nomes no trilho de navegação
Rooks have a distinct call that has been described as sounding like a “caw." When rooks are defending or establishing a territory, multiple “caws” are used. Rooks also have a snarling call, as well as a gull call, which are used when an intruder comes within a short distance of their nest. In order to remain in contact with other rooks, a single loud “caw” is used during both foraging and migration. However, it is believed that rooks mainly vocalize with their mate, rather than in other social interactions. Like other birds, rooks perform singing duets (usually with a mate) that are believed to create a stronger mating bond. Female rooks use frequent vocalizations, by means of a begging call, in order to establish a submissive state with their mate, as well as to show dependency towards the male. Rooks also rely heavily on vocal communication with their young during the first few days of hatching.
Auditory communication is vital to the rook. They have a sense of hearing which helps them distinguish amongst other populations and species. The rook is able to recognize the call of a mate or its young. In addition to vocalizations, rooks also rely on visual communication, which becomes increasingly more important once young are able to open their eyes. Pecking is another form of communication, when an intruder rook comes too close to a territory; pecking attacks can occur usually resulting in the retreat of the intruder.
Communication Channels: visual ; tactile ; acoustic
Other Communication Modes: duets
Perception Channels: visual ; polarized light ; tactile ; acoustic ; chemical
Corvus frugilegus is classified as a species of least concern on the IUCN's Red List of Threatened Species. Corvus frugilegus is abundant and is able to maintain stable populations in its habitat.
US Migratory Bird Act: no special status
US Federal List: no special status
CITES: no special status
State of Michigan List: no special status
Rooks are commonly referred to as "agricultural pests", meaning they cause the loss and destruction of commercial crops. When foraging for food, rooks are often found in farmland crops, taking advantage of the cereals and grains. This can lead to an economic decline for farmers, as well as any person or company that may use the farmer for food. However, rooks are only known to cause damage to crops if the preferred food is not available.
As well as being agricultural pests, rooks that live in urban areas are likely to get into garbage and rip open the bags, which can in turn cause problems for humans.
Negative Impacts: crop pest
While many farmers claim that C. frugilegus does more harm than good, recent studies suggest that 60 to 90% of insects consumed by rooks are agricultural pests. If this is the case, large numbers of rooks may have some impact on pest insect populations. Rooks are also known to dig into the soil in search of insects, so this may have a slight aeration effect which is particularly important in agricultural environments. Lastly, rooks play an important role in seed dispersal as they consume and crack open cereal grains.
Positive Impacts: controls pest population
Rooks have numerous roles in the ecosystem. They serve as hosts for numerous protozoan organisms such as trypanosomes and leucocytozoans. Such organisms are generally not pathogenic and merely occupy rooks as vectors. While rook hosting of these organisms does not directly cause it any harm, it makes infection of other species possible. In this way, rooks sustain the lifecycle of these organisms.
Rooks also serve as hosts for oribatid mites, among other types of mites. Oribatid mites are soil mites, and feed on dead plant and fungal material. These mites live in the feathers of rooks, where it is believed they consume fungi. Such a relationship does not harm rooks, it is actually beneficial, though its results are not readily noticeable.
Lastly, rooks play a key role in seed dispersal as they crack open and consume cereal grains such as barley. Without birds and small animals to crack open seeds and remove them from the plant, seed dispersal for cereal grains could be problematic or less efficient.
Ecosystem Impact: disperses seeds; soil aeration
Mutualist Species:
Commensal/Parasitic Species:
Rooks are opportunistic feeders. As omnivores, they eat any edible food item. Due to the strength and size of the bill, rooks are often found probing the ground in search of earthworms or other insects. Rooks also ingest small acorns, small fruits, and cereal grains. When the opportunity arises, rooks prey on small mammals, small birds, carrion, and eggs of the same species. They also have been known to act as “nest predators”, attacking the nests of other species of birds in order to eat the hatchlings and eggs.
Rook feeding habits often vary due to the location of their nest. Unlike those occurring in natural areas as above, those that live near urban sites also act as scavengers and take advantage of trashcans as well as abandoned food. Most rooks spend much of their time foraging at dawn and dusk. Primarily searching at dawn, rooks will pick through garbage bags to obtain food. However, they have been seen foraging during the day. Like all corvids, rooks store their food.
Animal Foods: birds; mammals; eggs; carrion ; insects; terrestrial worms; aquatic crustaceans
Plant Foods: seeds, grains, and nuts; fruit
Foraging Behavior: stores or caches food
Primary Diet: carnivore (Eats terrestrial vertebrates, Eats eggs, Insectivore , Eats non-insect arthropods, Vermivore, Scavenger ); herbivore (Frugivore , Granivore ); omnivore
Corvus frugilegus is found in the Palearctic region, across much of Europe and Asia. Two subspecies of rooks are recognized: C. f. frugilegus and C. f. pastinator. The geographic range of C. f. frugilegus extends from Ireland eastward across Europe into Russia, with southern boundaries as far as Turkey and Iran. Sporadic, localized populations can be found as far north as southern Sweden, Norway, and Denmark. Populations have also been introduced in New Zealand, where they flourish. During breeding and migration, C. f. frugilegus can be found in northern Russia and the Mediterranean area, respectively. The geographic range of C. f. pastinator, commonly known as the Oriental rook, extends from eastern Asia west into northern Mongolia. The two subspecies are generally geographically separated by the Altai Mountains.
Biogeographic Regions: palearctic (Native ); oceanic islands (Introduced )
Rooks are widely distributed across Europe and western Asia, preferring arable land, river plains, and steppe regions where soil is generally soft and fertile. In agricultural landscapes, rooks tend to avoid areas where winter cereal grains such as rye and wheat are grown, instead preferring areas in which softer and more easily-accessible spring cereals such as barley are grown. Spring cereals are an ideal food source for C. frugilegus due to easy foraging that results from their small height. River plains and steppe regions also serve as excellent habitats for rooks because their rich soil is usually teeming with insects, and soft ground makes foraging possible. Rooks can also be found in areas bordering cities and towns as long as large trees are available for cover and food is available for scavenging. Given their wide occupation of much of Europe and Asia, rooks are able to tolerate a large elevation range, from sea level to approximately 4000 m.
Range elevation: 0 to 4000 m.
Habitat Regions: temperate ; terrestrial
Terrestrial Biomes: savanna or grassland ; forest
Other Habitat Features: suburban ; agricultural ; riparian
Not much is recorded on the lifespan of C. frugilegus, but like most Corvidae species, the rook is expected to live 15 to 20 years in the wild. According to the EURING European Longevity Records, the oldest rook found in the wild lived to be 22 years old. As is the trend, rooks in captivity may live for much longer. In a similar species, Corvus corax, the longest lifespan was recorded at 69 years for life in captivity.
Average lifespan
Status: wild: 22 years.
Typical lifespan
Status: wild: 15 to 20 years.
Corvus frugilegus is similar in appearance to C. corone (carrion crow), another species of corvid. Though both species are covered in glossy black feathers with a metallic sheen, rooks are distinguishable from carrion crows by their slightly smaller size, distinct wedge-shape tail, light colored bill, and prominently-fingered wingtips. Rooks average 47 cm long and weigh 337 to 531 g, but are considered large when compared to most other corvid species. Rooks show weak sexual dimorphism, with males slightly larger than females. In rooks, wing length ranges from 290 to 330 mm and tarsus length ranges from 52 to 58 mm. For their size, rooks have a relatively large bill (53 to 57 mm long) that tapers to a sharp point. This long, sharp bill aids in food retrieval and eating insects.
Corvus frugilegus frugilegus tends to have a longer, thicker beak than that of C. f. pastinator, as well as a larger area of bare skin covering the forehead, lores (skin between eye and bill on side of head), and gular area (skin that joins lower mandible to neck). Corvus frugilegus frugilegus also has a violet sheen to its black feathers, whereas C. f. pastinator has a greenish sheen. Juveniles of both subspecies are easily recognizable by their brown-toned feathers and fully-feathered face, which does not become bare until their first spring.
Range mass: 337 to 531 g.
Average length: 47 cm.
Range wingspan: 290 to 330 mm.
Other Physical Features: endothermic ; homoiothermic; bilateral symmetry
Sexual Dimorphism: sexes alike; male larger
Little is known about predators of rooks. However, they appear to have similar predators to Corvus corax or Corvus brachyrhynchos, both similar and closely related species in the Family Corvidae. Owls, such as Bubo virginianus, hawks, or even intruding species of Corvidae tend to be the primary predators of rooks. Raptorial bird species prey on fledglings from nests more often than attacking adults. Humans may also pose as a threat to some species due to increasing tolerance of human presence. Humans are a threat due to shootings and habitat destruction of rooks.
Known Predators:
Despite their highly social nature, rooks form pair bonds that lasts from several years to life. Rooks generally take mates when they are two years old. During the fall mating season, pair bonds nest together in communal roosts called rookeries until they return to individual nests to lay eggs. Despite hundreds of birds in a single rookery, rooks maintain their pair bonds through extensive communication. Though rooks are known for being monogamous, like other corvid species such as Corvus corax (common ravens) and C. corone (carrion crows), there have been reported instances of bigamy and occupation of a nest by multiple females.
Mating System: monogamous ; cooperative breeder
Breeding and egg-laying usually begins around late February in Britain, but may be as late as April and May in central Europe and Russia where cold weather persists for a longer period of time. Rooks generally build nests in tall deciduous trees, though nests on the ground and in bushes are not uncommon. Nests consist of sticks and branches with a deep leaf, grass, and moss-lined cup. Rooks (Corvus frugilegus) lay two to seven (average four) blue-green eggs that are covered with brown and grey mottling. Rook eggs are very similar in appearance to those of ravens (C. corax), though slightly smaller, on average 40 mm long. After 16 to 18 days of incubation mainly by the female, the young hatch blind and helpless.
Breeding interval: Rooks breed once yearly.
Breeding season: Breeding occurs in February through May, depending on length of winter.
Range eggs per season: 2 to 7.
Average eggs per season: 4.
Range time to hatching: 16 to 18 days.
Range fledging age: 32 to 33 days.
Average age at sexual or reproductive maturity (female): 2 years.
Average age at sexual or reproductive maturity (male): 2 years.
