Кай варыш (латин Falco subbuteo; рочӧн чеглок) — варыш котырысь неыджыд хищнӧй лэбач.
Кай варыш — ичӧтик варыш; ай лэбачыслӧн сьӧктаыс овлывлӧ 210 граммӧдз сӧмын, вывтырыслӧн кузьтаыс — 35 сантиметрӧдз, шеныштӧм бордйыс метр пасьта. Энь пӧлыс мыгӧраджык. Рӧм сертиыс гознан лэбачыс ӧта-мӧдсьыс пӧшти оз торъявны. Мышку вылысыс лӧзовсьӧд, кынӧм улысыс еджгов, голяыс да сьылi бокъясыс дзик еджыдӧсь. Вом потас ӧтар-мӧдар помъясас сьӧд усъяс быттьӧ тӧдчӧны. Гӧрд рӧма бӧж улысыс да кок вож костыс сьӧдӧн кузьта ногыс визьйӧдлӧма. Синмыс перкаль, а син гӧгӧртасыс да ныр вуж кучикыс кольквиж рӧма. Нырыс сьӧдовруд, кокыс югыдкольквиж.
Олӧны-вылӧны кай варышъяс Европаын, шӧркодь поводдяа Азияын да Войвыв Америкаын. Миянын паныдасьлӧны вель уналаын: вӧра тундраын, Урал из войвылын, Удораын, Печора, Войвыв Мылва, Эжва да Сыктыв ковтысъясын.
Волысь-мунлысь лэбачьяс. Коми муӧ локтӧны ода-кора тӧлысьлӧн мӧд джынйын. Овмӧдчӧны коръя вӧръясын, но кушин-эрдъяссянь да видзьяссянь оз ылӧ. Паськыд вӧраинъяс налы оз лöсявны, сы вöсна мый тшöкыд пармаын кыйсьыны-вӧтлысьны лэбачьяс бӧрся зэв сьӧкыд.
Мукӧд лэбач моз позсӧ кай варыш ачыс оз вӧч, а босьтӧ дасьсӧ катша-ракалысь либӧ мукӧд гырысь тылабордалысь. Ода-кора помын либö лöддза-номъя тöлысь пуксигöн бӧрйӧм позйӧ энь варышыс пуктӧ нёль-ӧ-вит кольк. Пӧжсян кадыс кыссьӧ нёль вежонӧдз. Пӧжсьысь лэбачсӧ вердӧ ай пӧлыс. Пияныслӧн колькйысь петӧм бӧрын сiйӧ ваялӧ сёянсӧ став котырыслы. Йылӧмыслӧн быдмыштӧм мысти кыйсьыны лэбзьывлӧны гознан лэбачыс.
Борд вылас кыпöдчöны да пондöны лэбавны том кай варышъясыс моз тöлысь пуксьöм бöрын; тырвыйö верстяммöны найö да сöвмöны рöдмöдчöм выйöдз сöмын локтан воас.
Пöткöдчöны кай варышъяс посни лэбачьясöн да гут-гагйöн, кодъясöс куталöны сынöдысь лэбалiганыс. Кокавлывлöны позсьыс сьöлапиянöс, тшапйöдлывлöны сьӧдбӧжъясöс да му шыръясöс.
Эновтöны чужанiнсö кай варышъяс моз тöлысь помын либö кöч тöлысь пуксьöм бöрын, тöвсö коллялöны Индияын да Африкаса лунвыв муясын.
Перымса комияс лэбачсö миян моз жö шуöны кай варышöн, удмуртъяс ногöн — пöськы душес, кодлöн вежöртасыс «джыдж варыш» либö «чикыш варыш». Кыдзи аддзам, татшöм нимъяссö варышыслы лöсьöдiгöн важ йöз босьтлöмаöсь тöд выланыс лэбачыслысь пöткöдчанторсö — кайясöс, джыджъясöс, чикышъясöс.
Кай варыш (латин Falco subbuteo; рочӧн чеглок) — варыш котырысь неыджыд хищнӧй лэбач.
