عشار عملاق

Calotropis gigantea, llamada comúnmente Algodón de seda,^[1] ye una especie del xéneru Calotropis nativa de Malasia, Filipines, Sri Lanka, Tailandia, India y China, n'América alcuéntrase en Venezuela.^[2]

Inflorescencia.

Hojs

Descripción

Ye un gran parrotal que puede algamar los 4 metros d'altor con tarmos llechientos. Les fueyes, de color verde claro, son de forma ovalada. Les flores, de color blancu o lila y aspeutu ceroso, surden arrexuntaes formando recímanos. Caúna consta de cinco pétalos apuntiaos y una pequeña y elegante "corona" que s'alza dende'l centru, d'onde surden los estames. El frutu ye un folículo que cuando ta secu dexa la dispersión de granes pol vientu. Esta planta acueye a una gran variedá d'inseutos y camparines.

Usos

En Tailandia les flores utilizar pa diversos arreglos florales por cuenta de la so enllargada duración. Na India tamién ye común nos arreglos florales de los templos.

Propiedaes melecinales

Utilízase la corteza del raigañu y les flores.^[1] La corteza del raigañu ye tónica, sudorífica, antiespasmádica y expectorante, en dosis altes ye un emético. Les flores úsense como dixestivu, estomacal y tónicu. El zusmiu llechiento de los tarmos ye venenoso.

Taxonomía

Calotropis gigantea describióse por (L.) W.T.Aiton y espublizóse en Hortus Kewensis; or, a Catalogue of the Plants Cultivated in the Royal Botanic Garden at Kew. London (2nd ed.) 2: 78. 1811[1811].^[2]

Etimoloxía

Calotropis: nome xenéricu que remanez del griegu kalos, "bellu", y tropis

gigantea: epítetu llatín que significa "xigante, enorme".

Sinonimia:

• Calotropis gigantiea (L.) R. Br. ex Schult.
• Asclepias gigantea L.
• Madorius giganteus (L.) Kuntze
• Periploca cochinchinensis Lour.
• Streptocaulon cochinchinense (Lour.) G.Don^[3]

Ver tamién

• Terminoloxía descriptiva de les plantes
• Cronoloxía de la botánica
• Historia de la Botánica
• Carauterístiques de les clusiacees

Referencies

Bibliografía

1. Flora of China Editorial Committee. 1995. Flora of China (Gentianaceae through Boraginaceae). 16: 1–479. In C. Y. Wu, P. H. Raven & D. Y. Hong (eds.) Fl. China. Science Press & Missouri Botanical Garden Press, Beijing & St. Louis.
2. Hokche, O., P. Y. Berry & O. Huber. (eds.) 2008. Nuevu Cat. Fl. Vasc. Venezuela 1–860. Fundación Instituto Botánicu de Venezuela, Caracas.
3. Leger, P. V. 1913. Recherches sur la structure anatomique du tégument séminal des Apocynacées et des Asclépiadacées. 1–76.
4. Nasir, Y. & S. I. Ali (eds). 1980-2005. Fl. Pakistan Univ. of Karachi, Karachi.

Enllaces esternos

• Wikimedia Commons tien conteníu multimedia tocante a Calotropis gigantea.

• PIER - Calotropis gigantea
• Flowers of India - Crown flower
• Purdue University: Center for New Crops & Plant Products - Crown flower

Die Kronenblume (Calotropis gigantea), auch Madar-Strauch genannt, ist eine Pflanzenart in der Unterfamilie der Seidenpflanzengewächse (Asclepiadoideae) innerhalb der Familie der Hundsgiftgewächse (Apocynaceae).

Vorkommen

Calotropis gigantea ist ursprünglich in Afrika und Südostasien beheimatet. Heutzutage ist die Kronenblume in vielen Ländern der Welt verwildert z. B. in Südamerika oder in der Karibik. Vor allem ist die Kronenblume in Brachland zu finden so z. B. auf ehemaligen Zuckerrohrfeldern im karibisch-südamerikanischen Raum.

Beschreibung

Bei Calotropis gigantea handelt es sich um einen Strauch oder kleinen Baum, der Wuchshöhen von über drei Meter erreichen kann. Die kreuzgegenständigen, ungestielten oder kurz gestielten Laubblätter sind einfach, filzig behaart, silbrig-grün, 9 bis 15,8 cm lang und 4,5 bis 9,5 cm breit.

Die Blüten stehen in kompliziert aufgebauten Blütenständen zusammen. Die zwittrigen Blüten sind radiärsymmetrisch und fünfzählig. Die fünf freien Kelchblätter sind 3 bis 7 mm lang. Die fünf an ihre Basis verwachsenen Kronblätter sind 15 bis 17 mm lang. Es ist nur ein Kreis mit fünf Staubblättern vorhanden. Die Staubfäden sind untereinander zu einer Röhre, mit dem Stempel und mit den Kronblättern verwachsen. Die fleischige Nebenkrone weist eine Länge von 11 bis 12 mm und einen Durchmesser von 6 bis 6,5 mm auf (darin unterscheidet sich diese Art von Calotropis procera bei der sie kürzer ist). Zwei Fruchtblätter sind zu einem oberständigen Fruchtknoten verwachsen. Die zwei Griffel sind an ihren Spitzen verwachsen.

Es werden blassgrüne, weichschalige Balgfrüchte gebildet, die eine Länge von 70 bis 100 mm und einen Durchmesser von bis zu 40 mm aufweisen. Sie entlassen bei Reife viele behaarte Samen, die durch den Wind verbreitet werden.

Die Chromosomenzahl beträgt 2n = 22.^[1]

Nutzung

Uscharin, einer der Wirkstoffe der Kronenblume.^[2]

Calotropis gigantea wurde in der Volksmedizin vielfältig genutzt, beispielsweise zum Stoppen von Blutungen, für leichtere Geburten, und zum Schwangerschaftsabbruch.^[3] Der klebrige Milchsaft wirkt insektizid^[4] und durch seinen hohen Gehalt an Herzglykosiden toxisch^[2], jedoch wirken verschiedene Inhaltsstoffe antiasthmatisch^[4], sedativ und entzündungshemmend^[3], gerinnungsfördernd^[3], anti-diabetisch^[5] und hemmen das Wachstum einiger Tumorzellen^[6]. Einige der wichtigsten Inhaltsstoffe sind Uscharin und epi-Uscharin.^[2] Weitere Bestandteile sind Cardenolide^[6], Pregnanone^[7], verschiedene Triterpene^[8], und nichtproteinogene Aminosäuren, wie Giganticin^[4].

Die Blätter wurden dem Damaszener Stahl zugesetzt. Die Bastfasern der Pflanze werden für Seile, Fischernetze oder Papier verwendet. Die Samenfasern werden als Akon^[9] z. B. als Rettungswestenfüllungen eingesetzt und sind für textile Anwendungen geeignet.

Literatur

• B. Richardson: Beschreibung in der Western Australian Flora. (engl.)
• Bingtao Li, Michael G. Gilbert & W. Douglas Stevens: Asclepiadaceae in der Flora of China, Volume 16, Seite 203: Calotropis gigantea - Online. (engl.)

Einzelnachweise

1. ↑ Calotropis gigantea bei Tropicos.org. In: IPCN Chromosome Reports. Missouri Botanical Garden, St. Louis.
2. ↑ ^{a b c} S. Parhira, G. Y. Zhu, R. W. Jiang, L. Liu, L. P. Bai, Z. H. Jiang: 2'-Epi-uscharin from the latex of Calotropis gigantea with HIF-1 inhibitory activity. In: Scientific reports. Band 4, 2014, S. 4748, doi:10.1038/srep04748, PMID 24756103.
3. ↑ ^{a b c} R. Rajesh, C. D. Raghavendra Gowda, A. Nataraju, B. L. Dhananjaya, K. Kemparaju, B. S. Vishwanath: Procoagulant activity of Calotropis gigantea latex associated with fibrin(ogen)olytic activity. In: Toxicon : official journal of the International Society on Toxinology. Band 46, Nummer 1, Juli 2005, S. 84–92, doi:10.1016/j.toxicon.2005.03.012, PMID 15922393.
4. ↑ ^{a b c} K. Pari, P. J. Rao, C. Devakumar, J. N. Rastogi: A Novel Insect Antifeedant Nonprotein Amino Acid from Calotropis gigantea In: Journal of natural products. Band 61, Nummer 1, Januar 1998, S. 102–104, doi:10.1021/np970255z, PMID 9548837.
5. ↑ N. R. Rathod, H. R. Chitme, R. Irchhaiya, R. Chandra: Hypoglycemic Effect of Calotropis gigantea Linn. Leaves and Flowers in Streptozotocin-Induced Diabetic Rats. In: Oman medical journal. Band 26, Nummer 2, März 2011, S. 104–108, doi:10.5001/omj.2011.26, PMID 22043394, PMC 3191672 (freier Volltext).
6. ↑ ^{a b} T. Lhinhatrakool, S. Sutthivaiyakit: 19-Nor- and 18,20-epoxy-cardenolides from the leaves of Calotropis gigantea. In: Journal of natural products. Band 69, Nummer 8, August 2006, S. 1249–1251, doi:10.1021/np060249f, PMID 16933890.
7. ↑ Z. N. Wang, M. Y. Wang, W. L. Mei, Z. Han, H. F. Dai: A new cytotoxic pregnanone from Calotropis gigantea. In: Molecules. Band 13, Nummer 12, 2008, S. 3033–3039, doi:10.3390/molecules13123033, PMID 19052526.
8. ↑ S. Thakur, P. Das, T. Itoh, K. Imai, T. Matsumoto: Latex extractables of Calotropis gigantea. In: Phytochemistry Band 23, 1984, S. 2085–2087.
9. ↑ Eintrag zu Akon. In: Römpp Online. Georg Thieme Verlag, abgerufen am 29. August 2013.

Badori (Calotropis gigantea) nyaéta tangkal anu asalna ti kulawarga Apocynaceae.^[1] Badori loba kapanggih hirup ngarungkun di daérah anu usum halodona panjang, saperti tegalan garing, lamping gunung, jeung basisir laut.^[2] Jangkungna 0.5–3 mm, tangkalna buleud, kandel, dahan anu ngorana baruluan kandel jeung bodas.^[2]

Dauna hiji, lonyod kawas endog, panjang 8-30 cm, rubakna 4–15 cm, kelirna héjo ngora, cupatna pondok, bijil tina dahan pasanghareup-sanghareup.^[2] Bisa dipelak ku jalan di tancebkeun dahanna atawa di bungbun sikina.^[3]

Disabaraha daérah badori sok disebut ogé:

• Sumatera: rubik, biduri, lembega, rembega, rumbigo.^[2]
• Jawa : babakoan, badori, biduri, widuri, saduri, sidoguri, bidhuri, burigha.^[2]
• Bali: Manori, maduri.^[2]
• Nusa Tenggara: muduri, rembiga, kore, krokoh, kolonsusu, modo kapuk, modo kampuk.^[2]
• Sulawesi: rambega.^[2]

Mangpaat

Badori mibanda kandungan kimia dina daun badori kayaning: saponin, flavonoid, polifeol, glukosida kalotropin, damar saeutik, alban, jeung fluavil.^[3] Kulit akarna pait, astringen, jeung ekspektoran.^[3] Mangpaatna:

• Kulit akarna dimangpaatkeun pikeun ngubaran: galingging, bunghak, carangkeul suku, dipacok oray, borok, jeung panyakit kulit sejen.^[2]
• Dauna dimangpaatkeun pikeun ngubaran: hapur, arateul ku lantaran cacar (varicella), campak (measles), galingging, jeung batuk.^[2]
• Kembangna dimangpaatkeun pikeun ngubaran: gangguan padaharan, salesma, batuk, kiih nanah, jeung sajabana.^[2]
• Geutah dimangpaatkeun pikeun: bisul, eksim, raheut, nyeuri huntu, jeung sajabana.^[2]

• Kembang.

• Daun jeung kembang.

• Kembang.

• Kembang jeung buah.

• Kembang.

Dicutat tina

Ang Kapal-kapal Baging o Calotropis gigantea ay isang espesyeng halaman na katutubo sa Cambodia, Indonesia, Malaysia, Pilipinas, Thailand, Sri Lanka, India, China, Pakistan, Nepal, at tropikal na bansa sa Aprika.^[1]

Mga sanggunian

Widuri (Calotropis gigantea) ya iku suket-sukatan ngembang saka kulawarga Gentianales. Suket iki dhuwuré 1-3 mèter lan tuwuh ing padhang suket kang rada garing tur masir utawa ing sikil gunung. Galihé kandhel ngrambut lan wernané putih. Godhong tunggal bundher endhog dawané 8-30 cm lan amba 4-15 cm. Kembangé majemuk werna jambon lan putih. Wijiné cilik werna soklat. Tanduran iki ngasilaké tlutuh putih encer nanging rasané pait banget.

Piguna

Kembang Widuri

Galihé tanduran iki bisa dianggo bahan dhasar gawé jaring nlayan^[1]. Ing sajroning godhongé ngandhut saponin, flavonoida, polifenol, tanin, kalsium oksalat. Godhongé bisa kanggo tamba gatel ing kulit, cangkrangen, gudhik, sariawan, gabagen, lan kukul. Cara nggunakaké ya iku godhongé di uleg nganti lembut banjur ditemplèkaké ing kulit kang lara lan dientèni nganti garing.

Rujukan

1. ↑ Nuris Nuraini, Dini (2014). Aneka Daun Berkhasiat Untuk Obat. Yogyakarta: Gava Media. k. 89. ISBN 978-602-7869-42-4.

