føde efter årstiden. Om sommeren kan insekter og andre smådyr udgøre en væsentlig del af føden, mens den om vinteren primært lever af plantefrø. Den tager gladeligt frø fra både vilde planter og korn.
Fasanen er polygam (hannen parrer sig med flere hunner). Hanner samler harem af høner om foråret og de kan ofte kæmpe om de bedste pladser. Hønen lægger sine æg i rede, ofte i lodne grøfter, i kantet af beplatning eller direkte i markjord med afgrøder. De lægger ca. 10 æg og begynder i april. De klækkes efter ca. 24 dage. Hønen passer kyllingerne på egen hånd. Rederne er ofte udsat for prædation fra ræv og andre rovdyr. Klækning er desuden afhængig af vejrlig, hvorfor mange fasaner lægger om.
Fasanen er ikke altid helt populær blandt danske ornitologer, da de øvrige danske fugle har betalt en høj pris for dens plads i den danske fauna. Dette har først og fremmest at gøre med dens status som yndet jagtvildt og forsøg på at optimere yngling af den. Havørnen blev stort set udryddet efter en kraftig jagt på ørne og falke, begge rovfugle som gerne jager fasaner. Denne jagt på rovfuglene gjorde, at flere arter faldt betydeligt i Danmark.
Indtil 1785 var der et fasaneri i Frederiksberg Have. I tilknytning hertil opførtes den endnu eksisterende Fasangård, og heraf har den stærkt trafikerede gade Nordre og Søndre Fasanvej sit navn.[2]
Fasanen er bliver opdelt i flere underarter. Eksempelvis:
Fasanen (latin: Phasianus colchicus) er den største hønsefugl, der findes vildt i Danmark. Den findes i flere varianter, hvoraf ringfasanen er den hyppigst forekommende.
Fasanen blev importeret til Danmark fra Asien i 1562 af konge og herremænd som et nyt jagtbytte.
Der Fasan (Phasianus colchicus; Plural Fasane oder Fasanen) ist eine Vogelart aus der Ordnung der Hühnervögel. Wie bei anderen Fasanenartigen fällt der Hahn durch sein farbenprächtiges Gefieder und seine deutlich längeren Schwanzfedern auf. Hennen zeigen eine bräunliche Tarnfärbung. Der Ruf des Hahns ist ein lautes, charakteristisches und oft gereihtes gö-göck ().
Das natürliche Verbreitungsgebiet des Fasans reicht vom Schwarzen Meer über die Trockengebiete Mittelasiens bis in den Osten Asiens. Während die zahlreichen zentralasiatischen Verbreitungsinseln größtenteils voneinander isoliert sind, besiedeln die ostasiatischen Populationen in China, Korea und Sibirien ein großes zusammenhängendes Areal, wo zahlreiche weitere Unterarten leben, die sich teils an den Grenzen ihrer Verbreitungsgebiete untereinander mischen. Von einigen Autoren wird auch der japanische Buntfasan dieser Art zugeordnet.
Vor allem zu Jagdzwecken wurde der Fasan in Europa, den USA und anderen Teilen der Welt eingebürgert, ein stabiler Bestand kann sich aber auf Dauer meist nur durch Hegemaßnahmen und Aussetzungen halten. In Südeuropa wurde die Art vermutlich schon während der Antike als Ziervogel und wegen ihres wohlschmeckenden Fleisches eingeführt und sowohl wild als auch in Gefangenschaft gehalten. Die Römer sorgten wahrscheinlich für eine Verbreitung in Mittel- und Westeuropa. Seit dem frühen Mittelalter ist die Fasanenhaltung vereinzelt an Fürstenhöfen und Klöstern belegt, und seit dem ausgehenden Mittelalter oder der frühen Neuzeit ist ein freilebender Bestand oder ein solcher in großen Fasanerien bekannt.[1] Viele Teile Europas – wie beispielsweise Nordeuropa – wurden aber auch erst im 19. Jahrhundert besiedelt.[2] Heute ist der Großteil des europäischen Bestands in den Ländern Deutschland, Frankreich, Großbritannien, Dänemark, Ungarn und Rumänien zu finden.[3] Die hier lebenden Vögel sind meist Mischformen verschiedener Unterarten, hauptsächlich des torquatus-Typs, dessen Hähne einen weißen Halsring und einen grauen Bürzel zeigen, und des colchicus-Typs, dem der Halsring fehlt und der rotbraunes Bürzelgefieder hat.
Der Fasan besiedelt halboffene Landschaften, lichte Wälder mit Unterwuchs oder schilfbestandene Feuchtgebiete, die ihm gute Deckung und offene Flächen zur Nahrungssuche bieten. In Europa findet man ihn häufig in der Kulturlandschaft. Er ernährt sich zumeist von pflanzlicher Nahrung wie Sämereien und Beeren, gerne auch von Insekten und anderen Kleintieren. So vertilgt das Neozoon Fasan große Mengen des Neozoons Kartoffelkäfer, die sonst als Larven die Blätter der Kartoffelpflanzen kahlfressen. Ein Hahn lebt zur Brutzeit meist mit ein bis zwei Hennen zusammen. Der Fasan überwintert zumeist in den Brutgebieten. Bisweilen weicht er im Winter über kurze Strecken in mehr Deckung oder Nahrung bietende Lebensräume aus.
Der Fasan gehört mit 70–90 cm Körperlänge beim Männchen (wobei etwa 45–60 cm auf den langen, spitzen Schwanz entfallen) und 55–70 cm beim Weibchen (dessen Schwanz etwa 20–25 cm lang ist) zu den mittelgroßen Hühnervögeln. Die Flügellänge liegt bei mitteleuropäischen Hähnen zwischen 230 und 267 mm, bei der Henne zwischen 218 und 237 mm. Einige Unterarten weisen größere Maße auf. Das Gewicht eines adulten Hahnes beträgt zwischen 1,4 und 1,5 kg, das einer Henne zwischen 1,1 und 1,4 kg.[4]
Die Füße sind unbefiedert. Männchen haben einen nach hinten gerichteten Sporn am Lauf, der mit dem Alter in der Länge wächst. Weibchen haben an Stelle des Sporns einen kleinen Knopf, der auch fehlen kann. Die Iris ist beim Hahn blass orange, bei der Henne orange bis bernsteinfarben und bei Küken braun. Der Schnabel ist beim Hahn grünlich hornfarben, bei der Henne dunkel bräunlich hornfarben. Die Geschlechter weisen einen deutlichen Sexualdimorphismus bezüglich des Gefieders auf.
Beim Hahn sind Kopf und Hals glänzend dunkelgrün, wobei die glänzenden Partien auf dem Scheitel bronzefarben, an den Halsseiten purpur bis blau überhaucht sind. Die Federn am Hinterkopf sind verlängert und bilden die gattungstypischen „Federohren“. Die nackten Kopfseiten sind intensiv rot und tragen Schwellkörper, die zur Fortpflanzungszeit zu Stirn- und Kinnlappen erweitert sind und als „Rosen“ bezeichnet werden. Eine kleine, schmale Partie unter dem Auge ist befiedert. Die Federn an Nacken, Brust, Körperseiten und Flanken sind kupferfarben bis rötlich golden mit dunklerer Basis und tragen einen blauschwarz glänzenden Saum oder einen entsprechenden Spitzenfleck. Zur Brust hin sind sie deutlich gerundet und, je nach Unterart oder Stammform, mehr oder weniger breit gerandet. Die Rücken- und Schulterfedern sind dunkel kupferrot und tragen einen sandfarbenen, u-förmig schwarzgerandeten Mittelfleck. Bürzel und Oberschwanzdecken zeigen ein grünlich-purpurn glänzendes Kupferrot. Die Unterseite ist matt schwarzbraun mit dunkel glänzenden, zu den Unterschwanzdecken hin rötlich glänzenden Spitzen. Die Unterschwanzdecken sind rotbraun und zeigen teils einen schwarzglänzenden Spitzenfleck. Die Handschwingen sind dunkelbraun, die Armschwingen hellgraubraun und tragen unregelmäßige, beige Querbinden. Die Außenfahnen der Armschwingen sind bräunlich verwaschen. Die großen Oberflügeldecken sind gelblich graubraun und tragen auf der Außenfahne eine helle, bogenförmige Zeichnung mit dunklen Rändern. Die übrigen Flügeldecken sind zimtfarben und zeigen wie die inneren Armschwingen einen kupfrigen Glanz. Die mittleren Schwanzfedern sind stark verlängert und auf gelb- bis olivbraunem Grund fein schwarzgesprenkelt und in einigem Abstand breit quergebändert. Die Sprenkelung nimmt zu den Rändern hin zu, die Querbinden werden zum Kiel hin breiter und laufen zum Rand hin aus.
Im Gegensatz zu dem des Hahns ist das Kleid der Henne recht unauffällig und hat eine insgesamt bräunliche Tarnfärbung. Der Scheitel ist schwarzbraun mit hellen Säumen und Binden, die Halsoberseite zeigt ein Rötlichbeige mit schwarzen, subterminalen Flecken. Zügel und Überaugenstreif sowie ein Fleck zwischen dem Auge und den Ohrdecken sind hellbeige. Letzterer ist unten schmal schwarz gerandet. Das Kinn ist rötlich beige, Kehle und Vorderbrust sind rötlichbraun mit dunklen Federzentren und rosa Säumen. Die übrige Brust und die Flanken sind deutlich brauner mit grober, dunkler Zeichnung. Die Unterseite und die Unterschwanzdecken sind auf hell bräunlichem Grund dunkel quergewellt. Die Federn der Oberseite sind rotbraun mit einem sandfarbenen und schwarzen Fleck in U-Form, hellem Saum und schwarzem, mittigen Keilfleck. Auf den Schultern zeigen die Federn einen kastanienfarbenen, teils kupfern schillernden Subterminalfleck. Die Schwingen ähneln denen des Männchens, zeigen aber ein deutliches, weniger verwaschenes Muster. Die großen Oberflügeldecken sind dunkelbraun, die übrigen hell graubraun und tragen eine heller quergebänderte bzw. gesprenkelte Zeichnung. Die Steuerfedern tragen auf rötlich braunem Grund breite dunkle Querbänder mit heller Mitte und sandfarbene Ränder.
Das Dunenkleid ist unterseits rahmfarben bis beige, oberseits etwas dunkler gelblich braun gefärbt. Vom Scheitel verlaufen ein breiter, dunkel gefasster, rotbrauner Streifen, helle Scheitelseitenstreifen und dunkle Überaugenstreifen bis in den Nacken. Hinter dem Auge befindet sich ein dunkler Fleck. Das Kopfmuster setzt sich auf dem Rücken mit breitem Mittelstreif und blasseren Seitenstreifen fort. Die Flügel sind rostbraun mit hellem Saum. Die Grundfärbung ist recht variabel. So gibt es rotbraune Individuen mit schwächerem Muster.[5]
Im Jugendkleid sind Fasane unterseits ähnlich wie die Henne gefärbt, die Steuerfedern sind noch recht kurz. Kopf und Hals sind oberseits dunkelbraun, die Oberseite ist schwarzbraun mit hellbraunen Säumen und Schaftstrichen. Das Flügelgefieder ähnelt dem der Altvögel, ist aber teils noch verwaschen gezeichnet. Die Geschlechter unterscheiden sich nur geringfügig. Im ersten Jahreskleid sehen die Jungvögel bereits wie Altvögel aus.[6]
In Europa und anderen Teilen der Welt, in denen die Art eingebürgert wurde, gibt es Mischformen mit den Merkmalen meist mehrerer Unterarten, die man unter der Bezeichnung „Jagdfasan“ zusammenfasst. Je nach Ausprägung der Unterartmerkmale kann man vor allem zwei Typen unterscheiden. Der colchicus-Typ („Böhmischer Kupferfasan“) ist der oben beschriebenen Nominatform recht ähnlich. Der torquatus-Typ („Chinesischer Reisfasan“) zeigt einen mehr oder weniger ausgeprägten weißen Halsring, der zur Brust oder zum Nacken hin offen sein kann. Zudem zeigt diese Form meist einen helleren Scheitel und einen oft dunkel gesäumten, weißen Brauenstrich. Die Grundfärbung des Vorderrückens ist eher bräunlich bis golden. Die Bürzel- und Oberschwanzdecken-Partie changiert blau- bis grüngrau, zeigt aber mehr oder weniger breit fuchs- bis kupferrote Bürzelseiten. Die kupferroten Federn der Vorderbrust sind an der Spitze relativ stark eingeschnitten und schmaler gerandet als beim colchicus-Typ. Die hellen Federn der Flanken und der hinteren Brust sind strohgelb bis golden, die Steuerfedern sind hell oliv mit recht breiten Querbinden und violettrotem Rand. Die Oberflügeldecken zeigen ein bläuliches Grau. Weibchen vom torquatus-Typ sind heller als beim colchicus-Typ mit breiteren, hellen Federsäumen, Kinn und Kehle sind oft ganz ohne schwarze Zeichnung.
Vielfach sind in Europa und Nordamerika auch Vögel der mittelasiatischen mongolicus-Gruppe eingekreuzt, was an den weißen Oberflügeldecken und dem vorne nicht geschlossenen Halsring erkennbar ist.
In der Fasanenzucht sind immer wieder Mutationen aufgetreten, von denen einige als reinvererbende Rassen herausgezüchtet wurden und mehrere auch gelegentlich neben den beschriebenen Haupttypen in freilebenden Populationen auftreten.
Der häufigste Typ ist der tenebrosus-Typ. Obwohl er dem japanischen Buntfasan (Phasianus versicolor) nicht unähnlich ist, handelt es sich um eine melanistische Form – Mischformen mit letzterer Art sehen deutlich anders aus. Er entstand um 1880 in Norfolk und hat sich seit den 1930er Jahren vor allem in England und Amerika durchgesetzt. Die Oberseite des Männchens ist überwiegend metallisch grün. Flügeldecken und Unterbauch sind dunkel bräunlich und der Schwanz goldbraun mit bronzefarbenen Säumen und schwarzer Bänderung. Brust- und Körperseiten zeigen eine purpurglänzend dunkelblaue Färbung mit isabellfarbenen Schaftstreifen. Die Henne ist rußschwarz.
Eine weitere Mutation ist der Isabellfasan, bei dem die verschiedenen, sonst kupferfarbenen und rotbraunen Partien des Männchens blass isabellfarben sind, Kopf und Hals aber wie sonst auch glänzend dunkelgrün. Die Variante tritt auch bei wildlebenden Populationen auf und pflanzt sich meist reinerbig fort.
Zwei weitere Mutationen sind der Weiße Jagdfasan, der nahezu pigmentlos ist, und der Gescheckte Jagdfasan, bei dem man eine rotscheckige und eine blauscheckige Variante unterscheidet. Hierbei handelt es sich meist um reine Zuchtformen.[7]
Die Mauser der Altvögel ist eine Vollmauser; sie findet nach der Fortpflanzungszeit ab Juni oder Juli statt und ist meistens bis September, manchmal erst im Oktober abgeschlossen. Hähne mausern etwas früher als Hennen, die, wenn sie Junge führen, meistens zeitgleich mit deren Jugendmauser zu mausern beginnen. Letztere setzt ein, bevor das Dunenkleid vollständig abgelegt ist. Mit etwa 140 Tagen sind die Jungvögel weitgehend ausgefiedert und die Geschlechter deutlich zu unterscheiden. Das Großgefiederwachstum ist aber erst einen Monat später abgeschlossen.[8]
Der Fasanenhahn verfügt über ein breites Lautrepertoire, das zu einem großen Teil aus unmelodisch rauen, krähenden oder metallisch lauten Rufen besteht. Häufigster Ruf ist der Revierruf, der zur Fortpflanzungszeit, vereinzelt aber auch im Herbst zu hören ist – ein zweisilbiges, lautes und unmelodisches göö-gock oder kotock (Hörbeispiel[9]). Die individuellen Rufe einzelner Hähne sind dabei auch für das menschliche Ohr gut zu unterscheiden. Diesjährige Hähne äußern im Herbst bereits eine noch nicht ganz ausgereift klingende Variante. Aufgescheuchte Hähne geben ein gögök ähnlicher Qualität von sich, das bei Aufregung gereiht vorgetragen wird und sich zu einem fast kreischenden kuttuk-kuttuk kuttuk kuttuk-uk steigern kann (Hörbeispiel[10]). Beim abendlichen Aufsuchen des Schlafplatzes wird zur Fortpflanzungszeit ein zwei- bis dreisilbiger Melderuf, ein kokokok oder toketok, geäußert. Weitere Rufe sind meist nur während des Balzgeschehens oder bei Kampfhandlungen zu vernehmen, wie ein in Balzstimmung laufend geäußertes, gluckendes gu gu gu guuu oder der Futterlockruf gaugau gau oder kutj kutj kutj. Von streitenden Hähnen hört man ein trr-trr-trr-trr oder ein tiefes, raues krrrah als Kampfruf. Misstrauen wird mit vorgestrecktem Kopf und einem krrk-Laut ausgedrückt.[11]
Die Lautäußerungen der Hennen sind wenig auffällig und selten zu vernehmen. Aufgescheucht äußern sie ein zischendes zi-zik zi-zik oder bei großer Erregung ein durchdringendes iii-äss iii-äas. Die bei Streitigkeiten unter Hennen geäußerten Laute ähneln denen der Hähne. Als Paarungsaufforderung wird ein raues kia kia abgegeben.[11]
Führt das Weibchen Küken, kann man bisweilen einen tiefen, gereihten Warnruf, einen gluckenden Sammelruf oder ein hohes ki ki ki … als Lockruf vernehmen. Die bis zu sieben Wochen alten Küken äußern ein ter-rit oder ter-wit als Stimmfühlungsruf.[11] Der Warnlaut ist ein lautes tjurip. Fühlen sie sich verlassen, geben sie ein langgezogenes tiieerp von sich.[12]
Der Fasan schreitet meist mit recht langen Schritten, wobei der Schwanz in der Waagerechten oder schräg in die Höhe gehalten wird. Wird er aufgescheucht, fliegt er geräuschvoll auf, aber meist nur über kurze Strecken. Geschieht dies mehrfach, versucht er schließlich, zu Fuß zu entkommen und Deckung zu finden. Er läuft schnell und ausdauernd. Der Flug wirkt unbeholfen mit flatterndem Flügelschlag, ist aber mit 40–60 km/h recht schnell. In dichtem Gelände fliegt der Fasan oft nahezu senkrecht auf.[13] In den Sumpfgebieten seines mittelasiatischen Verbreitungsgebiets bewegt sich der Fasan zum Teil auch über kurze Strecken schwimmend fort.[14]
Fasane schlafen meistenteils in Bäumen, manche Unterarten wohl auch auf dem Boden oder im dichten Schilf.[15] Im Sommerhalbjahr beginnen die Hähne etwa eine bis anderthalb Stunden vor Sonnenaufgang zu rufen und verlassen den Schlafplatz bei Sonnenaufgang. Bei vollem Tageslicht ist dann der Revierruf immer wieder in kurzen Abständen zu vernehmen, und die Vögel beginnen auf offenen Flächen des Reviers mit der Nahrungsaufnahme. Nach zwei bis drei Stunden wird oft eine Tränke und danach ein Ruheplatz aufgesucht. Der Rückzug wird wieder von Revierrufen begleitet. Der Ruheplatz liegt meist gut verborgen im Buschwerk, wo in ausgescharrten Mulden Sandbäder genommen und die Mittagsstunden ruhend verbracht werden. Ein zweiter Aktivitätsgipfel liegt in den späten Nachmittagsstunden, die wiederum mit der Nahrungssuche verbracht werden, bevor sich dann die Vögel nach Sonnenuntergang mit gefülltem Kropf zu den Schlafplätzen zurückziehen. Von dort sind dann die abendlichen Melderufe bis zum Einbruch der Dunkelheit zu vernehmen. Bei schlechtem Wetter kann sich der Ablauf verzögern, im Winter ist die Aktivität oft stark eingeschränkt. Bei winterlicher Kälte übernachten die Vögel oft in eng zusammenrückenden Schlafgemeinschaften.[15][16]
Die natürliche Verbreitung des Fasans erstreckt sich durch den Süden der Zentral- und Ostpaläarktis sowie über Teile der Orientalischen Region. Sie reicht zum einen vom Schwarzen Meer in einem breiten Gürtel südlich der Wald- und Steppenzone ostwärts bis ins westchinesische Qinghai und zum Südrand der Gobi. Das Areal ist hier sehr stark zergliedert, wobei die Teilareale meist auf einzelne Unterarten entfallen und größtenteils isoliert voneinander liegen. Zum anderen erstreckt sich östlich davon vom äußersten Südosten Sibiriens und dem nordöstlichen China ein großes, geschlossenes Areal südwärts über den größten Teil Chinas sowie Korea und Taiwan bis in den Norden von Vietnam, Laos, Thailand und Myanmar. Hier sind die Übergänge zwischen den Unterarten meist fließend.
Ob es sich bei den Populationen an der türkischen Schwarzmeerküste, in Thrakien und Makedonien um autochthone Vorkommen handelt, ist umstritten.[17]
Zudem wurde die Art in vielen Teilen der Welt mit unterschiedlichem Erfolg eingebürgert. Heute besiedelt sie große Teile Europas. Selten ist sie hier nur in Griechenland, den italienischen Alpen und in Teilen des südlichen Frankreichs. Auf der iberischen Halbinsel sowie im Norden Fennoskandiens fehlt sie fast ganz. In Nordamerika kommt sie in weiten Teilen des südlichen Kanada und den gemäßigten Breiten der USA vor und wurde zudem auf Hawaii eingebürgert. Lokal gibt es die Art in Chile, auf beiden Hauptinseln Neuseelands und im südaustralischen Bundesstaat Victoria. Auch auf zahlreichen Inseln hat es Ansiedelungsversuche gegeben.
In Japan wurde die Unterart Ph. c. karpowi auf Hokkaidō eingebürgert.
Die geografische Variation der Weibchen ist wenig ausgeprägt, die der Männchen aber sehr deutlich, so dass über 30 Unterarten in 5 Gruppen unterschieden werden können. Dabei verlaufen die Unterschiede teils sehr allmählich (klinal), teils gibt es deutliche Brüche zwischen geografisch benachbarten Populationen. Ein Merkmal, das in einer deutlich klinalen Reihe variiert, ist die Ausprägung der überwiegend kupferfarbenen Brustfedern, die bei den westlichen Unterarten an der Spitze wenig eingekerbt und breit schwarz gerandet, nach Osten hin stärker eingekerbt und schmal schwarz gerandet bis bespitzt sind.
Die Unterarten dieser Gruppe, die vorwiegend in China beheimatet ist, zeigen einen grünlich- oder bläulichgrauen Bürzel und bläulichgraue Oberflügeldecken. Der Schwanz ist auf gelblich- bis olivbraunem Grund breit schwarz gebändert. Bei den östlichen Unterarten sind ein weißer Halsring und helle Brauenstreifen ausgeprägt. Bei den beiden Unterarten strauchi und sohokhotensis ist der erstere schmal, der letztere fehlt. Bei den westlicheren Unterarten fehlt – mit Ausnahme der isolierten Population hagenbecki – auch der Halsring.
Diese beiden Unterarten stehen zwischen den westlichen und den chinesischen Unterarten. Die Brustfedern sind relativ stark eingeschnitten und die Steuerfedern auf gelblichem Grund breit gebändert wie bei der torquatus-Gruppe. Zudem haben sie ein grünglänzendes Band um die Bauchmitte.
Diese Gruppe bewohnt – im Gegensatz zu dem, was der Name impliziert – nicht die Mongolei, sondern lebt westlich des Altai. Die beiden Unterarten zeigen einen breiten, vorne nicht geschlossenen, weißen Halsring und oberseits ein grünglänzendes Kupferrot, weiße Oberflügeldecken und rötliche Bürzel. Die Bänderung des eher rötlichen Schwanzes ist schmal.
Diesen Unterarten fehlt der Halsring oder er ist nur angedeutet. Die Oberseite ist rötlich getönt und die Oberflügeldecken sind weiß. Auch hier ist der Bürzel rotbraun und der rötliche Schwanz schmal gebändert.
Diese Gruppe ist eher purpurn getönt und der Halsring fehlt. Die Oberflügeldecken sind gelbbraun und der Bürzel rotbraun. Der rötliche Schwanz ist schmal gebändert, wie bei allen westlichen Unterarten.
Von einigen Autoren wird auch der in Japan beheimatete Buntfasan (Phasianus versicolor) mit den drei Unterarten versicolor, robustipes und tanensis dem Fasan zugeordnet. Dafür spricht, dass die Ausprägung der Brustfedern die eindeutige Fortsetzung der klinalen Reihe bei den Unterarten von Phasianus colchicus darstellt und auch die Steuerfedern, der Bürzel und die Oberflügeldecken sich von der letztgenannten Art nicht deutlich abheben. Auffälliges Unterscheidungsmerkmal ist aber die dunkelgrüne Färbung des Körpergefieders, so dass der Buntfasan meist als eigene Art mit dem Fasan in eine Superspezies gestellt wird.[18]
Der Fasan benötigt in seinem Lebensraum ausreichende Deckung, offene Flächen, die zur Nahrungsaufnahme und zur Balz genutzt werden können, sowie ein ganzjährig gewährleistetes Nahrungsangebot. Eine weitere Voraussetzung ist das Vorhandensein von Trinkwasser: Besonders in den Trockengebieten Mittelasiens ist die Art daher an Flussläufe und Gewässer gebunden, doch auch in anderen Teilen des Verbreitungsgebiets werden solche Lebensräume bevorzugt angenommen. Im Winter werden schneereiche Gebiete gemieden, was oft die Höhenverbreitung limitiert. Im Sommer begnügt sich die Art teils auch mit notdürftiger oder kleinräumiger Deckung; im Winter muss diese auch bei strenger Witterung genügend Schutz bieten. Ist dies im Sommerrevier nicht gegeben, findet zum Winter hin ein Biotopwechsel statt. Die Art wandert aber meist nur wenige Kilometer. Aufgrund der geselligen Lebensweise im Winterhalbjahr können dann ganze Populationen mit relativ kleinen Überwinterungsgebieten auskommen.[19]
Die ursprüngliche Verbreitung der Art liegt aufgrund dieser Ansprüche vor allem südlich der geschlossenen Wald- und Steppenzonen, wo natürlicherweise ein kleinräumiges Mosaik aus Feuchtgebieten, lichten Wäldern und Buschland sowie offenen Gras- und Halbwüsten optimale Bedingungen bietet. Diese Bedingungen finden sich auch in der europäischen Kulturlandschaft, so dass sich die Art hier im Vergleich zu anderen Hühnervögeln recht erfolgreich einbürgern ließ. Die einzelnen Unterarten unterscheiden sich dabei in ihren ökologischen Ansprüchen teils recht deutlich, was sich auch in den unterschiedlichen Einbürgerungserfolgen niedergeschlagen hat und an Orten, wo heute sowohl der colchicus- als auch der torquatus-Typ vorkommen, besonders auffällig wird. Während ersterer eher an Wälder gebunden ist, besiedelt der letztere durchaus auch relativ offene Gras- und Kulturlandschaften.[19]
In der Kaukasusregion und am Kaspischen Meer kommt der Fasan in lichten Wäldern mit dichtem Unterwuchs aus Brombeeren, in Galerie- und Auwäldern, Röhricht- oder Weidenbeständen und sumpfigen Dickichten vor. Die Höhenverbreitung reicht hier in bewaldeten Tälern bis 800 m. Bisweilen besiedelt die Art hier auch Teeplantagen.[20]
In den Trockengebieten zwischen dem Kaspischen Meer und dem Alai lebt der Fasan hauptsächlich an Flüssen und Gewässern und besiedelt hier Schilf- und Rohrbestände, Tamariskendschungel, Bestände aus Weiden und Ravennagras sowie Galeriewälder und Tugais. Seltener dringt die Art auch in Gebüsche in den Randbereichen der Trockensteppe vor. In der Kulturlandschaft ist sie auch an mit Pfahlrohr bewachsenen Gräben zu finden. In den Bergen kommt sie unter anderem in Gebüschen am Rande der Laubwaldzone vor, wandert aber im Winter in die Ebene ab. Die Höhenverbreitung reicht hier teils bis etwa 3400 m.[21]
Die Unterarten des Tarimbeckens besiedeln hohe Grasbestände und Schilfdickichte. Über jene am Südrand der Gobi ist wenig bekannt.[22]
Im geschlossenen ostasiatischen Verbreitungsgebiet bewohnen die drei westlichen Unterarten Ph. c. rothschildii, elegans und suehschanensis mit hohem Gras und Farnen bestandene Hänge und Gipfelflächen sowie – mit Ausnahme von suehschanensis – auch lichte Nadelwälder. Die nördlichen Unterarten Ph. c. pallasi, karpowi, strauchi und kiangsuensis zeigen ähnliche Ansprüche wie die der Kaukasusregion und der Buntfasan. Sie brauchen lichte Wälder mit dichtem Unterwuchs, Feldgehölze, Ufer- und Buschvegetation sowie zur Nahrungssuche weite Graswiesen, Felder oder Pflanzungen wie Teeplantagen. Diese Unterarten kommen auch im Bergland und auf Hochebenen in Höhen bis zu 3000 m vor.[23]
Die südöstlichen Unterarten Ph. c. torquatus, takatsukasae, decollatus und formosanus leben bevorzugt in Schilfsümpfen, zeigen sich zur Nahrungssuche aber viel auf Ödland und in der Kulturlandschaft, wie beispielsweise Reis- und Getreidefeldern. Sie sind nicht an Wälder gebunden und bevorzugen die Ebene oder hügelige Vorgebirge.[23]
Die Nahrung des Fasans ist weitgehend vom Angebot bestimmt, den allergrößten Anteil macht dabei aber pflanzliche Kost aus. Lediglich in den ersten vier Lebenswochen besteht sie überwiegend aus Insekten, danach nimmt der Anteil der tierischen Nahrung stark ab. Die pflanzliche Nahrung besteht meist aus Sämereien, aber auch aus unterirdischen Pflanzenteilen wie Brutknöllchen, Zwiebeln und Wurzeln. Das Spektrum reicht dabei von den winzigen Samen kleiner Nelkengewächse bis hin zu Nüssen oder Eicheln. Hartschalige Früchte werden genauso gefressen wie für den Menschen giftige Beeren. Im ausgehenden Winter und im Frühling werden vermehrt Sprosse und frische Blättchen aufgenommen. Das Spektrum der tierischen Nahrung reicht von winzigen Arthropoden über Regenwürmer und Schnecken bis hin zu kleinen Wirbeltieren wie jungen Schlangen oder Wühlmäusen. Kleininsekten und deren Larven werden oft in erstaunlicher Menge und Individuenzahl aufgesammelt. Zur Verdauung werden 1–5 mm große Kiesel (Gastrolithen) oder in deren Ermangelung Teile von Schneckenhäusern oder kleine Knochen aufgenommen. Zur Fortpflanzungszeit werden von den Weibchen vermehrt kalkhaltige Kiesel geschluckt, die möglicherweise am Geschmack erkannt werden.[24]
Die Nahrungssuche erfolgt überwiegend am Boden, wobei teils mit den Füßen in der Erde gescharrt, zu einem überwiegenden Teil aber in seitlicher Bewegung mit dem Schnabel gegraben wird. Dabei arbeitet sich der Vogel auch bisweilen durch bis zu 30–35 cm tiefen Neuschnee. Kleine Lebewesen werden in geduckter Pirschjagd erbeutet, hängende Beeren teils vom Boden hochspringend, teils aber auch sitzend in Bäumen und Sträuchern abgeerntet. Oft wird die Nahrung in Form winziger Bestandteile aufgepickt, aus größeren Früchten werden Stücke herausgebissen.[25]
Im Allgemeinen ist der Fasan ein Standvogel. Bietet das Sommerrevier nicht genug Deckung oder Ernährungsmöglichkeiten, dann wird lediglich das Biotop gewechselt. Die Wanderungsbewegungen finden bei Bedarf statt und liegen meist bei wenigen Kilometern. Nur von den nördlichen Unterarten Ph. c. turcestanicus, mongolicus und pallasi sind jährliche Abwanderungen über teils größere Strecken bekannt. Sie wandern schon frühzeitig im Jahr aus schneereichen Bergregionen in die Ebenen ab.
Ist der Fasan zur Brutzeit territorial, so lebt er im Winterhalbjahr in kleinen oder größeren Gesellschaften, die nicht selten nur aus Vögeln gleichen Geschlechts bestehen. Die Verbände der Weibchen umfassen dabei zwischen 10 und 30, selten bis zu 100 Individuen. Die der Männchen sind kleiner und bestehen bei gemischtgeschlechtlichen Trupps aus drei bis vier Hähnen und wenigen Hennen oder nur aus zwei bis zehn Hähnen. Besonders in den Gesellschaften der Hähne besteht eine strenge Rangordnung, Streitigkeiten um Futter werden oft vehement ausgetragen. Ähnliche Strukturen gibt es auch bei den Hennen, die in der Rangordnung immer unter den Hähnen stehen, dort fallen aber die Streitigkeiten meist weniger heftig aus. Die Rangordnung bleibt auch in der Fortpflanzungszeit bestehen: Dominante Hähne besetzen eher Reviere als subdominante Tiere.[26]
Fasane werden im ersten Jahr geschlechtsreif. Während junge Hähne schon im ersten Herbst fortpflanzungsfähig sind, reifen die Ovarien der Hennen erst im Frühjahr.