Key Reproductive Features: iteroparous ; seasonal breeding ; gonochoric/gonochoristic/dioecious (sexes separate); sexual ; oviparous
For the 16 to 18 day incubation period the female rook covers the eggs unless she has to briefly leave the nest, in which case the male takes over this duty. After hatching, the female tends to the young exclusively while the male delivers food. This continues for approximately the first ten days until the young become more self-sufficient, at which point the female joins the male in food gathering. At around 32 to 33 days old the young rooks fledge and leave the nest, but roost in nearby trees to remain close to the parents. The young continue their relationship with the parents for several weeks until they become fully independent. Even after reaching full maturity and independence, rooks generally remain members of their original rookery.
Parental Investment: altricial ; male parental care ; female parental care ; pre-fertilization (Provisioning, Protecting: Female); pre-hatching/birth (Provisioning: Male, Female, Protecting: Male, Female); pre-weaning/fledging (Provisioning: Male, Protecting: Male, Female); pre-independence (Provisioning: Male, Female, Protecting: Male, Female); extended period of juvenile learning
Winter visitor?
http://www.cell.com/current-biology/abstract/S0960-9822(09)01455-9
Die roek (Corvus frugilegus) is 'n groot sangvoël en behoort aan die familie van die kraaiagtiges.
Die roek is byna net so groot soos 'n kraai, omtrent 46 cm lank. Sy veredos is swart met 'n blouerige metaalglans. Sy snawel is ook swart, ietwat na onder gebuig en is slanker as dié van die kraai. Namate die voël verouder, word sy snawelbasis kaal en word die onderliggende grys vel blootgestel. Die bo-bene is, anders as by kraaie, met swart vere bedek. Hierdie 'broek' maak ook jong roeke (jonger as agt maande), wat nog geen ligte snawelbasis het nie, in die veld herkenbaar. Beide geslagte is eenders geveerd en ewe groot. Die vlug van die roek kan van die kraai s’n onderskei word deur 'n iewat dieper ingesnede vlerkslag, 'n effens gemakliker vlugpatroon en merkbaar vinniger vlerkslae. Die roek kan luidrugtig wees en beskik oor 'n groot aantal geluide, waarvan sommige 'n sterk ooreenkoms toon met dié van die kraai.
Roeke leef in kolonies, in neste wat dig bymekaar in 'n paar boomtoppe gebou word; hierdie kolonies kan baie groot word.
Die roek kom voor in Europa, vanaf Ierland in die weste tot die Altaisteppe in die ooste, en van Noord-Spanje tot in Denemarke en Suid-Swede. In Nieu-Seeland is die voël deur die mens ingevoer en word nou daar hewig bestry.
Die leefgebied van die roek is oop akker- en weivelde, afgewissel met bome, bossies, boomlanings en heinings. Die voëls aard goed in beboude- en bewerkte gebiede, mits hulle nie verjaag word nie. Veral die aanwesigheid van akkers is gunstig. Hulle word nie afgeskrik deur die nabyheid van mense nie. 'n Groot en luidrugtige roekkolonie in die buurt kan baie lastig wees, met die voëls se mis op die strate en voertuie. In sommige groot stede is daar groot oorwinteringsplekke, byvoorbeeld in Wene, met sowat 25 000 indiwidue. Sulke verstedelikte populasies pas hulle gedrag aan, en wei dikwels op straat, waar hulle baie minder sku raak, en net 'n paar meter wegvlieg as hulle versteur word. Roeke is baie gebiedsgebonde.
Roeke is net soos ander kraaisoorte omnivore. Hulle verkies vleiskos soos reënwurms, slakke, insekte, veral (ritnaaldedie larwes van kniptorre) maar plantaardige kos maak ongeveer 60% van hulle dieet uit. Ook 'n muisie word nie versmaai nie. Die plantaardige voedsel bestaan veral uit allerlei sade. Ook word wel neute en akkers gevreet, naas vrugte soos kersies en pruime. Die jonges word hoofsaaklik met vleiskos gevoer.
Roeke loop met huppelspronge en lang treë op die grond op soek na kos, waartydens die snawel gebruik word om mee te voel, te pik, te grawe en te gryp. Die voedsel word veral deur sig opgespoor. Soms word sonneblomsaad vanaf die blomkop of mieliepitte vanaf die stronke gepik. Daar is 'n daaglikse variasie in die vreetgedrag, waarby soggens dikwels openlike prooi gesoek word, terwyl smiddags dieper gegrawe word en later stukke terrein min of meer stelselmatig gefynkam word.
Ongeveer 'n uur voor sonop raak die voëls aktief en bly tot baie laat besig. In die winter is hulle selfs tot 8 uur die aand op soek na kos. Roeke leef die hele jaar in groepe, broei in soms baie groot kolonies en slaap saam in boomslaapplekke. Daar is 'n verskeidenheid van groepsgedrag. Op die grond stap die roek met statige treë of met sprongetjies, in die lug vlieg hulle met kragtige vlerkslae en taamlike lang sweeftogte. In die voorjaar sien 'n mens dikwels akrobatiese lugtoertjies. Speletjies met maats word gereeld gesien, soos om objekte te laat val en dit weer te vang, of saam op 'n tak te sit en wieg. Pare begroet mekaar met 'n soort paradering, waartydens die vlerke opgelig word. Tydens die hofmakery vind daar 'n wedersydse veretooiing plaas, kos-uitruiling, en lang hofmaakduette waarby die pare wat apart van die ander met breedgespreide sterte newens mekaar sit. Dit kom dikwels voor dat kerkkraaie hulle by die kolonies en oorwinteringsswerms van roeke aansluit; ook kraaie doen dit soms. Roeke is net soos ander kraaiagtiges baie nuuskierig en kan gou kunsies aanleer.
Die roek is soms 'n standvoël, soms 'n trekvoël. Hoe verder na die ooste, hoe meer raak hulle trekvoëls. Wes-Europese roeke is grotendeels standvoëls.
Roeke is geslagsryp aan die einde van hulle tweede jaar. Hulle vorm lewenslange pare. Nesbou begin vroeg in Maart, meestal in die top van 'n hoë, blaarryke boom. Die neste is dig op mekaar gebou, maar meestal nie nader as 'n meter aan mekaar nie. Soms word neste wel op die grond, op geboue of op bruê gemaak, maar dit is seldsaam. Die nes word deur beide geslagte gemaak, is stewig aanmekaargesit van dun buigbare takkies en word van binne met verskillende materiale uitgevoer. Dikwels word daar materiaal van buurneste of uit naburige kolonies geroof. Die legsel bestaan uit 3 tot 6, soms 9 grysgroen, onduidelik gevlekte eiers, en word deur die wyfie binne 16 tot 19 dae uitgebroei. Sy word in daardie tyd deur die mannetjie gevoer. Die kuikens bly ongeveer 'n maand in die nes, in die eerste tien dae gevoer deur die mannetjie, daarna deur beide ouers. Na die nesverlating word die kuikens nog 'n rukkie deur die ouers versorg waarna hulle aansluit by 'n groep tydgenote en in die nabye omgewing op verkenningstogte gaan. In hierdie jeuggroepe vind dan ook na ongeveer 'n jaar paarvorming plaas. Meestal word daar in 'n jaar maar 'n enkele broeisel uitgebroei tensy daar vroër 'n broeiselverlies was.
Die getalle van die roekbevolking staan in noue verband met handelinge van die mens. Die bewerking van landbougrond het 'n positiewe invloed, en jagmaking deur die mens het 'n negatiewe invloed op die roekgetalle. Vir akkerbou, kan die roek eerder as 'n nuttige as 'n skadelike voël beskou word. In die stad is hulle egter soms 'n baie groot oorlas met hulle soms massiewe kolonies. Daar is vroër baie jaggemaak op die roeke. In Nederland is die roek steeds algemeen en is byvoorbeeld in die ooste van die land 'n daaglikse verskynsel.
Die roek (Corvus frugilegus) is 'n groot sangvoël en behoort aan die familie van die kraaiagtiges.
Les especies d'aves con nome común en llingua asturiana márquense como NOA. En casu contrariu, conséñase'l nome científicu o de la SEO.
Corvus frugilegus ye una especie d'ave paseriforme de la familia Corvidae,[2] una de los diez especies europees de córvidos.
Reconócense les siguientes subespecies:[2]
La graya de la subespecie nominal, Corvus frugilegus frugilegus, con un picu pimpanu y de plumaxe rescamplante, con rellumos metálicos ta espublizada nuna amplia zona que va d'Europa Occidental hasta les estepes del Altái. Reconocer fácilmente por escarecer de plumes na zona qu'arrodia'l picu.
La presencia de la segunda subespecie, Corvus frugilegus pastinator, sigue contiguamente pola mariña pacífica. Ye decididamente más pequeña y el so plumaxe ye escuru colloráu purpúreo.
Esta páxina forma parte del wikiproyeutu Aves, un esfuerciu collaborativu col fin d'ameyorar y organizar tolos conteníos rellacionaos con esti tema. Visita la páxina d'alderique del proyeutu pa collaborar y facer entrugues o suxerencies. Les especies d'aves con nome común en llingua asturiana márquense como NOA. En casu contrariu, conséñase'l nome científicu o de la SEO. Corvus frugilegus ye una especie d'ave paseriforme de la familia Corvidae, una de los diez especies europees de córvidos.
Zağca (lat. corvus frugilegus) sərçəkimilər dəstəsinin qarğalar fəsiləsinə aid quş növü. Bədəninin uzunluğu 45-50 sm, çəkisi 350-450 q olur. Rəngi qara, bənövşəyi-göydür. Əsasən Mərkəzi Avropa və Asiyada yayılmışdır. Köçəri quşdur. Lakin Azərbaycanda oturaq həyat sürür. Hündür ağaclarda düzəltdiyi yuvaya 3-7 yumurta qoyur; 19-21 gün kürt yatır. Zərərli həşəratı məhv etməklə fayda,tarlada toxumu cücərtini yeməklə zərər verir.
Ul labous boutin a-walc'h eo ar frav du (liester : fraved du), heñvel-tre ouzh ar vran. Aes-tre eo kemmeskañ an daou. Du eo an holl eus e bluñv, nemet an adskedoù glas ha limestra. Ur pigos kreñv e kreiz un takadig dibluñv a zo dezhañ.
Muzuliañ a ra war-dro 47 cm gant ur pouez etre 400 ha 500 g. Bevañ a ra war-dro ugent vloaz. Heñvel eo ar par ouzh ar barez.
Ar frav a zebr amprevaned, krignerien, frouezh, kraoñ ha lostajoù.