आँक खासगरी नेपालको तराई र भित्री मधेश अर्थात उष्ण क्षेत्रको १००० मिटर सम्मको खुल्ला ठाउँमा प्राकृतिक रूपले हुर्केको पाइन्छ। यो वनस्पति नेपालभरी पाईएतापनि खासगरी यो पूर्वाञ्चल मध्यमान्चल र पश्चिमान्चल क्षेत्रका प्रशस्त घामलाग्ने ठाउँहरू राजमार्ग, बगर तथा बाटो छेउछाउका ठाउँहरू बगर र बाँझो, पर्ती जग्गा एवं सुक्खा बारीहरूमा हुर्केको पाइन्छ। संस्कृत भाषामा अर्क, रुद्र तथा मंदारको रूपमा चिनिने आँकलाई धिमालहरूले आपाङ्गी, नेवारहरूले मांदार, जापानीहरूले आकोन नामले चिन्दछन्। त्यस्तै हिन्दी र मैथिली भाषामा पनि यसलाई आँक नै भनिन्छ। आँकलाई अङ्ग्रेजीमा जायन्ट मिल्क विड (Giant Milkweed) तथा क्राउन प्लान्ट (Crown Plant) आदि नामले चिनिन्छ।

वनस्पति परिचय

फल र फूलसहितको आँकको हाँगा

यो वनस्पति गर्मी ठाउँहरूमा हुर्कने १ देखि ३ मिटर सम्म अग्लो हुने हाँगाबिगायुक्त सदाबहार बुट्यान (Small to medium-sized shrub) हो। यसको पात तथा काण्डलाई चुडाउँदा दुध जस्तो सेतो चोप निस्कन्छ। यस वनस्पतिको काण्डको बोक्रा र पातहरू टाढैबाट खरानी जस्तो सेतो फुस्रो देखिन्छ। वोट परिपक्व हुनु भन्दा अघिको उमेरमा सेतो भुवादार झुसहरूले यसको काण्डलाई ढाकेको हुन्छ। आँकका पातहरू ठूला, नरम तथा बाक्ला र एकअर्काको आमुन्ने सामुन्ने आएका हुन्छ्न्। पातको फेदपट्टिको भाग टुप्पोतिरको भन्दा बढी फराकिलो लगभग अण्डाकार र चौडाई भन्दा लम्बाईपट्टिको भाग बढी लामो हुन्छ। माथिल्लो भागको तुलनामा पातको तल्लो भाग अपेक्षाकृत बढी सेतो र भुवादार झुसहरूले ढाकिएका हुन्छन्। आँकको फूल घण्टी आकारको १.२ देखि २.५ सेमि लामो हुन्छ। यस्ता फूलहरू सेता र फिका प्याजी वा बैजनी रंगका धब्बायुक्त गुच्छाका रूपमा फुल्छन्। परागसेचन पश्चात ८ देखि १० सेमि लामो र करिब २ सेमि लामो घुम्रिएको जोडीरूपमा फल लाग्दछन्। फल भित्र सेता भुवा तथा थुप्रै बीउहरू हुन्छन्। आँकको बीउ चेप्टा करिब अण्डाकार र टुप्पातिर भन्दा फेदतिरको भाग बढी चौडा कालो एवं सेतो भुवाले ढाकिएको हुन्छ।

उपयोगिता

कीटनाशकको रूपमा उपयोग

यसको पात,काण्ड र जरामा कीटनाशक, आन्तरिक बिष र प्रतिकारक पदार्थहरू पाइन्छन्। आँकको बोटको सम्पूर्ण भागलाई धूलो पारी एसिटोनसँग मिसाई त्यसबाट निस्केको रसले उपचार गरेको अनाजलाई धानमा लाग्ने घुनको आक्रमणबाट बचाउँछ। यसको काण्डलाई ५ प्रतिशतको अल्कोहलको उपचारबाट निस्केको रसले पिठ्यूँमा ईंटाको आकार भएको पुतली (Plutella xylostella) का लाभ्रेहरूलाई नियन्त्रण गर्न सकिन्छ। आँकको पातको धूलो वा झोलले घरको झिंगा, लामखुट्टेका लार्भा र वनस्पतिका पात खाने धेरै थरीका लाभ्रेहरूको पनि नियन्त्रण हुने बताईएको छ। भारतमा पनि यो वनस्पतिलाई विभिन्न थरीका कीराहरूको नियन्त्रण गर्न प्रयोग गरिन्छ। आँकले सलह (Schistocerca gregaria) र धमिराहरूलाई पनि नियन्त्रण गर्न सक्छ। ५० ग्राम सुकाईएको आँकको पातको धूलो प्रति किलोग्राम मुसुरो र गहुँमा अलग अलग मिसाएर राख्दा तिनमा लाग्ने क्रमशः बोडीको घुन (Callosobruchus chinensis) र धानको घुन (Sitophilus oryzae) नियन्त्रण भएको पाईएको छ। त्यस्तै आँकको २०० ग्राम हरियो पातलाई दगल्च्याएर १ लिटर पानीमा १२ देखि १५ घण्टा सम्म ढड्याएर प्राप्त भएको रसले उपचार गरेको प्रत्येक हप्तामा १ पटकको दरले ४ देखि ५ पटक सम्म बन्दाकोपीमा लाग्ने कीराहरूलाई केही मात्रामा नियन्त्रण गर्न सकेको अनुसन्धानबाट प्रमाणित भएकॊ छ।

आर्थिक महत्व

आँकको काण्डको बोक्राबाट बलियो सेतो र रेशमी रेशा प्राप्त गर्न सकिन्छ। प्राप्त रेशा उच्च गुणस्तरको हुने र त्यसबाट धागो डोरी र माछ मार्ने जाल बनाईन्छ। यसको काण्डलाई पानीमा ढड्याइन्छ पिटेर रेशा निकालिन्छ। त्यस्तै यसको फलबाट प्राप्त रुवामा केही अनुपातमा सिमल वा कपासको रुवा मिसाई सिरक, डसना, तकिया आदि बनाईन्छ। आँकको कलिलो तथा हरियो काण्ड र पातलाई हरियो मल (Green manure)को रूपमा प्रयोग गरिन्छ। परम्परागत तरिकाले बारुद बनाउँदा यसको काण्डको कडा भागलाई डढाई प्राप्त खरानीको केही प्रतिशत प्रयोग गरिन्छ। नेपालका बिभिन्न आयुर्बेद औषधि निर्माता कम्पनी र जडिबुटी व्यापारीहरूले यसको चोप खरीद गर्ने गर्दछन्।

आयुर्वेदिक तथा परम्परागत प्रयोग

आँकको जराको बोक्रा रगतमासी आँऊ परेको निको पार्न, शरीरमा पसिना आउने क्रियालाई बढाउन र कफ बाहिर निकाल्न प्रयोग गरिन्छ। जराको बोक्राको लेदो हातीपाईले रोग लागेको बेला सुन्निएको भागमा दलिन्छ। पातको रस (Tincture) केही समयको फरकमा बारम्बार आईरहने ज्वरोलाई निको पार्न प्रयोग गरिन्छ। यसको चोपले पोल्छ तर सिउँडी सँग मिसाएर कब्जियतलाई हटाउन प्रयोग गरिन्छ। यसको फूल गुलियो र तीतो हुन्छ र त्यसलाई धूलो बनाई रुघाखोकी दम जुका परेको र अपचको उपचार गर्न एवं घाउ निको पार्न प्रयोग गरिन्छ। आँकको वोट हर्षा, रक्तबिकार, टाउको र कान दुखेको, दुबी, बाबासीर, अल्सर, शरीरमा गाँठागुठी आएको कुष्ठरोग, भिरिङ्गी, रगतमासी, आंऊ, बान्ता, पखाला, पेटमा जुका परेको, हातखुट्टाको जोर्नी र मांसपेशी दुखेकोसुन्निएको शरीरभित्रका मुटु, कलेजो, फियो, पित्तथैली, फोक्सो आदि अंगहरू सुन्निएको अवस्थामा उपचार गर्न प्रयोग गरिन्छ। यसको वोटको सुकाईएको भागहरू दुधसँग दैनिकको रूपमा प्रयोगगर्दा कलेजोको लागि राम्रो हुन्छ। आँकको नयाँ टुसालाई पिंधेर रस निचोरी दाद र अन्य छाला सम्बन्धि रोगमा दल्दा निको हुन्छ। चोप तीतो र तातो हुन्छ एवं कब्जियत, दुबी, शरीरको गाँठागुठी, शरीर भित्र आन्तरिक श्राव जम्मा भएको (Ascites)तथा पेटको रोगहरूको उपचार गर्न र पिलोलाई पकाउन प्रयोग गरिन्छ। पातबाट पक्षघात जोर्नी दुखेको, सुन्निएको कान दुखेको तथा घाउलाई उपचार गर्न सकिन्छ।

चित्र दिर्घा

• आँक

• ভারতের হায়দ্রাবাদে আকন্দ ফুল

• flowers

• Fruits, flowers and leaves

• ফল ও পাতা

• ঢাকার ধামরাইয়ে flowers

• आँक

• 

सन्दर्भ सामग्रीहरू

• साह, रेन्जर अनिरुद्धकुमार, हाम्रो कल्पवृक्ष (२०६२)कार्तिक
• अधिकारी, डा. श्याममणी (२०५५), स्थानीय जडिबुटी द्वारा स्वास्थ्य रक्षा महेन्द्र संस्कृत विश्वविद्यालय, बेलझुण्डी, दाङ
• नेउपाने, प्रा.डा.फणीनन्द्र प्रसाद (२०५७) जडिबुटी द्वारा कीरा नियन्त्रण, साझा प्रकाशन, पुल्चोक, ललितपुर।
• पौडेल, डा. खडानन्द (२०५८) जडिबुटी विज्ञान श्रीमती मीना पौडेल नवजीवन आयुर्बेद क्लिनिक योगीकुटी रूपन्देही
• वन तथा भूसंरक्षण मन्त्रालय (२०५४) वन नियमावली (२०५१) काठमाडौं
• विचल, जेसिका र गुरूङ; होममाया (१९९७) स्वास्थ्यको लागि सरल स्थानीय जडिबुटी औषधि गृहस्थाश्रम केन्द्र जाजरकोट सुर्खेत
• Department of Medicinal Plants, (१९८५), Medicinal Plants of Nepal, Thapathali, Kathmandu.
• Gupta, L.C. et.al., (२००१), Illustrated Nurses' Dictionary, AITBS Publishers & Distributors (Redg.), J-५/६, Krishan Nagar, Delhi-११००५१, India.
• Kanjilal, U., (१९९२), Forest Flora of the Chakrata, Dehradun & Saharanpur, International Book Distributor, Dehradun, India.
• Krishnamurty, T., (१९९३), Minor Forest Products of India, Oxford and IBH Publishing Co.Ltd., New Delhi, India.
• Malla, Dr.S.B. et.al., (१९९७), Identification Manual for Selected NTFPs of Nepal, FRIS Project Paper No.९, HMGN/FINNIDA, Kathmandu.
• Parajuli et.al., (१९९८), Manual of Important NTFPs in Nepal, TU/ITTO, Pokhara.
• Shrestha, Dr. K., (१९९८), Dictionary of Nepalese Plant Names, Mandala Book Point, Kantipath, Kathmandu.

मदार का वृक्ष

आक के पुष से बनीं मालाएँ

मदार (वानस्पतिक नाम:Calotropis gigantea) एक औषधीय पादप है। इसको मंदार', आक, 'अर्क' और अकौआ भी कहते हैं। इसका वृक्ष छोटा और छत्तादार होता है। पत्ते बरगद के पत्तों समान मोटे होते हैं। हरे सफेदी लिये पत्ते पकने पर पीले रंग के हो जाते हैं। इसका फूल सफेद छोटा छत्तादार होता है। फूल पर रंगीन चित्तियाँ होती हैं। फल आम के तुल्य होते हैं जिनमें रूई होती है। आक की शाखाओं में दूध निकलता है। वह दूध विष का काम देता है। आक गर्मी के दिनों में रेतिली भूमि पर होता है। चौमासे में पानी बरसने पर सूख जाता है।

आक के पौधे शुष्क, उसर और ऊँची भूमि में प्रायः सर्वत्र देखने को मिलते हैं। इस वनस्पति के विषय में साधारण समाज में यह भ्रान्ति फैली हुई है कि आक का पौधा विषैला होता है, यह मनुष्य को मार डालता है। इसमें किंचित सत्य जरूर है क्योंकि आयुर्वेद संहिताओं में भी इसकी गणना उपविषों में की गई है। यदि इसका सेवन अधिक मात्रा में कर लिया जाये तो, उल्दी दस्त होकर मनुष्य की मृत्यु हो सकती है। इसके विपरीत यदि आक का सेवन उचित मात्रा में, योग्य तरीके से, चतुर वैद्य की निगरानी में किया जाये तो अनेक रोगों में इससे बड़ा उपकार होता है।

प्रकार

अर्क इसकी तीन जातियाँ पाई जाती है-जो निम्न प्रकार है:

• (१) रक्तार्क (Calotropis gigantean): इसके पुष्प बाहर से श्वेत रंग के छोटे कटोरीनुमा और भीतर लाल और बैंगनी रंग की चित्ती वाले होते हैं। इसमें दूध कम होता है।
• (२) श्वेतार्क : इसका फूल लाल आक से कुछ बड़ा, हल्की पीली आभा लिये श्वेत करबीर पुष्प सदृश होता है। इसकी केशर भी बिल्कुल सफेद होती है। इसे 'मंदार' भी कहते हैं। यह प्रायः मन्दिरों में लगाया जाता है। इसमें दूध अधिक होता है।
• (३) राजार्क : इसमें एक ही टहनी होती है, जिस पर केवल चार पत्ते लगते है, इसके फूल चांदी के रंग जैसे होते हैं, यह बहुत दुर्लभ जाति है।

इसके अतिरिक्त आक की एक और जाति पाई जाती है। जिसमें पिस्तई रंग के फूल लगते हैं।

चिकित्सा में उपयोग

आक का हर अंग दवा है, हर भाग उपयोगी है। यह सूर्य के समान तीक्ष्ण तेजस्वी और पारे के समान उत्तम तथा दिव्य रसायनधर्मा हैं। कहीं-कहीं इसे 'वानस्पतिक पारद' भी कहा गया है।

• आक के पीले पत्ते पर घी चुपड कर सेंक कर अर्क निचोड़ कर कान में डालने से आधा सिर दर्द जाता रहता है। बहरापन दूर होता है। दाँतों और कान की पीड़ा शाँत हो जाती है।
• आक के कोमल पत्ते मीठे तेल में जला कर अण्डकोश की सूजन पर बाँधने से सूजन दूर हो जाती है। तथा कडु़वे तेल में पत्तों को जला कर गरमी के घाव पर लगाने से घाव अच्छा हो जाता है। एवं पत्तों पर कत्था चूना लगा कर पान समान खाने से दमा रोग दूर हो जाता है। तथा हरा पत्ता पीस कर लेप करने से सूजन पचक जाती है।
• कोमल पत्तों के धूँआ से बवासीर शाँत होती है। कोमल पत्ते खाय तो ताप तिजारी रोग दूर हो जाता है।
• आक के पत्तों को गरम करके बाँधने से चोट अच्छी हो जाती है। सूजन दूर हो जाती है। आक के फूल को जीरा, काली मिर्च के साथ बालक को देने से बालक की खाँसी दूर हो जाती है।
• दूध पीते बालक को माता अपनी दूध में देवे तथा मदार के फल की रूई रूधिर बहने के स्थान पर रखने से रूधिर बहना बन्द हो जाता है। आक का दूध लेकर उसमें काली मिर्च पीस कर भिगोवे फिर उसको प्रतिदिन प्रातः समय मासे भर खाय 9 दिन में कुत्ते का विष शाँत हो जाता है। परंतु कुत्ता काटने के दिन से ही खावे। आक का दूध पाँव के अँगूठे पर लगाने से दुखती हुई आँख अच्छी हो जाती है। बवासीर के मस्सों पर लगाने से मस्से जाते रहते हैं। बर्रे काटे में लगाने से दर्द नहीं होता। चोट पर लगाने से चोट शाँत हो जाती है। जहाँ के बाल उड गये हों वहाँ पर आक का दूध लगाने से बाल उग आते हैं। तलुओं पर लगाने से महिने भर में मृगी रोग दूर हो जाता है। आक के दूध का फाहा लगाने से मुँह का लक्वा सीधा हो जाता है। आक की छाल को पीस कर घी में भूने फिर चोट पर बाँधे तो चोट की सूजन दूर हो जाती है। तथा आक की जड को दूध में औटा कर घी निकाले वह घी खाने से नहरूआँ रोग जाता रहता है।

जड़ के उपयोग

आक की जड़ को पानी में घीस कर लगाने से नाखूना रोग अच्छा हो जाता है। तथा आक की जड़ छाया में सुखा कर पीस लेवे और उसमें गुड मिलाकर खाने से शीत ज्वर शाँत हो जाता है। एवं आक की जड 2 सेर लेकर उसको चार सेर पानी में पकावे जब आधा पानी रह जाय तब जड़ निकाल ले और पानी में 2 सेर गेहूँ छोडे जब जल नहीं रहे तब सुखा कर उन गेहूँओं का आटा पिसकर पावभर आटा की बाटी या रोटी बनाकर उसमें गुड और घी मिलाकर प्रतिदिन खाने से गठिया बाद दूर होती है। बहुत दिन की गठिया 21 दिन में अच्छी हो जाती है। तथा आक की जड के चूर्ण में काली मिर्च पिस कर मिलावे और रत्ती -रत्ती भर की गोलियाँ बनाये इन गोलियों को खाने से खाँसी दूर होती है। तथा आक की जड पानी में घीस कर लगाने से नाखूना रोग जाता रहता है। तथा आक की जड़ के छाल के चूर्ण में अदरक का अर्क और काली मिर्च पीसकर मिलावे और 2-2 रत्ती भर की गोलियाँ बनावे इन गोलियों से हैजा रोग दूर होता है।

