Anas clypeata

Le anas clypeata (Spatula clypeata) es un specie de Spatula.

Spatula clypeata

Caxtillān canauhtli.

Labasorzu (Spatula clypeata) on lindu.

Spriadkoord Slob
█ stunfögel █ wonter-regiuunen ██ bräät-regiuunen

At slob (^(mo.) slubånert) (Anas clypeata) as en fögel ütj at anenfamile (Anatidae).

Bilen

• Aier faan Spatula clypeata - MHNT

Ferwisang efter bütjen

Wikimedia Commons hää bilen of filmer tu:

Wikispecies hää en artiikel tu:

De Slob (Spatula clypeata, foarhinne Anas clypeata) is in fûgel út it skaai fan de einen.

Foarkommen

De 50 sm grutte Slob waaget tusken de 400-1100 gram en hat in wjukspanwiidte fan 80 sm. De opfallende leppelfoarmige snaffel falt fuortendaliks op en wurdt sa'n 7 sm lang. De jerke is ek maklik te werkennen oan syn opfallende kleuren. Hy hat in wyt boarst mei in donkere rêch. Yn it midden binne de fearren readbrún fan kleur. Fierders hat de jerke in griene kop mei in giel each.
Lykas by de oare einen út dit skaai is it wyfke ûnopfallend brún fan kleur.

Fersprieding

De Slob komt foar by fiedselrike binnenwetters yn Jeraazje en Noard-Amearika. By winterdeis trekke de measte einen nei Súd-Jeropa of Afrika.

Iten

De Slob sillet it wetter mei syn snaffel wêrby hy lytse dierkes fangt, sa as wetterluzen en ynsektelarfen.

Fuortplanting

wyfke fan de slob

De Slob wurdt nei ien jier geslachtsryp. De briedtiid leit tusken maaie en july. It wyfke bout fan plantemateriaal in nêst op de grûn flakby it wetter, meast goed ferside yn de begroeiïng. De 6 oant 13 donkergriene aaien wurde sa'n 22-28 dagen troch it wyfke bebret. De jongen ferlitte dan mei harren mem it nêst en bliuwe noch sa'n 6 wiken by har foardat se harren sels rêde.

Spatula clypeata

Literatuer

• T. Bartlett, Ducks And Geese - A Guide To Management, The Crowood Press, 2002, ISBN 1-85223-650-7
• Hartmut Kolbe; Die Entenvögel der Welt, Ulmer Verlag 1999, ISBN 3-8001-7442-1

De Slubbaante, ok Slubb(e), Sabbeloont, Lepelbeck(aant), Lepelschnuut un Lepeloont (Anas clypeata) is en Vagel ut de Familie vun de Aantenvagels (Anatidae). Dor höört se to dat Geslecht vun de Aanten an sik to. Düsse Aart leevt in grote Tahl up de nöördliche Halfkogel vun'e Eer. Se is en beten lüttjer, as de bekannte Graue Aante. Den Waart sien Smuckkleed is bannig bunt un sleiht en beten na de Bargaante hen. In'n Norden vun Middeleuropa brott de Slubbe faken, in'n Rest vun Middeleuropa hen un wenn.

Kennteken

De Slubbaante warrt bit hen to 50 cm groot. Wegen deit se 400 bit 1.100 g un ehre Flunken kann se bit hen to 80 cm utspannen. Dat lepelaardige Beck, wo se ehren Naam vun hett, warrt bit to 7 cm lang. Waart un Aante verscheelt sik bannig. De Kopp un'n Waart is dunker gröön. Dat Beck is deep dunker grau in'e Farv. De Bost is witt, de Ruggen düster mit wat witte Feddern dormank. In'e Midden vun de Flanken sitt wat roodbrune Placken. Vun unnen is de Steert swatt un mit en witten Band vun de Flanken afsett. De Steertfeddern in'e Midden sünd bruun mit'n witten Suum, bi de üteren Steertfeddern is düsse Suum wat breeder. De Iris in't Ooge is geel, de Been sünd rood. Bi't legen kann en de hellgrönen Vörflunken un den metallgrönen Flunkenspegel sehn. In sien Slichtkleed sütt de Waart ok nich anners ut, as dat Seken. Dat Seken sleiht mit sien bruun Feddermuster na de annern Seken vun dat Geslecht Anas. Sunnerlich sütt se ut, as dat Wiefken vun de Graue Aante. Man dör ehr Lepelbeck kann se doch vun de annern Aanten an sik ut'neen holen weern. De Slubbaante is nich sunnerlich bange. Flegen kann se bit hen to 85 km/h gau. Wenn se upjaagt warrt, flüggt se piel up, as de Krickaante. En Slubbaante kann bit hen to 20 Johre oold weern.

De plattdüütschen Naams

De plattdüütschen Naams verscheelt sik je na Region. In Oostfreesland heet se Slubbaant(e) oder Slubb(e), man ok Lepelbeck(aante). Slubbaante kummt woll vun dat Verb slubbern vun her, wat sabbelig drinken bedüden deit. Dat liggt dor an, datt de Aante mit ehren Snavel slubberig oder sabbelig dör dat Water geiht un dor dat Water mit upnehmen un sichten deit. In de Gegend vun Stood is ut densülvigen Grund de Naam Sabbeloont bekannt^[1] Up Noordfreesch un Westfreesch het de Aante Slob un up Nedderlannsch Slobeend. Wenn de Aante bloß man Slubb(e) nömmt warrt, mag dat wat mit den freeschen Bruuk to doon hebben. Dat Beck is in de westlichen plattdüütschen Gemarken en annern Naam for Snavel. So versteiht sik de Naam Lepelbeck(aante) vun sülms. Peter Neuber vertellt in sien Wöörbook ut Dithmarschen, datt de Aante dor eenfach Lepeloont heet^[2]. Dat is wohrschienlich torüch oversett ut dat Hoochdüütsche un keen olen plattdüütschen Naam.

Wo se vörkamen deit

Slubbaanten kaamt up de ganze nöördliche Halfkogel vör. Vun Eurasien bit Noordamerika leevt se dor an Binnenwaters, wo dat noog Freten in to finnen gifft. In Europa brott se in'n Osten vun Iesland, in Grootbritannien in Schottland, up de Orkney-Inseln un up de Hebriden, in grote Deele vun Westeuropa, Süüdskandinavien, Middel- un Oosteuropa. En bannige Populatschoon gifft dat in de Nedderlannen un denn eerst wedder in dat Baltikum.^[3] Se mag Waters mit allerhand Planten un Reit in de Gemarken an't Över. Lüttje un luerlüttje Waters mag se lever lieden, as gröttere Seen un Dieke, wenn dor man bloß ok open Water to finnen is un nicht bloß Planten un Kruut.^[4] Buten de Brödeltied is de Slubbaante ok an de Küst un an Soltseen to finnen. In Düütschland kann een düsse Aante sunnerlich in de Waddensee un up de Inseln vör de Küst an drepen. In'n Winter treckt de meisten Vagels ut Eurasien na West- un Süüdeuropa hen un na Afrika. Man an ehre Stäe treedt in'n Winter denn de Slubbaanten ut Fennoskandinavien un Russland.^[5] Vagels ut dat Delta vun de Wolga treckt over Winter na Ägypten un Kenia hen. Ut Oostsibirien treckt Slubbaanten in'n Winter na Indochina, Süüdoostchina un in'n Süden vun Japan. Hn un wenn kaamt se ok bit na Australien un Neeseeland.^[6] Ut Noordamerika treckt se in'n Winter an de Westküst vun de USA, na Mexiko oder in de Karibik.

Freten

De Slubbaante geiht mit ehren Snavel dör dat Water un sicht dor Plankton, Waterflöh, Insektenlarven, Worms, Pielepoggen un Glidder bi rut. Tosätzlich kann de Aante ok grünneln. Dor blifft se langer bi unner Water, as de annern Swemmaanten. Hen un wenn dükert se ok mol mit dat ganze Lief unner, sunnerlich in Moorseen, wenn se nich to deep sünd.^[7]

Vermehren

Seken

Vermehren kann de Aante sik, wenn se een Johr oold is. Al in'n laten Harvst kaamt de Paare tohopen. Vun April af an sünd se in ehre Brödelgemarken to finnen. Waart un Aante söökt tohopen den Platz for dat Nest. Bloß dat Seken boot denn dat Nest, nich wiet af vun't Water, goot versteken unner Planten. De Brödeltied geiht normolerwiese vun Mai bit Juni. De Eier weert in West- un Middeleuropa meist vun Mai bit Anfang Juni leggt.