Zur Fortpflanzungszeit lebt der Fasan in Harem-Polygynie, ein Hahn verpaart sich meist mit ein bis zwei, manchmal drei oder mehr Hennen. Einen Extremfall stellt der Bericht von einem Hybridfasan aus den USA dar, der einen Harem von 16 Hennen hielt.[27] Nach der Auflösung der Wintergesellschaften besetzt der Hahn ein Revier, in dem er hindurchziehende Hennen an sich zu binden versucht. Ist dies erfolgreich, begleitet er die Hennen auf den täglichen Streifzügen durch das Revier. Die Balz findet jeweils paarweise statt. Nach erfolgreicher Begattung sondert sich das Weibchen vom Harem ab und geht alleine dem Brutgeschäft innerhalb des Reviers nach, während der Hahn sich gegebenenfalls mit weiteren Weibchen verpaart. Sind alle Hennen am Brüten, verliert der Hahn das Interesse am Revier und verteidigt es nicht weiter. Nur in seltenen Ausnahmefällen wurde davon berichtet, dass Hähne sich am Brutgeschäft und der Jungenaufzucht beteiligten. Nach der Brutzeit vergesellschaften sie sich dann zum Teil wieder mit Trupps, die sich aus diesjährigen Jungvögeln zusammensetzen.
Die Fortpflanzungszeit liegt im gesamten natürlichen Verbreitungsgebiet mit leichten geografisch und witterungsbedingten Verschiebungen zwischen März und Juni. In Mitteleuropa beginnt sie ab Mitte März und ist meist gegen Ende Mai oder Anfang Juni abgeschlossen. Kopulationen wurden von Ende März bis Ende Juni festgestellt. Es findet nur eine Jahresbrut statt. Bei Gelegeverlust kommt es aber bis zu zwei Mal zu Nachgelegen, so dass späte Bruten im August und September nicht selten sind.
Abweichungen von der üblichen Phänologie kann es in Gebieten geben, in denen der Fasan eingeführt wurde. So beträgt die Dauer der Fortpflanzungszeit im klimatisch günstigen Neuseeland teilweise bis zu acht Monate. Hier kommt es wohl auch zu Zweitbruten.[28]
Erste Anzeichen von Revierverhalten kann es in den Wintertrupps der Hähne schon bei warmer Witterung im Herbst und dann wieder ab Februar geben. Die Gesellschaften lösen sich aber meist erst bei dauerhaft mildem Wetter ab März auf. Ranghohe Hähne werden dabei oft von einem rangniederen Tier begleitet. Sie patrouillieren nun auf festgelegten Wegen durch ein Revier, das oft dem vom Vorjahr entspricht, und lassen immer häufiger und regelmäßig den Revierruf hören. Sie dulden zunächst noch die rangniederen „Trabanten“ in ihrer Nähe, später werden diese aber als Rivalen vehement vertrieben und ziehen sich an die Reviergrenzen zurück, wo sie auf eine Gelegenheit warten, ein eigenes Revier zu besetzen oder in Abwesenheit des Revierinhabers Kontakt zu dessen Hennen zu suchen. Nicht selten kommt es dabei zu Kopulationsversuchen. Manche dieser Hähne wandern hingegen ab und mitunter gelingt ihnen die Besiedelung neuer Gebiete.
Der Fasanenhahn bekundet seinen Revieranspruch durch lautes Rufen, das er auf dem Höhepunkt der Fortpflanzungszeit alle 10 bis 15 Minuten wiederholt. Dazu sucht er sich eine erhöhte Stelle wie einen Grasbulten, richtet sich auf und schlägt zunächst lautlos mit den Flügeln. Der Schwanz wird dabei aufgerichtet oder als Stütze genutzt. Dann wirft der Vogel den Kopf auf und lässt neben einem lauten Go-gock ein weithin hörbares „Flügelpurren“ hören. Wenn sie in Hörweite sind, reagieren Männchen in benachbarten Revieren darauf mit einem etwas leiseren Doppelruf.
Nicht selten kommt es an Reviergrenzen zu Streitigkeiten. Die Hähne sehen sich mit gesträubtem Gefieder und geschwollenen roten Gesichtspartien an und laufen unter drohenden Rufen an der Reviergrenze nebeneinanderher oder fixieren sich mit herabgehaltenen Köpfen und rupfen demonstrativ Gras aus. Kommt es zum Angriff, fliegen die Hähne Brust an Brust in die Höhe und versuchen sich dann mittels Schnabel und Füßen zu verletzen. Meist gibt einer der Hähne aber recht schnell auf und wird dann vom Sieger verjagt. Oft enden Revierstreitigkeiten auch, indem ein unterlegener Hahn auf die Drohpose des anderen hin eine unterwürfige Haltung einnimmt. Eine wichtige Rolle spielt dabei die Größe der roten Gesichtspartien, die bei dominanten Hähnen meist stark geschwollen und beim Unterlegenen meist klein bleiben. Versuche, bei denen diese Partien durch aufgemaltes Rot künstlich vergrößert wurden, führten zu längeren Auseinandersetzungen.[29]
Die Größe eines Fasanenreviers liegt zwischen 12 und 45 ha und kann während der gesamten Brutzeit noch stark schwanken.[30]
Die Wintergesellschaften der Weibchen lösen sich etwa zur Zeit der Revierbildung bei den Hähnen auf, und die Hennen streifen hernach auf offenen Flächen durch die bereits besetzten Reviere. Sie werden dann von den balzenden Hähnen umworben, die um die Hennen mit gesträubtem Rückengefieder, geschwollenen roten Gesichtspartien und gefächertem Schwanz herumlaufen und ihnen dabei mit abgesenktem Flügel die Seite zuwenden. Mittels der Luftsäcke erzeugen sie dabei ein zischendes Geräusch und lassen die Schwanzfedern geräuschvoll vibrieren.
Nach der Anpaarung gesellt sich die Henne gegebenenfalls zu einem bestehenden Harem. Der Hahn folgt nun offenbar auf den täglichen Streifzügen den Hennen, die zum Teil auch durch ihren Aktionsradius die Größe des Reviers beeinflussen und damit auch Revierstreitigkeiten zwischen Hähnen herbeiführen können.
Während der Streifzüge durch das Revier gibt der Hahn fortwährend glucksende Kontaktlaute von sich. Bisweilen lockt er eine Henne mit dem Futterlockruf kuj-kutj-kutj herbei und präsentiert ein entdecktes Stück Nahrung mit erhobenem Schwanz und geduckter Haltung dem Weibchen. Ebenso balzt er bisweilen eine Henne in der bereits beschriebenen „Seitenbalz“ an. In deren Verlauf kann es zu Verfolgungsläufen, aber auch zu einer Paarungsaufforderung des Weibchens und einer Kopulation kommen. Später finden auch ohne Balz auf eine kurze Aufforderung des Weibchens hin Kopulationen statt. Balz und Kopulation werden jeweils abseits des Harems ausgeführt, und eine Henne kann sich dadurch entziehen, dass sie sich wieder den anderen Hennen anschließt.
Zwischen den Hennen eines Harems kommt es nicht selten zu rivalisierendem Verhalten und Kämpfen, wobei nicht abschließend geklärt ist, worum es in diesen Auseinandersetzungen geht.[29]
Brütende Hennen scheiden aus dem Harem aus. Bisweilen kommen auch nach der Brutzeit noch Hennen dazu oder einzelne Hennen verlassen das Revier, was vom Hahn nicht weiter beachtet wird. Erst wenn die letzte Henne brütet, gibt er das Revier auf oder versucht weitere Hennen aus den Nachbarrevieren abzuwerben.
Das Nest besteht aus einer flachen Mulde von 12–27 cm Durchmesser und 2–12 cm Tiefe. Diese ist entweder schon vorhanden oder wird vom Weibchen ausgescharrt oder geformt und höchstens mit einigen spärlichen Halmen, Wurzeln oder Reisern ausgekleidet. Sie befindet sich meist auf dem Boden und ist von der Krautschicht oder der unteren Strauchschicht gut gedeckt. Oft werden Nester am Rande von Dickichten oder Hecken angelegt und nicht selten stehen sie in der Mitte von Grasbulten. Einige Nester finden sich auch erhöht auf Heuballen oder Kopfweiden oder auch in verlassenen Nestern von Tauben, Krähen oder Greifvögeln. Diese können sich bis zu 10 m hoch befinden.
Die mäßig bis stark glänzenden Eier sind ungezeichnet, stumpfoval und durchschnittlich 46 mm × 36 mm groß. Die Färbung liegt zwischen braun bis olivbraun und olivgrün bis blaugrau und kann innerhalb eines Geleges stark variieren. Die Gelegegröße variiert teils bei den Unterarten und liegt zwischen 4 und 16 Eiern, meist aber zwischen 8 und 12. Größere Gelege stammen vermutlich meist von zwei Hennen. Ersatzgelege sind meistens kleiner.
Ist noch kein Nest vorhanden, verlegen Hennen die ersten Eier häufig in die Nester anderer Hennen oder sogar anderer Vogelarten wie anderen Hühnervögeln, Enten oder Rallen. Manche Eier werden auch einfach in der Landschaft abgelegt. Zu kleine Gelege werden bisweilen durch runde Kieselsteine ergänzt.
Die Eier werden meist mit 24 Stunden Abstand in der Mittagszeit abgelegt, bisweilen wird eine bis zu zweitägige Pause eingelegt. Der früheste Legebeginn liegt in Mitteleuropa Mitte März, die meisten Eier werden zwischen Ende April und Anfang Juni abgelegt. Die Bebrütung beginnt nach Ablage des letzten Eies oder 1 bis 2 Tage später. Sie dauert etwa 23 Tage, bei häufigen Störungen auch länger.
Junge Fasane sind Nestflüchter, die nach dem Schlüpfen nur wenige Stunden zum Trocknen im Nest bleiben, dann der Henne folgen und in deren Nähe eigenständig ihre Nahrung suchen. Sie sind mit 10–12 Tagen flugfähig und noch etwa 70–80 Tage von der Henne abhängig, die ihnen Futterquellen aufzeigt und sie gegen Feinde verteidigt. Auf Bodenfeinde reagiert sie durch Verleiten, gegen kleinere Luftfeinde werden die Küken verteidigt, bis sie Deckung aufgesucht haben.[31]
Im natürlichen Verbreitungsgebiet in Mittelasien zählen zu den hauptsächlichen Prädatoren Goldschakal, Rotfuchs und Rohrkatze, verwilderte Hauskatzen und streunende Hunde sowie Greifvögel, Eulen und Rabenvögel.[32]
Der Anteil der Gelegeverluste liegt mit 42 und 85 % oft recht hoch. Aufgrund von Nachgelegen haben jedoch meist 70–80 % der Weibchen einen Bruterfolg. Durchschnittlich liegt die Anzahl der überlebenden Jungvögel bis zum Zeitpunkt der Selbständigkeit bei 3,4–7 pro Henne.
Verschiedene Untersuchungen aus Europa belegen eine hohe Sterblichkeit von etwas über 80 % im ersten Jahr. Die Ursachen sind nicht ganz klar. Später liegt sie bei knapp 60 %. Die durchschnittliche Jahressterblichkeit bei Hähnen liegt bei knapp 80 %, bei Hennen etwas über 60 %. Die durchschnittliche Lebenserwartung der Hähne nach dem ersten Jahr beträgt 9 Monate, die für Hennen 14 Monate. Eine Population besteht also meist nur aus wenigen Jahrgängen.
Das durch einen Ringfund belegte Höchstalter eines freilebenden Fasans betrug 7 Jahre und 7 Monate.[33]
Der Fasan ist zwar die einzige Hühnervogelart, die mit wirklichem Erfolg außerhalb ihrer natürlichen Verbreitung angesiedelt wurde, jedoch unterliegen die Bestände dort immer großen Schwankungen und können meist nicht auf Dauer ohne Aussetzungen von Zuchtvögeln und Winterfütterungen überleben. Besonders deutlich wurde dies während und nach dem Zweiten Weltkrieg, als in Mitteleuropa die Bestände bis auf Restvorkommen in optimalen Habitaten fast vollständig zusammengebrochen waren und nur durch massive Aussetzungen in den 1950er- und 60er-Jahren wieder auf den alten Stand gebracht werden konnten.[34] In den Niederlanden gab es um die 1990er-Jahre starke Rückgänge (um 50 %), nachdem Aussetzungen weitgehend unterbunden worden waren,[35] und in Baden-Württemberg ist eine ähnliche Entwicklung durch ausbleibende Aussetzungen spürbar gewesen. Zum Teil sind die Bestandsrückgänge aber auch auf die Intensivierung der Landwirtschaft zurückzuführen, deren Auswirkungen auch Aussetzungen nicht maßgeblich mindern können. In optimalen Habitaten wie Auenlandschaften oder Moorgebieten kann die Entwicklung jedoch auch deutlich anders aussehen. Hier gibt es offenbar auch ohne Aussetzungen bisweilen deutliche Bestandszunahmen.[36]
Über die Bestandsentwicklungen im natürlichen Verbreitungsgebiet liegen nur wenige Daten vor. Eine deutliche Verkleinerung der Vorkommen der Unterart Ph. c. colchicus seit der Antike[37] und Untersuchungen der Ausbreitungsgeschichte in den mittelasiatischen Trockengebieten[38] lassen langfristige Arealverluste vermuten. Kurzfristig wirken sich schneereiche Winter auf die Bestände aus und sorgen oft für erhebliche Bestandseinbußen, die aber aufgrund der hohen Reproduktionsfähigkeit meist recht bald wieder ausgeglichen werden.[27]
Die Bestandssituation des Fasans wurde 2016 in der Roten Liste gefährdeter Arten der IUCN als „Least Concern (LC)“ = „nicht gefährdet“ eingestuft.[39] Der Weltbestand wird grob auf 45–300 Millionen Vögel, der europäische Bestand auf 3.400.000–4.700.000 Brutpaare geschätzt.[40]
Die Verbreitung des Fasans durch den Menschen ist zum Teil recht gut durch historische Quellen belegt, wird aber nur ungenügend durch archäologische Befunde gestützt. Ein Problem ist zudem die Differenzierung zwischen der Haltung in Zuchtbetrieben und der durch Auswilderung begründeten freilebenden Populationen. Zwischen diesen Phasen der Ausbreitung kann oft ein erheblicher Zeitraum liegen, wie beispielsweise in Dänemark, wo seit 1560 Fasanenhaltungen belegt sind, die endgültige Einbürgerung aber offenbar erst 1840 stattgefunden hat.[41]
Seit dem 5. Jahrhundert v. Chr. ist die Art bei den Griechen bekannt und wurde dort offenbar gehalten, wie griechische Grabinschriften zum Gedenken an „Fasanenmeister“ (φασιανάριοι) belegen.[42] Vermutlich gelangten die Vögel über den Schwarzmeerhandel dorthin.[43]
Die nächsten Nachweise stammen aus der Zeit der Ptolemäer, dann gibt es erst wieder Erwähnungen aus der Römischen Kaiserzeit.[42] Wie weit der Fasan durch die Römer verbreitet wurde und ob es zu diesen Zeiten in Mittel- und Westeuropa schon freilebende Populationen gab, ist nicht bekannt.[41]
Auch im frühen Mittelalter beziehen sich die meisten Nachweise auf die Zucht. So verfügte etwa Karl der Große die Haltung auf seinen Pfalzen.[43] Im Kloster St. Gallen und in Böhmen begann die Haltung etwa im 11. Jahrhundert. In England wurden zwar Reste von Fasanen aus römischer Zeit gefunden, vermutlich wurde er dort aber erst endgültig von den Normannen um 1059 eingeführt. Erste freilebende Populationen in Mitteleuropa gibt es offenbar seit dem 12. und 13. Jahrhundert im Rheinland.[41] Albertus Magnus beschrieb frei lebende Fasane in einem Kölner Klostergarten.[44]
Im Bereich des alten Deutschen Reiches breitete sich der Fasan im 15. Jahrhundert in Tirol und Sachsen aus. Diese und andere Ausbreitungen des Verbreitungsgebietes gehen auf Auswilderung von Fasanen zurück. So setzte der Kurfürst Friedrich der Weise um 1500 200 Fasane in Sachsen aus.[44] Im 16. Jahrhundert besiedelte die Art Ungarn, Hessen, die Steiermark und Schlesien und im Laufe des 17. Jahrhunderts wurde er auch in Mecklenburg, Braunschweig, im Aargau, in Salzburg und in Hannover ansässig. Auch auf verschiedenen Inseln wurden im ausgehenden Mittelalter und in der Frühen Neuzeit erfolgreich Fasane ausgesetzt, so auf St. Helena 1513 und auf Madeira 1667. Belgien und Holstein wurden vermutlich Mitte des 18. Jahrhunderts besiedelt, für Pommern ist das 19. Jahrhundert und für die Ostfriesischen Inseln das Ende desselbigen bestätigt.[41]
Anfang des 20. Jahrhunderts war der Fasan auch in großen Teilen Nordeuropas, Nordamerikas, auf Zypern, den Nordfriesischen Inseln, Neuseeland und Teilen Australiens eingeführt.[41]
In Japan wurde die Unterart Ph. c. karpowi vor dem 17. Jahrhundert auf Tsushima eingeführt, aber erst ab 1925 auf Hokkaidō.
Der Name des Fasans stammt aus der altgriechischen Argonautensage. Wie Agatharchides und später Martial berichten, fangen Jason und seine Mitstreiter am Fluss Phasis prächtige bunte Hühnervögel. Nach dem damaligen Namen der Landschaft – Kolchis – wählte Linné colchicus als Artname.
Auch sonst gibt es bei den Griechen einige Erwähnungen: Aristophanes verspottet in einer seiner Schriften einen Fasanenzüchter namens Leogoras, und Aristoteles erwähnt das Sandbaden des Fasans gegen Läuse.[42] Bei den Römern schreibt Plinius der Ältere über die Federohren des Fasans, Seneca nutzt ihn in seinen „Dialogen“ als Symbol für Tafelluxus.[42] Galenus beschreibt Fleisch und Eier als bekömmlich. Aus der Antike sind zudem über 100 farbige Mosaike bekannt, die die Art zeigen.[45]
Im Mittelalter galt der Fasan als Inbegriff der Luxusspeisen und der Schwelgerei, er spielte aber auch in der Volksmedizin eine Rolle, wo Blut, Fett, Galle und Kot sowie als Räuchermittel die Federn Verwendung fanden. In Pesttraktaten wurde der Verzehr gegen Fieber und Pest empfohlen. In mittelalterlichen Buchmalereien tritt der Fasan lediglich als dekoratives Element in Erscheinung. In einer griechischen Rezension des Physiologus wird er jedoch aufgrund der Tatsache, dass Hennen den Jäger von ihren Küken fortlocken, als Sinnbild des Teufels angesehen.[45]
In der Symbolik der bildenden Kunst späterer Jahrhunderte ersetzt der Fasan oft den Pfau und steht dann entsprechend als Symbol der Auferstehung (Phönix), für die Göttin Hera, als Symbol der Liebe, der Wollust oder des Hochmuts. Besonders Fasanenpasteten wurden als Allegorie der Superbia und der Gula abgebildet – ab dem 15. Jahrhundert wurde der gebratene Fasan oft im vollen Gefieder serviert. Einzige eigenständige Bedeutung in der Ikonografie hat der vom Habicht verfolgte Fasan als Sinnbild der verfolgten Seele.[46] Später ist der Fasan ein beliebtes Motiv in Jagdstillleben und Landschaftsgemälden. Eine besondere Rolle kam dem Fasan beim Fasanenfest 1454 am burgundischen Hof zu.
In seiner ostasiatischen Heimat spielt der Fasan eine bedeutende Rolle in Symbolik und Volksaberglauben. In China steht er für Licht, Wohlstand, Glück und Schönheit, in Japan für Schutz, Mutterliebe und Tugend. Ließ der Fasan nicht zu Anfang des 12. Monats seinen Revierruf hören, war das ein Zeichen für die Ankunft einer großen Flut, hatte er zur Mitte desselben noch nicht gerufen, dann würden die Frauen unsittlich und würden – teils als Fasanengeister in Menschengestalt – die Männer verführen. Ein altes Brettspiel lässt den Fasan zum Gegner der Eule werden.[47] Auch in der Mythologie taucht der Fasan häufig auf. So ist einer der drei Begleiter der Nüwa ein neunköpfiger Fasan, und der Fenghuang, eine Art Phönix, hat einen Fasanenkopf.[48]
Chinesische Darstellung eines Fasans aus der Zeit der Song-Dynastie
Fasanendarstellung von Wenzel Hollar, Kupferstich aus dem 17. Jahrhundert
Fasan, Gemälde von Claude Monet, 1869
Fasan mit Henne, Gemälde von Archibald Thorburn, 1927
Da sich der Fasan in der Kulturlandschaft der gemäßigten Breiten verhältnismäßig gut hält, sein Sozial- und Fortpflanzungsverhalten für einen ständigen „Überschuss“ nichtterritorialer Hähne sorgt und die Reproduktionsfähigkeit recht hoch ist, ist er ein Jagdwild, das sich intensiv bewirtschaften lässt.[49] Zudem ist die Art kulinarisch attraktiv, und Jäger schätzen, dass die aufgescheuchten Vögel recht hoch auffliegen, was sie für die Schießjagd prädestiniert.
Noch bis 1900[50] gehörte der Fasan in Deutschland zum Hochwild, und in vorigen Jahrhunderten war die Jagd vielerorts den Landesherren vorbehalten. Wildbann und spezielle Jagdgesetze sind seit dem 13. Jahrhundert nachweisbar,[45] und Wilderei wie die Entnahme von Eiern wurden bis in die Neuzeit mit hohen (Geld-)Strafen belegt.[51] Im Mittelalter wurde der Fasan mit Netzen, Fangschlingen, Armbrust und Bogen bejagt. Bedeutender war aber die Beizjagd mit dem Habicht und größeren Falkenarten.[45] Im 18. Jahrhundert nutzte man zum Aufstöbern einen Hund („Fasanenbeller“) und schoss den Vogel vom Baum, wenn dieser dort landete. Eine Variante war es, nachts im Mondlicht oder mit Unterstützung von Blendlaternen die Fasane am Schlafplatz zu erlegen. Zudem wurden Fasane mit Steckgarnen, in Treibnetzen und Schlingen gefangen.[51][52]
Seit Ende des 18. Jahrhunderts wurde durch die Verbesserung der Jagdwaffen, die Entwicklung von Schroten und die Dressur von Vorstehhunden die Schießjagd verbreiteter und verdrängte im Laufe des 19. Jahrhunderts andere Formen der Jagd auf Niederwild, die man nun als nicht mehr waidgerecht ansah.[50] Heute wird der Fasan daher hauptsächlich suchend und buschierend in Einzeljagd oder in Gesellschaftstreibjagden bejagt.[53] Letztere werden in großem Umfang in Tschechien, in der Slowakei, in Ungarn, England und auch Dänemark angeboten, wo es Güter gibt, die ganz auf Fasanenjagd ausgerichtet sind und vorwiegend davon leben. Hier sind Tagesstrecken von 500 bis 800 Vögeln durchaus nicht ungewöhnlich.[54]
Die Jagdzeit liegt im Herbst und im Winter. In Deutschland beginnt sie gemäß Bundesjagdzeitenverordnung am 1. Oktober und endet am 15. Januar, einzelne Bundesländer haben jedoch kürzere Jagdzeiten.[55] Es werden vorwiegend Hähne bejagt, um ein Geschlechterverhältnis um 1:5 zu erhalten. Wenn Hennen geschossen werden, dann meist ältere Tiere.[53]
Wenn sich auch freilebende Populationen des Fasans recht gut in der Kulturlandschaft Europas und Nordamerikas halten, sind doch meist Hegemaßnahmen und Aussetzungen erforderlich, um den Bestand auf Dauer aufrechtzuerhalten. Fasanenhöfe, die die Aufzucht für gezielte Aussetzungen in großem Maßstab betrieben, sind seit dem ausgehenden Mittelalter belegt.[52]
Man unterscheidet zwischen Zuchtfasanerien, die in großen Ausmaßen und unter künstlichen Bedingungen Eier und Jungvögel produzieren,[52] und Wildfasanerien, in denen unter teils erheblichem Aufwand Eier durch Hühner oder Puten oder in Brutmaschinen ausgebrütet und die Jungvögel in möglichst natürlicher Umgebung aufgezogen werden.[52][56] Die ausgesetzten Fasanenbestände werden dann durch weitere Hegemaßnahmen wie Winterfütterung mit Getreide und anderer pflanzlicher Nahrung oder der Anlage von Wildäckern unterstützt. Letztere gewährleisten in der intensiv bewirtschafteten Kulturlandschaft ein insektizidfreies Nahrungsangebot für die Küken und bieten zudem Deckung und Brutmöglichkeiten.[57] Als bedenklich gilt die Verfolgung und Bejagung natürlicher Beutegreifer zum Schutz des Fasans, die besonders in den 1960er-Jahren intensiv betrieben wurde und manchmal auch noch heute betrieben wird.[58]
Der Fasan wird als delikates Wildgeflügel geschätzt, das zur Jagdsaison auf Märkten aber auch ganzjährig in manchen Fleischereien und Feinkostgeschäften sowie tiefgefroren in Supermärkten angeboten wird. Nicht selten stammen die Vögel dann aus Intensivtierhaltung.[59] Das magere, helle Fleisch frischtoter Fasane ähnelt geschmacklich dem Hühnerfleisch, erst wenn der Vogel einige Zeit abgehangen hat, entwickelt es den typischen, milden Wildgeschmack. Der Zeitraum des Abhängens variiert je nach Temperatur, erwünschtem Geschmack sowie der Weiterverarbeitung und liegt heute meist zwischen drei und sieben Tagen,[60] früher bei bis zu 15 Tagen oder länger.[61] Wird das Fleisch gebeizt, ist die Zeit entsprechend kürzer. Die Zubereitungsformen und Beilagen sind ebenso vielfältig wie bei anderem Geflügel. Auch die Eier finden bisweilen in der Küche Verwendung.[62]
Fasanenfedern waren zu allen Zeiten und in vielen Kulturen Bestandteil der Mode als Hutschmuck, Helmzier, als Accessoire an Trachten, Uniformen und Kostümen oder in Fächern und Wedeln.[62][63]
Der Fasan (Phasianus colchicus; Plural Fasane oder Fasanen) ist eine Vogelart aus der Ordnung der Hühnervögel. Wie bei anderen Fasanenartigen fällt der Hahn durch sein farbenprächtiges Gefieder und seine deutlich längeren Schwanzfedern auf. Hennen zeigen eine bräunliche Tarnfärbung. Der Ruf des Hahns ist ein lautes, charakteristisches und oft gereihtes gö-göck ().
Das natürliche Verbreitungsgebiet des Fasans reicht vom Schwarzen Meer über die Trockengebiete Mittelasiens bis in den Osten Asiens. Während die zahlreichen zentralasiatischen Verbreitungsinseln größtenteils voneinander isoliert sind, besiedeln die ostasiatischen Populationen in China, Korea und Sibirien ein großes zusammenhängendes Areal, wo zahlreiche weitere Unterarten leben, die sich teils an den Grenzen ihrer Verbreitungsgebiete untereinander mischen. Von einigen Autoren wird auch der japanische Buntfasan dieser Art zugeordnet.
Vor allem zu Jagdzwecken wurde der Fasan in Europa, den USA und anderen Teilen der Welt eingebürgert, ein stabiler Bestand kann sich aber auf Dauer meist nur durch Hegemaßnahmen und Aussetzungen halten. In Südeuropa wurde die Art vermutlich schon während der Antike als Ziervogel und wegen ihres wohlschmeckenden Fleisches eingeführt und sowohl wild als auch in Gefangenschaft gehalten. Die Römer sorgten wahrscheinlich für eine Verbreitung in Mittel- und Westeuropa. Seit dem frühen Mittelalter ist die Fasanenhaltung vereinzelt an Fürstenhöfen und Klöstern belegt, und seit dem ausgehenden Mittelalter oder der frühen Neuzeit ist ein freilebender Bestand oder ein solcher in großen Fasanerien bekannt. Viele Teile Europas – wie beispielsweise Nordeuropa – wurden aber auch erst im 19. Jahrhundert besiedelt. Heute ist der Großteil des europäischen Bestands in den Ländern Deutschland, Frankreich, Großbritannien, Dänemark, Ungarn und Rumänien zu finden. Die hier lebenden Vögel sind meist Mischformen verschiedener Unterarten, hauptsächlich des torquatus-Typs, dessen Hähne einen weißen Halsring und einen grauen Bürzel zeigen, und des colchicus-Typs, dem der Halsring fehlt und der rotbraunes Bürzelgefieder hat.
Der Fasan besiedelt halboffene Landschaften, lichte Wälder mit Unterwuchs oder schilfbestandene Feuchtgebiete, die ihm gute Deckung und offene Flächen zur Nahrungssuche bieten. In Europa findet man ihn häufig in der Kulturlandschaft. Er ernährt sich zumeist von pflanzlicher Nahrung wie Sämereien und Beeren, gerne auch von Insekten und anderen Kleintieren. So vertilgt das Neozoon Fasan große Mengen des Neozoons Kartoffelkäfer, die sonst als Larven die Blätter der Kartoffelpflanzen kahlfressen. Ein Hahn lebt zur Brutzeit meist mit ein bis zwei Hennen zusammen. Der Fasan überwintert zumeist in den Brutgebieten. Bisweilen weicht er im Winter über kurze Strecken in mehr Deckung oder Nahrung bietende Lebensräume aus.
Li cmon faizan, c' est èn oujhea del famile ås faizans, di l' ôre des pareys åzès poyes.
Li måye si lome cok di faizan; li frumele poye di faizan; les djonnes poyons d' faizan.
No e sincieus latén : Phasianus colchicus.
Les cmons faizans ont des longowès cawes, li frumele est di brune coleur dismetant ki l' måye a des plomes coleur keuve, li col blanc avou l' tiesse vete eyet ene taeche di pea rodje blincant åtoû des ouys.
Les cmons faizans estént oridjinåres di l' Azeye, mins il ont stî introdûts dins ds ôtes redjons del Daegn. I vikèt dins les waides et les bwès.
Li vete faizan do Djapon est foirt rishonnant å cmon faizan, mins les måyes ont des vetès plomes.
Li cmon faizan, c' est èn oujhea del famile ås faizans, di l' ôre des pareys åzès poyes.
Li måye si lome cok di faizan; li frumele poye di faizan; les djonnes poyons d' faizan.
No e sincieus latén : Phasianus colchicus.
Les cmons faizans ont des longowès cawes, li frumele est di brune coleur dismetant ki l' måye a des plomes coleur keuve, li col blanc avou l' tiesse vete eyet ene taeche di pea rodje blincant åtoû des ouys.
Les cmons faizans estént oridjinåres di l' Azeye, mins il ont stî introdûts dins ds ôtes redjons del Daegn. I vikèt dins les waides et les bwès.
Li vete faizan do Djapon est foirt rishonnant å cmon faizan, mins les måyes ont des vetès plomes.
Coxolihtli (Caxtillāntlahtōlli Faisán) in tōtōtl.
Tekst üüb Öömrang At fasaan ((mo.) fasaan, fasoon) (Phasianus colchicus) as en fögel ütj at fasaanenfamile Phasianidae.
So rept at fasaan.
Fasaan, en han.
Ai faan Phasianus colchicus
Knookenbau
At fasaan ((mo.) fasaan, fasoon) (Phasianus colchicus) as en fögel ütj at fasaanenfamile Phasianidae.
GóðskutryggingFasánur (frøðiheiti - Phasianus colchicus)
Fazan (latinski: Phasianus colchicus) je široko rastprostranjena ptica iz reda Galliformes. Fazan potiče iz Srednje Azije, ali je još u vrijeme antičkog Rima donesen u Evropu. Ova ptica naseljava pretežno šumarke, livade, predjele oko riječne obale, polja i njive na kojima se hrani.Živi u poljima i na rubovima šuma. Hrana su mu kukci, sjemenke trava, žitarica i korova, te crvolike životinje
Fazan je jedna od najrasprostranjenijih vrsta divljači i najčešće lovljena ptica.
Mužjak fazana je dugačak 50-90 centimetara (sa repom) i poseduje dugačak rep, koji nekada može da iznosi polovinu od ukupne dužine. Njegovo perje je pretežno smeđe boje, dok je glava zeleno-plave boje. Oko očiju se nalaze pera crvene boje, a oko vrata se kod nekih podvrsta, nalazi prsten bijele boje. Ženka fazana je manja i sive je boje. Obično na jednog mužjaka dolazi 5-6 ženki fazana, jer se mužjaci love. Gnijezde se na zemlji u periodu od aprila do juna. Period inkubacije jaja traje 23-26 dana. Međutim većina fazana se uzgaja u fazanerijama, a uoči sezone lova se puštaju. Fazani lete na kratkim distancama, ali mogu i da brzo trče po zemlji.