Annez ar frav du. Neizhiañ a ra en tropadoù, e brankoù uhelañ ar gwez. Abaoe un nebeud bloavezhioù n'eo ket ral gwelet strolladoù fraved o chom er c'hêrioù p'eo bet distrujet meur a vodad-gwez gant korventennoù bras 1999.
Corvus frugilegus
Ul labous boutin a-walc'h eo ar frav du (liester : fraved du), heñvel-tre ouzh ar vran. Aes-tre eo kemmeskañ an daou. Du eo an holl eus e bluñv, nemet an adskedoù glas ha limestra. Ur pigos kreñv e kreiz un takadig dibluñv a zo dezhañ.
Muzuliañ a ra war-dro 47 cm gant ur pouez etre 400 ha 500 g. Bevañ a ra war-dro ugent vloaz. Heñvel eo ar par ouzh ar barez.
La graula (Corvus frugilegus) és un ocell membre de la família Corvidae dins de l'ordre dels passeriformes
Fa 45-47 cm de llargada. Les plomes del cap, clatell i espatlles són particularment denses i sedoses.
Ocell resident (no migrador) a Gran Bretanya i la major part d'Europa central, vagant a Islàndia i nord d'Escandinàvia, també es troba una raça a Àsia. Va ser introduït a Nova Zelanda a mitjans del segle XIX i va constituir una plaga agrícola i d'allí n'està essent erradicat.
Predominantment menja cucs de terra i larves d'insectes, també menja gra, fruits, petits mamífers i ous d'altres ocells.
La graula (Corvus frugilegus) és un ocell membre de la família Corvidae dins de l'ordre dels passeriformes
Fa 45-47 cm de llargada. Les plomes del cap, clatell i espatlles són particularment denses i sedoses.
Mae'r Ydfran (Corvus frugilegus) yn aelod o deulu'r brain. Mae'n nythu trwy ran helaeth o Ewrop ac Asia.
Mae'r Ydfran yn aros trwy'r flwyddyn lle nad yw'r gaeafau yn rhy oer, er enghraifft yng ngorllewin Ewrop, ond mae'r adar sy'n nythu tua'r gogledd a'r dwyrain yn symud tua'r de yn y gaeaf.
Gall fod yn anodd gwahaniaethu rhwng yr Ydfran ac aelodau eraill o deulu'r brain sydd hefyd yn ddu i gyd. Mae'n aderyn tipyn llai na'r Gigfran, 45 – 47 cm o hyd. Mae'r Frân Dyddyn yn fwy tebyg i'r Ydfran o ran maint, ond gellir gwahaniaethu'r oedolion gan fod darn moel o groen golau heb blu arno o gwmpas y ffroenau yn yr Ydfran, tra mae'r plu yn dod yr holl ffordd at y pig yn y Frân Dyddyn. Yr adar ieuanc yw'r anoddaf i'w gwahaniaethu, gan fod pig Ydfran ieuanc yr un fath â phig Brân Dyddyn; y gwahaniaeth mwyaf defnyddiol yw fod gan yr Ydfran fwy o "dalcen". Mae'r Ydfran fel rheol yn fwy parod i ffurfio heidiau na'r Frân Dyddyn.
Caiff yr Ydfran lawr o'i fwyd mewn caeau, lle mae'n bwyta unrhyw bryfed ac anifeiliaid bychain eraill y gall eu darganfod yn y pridd, ond gall hefyd fwyta grawn, mês ac amrywiaeth o fwydydd eraill. Mae yr adar yma bob amser yn nythu gyda'i gilydd mewn coed uchel, weithiau 50 neu 100 neu fwy o nythod gyda'i gilydd.
Mae'r Ydfran yn aderyn cyffredin yng Nghymru, er bod ei niferoedd wedi gostwng rhywfaint yn ddiweddar oherwydd newidiadau mewn amaethyddiaeth.
Yn ei gerdd mae T. H. Parry-Williams o Ryd Ddu yn ystyried y brain:
TH Parry-Williams
Mae'r geiriau 'hel' ym 'mrigau'r coed' yn awgrymu mai'r ydfran sydd ganddo dan sylw.
Dywed Duff Hart-Davis yn Fauna Britannica bod ffermwyr ers llawer dydd yn saethu ydfrain ifanc wrth iddynt ddod oddiar eu nythod ar y 12 Mai er mwyn gwneud rook pie traddodiadol - saig a fwytir o hyd mewn rhai mannau gwledig meddai[1]. Mae’r cofnodion o Gymru yn awgrymu mai’r bonedd a wnai hyn. Dyma ddau gofnod o Sir Fôn o ddyddiadur teulu’r Vincent, Treborth, Bangor:
A’r diwrnod wedyn:
Oedd y cywion ydfrain yn hwyr y flwyddyn honno?[2]
Mae ydfrain yn dal i nythu yn Nhreiorwerth
Mae'r Ydfran (Corvus frugilegus) yn aelod o deulu'r brain. Mae'n nythu trwy ran helaeth o Ewrop ac Asia.
Mae'r Ydfran yn aros trwy'r flwyddyn lle nad yw'r gaeafau yn rhy oer, er enghraifft yng ngorllewin Ewrop, ond mae'r adar sy'n nythu tua'r gogledd a'r dwyrain yn symud tua'r de yn y gaeaf.
Gall fod yn anodd gwahaniaethu rhwng yr Ydfran ac aelodau eraill o deulu'r brain sydd hefyd yn ddu i gyd. Mae'n aderyn tipyn llai na'r Gigfran, 45 – 47 cm o hyd. Mae'r Frân Dyddyn yn fwy tebyg i'r Ydfran o ran maint, ond gellir gwahaniaethu'r oedolion gan fod darn moel o groen golau heb blu arno o gwmpas y ffroenau yn yr Ydfran, tra mae'r plu yn dod yr holl ffordd at y pig yn y Frân Dyddyn. Yr adar ieuanc yw'r anoddaf i'w gwahaniaethu, gan fod pig Ydfran ieuanc yr un fath â phig Brân Dyddyn; y gwahaniaeth mwyaf defnyddiol yw fod gan yr Ydfran fwy o "dalcen". Mae'r Ydfran fel rheol yn fwy parod i ffurfio heidiau na'r Frân Dyddyn.
Caiff yr Ydfran lawr o'i fwyd mewn caeau, lle mae'n bwyta unrhyw bryfed ac anifeiliaid bychain eraill y gall eu darganfod yn y pridd, ond gall hefyd fwyta grawn, mês ac amrywiaeth o fwydydd eraill. Mae yr adar yma bob amser yn nythu gyda'i gilydd mewn coed uchel, weithiau 50 neu 100 neu fwy o nythod gyda'i gilydd.
Mae'r Ydfran yn aderyn cyffredin yng Nghymru, er bod ei niferoedd wedi gostwng rhywfaint yn ddiweddar oherwydd newidiadau mewn amaethyddiaeth.
Havran polní (Corvus frugilegus) je velký pták z čeledi krkavcovitých (Corvidae). Patří tedy do řádu pěvců.
Havran polní se vyskytuje ve dvou poddruzích:
Je velký přibližně jako vrána, dorůstá 45–47 cm, váží 200–625 g a v rozpětí křídel měří 81–94 cm.[2] Tělo má porostlé tmavým peřím, které má v jasném slunečním světle charakteristický kovově modrý nádech. Nápadné jsou také tzv. kalhotky (odstávající opeření na končetinách) a silný, kuželovitý a špičatý, šedohnědě zbarvený zobák, jehož kořen mají dospělí ptáci od druhého roku života světlý a neopeřený (lysý), čímž je lze odlišit od jiných středoevropských krkavcovitých pěvců. Křídla má ve srovnání s vránou delší a zasahují až na konec ocasu. Samec se od samice neliší. Mladí ptáci mají zhruba do šestého měsíce života kořen zobáku opeřený.
Létá rychle a obratně, ke krouživému plachtění využívá termických proudů.[3] Let je lehký; často je užíváno plachtění.[4]
Havran polní je poměrně hlučný druh. Ozývá se hlubokým krátkým „gag“, „ga“, protáhlým „króó“, „kráá-kráá“, někdy vysokým „kirrr“ i jinými zvuky, zejména zjara.[2][3][5]
Havran polní má velmi rozsáhlý areál rozšíření a náleží k nejrozšířenějším a nejpočetněji zastoupeným evropským krkavcovitým ptákům. Počet párů hnízdících v Evropě se odhaduje na 8 170 000 až 14 200 000.[6] Vyskytuje se téměř v celé Evropě (kromě severní části Skandinávie a Islandu) a v širokém pásu od západní Asie až po východní pobřeží Japonska. V letech 1862–1874 byl introdukován na Nový Zéland, kde se však v současnosti vyskytuje vzácně.[7] Je převážně tažný, přičemž v zimě se obvykle stěhuje na kratší vzdálenosti.
V České republice se vyskytuje po celý rok, místy v hojném počtu. Nejpočetněji je na našem území zastoupen v zimě, kdy se do střední Evropy hromadně stahují ptáci z východní a severovýchodní Evropy. Dle odhadu Jiřího Mlíkovského v ČR zimují dva až čtyři miliony jedinců[8]. Podpěra zmiňuje, že nejvzdálenější zaznamenané místo „našeho“ kroužkovaného havrana leží v Rusku, téměř u hranic Kazachstánu (3238 km, 1977).[9]
Počet hnízdících ptáků byl v letech 1985–1989 odhadován na 2600–3600 párů[3][10], v letech 2001–2003 na 3000–4000 párů[11]. Hnízdiště se nacházejí převážně v Polabské nížině, od dolního toku Ohře po Pardubice. Na některých místech jsou kolonie velmi staré. Za nejstarší kolonii v Čechách je pokládána kolonie v Pátku nad Ohří; je možné, že se k ní vztahuje zápis „urbáře z panství královské kanonie premonstrátů na Strahově“ z 15. století[12]. Na hnízdišti ve Veltrusích bylo v roce 1887 napočítáno přes 4000 hnízd, kolonie byla známa již roku 1880 a možná i dříve[13] (zápis z roku 1788[12]). Kolonie v Lovosicích je stará min. 120 let, na Pardubicku více než 80 let (od r. 1936), v Praze hnízdí havrani od 40. let 20. století (poprvé se zde usadili na Štvanici r. 1861). V jižních Čechách hnízdí v okolí Českých Budějovic, ale podle starších zpráv se četné menší kolonie stěhovaly nebo byly vypuzeny. V posledních padesáti letech se havrani rozšířili i po Slezsku včetně Ostravy a vyskytují se i na jižní Moravě.[8] Nejvýznamnější hnízdní kolonie se nacházejí ve Veltrusích, v Pátku nad Ohří, Opavě, Znojmě a v chrudimsko-pardubické aglomeraci[14].