Eier (Sammlung Museum Wiesbaden)

Normolerwiese weert acht bit twölf Eier leggt. Wenn de Eier verlaren gaht oder dat Seken gifft dat Nest up, denn fangt se meist nich wedder mit en neet Nest an. Bröden deit bloß dat Seken. Alltohopen warrt 26 Dage lang brott. De Waart hollt sik in düsse Tied in de Neegde vun dat Nest up un wohrschaut, wenn Gefohr is. Wenn dat leste Küken utkrapen is, föhrt de Aante de Lüttjen stracks na dat Water hen un blifft mit jem dor mank de Planten. Flegen könnt de Jungen na 40 bit 45 Dage.

Bestand

Seken

De gesamte Bestand an Brödelpaare in Europa is vun 1998 bit 2002 up bi 170.000 bit 210.000 Paare taxeert wurrn. Dor de meisten vun bröödt in Russland. In Middeleuropa sünd dat to de glieke Tied bi 13.000 bit 16.000 Paare ween, dormank bi 8.000 bit 9.000 Paare in de Nedderlannen un bi 2.100 bit 3.300 Paare in Düütschland. Man ok in Öösterriek gifft dat jummers noch bi 160 bit 330 Paare, de dor bröden doot. In de Swiez is de Slubbaante meist unbekannt.^[8]

Systematik

Austraalsche Slubbaanten

De Slubbaante höört to de Grupp vun de Slubbaanten, tohopen mit de Rode Slubbaante, de Austraalsche Slubbe un de Kapslubbe. Mank jem is de Rode Slubbe de lüttjeste Aart.

Borns

Belege

1. ↑ Kiek bi List vun Vagels up use WP
2. ↑ Peter Neuber, Wöhner Wöör, S. 321
3. ↑ Gooders und Boyer, S. 75
4. ↑ Rutschke, Die Wildenten Europas, S. 242
5. ↑ Bauer et al., S. 103
6. ↑ Higgins, S. 1349
7. ↑ Gooders und Boyer, S. 72
8. ↑ Bauer et al., S. 104

Literatur

• Hans-Günther Bauer, Einhard Bezzel und Wolfgang Fiedler (Rutg): Das Kompendium der Vögel Mitteleuropas: Alles über Biologie, Gefährdung und Schutz. Band 1: Nonpasseriformes – Nichtsperlingsvögel, Aula-Verlag Wiebelsheim, Wiesbaden 2005, ISBN 3-89104-647-2
• T. Bartlett, Ducks And Geese - A Guide To Management, The Crowood Press, 2002, ISBN 1-85223-650-7
• John Gooders und Trevor Boyer: Ducks of Britain and the Northern Hemisphere, Dragon's World Ltd, Surrey 1986, ISBN 1-85028-022-3
• P. J. Higgins (Rutg): Handbook of Australian, New Zealand & Antarctic Birds, Band 1, Ratites to Ducks, Oxford University Press, Oxford 1990, ISBN 0195530683
• Hartmut Kolbe; Die Entenvögel der Welt, Ulmer Verlag 1999, ISBN 3-8001-7442-1
• Peter Neuber: Wöhrner Wöör, Wöhrden, 2001
• Erich Rutschke: Die Wildenten Europas – Biologie, Ökologie, Verhalten, Aula Verlag, Wiesbaden 1988, ISBN 3-89104-449-6

Weblenken

. Mehr Biller, Videos oder Audiodateien to’t Thema gifft dat bi Wikimedia Commons.

Kiek ok bi

• List vun Vagels

Souché o Louchàr, Rouche éd riviére, Rouche, Rou, Éspatule, Spatule (Anas clypeata )

• in frinsé : Canard souchet ( Anas clypeata )

un marle

Spatula clypeata

érparticion jografike : : ♦ habitat pèrmanint : ♦ zone d'hivernache : ♦ nidificacion

Marle in pleumage d' parade

marle pi fumèle

Spoađđoduoršu varris ja njiŋŋálas

Spatula clypeata

Spoađđoduoršu (Anas clypeata) lea vuojašloddi. Spoađđoduoršu lea beallebuokčevuojaš.

Spatula clypeata

Spónont (frøðiheiti - Anas clypeata) er á stødd ímillum krikkont og villdunnu. Í ymisligum búnum, svimjandi ella flúgvandi, er nevið eyðsýnt, spónvaksið og stórt. Spónont eigur á norðurhálvi í tempereraða økinum. Í Norðuratlantshavi eiga nakrar fáar í Íslandi á grunnum smávøtnum, har nógvur gróður er. Eisini í Ytru Suðuroyggjum og Orknoyggjum. Spónont eigur sjáldan í Hetlandi, og í Føroyum er hon upp aftur tilvildarligari. Spónentur í Íslandi og Stórabretlandi eru meginpartin flytifuglur, sum fer í vetrarvist syðri í Evropa. Vanligur fuglur á vetri til dømis í Orknoyggjum.

Sí eisini

• Fuglar í Føroyum

Spatula clypeata

Η Χουλιαρόπαπια είναι υδρόβιο νηκτικό πτηνό της οικογενείας των Νησσιδών, που απαντά και στον ελλαδικό χώρο. Η επιστημονική ονομασία του είδους είναι Spatula clypeata^[i] και δεν περιλαμβάνει υποείδη (μονοτυπικό).^[2][3]

Τάση παγκόσμιου πληθυσμού

• Καθοδική ↓^[4]

Ονοματολογία

Η επιστημονική ονομασία του γένους, Spatula, προέρχεται από τον βενετικό όρο spatοla^[5] που, ωστόσο, έχει ελληνική ρίζα από την λέξη σπαθίς «μικρή σπάθη, μικρό σπαθί». Η μεταγενέστερη -και σημερινή- σημασία της λέξης ήταν μικρό εργαλείο από έλασμα, εφοδιασμένο με λαβή, με το οποίο ανακινούνται πολτώδη υλικά.^[6] Η λέξη παραπέμπει στο σπατουλοειδές σχήμα τού ράμφους τού πτηνού.

Ο λατινικός όρος clypeata στην επιστημονική ονομασία του είδους προέρχεται από το clŷpeus «ασπίδα»^[7] που, με τη σειρά της, έχει ως ρίζα την ελληνική λέξη κλύπω «καλύπτω».^[8] Η ονοματοδοσία, ωστόσο, παραμένει άγνωστη παρόλο που είναι πιθανόν να οφείλεται στο εντυπωσιακό ράμφος του πτηνού, που «καλύπτει» μεγάλο τμήμα του κεφαλιού. ^[ii]

Η αγγλική λαϊκή ονομασία του πτηνού, shoveler «αυτός που φτυαρίζει, ο φτυαριστής», παραπέμπει στο ράμφος του πτηνού που, σύμφωνα με την εκεί εκδοχή, μοιάζει με φτυάρι. Η ίδια αναφορά γίνεται και στην ελληνική λαϊκή ονομασία μόνο που, στην προκειμένη περίπτωση, το ράμφος έχει το σχήμα χουλιαριού («κουτάλας»).

Συστηματική Ταξινομική

Η συστηματική ταξινομική του taxon είναι προβληματική σε επίπεδο γένους. Το είδος περιγράφηκε για πρώτη φορά από τον Λινναίο, υπό την ονομασία Anas clypeata (Ευρώπη, 1758).^[9] Το 1822, ο Γερμανός φυσιοδίφης Φ. Μπουά (Friedrich Boie 1789-1870) το μετέφερε στο σημερινό του γένος. Κατόπιν επανήλθε στο γένος Anas μέχρι πρόσφατα, που προτάθηκε η μεταφορά του, πάλι, στο γένος Spatula, με την νέα ταξινομική να ακολουθείται από πολύ σημαντικούς ταξινομικούς φορείς, όπως οι Howard & Moore (4th ed.), Avibase, HBW, IUCN κ.α. Ωστόσο, άλλες αυθεντίες όπως οι ITIS, IOC, AOU (7th ed.) δεν έχουν αποδεχθεί αυτή την αλλαγή, τουλάχιστον ακόμη.^[10]

Απολιθωμένα οστά ενός πολύ παρόμοιου είδους από την Πρώιμο Πλειστόκαινο Εποχή βρέθηκαν στο Dursunlu της Τουρκίας. Παραμένει ανεξιχνίαστη, ωστόσο, η φυλογενετική σχέση εκείνων των ευρημάτων με το σημερινό είδος, δηλαδή, κατά πόσον οι διαπιστωθείσες διαφορές οφείλονται στην ύπαρξη συγγενικού είδους ή παλαιοϋποείδους (paleosubspecies), ή οφείλονται σε ατομικές διαφοροποιήσεις.^[11] Πλησιέστερος αρτίγονος συγγενής του θεωρείται το είδος Spatula rhynchotis.