Fazan (latinski: Phasianus colchicus) je široko rastprostranjena ptica iz reda Galliformes. Fazan potiče iz Srednje Azije, ali je još u vrijeme antičkog Rima donesen u Evropu. Ova ptica naseljava pretežno šumarke, livade, predjele oko riječne obale, polja i njive na kojima se hrani.Živi u poljima i na rubovima šuma. Hrana su mu kukci, sjemenke trava, žitarica i korova, te crvolike životinje
Fazan je jedna od najrasprostranjenijih vrsta divljači i najčešće lovljena ptica.
E fazante is e grôotn veugel die overol in West-Vloandern vôornkomt. Ze zyn ôorsprounkelik van Azië, mo ze leevn nu in verre hêel Europa.
't Bestoan buutn de geweune fazante (woarover dat 't ier goat) nog e masse sôortn fazantn (lyk pauws), mo doavan leevn der ginne vry in West-Vloandern.
't Vintje is grodder of 't wuvetje (toet 90 cm voe 't vintje en toet 60 cm voe 't wuvetje) en 'n et e langern steirt. En is oek mêer ekleurd. Ze kop is groene met e grôte rôo plekke. Oltemets et 'n an ze nekke e wittn riengel, mo dat is nie algemêen. Ze lyf is bruunachtig me witte, zworte en grysde plekkn.
't Wuvetje is bruun-grysde va kleur en volt vele miender up.
Ôorsprounkelik kommn ze uut Azië, mo ze zyn in Europa verzeker deur de Romeinn inevoerd voun up te joagn. Oek nu nog is er styf vele up ejoagd. Ze komn in Europa overol vôorn buutn in Scandinoavië en Portugal.
Ze kommn surtout vôorn in oopn veld, mo ze leevn oek in busschn (ze sloapn mêestol in boomn). Z'eetn vanolles (groan, ges, bloars en bêestery). In West-Vloandern zyn ze mei verantwôordelik voe 'n achteruutgang van 'n oazelworme (en oagedisse zounder pôotn), woa dan ze up joagn. Ze kunn froai goed vliegn, mo dadde en doen ze nie zovele.
E vintje et mêestol mêerdere wuvetjes ounder nem. Ze moakn e nest up de ground en leggn oungeveer 10 eiers tusschn april en juni. Ze broedn tusschn de 3 en de 4 weekn. Ze bluuvn en endetje by nunder moeder en groein styf zêre, ze zyn ol eevn grôot of nunder ouders achter 15 weekn.
E fazante is e grôotn veugel die overol in West-Vloandern vôornkomt. Ze zyn ôorsprounkelik van Azië, mo ze leevn nu in verre hêel Europa.
't Bestoan buutn de geweune fazante (woarover dat 't ier goat) nog e masse sôortn fazantn (lyk pauws), mo doavan leevn der ginne vry in West-Vloandern.
Fazuanu[1] (Phasianus colchicus) on lindu.
Fazuanu (Phasianus colchicus) on lindu.
Lo faisan es un animal pròche de la galina, que se pòt crosar amb ela, mas en donant un ibrid esteril. Existisson d'espècias nombrosas de faisans. Los faisans largats per la caça son tanben d'ibrids esterils entre doas espècias de faisans.
Phó͘-thong thī-ke (ha̍k-miâ: Phasianus colchicus; Eng-miâ: common pheasant), it-poaⁿ taⁿ kóng thī-ke, sī thī-ke-lūi ê chi̍t chéng.
Zwëczajny fazan (Phasianus colchicus) – to je strzédny ptôch z rodzëznë kùrowatëch (Phasianidae). Na niegò sã jachtuje.
Гургуул нь шувууны аймгийн тахиа хэлбэртний баг болох гургуулын овогт багтдаг. Элсэрхүү хөрстэй, бургас, зэгс, хусан төгөл, бут өвс, ундааны ус ихтэй, цас бага ордог нутагт амьдардаг. Ази тивээс гаралтай ба өргөн тархжээ.
Гургуул нь шувууны аймгийн тахиа хэлбэртний баг болох гургуулын овогт багтдаг. Элсэрхүү хөрстэй, бургас, зэгс, хусан төгөл, бут өвс, ундааны ус ихтэй, цас бага ордог нутагт амьдардаг. Ази тивээс гаралтай ба өргөн тархжээ.
Мэзджэд (лат-бз.: Phasianus colchicus, ур-бз.: Кавказский фазан) — бзу Phasianinae лъэпlкъым ящыщу. Азиэм къыкlауэ.
Iарысэ бзухэм ящыщ.
Кlыфэм икlыхьагъыр см 85 нос, хьалъагъыр кг 1,7-2,0, адакъэхэр анэкlэхэм нэхъри нэхъ инхэ. Адрей фэзанхэм ялъытамэ мэз джэдым инэ хъуреягъым щымыхъукlэ ишъхьа псом цы тет. Икlапэр кlыхьу щыт, цы 18 хэту, икlэм памцlэ хъуху. Дамэхэр хуэхъуреуэ, мы памцlу щытхэ. Адакъэхэр нэхъ къуэлэну щыт я цыр.
Адакъэхэм я сурэтыр lэуэ зэшъхьащокlыр. Ишъхъэрэ лъэныкъуэмкlэ псохэм яшъхьамрэ пшъэмрэ дышъэфэ-удзыфафу щыт икlагъымкlэ фlыцlафэ-шхъуэнтlафэ хъууэ. Кlыбым тет цыхэр дышъэфэ-плъыжьыфу щытхэ я унэр фlыцlу. Кlапэм тет цыхэр гъуэжьфэ-гъуэбджафэхэ, я гъунэхэр шхъуэнтlафу щыту. Инэхъуреягъым фэ къуи къыкlэщыр плъыжьу щыт. Анэкlэхэр псыфэ-гъуэбджафу щытхэ, иэ псыфэ-пшахъуафу, фlыцlу уэгу хэлъу.
Мэз джэдхэр инэхъыбэм мэзхэм щопсоу. Абы пэмыкlыу - псыхъуэм пабжъэ ирикlуэхэм, псыхъурейхэм я гъунэм lут пабжъэхэм, мэзхэм икъуацэхэм идежь губгъуэ цlыкlухэм нахъ игъунэгъу иэ губгъуэ гъунэхэм ирикlуэ мэз псыгъуэхэм. Къыщыщтэм иде жыгым щыдэлъэтер макlэ, нэхъыбэм удзым иэ пабжъэм зыхегъапшкlуэ.
Иlусым инэхъыбэр джылэ, мэракlуэ, пхъышъхьа-мышъхьа цlыкlу. Абы пэмыкlыу цlыв, бадзэ, хьапlацlэ, хьамблу lамэ.
Гъэшъэгъуэныр: хуиту щыпсохэм адакъэмрэ анэкlэмрэ зэпыкlхэкъым, lарысэхэм, унагъуэм яlыгъхэр хуиту щытхэ, запыкlыу пэмыкlхэм япохьахэ.
Я гъуэхэр шlым щашъыр. Тетlысхьану бгъуэм джэдыкlыу ирилъхьар ( гъатхэм ипэм ) 8 къыщыкlэдзауэ 20 нэсыфыну, езы джэдыкlэхэм яфэр гъуабджу щыт. Тесри зыпlри анэкlэ закъуэра, зэртерыс мазэ хуэдиз.
.jpg)
Мэзджэд (лат-бз.: Phasianus colchicus, ур-бз.: Кавказский фазан) — бзу Phasianinae лъэпlкъым ящыщу. Азиэм къыкlауэ.
Iарысэ бзухэм ящыщ.
Обичниот фазан (Phasianus colchicus), е птица од фамилијата фазани, редот на кокошковидните. Потекнува од Азија, но раширена е низ целиот свет, зашто луѓето ги размножувале за лов. На ваквите места, претежно во Европа, каде птицата е натурализирана, позната е само како фазан. Зборот потекнува од античкиот град Фасис кој се наоѓа во близина на модерниот Поти, во Грузија. Фазанот го има и во Македонија.
Има многу видови бои кај обичниот фазан, мажјак, варирајќи од речиси бел до скоро потполно црн. Ова се случува заради внатрешно размножување и мешање меѓу подвидовите и со зелениот фазан, како и други диви видови. На пример, фазаните со прстен на вратот, чести во Европа, Северна Америка и Австралија, не припаѓаат на некој посебен вид, тие повеќе претставуваат стереотипни хибриди.[2]
Телесната тежина варира од 0.5 до 3 кг, со просек кај мажјаците 1.2кг и кај женките 0.9 кг.[3][4] Возрасниот мажјак е 60-89 см долг, со долг кафеав опаш со црнии линии, кој одзема 50 см од целосната должина. Телесните перја се во линии - светло златни и кафени, со зелени, виолетови и бели шари. Главата е зелена со мала креста и посебен црвен подбрадок. P. c. colchicus и некои други подвидови имаат бел прстен на вратот.
Кај фазаните, половиот диморфизам е изразен, па женката e поскромна во боите, односно е кафена и малку прошарана со црни линии. Долга е 50-63 см, а младенчињата личат на женката додека не почнат да им растат карактеристичните светли перја на градите, главата и грбот, по околу 10 неделии од несењето. Зелениот фазан (P. versicolor) е многу сличен на обичниот. Мажјаците имаат пократок опаш и потемно перје, обично темно зелено на градите и стомакот, и секогаш им фали прстенот на вратот. Женките, пак, кај зелениот фазан се потемни, со многу црни точки на градите и стомакот.
Природното живеалиште на обичниот фазан е Азија, меѓу Црното и Касписко Море. Живеат во шуми, фарми, грмушки, мочуришта, близу до вода. Обичните фазани се друштвени птици кога се вон сезона на парење и тогаш формираат големи јата. Плашливи се, и кога ќе го почувствуваат присуството на ловците се кријат на безбедни места.
Можат да летаат на кратки растојанија, но претпочитаат трчање. Ако се уплашени, тие одеднаш се вивнуваат нагоре со голема брзина, со трепетлив звук што го прават крилјата и се огласуваат со “кок кок кок“ како предупредување за другите птици. Летаат со брзина од 43 до 61км на час, но кога се ловени летаат и со 90 км на час.
Фазанот се храни претежно на земја. Јадат и животинска и растителна храна: овошје, семиња, листови; гуштери, змии, мали цицачи, а понекогаш и птици.
Типично за фазаните е тоа што се полигинични, односно имаат харем од повеќе женки. [5] Женките ги несат јајцата на земја, по 10 во период на 2-3 недели од април до јуни. Периодот на инкубација е околу 23-26 дена. Пилињата се до мајката неколку недели по несењето, но напредуваат брзо, и наликуваат на возрасни со 15 недели возраст.
Обичниот фазан (Phasianus colchicus), е птица од фамилијата фазани, редот на кокошковидните. Потекнува од Азија, но раширена е низ целиот свет, зашто луѓето ги размножувале за лов. На ваквите места, претежно во Европа, каде птицата е натурализирана, позната е само како фазан. Зборот потекнува од античкиот град Фасис кој се наоѓа во близина на модерниот Поти, во Грузија. Фазанот го има и во Македонија.
Курег (латин кылын Phasianus colchicus) – курег семьяысь чебер но бадӟым тылобурдо, шуныт палъёсын улэ. Куд-ог интыосын фазанъёсты фермаосын вордо.
კოლხური ქილორი (Phasianus colchicus),(Phasis — წყ. რიონიშ ჯვ. ჯოხოდვალაშე), მაფურინჯე ქოთომიშობურეფიშ რანწკიშე. მუმულიშ მასა 1600 გ ოჭირინდუანს, დადულიშ — 800 გ. უღუნა ჯგირაშო გოვითარაფილი კუჩხეფი, კუნტა მოკვარკვალებური ფსუალეფი, გჷნძე ბოლო (გჷშაკერზაფილო მუმულს). მუმულს გალოს მოხამუზეფი უღჷ დო ძალამ სქვამი, კვათირ ფერით გჷშმეგორუ. ეჭარილი რე კოლხური ქილორიშ მიარე გიმენბუნა, ნამუეფშეთ ჸოფილ სსრრ-იშ ხურგეფს აფხვადუნა 13. კოლხური ქილორი ხე უთირე ვარა მორჩილ თირამ ლიბჷ კლიმატამ ზოლს პალეარქტიკაშ ობჟათე ნორთის. აკლიმატიზაფირ რე მოსოფელშ მიარე ქიანას. საქორთუოს წოხოლე მოდვალირი ჸოფე კოლხეთიშ რზენს, მტკვარიშ, იორიშ დო ალაზანიშ ჭალეეფს. ბრელ აბანს კჷნე ინტენსიურო იმიარებუ. ხე ჭალეშ ტყალეფს, ჩანარეფით დიდარ წყარონტირუეფიშ ოძგალე რზენეფს, ზუღაშ დონეშე 850 მ-შახ. ოგვაჯეს გიკეთენს ხუმლა ფურცელეფით დო ოდიარეთ დიხაშ ჭიჭე დურეშა. დვანს 8-12, ნამთინეშა 18 მარქვალს. ოგვაჯეს გეხე ხვალე დადული. გლახათ გილაფურინუნს. ოშქურანჯობაშ შვანას მითმინტებუ. ეთმიჯუმუაფუ ჯინჯიერო ჩანარეფით, უმოსო ჟვერიეფიშ თასით, ნაჸოფით, ვეგეტატიური ნორთეფით, თაშნეშე ჭიი-ჭიე ვალარეფით. მორგე მაფურინჯე რე.
კოლხური ქილორი (Phasianus colchicus),(Phasis — წყ. რიონიშ ჯვ. ჯოხოდვალაშე), მაფურინჯე ქოთომიშობურეფიშ რანწკიშე. მუმულიშ მასა 1600 გ ოჭირინდუანს, დადულიშ — 800 გ. უღუნა ჯგირაშო გოვითარაფილი კუჩხეფი, კუნტა მოკვარკვალებური ფსუალეფი, გჷნძე ბოლო (გჷშაკერზაფილო მუმულს). მუმულს გალოს მოხამუზეფი უღჷ დო ძალამ სქვამი, კვათირ ფერით გჷშმეგორუ. ეჭარილი რე კოლხური ქილორიშ მიარე გიმენბუნა, ნამუეფშეთ ჸოფილ სსრრ-იშ ხურგეფს აფხვადუნა 13. კოლხური ქილორი ხე უთირე ვარა მორჩილ თირამ ლიბჷ კლიმატამ ზოლს პალეარქტიკაშ ობჟათე ნორთის. აკლიმატიზაფირ რე მოსოფელშ მიარე ქიანას. საქორთუოს წოხოლე მოდვალირი ჸოფე კოლხეთიშ რზენს, მტკვარიშ, იორიშ დო ალაზანიშ ჭალეეფს. ბრელ აბანს კჷნე ინტენსიურო იმიარებუ. ხე ჭალეშ ტყალეფს, ჩანარეფით დიდარ წყარონტირუეფიშ ოძგალე რზენეფს, ზუღაშ დონეშე 850 მ-შახ. ოგვაჯეს გიკეთენს ხუმლა ფურცელეფით დო ოდიარეთ დიხაშ ჭიჭე დურეშა. დვანს 8-12, ნამთინეშა 18 მარქვალს. ოგვაჯეს გეხე ხვალე დადული. გლახათ გილაფურინუნს. ოშქურანჯობაშ შვანას მითმინტებუ. ეთმიჯუმუაფუ ჯინჯიერო ჩანარეფით, უმოსო ჟვერიეფიშ თასით, ნაჸოფით, ვეგეტატიური ნორთეფით, თაშნეშე ჭიი-ჭიე ვალარეფით. მორგე მაფურინჯე რე.
Al fasàn (Phasianus colchicus L. 1758) l'é'n ósél'd la famija di Fasianidi.
De fezante (Phasianus colchicus) is een veugel uut de femielje van de fezant'n (Phasianidae). De fezante kom voe op landbouwhrond, in bossen en moerassen in Europa via Azië toet in China en is ok eïntroduceerd in stikk'n van Noôrd-Amerika en Oceanië. Oôrsproenkelijk kom de veugel uut Azië.
De mannelijke fezante wor zo'n 70 toet 90 cm en is 'n opvall'nde veugel. Ie is overwehend roôdbruun mie een zwarte schubbieng op zen buuk, de staert is ebandeerd. De kop is blauwhroen mie een hroôte roôie lelle voe zen oôhen. Vadder ei 't een 'n witt'n 'alsband en een helihe kromme snaevel. 't Wuufje is onopvall'nd lichbruun mie een doenkere teêkenienge en ei een kortere staert dan 't ventje. De kukens zien lichbruun mie 'n zwarte strepieng. Een heliekende veugel is de petrieze (Perdix perdix).
De fezante is een hrondveugel die an in nie-stedelijke hebied'n leef wir a vee beschuttieng is in de vurm van hewassen, hos, aehen en bossen. Ze briengen 't hroste deêl van der leven deur op de hrond op zoek ni eetn, mè ze slaepen wè in de boômen. Ze eetn zaeden, beiers, hraen'n, mè ok wurmen en aore onhewurveln.
Fezanten leven 't hroste deêl van 't jaer in kleine hroepjes, en vurmen in de broedtied pèrtjes of een harem, wivan aon de wuufjes nae epèrd te ène zelfstandig hun broeien. Ze broeien in een uutekrauwd kuletje, hoed verstopt in de behroeiieng. Der worn toet 15 eiers eleid die an deur 't wuufje worn uutebroeid. Nae vier week'n te èn ebroeid komm'n de eiers uut. De kukens bluven nog twi week'n bie der moeder.
De fezante (Phasianus colchicus) is een veugel uut de femielje van de fezant'n (Phasianidae). De fezante kom voe op landbouwhrond, in bossen en moerassen in Europa via Azië toet in China en is ok eïntroduceerd in stikk'n van Noôrd-Amerika en Oceanië. Oôrsproenkelijk kom de veugel uut Azië.
Tsêhe'êsevotoná, tó'êsevotonáhe, tó'êsêhevá'séhe
Mónevátâhesono.
.jpg)
Phasianus colchicus
The common pheasant (Phasianus colchicus) is a bird in the pheasant family (Phasianidae). The genus name comes from Latin phasianus, "pheasant". The species name colchicus is Latin for "of Colchis" (modern day Georgia), a country on the Black Sea where pheasants became known to Europeans.[2] Although Phasianus was previously thought to be closely related to the genus Gallus, the genus of junglefowl and domesticated chickens, recent studies show that they are in different subfamilies, having diverged over 20 million years ago.[3][4]
It is native to Asia and parts of Europe like the northern foothills of the Caucasus and the Balkans. It has been widely introduced elsewhere as a game bird. In parts of its range, namely in places where none of its relatives occur such as in Europe, where it is naturalised, it is simply known as the "pheasant". Ring-necked pheasant is both the name used for the species as a whole in North America and also the collective name for a number of subspecies and their intergrades that have white neck rings.
It is a well-known gamebird, among those of more than regional importance perhaps the most widespread and ancient one in the whole world. The common pheasant is one of the world's most hunted birds;[5] it has been introduced for that purpose to many regions, and is also common on game farms where it is commercially bred. Ring-necked pheasants in particular are commonly bred and were introduced to many parts of the world; the game farm stock, though no distinct breeds have been developed yet, can be considered semi-domesticated. The ring-necked pheasant is the state bird of South Dakota, one of only two US state birds that is not a species native to the United States.
The green pheasant (P. versicolor) of Japan is sometimes considered a subspecies of the common pheasant. Though the species produce fertile hybrids wherever they coexist, this is simply a typical feature among fowl (Galloanseres), in which postzygotic isolating mechanisms are slight compared to most other birds. The species apparently have somewhat different ecological requirements and at least in its typical habitat, the green pheasant outcompetes the common pheasant. The introduction of the latter to Japan has therefore largely failed.
There are many colour forms of the male common pheasant, ranging in colour from nearly white to almost black in some melanistic examples. These are due to captive breeding and hybridisation between subspecies and with the green pheasant, reinforced by continual releases of stock from varying sources to the wild. For example, the "ring-necked pheasants" common in Europe, North America and Australia do not pertain to any specific taxon, they rather represent a stereotyped hybrid swarm.[6] Body weight can range from 0.5 to 3 kg (1 to 7 lb), with males averaging 1.2 kg (2 lb 10 oz) and females averaging 0.9 kg (2 lb 0 oz).[7] Wingspan ranges from 56–86 cm (22–34 in).[8]
The adult male common pheasant of the nominate subspecies Phasianus colchicus colchicus is 60–89 cm (23+1⁄2–35 in) in length with a long brown streaked black tail, accounting for almost 50 cm (20 in) of the total length. The body plumage is barred bright gold or fiery copper-red and chestnut-brown plumage with iridescent sheen of green and purple; but rump uniform is sometimes blue. The wing coverage is white or cream and black-barred markings are common on the tail.[9] The head is bottle green with a small crest and distinctive red wattle. P. c. colchicus and some other races lack a white neck ring.[10] Behind the face are two ear-tufts, that make the pheasant more alert.[11]
The female (hen) and juveniles are much less showy, with a duller mottled brown plumage all over and measuring 50–63 cm (19+1⁄2–25 in) long including a tail of around 20 cm (8 in). Juvenile birds have the appearance of the female with a shorter tail until young males begin to grow characteristic bright feathers on the breast, head and back at about 10 weeks after hatching.[9]
The green pheasant (P. versicolor) is very similar, and hybridisation often makes the identity of individual birds difficult to determine. Green pheasant males on average have a shorter tail than the common pheasant and have darker plumage that is uniformly bottle-green on the breast and belly; they always lack a neck ring. Green pheasant females are darker, with many black dots on the breast and belly.
In addition, various colour mutations are commonly encountered, mainly melanistic (black) and flavistic (isabelline or fawn) specimens. The former are rather common in some areas and are named Tenebrosus pheasant (P. colchicus var. tenebrosus).
.jpg)
This species was first scientifically described by Carl Linnaeus in his landmark 1758 10th edition of Systema Naturae under its current scientific name. The common pheasant is distinct enough from any other species known to Linnaeus for a laconic [Phasianus] rufus, capîte caeruleo – "a red pheasant with blue head" – to serve as entirely sufficient description. Moreover, the bird had been extensively discussed before Linnaeus established binomial nomenclature. His sources are the Ornithologia of Ulisse Aldrovandi,[12] Giovanni Pietro Olina's Uccelliera,[13] John Ray's Synopsis methodica Avium & Piscium,[14] and A Natural History of the Birds by Eleazar Albin.[15] Therein—essentially the bulk of the ornithology textbooks of his day—the species is simply named "the pheasant" in the books' respective languages. Whereas in other species, such as the eastern meadowlark (Sturnella magna), Linnaeus felt it warranted to cite plumage details from his sources, in the common pheasant's case he simply referred to the reason of the bird's fame: principum mensis dicatur. The type locality is given simply as "Africa, Asia".[16]
However, the bird does not occur in Africa, except perhaps in Linnaeus's time in Mediterranean coastal areas where they might have been introduced during the Roman Empire. The type locality was later fixed to the Rioni River in western Georgia – known as Phasis to the Ancient Greeks. These birds, until the modern era, constituted the bulk of the introduced stock in parts of Europe that was not already present; the birds described by Linnaeus's sources, though typically belonging to such early introductions, would certainly have more alleles in common with the transcaucasian population than with others. The scientific name is Latin for "pheasant from Colchis", colchicus referring to the west of modern-day Georgia;[17] the Ancient Greek term corresponding to the English "pheasant" is Phasianos ornis (Φασιανὸς ὂρνις), "bird of the river Phasis".[18] Although Linnaeus included many Galliformes in his genus Phasianius—such as the domestic chicken and its wild ancestor the red junglefowl, nowadays Gallus gallus—today only the common and the green pheasant are placed in this genus. As the latter was not known to Linnaeus in 1758, the common pheasant is naturally the type species of Phasianus.
In the US, common pheasants are widely known as "ring-necked pheasants". More colloquial North American names include "chinks" or, in Montana, "phezzens".[19] In China, meanwhile, the species is properly called zhi ji (雉鸡)—"pheasant-fowl"—essentially implying the same as the English name "common pheasant". Like elsewhere, P. colchicus is such a familiar bird in China that it is usually just referred to as shan ji (山雞), "mountain chicken",[20] a Chinese term for pheasants in general.
As of 2005, it had the smallest known genome of all living amniotes, only 0.97 pg (970 million base pairs), roughly one-third of the human genome's size; however, the black-chinned hummingbird is now currently held to have the smallest.[21]
There are about 30 subspecies in five[22] to eight[23] groups. These can be identified by the male plumage, namely presence or absence of a white neck-ring and/or a white superciliary stripe, the colour of the uppertail (rump) and wing coverts, and the colour of crown, chest, upper back, and flank feathers. As noted above, introduced populations have mixed the alleles of various races by various amounts, differing according to the original stock used for introductions and what natural selection according to climate and habitat has made of that.
An investigation into the genetic relationships of subspecies revealed that the earliest subspecies is likely to have been elegans, suggesting that the common pheasant originated from the forests of southeastern China.[24] Initial divergence is thought to have occurred around 3.4 Mya. The lack of agreement between morphology-based subspecies delimitation and their genetic relationships is thought to be attributed to past isolation followed by more recent population mixing as the pheasant has expanded its range across the western Palaearctic.[25]
Sometimes this species is split into the Central Asian common and the East Asian ring-necked pheasants, roughly separated by the arid and high mountainous regions of Turkestan. However, while the western and eastern populations probably were entirely separate during the Zyryanka glaciation when deserts were more extensive,[26] this separation was not long enough for actual speciation to occur. Today, the largest variety of colour patterns is found where the western and eastern populations mix, as is to be expected. Females usually cannot be identified even to subspecies group with certainty.
Many subspecies are in danger of disappearing due to hybridisation with introduced birds. The last indigenous black-necked pheasant (P. c. colchicus) population in Europe survives in Greece in the delta of the river Nestos, where in 2012 the population was estimated 100–250 individuals.[25]
The subspecies groups,[23] going from west to east, and some notable subspecies are:
Within a maximum clade credibility mDNA gene tree, the most basal group is the elegans-group of the Eastern Clade, diverging from the green pheasant during the Calabrian, and diversifying in Middle Pleistocene around 0.7 million years ago, with the groups of the Western Clade splitting off from those of the Eastern Clade about 0.59 million years ago.[23] While the subspecies of the Western Clade are well geographically separated from each other, the subspecies of the Eastern Clade often show clinal variation and large areas of intergradation. For example, clines connect pallasi-karpowi-torquatus-takatsukasae within the torquatus-group and kiangsuensis-alaschanicus-sohokhotensis-strauchi within the strauchi/vlangalii-group, with the degree of expression of white collar and superciliary stripe in both cases decreasing from north to south. The isolated form hagenbecki is very close to pallasi in phenotype, and has been traditionally treated within the torquatus-group until recently, when it was assigned in one study to the strauchi/vlangalii group.[23] However, the origin of the corresponding feather samples as listed in GenBank[29] is far away from the known distribution of subspecies hagenbecki, and the issue needs further clarification.
Common pheasants are native to Asia and parts of Europe, their original range extending from the Balkans (where the last truly wild birds survive around Nestos river in Greece), the Black and Caspian Seas to Manchuria, Siberia, Korea, Mainland China, and Taiwan. The birds are found in woodland, farmland, scrub, and wetlands. In its natural habitat the common pheasant lives in grassland near water with small copses of trees.[22] Extensively cleared farmland is marginal habitat that cannot maintain self-sustaining populations for long.[30][31]
Common pheasants are gregarious birds and outside the breeding season form loose flocks. However, captive bred common pheasants can show strong sexual segregation, in space and time, with sex differences in the use of feeding stations throughout the day.[32] Wherever they are hunted they are always timid once they associate humans with danger, and will quickly retreat for safety after hearing the arrival of hunting parties in the area.
While common pheasants are able short-distance fliers, they prefer to run. If startled however, they can suddenly burst upwards at great speed, with a distinctive "whirring" wing sound and often giving kok kok kok calls to alert conspecifics. Their flight speed is only 43–61 km/h (23–33 kn) when cruising but when chased they can fly up to 90 km/h (49 kn).
Common pheasants nest solely on the ground in scrapes, lined with some grass and leaves, frequently under dense cover or a hedge. Occasionally they will nest in a haystack, or old nest left by other bird. They roost in sheltered trees at night. The males are polygynous as is typical for many Phasianidae, and are often accompanied by a harem of several females.[33] Common pheasants produce a clutch of around 8–15 eggs, sometimes as many as 18, but usually 10 to 12; they are pale olive in colour, and laid over a 2–3 week period in April to June. The incubation period is about 22–27 days. The chicks stay near the hen for several weeks, yet leave the nest when only a few hours old. After hatching they grow quickly, flying after 12–14 days, resembling adults by only 15 weeks of age.
They eat a wide variety of animal and vegetable type-food, like fruit, seeds, grain, mast, berries and leaves as well as a wide range of invertebrates, such as leatherjackets, ant eggs, wireworms, caterpillars, grasshoppers and other insects; with small vertebrates like lizards, field voles, small mammals and small birds occasionally taken.[10]
Southern Caucasian pheasants (P. c. colchicus) were common in Greece during the classical period and it is a widespread myth that the Greeks took pheasants to the Balkans when they colonised Colchis in the Caucasus. This colonization happened during the 6th century BC, but pheasant archaeological remains in the Balkans are much older dating to 6th millennium BC. This fact indicates that probably pheasants reached the area naturally.[34][35] Additionally it seems that they had a continuous range in Turkey from the Sea of Marmara on the edge of the Balkans, across the northern shore of the country till Caucasus.[36] The last remnants of the Balkan population survive in the Kotza-Orman riparian forest of Nestos, in Greece with an estimated population of 100–200 adult birds.[37] In Bulgaria they were lost in the 1970s because they hybridised with introduced eastern subspecies.[38]
Besides the Balkans the species lives in Europe in the area north of Caucasus where the local subspecies P.c.septentrionalis survives pure around the lower reaches of the Samur River. Reintroduction efforts in the rest of the north Caucasian range may include hybrid birds.[39]
Common pheasants can now be found across the globe due to their readiness to breed in captivity and the fact they can naturalise in many climates, but were known to be introduced in Europe, North America, Japan and New Zealand. Pheasants were hunted in their natural range by Stone Age humans just like the grouse, partridges, junglefowls and perhaps peafowls that inhabited Europe at that time. At least since the Roman Empire, the bird was extensively introduced in many places and has become a naturalized member at least of the European fauna. Introductions in the Southern Hemisphere have mostly failed, except where local Galliformes or their ecological equivalents are rare or absent.
The bird was naturalized in Great Britain around AD 1059, but may have been introduced by the Romano-British centuries earlier.[40] It was the Caucasian subspecies mistakenly known as the 'Old English pheasant' rather than the Chinese ring-necked pheasants (torquatus) that were introduced to Britain.[41] But it became extirpated from most of the isles in the early 17th century. There were further re-introductions of the 'white neck-ringed' variety in the 18th century. It was rediscovered as a game bird in the 1830s after being ignored for many years in an amalgam of forms. Since then it has been reared extensively by gamekeepers and was shot in season from 1 October to 31 January. Pheasants are well adapted to the British climate and breed naturally in the wild without human supervision in copses, heaths and commons.
By 1950 pheasants bred throughout the British Isles, although they were scarce in Ireland. Because around 30,000,000 pheasants are released each year on shooting estates, mainly in the Midlands and South of England, it is widespread in distribution, although most released birds survive less than a year in the wild. The Bohemian was most likely seen in North Norfolk.[42] The Game & Wildlife Conservation Trust is researching the breeding success of reared pheasants and trying to find ways to improve this breeding success to reduce the demand to release as many reared pheasants and increase the wild population. As the original Caucasian stock all but disappeared during the Early Modern era, most 'dark-winged ringless' birds in the UK are actually descended from 'Chinese ring-necked' and 'green pheasant' hybrids,[43] which were commonly used for rewilding.