आक की जड़ की राख में कडुआ तेल मिलाकर लगाने से खिजली अच्छी हो जाती है। आक की सूखी डँडी लेकर उसे एक तरफ से जलावे और दूसरी ओर से नाक द्वारा उसका धूँआ जोर से खींचे सिर का दर्द तुरंत अच्छा हो जाता है। आक का पत्ता और ड्ण्ठल पानी में डाल रखे उसी पानी से आबद्स्त ले तो बवासीर अच्छी हो जाती है। आक की जड का चूर्ण गरम पानी के साथ सेवन करने से उपदंश (गर्मी) रोग अच्छा हो जाता है। उपदंश के घाव पर भी आक का चूर्ण छिडकना चाहिये। आक ही के काडे से घाव धोवे। आक की जड़ के लेप से बिगडा हुआ फोड़ा अच्छा हो जाता है। आक की जड़ की चूर्ण 1 माशा तक ठण्डे पानी के साथ खाने से प्लेग होने का भय नहीं रहता। आक की जड़ का चूर्ण दही के साथ खाने से स्त्री के प्रदर रोग दूर होता है। आक की जड का चूर्ण 1 तोला, पुराना गुड़ 4 तोला, दोनों की चने की बराबर गोली बनाकर खाने से कफ की खाँसी अच्छी हो जाती है। आक की जड़ पानी में घीस कर पिलाने से सर्प विष दूर होता है। आक की जड का धूँआ पीने से आतशक (सुजाक) रोग ठीक हो जाता है। इसमें बेसन की रोटी और घी खाना चाहिये। और नमक छोड़ देना चाहिये। आक की जड़ और पीपल की छाल का भष्म लगाने से नासूर अच्छा हो जाता है। आक की जड़ का चूर्ण का धूँआ पीकर ऊपर से बाद में दूध गुड़ पीने से श्वास बहुत जल्दी अच्छा हो जाता है।

आक का दातून करने से दाँतों के रोग दूर होते हैं। आक की जड़ का चूर्ण 1 माशा तक खाने से शरीर का शोथ (सूजन) अच्छा हो जाता है। आक की जड 5 तोला, असगंध 5 तोला, बीजबंध 5 तोला, सबका चूर्ण कर गुलाब के जल में खरल कर सुखावे इस प्रकार 3 दिन गुलाब के अर्क में घोटे बाद में इसका 1 माशा चूर्ण शहद के साथ चाट कर ऊपर से दूध पीवे तो प्रमेह रोग जल्दी अच्छा हो जाता है। आक की जड़ की काडे में सुहागा भिगो कर आग पर फुला ले मात्रा 1 रत्ती 4 रत्ती तक यह 1 सेर दूध को पचा देता है। जिनको दूध नहीं पचता वे इसे सेवन कर दूध खूब हजम कर सकते हैं। आक की पत्ती और चौथाई सेंधा नमक एक में कूट कर हण्डी में रख कर कपरौटी आग में फूँक दे। बाद में निकाल कर चूर्ण कर शहद या पानी के साथ 1 माशा तक सेवन करने से खाँसी, दमा, प्लीहा रोग शाँत हो जाता है। आक का दूध लगाने से ऊँगलियों का सडना दूर होता है।

नकारात्मक प्रभाव

आक का दूध यदि आंख में चला जाए तो आंख की रोशनी भी जा सकती है। अतः प्रयोग करते समय अपनी आंखों को बचा के रखे।।

नाज़ुक हिस्सो को बचा के रखे।।।

चित्र दीर्घा

• पत्ते, फल और फूल हैदराबाद, भारत में.‎

• फूल हैदराबाद, भारत में.

• पत्ते और फूल हैदराबाद, भारत में.

• फूल हैदराबाद, भारत में.‎

• पत्ते और फल हैदराबाद, भारत में.

• 

बाहरी कड़ियाँ

• कई बीमारियों का इलाज है आक का पौधा (प्रभासाक्षी)
• आक के विभिन्न उपयोग
• PIER - Calotropis gigantea
• Flowers of India - Crown flower
• Purdue University: Center for New Crops & Plant Products - Crown flower

रुई ही एक वनस्पति आहे. रुईचे झाड भारत, श्रीलंका, पाकिस्तान इत्यादि देशांमध्ये आढळते.

जीवशास्त्रीय रचना

रुईही एक विषारी आयुर्वेदिक औषधी वनस्पती (झुडुप) आहे. शास्त्रीय नाव - (Calotropis Procera). या झुडपाचे पान तोडल्यानंतर त्यातून दुधासारखा चिकट पातळ पदार्थ (चीक) निघतो. या झाडांच्या फुलांचे गुच्छ मनमोहक दिसतात. यामुळे भुंगे, कीटक व फुलपाखरे यांचा सतत वावर याच्याजवळ असतो.

औषधी उपयोग

मूळव्याधीचा मोड, चामखीळ, जास्त वाढलेले मांस, जाड कातडी यावर उपचार करण्याकरिता अनेक प्रकारचे क्षार घासून लावण्याचा विधी आयुर्वेदात सांगितला आहे. आघाडा, सातू, केळीचे खुंट, निवडुंग, रुई अशा विविध वनस्पतींची पाच अंगे जाळून पाण्यात भिजत ठेवून, ते पाणी नंतर आटवून क्षार तयार करता येतात.^[१]पायात काटा/काचेचा बारीक तुकडा/कुसर गेले असता रुईचा चीक लावल्यावर ती जागा पिकत नाही व काटा लवकर व आपोआप बाहेर येतो.^[२] रुई विषारी वनस्पती असल्याने तिचा कोणताही भाग मुखाने सेवन करता येत नाही.

प्रकार

या झाडात दोन प्रकार आहेत. एक जांभळ्या फुलाची रुई व दुसरी पांढऱ्या फुलाची रुई. जांभळ्या फुलाची रुई सर्वत्र आढळते. पांढऱ्या फुलाची रुई क्वचितच सापडते. पांढऱ्या फुलाच्या रुईच्या झाडाला 'मंदार' असेही नाव आहे. १२ वर्षे वयापेक्षा जास्त वयाच्या मंदार वृक्षाच्या मुळाशी गणपतीचा आकार तयार होतो असा जुना समज आहे.

हिंदी-मराठीत कापसालाही रुई म्हणतात.^[३] पण रुई या वनस्पतीचा आणि कापसाचा (Cottonचा) काही संबंध नाही.

धार्मिक महत्त्व

रुई हा हनुमान या देवतेचा आवडता वृक्ष आहे. रुईच्या फुलांची माळ करून ती हनुमानास अर्पण करतात. रुई हा श्रावण नक्षत्राचा आराध्यवृक्ष आहे.^[४]

चित्र दालन

• रुईचे झाड

• रुईची पाने

• जांभळ्या रुईची फुले

• पांढऱ्या रुईची फुले

अन्य माहिती

रुईचे फळ पिकल्यानंतर जेव्हा ते वाळते, तेव्हा त्याच्यामधून कापसासारखे तंतू बाहेर पडतात. रुईच्या झाडापासून निसटलेले हे तंतू इतस्तत: उडत असतात. रुईच्या या तंतूंपासून (कापसापासून) गाद्या-उश्या बनतात.

संदर्भ

1. ^ "शरीराला हितकारक". लोकसत्ता दैनिक. ७ ऑगस्ट, इ.स. २०१५.
2. ^ "शहर शेती : गणपतीची पत्री व तिचे औषधी उपयोग". लोकसत्ता दैनिक. २३ सप्टेंबर, इ.स. २०१५.
3. ^ "परभणीच्या बाजारात कापसाला भाव, पण शेतकऱ्यांकडे अभाव!". लोकसत्ता दैनिक. २२ डिसेंबर, इ.स. २०१५.
4. ^ "ऋतुचक्र आणि आरोग्य!". लोकसत्ता दैनिक. २० मार्च, इ.स. २०१५.

આકડો એક વનસ્પતિ છે જેને મદાર પણ કહેવાય છે. આંકડાનો ક્ષુપ છત્તાદાર હોય છે અને એનાં પર્ણો વડનાં પાંદડાં સમાન જાડાં હોય છે. લીલાં સફેદ રુવાંટીવાળાં પાંદડાં પાકી જાય ત્યારે પીળા રંગનાં થઇ જાય છે. એનાં ફૂલ સફેદ નાનાં છત્તાદાર હોય છે. ફૂલ પર રંગીન પાંખડીઓ હોય છે, જેનો આકાર આંબાનાં પર્ણ જેવો હોય છે. ફળમાં નરમ, સુંવાળું, પોસું, રેશમી રૂ હોય છે. આંકડાની શાખાઓમાંથી દૂધ નિકળે છે. આ દૂધ વિષ તરીકે કાર્ય કરે છે. આકડો ઉનાળાના દિવસો દરમિયાન રેતાળ ભૂમિ પર થાય છે. ચોમાસાનાં દિવસો દરમિયાન વરસાદ વરસે ત્યારે તે સૂકાઇ જતો હોય છે.

આંકડો એ શ્રવણ નક્ષત્રના સમયનું આરાધ્ય વૃક્ષ ગણાય છે.

વ્યુત્પત્તિ

આકડો શબ્દ સંસ્કૃતના "અર્ક" શબ્દ પરથી પ્રાકૃત "અક્ક" અને તેને છેડે લઘુતાદર્શક પ્રત્યય "ડો" લાગવાથી બનેલ છે. ^[૧]

પ્રકાર

આંકડો સામાન્ય રીતે બે પ્રકારનો હોય છે. એક સફેદ ફૂલ વાળો અને બીજો આછા જાંબુડી રંગનાં ફૂલ વાળો.

મૂળનો ઉપયોગ

આંકડાનો પુષ્પધારી છોડ

આંકડાના મૂળને પાણીમાં ઘસીને લગાવવાથી નખનો રોગ મટી જાય છે. આંકડાના મૂળને છાંયડામાં સુકવીને પીસી લેવો અને એમાં ગોળ મેળવીને ખાવાથી શીત જ્વર શાંત થઇ જાય છે. આંકડાના મૂળ ૨ શેર વજન જેટલા લઇ એને ચાર શેર પાણીમાં ઉકાળો. જ્યારે અડધું પાણી રહી જાય ત્યારે આ મૂળ કાઢી લેવાં અને પાણીમાં ૨ શેર ઘઉં નાખી દેવા. જ્યારે ઘઉં બધું પાણી શોષી લે ત્યારે આ ઘઉં કાઢી લઇ સુકવી લેવા. આ ઘઉંનો લોટ દળીને આ લોટની બાટી અથવા રોટલી બનાવી એમાં ગોળ તથા ઘી મેળવી દરરોજ ખાવાથી ગઠિયા બાદ દૂર થાય છે. ઘણા દિવસોથી હેરાન કરતો ગઠિયાનો રોગ ૨૧ દિવસમાં મટી જાય છે. આંકડાના મૂળના ચૂર્ણમાં મરી પીસીને મેળવી અને ૨-૨ રતી વજનની ગોળીઓ બનાવવી. આ ગોળીઓ ખાવાથી ખાંસી દૂર થાય છે. આંકડાના મૂળની છાલના ચૂર્ણમાં આદુનો અર્ક તથા મરી પીસીને મેળવી અને ૨-૨ રતીની ગોળીઓ બનાવી આ ગોળીઓ લેવાથી હૈજાનો રોગ દૂર થાય છે. આંકડાની રાખમાં કડુઆનું તેલ મેળવીને લગાવવાથી ખંજવાળ મટી જાય છે.

ધાર્મિક ઉપયોગો

ભારત દેશના વિવિધ ભાગોમાં આંકડાના ફૂલની માળા હનુમાનજી અને શનિદેવને ચઢાવવામાં આવે છે.

સાહિત્યમાં

• કહેવતો

૧. ઊંટ મેલે આકડો અને બકરી મેલે કાંકરો

• રૂઢિપ્રયોગો

૧. આકડા વાવવા = ઠેકઠેકાણ વેર કરવું; લડાઇનું મૂળ રોપવું.

૨. આકડાના તૂરની માફક ઊડી જવું = (૧) કશા લેખામાં નહિ ગણાતાં નાશ પામવું. (૨) પાયમાલ થઇ જવું.

૩. આકડાનો માંડવો = જલદી તૂટી જાય તેવી બનાવટ; તકલાદી વસ્તુ.

૪. આકડે મધ = સહેલાઇથી મળતી કીમતી વસ્તુ. મધ હમેશાં ઝાડની ઊંચી ડાળે મુશ્કેલીથી મેળવી શકાય. પણ આકડાની ડાળે મધ હોય તો તે સહેલાઇથી મળી શકે. માટે સહેલાઈથી મળતી વસ્તુ માટે આમ બોલાય છે.

૫. આકડે મધ ને માખીઓ વિનાનું = ઘણી સુંદર બાબત જે સહેલાઇથી મળી શકે. આકડાના છોડ ઉપર મધનું પોડું હોય અને માખીઓ વગરનું હોય તો લેવાનું ઘણું સહેલું થઇ પડે.

૬. આકડો ખાવો = છકી જવું; ઉપાડો લેવો.

