Zaadvarens (Pteridospermales, Pteridospermae, Pteridospermopsida of Pteridospermatophyta) is een polyfyletische groep, een vormtaxon van op het eerste gezicht veel op varens gelijkende, uitgestorven planten. De voortplanting geschiedde door middel van zaden. De zaadknop bestaat daarbij uit een door één of twee integumenten omgeven macrosporangium. In de zaadknop vinden de ontwikkeling plaats van de macrospore tot macrogametofyt, de bevruchting en de eerste ontwikkeling van de sporofyt tot een zaad.
De oudste fossielen van deze planten zijn bekend uit het Onder Devoon, en in het Carboon kwamen zij weelderig voor. Fossielen zijn bekend van Noordwest Europa (Westfalien B, C, D en het Stefanien), de groep is uitgestorven in het Perm (Rotliegendes).
Fylogenie
De zaadvarens vormen een polyfyletische groep, met verschillende ordes. Deze ordes en die van de naaktzadigen wisselen elkaar af in de fylogenetische stamboom. In een sterk vereenvoudigde stamboom vormen ze een polyfyletische klasse, die een zustergroep is van de overige zaadplanten.
Stamboom van de Euphyllophyta, sterk vereenvoudigd schema
Indien de polyfyletische groepen worden uitgesplitst, krijgt men de volgende fylogenetische stamboom:[1]
Fylogenetische stamboom van de Euphyllophyta
Geslachten en soorten
Alloiopteris
-
A. erosa (Gutbier, 1835)
-
A. goeppertii (Ettinghausen, 1865)
-
A. herbstiana (Gothan, 1935)
-
A. pinnata (Grand'Eury, 1876)
-
A. plumosaeformis (Gothan, 1935)
-
A. saraepontana (Gothan, 1915)
-
A. sternbergii (Ettinghausen, 1854)
-
A. winslowi (White, 1899)
Alethopteris
-
A. bohemica (Franke, 1912)
-
A. decurrens (Artis, 1825)
-
A. grandini (Brongniart, 1833)
-
A. lesquereuxi (Wagner, 1968)
-
A. lonchitica (Sternberg, 1825)
-
A. serlii (Brongniart, 1828)
-
A. westphalensis (Wagner, 1968)
Calipteridium
-
C. pteridium (Schlotheim, 1820)
Corynepteris
-
C. angustissima (Sternberg, 1823)
-
C. coralloides (Gutbier, 1835)
-
C. erosa (Gutbier, 1843)
-
C. essinghii (Andrea, 1866)
-
C. similis (Sternberg, 1825)
-
C. sternbergii (Ettinghausen, 1854)
Cyclopteris
-
C. fimbriata (Lesquereux, 1854)
-
C. orbicularis (Brongniart, 1828)
-
C. scissa (Grand'Eury, 1877)
-
C. trichomanoïdes (Brongniart, 1830)
-
C. virginnia (Meek, 1875)
Desmopteris
-
D. longofolia (Presl, 1838)
-
D. robusta (Doubinger, 1956)
Gangamopteris
-
G. buriadica (Feistmantel, 1879)
-
G. cyclopteroides (Feistmantel, 1886)
-
G. obovata (Caruthers,1869)
-
G. angustifoloia (Brongniart, 1830)
-
G. browniana (Brongniart, 1828)
-
G. communis (Feistmantel)
Karinopteris
-
K. acuta (Brongniart, 1829)
-
K. daviesii (Kidston, 1925)
-
K. dernoncourtii (Zeiller, 1886-1888)
-
K. jacquoti (Zeiller, 1886-1888)
-
K. loshii (Brongniart, 1828)
-
K.soubeiranii (Zeiller, 1886-1888)
Linopteris
-
L. brongniarti (Gutbier, 1835)
Lyginopteris
![src=]()
Reconstructie
Lagenostoma lomaxii (zaadknoppen),
Lyginopteris oldhamiana (stengels), and
Sphenopteris hoeningshauseni (blad)
-
L. bartonecii (Stur, 1877)
-
L. fragilis (Brongniart, 1828)
-
L. hoeninghausii (Brongniart, 1828)
-
L. larischi (Stur, 1877)
-
L. oldhamia (Binney, 1866)
-
L. stangeri (Stur, 1877)
Mariopteris
-
M. acuta (Brongniart, 1829)
-
M. busquetii (Zeiller, 1888)
-
M. latifolia (Brongniart, 1828)
-
M. muricata (Sternberg, 1826)
-
M. nervosa (Brongniart, 1828)
-
M. ribeyronii (Zeiller, 1888)
-
M. sauveurii (Brongniart, 1833)
Neuropteris
(oud = Reticulopteris)
-
N. antecedens (Stur, 1875)
-
N. attenuata (Lindley & Hurton, 1835)
-
N. brongniarti (Sternberg, 1833)
-
N. decipiens (Lesquereux, 1854)
-
N. deorii (Lesquereux, 1854)
-
N. heterophylla (Brongniart, 1822)
-
N. fimbriata (Lesquereux, 1860)
-
N. flexuosa (Sternberg, 1825)
-
N. gallica (Zeiller, 1888)
-
N. gigantea (Sternberg, 1825)
-
N. heterophylla (Brongniart, 1822)
-
N. obliquata (Brongniart, 1831-1832)
-
N. ovata (Hoffmann, 1826)
-
N. plicata (Sternberg, 1825)
-
N. pseudogigantea (Potonié, 1893)
-
N. rarinervis (Bunburry, 1847)
-
N. scheuchzerie (Hoffmann, 1823-1829)
-
N. schlehanii (Stur, 1877)
-
N. tenuifolia (Sternberg, 1825)
Odontopteris
-
O. alpina (Sternberg, 1833)
-
O. brardii (Brongniart, 1825)
-
O. cornuta (Lesquereux, 1880)
-
O. dufresnoyi (Brongniart, 1830)
-
O. genuina (Grand'Eury, 1877)
-
O. lindleyana (Sternberg, 1833)
-
O. minor (Brongniart, 1828)
-
O. obtusa (Brongniart, 1828)
-
O. osmundaeformis (Schlotheim, 1804)
-
O. schlotheimi (Brongniart, 1828)
-
O. subcrenulata (Zeiller, 1888)
-
O. wortheni (Lesquereux, 1866)
Palmatopteris
-
P. furcata (Brongniart, 1829)
-
P. membranecea (Gutbier, 1835)
-
P. spinoza (Goeppert, 1842)
-
P. sturii (Gothan, 1913)
Zie ook
Externe link
Bronnen, noten en/of referenties
