Yarpuz, (Uygurca: يالپۇز, yalpuz, йалпуз) (Mentha pulegium) Ballıbabagillerden, çiçekleri birbirinden ayrı halka durumunda, nane türünden, kısa saplı, az veya çok tüylü, güzel kokulu bir bitkidir.
Divânu Lügati't-Türk'te; yarpuz يربز güzel kokulu bir ot, kır nanesi, Majoran[1]. şeklinde tanımlanır.
Diğer adı Rumca filiskin[2]'dir.
Yarpuz, Ballıbabagiller (Labiatae) familyasından, 10 ile 50 santim yükseklikte, taç yaprakları leylak renginde, keskin kokulu, meyveleri fındıksı tipte, çok yıllık, otsu, sürünücü ya da dik gövdeli bitkidir. Çiçek ve yaprakları bitkinin gövdesinde belli aralıklarla sıralanır.
Yaprakları kısa saplı 0,8 ile 3 santim uzun ve 0,3 ile 1 santim eninde, leylak renginde oval ve hafif eliptikdir.
Leylak rengi-pembe taçyapraklı çiçekler Temmuz ile Eylül aylarında toplu halde yaprakların koltuklarından çıkar. 10-30 çiçekli, çiçek sapı 2–3 mm ve çanakyaprağı borumsu 2,5 ile 3 mm uzunluğundadır.
Yarpuz, nemli çayırlarda, nehir, dere ve göl kıyılarında yetişir. Besin değeri yüksek, kireçi az, humus, daha çok kumlu balçık toprakları sever.
Yarpuz, Yunanlar ve Romalılar tarafından yaygın bir bitki olarak yemeklerinde kullanılmıştır. Ayrıca eski Yunanlar şaraplarını sık sık yarpuz ile tatlandırmışlardır. Yöresel mutfakta, taze ya da kurutulmuş olarak çorbalara, yemeklere ve salatalara eklenir.
Tarih boyunca, bayılma, gaz, safra, gut ve hepatit (muhtemelen, hepatit A) hastalıkları tedavisi için ve temizleyici ilaç olarak kullanılmıştır. Yarpuz, çayı infüzyon yapılan bitki olarak da kullanılır.
İki çenekliler ile ilgili bu madde bir taslaktır. Madde içeriğini geliştirerek Vikipedi'ye katkıda bulunabilirsiniz. Yarpuz, (Uygurca: يالپۇز, yalpuz, йалпуз) (Mentha pulegium) Ballıbabagillerden, çiçekleri birbirinden ayrı halka durumunda, nane türünden, kısa saplı, az veya çok tüylü, güzel kokulu bir bitkidir.
Divânu Lügati't-Türk'te; yarpuz يربز güzel kokulu bir ot, kır nanesi, Majoran. şeklinde tanımlanır.