સંદર્ભો

આ પણ જુઓ

• અળવી
• અશ્વગંધા
• અરડૂસી
• કરિયાતું
• ફુદીનો

ଅରଖ (Crown flower) କାଲୋଟ୍ରପିସ (Calotropis) ପରିବାର ଅନ୍ତର୍ଗତ ଏକ ସପୁଷ୍ପକ ଗୁଳ୍ମ ଜାତୀୟ ଉଦ୍ଭିଦ । ଏହା ମୁଖ୍ୟତଃ କାମ୍ବୋଡିଆ, ଇଣ୍ଡୋନେସିଆ, ମାଲେସିଆ, ଫିଲିପାଇନସ, ଥାଇଲାଣ୍ଡ, ଶ୍ରୀଲଙ୍କା, ଭାରତ and ଚୀନ ଦେଶରେ ଦେଖାଯାଏ।

ସଂକ୍ଷିପ୍ତ ପରିଚୟ

ଏହି ଗୁଳ୍ମଟି ୪ ମିଟର ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ବଢ଼ିଥାଏ । ଏହାର ଫୁଲ ଗୁଡ଼ିକ ଅଠାଯୁକ୍ତ ପେନ୍ଥାପେନ୍ଥା ହୋଇଥାଏ। ଫୁଲର ରଙ୍ଗ ଧଳା ଅଥବା ନାରଙ୍ଗୀମିଶା ଧଳା ହୋଇଥାଏ । ପ୍ରତିଟି ଫୁଲର ପାଞ୍ଚଟି ପାଖୁଡ଼ାଥାଏ ଓ ପ୍ରତି ପାଖୁଡ଼ାରେ ଥିବା ଗୋଟିଏ ଲେଖାଏଁ ମୁକୁଟ ମଝି ଆଡ଼କୁ ରହିଥାଏ । ଏହାର ପତ୍ର ଅଣ୍ଡା ଆକାରର, ରଙ୍କ ହାଲ୍କା ସବୁଜ, ଅଠାଳିଆ ଓ କ୍ଷୀରଯୁକ୍ତ । ଏହି ଗଛର ଫୁଲ ଅନେକ ଦିନଯାଏ ମଉଳେ ନାହିଁ । ଏହାର ଫୁଲ ଟିଆ ରଙ୍ଗର ଓ ଦେଖିବାକୁ ମଧ୍ୟ ଟିଆ ପରି । ଏଥିରେ କପାତୁଳା ପରି ତୁଳା ରହିଥାଏ ଓ ତୁଳାର ଗୁଚ୍ଛ ଅଗରେ ମଞ୍ଜିଟିଏ ରହିଥାଏ । ଫଳ ପାଚି ଫାଟିଗଲେ ଏହି ତୁଳା ଉଡ଼ିଥାଏ ଓ ମଞ୍ଜି ଚାରିଆଡ଼େ ଉଡ଼ିଯାଇଥାଏ । ଭାରତରେ ଏହା ଦେବପୂଜାରେ ଲାଗିଥାଏ ଓ ପ୍ରାୟତଃ ଶିବମନ୍ଦିର ହତାରେ ଦେଖିବାକୁ ମିଳିଥାଏ। କାମ୍ବୋଡ଼ିଆରେ ଶବ ଶୋଭାଯାତ୍ରାରେ ଏହି ଫୁଲର ବ୍ୟବହାର କରାଯାଏ ।

ଉପଯୋଗ

ଔଷଧୀୟ

ଏହାର କ୍ଷୀର ବିଷାକ୍ତ ଓ ଚକ୍ଷୁପାଇଁ ଅତ୍ୟନ୍ତ କ୍ଷତି କାରକ, ସେଥିପାଇଁ ଏହାର ପ୍ରୟୋଗ ସମୟରେ ଅତ୍ୟନ୍ତ ସାବଧାନତା ଅବଲମ୍ବନ କରିବା ଉଚିତ ।

1. କେତେକ ଚର୍ମ ରୋଗରେ ଏହାର କ୍ଷୀରର ପ୍ରୟୋଗ କରାଯାଏ ।
2. ଅଧକପାଳୀ ମୁଣ୍ଡ ବିନ୍ଧାରେ ଏହାର କ୍ଷୀର କାମରେ ଆସିଥାଏ ।^[୧]
3. ଏହାର ତୁଳାରେ ତକିଆ କରି ଶୋଇଲେ ଥଣ୍ଡା ସର୍ଦି ଦୂର ହୋଇଥାଏ ।

ଅନ୍ୟାନ୍ୟ

1. ଥାଇଲାଣ୍ଡରେ ଏହାର ଫୁଲକୁ ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାର ସାଜ ସଜ୍ଜାରେ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଏ ।
2. ହାୱାଇ ଦ୍ୱୀପରେ ଏହାକୁ ରାଜକୀୟ ସନ୍ତକ ବୋଲି ମାନିଥାନ୍ତି ।
3. ଏହି ଫୁଲ ଶିବଙ୍କର ଅତି ପ୍ରିୟ। ତେଣୁ ଏହା ମହାଦେବଙ୍କୁ ଅର୍ପଣ କରାଯାଏ ।
4. ଓଡ଼ିଶାରେ ପଣା ସଂକ୍ରାନ୍ତି ପୂର୍ବରୁ ଘଟ ପାଟୁଆ ମାନେ ଗ୍ରାମଦେବତୀଙ୍କୁ ଅରଖ ଫୁଲରେ ସଜାଇ ଘରକୁ ଘର ବୁଲିଥାନ୍ତି।

ଶାସ୍ତ୍ରରେ ବର୍ଣ୍ଣନ

ବ୍ୟାସଦେବକୃତ ମହାଭାରତର ଆଦି ପର୍ବ ଅନ୍ତର୍ଗତ ପୌଷ୍ୟ ଅଧ୍ୟାୟରେ ଅୟୋଦ ଧୌମ୍ୟ ଋଷିଙ୍କର ଶିଷ୍ୟ ଉପମନ୍ୟୁ ଅର୍କ ନାମକ ଏହି ଗୁଳ୍ମର ପତ୍ର ଭକ୍ଷଣ କରି ଅନ୍ଧ ହୋଇଯାଇଥିବାର ବର୍ଣ୍ଣନା ରହିଛି ।

ଛପା

• ହାଇଦରାବାଦରେ ଅରଖ ଫୁଲ.

• ହାଇଦରାବାଦରେ ଅରଖ ଫୁଲ ଓ ପତ୍ର

• ହାଇଦରାବାଦରେ ଆଉ କିଛି ଅରଖ ଫୁଲ

• ହାଇଦରାବାଦରେ ଅରଖ ଫୁଲ ଓ ଫଳ

• କନ୍ନୁରରେ ଅରଖ ଫୁଲ.

• 

ଆହୁରି ଦେଖନ୍ତୁ

• ଔଷଧୀୟ ଗଛଲତାମାନଙ୍କର ତାଲିକା

ଆଧାର

ଅଲଗା ସ୍ରୋତ

• PIER - Calotropis gigantea
• Flowers of India - Crown flower
• Purdue University: Center for New Crops & Plant Products - Crown flower

நீல எருக்கு (Calotropis gigantea, Crown flower) என்பது கம்போடியா, இந்தோனேசியா, மலேசியா, பிலிப்பைன்சு, தாய்லாந்து, இலங்கை, இந்தியா, சீனா ஆகிய நாடுகளைத் தாயகமாகக் கொண்ட கலோட்ரோபிசு இனத் தாவரம்.^[2]

இது 4 மீட்டர் வளரும் தாவரம். இதன் பூக்கள் கொத்தாகவும் மிதுருவாகவும், வெள்ளை அல்லது மென் நீல நிறமுடையதாகக் காணப்படும். ஒவ்வொரு பூவும் ஐந்து முனை இதழ்களையும், நடுவிலிருந்து உயர்ந்த சிறிய அழகிய "கிரீடத்தை"யையும் கொண்டு மகரந்தக் கேசரத்துடன் காணப்படும். இதன் இலைகள் முட்டை வடிவிலும் இளம் பச்சை நிறத்தில், தண்டில் பால் கொண்டு காணப்படும்.

உசாத்துணை

வெளி இணைப்புக்கள்

• PIER – Calotropis gigantea
• Flowers of India – Crown flower
• Purdue University: Center for New Crops & Plant Products – Crown flower

ఎర్ర జిల్లేడు Calotropis gigantea (Crown flower) కెలోట్రోపిస్ (Calotropis) లోని ఒక జాతి మొక్క. ఇవి ఇండోనేషియా, మలేషియా, ఫిలిప్పైన్స్, థాయిలాండ్, శ్రీలంక, భారతదేశం, చైనా దేశాలకు చెందినది.

గ్యాలరీ

• Flowers in Hyderabad, India.

• Leaves & flowers in Hyderabad, India.

• Flowers in Hyderabad, India.

• Flowers & fruits in Hyderabad, India.

• Flowers and leaves in Kannur భారత దేశము.

• 

ಸೂರ್ಯ ಲೇಖನಕ್ಕಾಗಿ ಇಲ್ಲಿ ನೋಡಿ.

ಎಕ್ಕ(ಮಂದಾರ)

ಸಂ: ಅರ್ಕ, ಮಂದಾರ

ಹಿಂ: ಮದಾರ್, ಆಕ್

ಮ: ರೂಯೀ

ಗು: ಅಕಾಡೋ

ತೆ: ಜಿಲ್ಲೇಡು

ತ: ಏರ್ಕಂ

ಅರ್ಕ ಅಥವಾ ಎಕ್ಕ ಒಂದು ಔಷಧೀಯ ಸಸ್ಯ.

ಸಸ್ಯ ಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ವರ್ಗೀಕರಣ

ಕಾಲೋಟ್ರೋಪಿಸ್ ಜೈಜಾಂಟಿಯ ಎಂಬುದು ಇದರ ಸಸ್ಯ ಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ನಾಮ.ಸಂಸ್ಕೃತದಲ್ಲಿ : 'ಅಲರ್ಕ', 'ವಿಕರಣ', 'ಆಸ್ಫೋಟ,';ಇಂಗ್ಲೀಷ್‍ನಲ್ಲಿ : 'ಸೊಡೊಮ್ ಅಪಲ್';ಹಿಂದಿಯಲ್ಲಿ : 'ಮೊದರ್';ತಮಿಳು ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ : 'ವೆಳೇರುಕ್ಕು'

ಎಕ್ಕದ ಗಿಡದ ಸೂಕ್ಷ್ಮ-ಪರಿಚಯ

'ಅರ್ಕ,' ಎಂದರೆ, ಪೂಜನೀಯವೆಂದರ್ಥ. 'ತೈತ್ತರೀಯ ಸಂಹಿತೆ,' ಯಲ್ಲಿ ಅರ್ಕ, ಉಷ್ಣ ಮತ್ತು ತೀಕ್ಶ್ಣ ಗುಣಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆಯೆಂದು ಹೇಳಲಾಗಿದೆ. 'ಅಥರ್ವ ಶೌನಕೇಯ ಸಂಹಿತೆ,' ಯಲ್ಲಿ 'ಅರ್ಕಮಣಿ' 'ವಾಜೀಕರಣ,' (ಸಂತಾನ ಸಾಮರ್ಥ್ಯ ಸಂವರ್ಧನೆ) ದಂತೆ ಕಾರ್ಯ ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತದಯೆಂದು ತಿಳಿಸಲಾಗಿದೆ. ಎಕ್ಕ ಬುಡದಲ್ಲಿ ಕವಲೊಡೆದು, ಪೊದೆಯಂತೆ ಬೆಳೆಯುತ್ತದೆ. ಕೆಲವುಬಾರಿ ಇದು ಚಿಕ್ಕ ಮರವಾಗಿ ಬೆಳೆಯಬಹುದು. ಗಿಡದ ಎಲ್ಲಾ ಭಾಗಗಳ ಮೇಲೆ, ಚಿಕ್ಕ ಚಿಕ್ಕ ರೋಮಗಳಿರುತ್ತವೆ. ಕಾಂಡ, ಎಲೆ, ಮತ್ತು ಹೂವಿನ ತೊಟ್ಟಿನೊಳಗೆ, ಬಿಳಿಯ ಸಸ್ಯ ಕ್ಷೀರವಿರುತ್ತದೆ. ಕಾಂಡದ ತುದಿಯಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಎಲೆಯ ಕಂಕುಳಿನಲ್ಲಿ ಬಿಳಿಯ ಹೂಗಳು ಗೊಂಚಲಾಗಿ ಬಿಡುತ್ತವೆ. ಒಂದೇ ಹೂವಿನ ತೊಟ್ಟಿನಮೇಲೆ, ಜೋಡಿಕಾಯಿಗಳಿರುತ್ತವೆ. ಬೀಜದ ತುದಿಯಲ್ಲಿ ರೇಷ್ಮೆಯಂತೆ ನುಣುಪಾದ ರೋಮಗಳಿರುತ್ತವೆ. ಇದರಿಂದ 'ಬೀಜಪ್ರಸಾರ,' ಗಾಳಿಯಸಹಾಯದಿಂದ ಆಗಲು ನೆರವಾಗುತ್ತದೆ.

ವರ್ಣನೆ

ಇದರಲ್ಲಿ ಬಿಳಿ ಮತ್ತು ಕೆಂಪು ಬೇದಗಳಿವೆ. ಬಿಳಿಎಕ್ಕ ಮೂಲಿಕಾ ಚಿಕಿತ್ಸೆಯಲ್ಲಿ ಉತ್ತಮವಾದುದು.ಅಗಲವಾದ ಎಲೆಗಳು ಗೊಂಚಲು ಹೂಗಳಿರುವುವು. ಕಾಂಡದ ಮೇಲೆ ಬೂದು ಬಣ್ಣವಿರುವುದು ಹೆಚ್ಚು ಕಂಟಿಗಳಿರುವ ಪೊದೆ. ಬಲಿತಾಗ ಪುಟ್ಟ ಗಿಡವಾಗುವುದು. ಕಾಂಡ ಹಸಿರಾಗಿರುವುದು, ಕಾಯಿ ಬೀಜವಾದಾಗ ಬಿರಿಯುವುದು.ಬೀಜಗಳಿಗೆ ಪುಕ್ಕಗಳಿಂದ ಬೀಜಗಳು ಗಾಳಿಯಲ್ಲಿ ತೇಲಿ ಬೀಜ ಪ್ರಸಾರಣೆ ಮಾಡುವುವು.ಇದರ ಎಲೆ ಅಥವಾ ದಂಟನ್ನು ಮುರಿದಾಗ ಬಿಳಿ ಹಾಲು ಬರುವುದು. ರಥಸಪ್ತಮಿ ದಿವಸ ಎಲೆಗಳನ್ನು ತಲೆಯ ಮೇಲಿಟ್ಟುಕೊಂಡು ಸ್ನಾನ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ.

ಪ್ರಭೇದಗಳು

೧. 'ಬಿಳಿಹೂವು ಬಿಡುವ ಎಕ್ಕ,' ೨. 'ತಿಳಿನೇರಳೆಹೂವು ಬಿಡುವ ಎಕ್ಕ,' ('ಕರಿ ಎಕ್ಕ') ಔಷಧಿಗುಣಗಳು ಈ ಎರಡೂ ಜಾತಿಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದೇ ತರಹವಿರುತ್ತದೆ.

