أيل أرقط

चित्तलको एक झुन्ड

वैज्ञानिक नाम Axis axisले चिनिने चित्तल उग्राउने खालको स्तनधारी जनावर हो । यो जनावरलाई कतै कतै थोप्ले मृग (Spotted deer) तथा Axis deer नामले समेत चिनिन्छ । सामान्यतया चित्तलहरू श्रीलङ्का, नेपाल, बङ्गलादेश, भुटान, भारत र क्रोएशीयाको इष्ट्रीयन प्रायद्वीपको Veliki Brijunटापुका जङ्गलहरू तथा आसपासका क्षेत्रहरूमा पाइन्छन् । यसका अलावा पाकिस्तानमा समेत केही सङ्ख्यामा चित्तलहरू पाइन्छन् । नेपाल तथा भारतका जङ्गलहरूमा यीनीहरूको बाक्लो उपस्थिति रहेको छ । चित्तलको शरीर सेता थोप्लाहरू भएको खैरो भुत्लाहरूले ढाकेको हुन्छ भने पेटको तल्लो भाग सेतो रंगको हुन्छ । चित्तलको तीनवटा चुच्चाहरू भएको सिङ् हुन्छ, जुन प्रत्येक वर्ष फेरिने गर्दछ । यीनीहरूको सिङ् वीणाको जस्तो आकारमा घुम्रिएको र करिब ७५ सेन्टिमिटर (२.५ फिट) लामो हुने गर्दछ । सामान्यतया एउटा वयस्क चित्तल औशतरूपमा ९० सेन्टिमिटर (३ फिट)अग्लो हुन्छ भने तौल ८५ किलोग्राम (१८७ पाउण्ड)सम्म हुन्छ । यीनीहरूको औशत आयू २० देखि ३० वर्षको हुन्छ ।

वासस्थान

चितवन राष्ट्रिय निकुन्जमा चरिरहेको चित्तल

चित्तलहरू घना सदाबहार जङ्गल तथा मिस्रित सदाबहार जङ्गलहरू र खुल्ला घासेमैदानहरूमा ठूलो मात्रामा पाइन्छन् । नेपालको तराई प्रदेश र भारतका जङ्गलहरू तथा आसपासका अग्ला घासेमैदान र बुट्यान पाइने क्षेत्रहरूमा यीनीहरूको बाक्लो उपस्थिति रहेको छ । हाल अमेरिकाको टेक्सासमा समेत केही सङ्ख्यामा चित्तलहरू पाइएका छन् । यसका अलावा भुटानमा रहेको एकमात्र सालको प्राकृतिक जङ्गल Phibsoo वन्यजन्तु आरक्षमा समेत केही चित्तलहरू अस्तित्वमा रहेका छन् ।

• हरिण
• मृग
• जरायो

सर्विडीCervidae परिवारको उग्राउने स्तनधारी जनावर

सन्दर्भ सूची