Ryjówka najmniejsza[3] (Sorex minutissimus) – gatunek ssaka z rodziny ryjówkowatych, występujący w północnej Eurazji i Ameryce Północnej[2][4][5].
Gatunek został opisany naukowo w 1780 roku przez von Zimmermanna[6]. Miejsce typowe to okolice Jeniseju w Kraju Krasnojarskim w Rosji. Należy do podrodzaju Sorex lub Eurosorex; wyróżniono 9 podgatunków, ale jest to niepewne. Osobniki z Finlandii miały 19 par chromosomów (2n=38), u tych z Syberii występuje 21 par chromosomów (2n=42; FN=74)[4].
Ryjówka najmniejsza ma bardzo duży zasięg występowania, żyje od Norwegii, Szwecji i Estonii po wschodnią Syberię, Sachalin, Hokkaido i prawdopodobnie północne Honsiu w Japonii. Na południu sięga do Mongolii, Chin i Korei Południowej[4][2]. W 1994 roku stwierdzono jej obecność na Alasce, a w 2016 roku w środkowym Jukonie w Kanadzie, co pokazuje, że gatunek ma zasięg holarktyczny[5]. Jest spotykana od poziomu morza do 1600 m n.p.m.[2]
Występuje od lasotundry przez strefę tajgi, po lasy mieszane strefy klimatu umiarkowanego i lasostepy na południowym skraju zasięgu. Preferuje wilgotne lasy zdominowane przez świerki z grubą warstwą mchów, ale często jest spotykana także na terenach podmokłych, a nawet w suchych lasach sosnowych i na obszarach wycinki[2].
Jest to niezwykle mały ssak, jeden z najmniejszych żyjących ssaków lądowych; tylko ryjówek etruski (Suncus etruscus) może mieć mniejsze rozmiary[2]. Osiąga masę 1,6–2,5 grama. Grzbiet jest ciemnobrązowo ubarwiony, boki ciała i spód są jaśniejsze. Ma krótki i wąski ogon[7].
Ryjówka najmniejsza jest owadożerna, zjada małe owady i ich larwy, pająki i ślimaki. W ciągu doby zjada 2–5 razy więcej pokarmu niż sama waży[2][7]. Od maja do sierpnia samice rodzą młode, od 4 do 7 w miocie[2].
Ryjówka najmniejsza jest trudna do schwytania, przez co utrudnione są oceny jej liczebności. W Europie wydaje się mniej liczna niż inne sympatryczne gatunki z rodzaju Sorex, ale populacja wydaje się być stabilna. W Mongolii ma szeroki zasięg, ale małe zagęszczenie. Na Hokkaido jest bardzo rzadko spotykana. Nie są znane zagrożenia dla gatunku, wycinka drzew wydaje się nie mieć negatywnego wpływu na gęstość populacji[2].
Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody uznaje ryjówkę najmniejszą za gatunek najmniejszej troski. W ustawodawstwie europejskim została ujęta w załączniku III konwencji berneńskiej (Konwencja o ochronie gatunków dzikiej flory i fauny europejskiej oraz ich siedlisk) jako gatunek podlegający ochronie. W Mongolii 11% zasięgu znajduje się w obszarach chronionych[2].
Ryjówka najmniejsza (Sorex minutissimus) – gatunek ssaka z rodziny ryjówkowatych, występujący w północnej Eurazji i Ameryce Północnej.