ಬಿಳಿ ಎಕ್ಕದ ಹೂವು

ಉಪಯುಕ್ತ ಭಾಗಗಳು

ಬೇರು, ಬೇರಿನ ತೊಗಟೆ, ಎಲೆ, ಹಾಲಿನಂತಹ ದ್ರವ ಮತ್ತು ಹೂಗಳು

ರಾಸಾಯನಿಕ ಘಟಕಗಳು

ಆಲ್ಫಾ ಮತ್ತು ಬೀಟಾ, ಅಮಿರಾನ್, ಪ್ರೊಸೆಸ್ಟರಾಲ್ ಬೀಟಾ ಸಿಟೋಸ್ಪಿರಾಲ್, ಕಾಲಾಕ್ವಿನ್, ಕಾಲೊಟಾಕ್ಸಿನ್, ಕಾಲೊಬ್ರೊಪಿನ್, ಪ್ರೊಸೆರೊಸೈಡ್

ಮೊಗ್ಗು

ಅರ್ದ ಬಿಡಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಕಾಯಿ

ಔಷಧೀಯ ಗುಣಗಳು

• ಎಕ್ಕದ ಯಾವುದೇ ಭಾಗವನ್ನಾಗಲಿ ಔಷಧರೂಪದಲ್ಲಿ ಸೇವನೆಗೆ ನೀಡಬೇಕಾದಲ್ಲಿ, ಆ ಭಾಗವನ್ನು ನೆರಳಿನಲ್ಲಿ ಒಣಗಿಸಿ ಪುಡಿಮಾಡಿಕೊಂಡು ೭ ಸಾರಿ ಹಸುವಿನ-ಹಾಲಿನಲ್ಲಿ ಭಾವನೆ ಕೊಟ್ಟು ಅನಂತರ ೭ ಬಾರಿ ಎಣ್ಣೆ-ಹಾಲಿನಲ್ಲಿ ಭಾವನೆಕೊಟ್ಟು ಉಪಯೋಗಿಸಬೇಕು.
• ಯಾವುದೇ ಬಗೆಯ ಜ್ವರವಿದ್ದರೆ, ಎಕ್ಕದ ಬೇರನ್ನು ನಿಂಬೇಹಣ್ಣಿನ-ರಸದಲ್ಲಿ ಅರೆದು ಸೇವಿಸಿದರೆ ಉಪಶಮನವಾಗುತ್ತದೆ.
• ಚೇಳುಕಡಿದಲ್ಲಿ ಎಕ್ಕದ ಬೇರನ್ನು ತಣ್ಣೀರಿನಲ್ಲಿ ಅರೆದು ಕುಡಿಯಬೇಕು.
• ಕಫದಿಂದ ಕೂಡಿದ ಕೆಮ್ಮಿದ್ದರೆ,ಎಕ್ಕದ ಬೇರಿನ ತೊಗಟೆಯನ್ನು ನೆರಳಿನಲ್ಲಿ ಒಣಗಿಸಿ ಪುಡಿಮಾಡಿಟ್ಟುಕೊಂಡು ೫ ಚಿಟಿಕೆಯಷ್ಟನ್ನು ಜೇನುತುಪ್ಪದೊಂದಿಗೆ ಸೇರಿಸಿ ದಿನಕ್ಕೆ ಎರಡುಬಾರಿ ಸೇವಿಸಬೇಕು.
• ಮುಖದ ಮೇಲೆ ಕಪ್ಪು ಚುಕ್ಕೆಗಳಿದ್ದರೆ, (ಬಂಗು) ಎಕ್ಕದ ಬೇರನ್ನು ನಿಂಬೆರಸದಲ್ಲಿ ತೇದು ಅದಕ್ಕೆ ಸ್ವಲ್ಪ ಪುನುಗು ಸೇರಿಸಿ ಲೇಪಿಸಿ ಮೃದುವಾಗಿ ಹಚ್ಚಿಕೊಳ್ಳಬೇಕು.
• ಅಂಗಾಲಿನಲ್ಲಿ ಮುಳ್ಳು ಸೇರಿಕೊಂಡಿದ್ದರೆ, ಮುಳ್ಳನ್ನು ನಿಧಾನವಾಗಿ ತೆಗೆದು ನಂತರ ಎಕ್ಕದ ಹಾಲನ್ನು ಆ ಜಾಗಕ್ಕೆ ಹಾಕುವುದರಿಂದ ಮುಳ್ಳಿನ ವಿಷದ ಬಾಧೆ ನಿವಾರಣೆಯಾಗುತ್ತದೆ.
• 'ಮೂಲವ್ಯಾಧಿ,' ಯಿಂದ ಬಳಲುವವರಿಗೆ ಎಕ್ಕದ ಹಾಲಿಗೆ ಅರಿಶಿನ ಬೆರೆಸಿ ಮೊಳಕೆಗಳಿಗೆ ಲೇಪಿಸುವುದರಿಂದ ಬೇಗ ಗುಣವಾಗುತ್ತದೆ.
• ಎಕ್ಕದ ಕಾಂಡವನ್ನು ಹಲ್ಲುಜ್ಜಲು ಬಳಸಬಹುದು. 'ಹಲ್ಲುನೋವಿಗೆ,' ಇದು ಬಹಳ ಒಳ್ಳೆಯದು.
• 'ಮೂತ್ರಕಟ್ಟಿದ್ದಲ್ಲಿ,' ಎಕ್ಕದ ಎಲೆಗಳನ್ನು ಒಣಗಿಸಿ ನಯವಾಗಿ ಪುಡಿಮಾಡಿಟ್ಟುಕೊಂಡು ೧೦ ಗ್ರಾಂ ನಷ್ಟನ್ನು ಬಿಸಿನೀರಿನಲ್ಲಿ ಬೆರಸಿ ಕುಡಿಸುವುದರಿಂದ 'ಮೂತ್ರವಿಸರ್ಜನೆ,' ಸುಗಮವಾಗುತ್ತದೆ.
• ಮೇಲಿಂದ-ಮೇಲೆ 'ಅಜೀರ್ಣ,' ದ ತೊಂದರೆ ಕಾಡುತ್ತಿದ್ದರೆ, ಎಕ್ಕದ ಬೇರಿನ ಭಸ್ಮವನ್ನು ಪ್ರತಿದಿನ ಬೆಳಿಗ್ಗೆ ಮತ್ತು ರಾತ್ರಿ,ಜೇನುತುಪ್ಪದೊಂದಿಗೆ ಸೇವಿಸತಕ್ಕದ್ದು.
• 'ಗಾಯ,' ಗಳಿಗೆ ಮತ್ತು 'ವೃಣ,' ಗಳಿಗೆ ಒಣಗಿಸಿದ ಎಲೆಯನ್ನು ಪುಡಿಮಾಡಿಟ್ಟುಕೊಂಡು ಸಿಂಪಡಿಸಬೇಕು.
• ಮಹಿಳೆಯರಿಗೆ 'ಮುಟ್ಟಿನ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆ ಅನಿಯಮಿತವಾಗಿದ್ದಲ್ಲಿ,'ಎಕ್ಕದ ಹೂವು, ಬೆಲ್ಲ ಸೇರಿಸಿ,ಅರೆದು ಗುಳಿಗೆಮಾಡಿಕೊಂಡು, ದಿನಕ್ಕೆ ೩-೪ ಮಾತ್ರೆಯಂತೆ ಸೇವಿಸುವುದು ಉತ್ತಮ.
• 'ಬಿಳಿಸೆರಗಿನಿಂದ ಬಳಲುತ್ತಿರುವ ಮಹಿಳೆಯರು',ಎಕ್ಕದ ಹೂವನ್ನು ಒಣಗಿಸಿ ಪುಡಿಮಾಡಿಟ್ಟುಕೊಂಡು ಒಂದು ಚಿಟಿಕೆ ಪುಡಿಯನ್ನು ಜೇನುತುಪ್ಪಕ್ಕೆ ಸೇರಿಸಿ ೧೫ ದಿನಗಳ ವರೆಗೆ ಸೇವಿಸತಕ್ಕದ್ದು.
• ಅಜೀರ್ಣವಿದ್ದರೆ, ಎಕ್ಕದ ೧೦ ಹೂಗಳಿಗೆ ಒಂದು ಚಿಟಿಕೆ ಉಪ್ಪು ಬೆರೆಸಿ ತಿನ್ನಬೇಕು.
• ಕ್ರಿಮಿಕೀಟಗಳು, ಕಜ್ಜಿ,ಊತ, ಉರಿ ಬಾಧಿಸುತ್ತಿದ್ದರೆ, ಎಕ್ಕದ ಹಾಲನ್ನು ಅದರಮೇಲೆ ಲೇಪಿಸಿದರೆ, ಉಪಶಮನ ದೊರೆಯುತ್ತದೆ.

ಬಿಳಿ ತೊನ್ನುರೋಗಕ್ಕೆ

ಬಲಿತ ಅರಿಶಿನ ಕೊಂಬು ಮತ್ತು ಬಲಿತ ಎಕ್ಕದ ಬೇರನ್ನು ತಣ್ಣೀರಿನಲ್ಲಿ ತೇದು ತೊನ್ನಿರುವ ಸ್ಥಳದಲ್ಲಿ ಹಚ್ಚುವುದು. ಶರೀರದ ಸ್ವಲ್ಪ ಭಾಗದಲ್ಲಿ ಪ್ರಥಮವಾಗಿ ಲೇಪಿಸುವುದು. ಗುಣಕಂಡ ಮೇಲೆ ಚಿಕಿತ್ಸೆಯನ್ನು ಮುಂದುವರಿಸುವುದು.

ಕಾಲಾರಾ ಬೇನೆಯಲ್ಲಿ

ಎಕ್ಕದ ಬೇರಿನತೊಗಟೆ ಮತ್ತುಮೆಣಸಿನ ಕಾಳು ಸಮತೂಕ ನುಣ್ಣಗೆಚೂರ್ಣಮಾಡಿ, ಹಸಿರು ಶುಂಠಿರಸದಲ್ಲಿ ಮರ್ದಿಸಿ ಕಡಲೆಗಾತ್ರ ಗುಳಿಗೆಯನ್ನು ಮಾಡಿ ನೆರಳಲ್ಲಿ ಒಣಗಿಸುವುದು.ಪ್ರತಿಎರಡು ತಾಸಿಗೊಮ್ಮೆ ಒಂದೊಂದು ಗುಳಿಗೆಯನ್ನು ನೀರಿನೊಂದಿಗೆ ಸೇವಿಸುವುದು.

ಚೇಳಿನ ವಿಷಕ್ಕೆ

ಹಿಂಗನ್ನು ಎಕ್ಕದ ಹಾಲಿನಲ್ಲಿ ತೇದು ಚೇಳು ಕುಟುಕಿರುವ ಜಾಗದಲ್ಲಿ ಹಚ್ಚುವುದು.

ಉದರ ಬೇನೆ, ಅಜೀರ್ಣದಲ್ಲಿ

ಇನ್ನೊ ಬಿರಿಯದಿರುವ 20 ಮೊಗ್ಗುಗಳನ್ನು ತಂದು ಶುಂಠಿ ,ಓಮದ ಕಾಳು ಮತ್ತುಕರಿಯ ಲವಣವನ್ನು ಸಮಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ಸೇರಿಸಿ, ಶುದ್ಧ ನೀರಿನಲ್ಲಿಅರೆದುಕಡಲೆಗಾತ್ರ ಗುಳಿಗೆಗಳನ್ನು ಮಾಡಿ ನೆರಳಿನಲ್ಲಿ ಒಣಗಿಸುವುದು. ದಿವಸಕ್ಕೆ ಎರಡು ಸಾರಿಒಂದೊಂದು ಮಾತ್ರೆಯನ್ನು ಸೇವಿಸಿ ನೀರುಕುಡಿಯುವುದು.

ವಾಯು ನೋವುಗಳಿಗೆ

ಎಕ್ಕದಎಲೆಯರಸ 20 ಗ್ರಾಂ, ಬೊಂತೆ ಕಳ್ಳಿ ರಸ 20ಗ್ರಾಂ, ಲಕ್ಕಿ ಎಲೆ ರಸ, 20 ಗ್ರಾಂ, ಉಮ್ಮತ್ತಿ ಎಲೆ ರಸ 20 ಗ್ರಾಂ, ಹಸುವಿನ ಹಾಲು 60ಮಿ, ಲಿ. ಎಳ್ಳಣ್ಣೆ 120 ಗ್ರಾಂ ಸೇರಿಸಿ ಕಾಯಿಸುವಾಗ, ರಾಸ್ಮಿ, ವಿಳಂಗ, ದೇವದಾರು, ಗಜ್ಜುಗದ ತಿರುಳು ಪುಡಿ ಎರಡೆರಡು ಟೀ ಚಮಚ ಹಾಕಿ ಇಳಿಸುವಾಗ 20 ಗ್ರಾಂ ಆರತಿಕರ್ಪೂರ ಹಾಕುವುದು. ತಣ್ಣಗಾದ ಮೇಲೆ ಕೀಲು, ಕಾಲು ನೋವುಗಳಿಗೆ ಹಚ್ಚುವುದು.

ಛಾಯಾಂಕಣ

• Flowers in Hyderabad, India.

• Leaves & flowers in Hyderabad, India.

• Flowers in Hyderabad, India.

• Flowers & fruits in Hyderabad, India.

• Flowers and leaves in Kannur India.

• Seed pod in Kerala

ಉಲ್ಲೇಖಗಳು

ಉಲ್ಲೇಖ

• ಸಂಪಾದಕರು: ವೈದ್ಯ ಎ. ಆರ್. ಎಂ. ಸಾಹೇಬ್,ಪ್ರಕಾಶಕರು: ಮಠಾಧೀಶರು, ಸದ್ಗುರು ದಾದಾ ಹಯಾತ್ ಮೀರ್.ಖಲಂದರ್ ಪೀಠ, ಬಾಬಾಬುಡನ್ ಗಿರಿ, ಚಿಕ್ಕಮಗಳೂರು.

Rubék atawa Calotropis gigantea nakeuh saboh jeunèh peunula nyang kayém geuteumèe di Indônèsia, Malaysia, Filipina, Thailand, Sri Lanka, India, ngon China.

Peunula nyoë jitimoh lam peureudèe nyang rayekjih meujan trôh 4 mètè. Bungongjih meulapéh ngön lilén meuwareuna putéh atawa boh gadông. Ônjih bulat rab saban ngon bulat boh manok, ngon wareunajih ijô pheuë ngon bakjih jiteubiët geutah putéh ban lagèe ië abin (susu).

Gamba

• Bungong.

• Ôn ngon bungong.

• Bungong.

• Bungong ngon boh.

• bungong.‎

Peunawôt luwa

• PIER - Calotropis gigantea
• Flowers of India - Crown flower
• Purdue University: Center for New Crops & Plant Products - Crown flower

ಎಕ್ಕಮಲೆ

ಬೊಲ್ದು ಎಕ್ಕ

ಎಕ್ಕಒಂಜಿ ಮರ್ದ್‌ದ ದಯಿ.ಎಕ್ಕದ ದಯಿನ್ ಅರ್ಕ ಅತ್ತ್ಂಡ ದೇವರೇಖಾ ಪಂದ್ ಲೆಪ್ಪುವೆರ್.ಎಕ್ಕದ ದಯಿ ಇತ್ತಿನಲ್ಪ ಅಂತರ್ಜಲ ಉಪ್ಪುಂಡು ಅಂಚಿನಲ್ಪ ಗುವೆಲ್ ತೊಡ್ಂಡ ಎಡ್ಡೆ ನೀರ್ ತಿಕ್ಕುಂಡುಗೆ ಅವು ಇಲ್ಲ್ ಕಟ್ಯೆರೆ ಯೋಗ್ಯವಾಯಿನ ಜಾಗಂದ್‌ಲ ಪನ್ಪೆರ್. ಬೊಲ್ದು ಎಕ್ಕದ ದಯಿನ್ ಪೂಜೆ ಮಲ್ತ್ಂಡ ಗಣಪತಿನ್ ಬೊಕ್ಕ ಸೂರ್ಯ ದೇವೆರೆನ್ ಪೂಜೆ ಮಲ್ತ್‌ನ ಫಲ ತಿಕ್ಕುಂಡು ಪನ್ಪಿನವು ಅನಾದಿಕಾಲೊಡ್ದು ಬತ್ತಿನ ನಂಬಿಕೆ.ಎಕ್ಕದ ಪೂತ ಮಾಲೆ ಮಲ್ತ್‌ದ್ ದೇವೆರೆ ಕೋಣೆದ ಬಾಕಿಲ್‌ಗ್ ಇಲ್ಲ್‌ದ ಎದುರುದ ಬಾಕಿಲ್‌ಗ್ ತೋರಣ ಕಟ್ಟ್ಂಡ ವಾಸ್ತು ದೋಷ ಪರಿಹಾರ ಆಪುಂಡು ಪನ್ಪಿನ ನಂಬಿಕೆ.

