سكران (سَكَران، سِكْران)

Hyoscyamus aureus, ye una especie de planta yerbácea pertebneciente a la familia de les solanacees. Ye orixinal de la cuenca del mar Mediterraneu y tien les mesmes carauterístiques y propiedaes qu'el Beleñu negru y estrémase en tener les flores de color doráu.

Nel so hábitat

Propiedaes

• Ye una planta venenosa que tien munchos alcaloides como principiu activu, principalmente Hiosciamina
• A dosis elevaes convertir en narcóticu
• Usáu en homeopatía como calmante
• En pueblos primitivos utilizábase como afrodisiacu, siendo'l principal componente de los "filtros d'amor"
• Utilizáu so control médicu pa tratar los "delírium tremens", epilepsia, velea, terrores, bronquitis asmática, etc.^[1]

Taxonomía

Hyoscyamus aureus describióse por Linneo y espublizóse en Species Plantarum 1: 180, nel añu 1753.^[2][3]

Ver tamién

• Terminoloxía descriptiva de les plantes
• Cronoloxía de la botánica
• Historia de la Botánica
• Carauterístiques de les solanacees

Referencies

Bibliografía

1. DESFONTAINES R. L. (1798). Flora Atlantica, sive Historia Plantarum, quae in Atlante, Agru tunetano et algeriensi crescunt. [vol. 1] Paris. Vol. I, p. 1-444 [p.189]
2. Fl. Egypt (Boulos) 3: 52 (2002).

Enllaces esternos

• Wikimedia Commons acueye conteníu multimedia sobre Hyoscyamus aureus.
• Hyoscyamus aureus en CJB

Qızılı batbat (lat. Hyoscyamus aureus)^[1] - batbat cinsinə aid bitki növü.^[2]

Mənbə

1. ↑ Nurəddin Əliyev. Azərbaycanın dərman bitkiləri və fitoterapiya. Bakı, Elm, 1998.
2. ↑ Elşad Qurbanov. Ali bitkilərin sistematikası, Bakı, 2009.

Hyoscyamus aureus, el beleño dorado, es una especie de planta herbácea del género Hyoscyamus de la familia Solanaceae.

En su hábitat

• Como todas las especies del género Hyoscyamus, es una planta venenosa que, aunque tenga ciertos usos farmacéutico/medicinales benéficos, para diversas dolencias y en dosis, usualmente homeopáticas, bien definidas, debe manejarse con suma precaución, ya que, entre otros aspectos, la cantidad de principios activos peligrosos para una especie o, incluso, un individuo en particular puede variar de manera importante e imprevisible según las condiciones edáficas y climáticas del lugar de recolección.

Descripción

Tiene las mismas características y propiedades que el Beleño negro y se diferencia en tener las flores de color dorado.^[1]​

Distribución geográfica y hábitat

Es original de la cuenca del mar Mediterráneo.

Composición, propiedades y usos

• Es una planta venenosa que tiene muchos alcaloides como principio activo, principalmente Hiosciamina
• A dosis elevadas se convierte en narcótico
• Usado en homeopatía como calmante
• En pueblos primitivos se utilizaba como afrodisíaco, siendo el principal componente de los "filtros de amor"
• Utilizado bajo control médico para tratar los "delírium tremens", epilepsia, insomnio, terrores, bronquitis asmática, etc.^[2]​

Taxonomía

Hyoscyamus aureus fue descrito por Linneo y publicado en Species Plantarum, vol. 1, p. 180[1], 1753.^[3]​

Etimología

• Hyoscyamus: del latín hýoscýǎmus, -i, prestado del griego ύοσχύαμoς, evocado en Plinio el Viejo en su Naturalis Historia (25, XVII) y ya empleado por los Griegos para nombrar diversas especies del género. El vocablo está construido por las palabras griegas ύοσ, cerdo, jabalí, y χύαμoς, haba, o sea 'Haba de cerdo'^[4]​^[5]​^[6]​y se trataría de una alusión a un episodio de la Odisea en el cual, simplificándolo, Circe, la maga, transforma los compañeros de Ulises en gorrinos haciéndoles beber una poción a base de beleño; Ulises se salva, pues estaba inmunizado por el moly que Hermés le entregó a tiempo, pero sus acompañantes fueron presa de alucinación teriomórfica, provocada por la ingesta de la bebida, alucinación donde se metaforizan, no solo físicamente en cerditos, pero también adoptan sus comportamientos y «Circe les echó de comer bellotas, fabucos y el fruto del cornejo, todo lo que comen los cerdos que se acuestan en el suelo».^[7]​
• aureus: prestado del latín aurěus, -a, -um, de oro, dorado, en alusión al color de la corola.

