nomes no trilho de navegação
Dyptam jesionolistny (Dictamnus albus L.) – gatunek rośliny należący do rodziny rutowatych. W wielu krajach, również w Polsce jest uprawiany jako roślina ozdobna.
Występuje w stanie dzikim od południowej Europy po Syberię i północne rejony Chin[2]. Przez Polskę przebiega północna granica zasięgu dyptamu jesionolistnego. W ciągu ostatnich 100 lat podawanych było kilka miejsc występowania tej rośliny w Polsce: dolina Wisły między Włocławkiem a Świeciem, Przedgórze Sudeckie, Pogórze Śląskie (góra Tuł w gminie Goleszów), Wyżyna Śląska i Wyżyna Małopolska. Obecnie potwierdzone zostały tylko trzy stanowiska dyptamu w Polsce: rezerwat Kulin koło Włocławka, okolice Dąbrowy Górniczej oraz rejon Pińczowa.
Bylina o zdrewniałych pędach, hemikryptofit. Zimą zdrewniały nadziemny pęd obumiera, na wiosnę roślina wypuszcza nowy pęd[4]. Siedlisko: suche lasy i zarośla, wzgórza. Kwitnie od maja do lipca.
Roślina wydziela przez włoski gruczołowe dużo olejków eterycznych. W upalne i bezwietrzne dni po zbliżeniu płomienia olejki można zapalić powodując krótkotrwały, błękitny płomień, który nie niszczy rośliny[4][5].
Jest jedną z roślin żywicielskich larw motyla paź królowej[6].
Roślina objęta w Polsce ścisłą ochroną gatunkową. Kategorie zagrożenia gatunku:
Gatunek mrozoodporny, może być uprawiany w strefach 3-9[4]. Wymaga gleby głęboko uprawionej, piaszczysto-próchniczej, wapiennej o niedużej wilgotności oraz stanowisk słonecznych. Sadzi się go grupami lub pomiędzy krzewami ozdobnymi. Źle toleruje przesadzanie[10].
Opisany w Biblii gorejący krzew (zwanym też krzewem Mojżesza) utożsamiany bywa właśnie z dyptamem jesionolistnym, ponieważ jego olejki lotne mogą ulec zapaleniu[5][4]. Naukowcy odrzucają jednak taką możliwość. Rzeczywiście dyptam wydziela dużo palnych olejków (zwłaszcza podczas upałów), jednak nie zapalają się one samorzutnie, po podpaleniu powstają tylko krótkotrwałe płomyki nie uszkadzające rośliny[4]. Ponadto dyptam jesionolistny nie występuje ani w Egipcie, ani na Półwyspie Arabskim[11].
Wyciąg z dyptamu pojawił się w książce Harry Potter i Insygnia Śmierci jako eliksir zasklepiający rany.
Dyptam jesionolistny (Dictamnus albus L.) – gatunek rośliny należący do rodziny rutowatych. W wielu krajach, również w Polsce jest uprawiany jako roślina ozdobna.