Během 20. století prodělala populace havrana polního v celé Evropě výrazné výkyvy početnosti, způsobené zejména používáním pesticidů, preparátů na bázi rtuti a pronásledováním ze strany člověka,[15] které v Červeném seznamu České republiky vedly až k jeho zařazení mezi zranitelné druhy.[2][16]
V Česku pravidelně hnízdí, protahuje či zimuje. Náleží mezi silně společenské ptáky. V mimohnízdním období se vyskytuje v početných hejnech. Na společných nocovištích se mnohdy shromažďují i desetitisíce ptáků.[3]
Hnízdí především v nížinách a pahorkatinách (do 800 m n. m.), zejména podél větších vodních toků. Vyhledává otevřené zemědělsky obhospodařované krajiny s lesíky či skupinami stromů. Hnízdí jednou ročně[17], v koloniích[18]. V březnu staří havrani tokají před samičkami, s nimiž po léta žijí; klaní se a vydávají milostné zvuky. Mladí ptáci spolu nekrvavě zápasí. Při stavbě hnízda z větví ulamují ptáci větve ze stromů nebo je kradou z nestřežených hnízd sousedů. Hnízdo, které stavějí v korunách slabých nebo nedostupných stromů, je dosti velké a „neupravené“; zpravidla jich bývá v korunách listnáčů více pohromadě.[17][19] Během dubna až května do něj samička klade 3–5 (2–6) světle hnědých 39,1 × 27,9 mm[16] velkých vajec s tmavými skvrnami.[pozn. 1] Inkubační doba je 17–20 dnů; na vejcích sedí pouze samice, samec opatřuje samici potravu. Samice havranů sedí od prvního vejce, takže vylíhlá mláďata jsou různě stará. Samec krmí samičku i mláďata z volete. Později obstarávají potravu oba rodiče. Při hnízdění nocují havrani v blízkosti svých hnízd, která hlídají před predátory. Mláďata jsou opeřena po 32–33 dnech a pohlavně dospívají kolem prvního roku života.
Průměrná délka života havrana polního ve volné přírodě je více než 15 let; Podpěra uvádí, že nejvyšší zaznamenaný věk kroužkovaného havrana byl 9 let a 4 dny.[9]
Havran je typickým všežravcem. Potravu hledá při chůzi na zemi, požírá žížaly, dospělý hmyz i larvy, plže, drobné obratlovce, semena, bobule, ovoce, příp. odpadky. V zimě hledá potravu i na skládkách a ve městech. Složení potravního spektra je ovlivněno lokalitou výskytu a ročním obdobím; poměr živočišné a rostlinné potravy je 1 : 2. Při hledání potravy se vyhýbá vysokému porostu, který nemůže přehlédnout, hustému křoví a souvislému lesu.[20][18][21] Několikrát byl již zaznamenán u mořského pobřeží, kde loví převážně vodní hmyz a korýše.
Podobně jako např. krkavec, kavka nebo vrána má i havran polní významné místo v lidové tvorbě. Již od dávných dob vystupuje v dobové literatuře a malířství. Obecně byl symbolem blížícího se zimního období, smybolem chudoby, smůly, zkázy. Podle jiných pověr havrani dokáží svým výrazným krákáním předpovědět déšť[22] nebo blížící se smrt.[23]
Pozn. * znamená nedoložený lexém, morfém, foném
Obrázky, zvuky či videa k tématu havran polní ve Wikimedia Commons
Galerie havran polní ve Wikimedia CommonsHavran polní (Corvus frugilegus) je velký pták z čeledi krkavcovitých (Corvidae). Patří tedy do řádu pěvců.
Er der problemer med lyden? Se da eventuelt Hjælp:Ogg Vorbis eller "Media help" (engelsk)
Rågen (Corvus frugilegus) er en kragefugl i ordenen af spurvefugle. Den har en længde på 45–48 cm. Råger yngler og overnatter i større eller mindre kolonier. På grund af støjen er de ikke altid lige populære naboer. Rågen ses ofte i flokke på marker. Den er fredet og må ikke jages.
Rågen er helt sort på nær dens bare hudparti ved næbroden. Dette får også næbet til at se længere ud. Voksnes fjerdragt har metalglans i blåviolette farver, mens unge fugles fjerdragt er mere mat. Kønnene er ens. Rågen har "bukser", det vil sige fjerklædte ben. Desuden findes nedhængende fjer omkring den øverste del af benene samt opppustede, hængende bugfjer.[1][2]
Rågen er på størrelse med kragen, hvis næb dog mangler det nøgne område og er kraftigere og krummer en smule. Unge råger mangler det lyse område ved basis af næbbet. De kan derfor ligne sortkragen. I flugten har rågen dog længere og slankere vinger med hurtigere vingeslag.
Stemmen minder om kragens men er mindre grov.
De fleste råger i Danmark er standfugle. De råger, som trækker bort om vinteren, overvintrer i områderne omkring Den engelske Kanal.
Rågen yngler i kolonier og foretrækker træer i småskove eller parker. Reden, som består af kviste, anbringes højt til vejrs i høje træer. De 3-5 æg er grønlige med brune pletter og lægges i slutningen af marts eller begyndelsen af april. Rågen er koloniruger – fra nogle få par op til flere hundrede fugle samlet i én koloni. Parrene holder sammen for livet.[3] I Danmark yngler ca. 130.000 par råger.
Rågen søger sin føde i åbne landskaber og lever af insekter, regnorme, snegle, korn, kartofler, bær, frugter mm.
Hen mod skumringen samles rågerne i vinterhalvåret på marker nær ved en fælles overnatningsplads, der benyttes år efter år. De kredser ofte meget støjende over træerne, inden de sætter sig til hvile for natten. Rågen optræder tit sammen med krager og alliker og overnatter ofte sammen i toppen af høje nåletræer.[3]
Rågen (Corvus frugilegus) er en kragefugl i ordenen af spurvefugle. Den har en længde på 45–48 cm. Råger yngler og overnatter i større eller mindre kolonier. På grund af støjen er de ikke altid lige populære naboer. Rågen ses ofte i flokke på marker. Den er fredet og må ikke jages.
Die Saatkrähe (Corvus frugilegus) ist eine der vier europäischen Arten der Gattung Corvus aus der Familie der Rabenvögel (Corvidae).
Die große Krähe mit markantem Schnabel und metallisch glänzendem schwarzem Gefieder ist mit der Nominatform C. frugilegus frugilegus in einem breiten Gürtel von Westeuropa bis in die Steppen des Altaigebietes verbreitet. Das Vorkommen der zweiten Unterart, C. frugilegus pastinator, schließt ostwärts an das der Nominatform an und reicht bis zur Pazifikküste. Sie ist geringfügig kleiner als die Nominatform und ihr Gefieder schimmert eher rötlich-purpurn.
Die Saatkrähe ist im Alterskleid kaum verwechselbar. Jungvögel können aber mit der fast gleich großen Aaskrähe (C. corone corone) verwechselt werden. Die Spannweite liegt bei 98 Zentimeter.[1] Das Gefieder der kräftigen, etwa 46 Zentimeter großen Saatkrähe ist einheitlich schwarz, mit leicht rötlichem Glanz. Je nach Lichteinfall schillern Scheitel und Nacken grünlich- oder violett-metallisch. Der Schnabelgrund der Altvögel ist nackt und grindig-weißlich, derjenige der Jungvögel ist noch befiedert. Der Schnabel ist spitz, der Oberschnabel vorn weniger nach unten gebogen und schlanker als jener der Aaskrähe. Unterhalb des Schnabels befindet sich wie bei der Rabenkrähe der Kehlsack, der zum Transport von Nahrung benutzt wird. Im Flugbild ist die Saatkrähe an den etwas längeren und tiefer gefingerten Schwingen einigermaßen gut von der Aaskrähe unterscheidbar. Ihr Flug wirkt leichter, der Flügelschlag ist etwas schneller als bei C. c. corone. Die Geschlechter unterscheiden sich weder in Färbung noch in der Größe; die Jungvögel bekommen etwa mit acht Monaten das Aussehen der Altvögel.
Als sozial lebende Art ist die Saatkrähe sehr ruffreudig und verfügt über eine Vielzahl von Lautäußerungen. Auf einige Entfernung hin meist viel besser als optisch lassen sich Saat- von Aaskrähen akustisch unterscheiden. Insbesondere hohe, „jauchzerartige“ Rufe, wie man sie von Raben- bezw. Nebelkrähen her nicht kennt und wie sie insbesondere geäußert werden, wenn von weiter her eintreffende Saatkrähen-Schwärme sich aus etwas größerer Anflughöhe über ihren abendlichen Sammelplätzen geradezu verspielt herabtrudeln lassen, sind so von Aaskrähen nie zu hören. Häufigster Laut ist das „Kah“ oder „Krah“, das recht variabel klingen kann; oft wird es beim rituellen Verbeugen sich begrüßender Partner eingesetzt. In aggressiven Situationen ist dieser Laut länger und höher: „krääääh“. Daneben ist besonders im Frühjahr ein leises, gurrendes Schwätzen in die längeren Krächzlaute eingebettet. Auch die Jungvögel und Nestlinge rufen sehr laut, sie quietschen hörbar. Später hört man von ihnen ein durchdringendes „Rrrah“.
Die Saatkrähe ist von Irland und Großbritannien über Frankreich und Nordspanien bis in die Steppen der Altairegion verbreitet. Sie fehlt in der Südschweiz, in weiten Teilen Österreichs und in Italien. Im Norden erreicht sie Dänemark und Südschweden, im Südosten die Küsten des Schwarzen und des Kaspischen Meeres. In den Wintermonaten werden zudem noch die norwegische Küste bis Mittelnorwegen, weite Teile des Balkan, sowie der größte Teil der Türkei besiedelt. In Neuseeland wurde die Saatkrähe eingeführt und genoss dort lange Zeit sogar Schutzstatus; heute werden die dortigen Bestände jedoch wieder energisch dezimiert.