ನಂಬಿಕೆ

ಭಾರತೊದ ಸನಾತನ ಧರ್ಮದಕುಲು ಎಕ್ಕದ ದಯಿನ್ ಇಲ್ಲ್‌ದಲ್ಪ ಬಲತ ಮೈಟ್ ನಡ್‌ದ್ ನಿತ್ಯ ಪೂಜೆ ಮಲ್ಪುವೆರ್ .ಇಲ್ಲಡ್ ಋಣಾತ್ಮಕ ಶಕ್ತಿ್ ನಾಶವಾದ್ ಧನಾತ್ಮಕ ಶಕ್ತಿ ಹೆಚ್ಚುಂಡು. ವಿಘ್ನ ನಿವಾರಣೆ ಆದ್. ಮಾಟ, ಮಂತ್ರ, ಭೂತ, ಪಿಶಾಚಿ, ದೆವ್ವ ಬೊಕ್ಕ ಪೀಡೆ ಪನ್ಪಿ ದುಷ್ಟ ಶಕ್ತಿಲು ದೂರ ಆಪುಂಡು.ಬೊಲ್ದು ಎಕ್ಕದ ಬೇರ್‌ಡ್ಡ್ ಮಲ್ತಿನ ಗಣಪತಿನ ಮೂರ್ತಿನ್ ಇಲ್ಲ್‌ದ ಈಶಾನ್ಯ ಭಾಗುಡು ದೀದ್ ಪೂಜೆ ಮಲ್ತ್ಂಡ ಏಕಾಗ್ರತೆ ಬೊಕ್ಕ ಜ್ಞಾನ ವೃದ್ಧಿ ಆಪುಂಡು ಪನ್ಪಿವು ನಮ್ಮ ಹಿರಿಯಕುಲೆಡ್ದಿಂಚಿ ಬತ್ತಿನ ನಂಬಿಕೆ.ಕೆಲವೊಂಜಿ ಸರ್ತಿ ಎಕ್ಕದ ಬೇರ್‌ಡ್ ಸ್ವಾಭಾವಿಕವಾದ್ ಗಣಪತಿನ ರೂಪ ಮೂಡ್‌ದ್ ಬರ್ಪುಂಡು ಉಂದು ತಿಕ್ಕುನೆ ಅಪರೂಪ ಆಂಡಲ ತಿಕ್ಕುನ ಸಾಧ್ಯತೆ ಉಂಡು. ದಾಯೆ ಪಂಡ ೧೧ ವರ್ಷೊಡ್ದು ಬೊಕ್ಕ ಗಣಪತಿ ಬೊಕ್ಕ ಆಂಜನೇಯ ಸ್ವಾಮಿ ಬೇರ್‌ಡ್ ಮೂಡುವೆರ್ ಅಂಚಿನ ಬೇರ್‌ಲೆನ್ ವ್ಯಾಪಾರ, ವ್ಯವಹಾರ ಜಾಗೊಡು ದೀವೊಂಡ ಎಡ್ಡೆ.

ಎಕ್ಕದ ದಯಿತ ಅಧಿಪತಿ ರವಿ(ಸೂರ್ಯ)ಗ್ರಹ. ರವಿಗ್ರಹದ ದೋಷ ಇತ್ತಿನಕುಲು ಎಕ್ಕದ ಇರ್‌ಡ್ಡ್ ರವಿಗ್ರಹವನ್ನು ಪೂಜೆ ಮಲ್ಪೊಡು. ಬೊಲ್ದು ಎಕ್ಕದ ಪೂತ ಮಾಲೆ ಮಲ್ತ್‌ದ್ ಮಂಗಳವಾರ ಬೊಕ್ಕ ಶನಿವಾರ ಆಂಜನೇಯಸ್ವಾಮಿಗ್ ಬೊಕ್ಕ ಶನಿದೇವೆರೆಗ್ ಅರ್ಪಣೆ ಮಲ್ತ್ಂಡ ಶನಿದೋಷ ನಿವಾರಣೆಯಾಪುಂಡು. ಆಂಜನೇಯನ ಅನುಗ್ರಹ ಆಪುಂಡು ಪನ್ಪಿ ನಂಬಿಕೆ.ಶಿವದೇವೆರೆಗ್‌ಲ ಎಕ್ಕದ ಪೂ ಇಷ್ಟ ಪಾರ್ವತಿ ದೇವಿ ಎಕ್ಕದ ಪೂ ಸಮರ್ಪಣೆ ಮಲ್ತ್‌ದ್ ಶಿವದೇವೆರೆನ್ ತನ್ನ ಸ್ವಾಮಿಯಾದ್ ಪಡೆಯೆರ್ ಪನ್ಪಿನ ಪುರಾಣಕಥೆ

ದಯಿತ ಪುಟ್ಟುದ ಕಥೆ

ಸಮುದ್ರಮಥನ ಕಾಲೊಡು ವಿಷವು ಉದ್ಭವ ಆಪುಂಡು. ಅವೆನ್ ಶಿವದೇವೆರ್ ಪರ್ನಗ ಚೂರು ವಿಷ ಸಾಗರ ಸೇರುಂಡು. ಕ್ಷೀರಸಾಗರ ವಿಷವಾದ್ ಅಯಿಟ್ ಇತ್ತಿನ್ ಜಲಚರ ಪ್ರಾಣಿಲು ಮಾತ ಸಯಿಪೊ. ಉಂದೆನ್ ತೂಯಿನ ದೇವತೆಲು ಸಂಕಷ್ಟ ಪರಿಹಾರೊಗು ಗಣಪತಿ್ನ್ ಸುಗಿಪುವೆರ್. ಕೂಡ್ಲೆ ಕ್ಷೀರಸಮುದ್ರೊಡು ಸುಂಟರಗಾಳಿ ಬೀಜಿದ್ ವಿಷೊನು ಮಾತ ನುರೆ ಮಲ್ತ್‌ದ್ ಆ ನುರೆನ್ ಸಮುದ್ರದ ಬರಿಕ್ ನೂಕ್ಂಡ್. ಅಲ್ಪ ಬೊಲ್ದು ಪೂತ ಎಕ್ಕದ ದಯಿ ಪುಟ್ಟ್‌ದ್ ಬಳತ್ಂಡ್.

ಸಮುದ್ರಮಥನ ಕಾಲೊಡು ವಿಷವು ಉದ್ಭವ ಆಪುಂಡು. ಅವೆನ್ ಶಿವದೇವೆರ್ ಪರ್ನಗ ಚೂರು ವಿಷ ಸಾಗರ ಸೇರುಂಡು. ಕ್ಷೀರಸಾಗರ ವಿಷವಾದ್ ಅಯಿಟ್ ಇತ್ತಿನ್ ಜಲಚರ ಪ್ರಾಣಿಲು ಮಾತ ಸಯಿಪೊ. ಉಂದೆನ್ ತೂಯಿನ ದೇವತೆಲು ಸಂಕಷ್ಟ ಪರಿಹಾರೊಗು ಗಣಪತಿ್ನ್ ಸುಗಿಪುವೆರ್. ಕೂಡ್ಲೆ ಕ್ಷೀರಸಮುದ್ರೊಡು ಸುಂಟರಗಾಳಿ ಬೀಜಿದ್ ವಿಷೊನು ಮಾತ ನುರೆ ಮಲ್ತ್‌ದ್ ಆ ನುರೆನ್ ಸಮುದ್ರದ ಬರಿಕ್ ನೂಕ್ಂಡ್. ಅಲ್ಪಡ್ದ್ ಬೊಲ್ದು ಪೂತ ಎಕ್ಕದ ದಯಿ ಪುಟ್ಟ್‌ದ್ ಬಳತ್ಂಡ್. ಅರ್ಕಗಣಪತಿ ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷವಾದ್, ‘ಎಕ್ಕದ ದಯಿಟ್ ಯಾನ್ ನೆಲೆಯಾದಿಪ್ಪುವೆ ಏರ್ ಎಕ್ಕದ ಪೂಡ್ದ್ ಪೂಜೆ ಮಲ್ಪುವೆರೊ ಅಕುಲೆನ ಮನೋಭೀಷ್ಟ ನೆರವೇರುಂಡು ಪಂದ್ ಮಾಯವಾಪೆರ್, ಈ ಕಥೆಟ್ ಪಂಡಿಲೆಕ್ಕ ಎಕ್ಕದ ದಯಿ ವಿಷದ ಗುಣೊಕುಲೆನ್ ಹೊಂದ್‌‌ದ್ ಉಂಡು. ಎಕ್ಕದ ದಯಿನ್ ಉಪವಿಷದ ಗುಂಪುಗ್ ಸೇರಾದೆರ್. ಸೂರ್ಯನ ಕಿರಣೊಲೆನ ಪ್ರಭಾವೊಡ್ದು ಎಕ್ಕದ ದಯಿ ವಿಷನಾಶಿನಿಯಾವಡ್’ ಪಂದ್ ಗಣಪತಿದೇವೆರೆ ವರ ಕೊರ್ದು ಉಪ್ಪುವೆರ್. ಅಂಚಾದ್ ಸೂರ್ಯಗ್, ಗಣಪತಿಗ್ ಎಕ್ಕದ ದಯಿಕ್ ಅವಿನಾಭಾವ ಸಂಬಂಧ ಉಂಡು

ದಯಿತ ಪೊಲಬು

ಎಕ್ಕಮಲೆತ ದಯಿನ್' ಕೆಲವು ಊರುಡು ಪೂಜನೀಯ ಭಾವನೆಡ್ ತೂಪೆರ್^[೧]. ರಥಸಪ್ತಮಿದಾನಿ ಇರೆಕುಲೆನ್ ತರೆತ ಮಿತ್ತ್ ದೀದ್ ಮೀಪುನ ಪದ್ದತಿ ಉಂಡು.ತೈತ್ತರೀಯ ಸಂಹಿತೆಡ್ ಎಕ್ಕದ ದಯಿಟ್ ಉಷ್ಣ ಬೊಕ್ಕ ತೀಕ್ಶ್ಣ ಗುಣ ಉಂಡು ಪನ್ಪೆರ್ 'ಅಂಚನೆ ಶೌನಕೇಯ ಸಂಹಿತೆಡ್ 'ಅರ್ಕಮಣಿ' 'ವಾಜೀಕರಣ,' (ಸಂತಾನ ಸಾಮರ್ಥ್ಯ ಸಂವರ್ಧನೆ) ದಂಚ ಕೆಲಸ ಮಲ್ಪುಂಡುಂದು ಪನ್ತೆರ್. ಎಕ್ಕಮಲೆತ ದಯಿ ಮುದೆಲ್‌ಡ್ದ್ ಎಗ್ಗೆ ಬುಡ್ದು ಪುದೆಲ್‌ದ ಲೆಕ್ಕ ಬಳಪುಂಡು. ಕೆಲವು ಸರ್ತಿ ಕಿನ್ಯ ಮರವಾದ್ ಬಳಪಿನ ಸಾಧ್ಯತೆಲ ಉಂಡು. ದಯಿತ ಮಾತ ಭಾಗೊಲೆಡ್ ಕಿನ್ಯ ರೋಮದಂಚ ಉಪ್ಪುಂಡು.ದಂಡ್, ಈರೆ, ಬೊಕ್ಕ ಪೂತ ತೊಟ್ಟುದುಲಯಿಡ್, ಬೊಲ್ದು ಪೇರ್‌ದಂಚಿನ ರಸ ಉಪ್ಪುಂಡು.ಗೆಲ್ಲ್‌ದ ಕೊಡಿಟ್ ಈರೆಕುಲೆನ ನಡುಟು ಗೊಂಚಲಾದ್ ಬೊಲ್ದು ಪೂ ಬುಡ್ಪುಂಡು. ಒಂದೇ ಪೂತ ತೊಟ್ಟುದ ಮಿತ್ತ್ ಜೋಡಿಕಾಯಿಲುಪ್ಪುಂಡು.ಬಿತ್ತ್‌ದ ಕೊಡಿಟ್ ರೇಷ್ಮೆದಂಚಿನ ರೋಮ ಉಪ್ಪುಂಡು. ಗಾಳಿದ ಸಹಾಯೊಡು `ಬೀಜಪ್ರಸಾರ,ಆದ್ ದಯಿ ಕೊಡಿಪುಂಡು^[೨]ಎಕ್ಕದ ದಯಿ ಸಾಮನ್ಯವಾದ್ ಪಡ್ಲ್ ಇತ್ತಿನ ನೀರ್ ಕಮ್ಮಿ ಇತ್ತಿನ ಜಾಗೆಡ್‌ಲ ಬದುಕುಂಡು.^[೩]

ಬೇತೆ ಬೇತೆ ಬಾಸೆಡ್

• ವೈಜ್ಞಾನಿಕ :ಕಲ್ಟ್ರೋಪಿಸ್ ಜಿಜಿಂಟ
• ಸಂಸ್ಕೃತ:ಅರ್ಕ, ಮಂದಾರ
• ಇಂಗ್ಲೀಷ್:ಮಿಲ್ಕ್ ವೀಡ್,ಕ್ರೌನ್ ಪ್ಲವರ್
• ಹಿಂದಿ: ಮದಾರ್, ಆಕ್
• ಮರಾಠಿ: ರೂಯೀ
• ಗು: ಅಕಾಡೋ
• ಮಲಯಾಳಂ:ಯೆರಿಕ್ಕು
• ತೆಲುಗು: ಜಿಲ್ಲೇಡು
• ತಮಿಳು: ಏರ್ಕ, ಯೆರುಕ್ಕು

ವಿದೊಕುಲು

• ಬೊಲ್ದು ಪೂ ಆಪಿನ ಎಕ್ಕ'
• ತಿಳಿನೇರಳೆ ಪೂ ಆಪಿನ ಎಕ್ಕ ('ಕರಿ ಎಕ್ಕ')ಮರ್ದ್‌ದ ಗುಣ ರಡ್ಡೆಟ್‍ಲಾ ಉಪ್ಪುಂಡು^[೪]

ಉಪಯೋಗದ ಭಾಗೊಲು

ಸಾಮಾನ್ಯವಾದ್ ಎಕ್ಕದ ದಯಿತ ಮಾತ ಭಾಗೊಲ ಉಪಯೋಗ ಇತ್ತಿನಂಚಿನವೆ. ದಯಿತ್ ಬೇರ್, ಬೇರ್‌ದ ಚೋಲಿ,ಇರೆ,ದಯಿಡ್ದ್ ಬರ್ಪಿನ ಪೇರ್‌ ಬೊಕ್ಕ ಪೂಕುಲು ಮಾತಲ ಮರ್ದ್‌ಗ್ ಉಪಯೋಗ ಆಪುಂಡು

