ثوم كرمي

Czosnek winnicowy (Allium vineale L.) – gatunek byliny należący do rodziny czosnkowatych. Gatunek występuje na terenie Europy, zawleczony do Ameryki Północnej.

Morfologia

Kwiatostan, w dolnej części widoczne cebulki

Pokrój

Roślina osiąga wysokość 30-90 cm. Rośnie w niewielkich kępach.

Cebula

Jajowata, do 1 cm średnicy, otoczona zwykle licznymi bocznymi cebulkami potomnymi. W obrębie kwiatostanu powstają cebulki mające długość 7-8 mm i barwę fioletowoczarną. Mają one kształt jajowaty z dzióbkiem u szczytu.

Łodyga

Prosto wzniesiona, sztywna, pełna, obła, ulistniona w dolnej połowie; wysokość do 100 cm.

Liście

3-5 lub więcej, w przekroju prawie obłe, dołem dęte, wierzchem nieco spłaszczone, grube 1-2,5 mm

Kwiaty

Zebrane w baldach pozorny na szczycie łodygi; w baldachu obok kwiatów występują cebulki (czasem kwiatów w ogóle nie ma). Przed rozwinięciem kwiatostan osłonięty jest błoniastą okrywą złożoną z jednego nagle zwężonego w cienki kolec listka, długości kwiatostanu lub krótszego, odpadająca w trakcie kwitnienia. Szypułki cienkie, długie do 25 mm. Działki purpurowe lub białawe, do 5 mm długie, lancetowate, na końcu czasem zaostrzone; grzebyk grzbietowy gładki. Pręciki początkowo długości płatków, w miarę przekwitania do 2 razy dłuższe. Nitki pręcików wewnętrznych płaskie, na szczycie o trzech wyrostkach, z których dwa boczne, szydlaste, wielokrotnie dłuższe od pylników. Kwitnie od czerwca do lipca.

Nasiona

Podłużnie jajowate, spłaszczone i lekko wygięte. Długość wynosi ok. 2,4 mm, szerokość ok. 1 mm. Powierzchnia nasion jest pokryta drobnymi brodawkami ułożonymi w równoległych szeregach i ma barwę niebieskawoczarną^[2].

Biologia

Rozmnaża się najczęściej nie z nasion lecz z cebulek rozwijających się na niby-baldachach.

Ekologia

Roślina środowisk kserotermicznych i antropogenicznych (przydroża, uprawy). W Polsce częsta, oprócz Karpat.

Systematyka

Zmienność:

• A. vineale var. compactum (Thuill.) Lej. & Courtois, Compendium Florae Belgicae 2:1831 - w główce kwiatostanowej wyłącznie cebulki.

Zastosowanie

• Przyprawa - można wykorzystywać jak czosnek pospolity, roślina w smaku jednak łagodniejsza.
• Roślina ozdobna - roślina rzadko stosowana w kompozycjach naturalistycznych (łąki kwietne).

Uprawa

Zalecane sadzenie w dużych grupach. Niewybredna pod względem gleby. Należy unikać nadmiernego nawodnienia. Nasłonecznienie pełne lub półcień. Niebezpieczeństwo samorzutnego rozsiewania i wypierania słabszych gatunków.

• • Mrozoodporność i wymagania klimatyczne - 5-9 strefa USDA; w Polsce mrozoodporność całkowita.
  • Rozmnażanie - wysiew nasion lub z cebulek przybyszowych; nasiona zbierać po pełnym dojrzeniu, wysiewać od razu na jesieni lub po stratyfikacji.

W uprawach polowych (zwłaszcza pszenicy i żyta) kłopotliwy chwast ze względu na zanieczyszczanie ziarna przeznaczonego na przemiał. Roztarte cebulki tworzą bowiem cuchnącą miazgę^[2].

Przypisy