Makak czubaty[3][4], czarny makak czubaty[4], czubaty pawian[4] (Macaca nigra) – gatunek ssaka z rodziny koczkodanowatych (Cercopithecidae).
Czarne, dość długie futro, szczątkowy ogon, twarz czarna, u młodych różowa, modzele pośladkowe jasnoróżowe. Na głowie charakterystyczny czub dorastający do 10 cm. Długość ciała do 60 cm, ogona 2–6 cm.
Jest to gatunek endemiczny występujący wyłącznie na dwóch wyspach Indonezji: na północy Celebes (Sulawesi) oraz na wyspie Pulau Bacan, gdzie został sprowadzony przez człowieka w 1867 roku[5]
Gęstość występowania makaków czubatych na wyspie Bacan jest wyższa niż na Sulawesi (odpowiednio 4,9 grup/km² ze średnią wielkością grupy 24,9 os. // 3,9 grup/km², średnio liczących 20 osobników)[5].
Na Sulawesi grupy makaków czubatych można spotkać na terenie rezerwatów Tangkoko DuaSudara (w tym miejscu wyspy jest ich najwięcej), Gunung Ambang, Gunung Manembonembo oraz na terenie parku narodowego Bunaken Marine[6].
Żyje w parach lub małych grupach, głównie na ziemi, osobniki młode i samice z dziećmi chronią się na drzewach. Wszystkożerny, żywi się głównie owocami, chętnie łowi drobne zwierzęta w rzekach i morzu. W stadach panuje równouprawnienie, żadna płeć nie dominuje. Młode osiągają dojrzałość w wieku trzech lat, nie wiadomo ilu lat dożywają na wolności.
Makak czubaty, czarny makak czubaty, czubaty pawian (Macaca nigra) – gatunek ssaka z rodziny koczkodanowatych (Cercopithecidae).