C. frugilegus besiedelt meist offenes, von Gehölzen, Wäldchen oder Baumreihen bestandenes Acker- und Wiesenland. Sie ist weitgehend auf vom Menschen umgewandeltes Kulturland angewiesen. Grünlandgebiete, die einen gewissen Anteil an Ackerflächen aufweisen, sind für sie besonders günstig. Sie bevorzugt ebene oder hügelige Gegenden, Gebirge meidet sie. Der Bewuchs ihres Nahrungsgebietes sollte nicht zu hoch sein, obwohl sie bei günstigen Verhältnissen auch in höherem Gras nach Nahrung sucht. Die Nähe des Menschen scheut sie nicht. So liegen viele ihrer Brutkolonien und Schlafplätze in unmittelbarer Nachbarschaft zu menschlichen Siedlungen, vielfach auch in Parkanlagen großer Städte, wo ihr recht lautes Verhalten sowie ihr Koten auf Gehwege und Autos oft als störend empfunden werden. Vom Schlupf der Jungen an sind das Koten über den Nestrand hinweg und die Lärmbelästigungen der Anwohner der neuerdings oft großen Brutkolonien in sehr vielen Städten eine kaum zu ertragende Plage.
In einigen europäischen Großstädten haben sich sehr große Überwinterungsgesellschaften etabliert (z. B. Wien mit etwa einer Viertelmillion Saatkrähen). Die verstädterten Krähen entwickelten verschiedene Anpassungen in Bezug auf Verhalten, Nahrungsaufnahme und Tagesaktivität. So kann die Fluchtdistanz vor dem Menschen auf unter einen Meter sinken, die Tagesaktivität der Stadtvögel ist durch das reichlich zur Verfügung stehende Futter deutlich verkürzt. Ähnlich wie etwa bei der Lachmöwe entwickelten sich viele Überwinterungspopulationen zu Resteverwertern auf Abfall- und Mülldeponien. Auch das Füttern durch Menschen hat zum Entstehen dieser riesigen Saatkrähenschwärme beigetragen. Dabei zeigen die Tiere eine große Ortstreue. So wurden Individuen beobachtet, die über Jahre hinweg denselben Hinterhof oder denselben Parkabschnitt besuchten.
Wie bei allen Corvus-Arten ist auch das Nahrungsspektrum der Saatkrähe äußerst vielfältig. Obwohl sie tierische Nahrung pflanzlicher vorzieht, liegt letztere dennoch mit drei Fünftel anteilsmäßig im Übergewicht. Regenwürmer, verschiedene Schnakenarten, Käfer und ihre Entwicklungsstadien (vor allem Drahtwürmer, die Larven der Schnellkäfer) sowie Nacktschnecken gehören zu bevorzugten Beutetieren. Daneben werden aber auch Säugetiere wie zum Beispiel Feld-, Spitz- und Schermäuse und gelegentlich, aber selten, Vögel und deren Gelege verzehrt. In den Wintermonaten geht die Saatkrähe auch an Aas, doch in bedeutend geringerem Maße als dies die Aaskrähe tut. Die pflanzliche Nahrung besteht aus Samen aller Art, Getreidearten überwiegen. Daneben werden auch Nüsse und Eicheln, in geringerem Maße Früchte, wie Kirschen und Pflaumen und verschiedene Wildbeeren, aufgenommen. Das Aufzuchtfutter der Jungen ist zu einem hohen Prozentsatz, aber nicht ausschließlich, tierisch. Im Gegensatz zu Raben- und Nebelkrähen zeigen Saatkrähen eine Art Wasserscheu: Um sich Nahrungsbrocken von dort zu ergattern, waten sie nicht in das Wasser flacher Pfützen, sondern hüpfen dazu auf aus dem Wasser ragende Steine. Dies könnte auch mit den für Saatkrähen typischen „Federhosen“ der Beine zusammenhängen.
Auf ebenen, kurzrasigen Flächen bewegen sich Saatkrähen in der Regel schreitend fort, während bei Aaskrähen dort sehr oft beidbeiniges Hüpfen zu beobachten ist. Der spitze Schnabel wird bei der Nahrungssuche als Universalwerkzeug eingesetzt, das sowohl zum Graben und Hacken als auch zum Sondieren und Stochern dient. Fluginsekten werden auch durch kurze Flugsprünge gefangen. Die Nahrungssuche ist vor allem optisch orientiert. Pflanzliche Nahrung wird vom Boden aufgelesen oder ausgegraben. Manchmal frisst die Saatkrähe auch Maiskörner oder Sonnenblumensamen, indem sie sich direkt an die Pflanze klammert. Beutetiere werden nur kurz oder gar nicht verfolgt. Im Tagesrhythmus wird am Morgen vor allem an der Oberfläche gesucht (surface feeding), im weiteren Tagesverlauf beginnt die Phase des Grabens und Stocherns (subsurface feeding), das schließlich vom systematischen Absuchen weiter Flächen abgelöst wird (areal feeding).
Der Aktivitätsbeginn der Art liegt mit etwa einer Stunde vor Sonnenaufgang sehr früh und endet sehr spät, so dass auch im Hochwinter an die acht Stunden zur Nahrungssuche zur Verfügung stehen. Saatkrähen sind während des gesamten Jahres gesellig, brüten in zum Teil sehr großen Kolonien. So wurden in der südlichen Oberrheinebene, in einem Wäldchen hoher Pappeln am Rande des vorwiegend von Maisfeldern umgebenen Dorfes Biengen im nördlichen Markgräflerland, vor dem Laubaustrieb unabhängig voneinander von drei Ornithologen jeweils rund 560 Nester gezählt. In den Brutkolonien werden vorjährige Nester in der Regel unter Ausbesserung wiederverwendet. Sie verbringen die Nacht gemeinsam auf Schlafbäumen. Sie haben eine Fülle von sozialen Verhaltensweisen ausgebildet. Am Boden bewegt sich die Saatkrähe gemessen schreitend oder, seltener als die Aaskrähe, hüpfend fort, in der Luft in einem kräftigen Ruderflug, in dem längere Segelstrecken eingebettet sind. Im Frühjahr sieht man häufig Flugspiele und Flugkapriolen. Recht oft sind Spiele zwischen den Gruppenmitgliedern zu beobachten, wie Fallenlassen und Auffangen von Gegenständen oder Schaukeln auf einem Ast. Sehr vielfältig und differenziert sind die Verhaltensstrukturen zwischen den Partnern und den anderen Koloniemitgliedern. Die Partner begrüßen einander mit einer Art Paradegang, bei dem die Flügel leicht angehoben sind. Während der Balz kommt es zur sozialen Federpflege, zum Futterbetteln und zu langen Balzrufduetten, wobei beide Partner meist etwas abgesondert von den anderen mit breit gefächertem Schwanz nebeneinander sitzen. Die Rollen von Männchen und Weibchen scheinen sich erst während dieser Balzrituale zu festigen, da das Rollenverhalten zumindest am Anfang der Balz häufig zwischen den Geschlechtern wechselt. Sehr häufig schließen sich Dohlen (C. monedula), seltener Aaskrähen (C. corone) den Überwinterungsschwärmen und Kolonien von Saatkrähen an.
Wie bei anderen Krähenvögeln ist das Erkundungsverhalten auch bei C. frugilegus sehr ausgeprägt. Die dadurch entstehenden, meist bei Volierenvögeln beobachteten Verhaltensweisen wurden – in rein anekdotischen Fallschilderungen – auch als Werkzeuggebrauch beschrieben. Glutz von Blotzheim berichtet beispielsweise von dem Verhalten einer jungen Saatkrähe, die eine von sechs Abflussöffnungen ihrer Voliere so verstopfte, dass ein „Badepool“ entstand. An trockenen und warmen Tagen fanden diese Aktionen häufiger statt als an kühlen und regnerischen.[2] Eine Studie britischer Forscher wies 2009 an Saatkrähen, die im Labor gehalten wurden, zweifelsfrei die Fähigkeit zum Werkzeuggebrauch nach. Um einen Leckerbissen aus einer Glasröhre herauszuholen, benutzten die Vögel Stöckchen, und zwar umso kleinere, je enger die Glasröhre war. Auch bogen sie die Enden von Drahtstücken so um, dass sie diese Enden als Haken benutzen konnten. Bei freilebenden Individuen wurden bisher jedoch niemals Verhaltensweisen beschrieben, die sich als Werkzeuggebrauch interpretieren ließen.[3]
Im Gegensatz zur Aaskrähe wird das Fallenlassen von Nüssen aus größerer Höhe bei der Saatkrähe nur selten beobachtet.
Die Saatkrähe kann sowohl Zugvogel als auch Standvogel sein. Generell lässt sich sagen, dass der Anteil der Individuen, die obligate Zugvögel sind, von West nach Ost zunimmt. Westeuropäische Vögel verbleiben zum Großteil im Brutgebiet. Mitteleuropäische Populationen ziehen zu etwa 60 % in klimatisch günstigere Gebiete ab, wobei die Zugentfernungen in der Regel 1000 Kilometer nicht überschreiten. Im europäischen Russland und östlich davon sind schließlich alle Saatkrähen Zugvögel mit Zugdistanzen zwischen 1000 und 3000 Kilometern. Hauptsächliche Zugrichtungen sind West und Südwest, zuweilen Nordnordwest, doch gibt es auch Populationen mit Süd- und Südostzügen, die vom Balkan über Griechenland, Kleinasien bis Syrien und dem Irak überwintern. Regelmäßig gelangen ziehende Saatkrähen auf die Färöer und nach Island. Die meisten Saatkrähen bleiben bis Ende September/Mitte Oktober im Brutgebiet und treten erst dann den Zug an, der von längeren Rast- und Ruhepausen unterbrochen werden kann. Der Zug findet in großen Scharen statt, die aber keinen starken Zusammenhalt aufweisen; kleinere Zuggruppen scheinen jedoch recht feste Einheiten zu bilden. Mit dem Wegzug beginnen die Altvögel schon Anfang Februar, in der ersten Märzwoche ist er meist abgeschlossen. Zusätzlich zu diesem Zugverhalten sind Saatkrähen imstande, bei sehr ungünstigen Witterungen sogenannte Wetterfluchten durchzuführen, die in alle Himmelsrichtungen führen können.
Neben den großräumigen jahreszeitlichen Wanderbewegungen können bei Saatkrähen außerhalb der Zeit von Brut und Jungenaufzucht vielerorts auch allabendliche schwarmweise Flüge zu Sammel- und Übernachtungsplätzen beobachtet werden. Dabei können die kleineren bis großen Schwärme durchaus auch Entfernungen von jeweils über 12 km zurücklegen.