Υβρίδια

Η χουλιαρόπαπια σχηματίζει υβρίδια με πολλές άλλες αγριόπαπιες, όπως: Spatula clypeata x Mareca strepera (καπακλής), Spatula [clypeata x querquedula (σαρσέλα), Aix sponsa x Spatula clypeata, Mareca penelope (σφυριχτάρι) x Spatula clypeata, Anas crecca (κιρκίρι) x Spatula clypeata, Anas platyrhynchos (πρασινοκέφαλη) x Spatula clypeata, Anas acuta (σουβλόπαπια) x Spatula clypeata, κ.α.

Γεωγραφική εξάπλωση

Η ευρωπαϊκή -και μόνον- γεωγραφική εξάπλωση του είδους Spatula clypeata

Το είδος εμφανίζει ευρύ φάσμα κατανομής σε μεγάλες επικράτειες τόσο του Παλαιού, όσο και του Νέου Κόσμου και, συγκεκριμένα, στις Παλαιαρκτική, Αφροτροπική, Ινδομαλαισιανή και Νεαρκτική οικοζώνες, ενώ φθάνει μέχρι τις παρυφές της Νότιας Αμερικής και της Ωκεανίας.

Στην Ευρώπη, απαντά σε όλη σχεδόν την ήπειρο και σε όλες τις μορφές μετακίνησης, αλλά οι πληθυσμοί του στην ήπειρο δεν είναι ιδιαίτερα συμπαγείς. Βόρεια φθάνει μέχρι την Ισλανδία και την Β. Σκανδιναβία, ως καλοκαιρινός αναπαραγόμενος επισκέπτης, πάντοτε σε περιορισμένους θύλακες. Από το γεωγραφικό μήκος της Γερμανίας, περίπου και ανατολικότερα, απαντούν καλοκαιρινοί αναπαραγόμενοι πληθυσμοί, που πυκναίνουν συνεχώς, για να γίνουν συμπαγείς από την Ρωσία και ανατολικότερα. Αντίθετα, στα δυτικά της ηπείρου, οι πληθυσμοί είναι σχεδόν αποκλειστικά μόνιμοι (επιδημητικοί) ή διαχειμάζοντες και όχι συμπαγείς. Το ίδιο ισχύει και για την περιοχή των Βαλκανίων, εκτός από την Ρουμανία, όπου υπάρχουν πολλοί καλοκαιρινοί πληθυσμοί που φωλιάζουν.

Στην Αφρική, η χουλιαρόπαπια απαντά αποκλειστικά ως διαχειμάζον πτηνό, κυρίως στις μεσογειακές χώρες και σε αυτές παράλληλα του Νείλου, φθάνοντας νότια μέχρι την λίμνη Βικτόρια και την Β. Τανζανία. Επίσης, διαχειμάζει σε μεγάλη, εκτεταμένη ζώνη που αρχίζει από τις ακτές του Ατλαντικού, στο ύψος της Σενεγάλης και δυτικότερα μέσω των χωρών βορείως του ισημερινού, διακόπτεται στο ύψος του Τσαντ και επανεμφανίζεται στο Νότιο Σουδάν και την Αιθιοπία μέχρι, ανατολικά, στις ακτές της Ερυθράς Θάλασσας.

Η Ασία είναι η σημαντικότερη επικράτεια καλοκαιρινού φωλιάσματος, σε μιαν ευρεία και συμπαγή ζώνη που αρχίζει από την Ρωσία και τις ακτές του Ευξείνου Πόντου στα δυτικά και, διά μέσου όλης της σιβηρικής περιοχής νότια της τάιγκα, φθάνει μέχρι την Α. Ρωσία, στην Καμτσάτκα, στα ανατολικά. Νότια, το είδος φθάνει πολύ χαμηλά, από τις Μαλδίβες και την Σρι Λάνκα, μέχρι την Ινδονησία και τις Φιλιππίνες, ως χειμερινός επισκέπτης.

Η Αμερική αποτελεί, επίσης, σημαντική αναπαραγωγική επικράτεια, με μεγάλους και συμπαγείς πληθυσμούς να είναι εγκατεστημένοι μόνιμα στα βορειοδυτικά, από το ύψος της Αλάσκας, τον Δ. και Κ. Καναδά, νότια μέχρι τις Ν. ΗΠΑ και ανατολικά μέχρι το ύψος των Μεγάλων Λιμνών. Νοτιότερα, μεγάλοι διαχειμάζοντες πληθυσμοί φθάνουν σε ολόκληρο το Μεξικό, την Καραϊβική και την ΒΔ. Νότια Αμερική στην Κολομβία και, πιθανόν, την Βενεζουέλα.^[12]

Μεταναστευτική συμπεριφορά

Η χουλιαρόπαπια απαντά σε όλες τις μορφές μετακίνησης στις επικράτειες όπου κατανέμεται, ανάλογα με την περιοχή. Ωστόσο, στις περισσότερες περιπτώσεις απαντά ως πλήρως μεταναστευτικό είδος, με τους πληθυσμούς να μετακινούνται σε μικρότερα γεωγραφικά πλάτη, συνήθως νότια των περιοχών φωλιάσματος.

Οι πληθυσμοί της Ισλανδίας είναι πλήρως μεταναστευτικοί, πιθανόν προς την Ιρλανδία ή την Βρετανία. Οι περισσότεροι βρετανικοί πληθυσμοί κινούνται νότια, προς την Ν. Γαλλία, Ν. Ισπανία, Β. και Κ. Ιταλία, κάποιοι έως την Β. Αφρική. Οι πληθυσμοί της Ν. Φινοσκανδιναβίας και της Ρωσίας μεταναστεύουν δυτικά και νοτιοδυτικά προς την δυτική ευρωπαϊκή ακτή, κυρίως σε Κάτω Χώρες, Βρετανία και Ιρλανδία, ενώ ορισμένοι ταξιδεύουν περαιτέρω προς τα δυτικά και νότια της Γαλλίας και της βόρειας Ισπανίας. Οι πληθυσμοί της ανατολικής Ρωσίας και της Σιβηρίας μεταναστεύουν νότια μέσα από την περιοχή του Βόλγα, προς τα νότια της Κασπίας, Αζοφικής και Μαύρης Θάλασσας, καθώς και της Μεσογείου, ιδιαίτερα σε Τουρκία, Ελλάδα, Ιταλία και Β. Αφρική, όπου συναντούν άλλους βορειοευρωπαϊκούς πληθυσμούς.^[13]

Η χουλιαρόπαπια καταφθάνει στις θέσεις αναπαραγωγής από τον Μάρτιο και μετά, όπου φωλιάζει σε μοναχικά ζεύγη ή χαλαρές ομάδες (κυρίως από τα μέσα Απριλίου μέχρι τον Ιούνιο).^[14][15] Η φθινοπωρινή μετανάστευση εμφανίζεται, κυρίως, μεταξύ Σεπτεμβρίου και Οκτωβρίου (Δ. Ευρώπη), κατά την οποία οι πληθυσμοί αποδημούν σε ευρύ μέτωπο, καλύπτοντας όλη την έκταση μέχρι την Αραβία και αφικνούμενοι στην Αφρική.^[16] Στο Νεπάλ, οι εκεί διαβατικοί πληθυσμοί μπορούν να ταξιδεύουν μέχρι τα 4.750 μ.^[17]

Τυχαίοι, περιπλανώμενοι επισκέπτες έχουν αναφερθεί, μεταξύ άλλων, από τις Φερόες και τα Σβάλμπαρντ, την Ναμίμπια και την Μοζαμβίκη, την Νότια Αφρική και τις Σεϋχέλλες, την Τζαμάικα και το Εκουαδόρ, την Αυστραλία και την Νέα Ζηλανδία.^[18]

Στην Ελλάδα, η χουλιαρόπαπια απαντά κυρίως ως διαχειμάζον είδος ή ως κοινός διαβατικός επισκέπτης, κατά την μετανάστευση των βόρειων ευρωπαϊκών πληθυσμών προς την Αφρική, ^[19][20][21] από τον Οκτώβριο μέχρι τα μέσα ή τέλη Απριλίου.^[22] Επίσης, υπάρχουν και φθινοπωρινοί διαβατικοί επισκέπτες –λιγότεροι από τους εαρινούς (Αύγουστος-Οκτώβριος)^[23] (βλ. και Κατάσταση στην Ελλάδα). Από την Κρήτη αναφέρεται ότι υπήρχε στο νησί, μέχρι το 1936-45,^[24] ενώ από την Κύπρο αναφέρεται ως κοινός διαβατικός, εαρινός επισκέπτης.^[25]