ಮರ್ದ್ ಆದ್ ಉಪಯೋಗ

• ಕೆಬಿ ಬೇನೆ ಆಯಿನಪಗ ಎಕ್ಕದ ಐನ್ ಇರೆನ್ ಕೊನತ್ತ್ ದ್ ದಿಕ್ಕೆಲ್‍ಡ್ ಬೆಚ್ಚ ಮಲ್ತಿನ ಕರ್ಬನ್ ಆ ಇರೆಕುಲೆದ ಮಿತ್ತ್ ದೀದ್ ಆಯಿಟ್ಟ್ ಬರ್ಪುನ ಬೆಚ್ಚ ಬೆಚ್ಚ ನೀರ್ ನ್ ಕೆಬಿಕ್ಕ್ ಬುಡ್ಂಡ ಕೆಬಿ ಬೇನೆ ಕಮ್ಮಿ ಅಪುಂಡು^[೫]
• ಜ್ವರ ಇತ್ತ್ಂಡ ಎಕ್ಕದ ಬೇರ್‌ನ್‍ ಲಿಂಬೆ ರಸೊಟು ಅರೆತ್‌ದ್ ಪರ್ಂಡ ಜ್ವರ ಕಡಿಮೆ ಆಪುಂಡು.
• ಕೊಂಬಚೇಳ್ ತುಚ್ಚಿಂಡ ಎಕ್ಕದ ಬೇರ್‌ನ್ ಚೌಲಿ ನೀರ್‌ಡ್ ಅರೆತ್‌ದ್ ಪರೊಡು.
• ಕಫತ ತೆಮ್ಮ ಇಪ್ಪುನಗ,ಎಕ್ಕದ ಬೇರಿ್‌ದ ಚೋಲಿನ್ ನಿರೆಲ್‌ಡ್ ಲುಂಗಾದ್ ಪೊಡಿ ಮಲ್ತ್ ದೀವೊಂದು ೫ ಚಿಟಿಕೆದಾತೆನ್ ತಿಗೆತ ನೈಯಿಟ್ ಬೆರೆಸದ್ ದಿನೊಕು ರಡ್ಡ್ ಸರ್ತಿ ದೆತೊನೊಡು
• ಕಾರ್‌ಗ್ ಮುಳ್ಳು ಕಂತ್‌ದಿತ್ತ್ಂಡ ಆ ಮುಳ್ಳುನು ಮೆಲ್ಲ ದೆತ್ತ್‌ದ ಬೊಕ್ಕ ಎಕ್ಕಮಲೆತ ಪೇರ್‌ನ್ ಆ ಜಾಗೊಗು ಪಾಡ್ಂಡ ಮುಳ್ಳುದ ನಂಜಿನ್ ಕಡಿಮೆ ಮಲ್ಪುಂಡು
• 'ಮೂಲವ್ಯಾಧಿ,' ಇತ್ತಿನಕುಲು ಎಕ್ಕದ ಪೇರ್‌ಗ್ ಮಂಜಲ್ ಬೆರೆಸದ್ ಪೂಜಿಂಡ ಬೇಗ ಗುಣವಾಪುಂಡು
• ಎಕ್ಕದ ದಂಡ್‌ಡ್ ಕೂಲಿ ದೆಕ್ಕ್ಂಡ ಕೂಲಿ ಬೇನೆ ಇತ್ತ್ಂಡ ಕಮ್ಮಿ ಆಪುಂಡು.
• ಪಟಿಕೆದ ತೊಂದರೆ ಇತ್ತ್ಂಡ ಎಕ್ಕದ ಇರೆನ್ ಲುಂಗಾದ್ ಪೊಡಿ ಮಲ್ತ್ ದೀವೊಂದು ೧೦ ಗ್ರಾಂ ದಾತೆನ್ ಬೆಚ್ಚನೀರ್‌ಡ್ ಬೆರೆಸದ್ ಪರ್ಂಡ ಪಟಿಕೆ ಸಲಿಸಾದ್ ಪೋಪುಂಡು.
• ಅಜೀರ್ಣ' ದ ತೊಂದರೆ ಇತ್ತ್ಂಡ ಎಕ್ಕದ ಬೇರ್‌ದ ಭಸ್ಮೊನು ಯೇಪೊಲ ಕಾಂಡೆ ಬೊಕ್ಕ ರಾತ್ರೆ ತಿಗೆತ ನೈಯಿಟ್ ಬೆರೆಸದ್ ತಿನೊಡು. ಅತ್ತ್ಂಡ ಎಕ್ಕದ ೧೦ ಪೂಕು ಒಂಜಿ ಚಿಟಿಕೆ ಉಪ್ಪು ಬೆರೆಸದ್ ತಿನೊಡು
• ಪೊಂಜೊಲೆನ ಪಿದಯಿದ ಕುದಿ ಸರಿಯಾದ್ ಇತ್ತಿಜ್ಜಿಂದಾಂಡ ಎಕ್ಕದ ಪೂ ಬೊಕ್ಕ ಬೆಲ್ಲ ಅರೆತ್‌ದ್ ಮಾತ್ರೆ ಮಲ್ತ್‌ದ್ ದಿನೊಕು ೩-೪ ಮಾತ್ರೆ ತಿಂದ್ಂಡ ಎಡ್ಡೆ.
• ಬೊಲ್ದು ಪೋಪಿನ ತೊಂದರೆ ಇತ್ತಿನಕುಲು ಎಕ್ಕದ ಪೂ ಲುಂಗಾದ್ ಪೊಡಿಮಲ್ತ್ ದೀವೊಂದು ಒಂಜಿ ಚಿಟಿಕೆ ಪೊಡಿನ್ ತಿಗೆತ ನೈಯಿ ಸೇರ್ಸಾದ್ ೧೫ ದಿನೊಮುಟ್ಟ ತಿನೊಡು.
• ಪುರಿಕಜ್ಜಿ,ಬಾಪು, ಇತ್ತಿನ ಜಾಗೊಗು ಎಕ್ಕದ ಪೇರ್ ಪೂಜಿಂಡ ಕಮ್ಮಿ ಆಪುಂಡು.

ಬೊಲ್ದು ಪಾಂಡು (ತೊನ್ನು)ಇತ್ತ್ಂಡ

ಬುಲೆತ್ ಮಂಜಲ್ದ ಕೊಂಬು ಬೊಕ್ಕ್ ಬುಲೆತ್ ಎಕ್ಕದ ಬೇರ್‌ನ್ ಚೌಲಿ ನೀರ್ಡ್ ಅರೆತ್‌ದ್ ತೊನ್ನು ಇತ್ತಿನ ಶರೀರೊದ ಚೂರು ಭಾಗೊಗು ಸುರುಕು ಪೂಜಿದ್ ತೂವೊಡು ಗುಣ ಇತ್ತ್ಂಡ ಮಾತ್ರ ಬೊಕ್ಕ ಈ ಮರ್ದ್‌ದ ಉಪಯೋಗೊನು ಮಲ್ಪೊಲಿ.

ಬೇತೆ ಉಪಯೋಗೊಲು

• ಪೂ ಪೂಜೆ, ಹೋಮದ ಸಮಯೊಡು ಗಲಸುವೆರ್^[೬]
• ಇರೆ ಚಿಟ್ಟೆದ ಬುಲೆಚ್ಚಿಲ್‍ಡ್
• ಇರೆ ರೇಶ್ಮೆದ ಪುರಿಕುಲೆನ ಬುಲೆಚಿಲ್‍ದಪಗ
• ಇರೆ ಆಯುರ್ವೇದ ಮರ್ದ್ ಲೆನ್ ತಯಾರ್ ಮಲ್ಪುನಪಗ

ಉಲ್ಲೇಕೊ

1. ↑ https://www.vijayavani.net/%E0%B2%8E%E0%B2%95%E0%B3%8D%E0%B2%95%E0%B2%A6-%E0%B2%97%E0%B2%BF%E0%B2%A1%E0%B2%A6-%E0%B2%85%E0%B2%B8%E0%B2%BE%E0%B2%AE%E0%B2%BE%E0%B2%A8%E0%B3%8D%E0%B2%AF-%E0%B2%A6%E0%B3%88%E0%B2%B5%E0%B2%BF/
2. ↑ http://kannada.thenewsism.com/benefits-of-calotropis-gigantea-tree/
3. ↑ http://tropical.theferns.info/viewtropical.php?id=Calotropis+procera
4. ↑ http://www.myacharya.net/wite-ekkada-gidada-mahatva/
5. ↑ https://www.webmd.com/vitamins/ai/ingredientmono-797/calotropis
6. ↑ http://www.aralikatte.com/2018/09/13/bili-yakada-gida-imp/

Follicle

Seeds set to disperse

Calotropis gigantea flower in Belur Math, Howrah, West Bengal

Calotropis gigantea, the crown flower, is a species of Calotropis native to Cambodia, Vietnam, Bangladesh, Indonesia, Malaysia, Thailand, Sri Lanka, India, China, Pakistan, and Nepal.^[2]

It is a large shrub growing to 4 m (13 ft) tall. It has clusters of waxy flowers that are either white or lavender in colour. Each flower consists of five pointed petals and a small "crown" rising from the center which holds the stamens. The aestivation found in calotropis is valvate i.e. sepals or petals in a whorl just touch one another at the margin, without overlapping. The plant has oval, light green leaves and milky stem. The latex of Calotropis gigantea contains cardiac glycosides, fatty acids, and calcium oxalate. The roots also contain Calotropone.^[3]

Pollination

This plant plays host to a variety of insects and butterflies. It is the host plant for Hawaii's non-migratory monarch butterflies.^[4] Calotropis is an example of entomophily pollination (pollination by insects) and pollination is achieved with the help of bees. In Calotropis, gynostegium is present (formed by the fusion of stigma and androecium). The pollen are in a structure named pollinia which is attached to a glandular, adhesive disc at the stigmatic angle (translator mechanism). These sticky discs get attached to the legs of visiting bees that pull out pollinia when a bee moves away. When such a bee visits another flower, this flower might be pollinated by the pollinium.

Calotropis gigantea (Ankhade) plant with full bloom at Haridwar

Description

• Stem : Erect, branched, cylindrical, solid, contains milky latex.
• Leaves : 100–200 mm (4–8 in) long, decussate, obovate or elliptic-oblong, shortly acute, subsessile, cordate or often amplexicaul at the base.
• Inflorescence : Umbellate cymes.
• Flowers :

Large, white, not scented, peduncles arising between the petioles. Flower-buds ovoid, angled, Calyx lobes 5, divided to the base, white, ovate; corolla broadly rotate, valvate, lobes 5, deltoid ovate, reflexed, coronate-appendages broad, obtusely 2-auricled below the rounded apex which is lower than the staminal-column. Stamens 5, anthers short with membranous appendages, inflexed over the depressed apex of the pentagonal stigma. Pollinium one in each cell, pendulous caudicles slender. Carpels 2 distinct, styles 2, united to the single pentangular stigma, ovary 2-celled, ovules many.

• Fruit : A pair of follicles with many, hairy seeds.
• Flowering and Fruiting Time : November-April

Uses

The flowers are long lasting, and in Thailand they are used in floral arrangements. The extract of flowers and leaves has shown hypoglycemic effect in preclinical studies.^[5] They were favored by the Hawaiian Queen Liliuokalani, who considered them a symbol of royalty and wore them strung into leis. In Cambodia, they are used in funerals to decorate the urn or sarcophagus and the interior of the house holding the funeral. The fruit is a follicle and when dry, seed dispersal is by wind. In Indonesia its flowers are called widuri. According to the Shiva Purana, the madar flower/crown flower is very much liked by Lord Shiva; therefore the crown flower and its garland are offered to Lord Shiva for peace, prosperity and stability in society.^[6] The Crown flower is also one of the major parts of the nine astrological trees (Navagrah tree).

Calotropis yields a durable fiber (commercially known as bowstring of India) useful for ropes, carpets, fishing nets, and sewing thread. Floss, obtained from seeds, is used as stuffing. Crown flower cotton can also be used to make a pillow. A fermented mixture of Calotropis and salt is used to remove the hair from goat skins for production of nari leather and from sheep skins to make leather which is much used for inexpensive book binding.^[7] Fungicidal which is far effective than oinmentand insecticidal properties of Calotropis have been reported.^[8]

In India, the plant is common in the compounds of temples and is known as madar in Hindi: मदार. Its leaf (Marathi: rui) is one of the five leaves used in the Panch Pallava, a ritual assortment of five different leaves used as a totem by the Maratha culture in India.^[9]

Allelopathic effects

Allelopathic effects of Calotropis on different agricultural crops have been well studied.^[10] Extracts of plant parts such as root, stem, and leaf affect germination and seedling vigor of many agricultural crops.^[11][12][13] However, extracts of Calotropis failed to produce any detrimental effects on weeds such as Chenopodium album, Melilotus alba, Melilotus indica, Sphaeranthus indicus, and Phalaris minor.^[11]

Use as an arrow poison

Many plant and animal extracts have been used as arrow poisons all over the world. In many cases, the poison was applied to the arrow or spear to aid the hunting of prey. Alkaloids are among the most powerful plant poisons, and extracts of Strychnos species are commonly used. Other arrow poisons are commonly cardiac glycosides, which can be found in digitalis, but most of these arrow poisons are derived from plants in the family Apocynaceae.^[14] This family includes Calotropis gigantea and the more potent Calotropis procera. The latex of these plants has been used in Africa as an arrow poison. Apocynaceae species often contain a mixture of cardiac glycosides, including calactin, uscharin, calotoxin, and calotropin.^[15] These poisons work by inhibiting the sodium-potassium pump, and this effect is especially potent in the cardiac tissues.^[16] The cardiac effects can be applied for heart medication, and digitalis has been used as such. However, excessive doses can cause arrhythmia, which can lead to death.^[17]

Medical uses

Given the potent bioactivity of calotropin, calotropis gigantea has been used as a folk medicine in India for many years, and has been reported to have a variety of uses. In Ayurveda, Indian practitioners have used the root and leaf of C. procera in asthma and also used in bacterial infection, swelling with redness, boils also and shortness of breath and the bark in liver and spleen diseases. The plant is reported as effective in treating skin, digestive, respiratory, circulatory and neurological disorders and was used to treat fevers, elephantiasis, nausea, vomiting, and diarrhea. The milky juice of Calotropis procera was used against arthritis, cancer, and as an antidote for snake bite.^[18] However, these reports are of folk uses and more research is needed to confirm the clinical usefulness of the leaves, latex, and bark. Recent studies have displayed use of calotropin as a contraceptive^[19] and as a potential cancer medication.^[20] In one study of the cancer-fighting properties of Calotropis gigantea, DCM extracts were demonstrated to be strongly cytotoxic against non-small cell lung carcinoma (A549), colon carcinoma (HCT 116), and hepatocellular carcinoma in hamsters (Hep G2). These extracts show potential as cancer medications and warrant further clinical research.^[21]

Poisoning

Calotropis is a poisonous plant. The active principles are uscharin, calotoxin, calactin, and calotropin. The leaves and stem when incised yield thick milky juice. It is used as an arrow poison, cattle poison (see also Sutari), rarely for suicide and homicide and mostly an accidental poison.

The milky latex sap of Calotropis gigantea is a known cause of toxic keratoconjunctivitis and reversible vision loss. Crown flower keratitis is a rare condition and is usually the result of accidental ocular exposure to the sap. During the process of making a Hawaiian lei flower necklace, touching the sap and then touching the ocular surface may result in crown flower keratitis. Damage (poisoning) of the cornea endothelium results in corneal stromal edema and decreased visual acuity. Although there is some permanent damage to the corneal endothelium with decreased endothelial cell count and irregular shape, the remaining corneal endothelial cells usually recover with complete resolution of the corneal edema and a return to normal visual acuity. The condition is usually self-limited and resolves faster with topical steroids. The clinical course of this condition suggests that Calotropis is paradoxically relatively nontoxic to corneal epithelium and highly toxic to corneal endothelium. The painless clinical course may be related to anesthetic properties of Calotropis latex and relatively minor epithelial injury.^[22][23][24]

Signs and symptoms

Applied to the skin, it causes redness and vesication. When taken orally, the juice produces an acrid, bitter taste and burning pain in throat and stomach, salivation, stomatitis, vomiting, diarrhea, dilated pupils, tetanic convulsions, collapse and death. The fatal period is 6 to 12 hours. Treatment includes stomach wash, demulcents, and symptomatic treatment.

Mosquito controlling properties

C. gigantea is reported to exhibit mosquito controlling properties against Culex gelidus and Culex tritaeniorhynchus mosquitoes which serve as vectors for Japanese encephalitis. The aqueous extract of the C. gigantea leaves demonstrated significant larvicidal, repellent and ovicidal activity.^[25]

Literary references

In the Paushya chapter of the Adi Parva portion of the Indian epic Mahabharata, a disciple of the rishi Ayoda-Daumya named Upamanya goes blind by eating the leaves of the plant which in Sanskrit is called arka.

However, in India, among the general public, it is the belief that akada (arka) is a poisonous plant and can make people intoxicated. Lord Shiva is offered akada along with dhatura (botanically: Datura metel) (extremely toxic) flowers on auspicious days.