Die Saatkrähe wird am Ende ihres zweiten Lebensjahres geschlechtsreif, die Partner führen eine monogame Dauerehe. Der Nestbau beginnt Anfang März, Neststandort ist meist der Kronenschluss von Laubbäumen in Alleen oder Feldgehölzen. Die Nester liegen nah beieinander, oft wird ein Abstand von einem Meter unterschritten und es kommt zu nachbarlichem Diebstahl von Nistmaterial. In einer großen Platane im Schlosspark von Bad Krozingen wurden 25 Saatkrähen-Nester gezählt. Neststandorte in Gebäuden, Brücken und ähnlichen Orten sowie Bodenbruten kommen vor, sind aber sehr selten. Das Nest, das von beiden Partnern gebaut wird, ist ein kompakter Bau aus dünnen, biegsamen Zweigen, der innen mit verschiedenen Materialien ausgekleidet wird. Materialdiebstahl innerhalb der Kolonie sowie zwischen verschiedenen Kolonien ist häufig. Das Gelege besteht aus drei bis sechs, manchmal bis zu neun graugrünen, undeutlich gesprenkelten Eiern, und wird vom Weibchen, das in dieser Zeit vom Männchen gefüttert wird, 16 bis 19 Tage bebrütet. Intraspezifischer Brutparasitismus kommt zumindest gelegentlich vor, wobei nicht eindeutig geklärt ist, ob die parasitierenden Eltern auch ein eigenes Gelege betreuen. Bei sehr großen Gelegen muss an einen solchen gedacht werden. Die Nestlingsdauer beträgt etwa einen Monat. In den ersten zehn Tagen besorgt das Männchen allein die Fütterungsarbeit, danach beide Partner. Nach dem Selbständigwerden werden die Jungvögel noch eine gewisse Zeit von den Altvögeln versorgt, bevor sie sich Jugendtrupps anschließen und in den meist näheren Gegenden umherstreifen. In diesen Jugendtrupps findet nach einem Jahr auch die Paarbildung statt. Meist findet nur eine Jahresbrut statt, nur bei Gelegeverlust Zweit- und in Ausnahmefällen auch Drittbruten.
Die Sterblichkeit von Saatkrähen liegt im ersten und zweiten Lebensjahr zwischen 54 und 59 Prozent und sinkt erst danach etwas ab. Eine Krähe hat zu Beginn ihres zweiten Lebensjahres eine durchschnittliche Lebenserwartung von knapp 3,5 Jahren. Die Verluste werden vor allem direkt durch Nahrungsmangel oder indirekt durch dadurch verursachte Krankheiten herbeigeführt.[4] In Ausnahmefällen können Saatkrähen recht alt werden. Das bisher höchste Alter einer beringten Krähe wurde in Großbritannien bei einer tot aufgefundenen mit 22 Jahren und 11 Monaten festgestellt.[5]
Bestand und Bestandsentwicklung hängen sowohl im Positiven wie auch im Negativen seit langem vom direkten Eingreifen des Menschen ab. Durch Umwandlung der Naturlandschaft in landwirtschaftlich genutzte Gebiete schuf er die Voraussetzungen für Bestandsvermehrung und Arealausweitung, durch direkte Verfolgung limitiert und gefährdet er die Bestände. Noch immer ist Verfolgung durch den Menschen, wie Abschuss oder Vergiften, Ausschießen der Nester, Fällen von Horst- oder Schlafbäumen Ursache regionaler Rückgänge und Bestandsschwankungen. Die Saatkrähe gilt als Verursacher landwirtschaftlicher Schäden, obwohl diese Zuweisung einer wissenschaftlichen Nachprüfung in manchen Fällen nicht standhält. Erst in letzter Zeit – die Saatkrähe war Vogel des Jahres 1986 – hat ein gewisses Umdenken eingesetzt, das sich auch positiv auf die Bestände auswirkt. Insgesamt ist eine leichte Westausbreitung festzustellen. Ein Beispiel ist die Neuansiedlung in den 1960er Jahren in der Schweiz. Auch die Bestände in bisher labil besiedelten Regionen, wie zum Beispiel in Ostösterreich, scheinen sich zu stabilisieren. Europaweit wird der Bestand der Art als S (für engl. secure, dt. gesichert) eingestuft, in Österreich, der Schweiz und in Tschechien befindet sie sich auf den Roten Listen. Der europäische Gesamtbestand wird auf über 10 Millionen Brutpaare geschätzt.
Das Schadpotential der Saatkrähe wird je nach Blickwinkel sehr unterschiedlich beurteilt. Die tatsächliche Schadintensität ist sowohl jahreszeitlich als auch regional unterschiedlich. Oft aber steht dem tatsächlichen Schadverhalten ein Nutzverhalten durch den Verzehr von unterschiedlichen Agrar- und Forstschädlingen gegenüber.
Bedeutende Schäden können entstehen, wenn ein Krähenschwarm in ein frisch eingesätes Feld einfällt. Gefährdet sind besonders frühe oder späte Einzelfelder, vor allem bei langsamem Feldaufgang wie zum Beispiel Mais. Die Krähen bevorzugen das keimende Saatkorn; um dieses zu erreichen, reißen sie oft reihenweise junge Pflänzchen aus. Der indirekten Verhinderung von Schäden dient eine nicht zu frühe Saat. Eine Saattiefe von etwa acht Zentimetern (statt zwei bis vier Zentimeter) und das Anwalzen der Saat erschweren das Ausreißen der Pflänzchen, steht aber einem optimalen Feldaufgang und gutem Ernteertrag entgegen. Das Saatgut ist in der Regel mit einem unangenehm schmeckenden Stoff vergällt, wodurch der Fraß reduziert wird. Für mehrere Tage lassen sich Krähen von einem Feld fernhalten, wenn Ablenkungsfütterung am Feldrand erfolgt oder arteigene Angstschreie elektronisch abgespielt werden. Kürzer ist die Wirkungsdauer von Knallgeräten. Die Wirksamkeit der optischen Maßnahmen wie Spannen farbiger Bänder, Aufstellen von Vogelscheuchen und Aufhängen toter Krähen ist begrenzt.
Das hier als Gattungsbezeichnung verwendete Wort Corvus ist die lateinische Bezeichnung für Rabe. Das lateinische Wort frugilegus setzt sich aus dem Nomen frux, frugis f. = Frucht sowie dem Verb legere = sammeln, auflesen zusammen und wird in antiker Literatur bei Ovid (Metamorphosen 7, 624) im Zusammenhang mit Ameisen verwendet. Der wissenschaftliche Name kann also wörtlich mit „Früchte sammelnder Rabe“ übersetzt werden. Der Namenszusatz pastinator der Unterart C. frugilegus pastinator bedeutet wörtlich „Behacker des Weinbergs“.
Die Saatkrähe (Corvus frugilegus) ist eine der vier europäischen Arten der Gattung Corvus aus der Familie der Rabenvögel (Corvidae).
Die große Krähe mit markantem Schnabel und metallisch glänzendem schwarzem Gefieder ist mit der Nominatform C. frugilegus frugilegus in einem breiten Gürtel von Westeuropa bis in die Steppen des Altaigebietes verbreitet. Das Vorkommen der zweiten Unterart, C. frugilegus pastinator, schließt ostwärts an das der Nominatform an und reicht bis zur Pazifikküste. Sie ist geringfügig kleiner als die Nominatform und ihr Gefieder schimmert eher rötlich-purpurn.
Bealdovuoraš Corvus frugilegus gullá vuoražaslottiide.
Corbioe o Corbin, Cornalhe, Crohå, Cwacq, Colå (Corvus frugilegus)
The Corvus frugilegus (reuk, craw, corbie, corn craw, wid craw) is a member o the faimily Corvidae in the passerine order o birds.
A gralla (Corvus frugilegus (L., 1758)) ye un muixón d'a familia d'os corvidos de color negra de raso, con briluras metalicas en as plomas, distinguible d'altros animals d'a mesma familia per a marca ampla sin de plomas que es masclos tienen arredol d'o pico. Ye una d'as especies de corvidos més estendillatas per Eurasia, plegando d'a frontera atlantica d'o continent enta as estepas de l'Altai.
As suyas midas van entre es 40 y es 48 cm de lonchitut, estando un poquet més chica que no a cuerva. Unaltra d'as diferencias que fan con altros corvidae ye a forma més punchuda d'o suyo pico, especialment important perque las fembras, en no tener garra aria esplomada en a base d'o pico, se pareixen més a altros muixons d'a familia.
A més d'as garzas, as grallas son es corvidos que més a sobén se puede veyer en as arias poblatas per o ser humán. Son animals d'una gran intelichencia, gosan de rechirar en a vasura en as ciudatz, y diz que conservan beluns d'es alimentos que cullen, especialment es fruitos secos (glans, fayetas, abellanas, ecetra.) adintro d'o fiemo ta aconservar-los més frescament y per més tiempos.
The Corvus frugilegus (reuk, craw, corbie, corn craw, wid craw) is a member o the faimily Corvidae in the passerine order o birds.
Felliskráka (frøðiheiti - Corvus frugilegus)
Frugilego, Corvus frugilegus, esas ucelo di familo paseroformo.
Ta speci esas simila en staturo (longa 45–47 cm) o poka plu mikra ke granda merlo kun nigra plumi ofte prizentinta blua o bluatra-violeta brilanto en viva suno-lumo. La plumi sur la kapo, kolo e shultri esas tre densa e silkata. La gambi e pedi esas nigra e la beko griza-nigra e griza-blanka bando supere.
La graula (var. gralha, agraula, agraulat, corbàs, corbassa[1], corbashina, garaula, cigala) (Corvus frugilegus) es un ausèl membre de la familha Corvidae dins l'òrdre dels passeriformes
Fa 45-47 cm de long. Las plumas del cap, copet e espatlas son particularament densas e sedosas.
Ausèl resident (pas migrador) en Grand Bretanha e la màger part d'Euròpa central, vaga en Islàndia e lo nòrd d'Escandinàvia; n'i a tanben una raça en Asia. Foguèt introdusit en Nòva Zelanda al mitan del sègle XIX e constituiguèt una plaga agricòla e es a èsser erradicat.
Manja predominantament de vèrms de tèrra e larvas d'insèctes, manja tanben gra, fruchas, pichons mamifèrs e uòus d'autres ausèls.
La graula (var. gralha, agraula, agraulat, corbàs, corbassa, corbashina, garaula, cigala) (Corvus frugilegus) es un ausèl membre de la familha Corvidae dins l'òrdre dels passeriformes
Fa 45-47 cm de long. Las plumas del cap, copet e espatlas son particularament densas e sedosas.