Βιότοπος

Αναπαραγωγική περίοδος

Κατά την περίοδο αναπαραγωγής, η χουλιαρόπαπια συχνάζει σε μόνιμους, ρηχούς υγροτόπους γλυκού νερού, από την επιφάνεια της θάλασσας έως τα 2.900 μ. (Αιθιοπία).^[26][27][28] Προτιμώνται θέσεις που περιβάλλονται από πυκνές συστάδες καλαμιών ή άλλης αναδυόμενης βλάστησης, απαλλαγμένης από προεξέχοντα δέντρα ή, στα δασικά όρια.^[29] Άφθονη, βυθισμένη υδρόβια βλάστηση που χρησιμεύει ως καταφύγιο ασπόνδυλων που απαρτίζουν το πλαγκτόν, αποτελεί πολύτιμο χαρακτηριστικό των ενδιαιτημάτων του είδους.^[30] Άλλοι κατάλληλοι οικότοποι περιλαμβάνουν λίμνες και άδενδρα έλη με αρκετή βλάστηση, λασπώδεις όχθες και έδαφος σε ανοικτές εκτάσεις,^[31][32][33] (π.χ. λιβάδια).^[34][35] Επίσης, σε λίμνες που σχηματίζουν οι μαίανδροι ποταμών, κανάλια και δενδρώδη έλη (στην πρώην ΕΣΣΔ),^[36] τεχνητά νερά που γειτνιάζουν με πλούσια λιβάδια,^[37] όπως υδρορρόες λυμάτων, ορυζώνες^[38] και μικρές λιμνούλες με ψάρια.^[39]

Μη αναπαραγωγική περίοδος

Κατά την διάρκεια αυτής της περιόδου, το είδος μπορεί να βρεθεί σε παράκτιες λιμνοθάλασσες υφάλμυρων υδάτων,^[40][41][42] παλιρροϊκά λασπώδη πλατώματα,^[43][44] εκβολές ποταμών,^[45] παράκτιες γραμμές, γλυκά και υφάλμυρα έλη εκβολών ποταμών,^[46] εσωτερικές θάλασσες και υφάλμυρα ή ελαφρώς αλατούχα ηπειρωτικά ύδατα.^[47] Μερικές φορές, απαντά σε θαλάσσια ύδατα, κυρίως κατά τη διάρκεια της μετανάστευσης,^[48][49] παρόλο που, γενικά, αποφεύγει τα πυκνά αλατούχα νερά.^[50]

Στην Ελλάδα, η χουλιαρόπαπια απαντά τον χειμώνα, κυρίως σε ρηχές, υφάλμυρες λιμνοθάλασσες και, σε μικρότερο ποσοστό, σε γλυκά νερά. (βλ. και Κατάσταση στην Ελλάδα).

Μορφολογία

Το μεγάλο ράμφος της χουλιαρόπαπιας είναι ικανό διαγνωστικό στοιχείο για την αναγνώριση τόσο του αρσενικού (πάνω), όσο και του θηλυκού

Όπως όλες οι αγριόπαπιες, η χουλιαρόπαπια εμφανίζει έντονο φυλετικό διμορφισμό με το αναπαραγόμενο αρσενικό (drake) να είναι εντελώς διαφορετικό σε εμφάνιση από το θηλυκό (duck). Επίσης είναι λίγο μεγαλύτερο και βαρύτερο.

Η χουλιαρόπαπια είναι μέσου μεγέθους αγριόπαπια και από τις μεγάλες ευρωπαϊκές αφρόπαπιες, λίγο μικρότερη από την πρασινοκέφαλη. Το σημαντικότερο διαγνωστικό της στοιχείο είναι το εξαιρετικά μεγάλο ράμφος της, που τής δίνει κάπως «κωμική» όψη,^[51] δεδομένου ότι είναι μεγαλύτερο από το υπόλοιπο κεφάλι και με έντονα σπατουλοειδές σχήμα, κάτι που δικαιολογεί απόλυτα την επιστημονική και τις λαϊκές ονομασίες του πτηνού. Αυτό οφείλεται, στο πλάτος του άκρου του που είναι μεγαλύτερο, σχεδόν διπλάσιο, από το τμήμα της βάσης του. Τέλος, η ρινοθήκη εμφανίζει λεπτά, επιμήκη ελάσματα, ορατά κατά το ήμισυ περίπου του μήκους των χειλέων.^[52] Κατά τα άλλα, ο λαιμός είναι σχετικά κοντός και οι πτέρυγες πλατιές, ωστόσο στενότερες από εκείνες της πρασινοκέφαλης.^[53]

Η -αρσενική- αναπαραγόμενη χουλιαρόπαπια είναι πολύ εύκολα αναγνωρίσιμη στην παρατήρηση πεδίου («απαραγνώριστη», unmistakable), και μόνον από το δυσανάλογα μεγάλο ράμφος της. Σε χρωματισμούς, μοιάζει αρκετά με την πρασινοκέφαλη, κυρίως λόγω του πράσινου ιριδίζοντος χρώματος του κεφαλιού της το οποίο, από μεγάλη απόσταση, μπορεί να δείχνει μαύρο.^[54] Ο λαιμός είναι μαύρος στο πάνω μέρος, οριοθετούμενος σαφώς από το κάτω τμήμα και την περιοχή του στήθους που είναι λευκά.

Τα πλαϊνά του σώματος και η κοιλιά είναι ανοικτού καστανοκόκκινου χρώματος, και κάνουν έντονη αντίθεση με το υπόλοιπο πτέρωμα. Το πάνω μέρος του εμπρόσθιου τμήματος των πτερύγων, εμφανίζεται ανοικτοκυανό. Το κάτοπτρο, διακριτό κυρίως κατά την πτήση, είναι ανοικτό κυανοπράσινο με πλατύ, λευκό περιθώριο στο πάνω μέρος και αχνή μεταλλική ανταύγεια. Το ράμφος, πλην του εντυπωσιακού του μεγέθους, είναι κατάμαυρο και γιαλιστερό, τα πόδια έχουν πορτοκαλοκόκκινο χρώμα και η ίριδα είναι κίτρινη-πορτοκαλί, μοναδική στις πάπιες επιφανείας.^[55]

Η θηλυκή χουλιαρόπαπια είναι αρκετά διαφορετική σε χρώματα, και μοιάζει με την θηλυκή πρασινοκέφαλη, ωστόσο, η παρουσία τού πολύ μεγάλου ράμφους εύκολα διαχωρίζει τα δύο είδη. Γενικά, το πτέρωμα εμφανίζει διάσπαρτες καφέ-γκρίζες στίξεις και ραβδώσεις. Επίσης, το πάνω μέρος του εμπρόσθιου τμήματος των πτερύγων, εμφανίζεται αχνό γκρίζο. Το ράμφος είναι σκούρο γκρίζο με εμφανή πορτοκαλί χείλη και η ίριδα μαύρη. Τέλος, το κάτοπτρο, είναι αχνό γκριζοπράσινο, λιγότερο φωτεινό από εκείνο του αρσενικού.

• Εκτός αναπαραγωγικής περιόδου (Μάιος-Αύγουστος), το αρσενικό «χάνει» τα φωτεινά του χρώματα και αποκτά ένα μουντό πτέρωμα (eclipse), που μοιάζει αρκετά με εκείνο του θηλυκού, αλλά οι πλευρές του σώματος και η κοιλιά είναι περισσότερο ωχροκίτρινου χρώματος, το κεφάλι σκουρότερο, ενώ διατηρείται το ανοικτοκυανό πάνω μέρος του εμπρόσθιου τμήματος των πτερύγων.

Τα νεαρά άτομα μοιάζουν, επίσης, με το θηλυκό αλλά το στέμμα και ο τράχηλος εμφανίζονται σκουρότερα, ενώ η κοιλιά ελαφρώς πιο ανοικτόχρωμη.^[56]

Βιομετρικά στοιχεία

• Μήκος σώματος: (43-) 48 έως 52 (-56) εκατοστά
• Άνοιγμα πτερύγων: (73-) 76 έως 79 (-82) εκατοστά
• Μήκος ράμφους: 7-8 εκατοστά
• Βάρος: ♂ 500 έως 800 γραμμάρια ♀ 470 έως 750 γραμμάρια

(Πηγές:^{[57][58][59][60][61][62][63][64][65][66][67][68][69][70]}

Τροφή

Η χουλιαρόπαπια θεωρείται παμφάγο πτηνό, αν και το διαιτολόγιο περιλαμβάνει ζωική ύλη, κυρίως, όπως μικρά υδρόβια ασπόνδυλα και προνύμφες εντόμων^[71] (π.χ. Τριχόπτερα, Ζυγόπτερα και Λιβελούλες), ενήλικα σκαθάρια, έντομα και μύγες,^[72][73] μαλάκια,^[74] καρκινοειδή του πλαγκτόν,^[75] δακτυλιοσκώληκες, αννελίδες, γόνους και γυρίνους βατράχων, αράχνες και μικρά ψάρια. Επίσης, φυτικά μέρη υδρόβιων ποών (π.χ. Lemnaceae),^[76][77] και σπέρματα αναδυομένων και υδροβίων φυτών^[78][79] (π.χ. Cyperaceae, Elodea spp., κ.λπ.).^[80]