"श्वेतार्क का पेड" is the name of the tree and flowers are called as "अकौआ" ओर "श्वेतार्क के फूल" in Hindi. In Marathi the local name is Ruhi (pronounced ruheé).

In Hindu mythology, it is considered the favourite flower of Lord Shiva and hence its flowers are commonly offered to the deity. It is a belief that the flower makes the deity happy, subsequent to which he showers his blessings upon the worshippers.

References

Calotropis gigantea, llamada comúnmente algodón de seda,^[1]​ es una especie del género Calotropis nativa de Malasia, Filipinas, Sri Lanka, Tailandia, India y China, en América se encuentra en Venezuela y Colombia.^[2]​

Inflorescencia.

Hojas y flor

Descripción

Es un gran arbusto que puede alcanzar los 4 metros de altura con tallos lechosos. Las hojas, de color verde claro, son de forma ovalada. Las flores, de color blanco o lila y aspecto ceroso, surgen agrupadas formando racimos. Cada una consta de cinco pétalos puntiagudos y una pequeña y elegante "corona" que se eleva desde el centro, de donde surgen los estambres. El fruto es un folículo que cuando está seco permite la dispersión de semillas por el viento. Esta planta acoge a una gran variedad de insectos y mariposas.

Usos

En Tailandia las flores se utilizan para diversos arreglos florales debido a su prolongada duración. En la India también es común en los arreglos florales de los templos.

Propiedades medicinales

Se utiliza la corteza de la raíz y las flores en medicina tradicional.^[1]​ La corteza de la raíz es tónica, sudorífica, antiespasmádica y expectorante, en dosis altas es un emético. Las flores se usan como digestivo, estomacal y tónico. El jugo lechoso de los tallos es venenoso.

Taxonomía

Calotropis gigantea fue descrita por (L.) W.T.Aiton y publicado en Hortus Kewensis; or, a Catalogue of the Plants Cultivated in the Royal Botanic Garden at Kew. London (2nd ed.) 2: 78. 1811[1811].^[2]​

Etimología

Calotropis: nombre genérico que deriva del griego kalos, "bello", y tropis

gigantea: epíteto latino que significa "gigante, enorme".

Sinonimia

• Calotropis gigantiea (L.) R. Br. ex Schult.
• Asclepias gigantea L.
• Madorius giganteus (L.) Kuntze
• Periploca cochinchinensis Lour.
• Streptocaulon cochinchinense (Lour.) G.Don^[3]​

Referencias

Bibliografía

1. Flora of China Editorial Committee. 1995. Flora of China (Gentianaceae through Boraginaceae). 16: 1–479. In C. Y. Wu, P. H. Raven & D. Y. Hong (eds.) Fl. China. Science Press & Missouri Botanical Garden Press, Beijing & St. Louis.
2. Hokche, O., P. E. Berry & O. Huber. (eds.) 2008. Nuevo Cat. Fl. Vasc. Venezuela 1–860. Fundación Instituto Botánico de Venezuela, Caracas.
3. Leger, P. V. 1913. Recherches sur la structure anatomique du tégument séminal des Apocynacées et des Asclépiadacées. 1–76.
4. Nasir, E. & S. I. Ali (eds). 1980-2005. Fl. Pakistan Univ. of Karachi, Karachi.

Biduri^[1] atau widuri^[2] (Calotropis gigantea) adalah sejenis tumbuhan yang umum dijumpai di Indonesia, Malaysia, Filipina, Thailand, Sri Lanka, India dan China.

Tumbuhan ini berupa perdu besar yang dapat mencapai 4 m. Juga disebut Kapuk Duri. Bunganya berlapis lilin dengan warna putih atau ungu. Daunnya berbentuk bulat telur, dengan warna khas hijau pucat dan batang yang mengeluarkan lateks berwarna putih seperti susu.

Galeri

• Bunga.

• Daun dan bunga.

• Bunga.

• Bunga dan buah.

• bunga.

• Buah dan bunga widuri

• Kuncup widuri di Kebun Raya Kuningan

Referensi

Pranala luar

• PIER - Calotropis gigantea
• Flowers of India - Crown flower
• Purdue University: Center for New Crops & Plant Products - Crown flower

Pod biji benih

Pokok Lembiaga^[2] atau juga dikenali sebagai Rembega, Lembega, Kemengu, Kayu Berduri^[3] (nama bahasa Latin: Calotropis gigantea) adalah sejenis tumbuhan yang kerap dijumpai di Indonesia, Malaysia, Filipina, Thailand, Sri Lanka, India dan China.

Tumbuhan ini berupa pokok renek besar yang mampu mencapai 4 m. Bunganya berlapis lilin dengan warna putih atau ungu. Daunnya berbentuk telur, berwarna hijau pucat dan batang yang mengeluarkan lateks berwarna putih seperti susu.

Rujukan

Pautan luar

• PIER - Calotropis gigantea
• Flowers of India - Crown flower
• Purdue University: Center for New Crops & Plant Products - Crown flower
• Templat:AfricanPlants

Polinezyjskie wieńce lei z kwiatów Calotropis gigantea

Mleczara olbrzymia, kalotropis olbrzymi (Calotropis gigantea) – gatunek rośliny z rodziny toinowatych, pochodzący z tropikalnych rejonów Azji: Iran, Chiny (Guangdong, Kuangsi, Syczuan, Junnan), Półwysep Indyjski, Indochiny, Malezja)^[2]. Roślina zawiera trujący sok mleczny.

Morfologia

Pokrój

Krzew osiągający wysokość do 5 m, rzadziej niewielkie drzewo.

Liście

Naprzeciwległe, krótkoogonkowe, eliptyczne z sercowatą nasadą o długości do 20 cm, szerokości do 12 cm. Pokryte niebieskawoszarym nalotem woskowym.

Kwiaty

W baldachogroniastych kwiatostanach. Kwiaty 5-krotne, barwy od kremowobiałej do jasnofioletowej. W środku pięcioboczny piramidkowaty przykoronek wysokości do 1,5 cm.

Owoce

Niebieskawozielone, o długości do 10 cm, u podstawy wygięte, z licznymi nasionami, każde z pęczkiem włosków.

Zastosowanie

• Pędy dostarczają włókien, w handlu nazywanych mudar lub yercum;
• Trujący sok mleczny ma zastosowanie w medycynie^[3];
• Z suszonego soku mlecznego wytwarza się substytut gumy.
• W Azji kwiaty ofiarowuje się podczas hinduistycznych obrzędów religijnych. W Indiach roślina jest uważana za świętą. Od czasów wedyjskich związana była z kultem Słońca^[4]. W czasach współczesnych związana z kultem Śiwy. Na lingamie umieszcza się liście bilwy, a na nich kwiaty kalotropisu^[5].;
• Ze względu na trwałość, kwiaty wykorzystywane są w Polinezji do sporządzanie girland lei.

Przypisy

Bibliografia

1. Jens Rohwer: Atlas roślin tropikalnych. Warszawa: Horyzont, 2002. ISBN 83-7311-378-9.

Kronbuske (Calotropis gigantea) är en art i familjen oleanderväxter.

Synonymer

^[1]

• Asclepias gigantea L.
• Calotropis gigantiea (L.) R. Br. ex Schult.
• Madorius giganteus Kuntze
• Periploca chinensis Decne.
• Periploca cochinchinensis Lour.
• Streptocaulon cochinchinense (Lour.) G. Don

Referenser

Noter

1. ^ Wikispecies

Denna växtartikel saknar väsentlig information. Du kan hjälpa till genom att tillföra sådan.

• 1 Будова
• 2 Життєвий цикл
• 3 В культурі
  • 3.1 На марках
• 4 Практичне використання
  • 4.1 Алелопатичний ефект
• 5 Отруєння
  • 5.1 Прояви та симптоми
  • 5.2 Здатність боротися з комарами
• 6 Галерея
• 7 Примітки

1. ↑ The Plant List: A Working List of All Plant Species. Процитовано 11 July 2014.
2. ↑ Bingtao Li; Michael G. Gilbert; W. Douglas Stevens, «Calotropis gigantea (Linnaeus) W. T. Aiton, Hortus Kew. ed. 2. 2: 78. 1811», Flora of China online, retrieved 19 July 2015
3. ↑ Hawaii’s Butterflies. Butterfly Society of Hawaii (en-US). 2014-10-04. Процитовано 2017-08-12.
4. ↑ Rathod, Nanu R.; Chitme, Havagiray R.; Irchhaiya, Raghuveer; Chandra, Ramesh (25 March 2011). «Hypoglycemic Effect of Calotropis Gigantea Linn. Leaves and Flowers in Streptozotocin-Induced Diabetic Rats». Oman Medical Journal. 26 (2): 104—108.
5. ↑ Mahashivaratri: Favorite Plants of Lord Shiva | Free Press Journal. www.freepressjournal.in (en-GB). Процитовано 2017-08-12.
6. ↑ Oudhia, P. (2002).Allelopathic potential of useful weed Calotropis gigantea R.Br: A review. In: Abstracts. Third World Congress on Allelopathy: Challenges for the New Millennium, National Institute for Agro-Environmental Sciences (NIAES), Tsukuba, Japan, Aug.26-30,2002:179.
7. ↑ Oudhia and Tripathi 1997, 1999
8. ↑ Hani S. Al-Mezaine, Ali A. Al-Rajhi, Abdullah Al-Assiri, Michael D. Wagoner, Calotropis procera (ushaar) keratitis, American Journal of Ophthalmology, Volume 139, Issue 1, January 2005, Pages 199—202
9. ↑ Crawford, H. E. : Crownflower Keratoconjunctivitis, Hawaii Med J. 1958;17:244-245
10. ↑ Kumar G, Karthik L, Rao KVB, Karti AV, Rahuman AA, Larvicidal, Repellent and Ovicidal activity of Calotropis gigentia against Culex tritaeniorhynchus and Culex gelidus. Journal of Agricultural Technology, 2012, 8(3): 869—880

Calotropis gigantea trong tiếng Việt gọi tên Bòng bòng^[1] hay bòng bòng to, bông bông, bồng bồng, bồng bồng to, lá hen, nam tì bà^[2], là một loài thực vật có hoa trong họ La bố ma. Loài này được (L.) Dryand. miêu tả khoa học đầu tiên năm 1811.^[3] Đây là loài bản địa Campuchia, Indonesia, Malaysia, Philippines, Thái Lan, Sri Lanka, Ấn Độ và Trung Quốc. Đây là một loại cây bụi lớn cao đến 4 m.

Hình ảnh

Chú thích

Liên kết ngoài

• Phương tiện liên quan tới Calotropis gigantea tại Wikimedia Commons
• Dữ liệu liên quan tới Calotropis gigantea tại Wikispecies

Bài viết liên quan đến tông Bông tai này vẫn còn sơ khai. Bạn có thể giúp Wikipedia bằng cách mở rộng nội dung để bài được hoàn chỉnh hơn.

• x
• t
• s

• 1 Распространение и экология
• 2 Биологическое описание
• 3 Химический состав
• 4 Примечания
• 5 Ссылки

牛角瓜（學名：Calotropis gigantea，英文名稱：Akund Calotrope、Bowstring Hemp、Crownplant、Madar、Mudar）^[4]，別稱斷腸草（廣東）、五狗臥花（廣東崖縣）、羊浸樹（雲南、廣東）、羊浸渣葉、哮喘樹、大麻風藥、奶漿包、皇冠花、紫冠花、五狗臥花心、野攀枝花及牛角瓜葉等^[3][4][5][6]，為蘿藦科牛角瓜屬植物^[4][7] ，本種的模式標本採自於印度^[5]。

名稱由來

牛角瓜的名稱源自於本種果實狀似牛角的外形^[6]；五狗臥花及皇冠花的別名源自於本種副花冠狀似五隻小狗及皇冠的外形^[8]。

分佈

本種現分佈於亞洲的中國、越南、泰國、緬甸、老撾 、印尼、馬來西亞、巴布亞新幾內亞、印度、巴基斯坦、斯里蘭卡、不丹、尼泊爾、伊朗等；非洲的蘇丹、坦桑尼亞、肯尼亞、安哥拉、莫桑比克、塞舌爾、毛里求斯、扎伊爾、加蓬等；地中海的以色列^[9]；澳洲的澳大利亞北部^[9]等；美洲的美國、古巴、蘇里南、委內瑞拉、圭亞那等地^[1]。中國國內分於廣西、廣東、海南^[4]、福建^[10]、雲南、四川等省區^[7]，本種能耐旱、耐貧瘠^[11]，常生於乾旱或半乾旱的^[9]曠野地、低海拔向陽山坡以及海邊^[4]。

形態特徵

牛角瓜是一種直立灌木植物，全株具乳液，高可達3米^[5]。枝條粗壯^[10]，圓柱形^[6]，黃白色^[5]，嫩枝披灰白色絨毛^[10]。

葉

葉為橢圓狀長圓形或倒卵狀長圓形，對生^[4]，肥厚，草質^[10]，先端急尖，少為圓鈍^[10]，基部心形，表面及背面披灰白色絨毛，成長後絨毛逐漸脫落，每邊側脈4－6條^[10]，疏離，長約8－20厘米，寬約3.5－9.5厘米^[5]；葉柄極短，近無柄^[6]或有時抱莖^[5]。

花

花為聚傘花序傘形狀，頂生或腋生^[10]；花細小^[6]；花序梗及花梗披灰白色絨毛^[10]，花梗長約2－2.5厘米^[5]；花萼5裂^[4]，裂片卵圓形^[10]，內面基部具腺體^[4]；花冠紫藍至紫紅色^[10]，寬鐘狀^[4]，直徑約3－4厘米^[10]；花冠裂片5枚^[4]，卵圓形，急尖，呈鑷合狀排列^[4]，長約1.5厘米^[10]，寬約1厘米；副花冠裂片5枚^[4]，頂端內向，基部有外卷的距^[10]，肉質，著生於雄蕊的背部，外形貌似五隻小狗^[6]或皇冠^[11]；花粉塊長圓形，每室1個呈下垂狀^[10]。^[5]

果

果為蓇葖果，單生，膨脹，先端短尖呈外彎，外型呈牛角狀^[6]，披短柔毛，長約7－9厘米，直徑約3厘米^[10]，成熟後開裂^[8]；種子廣卵形，先端具白色絹質種毛，長約5毫米，寬約3毫米^[5]；種毛長約2.5厘米^[10]。

用途

牛角瓜全株可供作肥料^[5]；莖皮纖維可供製作繩索、編織麻布、麻袋、紙張及人造棉等^[5]；種毛可供製作絲絨原料^[5]；可使用溶解法及機械法提取牛角瓜的白色乳液^[9]，乳液中的碳氫化合物及烴類比例與原油相似^[6]，1公頃的牛角瓜可提煉出一萬多升的原油^[9]；乳液乾燥後可供作黃色染料、樹膠原料及鞣料等^[5]；牛角瓜的生長迅速，能每週生長約30厘米，長於沙土土上能起固沙防風之效^[9]。

醫藥用途

本種以葉入藥，於夏及秋季採收曬乾，中藥名為牛角瓜，味微苦、澀，性平，具袪痰、止咳等功效，主治百日咳、咳嗽痰多、皮膚病、風濕、支氣管炎、痢疾等症狀^[4][5]，現代藥理研究表明牛角瓜乳汁有毒^[5]，具抗炎、抗凝血、強心及驅蟲等作用^[4]，樹皮亦可用於治療癩癣之上^[5]。

參考

外部連結