Common pheasants were introduced in North America in 1773,[44] and have become well established throughout much of the Rocky Mountain states (Colorado, Idaho, Montana, Wyoming, etc.), the Midwest, the Plains states, as well as Canada and Mexico.[45][46] In the southwest, they can even be seen south of the Rockies in Bosque del Apache National Wildlife Refuge 161 km (100 mi) south of Albuquerque, New Mexico. It is now most common on the Great Plains. Common pheasants have also been introduced to much of northwest Europe, the Hawaiian Islands, Chile, Uruguay, Peru, Argentina, Brazil, South Africa, New Zealand, and Australia including the island state of Tasmania and small offshore islands such as Rottnest Island off Western Australia.[47][48]
Most common pheasants bagged in the United States are wild-born feral pheasants. In some states[49] captive-reared and released birds make up much of the population.[50]
Pheasant hunting is very popular in much of the US, especially in the Great Plains states, where a mix of farmland and native grasslands provides ideal habitat. South Dakota alone has an annual harvest of over 1 million birds a year by over 200,000 hunters.[51]
There are a number of negative effects of common pheasants on other game birds, including: nest parasitism, disease, aggression, and competition for resources.[52] Nest parasitism, or brood parasitism, is common in pheasants because of their propensity to nest near other birds and the fact that nesting requirements are similar to those of other prairie birds and waterfowl that inhabit the same areas. This phenomenon has been observed in grey partridges; prairie chickens; several types of duck, rail, grouse, turkeys, and others.[52] Effects of nest parasitism may include abandonment of nests with a high proportion of foreign eggs, lower hatching rates, and lower numbers of eggs laid by the host species. Pheasant eggs also have a shorter incubation time than many of their nestmates, which may result in the individual watching over the nest to abandon her own eggs after the pheasants hatch, thinking that the remaining eggs are not viable.[52] Pheasants raised in other species' nests often imprint on their caretaker, which may result in them adopting atypical behaviour for their species. This is sometimes the cause of hybridisation of species as pheasants adopt the mating behaviour of their nest's host species.[52]
Pheasants often compete with other native birds for resources. Studies have shown that they can lead to decreased populations of bobwhites and partridges due to habitat and food competition.[53] Insects are a valuable food source for both pheasants and partridges and competition may lead to decreased populations of partridges.[54] Pheasants may also introduce disease, such as blackhead, to native populations. While pheasants tolerate the infection well, other birds such as ruffed grouse, chukar, and grey partridge are highly susceptible.[55] Pheasants also have a tendency to harass or kill other birds. One study noted that in pheasant vs. prairie chicken interactions, the pheasants were victorious 78% of the time.[56]
A variety of management strategies have been suggested for areas that are home to species that are particularly threatened by pheasants, such as the prairie chickens and gray partridge. These strategies include mowing grass to decrease the nesting cover preferred by pheasants, decreasing pheasant roosting habitat, shooting pheasants in organized hunts, trapping and removing them from areas where there are high concentrations of birds of threatened species, and others.[57]
While pheasant populations are not in any danger, they have been decreasing in the United States over the last 30 years, largely in agricultural areas.[58] This is likely due to changes in farming practices, application of pesticides, habitat fragmentation, and increased predation due to changes in crops grown. Many crops beneficial for pheasants (such as barley) are not being farmed as much in favor of using the land for more lucrative crops, such as nut trees. Many of these new crops are detrimental to pheasant survival.[58] Pheasants prefer to nest in areas of significant herbaceous cover, such as perennial grasses, so many agricultural areas are not conducive to nesting anymore.[59] Pheasant hens also experience higher levels of predation in areas without patches of grassland.[60]
In the United Kingdom, about 50 million pheasants reared in captivity are now released each summer, a number which has significantly increased since the 1980s.[61] Most of these birds are shot during the open season (1 October to 1 February), and few survive for a year. The result is a wildly fluctuating population, from 50 million in July to less than 5 million in June.[62]
Common pheasants are bred to be hunted and are shot in great numbers in Europe, especially the UK, where they are shot on the traditional formal "driven shoot" principles, whereby paying guns have birds driven over them by beaters, and on smaller "rough shoots". The open season in the UK is 1 October – 1 February, under the Game Act 1831. Generally they are shot by hunters employing gun dogs to help find, flush and retrieve shot birds. Retrievers, spaniels and pointing breeds are used to hunt pheasants.
The doggerel "Up gets a guinea, bang goes a penny-halfpenny, and down comes a half a crown" reflects the expensive sport of 19th century driven shoots in Britain,[64] when pheasants were often shot for sport, rather than as food. It was a popular royal pastime in Britain to shoot common pheasants. King George V shot over 1,000 pheasants out of a total bag of 3,937 over a six-day period in December 1913 during a competition with a friend; however, he did not do enough to beat him.[43]
Common pheasants are traditionally a target of small game poachers in the UK but, due to the low value of pheasants in the modern day, some have resorted to stealing chicks or poults from pens.[65] The Roald Dahl novel Danny the Champion of the World dealt with a poacher (and his son) who lived in the United Kingdom and illegally hunted common pheasants.
Pheasant farming is a common practice and is sometimes done intensively. Birds are supplied both to hunting preserves/estates and restaurants, with smaller numbers being available for home cooks.
The carcasses were often hung for a time to improve the meat by slight decomposition, as with most other game. Modern cookery generally uses moist roasting and farm-raised female birds. In the UK and US, game was making somewhat of a comeback in popular cooking and more pheasants than ever were being sold in supermarkets there in 2011.[66] A major reason for this is consumer attitude shift from consumption of red meat to white meat.[66]
.jpg)
Male of hybrid stock in PolandThe common pheasant (Phasianus colchicus) is a bird in the pheasant family (Phasianidae). The genus name comes from Latin phasianus, "pheasant". The species name colchicus is Latin for "of Colchis" (modern day Georgia), a country on the Black Sea where pheasants became known to Europeans. Although Phasianus was previously thought to be closely related to the genus Gallus, the genus of junglefowl and domesticated chickens, recent studies show that they are in different subfamilies, having diverged over 20 million years ago.
It is native to Asia and parts of Europe like the northern foothills of the Caucasus and the Balkans. It has been widely introduced elsewhere as a game bird. In parts of its range, namely in places where none of its relatives occur such as in Europe, where it is naturalised, it is simply known as the "pheasant". Ring-necked pheasant is both the name used for the species as a whole in North America and also the collective name for a number of subspecies and their intergrades that have white neck rings.
It is a well-known gamebird, among those of more than regional importance perhaps the most widespread and ancient one in the whole world. The common pheasant is one of the world's most hunted birds; it has been introduced for that purpose to many regions, and is also common on game farms where it is commercially bred. Ring-necked pheasants in particular are commonly bred and were introduced to many parts of the world; the game farm stock, though no distinct breeds have been developed yet, can be considered semi-domesticated. The ring-necked pheasant is the state bird of South Dakota, one of only two US state birds that is not a species native to the United States.
The green pheasant (P. versicolor) of Japan is sometimes considered a subspecies of the common pheasant. Though the species produce fertile hybrids wherever they coexist, this is simply a typical feature among fowl (Galloanseres), in which postzygotic isolating mechanisms are slight compared to most other birds. The species apparently have somewhat different ecological requirements and at least in its typical habitat, the green pheasant outcompetes the common pheasant. The introduction of the latter to Japan has therefore largely failed.
Fazano aŭ Komuna fazano (Phasianus colchicus), estas birdo de la fazana familio de Fazanedoj, de la ordo Kokoformaj.
Ĝi estas indiĝena de Rusio kaj estis amplekse enmetitaj aliloke kiel ĉasbirdo. En partoj de sia teritorio, nome en lokoj kie neniu el ties parencoj loĝas kiel en Eŭropo (kie ĝi estis naturigita), ĝi estas konata simple kiel la "fazano". "Ringokola fazano" estas kolektiva nomo por nombro de subspecioj kaj ties krucbredaĵoj. Je 2005, ili havis la plej malgrandan konatan genomon el ĉiuj vivantaj amniuloj, nur 0.97 pg (970 milionoj da bazaj paroj).[1]
Ĝi estas tre bone konata ĉasbirdo, inter tiuj de pli da regiona gravo kaj eble la plej disvastigata kaj antikva en la tuta mondo. La Komuna fazano estas unu el la plej ĉasataj birdoj de la mondo;[2] ĝi estis enmetita tiucele en multajn regionojn, kaj estas ankaŭ komuna en ĉasfarmoj kie ĝi estas komerce bredata. Ringokolaj fazanoj ĉefe estas komune bredataj kaj estis enmetitaj en multajn partojn de la mondo; la ĉasbredaĵoj, kvankam ne distinga speco ege disvolviĝis kaj povas esti konsiderataj duonaldomigitaj. La Ringokola fazano estas la ŝtata birdo de Suda Dakoto, unu el nur tri usonaj ŝtataj birdoj kiuj estas specio neindiĝena de Usono.
La Verda fazano (P. versicolor) de Japanio estis foje lokigita kiel subspecio ene de la Komuna fazano. Kvankam la specioj produktas fekundajn hibridojn kie ili kunekzistas, tio estas simple tipa karaktero ĉe Kokanseroj, ĉe kiuj postzigotaj izolaj mekanismoj estas iome komparaj al plej parto de aliaj birdoj. La specioj ŝajne havas iome da diferencaj ekologiaj postuloj kaj almenaŭ en ties tipa habitato la Verda konkurencas kun la Komuna fazano; ties enmeto en Japanio multe malsukcesis.
Plenkreskuloj masklaj estas 60 ĝis 90 cm longaj kaj havas longan voston tiom kiom la korpo. Ili montras brunoranĝan plumaron kaj nigrajn kaj blankajn marketojn, inter ili tre diferencigan kolumon ĉe Phasianus colchicus torquatus, tio estas Koluma fazano, subspecio malsimila de Phasianus colchicus colchicus, kiu apenaŭ havas tiun blankan kolumon. Tamen tiujn kolorajn diferencojn okazigas la fakto, ke temas pri speco tradicie bredita kaj miksigita laŭ malsimilaj rasoj aŭ subspecioj. La kapo kaj kolo estas malhelverdaj (kun purpura brilo) kaj flanke estas ruĝegaj vizaĝaj nudaj haŭtaĵoj.
Estas multaj kolorformoj de la masklo de Komuna fazano, game laŭ koloro el preskaŭ blanka al preskaŭ nigra en kelkaj melanismaj ekzemploj. Tiujn kreis la kaptiva bredado kaj hibridigo inter subspecioj kaj kun la Verda fazano, plifortigita de konstantaj liberigoj de fazanaroj el variaj naturaj devenoj. Ekzemple la "Ringokolaj fazanoj" komunaj en Eŭropo, Nordameriko kaj Aŭstralio ne apartenas al iu specifa taksono, ili pli bone reprezentas stereotipan hibridan fazanaron.[3] Korpopezo gamas el 0.5 al 3 kg, kaj maskloj averaĝas 1.2 kg kaj inoj averaĝas 0.9 kg.[4][5]
Maskla plenkreskulo de Komuna fazano de la nomiga subspecio Phasianus colchicus colchicus estas 60–89 cm longa kun longa bruna strieca nigra vosto, kun preskaŭ 50 cm de totala longo. La korpa plumaro estas de strieca brilora kaj bruna plumaro kun verdaj, purpuraj kaj blankaj markoj. La kapo estas botelverda kun malgranda kresto kaj distinga ruĝa brido. P. c. colchicus kaj kelkaj aliaj rasoj ne havas la blankan kolringon.
La ino estas multe malpli bunta, kun pli senkolora makuleca bruna plumaro ĝenerale kaj 50–63 cm longa inklude voston de ĉirkaŭ 20 cm. Junuloj havas aspekton de ino kun pli mallonga vosto ĝis kiam junaj maskloj ekkreskas karakterajn brilajn plumojn en brusto, kapo kaj dorso ĉirkaŭ 10 semajnojn post eloviĝo.
La Verda fazano (P. versicolor) estas tre simila, kaj hibridiĝo faras individuan birdidentecon ofte malfacile determinebla. Maskloj de Verda fazano estas pli mallongvostaj averaĝe kaj havas pli malhelan plumaron kiu estas uniforme botelverda en brusto kaj ventro. Ili neniam havas kolringon. Ties inoj estas pli malhelaj, kun multaj nigraj punktoj en brusto kaj ventro.
Krome ekzistas variaj kolormutacioj komune troviĝantaj, ĉefe melanismaj (nigraj) kaj flavismaj (izabelaj aŭ flavbrunaj) specimenoj. La unuaj estas sufiĉe komunaj en kelkaj areoj kaj estas nomataj Tenebra fazano (P. colchicus var. tenebrosus).
Tiu palearktisa kaj orientalisa specio estis unuafoje science priskribita de Linnaeus en sia Systema naturae de 1758 laŭ ties nuna scienca nomo. La Komuna fazano estis sufiĉe distingita el ĉiu ajn alia specio konata de Linnaeus per lakona [Phasianus] rufus, capîte caeruleo – "ruĝa fazano kun blua kapo" – kiel sufiĉa priskribo. Krome tiu birdo estis etende studata antaŭ kiam Linnaeus starigis la sistemon de la dunoma nomenklaturo. Liaj fontoj estas la Ornithologia de Ulisse Aldrovandi,[6] Uccelliera de Giovanni Pietro Olina,[7] Synopsis methodica Avium & Piscium de John Ray,[8] kaj A natural history of the birds de Eleazar Albin.[9] Therein – esence la kerno de la tiamaj tekstoj pri ornitologio – tiu specio estis simple nomata "la fazano" en la respektivaj lingvoj de tiuj libroj. Dum ĉe aliaj specioj, kiaj la Orienta sturnelo (Sturnella magna), Linnaeus citis plumardetalojn el siaj fontoj, ĉe la Komuna fazano li simple menciis la kialon de la famo de tiu birdo: principum mensis dicatur (laŭdire la plej bonkvalita plado). La tipa loko estas menciata ankaŭ simple kiel "Afriko, Azio".[10]
Tamen tiu birdo ne loĝas en Afriko, escepte eble en tempo de Linnaeus en la marbordaj areoj de Mediteraneo kie ili povus esti enmetitaj dum la epoko de la Romia Imperio. La tipa loko estis poste fiksata ĉe la Rivero Rioni – konata kiel Fazis de la Antikva Grekio – kie loĝas la plej okcidenta populacio. Tiuj birdoj, ĝis la Moderna epoko, konstituis la kernon de la enmetita fazanaro en Eŭropon; la birdoj priskribitaj de la fontoj de Linnaeus, kvankam tipe apartenantaj al tiuj fruaj enmetoj, certe havus pli da aleloj komune kun la populacio de Transkaŭkazio ol kun aliaj. La scienca nomo estas latina termino por "Fazano el Colchis", colchicus aludante al tiu regiono de Kaŭkazo;[11] la termino de la antikva greka koresponde al "fazano" estas Phasianos ornis (Φασιανὸς ὂρνις), "birdo de la rivero Fazis".[12] Kvankam Linnaeus inkludis multajn birdojn de la Kokoformaj en sia genro Phasianius – kiaj la kokoj kaj ties natura praulo la Bankiva koko, nune Gallus gallus –, hodiaŭ nur la Komuna kaj la Verda fazanoj estas situaj en tiu genro. Ĉar tiu lasta ne estis konata de Linnaeus en 1758, la Komuna fazano estas nature la tipa specio de Phasianus.
En Usono, la Komunaj fazanoj estas amplekse konataj kiel Ĉinaj fazanoj kvankam ili nek estas la ununuraj fazanaj specioj el Ĉinio, nek la ununura ĉina fazano kiun oni klopodis enmeti en Nodamerikon, sed ĝi estas la ununuraj tiaj birdoj kiuj estas komunaj kaj disvastigataj nuntempe. En Ĉinio dume tiu specio estas taŭge nomata zhi ji (雉鸡) – "fazan-koko" –, esence kun simila signifo al "Komuna fazano". Kiel aliloke P. colchicus estas tiom familiara birdo en Ĉinio ke ĝi estas kutime aludita per shan ji (山雞), "montokoko",[13] ĉina termino por fazanoj ĝenerale.
Estas ĉirkaŭ 30 subspecioj en kvin (foje ses) grupoj.[14] Tiuj povas esti identigitaj laŭ la maskla plumaro, nome esto aŭ neesto de blanka kolringo kaj la koloro de la supra vosto (pugo) kaj flugilkovriloj. Kiel notite supre, enmetitaj populacioj en nia epoko miksis la alelojn de diversaj rasoj en varia kvanto, diference laŭ la origina birdaro uzita por enmetoj kaj laŭ kion faris la natura selekto laŭ klimato kaj habitato.
Foje tiu specio estis disigata en la Komuna fazano de Centra Azio kaj la Ringokola fazano de Orienta Azio, separataj de la aridaj kaj altaj montaraj regionoj de Turkestano. Tamen, dum la okcidenta kaj la orienta populacioj probable estie entute separataj dum la Zirjanka glaciepoko kiam dezertoj estis pli etendaj,[15] tiu separo ne estis sufiĉe longa por ke okazu fakta speciigo. Nune la plej granda vario de kolorbildoj troviĝas kie la okcidenta kja la orienta populacioj miksiĝas, kiel espereble. Inoj kutime ne povas esti identigitaj eĉ al subspecia grupo certe.
La grupoj de subspecioj el okcidento orienten estas la jenaj:
Ili vivas en arbaro aŭ arbustaro (cerealaj kamparoj), kie manĝas surgrunde grejnojn, foliaron kaj senvertebrulojn, sed dormas nokte enarbe.
Komunaj fazanoj estas indiĝenaj de Azio, kaj ties origina teritorio etendas el inter la Nigra kaj la Kaspia Maroj al Manĉurio, Siberio, Koreio, kontineta Ĉinio kaj Tajvano. Tiuj birdoj troviĝas en arbaroj, farmoterenoj, arbustaroj kaj humidejoj. En sia natura habitato la Komuna fazano loĝas en herbejoj ĉe akvo kun malgrandaj aretoj de arboj. Etenda klarigita farmotereno estas marĝena habitato kiu ne povas loĝigi proprajn populaciojn dumlonge[16].[14]
Komunaj fazanoj estas gregemaj birdoj kaj for de la reprodukta sezono formas izolajn arojn. Kie ili estas ĉasataj ili estas ĉiam timidaj ekde kiam ili asocias homojn kun danĝero, kaj rapide retiriĝos al sekurejoj post aŭdo de alveno de ĉasistaroj al la areo.
Kvankam Komunaj fazanoj kapablas flugi mallongdistance, ili preferas kuri. Tamen se ili ekflugas, ili povas subite rapidiri, per distinga flugilfrapado kaj ofte elsendanta alvokojn kok kok kok por averti samspecianojn. Ties flugorapido estas nur 43–61 km por horo por simpla flugado sed dum ĉasado ili povas flugi je ĝis 90 km por horo.
Komunaj fazanoj manĝas sole surgrunde sed ripozas en ŝirmitaj arboj nokte. Ili manĝas ampleksan varion de animala kaj vegetala materialo, kiel fruktoj, semoj kaj folioj same kiel ampleksa gamo de senvertebruloj, kaj malgrandaj vertebrulol kiel serpentoj, lacertoj, malgrandaj mamuloj kaj eĉ birdoj.
Maskloj estas poligamiaj, ili kuniĝas kun pli ol unu ino, tipe inter Fazanedoj[17]. Ili ofte estas akompanataj de haremoj de kelkaj inoj kiel kokoj kun kelkaj kokinoj. Fakte temas pri kokeca speco kun ties kutimoj, ekzemple manĝi grenon aŭ insektetojn per grundogratado.
Inoj ne estas tiom elstaraj kaj memmontremaj. Ties bruna punkteca plumaro estas pli malbunta, kiel tiuj de perdrikinoj.
Ili nestas surgrunde inter herbo aŭ sekaj folioj. La inoj demetas ĉirkaŭ 10 ovojn dum du printempaj semajnoj aprile al junio. La kovado longdaŭras 23 al 26 tagojn. La idaro restas kelkajn semajnojn ĉe patrino, sed ili kreskas rapide kaj ŝajnas plenkreskuloj kiam estas 15semajnaĝaj. Vere ili jam estas sekse plenkreskaj antaŭ unu jaro; temas pri la ununura specio en la familio kie tio okazas.
La fazanoj devenas de subkaŭkazia Azio kaj malnovaj grekoj jam konis ilin. Eble por tiuj grekoj, temas pri la fama feniksa birdo. Ankaŭ malnovaj ĉinoj jam konis ilin en sia arto kaj tradicioj. Antaŭ la mezepoko jam ekzistis la senkoluma raso en la tuta Eŭropo. En Britio estis jam en la 10-a jarcento, sed malaperis antaŭ la 17-a; poste oni enkondukis ilin denove je 1830. En Usono oni venigis la koluman rason el Ĉinio je la fino de la 18-a jarcento kaj dum la 19-a disvastiĝis tra la tuta lando kaj pasis en Eŭropo kie intervastiĝis kun la alia subspecio.
Hodiaŭ vivas en tutmonda zono tra Usono kaj el okcidenta Eŭropo ĝis orienta Azio.
Komunaj fazanoj povas nun troviĝi tra la tuta mondo pro sia preteco reproduktiĝi en kaptiveco kaj pro la fakto ke ili povas naturiĝi en multaj klimatoj. Fazanoj estis ĉasataj en sia natura teritorio el la Ŝtonepoko de homoj same kiel tetraoj, perdrikoj, kokoj kaj eble pavoj kiuj loĝis en Eŭropo tiam. Almenaŭ ekde la epoko de la Romia Imperio tiu birdo estis etende enmetita en multaj lokoj kaj iĝis naturigita membro almenaŭ de la eŭropa faŭno. Enmetoj en la Suda Hemisfero plej parte malsukcesis, escepte kie lokaj kokoformaj specioj aŭ ties ekologiaj ekvivalentoj raras aŭ mankas.
La birdo estis naturigita en Britio ĉirkaŭ la 10-a jarcento, eble pli frue, kaj de Romibritoj[19] kaj de Normandoj, sed iĝis malaperintaj el plej parto de la insuloj komence de la 17-a jarcento. Ĝi estis remalkovrita kiel ĉasbirdo en la 1830-aj jaroj post esti malatentata dum multaj jaroj. Ekde tiam ĝi estis bredata etende fare de arbargardistoj. Ĉar ĉirkaŭ 30 milionoj da fazanoj estas liberigitaj ĉiujare en ĉasbienoj, ĝi estas tre disvastigata en distribuado, kvankam plej parto de la liberigitaj birdoj survivas malpli da unu jaro en naturo. La Game & Wildlife Conservation Trust estas serĉante la reproduktan sukceson de breditaj fazanoj kaj klopodante trovi manieron plibonigi tiun reproduktan sukceson por malpliiĝi la peton liberigi tiom multe breditajn fazanojn kaj pligrandigi la naturan populacion; sed tio ne kongruas kun la ekonomiaj interesoj de fazanbredistoj. Dum la origina kaŭkazia fazanaro tute malaperis dum la komenco de la Moderna epoko, plej parto de la malhelflugilaj senringokolaj fazanoj de Britio aktuale descendas el hibridoj de la Ĉinaj ringokolaj kaj de la Verda fazano[20] kiuj estis komune uzataj por renaturigo.
La Komunaj fazanoj estis enmetitaj en Nordameriko en 1857, kaj iĝis setliĝintaj tra multe de la subŝtatoj de la Roka Montaro (nome Koloradio, Montano, Vajomingo, ktp), de Mezokcidento, de la Grandaj Ebenaĵoj, same kiel en Kanado kaj en Meksiko. Sudokcidente ili povas esti vidataj tiom sude en la Roka Montaro kiom ĝis la Nacia Rifuĝejo Bosque del Apache 100 mejlojn sude de Albuquerque, Nov-Meksikio. Ili estas nune plej komunaj en la Grandaj Ebenaĵoj. Komunaj fazanoj estis enmetitaj ankaŭ en multe de nordokcidenta Eŭropo, Havajo, Ĉilio, Sankta Heleno, Tasmanio, Novzelando kaj la insulo Rottnest ĉe Aŭstralio. Ili estis ankaŭ enmetitaj sed malsukcese en multaj aliaj landoj.
Tradicie tiu birdo estis ĉasita eble pro sia bunteco pli ol pro sia bongusto. Pro tio oni ankaŭ bredis ilin en farmoj, spite ilia sovaĝeco. Tiele nur en Britio estas 35 milionoj kaj en Usono 10 milionoj. Poste oni vendas ilin por ĉasado aŭ kiel manĝaĵon.
Al tiuj vendotaj por specifa ĉasadokazo foje oni fortranĉas ties bekpintojn por ke ili ne povu pretervivi se skapi la ĉasadon; tiele ĉasistoj devas pliajn aĉeti. Jen tute nehoma kaj maldeca konduto profitdona.
Bredado de fazanoj estas komuna praktiko, kaj estas foje farata kaj intensive kaj ekstensive. Birdoj estas liverataj kaj por ĉasado al ĉasbienoj kaj al restoracioj, kaj pli malgrandaj nombroj por hejmaj kuirejoj. Fazanfarmoj bredas ĉirkaŭ 10 milionojn da birdoj en Usono kaj 35 milionojn en Britio.
Komunaj fazanoj estas bredataj por esti ĉasataj kaj estas pafataj en grandaj nombroj en Eŭropo, ĉefe en Britio, kie ili estas pafataj laŭ la tradiciaj regularoj, laŭ kiuj oni pagas por pafataj birdoj kaj oni rajtas tion nur malmultnombre. La ĉassezono komencas en Britio la 1-an de oktobro kaj finas la 1-an de februaro, laŭ la Game Act 1831. Ĝenerale ili estas ĉasataj de ĉasistoj uzantaj ĉashundojn por helpi trovon, akiron kaj rekuperon de la pafitaj birdoj. La rasoj Retriever, Spanielo kaj aliaj ĉashundoj estas uzataj por ĉasi fazanojn.
La reĝo Georgo la 5-a pafis milon da fazanoj el totala kvanto de 3937 dum sestaga ĉasperiodo decembre de 1913, totalo kiu ankoraŭ restas kiel britia rekordo.[20]
Komunaj fazanoj estas tradicie celo de malgrandaj ŝtelĉasistoj en Britio, sed pro malalta valoro de fazanoj en modernaj tagoj kelkaj nur rekte ŝtelas idojn aŭ maturulojn el farmoj por mono.[21] La novelo Danny the Champion of the World de Roald Dahl temas pri ŝtelĉasisto (kaj lia filo) kiuj vivis en Britio kaj kontraŭleĝe ĉasis komunajn fazanojn.
La kadavraĵoj estas ofte pendataj dum iom da tempo por plibonigi la viandoguston per ioma putriĝo, kiel ĉe aliaj ĉasviandoj. Moderna kuirarto ĝenerale uzas humidan rostadon kaj farmobreditajn fazaninojn. En Britio kaj Usono ĉasmanĝo estas ioma reveno al populara kuirarto, kaj multaj fazanoj estas vendataj en supermerkatoj tie.[22] Granda tialo por tiu konsumkutimo estas ŝanĝo el konsumado de ruĝa viando al blanka viando.[23]
Plej parto de Komunaj fazanoj ĉasataj en Usono estas naturnaskiĝintaj sovaĝiĝintaj fazanoj; en kelkaj ŝtatoj[24] fazanoj breditaj en kaptiveco kaj liberigitaj formas multon de la populacio[25]
(signifo : estas pluraj manieroj esti bela, ĉiu la sia, leciono pri toleremo)
Fazano aŭ Komuna fazano (Phasianus colchicus), estas birdo de la fazana familio de Fazanedoj, de la ordo Kokoformaj.
Ĝi estas indiĝena de Rusio kaj estis amplekse enmetitaj aliloke kiel ĉasbirdo. En partoj de sia teritorio, nome en lokoj kie neniu el ties parencoj loĝas kiel en Eŭropo (kie ĝi estis naturigita), ĝi estas konata simple kiel la "fazano". "Ringokola fazano" estas kolektiva nomo por nombro de subspecioj kaj ties krucbredaĵoj. Je 2005, ili havis la plej malgrandan konatan genomon el ĉiuj vivantaj amniuloj, nur 0.97 pg (970 milionoj da bazaj paroj).
Ĝi estas tre bone konata ĉasbirdo, inter tiuj de pli da regiona gravo kaj eble la plej disvastigata kaj antikva en la tuta mondo. La Komuna fazano estas unu el la plej ĉasataj birdoj de la mondo; ĝi estis enmetita tiucele en multajn regionojn, kaj estas ankaŭ komuna en ĉasfarmoj kie ĝi estas komerce bredata. Ringokolaj fazanoj ĉefe estas komune bredataj kaj estis enmetitaj en multajn partojn de la mondo; la ĉasbredaĵoj, kvankam ne distinga speco ege disvolviĝis kaj povas esti konsiderataj duonaldomigitaj. La Ringokola fazano estas la ŝtata birdo de Suda Dakoto, unu el nur tri usonaj ŝtataj birdoj kiuj estas specio neindiĝena de Usono.
La Verda fazano (P. versicolor) de Japanio estis foje lokigita kiel subspecio ene de la Komuna fazano. Kvankam la specioj produktas fekundajn hibridojn kie ili kunekzistas, tio estas simple tipa karaktero ĉe Kokanseroj, ĉe kiuj postzigotaj izolaj mekanismoj estas iome komparaj al plej parto de aliaj birdoj. La specioj ŝajne havas iome da diferencaj ekologiaj postuloj kaj almenaŭ en ties tipa habitato la Verda konkurencas kun la Komuna fazano; ties enmeto en Japanio multe malsukcesis.
El faisán común o faisán vulgar (Phasianus colchicus)[2] es una especie de ave galliforme de la familia Phasianidae originaria del Asia templada, aunque se encuentra ampliamente distribuida por haber sido introducida en diversas partes del mundo con fines cinegéticos. En su medio natural viven en las praderas y los bosques abiertos.
Los faisanes son aves de tamaño considerable y cola larga. Presentan un marcado dimorfismo sexual tanto en color del plumaje como en el tamaño. Su peso oscila entre los 0,5 y 3 kg, con una media en los machos de 1,2 kg, y 0,9 kg en las hembras.[3][4] Existen numerosas subespecies que se distinguen en coloración y tamaño.
El macho adulto de la subespecie nominal, Phasianus colchicus colchicus mide de 60 a 89 cm, de los cuales más de la mitad corresponden a su larga cola marrón con listas negras. El plumaje de su cuerpo es principalmente cobrizo con brillos iridiscentes violáceos, rojos y dorados, y con los bordes de las plumas negros que le dan un aspecto escamado. También presenta estrías de tonalidad violeta oscuro y verdes, cierto moteado blanco en las partes superiores. Su cabeza y cuello son de color verde negruzco con brillos metálicos azules y morados. La mayor parte de su rostro está cubierta por una carúncula roja y presenta un pequeño penacho dirigido hacia atrás. P. c. colchicus carece la lista blanca que rodea la parte inferior del cuello de otras subespecies. Su obispillo es de color pardo, pero en otras subespecies la tonalidad varía llegando a ser grisáceos. La hembra tiene una coloración mucho más discreta, de tonos parduzcos con estrías oscuras. Mide entre 50 y 63 cm de largo, incluida su cola de hasta 20 cm. Los juveniles tienen un aspecto similar al de las hembras, aunque con la cola más corta, hasta que a los jóvenes machos les empiezan a crecer las coloridas y características plumas de los machos en el pecho, cabeza y espalda a las diez semanas de su nacimiento.
Existen muchas variedades en el plumaje de los machos, que oscila del casi blanco al casi negro. Los ejemplares naturalizados en Europa, Norteamérica y Australia son híbridos de diversas variedades subespecie y con el faisán verde,[5] que antes se consideraba una subespecie de faisán común y cuyos híbridos son fértiles. Además hay varias mutaciones de color que se encuentran comúnmente en estas poblaciones, principalmente melánicas (negras) y flavisticas (amarillentas).
Esta especie se fue descrita científicamente por Carlos Linneo en su obra Systema naturae de 1758 con su nombre científico actual, como especie tipo del género Phasianus. El faisán común era tan distinto a cualquier otra especie para Linneo que su descripción se redujo a un lacónico «rufus, capîte caeruleo» —rojizo con cabeza azul—. Sin embargo había sido objeto de discusión extensa en obras anteriores a que Linneo estableciera su clasificación binomial. Sus fuentes fueron Ornithologia de Ulisse Aldrovandi,[6] Uccelliera de Giovanni Pietro Olina,[7] Synopsis methodica Avium & Piscium de John Ray,[8] y A natural history of the birds de Eleazar Albin.[9] En ellas, el núcleo de los textos de ornitología de la época, esta especie se denominaba simplemente «el faisán» en el idioma de cada libro. Linneo situó la localidad tipo como «África, Asia».[10] Sin embargo esta especie no se encontraba en África, salvo las zonas costeras del Mediterráneo donde había sido introducida quizás durante el Imperio romano. Posteriormente se fijó su localidad tipo en el río Rioni —conocido como Phasis por los antiguos griegos—.[11]
Tanto los nombres del género, familia, como el nombre vulgar —Phasianus, Phasianidae, faisán— tienen su origen en ese río Phasis, donde Viaje de ida a la Cólquida|Jasón y los Argonautas nombraron por primera a estas aves y en donde, según la tradición, fueron capturadas para ser introducidas en numerosos territorios posteriormente. Así, en el siglo XII aparece en Francia la palabra fesan, que origina todos los vocablos europeos de «faisanes».[12] El epíteto específico, colchicus —de Cólquida—, se refiere a la región occidental de la actual Georgia, por lo que el binomio dado por Linneo es una semi tautonomía.[13][12][nota 1] Las aves procedentes de esta región transcaucásica constituyeron la mayor parte de las poblaciones introducidas en Europa hasta la época moderna.
Se reconocen treinta subespecies distribuidas en cinco grupos.[14] Se identifican por el plumaje del macho, principalmente por la presencia o ausencia de la lista blanca del cuello, el color del obispillo y la base de la cola y de las coberteras de las alas. Como se mencionó anteriormente las poblaciones introducidas de nuestra época son el resultado de la mezcla de varias razas en diversas proporciones, y difieren según los linajes usados para la introducción y la selección natural producida para adaptarse al clima y hábitat de la zona.
A veces se ha separado a esta especie en faisanes comunes de Asia central y occidental y faisanes con collar del este de Asia, separados, grosso modo, por las regiones montañosas y áridas de Turkestán. Aunque las poblaciones occidentales y orientales probablemente estuvieron completamente separados durante la última glaciación, cuando los desiertos eran más extensos,[15] esta separación no fue lo suficientemente prolongada para que se produjese una especiación real. Actualmente la mayor variedad de patrones de color se encuentra donde se mezclan las poblaciones orientales y occidentales, como era de esperar. Las hembras de los distintos grupos generalmente no pueden diferenciarse por su aspecto con certeza.
