Kniptorren (Elateridae) zijn een familie van kevers.
Er zijn meerdere geslachten en soorten, die uiteenlopende afmetingen en kleuren hebben. Het lichaam is vaak langwerpig tot ovaal en versmalt geleidelijk achterwaarts. De lichaamslengte varieert van 0,2 tot 7 cm. In Nederland ligt de lengte om en nabij de centimeter. De antennes zijn vaak ongeveer de helft van de lichaamslengte en kunnen net zoals de pootjes in een groef op de buik worden teruggetrokken bij gevaar. Kniptorren kunnen ook vliegen, maar niet vanuit stand. Ze klimmen eerst op een tak of halm voordat de vleugels uitgevouwen worden.
De larve van de kniptor heet ritnaald en kan grote schade aan gewassen toebrengen.
De kever eet wortels en knollen van planten, maar ook bloemen, nectar en bladeren. Het volwassen insect is echter niet zo vraatzuchtig als zijn beruchte larve.
De naam dankt deze kever aan het vermogen om liggend op de rug omhoog te springen met een knapje of tikje. Bij het neerkomen zal hij soms op de buik landen. Het is ook een techniek die gebruikt wordt als de kever wordt beet gepakt, zodat de aanvaller schrikt en het dier zal laten vallen.
Bij het springen maakt de kever gebruik van de randen tussen borststuk en achterlijf. Deze randen bestaan uit vele kleine tandjes en karteltjes die niet met het blote oog te zien zijn. Het achterlijf heeft een uitsparing aan de buikzijde en vanaf het borststuk ontspruit een uitstekende pin die hierin past. (Zie de grote versie van de detailfoto van de muisgrijze kniptor, hieronder.) Het raakvlak kan op spanning gebracht worden door spieren en bij genoeg spanning knikt het lijf en wordt het omhoog geworpen. Dit wordt net zo lang herhaald tot de kever op de buik ligt, en gaat gepaard met een 'klik'-geluid, vergelijkbaar met twee knippende vingers.
Deze familie komt wereldwijd voor op en om planten, rottend hout en in de grond.
Er zijn kleinere en grotere soorten, de meeste zijn bruin tot grijs, maar ook rode kniptorren komen voor. De bekendste soorten zijn:
De bloedrode kniptor is eenvoudig te herkennen
De roodaarskniptor (Athous haemorrhoidalis) is zeer algemeen in tuinen
Muisgrijze kniptor; detail borststuk