Ηθολογία

Το είδος απαντά συνήθως σε ζεύγη ή μικρές ομάδες,^[81][82] αν και, συχνά, συναθροίζεται κατά την αναζήτηση τροφής^[83] σε σμήνη των 20-30, έως αρκετές εκατοντάδων ατόμων σε «αγαπημένες» περιοχές στην Αφρική.^[84] Επίσης, μεγάλες συναθροίσεις παρατηρούνται στους ενδιάμεσους μεταναστευτικούς σταθμούς.^[85] Οι χουλιαρόπαπιες αναζητούν την τροφή τους κατά τη διάρκεια της ημέρας και κουρνιάζουν ομαδικά τη νύκτα.^[86] Συχνά, συναγελάζονται με κιρκίρια.^[87]

Οι ενήλικες υποβάλλονται σε μετα-αναπαραγωγική περίοδο έκδυσης, που τους καθιστά ανίκανους να πετάξουν για 3-4 εβδομάδες. Τα αρσενικά αλλάζουν πτέρωμα από τις αρχές Μαΐου μέχρι τις αρχές Ιουνίου, ενώ τα θηλυκά έναν (1) μήνα, αργότερα.^[88]

Η χουλιαρόπαπια ανήκει στις λεγόμενες αγριόπαπιες επιφανείας (αφρόπαπιες), οι οποίες αναζητούν την τροφή τους πάνω στο νερό, ή λίγο κάτω από αυτό. Συνήθως, «σαρώνουν» την επιφάνεια με το ράμφος τους και αφήνουν το νερό να εκρεύσει από τα χείλη του ράμφους, συγκρατώντας την τροφή στο εσωτερικό του και σπάνια καταδύονται. Οι χουλιαρόπαπιες είναι αρκετά αδέξιες στο περπάτημα, γι’ αυτό σπάνια παρατηρούνται έξω από το νερό.^[89] Όταν κολυμπούν, το κεφάλι κρατιέται χαμηλά, δίνοντας την αίσθηση ότι, έχουν το μπροστινό μέρος του σώματος βυθισμένο στο νερό.^[90]

Πτήση

Κατά την πτήση, εκτός του εντυπωσιακού ράμφους, είναι ευδιάκριτα τα όμορφα χρώματα των πτερύγων της χουλιαρόπαπιας

Παρά την εντύπωση που δίνουν, οι χουλιαρόπαπιες απονηώνονται εύκολα και γρήγορα.^[91] Κατά την πτήση, το μεγάλο και «βαρύ» ράμφος δίνει την αίσθηση ότι, οι πτέρυγες είναι τοποθετημένες πολύ πίσω στον κορμό. Τα φτεροκοπήματα είναι γρήγορα και χαρίζουν εύκολες αλλαγές στην πορεία του πτηνού, αν και η πτήση δεν είναι τόσο επιδέξια όσο στο κιρκίρι.^[92]

Φωνή

• Δείγματα φωνής (εξωτερικός σύνδεσμος)

Αναπαραγωγή

Ο σχηματισμός ζευγαριών, αρχίζει ήδη από τον χειμώνα και συνεχίζεται κατά την εαρινή μετανάστευση.^[93] Τα αρσενικά καθίστανται έντονα «εδαφικά» κατά τη διάρκεια της αναπαραγωγικής περιόδου και υπερασπίζονται τον ζωτικό τους χώρο και τα υποψήφια θηλυκά από τους ανταγωνιστές τους προβαίνοντας, επίσης, σε περίτεχνα τελετουργικά ερωτοτροπίας, τόσο στο νερό όσο και στον αέρα. Δεν είναι, μάλιστα, ασυνήθιστο 12 ή και περισσότερα αρσενικά να προσπαθούν να «κατακτήσουν» ένα (1) θηλυκό.

Η περίοδος φωλιάσματος ποικίλλει αλλά, συνήθως, ξεκινάει στις αρχές Απριλίου και διαρκεί μέχρι το τέλος Μαΐου, αν και στις βόρειες περιοχές (π.χ. Ρωσία) η έναρξη μπορεί να είναι στα μέσα Μαΐου. Η ωοτοκία πραγματοποιείται άπαξ. Στις περιοχές αναπαραγωγής (βλ. Βιότοπος), η φωλιά βρίσκεται κοντά στο νερό, αλλά σε ξηρό έδαφος,^[94] συνήθως ανάμεσα σε μικρά υψωματάκια (hummocks)^[95] ή, σπανιότερα, κοντά σε πόες Cyperaceae.^[96] Ωστόσο, μπορεί να βρίσκεται και μακριά από το νερό, κάτω από θάμνους σε χωράφια.^[97][98] Είναι μια απλή, ρηχή κοιλότητα στο έδαφος που επιστρώνεται με παρακείμενο γρασίδι, φτερά και πτίλα.^[99] Παρόλο που η χουλιαρόπαπια δεν είναι αγελαίο πτηνό, μερικές φορές οι φωλιές βρίσκονται κοντά η μία με την άλλη.^[100]

Ενήλικη θηλυκή χουλιαρόπαπια

Η γέννα αποτελείται από (7-) 8 έως 12 (-14) ελλειπτικά ή υποελλειπτικά αβγά, με ανοικτό καφέ ή ελαιοπράσινο χρώμα, διαστάσεων 52,0 Χ 37,2 χιλιοστών^[101] και βάρους 40 γραμμαρίων, από τα οποία ποσοστό 8% είναι κέλυφος.^[102] Η εναπόθεση είναι καθημερινή και η επώαση αρχίζει μετά το τελευταίο αβγό, πραγματοποιείται μόνον από το θηλυκό και διαρκεί (22-) 23 έως 25 (-26) ημέρες, περίπου. Οι νεοσσοί (παπάκια) είναι φωλεόφυγοι (precocial), πλήρως ικανοί προς κολύμβηση μόλις εκκολαφθούν. Ωστόσο, από ένστικτο τείνουν να μένουν κοντά στην μητέρα τους, όχι μόνο για ζεστασιά και προστασία, αλλά και για να μάθουν και να θυμούνται το μέρος που γεννήθηκαν, καθώς και το πώς και πού να αναζητήσουν τροφή. Μετά από αυτή την περίοδο, τα νεαρά άτομα και η μητέρα μπορεί να αποχωριστούν, ή να παραμείνουν μαζί, μέχρι να έρθει η επόμενη εποχή αναπαραγωγής. Η πτέρωση πραγματοποιείται στις 40-45 ημέρες, περίπου.^[103][104]

Απειλές

Στις ευρωπαϊκές θέσεις φωλιάσματος, το είδος απειλείται από την υποβάθμιση των ενδιαιτημάτων του,^[105] ενώ υπάρχουν περιστασιακές απώλειες από συγκρούσεις με τις γραμμές μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας.^[106] Τα επιγενή ξενικά είδη, όπως το αμερικανικό βιζόν Mustela vison, ενέχουν επίσης κίνδυνο θήρευσης της φωλιάς.^{[107][108][109]} Το είδος είναι ευαίσθητο στην αλλαντίαση^[110] και στην γρίπη των πτηνών (ιδιαίτερα στο στέλεχος H5N1), επομένως, απειλείται από μελλοντικά κρούσματα του ιού.^[111][112]

Μπορεί να υποφέρει από αναπαραγωγική δυσλειτουργία, ως αποτέλεσμα συσσώρευσης σεληνίου (Se) στο ήπαρ, το οποίο περιέχεται σε υπο-επιφανειακά ύδατα από κακή διαχείριση υγροτόπων στην Καλιφόρνια, με βιοσυσσώρευση του στοιχείου στην τροφική αλυσίδα.^[113] Το ίδιο ισχύει και για τον μόλυβδο από κατάποση κυνηγετικών σκαγιών, ιδιαίτερα σε Γαλλία και Ισπανία.^[114][115]

Κυνήγι

H χουλιαρόπαπια υφίσταται μεγάλη πίεση από το κυνήγι σε όλες τις χώρες όπου απαντά, στις οποίες θηρεύεται εντατικά, αν και σπάνια θανατώνεται σε μεγάλους αριθμούς.^[116] Ωστόσο, θηρεύεται για «αναψυχή» στην Βόρεια Αμερική,^[117] τη Δανία,^[118] το δέλτα του Πάδου στην Ιταλία^[119] και στο Ιράν.^[120] Επίσης, τα αβγά του συλλέγονταν -και ίσως συλλέγονται ακόμη- στην Ισλανδία.^[121]