Los grupos de subespecies, del oeste al este, son:
Las treinta subespecies de Phasianus colchicus que se reconocen actualmente son:[16]
Phasianus colchicus septentrionalisLos faisanes comunes son aves gregarias que fuera de la estación de cría se unen a bandadas transitorias. Aunque son capaces de volar cortas distancias, prefieren andar y correr. Si se les asusta pueden alzar repentinamente el vuelo con un ruidoso batir de alas y emitiendo llamadas de alarma de tipo kok kok kok para alertar a sus congéneres. Su velocidad de vuelo es de solo 43-61 km/h cuando se desplazan pero pueden llegar hasta los 90 km/h si están en peligro. Donde son cazados se muestran esquivos una vez que asocian a los humanos con el peligro, y rápidamente se esconden al oír a las partidas de caza.
Los faisanes solo se alimentan en el suelo, pero duermen protegidos en los árboles por la noche. Se alimentan de una gran variedad de materia vegetal y animal, como frutos, semillas, hojas además de un gran espectro de invertebrados y pequeños vertebrados como culebras, lagartijas, pequeños mamíferos y ocasionalmente pequeñas aves.
Los machos practican la poliginia como es típico en Phasianidae, y con frecuencia van acompañados de su harén de varias hembras.[17] Los faisanes machos suelen tener entre seis o diez hembras, comenzando el periodo de celo a mediados del mes de marzo, durante el cual los machos pelean entre sí por la posesión y control de las hembras de la bandada.
Esta especie anida en el suelo entre abril y junio. Suelen anidar en los márgenes de los bosques, prados o campos donde habitan. La puesta suele constar diez huevos. La hembra pone un huevo cada dos días, terminando la puesta en el mes de mayo, teniendo lugar la primera eclosión en el mes de junio. Si la primera nidada es destruida por algún motivo, suele tener lugar una segunda puesta pero el número de huevos es significativamente menor que en la primera. La incubación dura entre veintitrés y veintiséis días.
Sus pollos son nidífugos y permanecen junto a la hembra durante varias semanas. Una vez que los polluelos han salido del huevo, los pequeños faisanes son capaces de seguir a su madre y a los veinte días pueden encaramarse a los árboles. La primera muda tiene lugar después que los pequeños han cumplido los dos meses de vida, en el mes de septiembre y, tras este cambio, los polluelos ostentan ya el plumaje de su sexo.
El faisán común es nativo de Asia. Su área de distribución original se extiende desde el mar Negro y el Caspio hasta China, el extremo suroriental de Siberia, Corea y Taiwán. Su hábitat natural son los herbazales cercanos a estanques o cursos de agua, que cuenten con arboledas adyacentes.[14] También pueden vivir en los campos de cultivo que linden con los bosques. Las tierras de labor demasiado despejadas no pueden sustertarles por mucho tiempo.[18]
El faisán común se ha extendido por gran parte del Holártico debido a su interés como especie cinegética y la facilidad con que se cría en cautividad. Forma parte de la fauna europea desde que se empezó a introducir en tiempos del Imperio romano, y sus poblaciones han sido ayudadas por sucesivas reintroducciones. Las introducciones en el Hemisferio sur generalmente no han tenido éxito salvo en los lugares donde los galliformes locales, o sus equivalentes ecológicos, son escasos o no existen como en Australia, Tasmania, Nueva Zelanda, el archipiélago de Hawái y Santa Elena, o bien en climas muy similares al original como en la zona sur de Chile.
Los faisanes estaban naturalizados en las islas británicas alrededor del siglo X,[19] tanto por introducciones de los romanos como de los normandos, pero desaparecieron de la mayoría de las islas alrededor del siglo XVII. En la década de 1830 fueron redescubiertas como trofeo cinegético por los británicos y desde entonces se han introducido unos 30 millones de faisanes procedentes de criaderos. Los faisanes comunes fueron introducidos en Norteamérica en 1881,[20][21] y consiguieron asentarse con éxito a lo largo de las Montañas Rocosas, el Medio Oeste, y las Grandes Planicies, además de Canadá y México.
El faisán común ha sido introducido en los siguientes países:[1]
Albania, Alemania, Argelia, Andorra, Australia, Austria, Bahamas, Bielorrusia, Bélgica, Bosnia-Herzegovina, Canadá, Chile, Chipre, Croacia, Cuba, Chequia, Dinamarca, Eslovaquia, Eslovenia, España, Estados Unidos, Estonia, Finlandia, Francia, Grecia, Hungría, Irlanda, Italia, Japón, Letonia, Líbano, Liechtenstein, Lituania, Luxemburgo, Macedonia del Norte, Marruecos, México, Moldavia, Montenegro, Noruega, Nueva Zelanda, Países Bajos, Perú, Polonia, Portugal, Puerto Rico, Reino Unido, Rumanía, Santa Helena, Serbia, Suecia, Suiza, Ucrania.
El ser humano aprovecha esta ave para el consumo de su carne y sus huevos. Debido a la dificultad para poder criarlos (tal como se haría con los pollos) se considera una exquisitez gastronómica.[22]
El faisán común o faisán vulgar (Phasianus colchicus) es una especie de ave galliforme de la familia Phasianidae originaria del Asia templada, aunque se encuentra ampliamente distribuida por haber sido introducida en diversas partes del mundo con fines cinegéticos. En su medio natural viven en las praderas y los bosques abiertos.
See artikkel räägib linnuliigist; toiduaine kohta vaata artiklit Faasan (kulinaaria); Aksel Bakuntsi raamatu kohta vaata artiklit Faasan (raamat) Jahifaasan ehk faasan (Phasianus colchicus) on kanaliste seltsi faasanlaste sugukonda kuuluv linnuliik.[2][3]
Faasanite süstemaatika pole päris selge. Tänapäeval liigitatakse faasanid geograafilise leviku alusel 5 või 6 rühma ja alamliikideks:
Pikemalt artiklis faasanikasvandus
Farmilinnuna kasvatatakse Eestis faasaneid faasanikasvandustes (farmides) Räpinas, Läänemaal ja Saaremaal. [4]
Faasan on suurepärane jahiuluk, temale võib Eestis pidada nii otsi-, varitsus- kui ka hiilimisjahti, aga ka jahti jahikoeraga, 1. oktoobrist kuni 28. (29.) veebruarini.[5]
Jahifaasan ehk faasan (Phasianus colchicus) on kanaliste seltsi faasanlaste sugukonda kuuluv linnuliik.
Faisaia (Phasianus colchicus) phasianidae familiako hegaztia da[1].
Errusian jatorria duen hegazti hau mundu osora zabaldu da ehizarako[2].
Faisai arrunta ere deitu ohi zaio. 80 cm inguru izaten da luze. Buruko eta lepoko lumak berdeak ditu, distira urdinxkakoak; begi ingurua lumagabea eta kolore gorrikoa du. Berez, Kaspiar Itsasoko inguruetako eta Asiako mendebaleko lurraldeetakoa da. Fasi izeneko ibaiaren ertzetan (gaurko Georgiako mendebalean), aurkitu zuten grekoek, eta handik Greziara eta Europara zabaldu zuten. Belar edo ihi luzea dagoen leku bakartietan egiten du habia, eta emea ez da arrautzen gainetik altxatzen oso hurbileko arriskurik ez bada. Sukaldaritzan txit aintzat hartua da
Faisaiak 30 azpiespezie inguru ditu, bost multzotan banatuta. Hona hemen multzoak mendebaldetik ekialdera
Artikulu hau biologiari buruzko zirriborroa da. Wikipedia lagun dezakezu edukia osatuz. Faisaia (Phasianus colchicus) phasianidae familiako hegaztia da.
Errusian jatorria duen hegazti hau mundu osora zabaldu da ehizarako.
Faisai arrunta ere deitu ohi zaio. 80 cm inguru izaten da luze. Buruko eta lepoko lumak berdeak ditu, distira urdinxkakoak; begi ingurua lumagabea eta kolore gorrikoa du. Berez, Kaspiar Itsasoko inguruetako eta Asiako mendebaleko lurraldeetakoa da. Fasi izeneko ibaiaren ertzetan (gaurko Georgiako mendebalean), aurkitu zuten grekoek, eta handik Greziara eta Europara zabaldu zuten. Belar edo ihi luzea dagoen leku bakartietan egiten du habia, eta emea ez da arrautzen gainetik altxatzen oso hurbileko arriskurik ez bada. Sukaldaritzan txit aintzat hartua da
Fasaani (Phasianus colchicus) on suurehko ja värikäs, alkuperältään aasialainen peltokanalintu, jota on istutettu moniin maihin riistalajiksi. Se on kestävä ja sopeutuva, ja siksi sitä on levitetty lähes ympäri maapallon, myös Suomeen. Fasaani viihtyy hyvin asutusten lähistöllä.
Fasaanikoiraan vartalo on tiilenpunainen tai kuparinruskea ja vihreäpilkkuinen.[3] Pyrstö on pitkä, poikkiraitainen ja kärkeä kohti suippeneva.[3] Pää on vihreän, siniharmaan ja punaisen kuvioima ja metallinkiiltoinen. Suhteellisen pienen pään takaosassa on pienet tupsut. Kaulan ympäri kulkee yleensä vaalea rengas, jonka muoto vaihtelee yksilöittäin, ja joka saattaa toisilta yksilöiltä puuttua kokonaan.[4] Naaras on paljon huomaamattomampi ja muistuttaa harmaanruskeankirjavassa höyhenpuvussaan muiden kanalintujen naaraita, mutta eroaa niistä pitkän ja kapean pyrstönsä avulla.[5] Fasaanikoiras on pyrstö mukaan luettuna 70–90 cm ja naaras 53–70 cm pitkä.[5] Koiraan pisimmät pyrstösulat voivat olla jopa puolen metrin mittaisia.[4] Vartalon osuus on 35–45 cm.[5] Fasaanin siivenpituus on 21–25 cm[4] ja siipien kärkiväli on 70–90 cm.[6] Koiras painaa yleensä 1,0–1,3[4], joskus jopa 1,7 kg[6] ja naaras 0,7–1,2 kg.
Koiraan keväinen soidinhuuto on voimakas, kaksitavuinen kiekaisu köök-kök tai ghöö-gö[6], jonka se kajauttaa mielellään muuta maastoa korkeammalta paikalta, esimerkiksi kiveltä tai maakummulta.[3] Se saattaa myös räpytellä siipiään voimakkaasti rintaa vasten huudon yhteydessä.[6] Fasaanit pitävät usein vaimeaa, metallista kotkotusta. Säikähtäessään fasaani saattaa päästää lyhyen, korkean kiekaisun. Koiras kotkottaa kovaäänisesti lentäessään.[6] Naaras on yleensä varsin hiljainen,[6] mutta kutsuu poikasiaan lyhyellä, hieman kurnuttavalla äänellä.
Fasaani jaetaan nykyään yleisimmin 30 eri alalajiin[2], aiemman luokittelun mukaan niitä oli 33[4]. Moni alalaji luokiteltiin aiemmin omaksi lajikseen, ja Japanissa esiintyvää viherfasaania (Phasianus versicolor) puolestaan pidettiin ennen vain tavallisen fasaanin alalajina.[4] Alalajien koiraat ovat väreiltään ja kuvioinneiltaan erilaisia, ja usein naaraatkin poikkeavat värisävyltään toisistaan.[7] Koska alalajit elävät luonnossa toisistaan eristyksissä olevilla alueilla, ne ovat sopeutuneet erilaisiin olosuhteisiin. Esimerkiksi Amurin alueen P. c. pallasi kestää vaihtelevaa ja ankaraa mannerilmastoa, kun taas P. c. torquatus elää trooppisilla seuduilla Pohjois-Vietnamissa.[4] Tarhauksen ja istutusten yhteydessä alalajit ovat risteytyneet keskenään, ja uusia värimuotoja on jalostettu tarkoituksellisestikin.[7] Suomessa ja muualla manner-Euroopassa yleisimpänä tavattava niin kutsuttu metsästysfasaani on useiden alalajien ja värimuotojen sekoitus.[4] Se on polveutunut kaularenkaallisesta sepelfasaanista (P. c. torquatus), kaularenkaallisesta mongolianfasaanista (P. c. mongolicus) ja kaularenkaattomasta jalofasaanista (P. c. colchicus).[4][8] Suurin osa suomalaisista metsästysfasaaneista muistuttaa ulkonäöltään lähinnä sepelfasaania.[8] Lisäksi on sekä tarhoissa että luonnossa harvinaisempi tumma tenebrosus-muoto, jonka koiraat ovat kauttaaltaan kiiltävän vihreän- ja tummansinisiä, ja joilta puuttuu valkoinen kaularengas.[6][7] Tämän muodon naaraat ovat väriltään tummanruskeita.[3] Tenebrosus ei ole oma alalajinsa[2], vaan vain värimuoto.
Fasaanit ovat kotoisin Aasiasta ja Kaakkois-Euroopasta.[1] Lajin alkuperäisintä esiintymisaluetta on ollut Keski-Aasiassa Etelä-Kiinan, Amurin ja Mustanmeren lounaisrannikon välinen, kutakuinkin kolmion muotoinen alue.[4] Mahdollisesti myös Balkanin niemimaalla on ollut luontainen fasaanikanta.[4]
Fasaania on istutettu kaikille mantereille lukuun ottamatta Etelämannerta. Fasaaneja tarhattiin esimerkiksi Ateenassa jo 400-luvulla ennen ajanlaskun alkua.[4] Myöhemmin niitä siirrettiin Roomaan, jossa niitä uhrattiin jumalille, ja minne ne keisariajan lopulla villiintyivät luonnonvaraisiksi.[4] Rooman valtakunnan legioonat kuljettivat P. c. colchicus -alalajin jalofasaaneja ainakin Ranskaan ja Sveitsiin, mahdollisesti myös Britanniaan.[4] Jalofasaanit olivat levinneet Euroopassa 1700-luvulla jo laajalle alueelle, ja vuonna 1768 Britanniaan tuotiin ensimmäiset sepelfasaanit (alalaji P. c. torquatus).[4] Sepelfasaaneja siirrettiin pian Manner-Eurooppaankin.[4] Britanniassa on istutuksissa ja risteytyksissä käytetty myös Japanista kotoisin olevaa ja merelliseen ilmastoon hyvin sopeutunutta viherfasaania[4], joka on oma lajinsa. Nykyisin fasaaneja tavataan Euroopan lisäksi Keski- ja Pohjois-Amerikassa (myös Havaijilla[2]), Etelä-Amerikan Chilessä, Lähi-idässä, Pohjois-Afrikassa, Australiassa ja Uudessa Seelannissa sekä Atlantin Madeiralla[4] ja Saint Helenan saarella.[1] Yhdysvaltain Neitsytsaarilta se on hävinnyt.[1] Euroopassa elää vuonna 2004 julkaistun arvion mukaan 10–14 miljoonaa yksilöä, ja koko maailmassa 45–300 miljoonaa yksilöä.[1] Runsautensa ja laajan levinneisyytensä takia fasaani luokitellaan maailmanlaajuisesti elinvoimaiseksi lajiksi.[1]
Ruotsiin ja Norjaan tehtiin ensimmäiset fasaanin istutusyritykset 1700-luvulla, mutta ne epäonnistuivat.[4] Kuningas Oskar I yritti vuonna 1840 istuttaa Ruotsiin japanilaisia viherfasaaneja (Phasianus versicolor).[4] Tämäkään kokeilu ei onnistunut, koska viherfasaani on mereiseen ilmastoon sopeutunut laji.[4] Ruotsin ja Norjan vakituiset fasaanikannat saivat alkunsa vasta 1800-luvun lopulla tehdyistä istutuksista.[4] Syntyneet kannat alkoivat kasvaa nopeasti, ja jo vuonna 1914 Ruotsissa metsästettiin noin 20 000 yksilöä.[4]
Suomeen fasaanit istutti tehtailija Karl Fazer vuosina 1901–1902.[4] Nämä ensimmäiset yli sata yksilöä olivat kotoisin Saksasta, ja ne vapautettiin Malmille silloisen Helsingin maalaiskunnan alueelle.[4] Fazer jatkoi fasaanien tarhausta myöhemminkin, ja toteutti uusia istutuksia Jokioisissa, Lounais-Hämeessä ja Karjalankannaksella.[4] Fasaanikanta kasvoi aluksi varsinkin Hämeenlinnan seudulla, jossa paikalliset maanomistajat kasvattivat ja istuttivat niitä.[4] 1920-luvulla fasaaneja siirrettiin eri puolille maata, ja seuraavan vuosikymmenen lopulla lajia esiintyi laajalti Suomen lounaisosissa ja etelärannikon tuntumassa.[4] Fasaani on ensimmäinen Suomeen pysyvästi istutettu vieras riistaeläin; ensimmäiset kuusipeurat tuotiin maahan kyllä jo 1890, mutta ne eivät vielä silloin muodostaneet pysyvää kantaa. Vielä 1920-luvulla fasaani oli Suomessa rauhoitettu.[9] Suomessa ne eivät pärjää syvälumisilla alueilla ilman talviruokintaa, joten yhtenäinen luonnonvarainen kanta rajoittuu maan eteläosaan.[5] Hajanaisia esiintymiä on Keski-Suomessakin. Kanta pysyi pitkään varsin pienenä, kunnes 1960-luvun lopulla alkoi kasvaa voimakkaasti[4]. Linjalaskentojen mukaan Suomessa kiekui 15 000 fasaanikukkoa 1970- ja 1980-luvuilla. Nykyään kannan arvioidaan olevan 15 000–20 000 paria, mikä merkitsee talvisin 70 000–130 000 yksilöä.[6] Metsästystä varten tapahtuvia tuki-istutuksia tehdään edelleen, koska pakkastalvina luonnossa elävä kanta pienenee huomattavasti.[5][6]
Lajin tyypillistä elinympäristöä on aukea kulttuurimaisema, kuten viljelysmaat ja asutuskeskusten laitamat. Sitä tavataan myös rantaniityillä, ruovikoiden laidoilla, metsänreunoissa ja joskus sekametsissäkin.[6][4] Talvisin se viihtyy lintulautojen ja muiden ruokintapaikkojen läheisyydessä.[3] Fasaani viettää koko vuoden samoilla alueilla[5], mutta saattaa joskus vaeltaa. Naaras tekee pesän usein avoimeen metsämaastoon.[6] Fasaanit voivat elää myös vilkkaassa pihaympäristössä ja kaupungeissa. Tällaisilla alueilla elävät yksilöt voivat tottua ihmiseen ja olla melko pelottomia.
Fasaani ei mielellään lennä, vaan liikkuu enimmäkseen kävellen.[5] Vaaran uhatessa se pyrähtää pakolentoon, mutta laskeutuu pian kasvillisuuden sekaan ja jatkaa matkaa juosten.[6] Lento on nopeaa, ja siinä lintu vuoroin liitää ja vuoroin räpyttelee tiuhaan tahtiin siipiään.[3] Useimmista muista kanalinnuista poiketen fasaani ei nuku maassa tai lumikiepissä, vaan puunoksalla[5], tavallisimmin kuusessa.[3] Se kuitenkin ruokailee aina maassa.
Fasaani on sopeutunut Keski-Aasian mannerilmaston kylmiin talviin ja kuumiin, kuiviin kesiin.[4] Eurooppalaistenkin fasaanien elämänrytmi hidastuu talvisin.[4] Ne liikkuvat silloin vain aamulla ja uudestaan vähän ennen hämärän tuloa, ja muun ajan vain istuvat paikoillaan eräänlaisessa hypotermiaa muistuttavassa tilassa.[4] Tällöin niiden ruumiinlämpö ja energiantarve laskevat.[4] Tällainen "horros" voi kestää miltei kaksi vuorokautta yhtäjaksoisesti, ja sinä aikana eläin ei reagoi juuri mihinkään.[4] Eräässä amerikkalaisessa tutkimuksessa on havaittu, että hyväkuntoinen fasaani selviää jopa 40 vuorokautta ilman ruokaa.[4] Pakkasenkestostaan huolimatta fasaanit kärsivät Pohjois-Euroopan talvista, koska siellä on Aasiasta poiketen paljon lunta, joka haittaa ravinnon etsimistä.[4]
Fasaani käyttää monipuolista ravintoa, kuten viljaa (varsinkin vehnää[4]), siemeniä, marjoja, kukintoja, versoja, lehtiä, sieniä, hyönteisiä ja matoja.[6][3] Suomen oloissa talvella tärkeintä ravintoa ovat ruokintapaikkojen antimet.[5] Jos fasaaneja on tietyllä alueella runsaasti, ne saattavat haitata viljanviljelyä.[4]
Fasaanikukko kerää keväällä ympärilleen haaremin, jossa on useita, tavallisimmin 2–5, naarasta.[3] Koiras puolustaa haaremiaan petoeläimiä[6] ja muita koiraita vastaan. Koiraiden väliset tappelut voivat olla ankariakin, mutta yleensä linnut pyrkivät välttämään yhteenottoa esimerkiksi rituaalimaisilla liikkeillä ja eleillä[4]. Kaikki kukot eivät onnistu saamaan naarasta, vaan naaraat itse valitsevat mielestään parhaan kukon, kuten useilla muillakin kanalinnuilla. Toisinaan kukko voi innostua parittelemaan vielä keskikesällä[3] Munia on yleensä kymmenkunta, joskus jopa 20[5], ja ne ovat väriltään yksivärisen vihertävän-[6][3] tai tummanruskeita. Naaras munii huhtikuun lopun ja kesäkuun välisenä aikana, ja hautoo 3–4 viikkoa eli 23–28 vuorokautta.[3] Poikaset kulkevat emon perässä noin 70–80 vuorokautta kuoriutumisen jälkeen[3], mutta aikuistuvat nopeasti: jo 15 viikon ikäisinä ne muistuttavat täysin aikuisia. Emo lakkaa huolehtimasta poikasista, kun ne ovat noin 3,5 kuukauden ikäisiä.[6] Fasaanit ovat kuitenkin varsinaisesti aikuisia vasta noin puolivuotiaina.[8]
Jos kesäkuun alussa, jolloin suurin osa poikueista kuoriutuu ja poikaset ovat pieniä, on kylmiä ja sateisia ilmoja, saattavat useimmat poikaset menehtyä kylmyyteen. Vain viisi prosenttia fasaaneista selviytyy kolmevuotiaiksi asti.[10] Suomen vanhin rengastettu fasaani on ollut 9 vuotta, 8 kuukautta ja 24 päivää vanha. Maailman vanhin fasaani eli vankeudessa 27-vuotiaaksi.[10]
Fasaaneja tarhataan yleisesti metsästystä varten, myös Suomessa.[5] Lajin metsästysaika Suomessa on syyskuun 1. päivästä helmikuun viimeiseen päivään.[11] Vuotuinen saalis on 2000-luvulla ollut noin 16 000–76 000 yksilöä.[12] Pyynti tapahtuu yleensä pelloilla, ja siinä käytetään apuna koiria.[6] Fasaanin lihaa myydään ravintoloihinkin, ja sen höyheniä voidaan käyttää perhojen tekemiseen.[8]
Fasaani (Phasianus colchicus) on suurehko ja värikäs, alkuperältään aasialainen peltokanalintu, jota on istutettu moniin maihin riistalajiksi. Se on kestävä ja sopeutuva, ja siksi sitä on levitetty lähes ympäri maapallon, myös Suomeen. Fasaani viihtyy hyvin asutusten lähistöllä.
Phasianus colchicus
Le Faisan de Colchide, faisan à collier ou faisan de chasse (Phasianus colchicus), est une espèce d'oiseaux galliformes de la famille des Phasianidae originaire d'Asie et introduit en Europe dès le Moyen Âge. C'est le plus commun des faisans en Europe, et si ce terme est utilisé seul, c'est à cette espèce que l'on fait probablement référence. Il est chassé comme gibier et élevé pour sa chair. On dénombre 31 sous-espèces.
Seules certaines variétés sont considérées comme domestiques.
Sa femelle s'appelle la faisane ou poule faisane.
Le faisan est un animal suffisamment proche de la poule domestique pour produire des hybrides, mais ceux-ci sont stériles.
Le faisan est cité dans la littérature depuis l'Antiquité : Pline (6, 13 ; 10, 132), Martial (Epigrammes, 13, 72), Conrad Gessner (H.A., 3), Pierre Belon (H.O., 5, 12). Pantaléon Thévenin écrit dans son commentaire de Du Bartas : « il a pris son nom de Phasis, fleuve renommé en Colchide, où premièrement il fut trouvé par les argonautes ».
C'est une espèce qui a besoin de calcium et est donc plus commune dans les environnements calcaire (hors individus artificiellement introduits ou relâchés dans la nature)[1]
Le faisan de Colchide mesure environ 90 cm pour le mâle et 50 cm pour la femelle. Le dimorphisme sexuel est très apparent.
Poule faisane.
Faisan.
Vol de faisan.
Squelette (Muséum de Toulouse).
Crâne (Muséum de Toulouse).
Les faisans de Colchide se nourrissent de graines, d'insectes, de baies, de vers et de mollusques.
La période de reproduction s'étale de mars à avril. Durant celle-ci, le mâle parade en redressant son corps tout en battant des ailes et en les déployant en éventail. Après l'accouplement, il délaisse la femelle qui creuse un trou ou profite d'un creux du sol masqué par des herbes hautes qu'elle rembourre de feuilles sêches[2]. Elle pondra 6 à 15 œufs de couleur brun olive ou vert olive luisant couvés de 25 à 25 jours[2]. Nidifuges, les poussins sortent du nid pour suivre leur mère peu après leur éclosion[2].
Œuf de Phasianus colchicus - Muséum de Toulouse
Petits faisans, environ une heure après éclosion
Le faisan de Colchide est originaire d'Asie, son habitat initial recouvrant une grande partie de l'est de l'Asie, et allant jusqu'à la mer Noire et la mer Caspienne. Il a été introduit en Europe, en Australie et en Amérique du Nord[3]. La population est estimée entre 45 et 300 millions d'individus[4].
L'espèce a été décrite par le naturaliste suédois Carl von Linné en 1758[5].
Phasianus colchicus
Le Faisan de Colchide, faisan à collier ou faisan de chasse (Phasianus colchicus), est une espèce d'oiseaux galliformes de la famille des Phasianidae originaire d'Asie et introduit en Europe dès le Moyen Âge. C'est le plus commun des faisans en Europe, et si ce terme est utilisé seul, c'est à cette espèce que l'on fait probablement référence. Il est chassé comme gibier et élevé pour sa chair. On dénombre 31 sous-espèces.
Seules certaines variétés sont considérées comme domestiques.
Sa femelle s'appelle la faisane ou poule faisane.
Le faisan est un animal suffisamment proche de la poule domestique pour produire des hybrides, mais ceux-ci sont stériles.
Le faisan est cité dans la littérature depuis l'Antiquité : Pline (6, 13 ; 10, 132), Martial (Epigrammes, 13, 72), Conrad Gessner (H.A., 3), Pierre Belon (H.O., 5, 12). Pantaléon Thévenin écrit dans son commentaire de Du Bartas : « il a pris son nom de Phasis, fleuve renommé en Colchide, où premièrement il fut trouvé par les argonautes ».
C'est une espèce qui a besoin de calcium et est donc plus commune dans les environnements calcaire (hors individus artificiellement introduits ou relâchés dans la nature)
O faisán común (Phasianus colchicus) é unha ave da familia dos faisáns e a única delas con poboación salvaxe en Galiza. Pertence á familia Phasianidae, da orde dos galiformes. Orixinaria de Oriente, foi introducida polo ser humano en Europa occidental dende moi cedo, tanto como ave de caza como para o seu aproveito decorativo, posto que as plumas dos machos poden ser moi espectaculares. Tamén se produce en granxas.
Existen dúas subespecies altamente espalladas e conviventes:
O faisán adulto mide entre 50 e 90 centímetros de longo, e ten unha cauda moi longa, que pode representar a metade do seu tamaño. Os machos teñen unha plumaxe marrón no corpo, de forma repoluda, pero salferido de plumas brancas, púrpuras ou verdes. A cabeza é verde escura, co peteiro branco, e unhas olleiras vermellas de cor intensa. Na base do pescozo, dependendo da subespecie, pode ter un anel branco.
As femias son moito máis discretas, cunha plumaxe marrón clara, e con pintas negras, similares ás perdices, pero moito maiores ca estas.
Os machos son polígamos e territoriais. Viven machos e femias no campo, entre as árbores, e tamén nos matos, e aliméntanse de gran, follas e pequenos invertebrados, pero gabean ás noites para durmiren nas pólas das árbores. Aniñan no chan, cunhas postas de ao redor de dez ovos entre abril e xuño (no hemisferio norte). O período de incubación é de 23 a 2 días. Os polos permanecen coa femia varias semanas, malia medraren moi axiña: en catro meses xa poden ser considerados adultos.
Poden voar en distancias curtas, e a velocidades que roldan os 100 kms/h, pero prefiren escapar á carreira e desprazarse polo chan.
A especie é orixinaria de Asia, pero existen diversas fontes á hora de datar a súa introdución en Europa Occidental. Parece ser que os primeiros en traelas foron os gregos, e que de aí saltaron, polo seu valor ornamental, a criárense en Roma. Outras fontes apuntan a unha masiva introdución a comezos da Idade Media. En Gran Bretaña introducíronse no século X, extinguíronse e volvéronse reintroducir a principios do século XIX, con moitísimo éxito. En América comezouse a súa introdución a mediados do XIX e principios do XX (México, Chile...).
En Galiza non é unha ave abondosa, pero pode atoparse nas zonas de montaña próximas a Ourense, así como na raia portuguesa e na montaña interior (Chandrexa de Queixa, Vilariño de Conso...). Tamén se teñen producido avistamentos nas zonas costeiras de Sanxenxo e O Grove. Estanse a realizar soltas experimentais de faisán como especie cinexética e sempre dentro de coutos. Na produción agrícola, en España había en 2003 unhas 52.000 cabezas, pero a maior parte correspondían a Cataluña.
A carne do faisán é menos aprezada cá da perdiz. É seca, e un tanto dura, especialmente nos machos, que son menos queridos na cociña. O faisán de granxa ten máis proteínas e menos graxas ca outras especies avícolas, coma o polo ou o pato.
A carne ten un escaso contido en sodio, polo que se lles recomenda aos hipertensos, e constitúe unha fonte importante de fósforo e vitaminas do grupo B.
A novela Danny the Champion of the World, de Roald Dahl, conta a historia dun furtivo e do seu fillo, que se dedican á caza do faisán.
O faisán común (Phasianus colchicus) é unha ave da familia dos faisáns e a única delas con poboación salvaxe en Galiza. Pertence á familia Phasianidae, da orde dos galiformes. Orixinaria de Oriente, foi introducida polo ser humano en Europa occidental dende moi cedo, tanto como ave de caza como para o seu aproveito decorativo, posto que as plumas dos machos poden ser moi espectaculares. Tamén se produce en granxas.
Existen dúas subespecies altamente espalladas e conviventes:
Phasianus colchicus colchicus - o faisán común típico Phasianus colchicus torquatus - o faisán común torcado, caracterizado por un anel branco na base do pescozo dos machos.Obični fazan (lat. Phasianus colchicus) ptica je koja pripada porodici fazanki i redu kokoški. Njegova domovina je Azija, između ekvatora i do 50° sjeverne zemljopisne širine u sibirskim stepama. Prema povijesnim podacima fazani su došli iz Azije u Europu posredstvom starih Grka, a u naše krajeve preko Rimljana.
Kod fazana naglašen je spolni dimorfizam. Mužjaci se razlikuju od ženki po boji perja, dužini repa, ostrugama, veličini i težini. Ženke su manje i ravnomjerno obojene. Perje je uglavnom smeđe boje, a glava je zelena i plava. Oko očiju je crveno. Rep se sastoji od 18 pera, od kojih su dva središnja pera mnogo dulji od drugih. Noge su jake, oko 12 cm duge, sive boje. Tri prednja prsta povezana su kratkim prepucijima. Pandže na nogama su jake i blago zakrivljene. Kljun je jak, svijetlo siv i blago zakrivljen. Odrasli fazani - mužjaci dosežu prosjek od 80 do 90 cm u dužini, a na rep od toga otpada 45-50 cm. Raširenih krila širina je 70 do 80 cm. Ženke doseže do dvije trećine veličine mužjaka. Mužjaci teže 1,25 do 2 kg, ženke od 0,80 do 1,20 kg. Imaju jako dobar i oštar vid. Njihove oči su velike, crvene, u obliku okruglih prstenova. Također ima oštar sluh, čuje na velike udaljenosti. Mužjaci se glasaju različito od ženki. Odrasli fazan perje mijenja jednom godišnje, krajem godine ili početkom jeseni. Promjena perja je postupna.
Fazan je poligamna životinja, imaju više spolnih partnera. Parenje obično počinje krajem ožujka. Gnijezdo savija se na polju, rubu šume, na mjestima koja su dovoljna zaštićena i pružaju dovoljno hrane. Gnijezdo je široko oko 22 cm i duboko oko 6 cm.
Dnevna je životinja, hrani se ujutro i predvečer. Svejed je, prehranjuje se sjemenjem, travom, plodovima, kukcima i njihovim ličinkama i dr. Na dan pojede oko 40-60 grama hrane. Prenoći na granama grmlja ili drveća, dok je po danu uglavnom na tlu.
