dcsimg

Krasnodrzewowate ( البولندية )

المقدمة من wikipedia POL

Krasnodrzewowate, czerwikowate (Erythroxylaceae Kunth in Humb.) – rodzina roślin okrytonasiennych z kladu różowych. Skupia około 240 gatunków zgrupowanych w czterech rodzajach, z czego ogromna większość (230) należy do rodzaju krasnodrzew Erythroxylum. Rośliny z tej rodziny to krzewy i drzewa występujące w strefie klimatu równikowego[1]. Centra największego zróżnicowania to Ameryka Południowa i Madagaskar. Liście dwóch gatunków krasnodrzewów, pospolitego E. coca oraz E. novogranatense, są od tysięcy lat stosowane w Ameryce Południowej ze względu na ich działanie stymulujące. Ich żucie pozwala przezwyciężyć głód i zmęczenie oraz ułatwia przebywanie na dużych wysokościach. Za właściwości odpowiada alkaloidkokaina, poza tym liście są bogate w minerały i witaminy. Używa się ich także w formie naparów. W Państwie Inków służyły także jako środek płatniczy. W XIX wieku spopularyzowane zostały produkty bazujące na liściach krasnodrzewów (cukierki, ciastka, papierosy, napoje, w tym Coca-Cola). Ze względów medycznych zdelegalizowano i wycofano z rynku produkty zawierające kokainę do 1906 roku, choć ekstrakty z liści krasnodrzewów, już bez alkaloidu wciąż są używane. Czysta kokaina pozyskiwana z liści używana jest nielegalnie jako narkotyk skutkując dużymi problemami społecznymi, politycznymi i ekonomicznymi w wielu krajach. E. vaccinifolium używany jest w Brazylii jako afrodyzjak. Drewno różnych gatunków krasnodrzewów i przedstawicieli rodzaju Nectaropetalum ma walory użytkowe ze względu na dużą twardość i trwałość[2].

Morfologia

 src=
Erythroxylum novogranatense
Pokrój
Zimozielone i zrzucające liście krzewy i drzewa, często z sokiem mlecznym mlecznym lub inaczej zabarwionym[2].
Liście
Skrętoległe, rzadziej naprzeciwległe, pojedyncze, z dwoma przylistkami wyrastającymi po jednej stronie nasady liścia. Blaszka zwykle całobrzega, często z dwoma liniami będącymi skutkiem złożenia liścia w pąku[2].
Kwiaty
Skupione w kątach liści w pęczkach lub wierzchotkach mających formę baldachu. Kwiaty są obupłciowe i promieniste. Działek kielicha jest zwykle pięć, rzadko cztery. Są one zrośnięte u nasady i trwałe (pozostają na owocu). Płatków korony jest tyle ile działek, są wolne, w dole często z paznokciem. Pręciki wyrastają zwykle w dwóch okółkach w liczbie 10, rzadko 5, 12, 20, z nitkami u nasady zrośniętymi. Zalążnia jest górna, powstaje z trzech lub czterech owocolistków, z których każdy tworzy własną komorę, w której rozwija się pojedynczy lub większa liczba zalążków. Szyjki słupka są dwie lub trzy, zwykle częściowo zrośnięte, okazałe[2].
Owoce
Jednonasienne pestkowce lub dwu- albo trzynasienne torebki[2].

Systematyka

W dawniejszych systemach klasyfikacyjnych rodzina uznawana była za blisko spokrewnioną z lnowatymi Linaceae na podstawie podobieństwa budowy liści i nasion. Analizy molekularne i chemiczne wskazują jednak na bliskie (siostrzane) pokrewieństwo z korzeniarowatymi (Rhizophoraceae)[2].

Pozycja systematyczna według APweb (aktualizowany system APG IV z 2016)

Rodzina siostrzana dla korzeniarowatych (Rhizophoraceae) w obrębie obszernego rzędu malpigiowców (Malpighiales)[1].



Ctenolophonaceae




Erythroxylaceaekrasnodrzewowate



Rhizophoraceaekorzeniarowate






Irvingiaceaeirwingiowate



Pandaceae





Ochnaceaeochnowate





Clusiaceaekluzjowate



Bonnetiaceae





Calophyllaceaegumiakowate




Hypericaceaedziurawcowate



Podostemaceaezasennikowate







Wykaz rodzajów[3][4]

Przypisy

  1. a b c Stevens P.F.: Angiosperm Phylogeny Website (ang.). 2001–. [dostęp 2009-11-26].
  2. a b c d e f Maarten J.M. Christenhusz, Michael F. Fay, Mark W. Chase: Plants of the World. Richmond UK, Chicago USA: Kew Publishing, Royal Botanic Gardens, The University of Chicago Press, 2017, s. 305-306. ISBN 978-1-842466346.
  3. List of genera in family Erythroxylaceae (ang.). Kew, Vascular Plant Families and Genera. [dostęp 2009-11-26].
  4. List of Genera in ERYTHROXYACEAE. W: Vascular plant families and genera [on-line]. Angiosperm Phylogeny Website. [dostęp 2018-12-03].
ترخيص
cc-by-sa-3.0
حقوق النشر
Autorzy i redaktorzy Wikipedii
النص الأصلي
زيارة المصدر
موقع الشريك
wikipedia POL

Krasnodrzewowate: Brief Summary ( البولندية )

المقدمة من wikipedia POL
 src= Krasnodrzew pospolity

Krasnodrzewowate, czerwikowate (Erythroxylaceae Kunth in Humb.) – rodzina roślin okrytonasiennych z kladu różowych. Skupia około 240 gatunków zgrupowanych w czterech rodzajach, z czego ogromna większość (230) należy do rodzaju krasnodrzew Erythroxylum. Rośliny z tej rodziny to krzewy i drzewa występujące w strefie klimatu równikowego. Centra największego zróżnicowania to Ameryka Południowa i Madagaskar. Liście dwóch gatunków krasnodrzewów, pospolitego E. coca oraz E. novogranatense, są od tysięcy lat stosowane w Ameryce Południowej ze względu na ich działanie stymulujące. Ich żucie pozwala przezwyciężyć głód i zmęczenie oraz ułatwia przebywanie na dużych wysokościach. Za właściwości odpowiada alkaloidkokaina, poza tym liście są bogate w minerały i witaminy. Używa się ich także w formie naparów. W Państwie Inków służyły także jako środek płatniczy. W XIX wieku spopularyzowane zostały produkty bazujące na liściach krasnodrzewów (cukierki, ciastka, papierosy, napoje, w tym Coca-Cola). Ze względów medycznych zdelegalizowano i wycofano z rynku produkty zawierające kokainę do 1906 roku, choć ekstrakty z liści krasnodrzewów, już bez alkaloidu wciąż są używane. Czysta kokaina pozyskiwana z liści używana jest nielegalnie jako narkotyk skutkując dużymi problemami społecznymi, politycznymi i ekonomicznymi w wielu krajach. E. vaccinifolium używany jest w Brazylii jako afrodyzjak. Drewno różnych gatunków krasnodrzewów i przedstawicieli rodzaju Nectaropetalum ma walory użytkowe ze względu na dużą twardość i trwałość.

ترخيص
cc-by-sa-3.0
حقوق النشر
Autorzy i redaktorzy Wikipedii
النص الأصلي
زيارة المصدر
موقع الشريك
wikipedia POL