Κατάσταση πληθυσμού

Το είδος, παρά το κυνήγι, λόγω του ευρέος φάσματος κατανομής του, δεν κινδυνεύει σε παγκόσμιο επίπεδο, ως εκ τούτου, χαρακτηρίζεται ως Ελαχίστης Ανησυχίας (LC) από την IUCN. Ωστόσο, παρά το ευρύ φάσμα κατανομής του, η τάση των πληθυσμών του είναι καθοδική.^[122][123] Τους μεγαλύτερους αναπαραγωγικούς πληθυσμούς διαθέτουν η Ρωσία, η Ολλανδία, η Φινλανδία, η Λευκορωσία και η Ουκρανία.^[124]

Κατάσταση στην Ελλάδα

Η χουλιαρόπαπια είχε καταγραφεί να φωλιάζει στο μακρινό παρελθόν, σε τρεις μόνον θέσεις, στην λίμνη Αρζάν (1918, αποξηραμένη σήμερα), στην Κάρλα το 1963 και, πιθανόν κοντά στα Χανιά, το 1942. Έκτοτε, δεν υπάρχουν στοιχεία αναπαραγωγής, παρόλο που η παρουσία φωλιών στο αλβανικό τμήμα της Μικρής Πρέσπας (1985), μπορεί να στηρίξει κάτι τέτοιο.^[125]

Ωστόσο, η χουλιαρόπαπια είναι αρκετά διαδεδομένος, κοινός χειμερινός επισκέπτης, ενώ κατά τις μεταναστεύσεις είναι κοινό διαβατικό είδος. Μεγάλες συναθροίσεις έχουν παρατηρηθεί στην Ισμαρίδα και στον Αμβρακικό, με τον τελευταίο να θεωρείται πολύ σημαντικός ενδιάμεσος μεταναστευτικός σταθμός. Όμως, δεν υπάρχουν επαρκή στοιχεία για τους πληθυσμούς στην χώρα (ΝΕ).^[126]

Άλλες ονομασίες

Στον ελλαδικό χώρο η Χουλιαρόπαπια απαντά και με τις ονομασίες: Κασικτσής (Έβρος), Κουταλάς, Κουταλομύτα, Κουταλόπαπια, Ντουρντούσα (Βοιωτία), Παπατσούρα (Ηλεία), Τουμπανέλι και Τουμπανέλα, Φουλντούκι (Άρτα), Χουλιάρα, Χουλιαράς, Χουλιαροπάπι, Χουλιαρού (Αττική)^[127] και Σαξάνα (Κύπρος).^[128]

Σημειώσεις

i. ^{^} Στο παρόν λήμμα ακολουθείται η κατά Howard & Moore (4th ed.) ταξινομική, με την οποία συμφωνούν οι Avibase, IUCN και HBW (online). Ωστόσο, αυτό κατ’ ουδένα τρόπο αποτελεί στατική κατάσταση, αλλά ως εκ της δυναμικής φύσεως του αντικειμένου, μπορεί να υπόκειται σε τυχόν αλλαγές (βλ. Συστηματική ταξινομική)

ii. ^{^} Υπάρχει αναφορά στην λόγια ονομασία του είδους ως Νήσσα η ασπιδόρραμφος. ^[129] Είναι προφανές ότι, έγινε προσπάθεια «εισαγωγής» τού μορφολογικού στοιχείου τού ράμφους στην λατινική ονομασία, ωστόσο, η απόδοση είναι τεχνητή διότι ουδεμία ετυμολογική βάση δικαιολογεί κάτι τέτοιο, παρόλο που, «οπτικά», είναι ορθός ο συσχετισμός.

Παραπομπές

Βιβλιογραφία

• Howard and Moore, Checklist of the Birds of the World, 2003.
• Bertel Bruun, Birds of Britain and Europe, Hamlyn 1980.
• Bob Scott and Don Forrest, The Birdwatcher’s Key, Frederick Warne & Co, 1979
• Christopher Perrins, Birds of Britain and Europe, Collins 1987.
• Colin Harrison & Alan Greensmith, Birds of the World, Eyewitness Handbooks, London 1993
• Colin Harrison, Nests, Eggs and Nestlings Of British and European Birds, Collins, 1988.
• Dennis Avon and Tony Tilford, Birds of Britain and Europe, a Guide in Photographs, Blandford 1989
• Detlef Singer, Field Guide to Birds of Britain and Northern Europe, The Crowood Press, Swindon 1988
• Gray, Mary Taylor The Guide to Colorado Birds, Westcliffe Publishers, 1998
• Hermann Heinzel, RSR Fitter & John Parslow, Birds of Britain and Europe with North Africa and Middle East, Collins, 1995
• Jim Flegg, Field Guide to the Birds of Britain and Europe, New Holland, London 1990
• Killian Mullarney, Lars Svensson, Dan Zetterström, Peter J. Grant, Τα Πουλιά της Ελλάδας Της Κύπρου και της Ευρώπης, ΕΟΕ, 2007
• Killian Mullarney, Lars Svensson, Dan Zetterström, Peter J. Grant, Τα Πουλιά της Ελλάδας Της Κύπρου και της Ευρώπης, Collins
• Peter Colston and Philip Burton, Waders of Britain and Europe, Hodder & Stoughton, 1988
• Rob Hume, RSPB Complete Birds of Britain and Europe DK, 2002
• Handrinos & Akriotis, The Birds of Greece, Helm 1997
• R. Grimmett, C. Inskipp, T. Inskipp, Birds of Nepal, Helm 2000
• Γιώργος Σφήκας, Πουλιά και Θηλαστικά της Κρήτης, Ευσταθιάδης, 1989
• Γιώργος Σφήκας, Πουλιά και Θηλαστικά της Κύπρου, Ευσταθιάδης, 1991
• Πάπυρος Λαρούς, εκδ. 1963 (ΠΛ)
• Πάπυρος Λαρούς Μπριτάνικα, εκδ. 1996 (ΠΛΜ)
• Ιωάννη Όντρια (I), Πανίδα της Ελλάδας, τόμος Πτηνά.
• Ιωάννη Όντρια (II), Συστηματική Ζωολογία, τεύχος 3.
• Ντίνου Απαλοδήμου, Λεξικό των ονομάτων των πουλιών της Ελλάδας, 1988.
• Σημαντικές Περιοχές για τα Πουλιά της Ελλάδας (ΣΠΕΕ), ΕΟΕ 1994
• «Το Κόκκινο Βιβλίο των Απειλουμένων Σπονδυλοζώων της Ελλάδας», Αθήνα 1992
• Χανδρινός Γιώργος (Ι), «Το Κόκκινο Βιβλίο των Απειλουμένων Σπονδυλοζώων της Ελλάδας»
• Ιωάννου Χατζημηνά, Επίτομος Φυσιολογία, εκδ. Γρ. Παρισιάνου, Αθήνα 1979
• Βασίλη Κλεισούρα, Εργοφυσιολογία, εκδ. Συμμετρία, Αθήνα 1990
• Γεωργίου Δ. Μπαμπινιώτη, Λεξικό της Νέας Ελληνικής Γλώσσας, Αθήνα 2002
• Valpy, Francis Edward Jackson, An Etymological Dictionary of the Latin Language
• Linnaeus, Carolus (1758). Systema naturae per regna tria naturae, secundum classes, ordines, genera, species, cum characteribus, differentiis, synonymis, locis. Tomus I. Editio decima, reformata (in Latin). Holmiae (Laurentii Salvii).