Njegova pradomovina je stepa. U Europi se prilagodio na novu okolinu. Voli područja, gdje se isprepliću polja, livade, šikare, šumarci, potoci. Ne zalazi duboko u šumu. Voli umjereno topla područja i živi na područjima do 400 m nadmorske visine.
Fasani (fræðiheiti Phasianus colchicus) er hænsnfugl af fasanaætt. Fasanaveiðar eru vinsælar víða um lönd og er fasanar oft aldir sérstaklega til að sleppa á veiðilendur. Fasanar eru skrautlegir og stéllangir fuglar. Haninn hefur rauðleitan búk, dökkgrænan háls og höfuð. Andlitið er fiðurlaust og rautt á litinn. Hænan er brúnleit og ekki eins skrautleg. Heildarlengd fuglsins er 50-90 sm og þar af er stélið 20 - 50 sm. Vænghaf fasana er 70 - 90 sem. Hanar vega 770 - 1990 g og hænur 545 - 1450 g. Fasanar geta flogið en kjósa frekar að hlaupa. Þeir geta mest flogið í einu 5 - 6 km. Fasanar voru fluttir til Evrópu á tímum Rómverja og breiddust út um Vestur- og Mið-Evrópu á árunum 500-800 eftir Krist. Þeir bárust til Bretlands á 11. öld og til Svíþjóðar og Noregs á 18. og 19. öld. Á 19. og 20. öld hefur þeim verið sleppt víða um heim. Nyrstu stofnar fasana eru í Noregi, Svíþjóð og Finnlandi.
Fasani var fluttur til Noregs um 1870 og er varpfugl þar við snólétta staði nærri sjó. Norðurmörk heimkynna fasana í Noregi og Svíþjóð eru að mestu sunnan við -5 gráðu jafnhitalínuna fyrir janúar. Í náttúrulegum heimkynnum heldur fasani sig á láglendi, á hásléttum og í undirhlíðum fjalla. Hann forðast kalda staði þar sem snjór hylur jörð. Á veturna sækir hann í skóga eða tjálundi, á næturna er hann upp í tjám en lifir að öðru leyti niðri á jörð. Í Vestur- og Norður-Evrópu er fasani við ræktarlönd og nágrenni þeirra þar sem skiptast á akrar, limgerði, bithagar og trjálundir.
Fasani étur fræ, hnetur, ber og ýmis aldin, rætur, græna vaxtarsprota, liðdýr, ánamaðka, snigla og fleira. Hann étur á jörðunni og rótar í yfirborðinu. Fasanar eru sólgnir í korn eins og hveiti, hafra, bygg og maís. Aðalfæða á vorin er gras og hundasúrurætur fyrri part sumars, í júní og júlí grasfræ, ber í ágúst og september, akörn í október og nóvember og grasrætur og hundasúrurætur í desember. Skordýr voru mest étin á sumrin og haustin. Laukar og fræ af súruætt eru fæða á haustin en gras og smári og plönturætur á veturna.
Fasanar verða kynþroska ársgamlir. Haninn helgar sér óðal á vorin. Hann er fjölkvænisfugl og er hver óðalshani með á bilinu 1 - 5 hænur. Hanarnir halda tryggð við sama óðal árum meðan þeir lifa. Stærð óðala er vanalega undir 5 hekturum. Hanarnir hætta að verja óðöl sín þegar hænurnar eru búnar að verpa. Hver hæna verpir 10 - 12 eggjum og liggur á í 23 - 28 daga. Ungarnir fylgja móður sinni í 70 - 80 daga. Þeir geta flögrað stuttar vegalengdir tólf daga gamlir.
Fasani er staðfugl í náttúrulegum heimkynnum sínum og einnig þar sem honum hefur verið sleppt. Hann fer sjaldnast langt frá þeim stað og króknar því oft ef þar er of kalt. Fasani er vinsæll veiðifugl og er fasanaeldi stundað víða í Evrópu og fuglum sleppt í milljónatali á haustin í upphafi veiðitíma. Þar sem fasönum hefur verið sleppt þá hefur það haft áhrif á akurhænustofna og virðast akurhænur ekki þrífast á sama stað og fasanar.
Fasanar finnast víða um heim þar sem þeir verpa ágætlega sem búrfuglar og geta aðlagað sig ýmis konar veðurfari. Talið er líklegt að fasanar geti þrifist á Suðurlandi í nágrenni við kornrækt og bithaga og þar sem eru limgerði og trjálundir en ólíklegt að fasanar geti myndað sjálfbæra villta stofna á Íslandi. Óheimilt er samkvæmt íslenskum lögum að sleppa dýrum út í náttúrna. Ekki hefur þótt skynsamlegt að sleppa fasönum út í íslenska náttúru á Íslandi vegna hættu á að smit berist frá þeim yfir í rjúpur en þær eru náskyldar fasönum. Hins vegar hafa fasanar sést í sumarhúsabyggðum í Grímsnesi og í Þrastaskógi.
Fasani (fræðiheiti Phasianus colchicus) er hænsnfugl af fasanaætt. Fasanaveiðar eru vinsælar víða um lönd og er fasanar oft aldir sérstaklega til að sleppa á veiðilendur. Fasanar eru skrautlegir og stéllangir fuglar. Haninn hefur rauðleitan búk, dökkgrænan háls og höfuð. Andlitið er fiðurlaust og rautt á litinn. Hænan er brúnleit og ekki eins skrautleg. Heildarlengd fuglsins er 50-90 sm og þar af er stélið 20 - 50 sm. Vænghaf fasana er 70 - 90 sem. Hanar vega 770 - 1990 g og hænur 545 - 1450 g. Fasanar geta flogið en kjósa frekar að hlaupa. Þeir geta mest flogið í einu 5 - 6 km. Fasanar voru fluttir til Evrópu á tímum Rómverja og breiddust út um Vestur- og Mið-Evrópu á árunum 500-800 eftir Krist. Þeir bárust til Bretlands á 11. öld og til Svíþjóðar og Noregs á 18. og 19. öld. Á 19. og 20. öld hefur þeim verið sleppt víða um heim. Nyrstu stofnar fasana eru í Noregi, Svíþjóð og Finnlandi.
Fasani var fluttur til Noregs um 1870 og er varpfugl þar við snólétta staði nærri sjó. Norðurmörk heimkynna fasana í Noregi og Svíþjóð eru að mestu sunnan við -5 gráðu jafnhitalínuna fyrir janúar. Í náttúrulegum heimkynnum heldur fasani sig á láglendi, á hásléttum og í undirhlíðum fjalla. Hann forðast kalda staði þar sem snjór hylur jörð. Á veturna sækir hann í skóga eða tjálundi, á næturna er hann upp í tjám en lifir að öðru leyti niðri á jörð. Í Vestur- og Norður-Evrópu er fasani við ræktarlönd og nágrenni þeirra þar sem skiptast á akrar, limgerði, bithagar og trjálundir.
Fasani étur fræ, hnetur, ber og ýmis aldin, rætur, græna vaxtarsprota, liðdýr, ánamaðka, snigla og fleira. Hann étur á jörðunni og rótar í yfirborðinu. Fasanar eru sólgnir í korn eins og hveiti, hafra, bygg og maís. Aðalfæða á vorin er gras og hundasúrurætur fyrri part sumars, í júní og júlí grasfræ, ber í ágúst og september, akörn í október og nóvember og grasrætur og hundasúrurætur í desember. Skordýr voru mest étin á sumrin og haustin. Laukar og fræ af súruætt eru fæða á haustin en gras og smári og plönturætur á veturna.
Fasanar verða kynþroska ársgamlir. Haninn helgar sér óðal á vorin. Hann er fjölkvænisfugl og er hver óðalshani með á bilinu 1 - 5 hænur. Hanarnir halda tryggð við sama óðal árum meðan þeir lifa. Stærð óðala er vanalega undir 5 hekturum. Hanarnir hætta að verja óðöl sín þegar hænurnar eru búnar að verpa. Hver hæna verpir 10 - 12 eggjum og liggur á í 23 - 28 daga. Ungarnir fylgja móður sinni í 70 - 80 daga. Þeir geta flögrað stuttar vegalengdir tólf daga gamlir.
Fasani er staðfugl í náttúrulegum heimkynnum sínum og einnig þar sem honum hefur verið sleppt. Hann fer sjaldnast langt frá þeim stað og króknar því oft ef þar er of kalt. Fasani er vinsæll veiðifugl og er fasanaeldi stundað víða í Evrópu og fuglum sleppt í milljónatali á haustin í upphafi veiðitíma. Þar sem fasönum hefur verið sleppt þá hefur það haft áhrif á akurhænustofna og virðast akurhænur ekki þrífast á sama stað og fasanar.
Il fagiano comune (Phasianus colchicus Linnaeus, 1758) è un uccello Galliforme della famiglia dei Fasianidi, sottofamiglia Fasianini.
Il nome deriva dal latino phasianus, "fagiano". Le specie sono indicate nella denominazione scientifica col termine colchicus che significa "della Colchide" (moderna Georgia), un'area attorno al Mar Nero dove gli europei incontrarono per la prima volta i fagiani.[1] Il genere Phasianus è differito dal genere Gallus (dalla gallina domestica) circa 20.000.000 di anni fa.[2]
Nativo dell'Asia e di alcune parti dell'Europa (area del Caucaso e dei Balcani), è stato introdotto in maniera endemica nel mondo come uccello ideale per la caccia.
Si tratta di un uccello di taglia medio-grande: lunghezza del maschio 70–80 cm, della femmina 60 cm; peso fino a 1800–1900 g. Le sue dimensioni sono pertanto paragonabili a quelle di un pollo domestico di media taglia.
I colori del piumaggio dei maschi, specie nelle aree in cui la specie è stata introdotta a scopo venatorio, presentano una spiccata variabilità individuale, dovuta all'introduzione contemporanea di individui di sottospecie diverse, alla liberazione dalla cattività di individui portatori di mutazioni e all'incrocio con specie affini, come il Fagiano verde (Phasianus versicolor). Ciò fa sì che non sia possibile ad oggi stilare un elenco delle sottospecie oggi esistenti, in quanto sono venuti meno i caratteri di isolamento geografico fondamentali ai fini della definizione del concetto stesso di sottospecie.
Ciò nonostante, gli ornitologi tendono generalmente a includere la maggior parte degli individui di questa specie in due gruppi fondamentali: il gruppo torquatus, originario della Cina e caratterizzato da un collarino bianco, e il gruppo colchicus, derivante dalle popolazioni della Depressione Caspica e già noto ai Romani che lo importarono in Europa circa 2000 anni fa[3].
Caratteristica comune a quasi tutti i maschi sono il capo e il collo verde scuro iridescente, la zona intorno all'occhio e le guance nude e caruncolose, con bargigli pendenti, e i due "cornetti" auricolari a mo' di orecchie, sporgenti orizzontalmente sul retro del capo. Il piumaggio del resto del corpo combina generalmente varie tonalità cromatiche, dal giallo ocra splendente al bruno-rame, spesso con orlature e spigature nere su ogni penna, che conferiscono disegni caratteristici; il groppone, a seconda del gruppo di appartenenza, può essere grigio-azzurrino (gruppo torquatus) o marrone (gruppo colchicus). Le copritrici alari e le remiganti sono grigio-terra o isabella barrate di bruno-nero; le timoniere, di cui le centrali sono molto allungate e terminanti a punta, sono bruno-dorate con barre nere trasversali.
Accanto a queste colorazioni tipiche, l'allevamento del fagiano comune a scopo ornamentale o venatorio ha portato alla diffusione in natura di mutazioni nate in cattività, quali quella isabellina (piumaggio tipico del maschio solo su testa e collo, con il resto del corpo grigio-isabella barrato di nero) o quella tenebrosa (varietà melanica, interamente nera con iridescenze verdastre)[4].
Il piumaggio della femmina, analogamente a molte altre specie di Fasianini, è molto criptico e consiste in una base grigio-terra uniforme con barrature e screziature brune e nerastre; è indispensabile durante la cova per non essere notati dai predatori. La coda delle femmine è inoltre più corta di circa un terzo rispetto a quella dei maschi.
Le zampe, grigie, sono più lunghe rispetto a quelle del pollo e conferiscono all'animale la sua caratteristica andatura; sulla parte posteriore del tarso dei maschi è presente uno sperone ben sviluppato.
L'apertura alare misura circa 90 cm; le ali sono corte e arrotondate, poco adatte per lunghi spostamenti, e producono un caratteristico frullio durante il volo, che è pesante, rettilineo e quasi sempre molto basso. Come per tutti i fasianidi, il volo non è attivo e il fagiano, dopo aver spiccato un grosso balzo, si limita a planare lontano dal pericolo.
Vi sono circa 30 sottospecie di fagiani, raggruppabili in cinque[5] o otto[6] gruppi. Questi sono identificati tramite il piumaggio del maschio, per la presenza o l'assenza di un anello bianco attorno al collo o per la presenza di una striscia sopracciliare, per il colore della parte alta della coda o delle piume delle ali, o ancora per il colore della corona, del petto, del retro e delle piume laterali.
Un'indagine biologica condotta ha rivelato che le prime sottospecie sono quelle elegans e che quindi il fagiano in generale sia originario delle foreste del sudest della Cina.[7]
Molte sottospecie sono in pericolo di ibridazione con altre specie introdotte. L'ultima popolazione di fagiano dal collo nero (P. c. colchicus) in Europa sopravvive in Grecia, nel delta del fiume Nestos, dove nel 2012 era stata stimata una popolazione di 100-250 individui.[7]
Le sottospecie, da ovest ad est, sono raggruppate come segue:[6]
Il biotopo originario della specie è la campagna collinare dell'Asia centro-orientale; il fagiano comune ha dimostrato, tuttavia, una spiccata adattabilità e flessibilità ambientale, colonizzando disparati ambienti in tutti i luoghi in cui è stato introdotto, dalle valli fluviali, ai campi coltivati, fino ai parchi ed ai giardini urbani di diverse città italiane[9]. Questo uccello è comunque molto legato, specie nelle aree dove è stato introdotto, alle coltivazioni dell'uomo, nonché alla presenza di alberi o arbusti per l'appollo notturno. In Italia il fagiano è abbastanza comune nelle regioni settentrionali ed esclusivamente stanziale mentre scendendo verso la penisola, diventa sempre più rada la sua presenza.
La maggior parte della dieta del fagiano comune si compone di semi di graminacee spontanee o coltivate e, in misura minore, di altro materiale vegetale. Frutti come i pomodori o i chicchi di mais immaturi vengono consumati in estate per ovviare con il succo e il lattice alla carenza d'acqua, più che come nutrimento. Occasionalmente, i Fagiani possono integrare la loro dieta catturando insetti e altri invertebrati.
Il canto del maschio è composto di due note alte e grattate, con l'accento sulla prima sillaba, più lunga, emesse drizzando il busto e il collo e seguite da un breve frullo d'ali. Può essere udito a oltre 1 km di distanza. Entrambi i sessi, se disturbati, si involano fragorosamente emettendo un rumoroso e continuo chiacchiericcio.
La specie è stazionaria, ovvero nidifica e si riproduce negli stessi luoghi in cui trascorre il resto dell'anno.
La stagione degli accoppiamenti cade in primavera; in questo periodo le vocalizzazioni dei maschi si fanno più intense e insistenti. Il fagiano comune, come quasi tutti i Fasianini, è poligamo, ovvero un singolo maschio si accoppia con più femmine.
Il nido consiste in una semplice depressione del terreno rozzamente imbottita e nascosta tra la sterpaglia; l'incubazione delle uova, di colore marrone-verdastro e in numero variabile tra 8 e 15, dura circa 28 giorni ed è condotta esclusivamente dalla femmina. I pulli, che nascono già ricoperti di un piumino dalle tonalità mimetiche, sono in grado di nutrirsi da soli e seguire la madre fin dal primo giorno di vita; dalla seconda settimana sono in grado di compiere brevi voli.
Tutte le varietà di fagiano comune sono in grado di ibridarsi tra loro; l'incrocio con Phasianus versicolor produce una prole parimenti fertile, tanto che quest'ultima specie, originaria del Giappone, è considerata da alcuni autori una semplice sottospecie di Phasianus colchicus. Ibridi sterili possono nascere invece dall'incrocio con altri membri della stessa sottofamiglia, incluso il pollo domestico[10].
Il fagiano comune (Phasianus colchicus Linnaeus, 1758) è un uccello Galliforme della famiglia dei Fasianidi, sottofamiglia Fasianini.
Il nome deriva dal latino phasianus, "fagiano". Le specie sono indicate nella denominazione scientifica col termine colchicus che significa "della Colchide" (moderna Georgia), un'area attorno al Mar Nero dove gli europei incontrarono per la prima volta i fagiani. Il genere Phasianus è differito dal genere Gallus (dalla gallina domestica) circa 20.000.000 di anni fa.
Nativo dell'Asia e di alcune parti dell'Europa (area del Caucaso e dei Balcani), è stato introdotto in maniera endemica nel mondo come uccello ideale per la caccia.
Fazanas (lot. Phasianus colchicus, angl. common pheasant) – vištinių (Galliformes) būrio, fazaninių (Phasianidae) šeimos paukštis. Išskiriama apie 30–33 porūšius.
Savaime paplitę Azijoje, bet buvo plačiai introdukuoti įvairiose Žemės vietose, įskaitant ir Lietuvą.
Gyvena miškuose ir krūmynuose.
Patinai poliginiški, dažnai lydimi keleto patelių „haremo“. Maitinasi ant žemės, daugiausia grūdais, lapais ir bestuburiais, bet naktis praleidžia medžiuose. Lizdus suka ant žemės, deda apie 10 kiaušinių. Peri apie 23 dienas.
Suaugęs fazanas patinas yra 70–90 cm ilgio, įskaitant su ilga, dažnai sudarančia pusę viso kūno ilgio 45–50 cm uodega. Patelės smulkesnės – 55–70 cm ilgio, iš kurio 20–25 cm yra uodega.
Priklausomai nuo porūšio, jų svoris nuo 0,5 iki 3 kg. Centrinėje Europoje introdukuotų fazanų patinai vidutiniškai sveria apie 1,4–1,5 kg, patelės 1,1–1,4 kg. Patinų plunksninis apdaras labai spalvingas, priešingybė su šviesiai rudu ir margu atspalviu patelėms. Jaunų fazanų plunksninis apdaras panašus į suaugusių patelių apdarą, bet su trumpesnėmis uodegomis. Po maždaug 10 savaičių pas jaunus patinėlius pradeda vystytis suaugusių požymiai – ima ryškėti krūtinėlės, nugaros ir galvos plunksninis apdaras.
Fazanas (lot. Phasianus colchicus, angl. common pheasant) – vištinių (Galliformes) būrio, fazaninių (Phasianidae) šeimos paukštis. Išskiriama apie 30–33 porūšius.
Parastais fazāns jeb vienkārši fazāns, arī medību fazāns[1] (Phasianus colchicus) ir liela auguma fazānu dzimtas (Phasianidae) vistveidīgais putns. Fazānu ģintī (Phasianus), pie kuras pieder parastais fazāns, ir tikai vēl viena suga — raibais fazāns (Phasianus versicolor), kas pēc izcelsmes ir endēma Japānas suga. Tomēr daži sistemātiķi uzskata, ka tā ir parastā fazāna pasuga.[2] Fazānam ir apmēram 30 pasugas, kas tiek iedalītas vairākās grupās. Tas daudzviet tiek audzēts kā mājputns un medību putns, iespējams, tas ir vispopulārākais medību putns visā pasaulē.[3] Krustojot dažādās pasugas, ir iegūtas 182 fazānu šķirnes.[4]
Fazāna dabīgais izplatības areāls ir Āzijas centrālie un dienvidaustrumu reģioni, kā arī salīdzinoši nelielās Eiropas dienvidaustrumu teritorijas - Grieķija, Bulgārija un Kaukāzs.[5] Mūsdienās ārpus vēsturiskā izplatības areāla kā medību putns tas introducēts daudzviet Eiropā, Amerikā un Austrālijā. Latvijā fazānu introdukcijas mēģinājumi savvaļā beigušies nesekmīgi - populācija Latvijas dabā nespēj iedzīvoties, jo nespēj pārdzīvot bargās ziemās.[6]
Fazānam piemīt izteikts dzimumu dimorfisms - tēviņi ir nedaudz lielāki, tiem ir slaida, gara aste, kas nereti veido pusi no putna garuma, un to spalvu krāsa ir koša, ar metālisku spīdumu. Turklāt tēviņa apspalvojuma krāsa var būt ļoti dažāda, sākot ar gandrīz baltu un beidzot ar melnu. Krāsu dažādība iegūta, krustojot savā starpā dažādās pasugas, kā arī krustojot parasto fazānu ar raibo fazānu. Tipiskākais parastā fazāna apspalvojums ir zeltaini ruds ķermenis ar punktveida brūnu, tumši zaļu, violetu un baltu raibumojumu, tumša, zili-zaļa galva, neliels cekuls un koši sarkana sekste. Ap acīm spalvas neaug, un ir redzama sarkanā āda. Daudzām pasugām ap kaklu ir šaurs, balts gredzens. Nominālpasugai P. c. colchicus un vēl dažām citām baltā gredzena ap kaklu nav. Acis tēviņam ir koši dzeltenas.
Mātītes apspalvojums ir neuzkrītošs un maskējošs, tā pelēkbrūni raibumotā krāsa izcili maskē perējošo mātīti ligzdā uz zemes. Arī aste tai ir uz pusi īsāka nekā tēviņam. Jaunie putni izskatās līdzīgi mātītei. Tipisko tēviņa apspalvojumu jaunie putni sāk pamazām iegūt apmēram 10 nedēļu vecumā.
Pieauguša fazāna tēviņa garums ar visu asti ir 80—90 cm, astes garums 42–54 cm, mātītes ķermeņa garums ar asti ir apmēram 60 cm, aste 29–31 cm.[4] Fazāni sver 0,5–3 kg, tēviņu vidējais svars 1,2 kg, mātītes 0,9 kg.[7]
Parastais fazāns savu dzīvi galvenokārt pavada uz zemes, briesmu gadījumā tas parasti glābjas, ātri skrienot. Lido fazāns reti, bet nepieciešamības gadījumā spēj attīstīt samērā lielu ātrumu. Īsos pārlidojumos tā ātrums ir 43–60 km/h, bet briesmu gadījumā fazāns spēj būt patiess sprinteris, sasniedzot 95 km/h.[8] Lai arī visa diena paiet, skraidot pa zemi un meklējot barību, naktīs tas mēdz uzlidot koku zaros, kur apmetas nakšņot. Dzīves vietai izvēlas biezus krūmājus un mežus, kas aizauguši ar pamežu, garu zāli un kas atrodas tuvu ūdens tilpnēm.[4] Ligzdošanas laikā fazāns ir teritoriāls, bet ārpus vairošanās sezonas tas ir sabiedrisks putns un veido lielus barus, kas kopīgi barojas un nakšņo.
Fazāns ir visēdājs un barojas gan ar kukaiņiem un citiem bezmugurkaulniekiem, gan ar nelieliem mugurkaulniekiem, piemēram, čūskām, ķirzakām, maziem zīdītājiem un putniem, gan ar augļiem, sēklām un augu lapām.
Pārošanas rituāls fazāniem ir sarežģīts. Katram tēviņam ir sava teritorija, kuru tas apsargā un, ja iemaldās cits tēviņš, notiek niknas cīņas. Tēviņš izveido harēmu, kurā ir līdz 18 mātītēm.[8] Mātītes pirms uzsāk perēšanu kopīgi ar tēviņu tā teritorijā barojas apmēram 6 nedēļas, lai uzkrātu tauku rezerves un sagatavotos ilgstošam perēšanas periodam. Tēviņš izrāda uzmanību katrai savai mātītei, skraidot tai apkārt ar izplestiem un zemu nolaistiem spārniem, izceltu asti un seksti.[8] Ligzda tiek būvēta uz zemes seklā iedobē, būvniecībai izmantojot smalkus zariņus, sausu zāli un saknītes. Vienā perējumā ir aptuveni 8—15 olas.[8] Līdzko mātītes sāk perēt, tēviņš pārstāj tām pievērst uzmanību. Inkubācijas periods ilgst ir 22—25 dienas. Perē tikai mātītes un vienā sezonā ir tikai viens perējums. Mazuļi ir ligzdbēgļi un pēc izšķilšanās tie pamet ligzdu. Pirmajās 2 nedēļās tie barojas tikai ar kukaiņiem. Īsus pārlidojumus jaunie putni spēj veikt jau 12—14 dienu vecumā, bet pieauguša putna apspalvojums tiem izaug 8—11 nedēļu vecumā.[8]
Fazānam ir vairāk kā 30 pasugas, kas iedalās vairākās grupās.[9] Pasugas pamatā iedalās pēc tēviņa apspalvojuma veida, astes un spārnu krāsas, un pēc baltā kakla gredzena (vai ap kaklu ir baltais gredzens vai nav). Pasugām kopumā piederību nevar noteikt, izmantojot mātītes izskatu.
Parastais fazāns jeb vienkārši fazāns, arī medību fazāns (Phasianus colchicus) ir liela auguma fazānu dzimtas (Phasianidae) vistveidīgais putns. Fazānu ģintī (Phasianus), pie kuras pieder parastais fazāns, ir tikai vēl viena suga — raibais fazāns (Phasianus versicolor), kas pēc izcelsmes ir endēma Japānas suga. Tomēr daži sistemātiķi uzskata, ka tā ir parastā fazāna pasuga. Fazānam ir apmēram 30 pasugas, kas tiek iedalītas vairākās grupās. Tas daudzviet tiek audzēts kā mājputns un medību putns, iespējams, tas ir vispopulārākais medību putns visā pasaulē. Krustojot dažādās pasugas, ir iegūtas 182 fazānu šķirnes.
De fazant (Phasianus colchicus) is een vogel uit de familie van fazantachtigen (Phasianidae). Herkomst "Phasis & Colchis" genoemd naar de rivier en de streek in de tijd van de argonauten in het huidige Georgië, nu Poti en zijn river Rioni.
Het mannetje wordt 75–89 cm groot[2] (waarvan de staart 35–45 cm is), vrouwtjes worden 53–62 cm groot[2] (waarvan de staart 20–25 cm is). De spanwijdte is 70–90 cm.[2] Mannetjes bereiken een gewicht van 0,770-1,990 kg, vrouwtjes van 0,545-1,450 kg.[2] Het gewicht van een fazantenei is tussen 27g-35g de grootte is gemiddeld 6cm.
Het mannetje is veel opvallender dan het vrouwtje. Volwassen mannetjes hebben een kastanjekleurig verenkleed met goud-bruine, zwarte en lichtblauwe markeringen. De haan heeft ook een lange, goud-bruine staart met zwarte strepen. De onderrug varieert van kastanje-, tot lichtblauw- en paarskleurig en de buik is goud-kastanjekleurig met donkere vlekken. De dekveren zijn donkerkastanjekleurig. Hoofd en nek zijn donkergroen met iriserend donkerblauw. Een groen-grijs glanzend stukje dekt de bovenkant van het hoofd en loopt toe naar een punt in de nek, de hals wordt omringd door een witte band. Op de kop zitten rode lellen en groen getipte 'oren'. De sterke snavel is witachtig, de ogen zijn goudkleurig en de poten zijn donkergrijs. Vrouwtjes hebben een bruin verenkleed dat camouflage biedt.
De fazant komt veel voor. Een zeer voorlopige schatting van het aantal fazanten wereldwijd is: 45 miljoen tot 300 miljoen exemplaren.[3], waarvan tussen de 5% en 24% in Europa leeft. Fazanten zijn in Europa zeer algemeen. Alleen in Portugal en Noorwegen komen ze niet voor.[3]
De soort telt 30 ondersoorten:
De fazant communiceert door een metaalachtige serie rauwe kreten. De roep van de fazanthaan is vooral in de maanden april en mei te horen, daarna zijn ze minder luidruchtig.[4]
De fazant is hier waarschijnlijk ingevoerd door de Romeinen. Vanaf de koloniale tijd zijn andere soorten fazanten aangevoerd die zich met de bestaande populatie hebben gekruist. De fazant wordt daarom ook wel beschouwd als exoot. De fazant is in gevangenschap zeer eenvoudig te fokken. De haan is polygaam en wordt vaak in volières gehouden samen met een zestal hennen, ook wel woerhennen genoemd. De bruine eieren komen uit na een broedduur van ongeveer 24 dagen. De kuikens kunnen na een week reeds enkele meters ver vliegen.
De fazant wordt over de hele wereld sterk bejaagd en behoort tot de populairste soorten kleinwild ter wereld. Vóór 1993 werden ze in Nederland door jagers uitgezet om voldoende jachtbuit te kunnen garanderen. Sinds 1993 mag dat niet meer, waardoor de populatie geleidelijk vermindert.[5][6]
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
Nederlandstalige Wikisource. (Keulemans spreekt van de “Boschfazant”).
Mediabestanden die bij dit onderwerp horen, zijn te vinden op de pagina Phasianus colchicus op Wikimedia Commons. De fazant (Phasianus colchicus) is een vogel uit de familie van fazantachtigen (Phasianidae). Herkomst "Phasis & Colchis" genoemd naar de rivier en de streek in de tijd van de argonauten in het huidige Georgië, nu Poti en zijn river Rioni.
Fasan (Phasianus colchicus) er ein fugl i fasanfamilien, Phasianidae. Dette er ein asiatisk art som er innført til andre verdsdelar som jaktfugl.
Hannfasanar har mange fargetypar, og varierer i farge frå nesten kvit til nesten svart i somme melaninske eksempel. Variasjonane skyldast oppdrett og kryssing av underartar og kryssing med grønfasan, forsterka av stadige tilførslar frå ville bestandar.
Fasanar kan ha kroppsvekt frå 0,5 til 3 kg, med hannar i snitt 1,2 kg og hoer i snitt 0,9 kg.
Vaksne hannar av underarten Phasianus colchicus colchicus er 60-89 cm i lengd inkludert ein lang brunspragla hale. Fjørdrakta på kroppen er gyllen brun med markeringar i grønt, lilla og kvitt. Hovudet er flaskegrønt med en liten topp og karakteristiske raude hudlappen. P. c. colchicus og nokre andre underartar manglar den kvite halsringen som er typisk for dei fleste fasanar.
Hofuglen er langt mindre prangande, med en avdempa brunspragla fjørdrakt over og måler 50-63 cm inkludert ein hale på rundt 20 cm. Ungfuglar liknar hofuglar, men har kortare hale. Hos unge hannar veks det ut karakteristiske lyse fjør på brystet, hovudet og bakkroppen om lag 10 veker etter klekking.
Fasan (Phasianus colchicus) er ein fugl i fasanfamilien, Phasianidae. Dette er ein asiatisk art som er innført til andre verdsdelar som jaktfugl.
Hannfasanar har mange fargetypar, og varierer i farge frå nesten kvit til nesten svart i somme melaninske eksempel. Variasjonane skyldast oppdrett og kryssing av underartar og kryssing med grønfasan, forsterka av stadige tilførslar frå ville bestandar.
Fasanar kan ha kroppsvekt frå 0,5 til 3 kg, med hannar i snitt 1,2 kg og hoer i snitt 0,9 kg.
Vaksne hannar av underarten Phasianus colchicus colchicus er 60-89 cm i lengd inkludert ein lang brunspragla hale. Fjørdrakta på kroppen er gyllen brun med markeringar i grønt, lilla og kvitt. Hovudet er flaskegrønt med en liten topp og karakteristiske raude hudlappen. P. c. colchicus og nokre andre underartar manglar den kvite halsringen som er typisk for dei fleste fasanar.
Hofuglen er langt mindre prangande, med en avdempa brunspragla fjørdrakt over og måler 50-63 cm inkludert ein hale på rundt 20 cm. Ungfuglar liknar hofuglar, men har kortare hale. Hos unge hannar veks det ut karakteristiske lyse fjør på brystet, hovudet og bakkroppen om lag 10 veker etter klekking.
Fasan (vitenskapelig navn Phasianus colchicus) er en fugl. Den første fasanen i Norge ble satt ut i Bærum i 1870-årene,[1] med flere utsettinger frem mot 1960-tallet.
Denne ornitologirelaterte artikkelen er foreløpig kort eller mangelfull, og du kan hjelpe Wikipedia ved å utvide den. Fasan (vitenskapelig navn Phasianus colchicus) er en fugl. Den første fasanen i Norge ble satt ut i Bærum i 1870-årene, med flere utsettinger frem mot 1960-tallet.
Àutri nòm an piemontèis: fasan.
Costo artìcol a l'é mach në sboss. Da finì.
Da finì.
Da finì.
Àutri nòm an piemontèis: fasan.
Costo artìcol a l'é mach në sboss. Da finì.
Da finì.
DistribussionDa finì.
Multimedia w Wikimedia Commons 
Hasło w Wikisłowniku Bażant zwyczajny (Phasianus colchicus) – gatunek dużego ptaka z rodziny kurowatych. W stanie dzikim występuje w umiarkowanych obszarach Azji i na zachód po skrajnie południowo-wschodnią Europę w 30 podgatunkach. Introdukowany do wielu regionów na świecie, w tym do Europy Środkowej, do której sprowadzono go z Chin w średniowieczu. Nie jest zagrożony wyginięciem.
