رقاقس

Naradka (Androsace L.) – rodzaj roślin należący do rodziny pierwiosnkowatych. Obejmuje ok. 100 gatunków występujących głównie na półkuli północnej w rejonach o chłodniejszym klimacie^[4][5]. Najwięcej jest ich w rejonie Himalajów i w Chinach, w Europie rosną 22 gatunki (w tym 4 rodzime w Polsce^[6]), nieliczne gatunki występują także w Ameryce Północnej^[5]. Zasiedlają zwykle murawy i tereny skaliste w górach, także widne lasy. Liczne gatunki uprawiane są jako rośliny ozdobne^[5].

Morfologia

Pokrój

Niewielkie rośliny jednoroczne lub byliny osiągające do 10 cm wysokości, często tworzące gęste kępki^[5].

Liście

Ogonkowe lub siedzące, tworzą zwykle przyziemną rozetę^[5].

Kwiaty

Pięciokrotne, osadzone na krótkich szypułkach wyrastają pojedynczo lub w baldachach. Działki kielicha zrośnięte. Płatki korony u nasady zrośnięte w krótką rurkę, na końcach zaokrąglone, przy gardzieli rurki korony z pierścieniem łusek. Płatki barwy białej, różowej lub czerwonej. Pręcików jest 5, równej długości, są zamknięte w rurce korony. Zalążnia jednokomorowa z pojedynczą szyjką słupka^[5].

Owoce

Kulistawe torebki zawierające od jednego do wielu nasion^[5].

Systematyka

Pozycja systematyczna według APweb (aktualizowany system system APG IV z 2016)

Należy do podrodziny pierwiosnkowe Primuloideae, rodziny pierwiosnkowatych Primulaceae, która wraz z siostrzaną rodziną hebankowatych należą do rzędu wrzosowców, grupy astrowych (asterids) w obrębie dwuliściennych właściwych (eudicots)^[1].

Pozycja w systemie Reveala (1993-1999)

Gromada okrytonasienne (Magnoliophyta Cronquist), podgromada Magnoliophytina Frohne & U. Jensen ex Reveal , klasa Rosopsida Batsch, podklasa ukęślowe Takht. ex Reveal & Tahkt., nadrząd Primulananae R. Dahlgren ex Reveal, rząd pierwiosnkowce (Primulales Dumort.), podrząd Primulineae Burnett, rodzina pierwiosnkowate (Primulaceae Vent.), podplemię Androsacinae Endl., rodzaj naradka (Androsace L.)^[7].

Gatunki flory Polski^[6]

• naradka mlecznobiała (Androsace lactea L.)
• naradka północna (Androsace septentrionalis L.)
• naradka tępolistna (Androsace obtusifolia All.)
• naradka wydłużona (Androsace elongata L.) – efemerofit
• naradka włosista ( Androsace chamaejasme Wulfen)

Gatunki uprawiane^[2][8]

• naradka bodziszkolistna (Androsace geraniifolia Watt)
• naradka kosmata (Androsace lanuginosa Wall)
• naradka krwista (Androsace carnea L.)
• naradka liściasta (Androsace foliosa Duby)
• naradka odroślowa (Androsace sarmentosa Wall.)
• naradka rojnikowata (Androsace sempervivoides Jacquem.)
• naradka sztyletolistna (Androsace mucronifolia Watt)

Inne gatunki

• naradka kielichowa (Androsace maxima L.) – dawniej błędnie włączana do flory Polski^[2]

Przypisy