Πηγές

• Baldassarre, G. A.; Bolen, E. G. 1994. Waterfowl ecology and management. John Wiley, New York.
• Balmaki, B.; Barati, A. 2006. Harvesting status of migratory waterfowl in northern Iran: a case study from Gilan Province. In: Boere, G.; Galbraith, C., Stroud, D. (ed.), Waterbirds around the world, pp. 868-869. The Stationary Office, Edinburgh, UK.
• Bartoszewicz, M.; Zalewski, A. 2003. American mink, Mustela vison diet and predation on waterfowl in the Slonsk Reserve, western Poland. Folia Zoologica 52(3): 225-238.
• Brazil, M. 2009. Birds of East Asia: eastern China, Taiwan, Korea, Japan, eastern Russia. Christopher Helm, London.
• Brown, L.H., Urban, E.K. and Newman, K. 1982. The Birds of Africa, Volume I. Academic Press, London.
• Butler, C. J. 2003. The disproportionate effect of global warming on the arrival dates of short-distance migratory birds in North America. Ibis 145: 484-495.
• Cramp, S.; Simmons, K. E. L. 1977. Handbook of the birds of Europe, the Middle East and Africa. The birds of the western Palearctic, vol. I: ostriches to ducks. Oxford University Press, Oxford.
• Delany, S.; Scott, D. 2006. Waterbird population estimates. Wetlands International, Wageningen, The Netherlands.
• del Hoyo, J., Collar, N.J., Christie, D.A., Elliott, A. and Fishpool, L.D.C. 2014. HBW and BirdLife International Illustrated Checklist of the Birds of the World. Lynx Edicions BirdLife International
• Flint, V.E., Boehme, R.L., Kostin, Y.V. and Kuznetsov, A.A. 1984. A field guide to birds of the USSR. Princeton University Press, Princeton, New Jersey.
• Forrester, D. J.; Wenner, K. C.; White, F. H.; Greiner, E. C.; Marion, W. R.; Thul, J. E.; Berkhoff, G. A. 1980. An epizootic of avian botulism in a phosphate mine settling pond in northern Florida. Journal of Wildlife Diseases 16(3): 323-327.
• Gaidet, N., Dodman, T., Caron, A., Balanca, G., Desvaux, S., Goutard, F., Cattoli, G., Lamarque, F., Hagemeijer, W. and Monicat, F. 2007. Avian Influenza Viruses in Water Birds, Africa. Emerging Infectious Diseases 13(4): 626-629.
• Giles, N. 1994. Tufted Duck (Aythya fuligula) habitat use and brood survival increases after fish removal from gravel pit lakes. Hydrobiologia 279/280: 387-392.
• Gudmundsson, F. 1979. The past status and exploitation of the Myvatn waterfowl populations. Oikos 32(1-2): 232-249.
• IUCN. 2012. IUCN Red List of Threatened Species (ver. 2012.1). Available at:http://www.iucnredlist.org. (Accessed: July 2015).
• Johnsgard, P.A. 1978. Ducks, geese and swans of the World. University of Nebraska Press, Lincoln and London.
• Kear, J. 2005. Ducks, geese and swans volume 2: species accounts (Cairina to Mergus). Oxford University Press, Oxford, U.K.
• Louchart, Antoine; Mourer-Chauviré, Cécile; Guleç, Erksin; Howell, Francis Clark; White, Tim D. (1998). L'avifaune de Dursunlu, Turquie, Pléistocène inférieur: climat, environnement et biogéographie. [The avifauna of Dursunlu, Turkey, Lower Pleistocene: climate, environment and biogeography] . Les Comptes rendus de l'Académie des sciences IIA (in French) 327 (5): 341–346. doi:10.1016/S1251-8050(98)80053-0.
• Madge, S. and Burn, H. 1988. Wildfowl. Christopher Helm, London.
• Malcolm, J. M. 1982. Bird collisions with a power transmission line and their relation to botulism at a Montana USA wetland. Wildlife Society Bulletin 10(4): 297-304.
• Mateo, R., Belliure, J., Dolz, J.C., Aguilar-Serrano, J.M. and Guitart, R. 1998. High prevalences of lead poisoning in wintering waterfowl in Spain. Archives of Environmental Contamination and Toxicology 35: 342-347.
• Melville, D. S.; Shortridge, K. F. 2006. Migratory waterbirds and avian influenza in the East Asian-Australasian Flyway with particular reference to the 2003-2004 H5N1 outbreak. In: Boere, G.; Galbraith, C., Stroud, D. (ed.), Waterbirds around the world, pp. 432-438. The Stationary Office, Edinburgh, UK.
• Mondain-Monval, J.Y., Desnouhes, L. and Taris, J.P. 2002. Lead shot ingestion in waterbirds in the Camargue, (France) . Game and Wildlife Science 19(3): 237-246.
• Murphy-Klassen, H.M., Underwood, T.J., Sealy, S.G. and Czyrny, A.A. 2005. Long-term trends in spring arrival dates of migrant birds at Delta Marsh, Manitoba, in relation to climate change. The Auk 122: 1130-1148.
• Musil, P. 2006. A review of the effects of intensive fish production on waterbird breeding populations. In: G. Boere, C. Galbraith and D. Stroud (eds), Waterbirds around the world, pp. 520-521. The Stationary Office, Edinburgh, U.K.
• Nordström, M.; Högmander, J.; Nummelin, J.; Laine, J.; Laanetu, N.; Korpimäki, E. 2002. Variable responses of waterfowl breeding populations to long-term removal of introduced American mink. Ecography 25: 385-394.
• Opermanis, O., Mednis, A. and Bauga, I. 2001. Duck nests and predators: interaction, specialisation and possible management. Wildlife Biology 7(2): 87-96.
• Paveglio, F. L.; Kilbride, K. M.; Bunck, C. M. 1997. Selenium in aquatic birds from central California. Journal of Wildlife Management 61(3): 832-839.
• Scott, D. A.; Rose, P. M. 1996. Atlas of Anatidae populations in Africa and western Eurasia. Wetlands International, Wageningen, Netherlands.
• Snow, D.W. and Perrins, C.M. 1998. The Birds of the Western Palearctic, Volume 1: Non-Passerines. Oxford University Press, Oxford.
• Sorrenti, M., Carnacina, L., Radice, D. and Costato, A. 2006. Duck harvest in the Po delta, Italy. In: G. Boere, C. Galbraith and D. Stroud (eds), Waterbirds around the world, pp. 864-865. The Stationary Office, Edinburgh, U.K.
• Sparks, T. H.; Huber, K.; Bland, R. L.; Crick, H. Q. P.; Croxton, P. J.; Flood, J.; Loxton, R. G.; Mason, C. F.; Newnham, J.A.; Tryjanowski, P. 2007. How consistent are trends in arrival (and departure) dates of migrant birds in the UK? Journal of Ornithology 148: 503-511.
• Vahatalo, A. V.; Rainio, K.; Lehikoinen, A.; Lehikoinen, E. 2004. Spring arrival of birds depends on the North Atlantic Oscillation. Journal of Avian Biology 35: 210-216.

Spatula clypeata

Патката лажичарка (Anas clypeata) е честа и широко распространета патка. Се размножува во северните области на Европа и Азија и низ поголем дел од Северна Америка, презимува во јужна Европа, Африка, индискиот потконтинент, југоисточна Азија и централна и северна Јужна Америка. Честа е и во Македонија.

Физички опис

Патката лажичарка е птица со средна големина, со тежина меѓу 410 и 1100 g. Телото е долго 43-50 cm, а распонот на крилјата е 80 cm. Карактеристична особина е големиот и широк клун по кој и го добила своето име.

Во периодот на размножување, мажјакот има иридесцентна темнозелена глава, бели гради и костенлив стомак и бокови. Во лет, бледите сини пердуви од предниот дел на крилјата се разоткриваат. Во рана есен мажјакот ќе има бела полумесечинка на секоја страна од лицето. Во нерепродуктивниот период, мажјакот личи на женката. Женката е сивкаста со кафеави точки и шари, со пердуви слични на тие од дивата патка, од која лесно се разликува по долгиот и широк клун, кој има сив одблесок со портокалови рабови. Пердувите од предниот дел на крилјата кај женката се сиви.

Лета релативно бавно и бучно. Машките единки се огласуваат со придушено квакање кое звучи како „кво, кво“, а женските со тивко крекање. Силно е изразен половиот диморфизам. Не е особено плашлив вид, но претполага да е изолиран и е молчалив. Нурнува ретко и лошо.

Исхрана

Се храни најмногу со зоопланктон: ситни ракови, мекотели и др. Заедно со зоопланктонот зема и одредени количества фитопланктон, кој го лови на површината од водата, притоа процедувајќи ја низ доброразвиениот филтраторен апарат на клунот.

Размножување

Гнезди во близина на водата, прикриена од грмушки и висока трева. Снесува меѓу 7 и 13 светложолтеникави јајца, со големина 55 x 37 mm и маса од 40 g. Јајцата ги излежува само женката во текот на 23-27 денови. Младите пилиња се испилуваат доволно развиени за да можат да се движат и хранат самостојно.

Халба

Spatula clypeata

Халба (широконоска, Anas clypeata L.) — кэтит тумустаах орто кус.