Długość ciała samców 75–89 cm, samic 53–62 cm; rozpiętość skrzydeł 70–90 cm. Występuje dymorfizm płciowy. U ptaków obojga płci występuje długi ogon. Samiec jest głównie rdzawobrązowy, pokryty ciemnymi plamkami. Głowa czarna, obecny zielonkawogranatowy nalot. Policzki i obszar nad okiem czerwone. Samica brązowa, pokryta ciemnymi plamkami. Zasiedlają różnorodne siedliska otwarte i półotwarte. Gniazdo mieści się na ziemi; samica składa 8–14 jaj, które wysiaduje sama przez 22–25 dni.
Po raz pierwszy gatunek opisał Karol Linneusz w 1758, w 1. tomie Systema Naturae. Odnotował, że bażanty zwyczajne występują w Afryce i Azji[3]. Holotyp pochodził z okolic rzeki Rioni (Gruzja)[4]. Nowemu gatunkowi Linneusz nadał nazwę Phasianus colchicus[3]; jest ona obecnie (2017) akceptowana przez Międzynarodowy Komitet Ornitologiczny (IOC)[5].
Niektórzy autorzy uznają bażanty: zwyczajnego i pstrego (P. versicolor) za jeden gatunek. Zdają się one jednak należeć do innych gatunków. Próba introdukcji bażantów zwyczajnych do Japonii zakończyła się niepowodzeniem, prawdopodobnie ze względu na konkurencję z bażantami pstrymi. Próby skrzyżowania przedstawicieli gatunku nie powiodły się. Na Hawajach, gdzie wprowadzono obydwa gatunki bażantów, ptaki te krzyżują się jednak z powodzeniem. Ptaki z podgatunku P. c. torquatus (bażant obrożny) bywają wydzielane do rangi osobnego gatunku[4]. IOC wyróżnia 30 podgatunków[5], podobnie jak autorzy Handbook of the Birds of the World[4]. Można je podzielić na 5 albo 6 grup. Ptaki z okolicy Morza Aralskiego opisano jako odrębny podgatunek, P. c. bergii, jednak zdają się być niemożliwe do odróżnienia od przedstawicieli P. c. turcestanicus[4].
W 2012 na łamach The Journal of DNA Mapping, Sequencing, and Analysis ukazał się artykuł poświęcony zsekwencjonowaniu genomu z mtDNA bażanta pochodzącego z Chin. Genom u tego gatunku liczy 16 692 pary zasad[6].
Słowo bażant wzmiankowane jest w języku polskim od XV w. Według Słownika etymologicznego języka polskiego Aleksandra Brücknera z 1927 roku trafiło do języka polskiego z Czech od niem. Fasant[7]. To z kolei pochodzi z greki: Phasianos ornis (Φασιανὸς ὂρνις), „ptak znad rzeki Phasis”[8]. Epitet gatunkowy colchicus pochodzi od Kolchidy, historycznej krainy położonej na wybrzeżu Morza Czarnego (współczesna Gruzja)[9].
Występowanie w zależności od podgatunku[5][4]:
BirdLife International wymienia 49 państw, do których introdukowano bażanty zwyczajne[11]. Ptaki te wprowadzono do różnych krajów, szczególnie w Europie, Ameryce Północnej (w tym na Hawaje[12]), na wyspy Morza Karaibskiego (Eleuthera, Kuba, prawdopodobnie również Portoryko[13]), Australię, Tasmanię i Nową Zelandię[4] w celach łowieckich[14]. W Afryce introdukowano bażanty do Maroka[13].
Możliwe, że pierwszym miejscem w Europie, do którego wprowadzono bażanty, były wybrzeża rzeki Rioni (dawniej Phasis, stąd nazwa Phasianus) w Gruzji. Później introdukowano je do Grecji, a następnie rozprzestrzeniły się na terenie całego Cesarstwa Rzymskiego[15]. W Anglii wprowadzono je w 1299. Introdukowano je również do Irlandii, jednak brakuje historycznych zapisków pozwalających ustalić, kiedy miało to miejsce[15]. Do Europy Środkowej bażanty sprowadzono z Chin w średniowieczu[16]. W Polsce bażanty zaczęto wprowadzać w latach 60. XVI wieku, na Mazurach i Pomorzu pojawiły się w połowie XIX wieku[14].
Pierwsze bażanty dotarły do Stanów Zjednoczonych 13 marca 1881. Około 60 bażantów zwyczajnych przybyło wtedy z Szanghaju na okręcie Otago do Port Townsend[17]. Współczesny zasięg bażantów w Ameryce Północnej rozciąga się na obszarach rolniczych od południowej Kanady po Utah, Kalifornię, stany Nowej Anglii i na południe do Wirginii[18]. W Ameryce Południowej wprowadzano je do chilijskiej prowincji Coyhaique od 27 grudnia 1995 do 27 czerwca 1996. Łącznie wypuszczono wówczas 2494 osobników. 20 lat później populacja nadal utrzymywała się w regionie, stąd do South American Classification Committee spłynęła propozycja wciągnięcia bażanta zwyczajnego na listę południowoamerykańskich ptaków (rozpatrzono ją pozytywnie)[19].
Do Australii po raz pierwszy wprowadzono bażanty w lub przed 1855, dokładniej do stanu Wiktoria, gdzie jednak ptaki te nie przeżyły. Na Tasmanię próbowano wprowadzać bażanty od początku lat 80. XX wieku, jednak próby nie powiodły się. Przynajmniej według stanu wiedzy z 1993 populacja bażantów przetrwała na wyspie King. Do Nowej Zelandii bażanty te sprowadzono po raz pierwszy w 1842, do Wellington; były to osobniki z Anglii. Według stanu wiedzy z początku lat 90. XX wieku na Wyspie Północnej bażanty są dość pospolite, występują na południe do południka 40°S, zaś na Wyspie Południowej populacje ustabilizowały się w okolicach Nelson, Canterbury i Otago. Próba introdukcji na Norfolk (przed 1913) nie powiodła się[9].
Długość ciała samców 75–89 cm (na ogon przypada 42,5–59 cm), masa ciała 770–1990 g; długość ciała samic 53–62 cm (na ogon przypada 29–31 cm), masa ciała 545–1453 g; rozpiętość skrzydeł 70–90 cm[4]. Długość czaszki wynosi 59–76 mm, z czego 30–49 mm przypada na dziób. Górna szczęka jest wypukła, na wysokości nozdrzy występuje zagłębienie. Dziób ostro zakończony. Powierzchnia czaszki jest pofałdowana. Oczodoły duże[20].
Bażanty zwyczajne są osiadłe. Zamieszkują podobne środowiska niezależnie od pory roku. Często mają podobne preferencje, co kuropatwy (Perdix perdix), ale szersze. Zasiedlają różnorodne siedliska otwarte i półotwarte, również bardziej podmokłe, obrzeża trzcinowisk, przedmieścia, parki, ogródki działkowe czy tereny ruderalne[16]. Pojawiają się również na terenach górskich i na zboczach, subtropikalnych płaskowyżach, w zimnych dolinach i oazach otoczonych pustyniami i wysokimi górami. W miejscach introdukcji występują w podobnych środowiskach, jednak preferują obszary rolnicze[23]. Są aktywne w ciągu dnia, szczególnie rankiem i późnym popołudniem. Przyjmują charakterystyczną skuloną postawę, co jakiś czas wyciągając głowę i namierzając potencjalne zagrożenie[9]. Zimą[23] często spotykane są osobne grupy samic i samców, przy czym te drugie liczą zwykle nie więcej niż 10 osobników. Obserwuje się również haremy, przeważnie złożone z jednego samca i dwóch samic; najwyższa zanotowana liczba kur w haremie to 18[16][9]. Napotkawszy zagrożenie, są bardziej skłonne uciec, biegnąc, niż odlatując[23]. Nocują na drzewach lub w gęstej roślinności na ziemi[24].
Trop asymetryczny, palec II wyraźnie krótszy od palca IV. Palec I mocno zredukowany, niekiedy nie odciska się w tropie. Całkowita długość tropu 65–75 mm, szerokość 60–65 mm[20].
Wszystkożerne; żywią się nasionami, jagodami i innymi niewielkimi owocami, korzonkami, zielonymi częściami roślin, niewielkimi bezkręgowcami, takimi jak ślimaki, oraz małymi kręgowcami. Zjadają również pączki z drzew. Mogą kopać w ziemi w poszukiwaniu bulw. Często zbierają żwir z poboczy dróg. Jego drobiny pełnią rolę gastrolitów[9]. Odchody bażantów mają barwę brązowoczarnozieloną. Latem są bardziej płynne, gdyż wtedy ptaki spożywają więcej soczystej roślinności. Pojedyncze odchody liczą do 20 mm długości i 4–5 mm średnicy. Nierzadko w zagłębieniach wśród roślinności, w których odpoczywały bażanty, można napotkać ich większą ilość. Dzięki temu można rozpoznać, w którym miejscu bażanty gniazdują lub przebywają nocą[20].
W Polsce samce już od jesieni skupiają wokół siebie samice. Część samców zimuje jednak samotnie lub w jednopłciowych stadach, a wiosną zapuszcza się w rewiry innych samców. Prowadzi to do walk, podczas których głośno pieją i energicznie trzepocą skrzydłami. Zachowanie to można sprowokować również głośnym dźwiękiem[14]. Zaloty u bażantów przebiegają prosto. Samiec podczas żerowania co jakiś czas zatrzymuje się, wydaje z siebie głos ko-koro oraz potrzepuje skrzydłami lekko zadzierając i rozkładając ogon[25].
Okres lęgowy bardzo zmienny w zależności od miejsca występowania[4]. W Azerbejdżanie okres składania jaj przypada na kwiecień i maj[11]. W Jiangsu (centralne Chiny) rozpoczyna się w maju, w Turkmenistanie w kwietniu, w okolicach Amuru w maju–czerwcu[13]. Brak pewnych informacji o porze lęgów w Australii; doniesienia mówią o zniesieniu w listopadzie, pisklęciu na początku grudnia i podlotach w styczniu i lutym (na Rottnest). Na Nowej Zelandii okres lęgowy trwa od końca czerwca do końca marca; najwięcej zniesień przypada na wrzesień–grudzień[9]. W Stanach Zjednoczonych pora lęgowa trwa od kwietnia do maja[26].
Gniazdo zwykle znajduje się na ziemi w kępie traw lub pod osłoną na przykład krzewu. Utworzone jest z trawy; wyściółkę stanowią delikatniejsze trawy i pióra. W rodzimej części zasięgu bażanty składają od 8 do 14 jaj; odnotowywano jednak zniesienia liczące 1–28 jaj[13]. W jednym z badań średnia długość jaja wyniosła 43,01 mm ± 1,84 cm, zaś szerokość 34,05 mm ± 1,44 cm (n = 938). Średnia ich masa wynosiła 29,2 ± 2,24 g[27]. Jaja są stosunkowo małe, oliwkowobrązowe, niekiedy zielonawe, niebieskawe lub jasne, szarooliwkowe. Skorupka pozbawiona jest wzorów. Inkubacja trwa 22–25 dni[13].
Świeżo wyklute pisklęta porośnięte są miękkim brązowym puchem pokrytym kropkami. Ząb jajowy utrzymuje się do 1–2 dni po wykluciu, niekiedy odpada już po 5–6 godzinach od wyklucia. Średnia masa ciała dla świeżo wyklutych piskląt wynosi 23 g dla samców (21–26 g; n=14) i 22 g dla samic (19–26 g; n=12). Młode są zdolne do lotu po 10–12 dniach życia. Przeważnie młode pozostają wyłącznie pod opieką samicy; na Nowej Zelandii w 1 na 12 przypadkach młodymi zajmował się również samiec. Pozostają pod opieką samicy 10–12 tygodni. Dojrzałość płciową uzyskują po roku życia[9].
IUCN uznaje bażanta zwyczajnego za gatunek najmniejszej troski (LC, Least Concern) nieprzerwanie od 2014 (stan w 2017). W Europie są to ptaki pospolite, dzikie populacje zasilane bywają osobnikami z niewoli. W Azerbejdżanie przedstawiciele P. c. talischensis zostali niemal całkowicie wytępieni wskutek nadmiernego odłowu i niszczenia środowiska życia. Stan tej populacji jest nieznany. W Europie populacja wykazuje trend wzrostowy[11]. W Polsce gatunek łowny. Na koguty można polować od 1 października do końca lutego. Na kury wolno polować jedynie na obszarach zamkniętych ośrodków hodowli, gdzie prowadzi się hodowlę wolierową i od 1 października do 31 stycznia[28]. Możliwe, że część populacji na obszarach introdukcji nie utrzymałaby się bez regularnego zasilania ptakami z niewoli[14].
W jednym z badań dotyczących bażantów z Wielkiej Brytanii analizowano wpływ myszołowów zwyczajnych (Buteo buteo) na wypuszczone z niewoli bażanty. Dla drapieżników taka zdobycz jest łatwiejsza do zabicia, niż ptaki dzikie. Według łowczych spośród 20 725 młodych bażantów wypuszczonych w latach 1994–1995 4,3% zostało zabitych przez myszołowy, 0,7% przez sowy, 0,6% przez krogulce zwyczajne (Accipiter nisus), 3,2% przez lisy rude (Vulpes vulpes), a 0,5% przez inne ssaki[29].
Badany był wpływ TCDD i podobnych do niej związków na rozwój zarodków i piskląt kur domowych, bażantów zwyczajnych i przepiórek japońskich (Coturnix japonica). TCDD i podobne związki wykryto (2011) w kilku ekosystemach Wielkich Jezior Północnoamerykańskich. Objawy zatrucia są podobne na etapie rozwoju zarodkowego, jak i po wykluciu; obejmują śmierć, zahamowanie wzrostu i zaburzenia rozwoju, takie jak deformacje dzioba, brakujące oczy i wybrakowane upierzenie. Najmniej oporne na zatrucie TCDD okazały się być embriony kurze; bażancie były drugie w kolejności[30].
Bażanty zwyczajne są ptakami hodowlanymi. World Pheasant Association wymienia 49 gatunków, które w swej nazwie zawierają słowo pheasant (bażant); spośród nich bażanty zwyczajne najłatwiej adaptują się w hodowlach[31]. Hodowane są zarówno czysto hobbystycznie, jak i celem zasilania dzikich populacji i w celach gastronomiczno-kulinarnych[32]. W okresie składania jaj z pojedynczej kury można otrzymać 40–170 jaj[31]. Część używana jest do wylęgu. Woliera dla bażantów powinna być obsadzona roślinnością, które będzie służyło za schronienie. Bażanty zwyczajne mogą być trzymane na przykład z tragopanami i innymi gatunkami bażantów. Aby uniknąć tworzenia płodnych mieszańców, powinny to być bażanty długoogonowe lub grzebieniaste[32].
W okresie odchowu umieralność bażantów na fermach może sięgać 30%, zaś w okresie rozrodczym 10%. U bażantów, szczególnie gdy trzymane są w nadmiernym zagęszczeniu, może występować pterofagia (wyrywanie sobie piór) i kanibalizm. Inną występującą u bażantów w hodowlach chorobą jest dna moczanowa. Dotyka zarówno piskląt, ptaków młodych, jak i dorosłych. Mogą ją powodować błędy w żywieniu (niedobór witaminy A, niedostateczna ilość podawanej wody, zawartość mykotoksyn w karmie) lub może pojawić się wtórnie przy chorobie nerek. Chorobę tę można wykryć przez badanie poziomu kwasu moczowego we krwi; norma wynosi 2–8 mg%. Dorosłe bażanty ze skazą moczanową wykazują dużą skłonność do dziobania się w okolicach kloaki. Przyczyną licznych strat na fermach bażantów bywają również ektopasożyty. Najpopularniejszymi pasożytami zewnętrznymi bażantów są roztocze piór, ptaszyniec oraz świerzbowce nóg i skóry. Występują również pasożyty wewnętrzne, najczęściej te wywołujące syngamozę. Podobnie jak inne ptaki hodowlane, bażanty narażone są na aspergilozę. Pięć schorzeń pochodzenia bakteryjnego, które najczęściej atakują bażanty, to salmonelloza, kolibakterioza, mykoplazmoza, pastereloza i gruźlica. Podobnie jak inne kurowate bażanty są podatne na pomór rzekomy drobiu (chorobę Newcastle)[33]. Epidemie tej choroby zdarzały się również u ptaków dzikich[34].
Bażanty bywają trzymane w bażantarniach (bażanciarniach). Opis francuskiej bażanciarni w St. Germain w pierwszej połowie XIX wieku przybliża, jak wówczas wyglądała hodowla i polowania. W bażanciarni wychowywały się młode bażanty w liczbie kilkuset corocznie. Na jajach siedziały nie indyczki, jak w Polsce i Niemczech, ale kury. Po wykluciu się małych piskląt, przenoszono je na dzień do klatek umieszczanych na dworze, gdzie pisklęta karmiono drobno pokrajanym żółtkiem. Na noc wracały pod skrzydła kury – opiekunki. Gdy bażanty podrosły, latały po ogrodzie, wracając na wezwanie dozorcy (za pomocą gwizdu), karmiącego je żółtkiem i krupami. W ciągu następnych miesięcy, gdy nie było polowania, bażanty dziczały na terenach leśnych, rozmnażając się i opiekując potomstwem samodzielnie. Polowanie organizowano w sposób następujący: wynajęci ludzie płoszyli ukryte w krzakach ptaki z dwóch stron, w stronę idących środkiem myśliwych. Ci na sygnał strażnika, idącego obok, oddawali strzał. Strzelano jedynie do samców, podczas gdy złapane samice umieszczano w ogrodach, a na wiosnę zanoszono do wolier, by parzyły się tam z samcami. Zniesione jaja podkładano kurom w ciemnej izbie. Bażanciarnią zarządzał bażantnik[35].
W Polsce okres łowny na samce przypada od 1 października do końca lutego, a na samice od 1 października do końca stycznia i to wyłącznie na terenach Ośrodków Hodowli Zwierzyny[36].
W starożytnych Chinach bażant symbolizował cesarza i wyższych urzędników państwowych[37]. Ze względu na swoje upierzenie kojarzony był ze słońcem i blaskiem, a z uwagi na furkotanie skrzydeł – z grzmotem[37]. Był również symbolem męstwa, dobrobytu losu i talentu literackiego[38]. W Japonii łączny był z boginią słońca Amaterasu, był symbolem miłości macierzyńskiej i troski[38]. W sztuce chrześcijańskiej zachowanie bażanta broniącego piskląt łączone jest ze sposobem w jaki szatan kusi, a następnie pokonuje człowieka[39]. Wizerunek bażanta umieszczano między innymi na posadzkach świątyń[39].
Poczta Polska wyemitowała 28 lutego 1970 r. znaczek pocztowy przedstawiający samca bażanta szlachetnego o nominale 60 gr, w serii Ptaki łowne. Druk w technice offsetowej na papierze kredowym. Autorem projektu znaczka był Jerzy Desselberger. Znaczek pozostawał w obiegu do 31 grudnia 1994 r.[40].
Bażant zwyczajny (Phasianus colchicus) – gatunek dużego ptaka z rodziny kurowatych. W stanie dzikim występuje w umiarkowanych obszarach Azji i na zachód po skrajnie południowo-wschodnią Europę w 30 podgatunkach. Introdukowany do wielu regionów na świecie, w tym do Europy Środkowej, do której sprowadzono go z Chin w średniowieczu. Nie jest zagrożony wyginięciem.
Długość ciała samców 75–89 cm, samic 53–62 cm; rozpiętość skrzydeł 70–90 cm. Występuje dymorfizm płciowy. U ptaków obojga płci występuje długi ogon. Samiec jest głównie rdzawobrązowy, pokryty ciemnymi plamkami. Głowa czarna, obecny zielonkawogranatowy nalot. Policzki i obszar nad okiem czerwone. Samica brązowa, pokryta ciemnymi plamkami. Zasiedlają różnorodne siedliska otwarte i półotwarte. Gniazdo mieści się na ziemi; samica składa 8–14 jaj, które wysiaduje sama przez 22–25 dni.
O faisão-comum (Phasianus colchicus) é uma ave da ordem galliformes, muito popular no hemisfério norte, os machos pesam entre 1,3 a 2,5 kg e as fêmeas entre 0,9 a 1,8 kg.
Sendo nativo da Ásia, foi introduzida na Europa e América do Norte e Oceania, faisão comum é uma ave terrestre, vivem nos campos e áreas agrícolas, se não houver água na região aonde ele se encontra, ele bebe orvalho.
Caça esportiva é uma prática muito comum nos EUA, principalmente no estado de Dakota do Sul, onde são abatido mais de 1 milhão de aves/ano por mais de 150 mil caçadores. Sendo também caçado no Reino Unido, entre outros países como Austrália,Canadá,México, etc.
Essas aves são de fácil reprodução em cativeiro, podendo chegar a colocar mais de 30 ovos em cativeiro, já na natureza a fêmea coloca de 6 a 15 ovos, num ninho feito no chão, período de incubação são de 24 dias.
Se alimenta basicamente de grãos e insetos, normalmente é encontrado nas áreas agrícolas alimentando-se de milho, trigo, cevada, uva selvagem, etc.
.jpg)
.jpg)
.jpg)
O faisão-comum (Phasianus colchicus) é uma ave da ordem galliformes, muito popular no hemisfério norte, os machos pesam entre 1,3 a 2,5 kg e as fêmeas entre 0,9 a 1,8 kg.
Fazanul (Phasianus colchicus) sau „Fazanul de vânătoare” este o pasăre care a fost adusă în România de om deja din timpul romanilor.
Fazanul este originar din Asia. Denumirea științifică (Phasanius colchicus) are o legătură directă cu zona de proveniență și de răspândire a fazanului.
Masculul are o coadă lungă bifurcată, iar penajul sau bogat si auriu cu pene pestrițe alb cu negru, sau galben cu cenușiu. Capul este albăstrui cu reflexe verzui. Femela are penajul de culori mai spălăcite de nuanțe galben cu cenușiu. În prezent se cunosc ca. 30 de rase, toate fiind păsări active ziua, trăind pe câmpuri cu terenuri cultivate, unde consumă de obicei o hrană de natură vegetală, iar noaptea se retrag în pădure dormind în arbori. Este o pasăre poligamă (un cocoș având 5 -6 găini), sedentară, care nu migrează iarna ci numai în căutare de hrană. Femela depune în cuib 8 - 15 ouă verzui sau brune pe care le clocește din aprilie până în iunie timp de 24 de zile pe un sol cu ierburi. Pentru a menține constant efectivul de păsări există în prezent crescătorii de fazani, puii eclozând în incubatoare.
Fazanul comun Este originar de pe malul estic al Marii Negre, fiind adus în Europa de greci și romani. Este mai mic la corp decât fazanul gulerat și cel mongolic și spre deosebire de aceștia, nu are guler alb. Culoarea generală este mai închisă - pe cap și gât - verde metalic, batând în albastru, în rest fondul este roșu închis și aripile brune - verzui. Coada prezintă dungi transversale închise. Fazanul comun este mai puțin prolific decât celelalte 2 subspecii, dar este cu mult mai rezistent, necesitând îngrijiri reduse din partea omului.
Fazanul gulerat Este originar din extremitatea de est a Chinei, fiind adus în Europa în prima jumătate a secolului 19. Cum arată și numele, fazanul are un guler alb, care la spate este mai îngust și în fața de regula întrerupt. Spatele este brun deschis, supracodalele albastrui, iar coada mai deschisă - galbenă cenușie. Caracteristica îi este culoarea în general mai deschisă. Fazanul gulerat este mai mare la corp, ouă mai de timpuriu și se preteaza foarte bine la creșterea artificială în tarcuri. În natura este mai greu adaptabil, în primul rând datorită culorii sale mai deschise, care îl expune răpitoarelor. Cere ocrotire și îngrijire mai intense decât fazanul comun, altfel dispare.
Fazanul mongolic A fost adus în Europa, pentru prima dată, în jurul 1900, în Anglia. Originar din centrul Asiei ( Turkmenistan ). Este cel mai mare fazan din România, cocoșul atingând 1,5 kg sau și mai mult.. Capul și gâtul îi sunt de culoare verde - bronz, pieptul bronzat. Culoarea generală îi este mai închisă decât la cel gulerat și mai deschisă decât la cel comun. Gulerul alb nu este continuu ci în forma de semiluna pe fiecare latură a gâtului. Se caracterizează printr-o mare rezistență la excesele climaterice, fiind originar dintr-o regiune cu clima excesiv continentală. Destul de prolific.
O subspecie des întilnită în România este fazanul tenebros ( tenebrosus ) sau fazanul verde închis. Acesta este confundat de multe ori cu fazanul japonez, însa acesta din urmă are o nuanță verzuie și este mai mic la corp. Între tenebros și fazanul de vânătoare se produc încrucișări, încât pe terenul de vânătoare se pot întilni "tenebroși" de diferite intensități în ceea ce privește culoarea închisă.
Glasul cocoșului de fazan este un țipăt, care poate fi auzit seara când se urcă în arbori pentru dormit, dimineața în zori când coboară, ori de câte ori se consideră amenințăți de vreun pericol și în perioada de împerechere. Femela scoate și ea un ticăit ușor, iar în copac se urca fără să dea glas. Dintre simțuri cel mai dezvoltat pare a fi văzul, apoi auzul. Localizarea fazanului în teren depinde de anotimpuri. Primăvara când vegetația începe să se ridice și să ofere adapost, fazanul iese la câmp, la început la culture de păioase și mai târziu în porumbiști. Când porumbul se usucă și frunzele încep să facă zgomot la adierea vântului, fazanul iese și caută ierburile uscate, grupurile de mărăcini, desișurile, etc. Toamna când câmpul este dezgolit fazanul se retrage din nou la adăpostul pădurii, iar în lipsa acestuia în stufărișuri, culturi de protecție și orice vegetație care îi poate oferi adăpost. Manifestă o slabă fidelitate față de locul unde a crescut.
.jpg)
.jpg)
_01.jpg)
_Jugendmarke_1965_15_Pf.jpg)
25.jpg)
_(2).jpg)
(js)12.jpg)
_31.10.2006_-_panoramio.jpg)
_(4481705715).jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
_01.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
|assessment_year= specified la utilizarea formatului {{IUCN}}
Evoluție și dispariție Comportament Liste ClasificareFazanul (Phasianus colchicus) sau „Fazanul de vânătoare” este o pasăre care a fost adusă în România de om deja din timpul romanilor.
Bažant obyčajný (iné názvy: bažant poľovný, bažant kolchický[3]; lat. Phasianus colchicus) je vták z čeľade bažantovité (Phasianidae). Pôvodný areál rozšírenia siahal od Volgy naprieč Áziou až po Tichý oceán. Bol introdukovaný v Severnej Amerike, Japonsku, na Havajských ostrovoch a Novom Zélande.[4]
Bažant je asi 80 – 90 cm dlhý aj so 40 cm dlhým chvostom a váži priemerne 1,2 – 1,8 kg. Rozpätie krídel bažanta je 75 – 80 cm. Bažantica je menšia, ľahšia a má menšie rozpätie krídel.
Kohút sa ozýva dvojitým kokŕhaním a k tomu zatrepe krídlami. Sliepka vydáva tenké pískavé zvuky.[5][6] Keď prudko vzlietne, krídla hlasno trepocú a ozve sa tvrdým kovovým ek.[6]
Odhadovaný počet hniezdiacich párov je 20 000 - 40 000, zimujúcich jedincov 30 000 - 60 000. Na Slovensku bolo dokázané alebo pravdepodobné hniezdenie v 77,80 % a zimovanie v 69,50 % mapovacích kvadrátoch. Veľkosť populácie i územie na ktorom sa vyskytuje sú stabilné, maximálna zmena do 20%. Ekosozologický status v rokoch 1995, 1998[4] a 2001[7] žiadny. V roku 2014 LC - menej dotknutý.[2][8][9] Európsky ochranársky status nezaradený SPEC. Stupeň ohrozenia S - vyhovujúci ochranársky status.[4]
Kurovitý vták bažant má v našich lesoch a na poliach výborné podmienky. Ideálnymi miestami sú lužné lesy, najmä pozdĺž väčších riek.
Do hniezda znáša bažantica 8 – 18 vajec. Niekedy znesie do jedného hniezda vajíčka viac bažantíc. Na vajíčkach sedí v apríli a v máji približne 24 – 26 dní. 4 týždne po vyliahnutí už bažantíčatá bezpečne lietajú a samy si hľadajú potravu, sú nekŕmivé. Nepriateľmi bažanta sú okrem túlavých psov a mačiek iné šelmy a dravce.
Bažant vyniká žravosťou, je zberateľom hmyzu, najviac škodlivého, ale chytá i mladé hraboše a myši, zbiera slimáky, živí sa lesnými plodmi, žerie aj obilie a občas aj hrozno.
Vajíčko
Samica s mláďatami
Kostra
Kompozitná fotografia – pomôcka na ľahšie spoznanie druhu
Commons ponúka multimediálne súbory na tému Bažant obyčajný
Wikidruhy ponúkajú informácie na tému Bažant obyčajný
Wikislovník ponúka heslo Bažant obyčajný
Bažant obyčajný (iné názvy: bažant poľovný, bažant kolchický; lat. Phasianus colchicus) je vták z čeľade bažantovité (Phasianidae). Pôvodný areál rozšírenia siahal od Volgy naprieč Áziou až po Tichý oceán. Bol introdukovaný v Severnej Amerike, Japonsku, na Havajských ostrovoch a Novom Zélande.
Fazan (znanstveno ime Phasianus colchicus) je ptica ki spada v družino poljskih kur. Njegova domovina je Azija, med ekvatorjem in vse do 50° severne širine do sibirskih step. Po zgodovinskih podatkih so prenesli fazana iz Azije že stari Grki. Podatkov o prvih naselitvah fazanov na ozemlju Slovenije ni, verjetno pa so ga tako kot drugod po Evropi tudi pri nas gojili že stari Rimljani.
Pri fazanu je izrazit spolni razloček (dimorfizem). Samec se loči od samice po obarvanosti perja, po daljšem repu, ostrogah, teži in velikosti. Od fazanke ki je manjša in bolj enotno rjavosivo obarvana ga ločimo tudi v letu. Njegovo perje je pretežno rjave barve medtem ko je glava zelena in modra. Okoli oči ima perje rdeče barve. Rep je sestavljen iz 18 peres od katerih sta srednja dva precej daljša od ostalih. Noge ima močne, okoli 12 cm dolge, sive barve, pokrite z roževinastimi luskami različnih velikosti. Trije sprednji prsti so povezani s krajšo kožico. Kremplji na nogah so močni, špičasti in malo ukrivljeni. Kljun je močan, svetlo sive barve in malo upognjen. Odrasel fazan – samec doseže v povprečju 80 – 90 cm dolžine pri čemur pripada repu 45 – 50 cm. Z razprtimi krili meri 70 – 80 cm. Samica doseže dve tretjini velikosti samca. Samec tehta od 1.25 – 2 kg, samica pa od 0,80 do 1,20 kg. Ima zelo dober in oster vid. Oči ima velike, rdeče z okroglim obročkom. Njegovo vidno polje je zelo široko, vidi tudi navzgor in navzdol. V mraku in ponoči slabše vidi. Izostren ima tudi sluh, sliši na velike razdalje in zazna vsak najmanjši šum. Oglaša se z več glasovi. Samec po navadi z tagat in gog – gok, samica ob nevarnosti s svarilnim glasom trr – trr in ci – cik, ko vodi kebčke pa ki – ki. Odrasli fazan perje zamenja enkrat na leto, konec leta oziroma v začetku jeseni. Menjava perja je postopna, najprej na telesu, najkasneje pa na glavi.
Fazan je poligamna žival. V času razmnoževanja se pari fazan z več fazankami. Tudi fazanka ni zvesta samo enemu samcu in se je pripravljena pariti z vsakim samcem. Nagon se zbudi ko se vreme otopli, običajno konec marca. Pri fazanu traja nagon po parjenju najmanj 2 meseca pri fazankah pa kakih 20 dni. Samec izbere teritorij ki obsega od 0,5 – 2 ha površine kjer s svojim glasom privablja samice. Okrog njega se zbere največkrat od 4 – 8 samic, ki jih rasti v jutranjih urah na istem mestu.
Gnezdi na mestih kjer je primerno kritje in dovolj hrane, v gozdičih, na polju, ob robu gozda, izbira mesta pa je odvisna tudi od stopnje vegetacije. Gnezdi izključno na tleh. Za gnezdo poišče naravno vdolbinico, ki jo še poglobi in razširi. Gnezdo je široko okoli 22 cm in globoko 6 cm. Zgodi se da nosi več fazank v eno gnezdo, nosijo tudi izven gnezda pa tudi v jerebičje ali račje gnezdo. Fazanka začne nesti 8 - 10 dni po začetku parjenja, znese od 8 do 18 jajc in v normalnem vremenu znese eno jajce v 32 urah. Glede na število jajc je čas nesnosti od 16 do 26 dni. Jajca so enotno obarvana in so lahko sivo zelena, olivna, belo rumena in rjavo zelena. Valiti začne dan ali dva po tem ko je znesla zadnje jajce. Vali 24 dni. Fazanje mladiče do desetega tedna starosti imenujemo kebčki. Kebčki so sivorumenkaste barve z rdečkastim tonom, preko glave in hrbta pa imajo tri temne črte od katerih je srednja precej širša. Po treh do štirih dneh so pri kebčkih že vidna prva krilna peresa.