Karniš (latin.: Corvus frugilegus) om Kroikoivuiččiden sugukundan levitadud Evrazijan lind.
Täuz'kaznu hibj om 45..47 sm pitte. Höunhišt om must ruskedsiniženke ližamujunke. Noril om höunhid n'okun alusenno, sid' ned höunhed lanktas.
Söteltas madoil i gaved'madoil mahusespäi tobjimalaz. Oma kezalinduikš arealan pohjoižes, suvižed lindud elädas kaikenaigašti ičeze eländtahos. Pezoiteldas puil i suril joukuil.
Karniš (latin.: Corvus frugilegus) om Kroikoivuiččiden sugukundan levitadud Evrazijan lind.
Täuz'kaznu hibj om 45..47 sm pitte. Höunhišt om must ruskedsiniženke ližamujunke. Noril om höunhid n'okun alusenno, sid' ned höunhed lanktas.
Söteltas madoil i gaved'madoil mahusespäi tobjimalaz. Oma kezalinduikš arealan pohjoižes, suvižed lindud elädas kaikenaigašti ičeze eländtahos. Pezoiteldas puil i suril joukuil.
Korbi sqepbardhë (Corvus frugilegus)
44–46 cm, krahët e hapur : 81–99 cm.
Shpend të mahnitshëm me ngjyrë të zezë dhe shkëlqim blu. Sqepin e kanë të drejtë dhe ngjyrë gri. Lëkura rreth sqepit është e zhveshur nga puplat dhe ka ngjyrë të hirtë. Haset në zonat fushore gjatë dimrit, shpesh në shoqëri me grupe të tjera sorrash dhe korbash. Në dallim nga sorrat, ecin me trupin të tendosur drejt dhe puplat të shpupuritura. Balli i tyre është i drejtë, kurora më e lartë, dhe sqepi më i mprehtë. Në fluturim ngatërrohet shpesh me korbin (Corvus corone) për shkak të bishtit të gjatë e të rrumbullakosur.
Qëndron në toka bujqësore dhe në parqe.
Folezon në pemë të larta, në grupe prej dhjetëra deri në qindra çifte. Femra lëshon 3-5 vezë në periudhën mars-prill. Ngrohja e vezëve zgjat 16-18 ditë. Të vegjlit fluturojnë pas 29-30 ditëve.
Kryesisht ushqehet me bimë, fara, rrënjë dhe fruta. Me raste ha edhe insekte, krimba toke, ose gjitarë të vegjël.
Zakonisht “kau” ose “kaa”. Këngë është e ngjashme me atë të korbave.
E zeza e pendëve të tij dhe thirrjet e zymta, e bëjnë korbin, i cili ushqehet me kalbësira, një zog të ogurit të keq. Ky reputacion mund të gjendet gjithashtu në Kinë, pavarësisht se Kinezët e shikojnë korbin si simbol të mirënjohjes bijërore, duke konsideruar faktin se ushqen prindërit e tij.
Ne Japoni, korbi merret si pasqyrimi i dhembshurisë së familjes. Konsiderohet gjithashtu si lajmëtar i perëndive, paralajmëruesi i fitoreve që vijnë. Duke qënë një zog diellor, paraqitet si zog i kuq.
Në Indinë e vjetër, Mahabharata e merr si lajmëtar të vdekjes. Në librin e zanafillës (libri i parë i biblës), korbi është simbol i shikimit të pastër. Noe e lëshon për të parë nëse ultësirat e tokës kishin dalë nga sipërfaqja e ujërave të përmbytjes.
Në Greqinë e lashtë, korbi është i shenjtë për Apolonin. Straboni thotë se korbat vendosnin për anëndodhjen e gurit-kërthizë (Omfalos) në Delfi. Megjithatë, Pindarus konstaton se detyra kryhej nga Shqiponjat dhe Plutarku thotë se ishin mjelmat. Korbi është midis tipareve të Mithras.
Për keltët, zogu i shenjtë luan një rol profetik. Sipas Pseudo-Plutark-ut, emri i Lions-it, Lugdunum, është për tu përkthyer si “Kodra e Korbit” dhe jo si “Kodra e dalë” për shkak se një fluturim i korbave i tregoi themeluesve ku ta ndërtonin qytetin.
Zogu ishte i shenjtë për Galët.
Në mitologjinë Gjermane, korbat ishin shoqëruesit e Ëotanit. Në mitologjinë Skandinave, dy korba rrinin në fronin e Odinit : Hugin (Mëndje) dhe Munnin (Kujtesë).
Për Indianët e Amerikës Veriore, zogu ishte personifikimi i bubullimës dhe erës ; e njëjta ndodhte për majat në Popol-Vuh.
Shfaqja e tij në ëndrra është konsideruar si ogur (shenjë) i keq. Mërzitshëm rrotullohet mbi fushëbetejë. Përfaqëson gjithashtu vetminë dhe izolimin vetëdashës.
Simbolizimi i Korbit është plotë kontradikta: Diellor dhe i Zymtë në të njëjtën kohë është lajmëtar i vdekjes dhe i syrit të keq por gjithashtu mund të mbrojë. Kjo ambivalencë e simbolit është caktuar në bazë të karakteristikave fizike të ndryshme.
Korbi sqepbardhë (Corvus frugilegus)
Hewòtny artikel òstôł napisóny przez òsobã jakô nie znaje perfektno kaszëbsczégò. Jãzëkòwô pòprôwnosc negò artikla wëmôgô werifikacëji.
Krëczk (Corvus frugilegus) – strzédny ptôch z rodzëznë krëkòwatëch. Òn żëje m. jin. na Kaszëbach.
Krëczk to ptôch wikszi jak gòłąb. Je wiôlgłescë gapy, le barżi cenczi. Mô czôrno- lilowé pióra, chtërné w słuńcu baro sã łiszczą. Krëczk wëzdrzi jak krëk i mòżna gò z nim pómilëc. Mô czôrné nodżi dłudżi, òstri dzób. Krëczk je baro towarzësczi, chòc òstróżny. Zëmą w gardach, czedë lëdze dają mù jestkù wcale nie ùcekô. Krëczczi zrzeszają sã w wiôldżé, wielotësãczné karna. Ptôchë te mają wiele mòcë w skrzidłach i mògą dosc chùtkò pòderwac sã w lëft. Są baro mądré i rozmieją pòsługiwać sã nôrzãdzama ( np. czãsto kładzą òrzechë pòd kòła aùtów). Pòjôwiają sã nôczãscy tam, gdze je wiele jedzeniégò. Òkòło rujana do Pòlsczi przëlatywąją ze wschòdu wiôldzé stada krëczków i òstają na zëmã. Niechtërné z nich lecą jesz dali na zapôd.
Òb zëmã lëdze czãsto dają jim jestkù np. orzechë czë semiona.
Samc wëzdrzi tak samò jak samnica, a przënamni lëdzczé oko nie móże widzec ti różnicë.
Krëczczi żëją wetka w całi Pòlsce. Òstatno òbserwùje sã spôdk lëczebnoscë krëczków w westrzédnëch dzélnicach wiôldżich gardów.
Krëczczi wcyg głosno krzëczą: „kra, kra”, abò cëchłò: „grab, grab”
Kò krëczczi żëją w karnach, gniôzda bùdują téż w karnach, wësok na drzéwach, jedno kòle drëdżiégò. W gardach na bùdinkach. Gniôzda bùdują przede wszëtczim z wietewków, sëchi trôwë, glënë.
Krëczczi jedzą wszëtkò. Nôbarżi rôd jedzą semiona, orzechë, òdpôdczi. Òb jeséń i zëmã jedzą przede wszëtczim roscënë, zërenka i kiełczi zbóż. Òb lato krëczk zjada pònarewë chrząszczy i mòtili, grëzôczi, wieszczórczi, żaby, pizglãta i jôjka jinszich ptôchów. Na zymkù sznëkrëją jestkù na przeòranëch pólach.
Samnice krëczków od strëmiannika do łżëkwiata skłôdô 2- 5 zelono- mòdrëch jaj z bruno- żôłtima kropkama. Na jajach sedzy do 18 dni. Pizglãta w gniezdze przebywają 4- 5 tidzéniów. Nawetka czedë młodi krëczk zrobi sã sóm dlô se dali sëdzy krótkò swòjégò gniazda i wraca tam na noc i jedzenié.
Na óbszarze całé Pólsczi krëczczi są pód scësłą óchroną póza gardama. Pópùlacjô krëczków w Pólsce je óbjãtô mónitoringã w ramach programù Monitoring Flagowych Gatunków Ptaków. Program ten wëkónëwô Stacja Ornitologiczna Muzeum i Instytutu Zoologii PAN na zlecenié GIOŚ. Òb dzesãc lat óbserwacji (2001–2010) zaóbserwówóno że je jich corôz mni.
Ptaki Polski
http://www2.gazeta.pl/edukacja/1,28378,26743.html - strona o Gawronie Adama Wajraka
Hewòtny artikel òstôł napisóny przez òsobã jakô nie znaje perfektno kaszëbsczégò. Jãzëkòwô pòprôwnosc negò artikla wëmôgô werifikacëji.
Krëczk (Corvus frugilegus) – strzédny ptôch z rodzëznë krëkòwatëch. Òn żëje m. jin. na Kaszëbach.
Krëczk to ptôch wikszi jak gòłąb. Je wiôlgłescë gapy, le barżi cenczi. Mô czôrno- lilowé pióra, chtërné w słuńcu baro sã łiszczą. Krëczk wëzdrzi jak krëk i mòżna gò z nim pómilëc. Mô czôrné nodżi dłudżi, òstri dzób. Krëczk je baro towarzësczi, chòc òstróżny. Zëmą w gardach, czedë lëdze dają mù jestkù wcale nie ùcekô. Krëczczi zrzeszają sã w wiôldżé, wielotësãczné karna. Ptôchë te mają wiele mòcë w skrzidłach i mògą dosc chùtkò pòderwac sã w lëft. Są baro mądré i rozmieją pòsługiwać sã nôrzãdzama ( np. czãsto kładzą òrzechë pòd kòła aùtów). Pòjôwiają sã nôczãscy tam, gdze je wiele jedzeniégò. Òkòło rujana do Pòlsczi przëlatywąją ze wschòdu wiôldzé stada krëczków i òstają na zëmã. Niechtërné z nich lecą jesz dali na zapôd.