Өссө маны көр

• Моонньоҕон
• Чардырҕас чөркөй
• Чөркөй
• Дьаҕыл уйус
• Тыйаах
• Уйус
• Мороду
• Көҕөн
• Хара көҕөн

Туһаныллыбыт сирдэр

• Справочник-определитель уток РС(Я), А. Г. Ларионов, Г. П. Ларионов, Дьокуускай, ЯФ из-ва СО РАН, 2001

Spatula clypeata

Ҡашыҡморон (урыҫ.широконоска)

Һылтанмалар

• Численность широконоски в государствах Европы (инг.)
• 2007 IUCN Red List — Anas clypeata

Spatula clypeata

बेल्चाठुँडे हाँस नेपालमा पाइने एक प्रकारको चराको नाम हो । यसलाई अङ्ग्रेजीमा नर्दन सोभ्लर (Northern Shoveler) भनिन्छ ।

यो पनि हेर्नुहोस्

सन्दर्भ सामग्रीहरू

बाह्य लिङ्कहरू

খন্তীয়া হাঁহ (ইংৰাজী: Northern Shoveler, বৈজ্ঞানিক নাম-Anas clypeata) এবিধ বহুলভাৱে বিস্তৃত হৈ থকা হাঁহৰ প্ৰজাতি৷ ই প্ৰধানকৈ ইউৰোপ, এছিয়া আৰু উত্তৰ আমেৰিকাত প্ৰজনন কৰে৷ ^[2] ৷ শীতকালত খন্তীয়া হাঁহে দক্ষিণ ইউৰোপ, আফ্ৰিকা, ভাৰত উপমহাদেশ , দক্ষিণ এছিয়া তথা আমেৰিকালৈ পৰিভ্ৰমণ কৰে৷ ^[3][4]

টেক্সন'মি

১৭৫৮ চনত প্ৰকাশিত 'চিষ্টেমা নেচুৰী' নামৰ গ্ৰন্থত কেৰ'লাছ লিনিয়াছে পোনপ্ৰথমে এই প্ৰজাতিটোক বৰ্তমানৰ বৈজ্ঞানিক নামেৰে সৈতে উল্লেখ কৰিছিল৷^[5] 'Anas' গোটত ইয়াক অন্তৰ্ভুক্ত কৰা হৈছে যদিও ইয়াৰ অন্যান্য হাঁহ যেনে আমৰ'লীয়া হাঁহ আদিৰ পৰা কিছূ গঠনগত পাৰ্থক্য আছে৷ বৰ্তমানলৈকে ইয়াৰ কোনো উপ-প্ৰজাতি চিনাক্ত কৰা হোৱা নাই৷ ^[6]

বিতৰণ তথা বাসস্থান

খন্তীয়া হাঁহে প্ৰধানকৈ মুকলি জলাশয়ত বসবাস কৰে৷ শীতকালত ই ইউৰোপ, আফ্ৰিকা, ভাৰত, দক্ষিণ আমেৰিকা আদিলৈ পৰিভ্ৰমণ কৰে৷ ^[2] এই হাঁহৰ প্ৰজাতিটো প্ৰধানকৈ পৰিভ্ৰমণকাৰী আৰু ই প্ৰজননৰ সময়ত বসবাস কৰা অঞ্চল সমূহৰ পৰা দক্ষিণলৈহে পৰিভ্ৰমণ কৰে৷^{[উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন]} প্ৰজনন কালৰ বাহিৰে অন্য সময়ত সৰু জাকত বাস কৰে৷ ১৯৬০ চনৰ পৰা ইয়াৰ জনসংখ্যা বিপদমুক্ত অৱস্থাত আছে বুলি কোৱা হয়৷ ইয়াৰ কাৰণ সুস্থ আৰু সফল প্ৰজনন, পৰিভ্ৰমণ তথা বাসস্থানৰ সুস্থিৰতা বুলি গৱেষণাত পোৱা গৈছে৷ ^[7]

বিৱৰণ

কলকাতাত মাইকী খন্তীয়া হাঁহ

উত্তৰ গোলাৰ্ধত খন্তীয়া হাঁহৰ বৃহৎ ঠোঁটৰ বাবে ইয়াৰ চিনাক্তকৰণ সহজ হৈ পৰে৷ প্ৰজননৰ সময়ত মতা খন্তীয়া হাঁহৰ মূৰ অংশ গাঢ় সেউজীয়া হয়৷ ^[7]লগতে ইয়াৰ বুকু বগা আৰু পেট বাদামী ৰঙৰ হয়৷ ^[4] প্ৰজননৰ বাহিৰে অন্য সময়ত মতা-মাইকী দুয়োবিধ খন্তীয়া হাঁহ দেখাত একে হয়৷ মাইকী খন্তীয়া হাঁহৰ ঠোঁট বহল আৰু তুলনামূলক ভাৱে অন্য হাঁহৰ প্ৰজাতিতকৈ ডাঙৰ৷ ইয়াৰ দেহৰ বৰণ মুগা ^{[7] [4]}

খন্তীয়া হাঁহৰ দেহৰ দৈৰ্ঘ্য সাধাৰণতে ১৯ ছে:মি:আৰু ডেউকাৰ দৈৰ্ঘ্য ৩০ ছে:মি৷ ইয়াৰ ওজন ৬০০ গ্ৰাম হয়৷ ^[3]

আচৰণ

খন্তীয়া হাঁহে প্ৰধানকৈ উদ্ভিদৰ বিভিন্ন অংশ খাদ্য হিচাপে গ্ৰহণ কৰে৷ তাৰোপৰি ই দীঘল আৰু বিশেষভাৱে অভিযোজিত ইয়াৰ ঠোঁটটো ব্যৱহাৰ কৰি পানীৰ পৰা বিভিন্ন জলজ কীট-পতংগ আদিও খায়৷ ^[7]

খন্তীয়া হাঁহে প্ৰধানকৈ পানীৰ পৰা আঁতৰত জোপোহাৰ মাজত বাহ সাজে৷ ইয়াৰ বাহটো মাটিতে গাত কৰি উদ্ভিদৰ বিভিন্ন অংশ আৰু পাখি আদিৰে সাজে৷ সাধাৰণতে ই এবাৰত ৮-৯ টাকৈ কণী পাৰে৷ প্ৰজননৰ সময়ত মতা খন্তীয়া হাঁহৰ মজত মাইকী হাঁহৰ বাবে প্ৰতিযোগিতাও হোৱা দেখা যায়৷ ^[7]

খন্তীয়া হাঁহ নীৰৱ হাঁহৰ প্ৰজাতি৷ মতা হাঁহৰ সৰু মাত শুনা যায়৷ মাইকী হাঁহে 'কোৱেক' ধৰণৰ মাত উলিয়ায়৷

আলোকচিত্ৰৰ ভঁৰাল

• স্কটলেণ্ডত খন্তীয়া হাঁহৰ যোৰ

• স্কটলেণ্ডত মতা খন্তীয়া হাঁহ

• স্কটলেণ্ডত মতা খন্তীয়া হাঁহ

• স্কটলেণ্ডত মাইকী খন্তীয়া হাঁহ

• এহাল খন্তীয়া হাঁহ

• উৰন্ত অৱস্থাত খন্তীয়া হাঁহ

• Museum specimen -

তথ্যসুত্ৰ

Spatula clypeata

தட்டை வாயன்^[2] எனவும் அழைக்கப்படும் ஆண்டி வாத்து (Northern Shoveller - Anas clypeata) ஐரோப்பா, வட அமெரிக்காவிலும் ஆசியாவின் வட பகுதியிலும் இனப்பெருக்கம் செய்து குளிர்காலத்தில் தென் பகுதிகளுக்கு இடம்பெயரும் ஒரு வகை வாத்து. இது இந்தியாவில் அக்டோபர் முதல் ஏப்ரல் வரை இருந்து விட்டுப் பின் வலசை போகின்றது.

இனங்காண உதவும் களக் குறிப்புகள்

• தடித்த துடுப்பு போன்ற அலகு இவ்வாத்தை மற்றெல்லா இந்திய வாத்துகளிலிருந்தும் வேறுபடுத்துகிறது; அலகின் நுனி விரிந்து காணப்படும்.
• முதிர்ந்த ஆண் வாத்தின் தலையும் கழுத்தும் அடர் பச்சை நிறத்தில் ஊதா கலந்து இருக்கும்; தோள்பட்டை செம்பழுப்பு நிறத்திலும் கால்கள் செம்மஞ்சள் (ஆரஞ்சு) நிறத்திலும் இருக்கும்.^[3]

கள இயல்புகள்

ஆண்டி வாத்துகள் தனியாகவோ இணையுடனோ சிறு கூட்டமாகவோ காணப்படுகின்றன; ஆகவே, பரவலாக இவை காணப்பட்டாலும் பிற வாத்துகளைப் போல் அதிக எண்ணிக்கையில் பெருங்கூட்டமாக இவற்றைக் காண இயலுவதில்லை. சேற்றுநீரை சலிப்பதற்கு ஏதுவாக இதன் அலகு உள்ளதால் (அலகின் உட்புறம் இருக்கும் சீப்பு போன்ற அமைப்புகள் - பற்கள் அன்று - சலித்தலை செய்கின்றன) சேற்றுநீரில் காணப்படும் நுண்ணிய வெளி ஓடுடைய கிளாடோசெரன்களையும் சிரோனிமிட் என்றொரு வகை நுண்புழுக்களையும் சலித்து உண்கின்றன^[3].

மேற்கோள்கள்