Referencias

Lulek złoty (Hyoscyamus aureus L.) – gatunek roślin z rodziny psiankowatych. Rośnie dziko w Egipcie i niektórych rejonach Azji Zachodniej (Cypr, półwysep Synaj, Irak, Izrael, Jordania, Liban, Syria, Turcja). W Europie występuje tylko na Krecie i Rodos, jako gatunek zawleczony^[3][4]. Jak i inne rośliny swego rodzaju – gatunek bardzo trujący^[5].

Kwiaty lulka złotego

Morfologia

Pokrój

Bardzo lepka, gruczołowato owłosiona roślina dwuletnia lub bylina^[5]. Pędy osiągają długość do 50 cm^[6]. Są rozpostarte lub zwisają, są cienkie i łamliwe^[5].

Liście

Gęsto ustawione, ogonkowe, o blaszce szerokiej, w zarysie jajowatej lub okrągłej, zatokowo-wrębnej, o nasadzie sercowatej i brzegu ząbkowanym, gruczołowato owłosionej^[6][5].

Kwiaty

Liczne, zebrane w luźne grona. Każdy kwiat wsparty jest podobną do liści przysadką. Zrosłodziałkowy kielich jest lejkowaty, wydłuża się podczas owocowania osiągając wówczas do 3 cm długości, zakończony jest trójkątnymi ząbkami. Korona dwuwargowa, złocistożółta, z purpurową gardzielą i rurką. Osiąga długość do 4,5 cm. Pręcików jest 5, są dłuższe od rurki korony i z niej wystają. Słupek z górną zalążnią^[5].

Owoce

Torebki o długości 13 mm, otwierające się wieczkiem. Nasiona wydłużone, drobno brodawkowane^[6].

Biologia i ekologia

Chamefit. Rośnie głównie w miejscach skalistych, w szczelinach starych murów^[5], ale także jako chwast na polach, które sąsiadują z pustynią^[7]. Występuje na terenach nisko położonych, do niższych położeń górskich. Kwitnie od lutego do lipca^[5].

Roślina trująca, jak wszystkie gatunki lulków zawiera hioscyjaminę^[6].

Znaczenie

• Opisany został już przez żydowskiego historyka Józefa Flawiusza^[6].
• Pliniusz Starszy pisał, że wszystkie gatunki lulków mogą spowodować szaleństwo i zawroty głowy^[6].
• Roślina lecznicza. Egipcjanie wędzonym zielem leczyli problemy stomatologiczne, w starożytności używany był jako środek uspokajający^[6]. W średniowieczu lulek był najczęściej używanym środkiem znieczulającym podczas zabiegów operacyjnych^[6].
• M. Zohary, badacz roślin biblijnych zauważył, że występujące w Księdze Jozuego (15,11) hebrajskie słowo שיכרון זהוב oznacza roślinę lulek, ale także jest to nazwa miejscowości Szikron, przez którą dawniej biegła granica ziem należących do plemienia Judy^[7]. Wśród 5 gatunków lulków występujących w Palestynie najbardziej pospolity jest lulek złoty, rośnie on m.in. w szczelinach Ściany Płaczu^[7].
• Prawdopodobnie sokiem z lulka otruto króla Hamleta w dramacie Hamlet Szekspira^[6].

Przypisy

Hyoscyamus aureus là loài thực vật có hoa trong họ Cà. Loài này được L. mô tả khoa học đầu tiên năm 1753.^[1]

Chú thích

Liên kết ngoài

• Phương tiện liên quan tới Hyoscyamus aureus tại Wikimedia Commons
• Dữ liệu liên quan tới Hyoscyamus aureus tại Wikispecies
• Vườn thực vật hoàng gia Kew; Đại học Harvard; Australian Plant Name Index (biên tập). “Hyoscyamus aureus”. International Plant Names Index. Truy cập ngày 14 tháng 6 năm 2013.

Bài viết liên quan đến phân họ thực vật Solanoideae này vẫn còn sơ khai. Bạn có thể giúp Wikipedia bằng cách mở rộng nội dung để bài được hoàn chỉnh hơn.

• x
• t
• s