Fazan je dnevni ptič. Prenočuje na drevesih z vodoravnimi vejami, najraje na iglavcih blizu debla ali grmih, poleti večkrat tudi na tleh. Pri spanju da fazan glavo med perutnico. Samci se približno uro pred sončnim vzhodom oglasijo z gredi. Hrani se peš, dve uri zjutraj in 2-3 ure zvečer. Razen prenočevanja preživi fazan ves preostali čas na tleh. Leti na krajših radaljah, lahko tudi hitro teče.
Fazan je vsejed. Od rastlinske hrane se hrani z vsemi rastlinskimi deli: s semeni žita, trav, detelj in zelišč, s plodovi drevesnih in grmovnih vrst, z zelenimi listi, stebelci, cvetnimi glavicami , cvetovi in gomoljčki. Od živalske hrane se hrani predvsem z žuželkami in njihovimi ličinkami, pa tudi s polži, črvi, manjšimi žabicami, mladimi plazilci in drobnimi glodavci. Od zrnja kmetijskih rastlin ima fazan najraje koruzo in pšenico. Odrasel fazan poje v povprečju od 40-60 g hrane na dan, nabito polna fazanina golša pa tehta več kot 100 g.
Fazan je bil sprva stepska žival. V Evropi se je prilagodil na povsem drugo okolje. Rad ima obdelan poljedelski svet, ki se prepleta s številnimi gozdovi, gozdiči, zaraščenimi bregovi rek, potokov in kanalov. Gozd mu služi za kritje. Velikih strnjenih gozdov se izmika in v njih ne živi. Tudi odprt ravninski svet brez kritja zanj ni primeren. Najugodnejši za njega so manjši mešani gozdovi z dobro podrastjo, ki jih obdaja obdelan svet. Najdemo ga na višini do 400 m nadmorske višine na območjih kjer prevladujejo rahlo humozna, peščena do peščeno ilovnata, topla in hitro odcedna tla. Fazan ima rad toploto. Rad se zadržuje na sončnih mestih. Najugodnejši so predeli s srednjo letno temperaturo 9 – 10 °C.
Fazan (znanstveno ime Phasianus colchicus) je ptica ki spada v družino poljskih kur. Njegova domovina je Azija, med ekvatorjem in vse do 50° severne širine do sibirskih step. Po zgodovinskih podatkih so prenesli fazana iz Azije že stari Grki. Podatkov o prvih naselitvah fazanov na ozemlju Slovenije ni, verjetno pa so ga tako kot drugod po Evropi tudi pri nas gojili že stari Rimljani.
Fasan (Phasianus colchicus) är en hönsfågel som ursprungligen bara fanns i södra Asien, men som introducerats till många platser runt om i världen, däribland Europa, där den på många håll har förvildats.
Fasanen härstammar från Asien där det ursprungliga beståndet förekommer från området väster om Kaspiska havet och österut till Sydostasien och kustområden utmed Japanska havet.[3] Fasanen har introducerats till stora delar av världen där de sedan förvildats och den förekommer från sydöstra Europa genom Centralasien till Japan och Taiwan. Vissa underarter har introducerats till Nordamerika där de har hybridiserat och utgör idag en väletablerad förvildad population.
Utbredningsområdet (som inte omfattar de introducerade områdena) delas upp i 34 underarter.[2] De tre taxonen som förekommer på de japanska öarna kategoriseras av vissa auktoriteter som arten grön fasan (P. versicolor) medan t.ex. Clements et al 2014 kategoriserar den som underartsgruppen versicolor och placerar övriga 31 underarter i underartsgruppen colcichus.[2]
Fasanen infördes i Sverige till slottsmiljöer [4] på 1700-talet, [5] men har sedan förvildats och stora delar av populationen kategoriseras idag som spontant förekommande av SOF. I Sverige förekommer den i södra halvan av landet, på Öland och Gotland, och i norr, främst utmed Östersjökusten. Enligt SOF kategoriseras den förvildade populationen förekomma så långt norrut som till Medelpad men den observeras ända upp till Norrbotten, men de senare kategoriseras inte som förvildade eller spontana utan härstammar från utplanterade individer.[6] Fasanen är inte anpassad för snörika vintrar.[4]
Fasanen har liksom övriga hönsfåglar nakna hudställen på huvudet, men saknar hönsens kam och köttiga flikar. Hanarna har fjädertofsar på hjässan. Stjärten, som har 16 eller 18 pennor, är smal, mycket lång, kilformad och svagt takformigt hoptryckt. Tarsen hos hannen är försedd med sporre. Fasanhannen har en övervägande brungul kroppsfärg med huvud och hals glänsande grönblå. Den blir 53–85 cm lång, med ett vingspann på 70–90 cm.
Fasanen vistas helst i lundar och täta snår, som omges av ängar och fält och erbjuder tillgång till vatten. Under hela dagen håller de sig på marken och smyger bland buskar för att finna sin föda, som utgörs av insekter, maskar, bär och frön. Först på kvällen uppsöker de lämpliga träd för att övernatta.
Hanarna lever i månggifte och är under häckningsperioden mycket stridslystna. Boet består av en uppskrapning i marken, som kan fodras med torra växtdelar, där den lägger 7-17 olivfärgade ägg som honan ruvar i 24-25 dagar.[3]
I Sverige har flera försök gjorts att anlägga så kallade fasanerier, det första försöket gjordes vid Ulriksdals slott av drottning Lovisa Ulrika. Det hade ingen framgång och lades snart ned. 1846 lät kung Oscar I inrätta ett fasaneri i Fiskartorpet nära Stockholm, men uppfödandet misslyckades gång på gång, varför även detta företag upphörde, 1852. Även försök vid Näsbyholms slott i Skåne, vid Adelsnäs i Östergötland och på Öland att införa fasaner misslyckades med att åstadkomma varaktiga resultat.
Större framgång hade det storskaliga fasaneri som friherre Oscar Dickson anlade på Visingsö 1879. Här övervintrade fasanerna i det fria, och stora jakter anordnades årligen. Efter Dicksons död (1897) lades fasaneriet ned. Men 1905 levde där fortfarande förvildade fasaner.
Senare lyckades man dock på flera ställen, särskilt i Skåne och Östergötland, med att uppföda fasaner och låta dem vistas och häcka i det fria.[7]
Både dess vetenskapliga namn Phasianus och trivialnamnet "fasan" härstammar från det grekiska ordet Φασιανός ("phasianos"), vilket betyder "(fågel) från Phasis" [8]. Phasis är det antika namnet på den georgiska floden som idag heter Rioni och den antika staden Phasis som ligger nära Poti. Såväl staden som floden ligger i det antika kungadömet Kolchis (latin Colchis), vilket gett upphov till artepitetet colchicus: "från Kolchis". Enligt legenden fördes fasanen från detta land till Grekland av argonauterna.[9]
Fasanen är ett uppskattat jaktvilt och jagas främst med stötande och stående fågelhundar. Även vid klappjakter är fasan ett vanligt byte. Fasanens kött anses vanligen välsmakande och är en av anledningarna till jakt.[10] Jakttiden i Sverige är 1 oktober - 31 januari (gäller hela landet)[11] och i Finland 1 september - 28(29) februari (hela landet).[12]
Wikimedia Commons har media som rör Fasan.
Wiktionary har ett uppslag om fasan.Fasan (Phasianus colchicus) är en hönsfågel som ursprungligen bara fanns i södra Asien, men som introducerats till många platser runt om i världen, däribland Europa, där den på många håll har förvildats.
Fazan Phasianus colchicus (fazan szlachetny, fazan łowny, fazan kolchijski) – strzedńi, nojczyńśći uośadły (choć samce můgům koczować) ptok ze familije kurowatych, zamjyszkujůncy delta Wołgi, Kaukaz a Zakauaźe a pas uod Iranu po Mandżuryjo a půłnocno tajla Půłwyspu Indochińskigo. Wprowadzůny we cołkij Ojropje (na połedńu już we starożytnośći), Ameryce Půłnocnyj, Japůńiji, na Hawajach a we Nowyj Zelandyji.
Bayağı sülün (Phasianus colchicus), sülüngiller (Phasianidae) familyasından bir kuş türü.
Vücut kuş tüyü, yeşil, mor ve beyaz işaretlerle parlak altın ve kahverengi çizgilidir. Dişi, kesinlikle gösterişli değildir, her yeri daha soluk benekli kahverengi bir kuş tüyüyle kaplıdır ve 20 cm civarı bir kuyrukla 53-63 santimetre uzunlukta ölçülür. Yavru kuşların, daha kısa bir kuyrukla dişi gibi görünüşü vardır.
Japon sülünü (Phasianus versicolor), bayağı sülüne çok benzerdir ama erkeklerin, koyu yeşilimsi kuş tüyü vardır ve dişiler daha koyu renktir.
Yaklaşık 30 alt türü ve 5 grubu vardır.
Kuşlar, ormanlık bölge, çiftlik arazileri, çalılık ve sulak arazilerde bulunur. Doğal habitatında bayağı sülün, otlakta dağınık ağaçlarla yakın suda yaşar.
BirdLife International (2004). Phasianus colchicus. Tehlike altında olan türlerin 2006 IUCN Kırmızı Listesisi. IUCN 2006. 09 Mayıs 2006 tarihinde alınmıştır.
Tavuksular ile ilgili bu madde bir taslaktır. Madde içeriğini geliştirerek Vikipedi'ye katkıda bulunabilirsiniz. Bayağı sülün (Phasianus colchicus), sülüngiller (Phasianidae) familyasından bir kuş türü.
Птах має довжину тулуба до 85 см, вагу до 2 кг, довгий клиноподібний хвіст з 18 пір'їв. Має гачкуватий дзьоб. Пір'я на тілі у самців фазанів яскраве та красиве різного кольору — золотавого, темно-зеленого, помаранчевого, фіолетового. По краям голови тріпотять пучки подовжених пір'їв, які утворюють щось на зразок ріжків. Хвіст має жовто-бурий колір з мідно-фіолетовим відливом. Самець набагато більший за самицю. Самиці фазану дуже бліді, мають тіло буро-жовтого кольору з фіолетово-рожевим відливом.
Фазан звичайний — дуже обережний та боязкий птах. За першої нагоди намагається втекти. Дуже гарно бігає та стрибає. Вважається одним з найкращих стрибунів із куроподібних. У той же час фазан не дуже добре літає. Може пролетіти 70-150 м, але швидко виснажується. Тому намагається не часто літати.
Сплять вони на деревах або в густій рослинності на землі.
Слід фазана, перекошений — палець II явно коротший, ніж палець IV. Палець I дуже зменшений, тож іноді його не помітно на стежці. Загальна довжина сліду, зазвичай 65-75 мм, ширина 60-65 мм.
Фазан звичайний це південний птах. Мешкає у Передній та Центральній Азії до Китаю, Корейського півострова та Японських островів. На північ розповсюджений до дельти річки Волга, мешкає в Грузії, Азербайджані, Вірменії, на північному Кавказі. Фазани звичайні водяться у Середній Азії, Казахстані. Ще на початку XX ст. фазан був дуже широко розповсюджений на цих територіях. так, у 30-х роках у Середній Азії на 1 км² було 150 птахів. В одному лише Таджикистані водилося близько 1,5 млн фазанів звичайних. Проте внаслідок діяльності людини — браконьєрства, випалювання трави та очерету — чисельність фазану суттєво зменшилася.
Фазана успішно розводять також у Європі та Північній Америці. Для цього існують відповідні програми з акліматизації цього птаха.
На території України поширений у південних та південно-східних районах, а також на Закарпатській рівнині і у Волинський області.
Цікаво, що на Донбасі, наприклад Краматорську, фазани живуть прямо на територіях заводів.
Фазан звичайний живе здебільшого біля води та в чагарниках, полюбляє заплавні ліси. Харчується здебільшого рослинною їжею, а також комахами, молодими мишами, ящірками, змійками. Більшу частину свого життя проводить на землі. Головні вороги: лисиці, сови, яструби, вовки.
Токування починається з березня. Самці займають гніздові угіддя. Після цього ходять по ним з криками «гу-гу-гу», «кох-кох», «ке-ке». Довжина прогулянок самця становить 400—500 м з перервою на харчування на 30-40 хвилин.
Ток триває до 4 місяців й закінчується на початку червня. Будується гніздо, яке має вигляд невеликого поглиблення у ґрунті, облаштовується гілочками, рослинами. пір'ям. У 1 кладці буває від 7 до 18 яєць, частіше за все — 8-14 яєць. Яйця мають оливково-бурий колір із зеленуватим відтінком. Розмір їх становить — 42х46х33-37 мм. Як правило відкладають яйця у квітні-травні. Самка висиджує яйця 21-23 (максимально 27) днів. За цей час вона втрачає до 40 % своєї ваги.
Пташенята з'являються із густим пухом, швидко починають бігати та самостійно харчуватися. Незабаром вони вже можуть злітати на 30 см. Через 4-5 місяців вони досягають розмірів дорослих фазанів. Наприкінці липня-на початку серпня пташенята об'єднуються у зграї до 50 голів. Їх водить самка фазана.
Восени фазани починають збиватися у зграї. Самці окремо — до 100 голів, самки окремо — до 10 голів.
Фазан звичайний є цінним мисливсько-промисловим птахом, що має дуже смачне м'ясо. В багатьох країнах є улюбленим об'єктом полювання. До того ж його досить часто розводять у спеціалізованих господарствах.
Trĩ đỏ hay tên đầy đủ Trĩ đỏ thông thường, tên khoa học Phasianus colchicus, là loài chim thuộc Họ Trĩ (Phasianidae) nằm trong Sách đỏ Việt Nam. Chúng sống ở khu vực miền bắc Việt Nam và đông nam Trung Quốc. Phân loài (phụ loài) sinh sống ở Việt Nam là trĩ đỏ khoang cổ.
Trĩ đỏ có đuôi dài và nhỏ, bộ lông có nhiều màu sắc đẹp; trĩ đực trưởng thành có đầu, họng và trước cổ xanh lục, các phần còn lại có màu nâu đỏ và nâu vàng với các chấm đen, phần dưới cơ thể, đặc biệt là phần ngực có màu tối hơn; trĩ cái trưởng thành lông có vằn, màu nâu điểm các chấm đen, mắt nâu đo, da trần ở mặt đỏ tươi, mỏ và chân màu ngà. Đây là loài chim có tên trong sách đỏ, thuộc loài động vật quý hiếm cần được bảo vệ.
Chim trĩ thường sống ở vùng đồi núi thấp, có độ cao lên tới 800m, nơi có nhiều cây cỏ, bụi rậm và rừng thông. Ở Việt Nam, trĩ phân bố tại Bắc Cạn, Cao Bằng, Lạng Sơn, Lào Cai, Quảng Ninh, Yên Bái... Ở Lâm Đồng, loài chim trĩ này xuất hiện trong những cánh rừng ở BiDoup Núi Bà, trước đây còn thấy xuất hiện ở vùng đồi núi thấp huyện Đức Trọng - Lâm Đồng. Trên thế giới, người ta từng tìm thấy trĩ ở vùng Đông Nam Trung Quốc.
.jpg)
Trĩ đỏ hay tên đầy đủ Trĩ đỏ thông thường, tên khoa học Phasianus colchicus, là loài chim thuộc Họ Trĩ (Phasianidae) nằm trong Sách đỏ Việt Nam. Chúng sống ở khu vực miền bắc Việt Nam và đông nam Trung Quốc. Phân loài (phụ loài) sinh sống ở Việt Nam là trĩ đỏ khoang cổ.
Длина тела до 85 см, вес до 1,7—2,0 кг. Самцы крупнее самок.
На голове обыкновенного фазана, в отличие от остальных родов фазанов, остаётся неоперённым лишь кольцо вокруг глаз. Очень длинный, клинообразный хвост — из 18 суживающихся к концу перьев. Вершину коротких, округлённых крыльев образуют четвёртое и пятое маховые перья. Самцы со шпорами на ногах и с блестящим оперением.
Самцы окрашены ярко, окраска довольно изменчива. У северных форм (подвидов) голова и шея самца золотисто-зелёного цвета с чёрно-фиолетовым отливом внизу. Золотисто-оранжевые с чёрными каймами перья спины постепенно переходят в медно-красные, отливающие фиолетовым цветом перья надхвостья. Перья хвоста жёлто-бурые с медно-фиолетовыми краями. Голое кольцо вокруг глаз красное. Самка — тускло-коричневая, серо-песочная, с чёрно-бурыми пятнами и чёрточками.
Обыкновенный фазан распространён от Турции до Приморского края и Корейского полуострова, включая Предкавказье и дельту Волги, Среднюю и Центральную Азию (Афганистан, Монголию) и бо́льшую часть Китая, и на юго-востоке до северного Вьетнама.
Номинативный подвид Phasianus colchicus colchicus («семиреченский фазан») живёт на Кавказе, местами в большом количестве, акклиматизированный и полуодомашненный во всей Западной и Южной Европе. Его родиной считаются поросшие лесом и камышом речные долины Северного Кавказа и Закавказья.
Кроме номинативного подвида, на территории бывшего СССР встречаются другие подвиды, например, Phasianus colchicus persicus (y юго-восточного побережья Каспийского моря), Phasianus colchicus principalis (в Арало-Каспийской низменности), Phasianus colchicus chrysomelas (там же) и другие.
Северокавказский фазан (Phasianus colchicus septentrionalis) занесен в «Перечень объектов животного мира, нуждающихся в особом внимании к их состоянию в природной среде»[4].
Обыкновенный фазан живёт в лесах с подлеском, или в зарослях кустарника. Держится преимущественно возле воды, в зарослях по долинам рек и берегам озёр, в густых лесных зарослях, богатых вьющимися и колючими кустарниками и прерывающихся небольшими лесными полянками, или в кустарниках по обочинам полей. Вспугнутый, он редко поднимается на деревья, предпочитая прятаться на земле в траве и в кустах.
Главную его пищу составляют семена, мелкие плоды, ягоды (на Кавказе — облепиха и черноягодник), побеги. Поедает также зёрна, насекомых, моллюсков, червей.
Интересно, что в диком состоянии обыкновенный фазан живёт в моногамии, в полуодомашенном — в полигамии.
Гнёзда строит на земле. Полная кладка, к которой обыкновенный фазан приступает ранней весной, состоит из очень значительного числа (до 20, обыкновенно 8—18) бурых одноцветных яиц. Насиживание длится 22—28 суток. Насиживает и водит птенцов только самка; самцы не принимают участия в выведении птенцов.
Выделяют до 32 подвидов, или географических форм, обыкновенного фазана, различающихся по окраске[5][6][7]:
Ранее отдельные подвиды обыкновенного фазана считались самостоятельными видами, например, выделяли до 12 видов, живущих в одной только Средней и Восточной Азии.
Обыкновенный фазан — ценный охотничий трофей[8] и одомашненная птица, которую разводят в охотничьих, фермерских и подсобных хозяйствах, а также на специальных дичефермах и фазанариях[9].
При этом в неволе и в сельскохозяйственных целях часто используется охотничий фазан — гибридная форма, которая возникла в Европе при участии закавказского, семиреченского и китайского подвидов обыкновенного фазана.
Кроме Азии, интродуцирован человеком в странах Европы, Северной Америки и Австралии (около 50 стран)[10]. Экологические особенности интродуцированных популяций фазанов были изучены в нескольких исследованиях[6][10][11][12].
Обыкновенный фазан — национальная птица Грузии. Из кусочков филе этой птицы первоначально изготовляли грузинское национальное блюдо чахохбили (груз. ხოხობი (хохоби) — фазан). Этот вид также выбран птичьим символом штата Южная Дакота в США и префектуры Иватэ в Японии.
Азербайджан (2000)
Киргизия (1992)
Молдавия (почтовый блок, 1996)
ФРГ (почтово-благотворительная марка, 1965)
То же — Западный Берлин
В работах по классической частной генетике фазанов, в частности, охотничьих, принято считать, что их исходная разновидность несёт в своём генотипе аллели дикого типа. С применением гибридологического анализа выявлены мутации генов окраски оперения, в том числе[9][13]:
Пёстрая и тёмная разновидности были получены в результате селекционно-племенной работы в фазанарии «Холодная гора» в Крыму, а линия охотничьих фазанов с чисто белым оперением — в Северной Ирландии[9][13].
Кариотип: 82 хромосомы (2n)[14][15].
Генетическая структура популяций фазанов в штате Айова была изучена с помощью случайно амплифицируемой полиморфной ДНК (RAPD[en])[16]. Обнаружена генетическая подразделённость близко живущих групп птиц и фрагментированность популяций в целом[17]. Молекулярно-генетические маркеры того же типа были использованы в обследовании популяции Phasianus colchicus pallasi на Дальнем Востоке, в результате чего была выявлена высокая внутрипопуляционная изменчивость[18].
В другом исследовании на фазанах, взятых с двух ферм по их разведению во Франции и Италии, были апробированы 154 микросателлитных маркера курицы и 32 — индейки. Показано, что 25 маркеров курицы и 11 — индейки могут быть успешно амплифицированы на ДНК обыкновенного фазана. При этом восемь маркеров были полиморфны и, следовательно, пригодны для дальнейших популяционно-генетических исследований этого вида[19].
Геном: 0,97—1,27 пг (C-value)[15].
Длина тела до 85 см, вес до 1,7—2,0 кг. Самцы крупнее самок.
На голове обыкновенного фазана, в отличие от остальных родов фазанов, остаётся неоперённым лишь кольцо вокруг глаз. Очень длинный, клинообразный хвост — из 18 суживающихся к концу перьев. Вершину коротких, округлённых крыльев образуют четвёртое и пятое маховые перья. Самцы со шпорами на ногах и с блестящим оперением.
Самцы окрашены ярко, окраска довольно изменчива. У северных форм (подвидов) голова и шея самца золотисто-зелёного цвета с чёрно-фиолетовым отливом внизу. Золотисто-оранжевые с чёрными каймами перья спины постепенно переходят в медно-красные, отливающие фиолетовым цветом перья надхвостья. Перья хвоста жёлто-бурые с медно-фиолетовыми краями. Голое кольцо вокруг глаз красное. Самка — тускло-коричневая, серо-песочная, с чёрно-бурыми пятнами и чёрточками.
雉鸡（学名：Phasianus colchicus）又名环颈雉，俗稱野鸡、華蟲，是雉科雉属的鳥類。
雄性雉鸡的羽毛非常多樣，從幾乎白色到幾乎黑色都有，這是由於馴化及與綠雉雜交，加上放生不同的亞種雜交的結果。例如在歐洲、北美、澳洲的雉鸡族群常是多個亞種的雜交，沒有特定的分類[2]。
雄鳥體長約76-89公分。尾長，黑色有條紋，占體長近50公分。身體羽色通常為棕褐色，有多種變型，頭部深綠色，有小型冠羽和紅色眼斑肉垂。白色頸環有或退化。
雌鳥體長約53-63公分，其中尾部大約20公分。羽色單調，全身為有雜斑的棕褐色至灰色。稚鳥體色和雌鳥一樣，大約孵化後10個禮拜雄鳥才會在頭、胸、背部長出亮麗的羽毛。
雉鸡原產於亞洲，自然分布於自高加索山脈南北麓到中亚、蒙古、西伯利亞、朝鮮半島，中国(除西藏羌塘高原及海南)、越南北部及缅甸东北部的廣大地區。該鳥可以在农田附近的丘陵、山区灌丛、草丛、林缘草地、山麓草场、江湖边苇塘發現。
雖然雉鸡有飛行能力，但牠們比較偏好奔跑。平時的飛行速度只有每時43-61公里，但在被追逐時，可以加速到每時90公里。
雉鸡只在地面覓食，但夜間會飛到樹上棲息。牠們的食性很廣，主食為果實、穀物和種子，有時也會吃昆蟲、蚯蚓、蝸牛等小動物。
雉鸡為一夫多妻制，一尾雄鳥常伴隨著與多尾雌鳥[3]。雉鸡在地面築巢，在4月到6月的繁殖期會在2-3星期內產下約10顆蛋。孵卵期約23-26日。稚鳥會待在雌鳥身邊數個星期；成長迅速，約15個星期變為成鳥。
作為狩獵鳥，被人为引入歐洲、北美洲、夏威夷、智利、澳大利亞和紐西蘭等地。如指名亞種 P. c. colchicus，最晚是由羅馬人引入歐洲。雉鸡在10世紀左右被帶入英國，但在17世紀左右絕跡，1830年左右重新引入。
雉鸡約在1857年引入北美。其中主要是华东亚种 P. c. torquatus。主要分布於北美的草原地區，是南達科他州的州鳥。
環頸雉根據不同分類學家的分類有不同的分法，約分為30個亞種[4]：這是根據雄鳥的羽色分類，雌鳥基本上無法辨識，非常難確認屬於那一個亞種。
一些鳥類學者把綠雉的四個亞種也分入環頸雉。綠雉原產於日本本州、四國及九州，胸、腹部深綠色，沒有白色頸圈。與環頸雉的雜交使得個別個體變得難以辨認。
雉鸡（雄）Phasianus colchicus
雄
雌雉
雌雉
雄雉
雄雉
骨骼系統
Phasianus colchicus
市場上販賣的雉
.jpg)
保全状況評価[1] LEAST CONCERN
分類 界 : 動物界 Animalia 門 : 脊索動物門 Chordata 亜門 : 脊椎動物亜門 Vertebrata 綱 : 鳥綱 Aves 目 : キジ目 Galliformes 科 : キジ科 Phasianidae 属 : キジ属 Phasianus 種 : コウライキジ P. colchicus 学名 Phasianus colchicusコウライキジ（高麗雉、学名：Phasianus colchicus）は、キジ科の鳥類の一種。
コウライキジ（Phasianus colchicus）は30の亜種に分けられている。ユーラシア大陸に広く分布するコウライキジに対して、日本列島には日本固有種のキジ（Phasianus versicolor）が生息する。種小名はカフカース地方の古代王国コルキスに由来する。 キジは雄の翼を除く体色が全体的に緑色であるが、コウライキジは冠羽と体色が翼と同じく褐色であり、多くの亜種には首に白い輪状の模様があるのが特徴である（基準種P. c. colchicusには首輪状の模様はない）。このためコウライキジは俗に「クビワキジ」、キジは「ニホンキジ」と呼ばれ区別されることがある。雌や雛はキジとの識別は困難である。
コウライキジとキジは容易に交雑し、その子孫も生殖能力を持つ。実際に両者の交雑個体が日本で多数確認されている。よって、キジをコウライキジの亜種と見なす分類学説もある。その場合、キジの学名はP. colchicus versicolorとなる。
Phasianus colchicusの自然分布はカスピ海地方から朝鮮半島にかけてであると考えられるが、古くから狩猟鳥として親しまれたために世界各地に人為的に移入されている。例えば基準種P. c. colchicus（英名：common pheasant）は古代ローマ人によってイタリア半島に移入され、そこでの環境に適応した系統がヨーロッパ中に広まっていった。[2] czesc jestem krzysio
概ねキジに近いが、より拓けた環境（草原や耕作地など）を好んで住環境とする。放鳥に拠る定着が試みられた北海道では嘗て庭先にニワトリの餌のおこぼれを食べに来るコウライキジの姿が見られた。
コウライキジの名前の由来は高麗（朝鮮）のキジの意であり、日本には朝鮮半島および中国吉林省中央部および南東部と遼寧省南東部原産のP. colchicus karpowi Buturlin亜種（英名：Korean pheasant）が1924年に名古屋市近郊の津島市に移入され、さらに坂根から1930年に北海道の長万部町と日高郡に移入された。八丈島と三宅島には1965年から1966年にかけて移入されている。[3][4]対馬と瓜島には、すでに中世に朝鮮半島から移入されていたとされる。[5]
北米大陸には1730年からPhasianus colchicusの移入が試みられ、中国山東省から河南省、江蘇省南部から湖北省、湖南省、江西省、福建省から広東省南東部にかけての地域が原産[6]の亜種 P. colchicus torquatus Gmelin 1789（英名：Ring-necked Pheasant）が狩猟用に移入されて帰化した。[7]現在はプレーリー地方に多く分布し、サウスダコタ州の州鳥である。
この項目は、鳥類に関連した書きかけの項目です。この項目を加筆・訂正などしてくださる協力者を求めています（ポータル鳥類 - PJ鳥類）。
꿩(학명: Phasianus colchicus) 또는 산계(山鷄)는 닭목 꿩과 꿩속에 속하는 텃새이다. 수컷은 장끼,[2] 암컷은 까투리,[3] 새끼는 꺼병이라고 한다.[4]
수컷은 몸길이가 80-90센티미터이나, 그 중 꼬리와 깃이 40-50센티미터인 것도 있다. 깃은 금속광택이 있는 녹색이며 머리 양측에는 귀 모양의 깃털이 서 있다. 암컷에 비해 화려하다. 암컷은 몸길이가 55-65센티미터, 꼬리깃은 20-30센티미터로 짧고, 깃털은 황토색 바탕에 고동색 얼룩무늬가 있다. 농경지·초원·작은 나무숲이나 숲 주위에 살며, 곡식 또는 지렁이·곤충 등 작은 동물을 먹고 산다. 번식기에 암컷은 땅에 얕은 구덩이를 만들어 풀을 깔고 알을 낳는다. 4-7월경 한배에 6-20개의 엷은 푸른색 또는 노란색 알을 낳고, 어미가 약 22일간 알을 품는다. 암컷의 깃은 담황갈색으로 보호색의 역할을 한다. 새끼는 부화 뒤 몇 시간이 지나면 걸어 나와 어미와 함께 둥지를 떠난다. 꿩이 날 수 있는 거리는 매우 짧지만, 날 때의 속력은 시속 약 60킬로미터 정도이다.
꿩은 몸집에 작아서 천적들에게 당하기가 쉽다. 꿩을 노리는 천적으로는 주로 여우, 족제비, 담비, 매, 참매, 수리부엉이, 너구리, 삵, 고양이, 개 등이 꿩의 천적이다.
사람들은 스포츠로 꿩 사냥을 즐기며, 식용으로도 이용한다. 또한 장끼의 깃털이 매력적이어서 박제를 하기도 한다.
한국에 서식하고 있는 꿩은 한반도 특산종인 한국꿩(Phasianus colchicus karpowi)과 만주지역 특산종인 북꿩(만주꿩, Phasianus colchicus pallasi), 중국에서 들어온 거문도꿩이 있는데 한국꿩은 한반도 전역(함경도제외)에 서식 하며, 북꿩은 함경도를 포함한 북부 고산지역과 만주지역에 서식한다. 일본에 있는 종은 Phasianus versicolor라는 학명의 일본꿩으로 한국에 있는 꿩과 종이 다르나, 양쪽 혼혈꿩도 있다. 한국에서 들여온 꿩은 コウライキジ(고려 꿩)이라고 하며 대마도에는 중세, 나머지 지역에는 현대에 들어왔다.
거문도꿩은 중국 상하이에서 들어온 종으로 거문도에서만 서식한다. 거문도꿩은 1885년 거문도를 점령한 영국군이 상하이에서 구입해온 17마리의 꿩을 풀어 놓은 것이 계기이며 이후 자연 번식으로 개체가 많이 늘어 났다고 한다. 거문도 꿩에 대해서는 이견이 없는 것은 아니지만 중국꿩(Phasianus colchicus torquatus) 또는 중국에 서식하고 있는 타 아종의 꿩일 가능성이 있으나, 연구가 필요하다.
거문도 주민들도 "1885년 거문도를 점령한 영국군이 꿩을 섬에 처음 번식시켰는데 이 꿩은 뭍의 꿩과 달리 깃털 색깔도 곱고 크기도 작아 무척 예뻤다."라며 이 꿩에 대해 잘 알고 있었다. 현재는 도둑고양이의 증가로 멸종 위기를 맞고 있어 보호가 시급하다.[5]
한국에서는 판소리 《장끼전》에 나올 정도로 친숙한 동물이다. 평양의 전통요리 가운데 꿩만둣국이 있는데, 이것은 속을 꿩고기로 채운 만두로 만든 국이다. 하지만 꿩고기는 흔한 게 아니어서 닭고기를 넣기도 했는데 여기서 ‘꿩대신 닭’이란 속담이 나왔다.[6]
- 푸른 꽁지 수놓은 가슴 장끼와 까투리
- 밭이랑에 흐트러진 낟알, 의심스런 붉은 콩
- 한 번 쪼다 덫에 걸려 푸드덕거리네
- 추운 산 바싹 마른 가지에 눈 덮인 때에
- 靑楸繡臆雉雄雌
- 留畝蓬科赤豆疑
- 一啄中機紛幷落
- 寒山枯樹雪殘時
— 송만재, 《관우희》 중
- 눈 쌓인 온 산에 새조차 날지 않는데
- 꿩들이 어지러이 내려앉아 셀 수도 없네
- 아녀자의 간곡한 부탁 저버리고
- 구복이 구구해 덫을 건드렸구나
- 雪積千山鳥不飛
- 華蟲亂落計全非
- 抛他兒女丁寧囑
- 口腹區區觸駭機
— 이유원, 《관극팔령》 중
다음의 지자체는 각각 꿩을 '시의 새'(市鳥)로 삼고 있다.
.png){kind=small}
_Jugendmarke_1965_15_Pf.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