Òb zëmã lëdze czãsto dają jim jestkù np. orzechë czë semiona.
Kuovs (luotīnėškā: Corvus frugilegus) īr varnėniu šėimuos paukštis. Ons īr jouds, tėktās snaps īr pėlks. Gīven šalep miestu, kaimu.
Žemaitėjuo kuovā īr tonkūs.
Qirika reş an jî qela mizgînî (Corvus frugilegus), binecureyekî qirikan.
Pûrtên wê reş in, 47 cm digihê û qareqarên wê mîna yên qirikan in.
Qirika reş an jî qela mizgînî (Corvus frugilegus), binecureyekî qirikan.
Roekn (Corvus frugilegus) zyn grôte zangveugels uut de familie van de kroaiachtigen. Juuste lik de mêeste sôortn kroain, zyn ze indeliks verstandig en kunn ze zest probleemn uplossn (ol doen ze dat surtout in e kôoie, woa dan menschn probleemn stelln dan ze in de nateur nie zoudn teegnkommn). Van slimmigheid zyn ze à peu près eevn rap of mensoapn, deur experiments is dudelik ekommn dan ze vele rapper zyn of hoons en kattn.
Roekn trekkn styf up kroain, zowel van grotte of van kleur, ol zyn ze e bitje miender zwort, zeker in 't lucht hen ze e blauwn of purpern schynk. Ze zyn e cantimeiter of 45 lank. De dudelikste verschilln met kroain zyn te zien an nundern bek ('n achterkant is lichte van kleur omdan de veugels achter en ende de pluumn van doa verliezn) en an nunder pôotn (woa dan der olboovn pluumn hangn en woadeure da 't juuste lik is dan ze e broeksje an hen, etwot die byn kroain nie ezo is).
't Zyn veugels daj verre in hêel Europa kut viendn, ollêne in 't nôordn nie en oek nie up Ysland. Ezo lopt 't verspreidiengsgebied deure nor Centroal-Azië, de Kaukasus, Klêen-Azië, Iran, India en ezo were noboovn no China, Mongolië en Ôost-Rusland. De verspreidienge lopt toune oek were vodder no 't ôostn en 't zuudn (Korea, Japan, China en e stiksje in Zuud-Ôost-Azië). D'ôostelikke veugels zyn e bitje klinder en hen e bitje mêer pluumn an de boasis van nundern bek. Roekn zittn surtout up plekkn die deur menschn ecultiveerd zyn, lik wêen en stikkn. Oek in steejn zyn ze mêer en mêer te viendn, surtout in de wienter (bevôorbeeld in Weenn zittn der in de wienter 250 000). In Europa zoudn der 10 meljoen koppels zittn, ol goat 't nie overol eevn goed met de populoasjes, 't zyn nog ossan e masse menschn die ze 't liefst weg hen en ze vergeevn.
Juuste lik verre olle aar kroain, zyn roekn plangtrekkers, surtout a 't over teetn goat. Z'eetn fernient en wormes (dan ze bevôorbeeld up stikkn en wêen zoekn), klêne bêestn lik muuzn, mor oek nootn en oltemets beiers.
In de wienter kruupn ze mêestol thope in grôte kolonies, oltemets thope met kroain en kauwtjes. Sommigte roekn bluuvn in de wienter woa dan ze zittn, sommigte populoasjes trekkn no 't zuudn.
Roekn zyn achter twêe joar geslachtsrype, mo de mêeste veugels kommn nie zo oud. In Iengeland is er wel e veugel die juuste gin 23 joar ekommn is. Ze droagn nest in hoge loofboomn, mêestol an boann en dreevn. De nestn liggn mêestolnie te verre van makoar, mo verre nôois up miender of êen meiter van makoar. 't Is emakt uut fyne taksjes met toune nog zochte stoeffoasje derup, lik mos, pluumn en wulle. Van moarte vors legt het wuvetje toet neegn eiers woa da ze 16 toet 19 doagn up broedt, oundertusschn krygt ze teetn van 't vintje (koppels bluuvn nermoal gezien hêel nunder leevn thope). De joungn bluuvn e moand in 't nest, in d'êeste weke krygn ze ollêne teetn van 't vintje, de reste van 'ndienn moand oek van 't wuvetje. D'ouders zorn achter e moand nog e bitje voun de joungn, achter en endetje verhuuzn dedie toune nor e jeugdgroep, woa dan ze achter twi joar oek koppeln. Mêestol broedn ze mor êne kêe, uutzounderlik e twidde of zest e derde kêe.
Deroeck (in verschillige schryfwyzn) is e noame dan nog wel menschn hen, surtout in Ôost-Vloandern, Henegouwn en Antwerpn.
Roekn (Corvus frugilegus) zyn grôte zangveugels uut de familie van de kroaiachtigen. Juuste lik de mêeste sôortn kroain, zyn ze indeliks verstandig en kunn ze zest probleemn uplossn (ol doen ze dat surtout in e kôoie, woa dan menschn probleemn stelln dan ze in de nateur nie zoudn teegnkommn). Van slimmigheid zyn ze à peu près eevn rap of mensoapn, deur experiments is dudelik ekommn dan ze vele rapper zyn of hoons en kattn.
Tekst üüb Öömrang A ruk ((mo.) rök) (Corvus frugilegus) as en fögel ütj at famile faan a Raawenfögler (Corvidae).
Wikimedia Commons hää bilen of filmer tu: 
Wikispecies hää en artiikel tu: A ruk ((mo.) rök) (Corvus frugilegus) as en fögel ütj at famile faan a Raawenfögler (Corvidae).
Το χαβαρόνι είναι στρουθιόμορφο πτηνό της οικογενείας των Κορακιδών, ένα από τα κορακοειδή που απαντούν και στον ελλαδικό χώρο. Η επιστημονική ονομασία του είδους είναι Corvus frugilegus και περιλαμβάνει 2 υποείδη. [2][3]
Στην Ελλάδα, απαντά το υποείδος Corvus frugilegus frugilegus (Linnaeus, 1758). [4][5]
Η επιστημονική ονομασία του γένους Corvus, αποτελεί την άμεση απόδοση της ελληνικής λέξης Κόραξ, στα λατινικά. Η λέξη κόραξ ανάγεται στην ινδοευρωπαϊκή ρίζα ker/kor, ηχομιμητικής προέλευσης και συνδέεται με άλλες ονομασίες πτηνών με την ίδια ρίζα (λ.χ. κόραφος, κορώνη). Η κατάληξη -αξ προήλθε από παρέκταση θέματος με το φωνηεντικό ŋ και ήταν συνηθισμένη στην αρχαία ελληνική. [7]
Ο λατινικός όρος frugilegus στην επιστημονική ονομασία του είδους, προέρχεται από τα επί μέρους συνθετικά frux-frugis «καρπός, σπέρμα» + lĕgo «λέγω, συλλέγω, επιλέγω», [8] που παραπέμπει σε μία από τις πολλές διατροφικές προτιμήσεις του πτηνού (βλ. Τροφή).
Ενδιαφέρον παρουσιάζει η αγγλική ονομασία του είδους, Rook: rook < μεσαιων. αγγλ. rok/roke < αρχ. αγγλ. hrōk < πρωτογερμ. hrōkaz < ινδοευρ. *kVr-c < [ιραν. αβέστα kahrkatat, σανσκρ. कृकर (kṛkara) «αυτός που κουρνιάζει»)]. [9] Από την ετυμολογία δεικνύεται η αρχική σημασία του όρου, η οποία παραπέμπει στο κυριότερο ηθολογικό στοιχείο του είδους, δηλ. να κουρνιάζει ομαδικά. Από την λέξη rook προέρχεται ο -ευρύτατα διαδεδομένος- όρος rookery, οποίος αναφέρεται στις «θέσεις κουρνιάσματος», όχι μόνον του συγκεκριμένου πτηνού αλλά και όλων όσων έχουν την συνήθεια να κουρνιάζουν ομαδικά.
H ελληνική λαϊκή ονομασία έχει άγνωστη προέλευση, πιθανόν όμως να προέρχεται από τον νεοελληνικό όρο χάβαρο (μτφ.) «χαζός, αργόστροφος». [10][11]
Το είδος περιγράφηκε για πρώτη φορά από τον Λινναίο, με την σημερινή του ονομασία (Σουηδία, 1758). [12]
Έχει διατυπωθεί η άποψη ότι το είδος θα μπορούσε να αποτελέσει ένα υπερείδος (superspecies) με το Corvus capensis της Αφρικής, αλλά υπάρχουν σημαντικές διαφορές μεταξύ των δύο, αν μη τι άλλο στις συνήθειες φωλιάσματος, ενώ η πιο εμφανής ομοιότητα μεταξύ τους είναι το μυτερό ράμφος. Παρόλο που, τα δύο υποείδη βρίσκονται σε απομακρυσμένες περιοχές (200 χιλιόμετρα μεταξύ τους στο κοντινότερο σημείο), ενδιάμεσες μορφές λέγεται ότι εμφανίζονται τους πρόποδες των οροσειρών Αλτάι και Σαγιάν, ωστόσο, περαιτέρω έρευνα απαιτείται. [13]
Το χαβαρόνι εμφανίζει ευρύ φάσμα κατανομής σε μεγάλες επικράτειες του Παλαιού Κόσμου. Στην Ευρώπη, απαντά σε όλη σχεδόν την ήπειρο, εκτός από το μεγαλύτερο τμήμα των σκανδιναβικών χωρών, ως επιδημητικό, καλοκαιρινό αναπαραγόμενο, ή διαχειμάζον είδος.
Στην Ασία, το φάσμα εξάπλωσης αποτελείται από ευρεία ζώνη που διατρέχει το κέντρο σχεδόν της ηπείρου, με κύρια παρουσία στην Ρωσία και την Κίνα, αλλά περιλαμβάνονται και οι μικρότερες χώρες που βρίσκονται ενδιάμεσα σε αυτή την κεντρική λωρίδα. Το ανατολικό όριο βρίσκεται στην Ιαπωνία, την Κορέα και την ΝΑ. Κίνα (περιοχές διαχείμασης). Ααπουσιάζει από τις βόρειες περιοχές της Σιβηρίας και από το μεγαλύτερο τμήμα της Μέσης Ανατολής, της Ινδικής υποηπείρου και της Ινδοκίνας. Στην Αφρική, τέλος, το χαβαρόνι απαντά μόνο σε κάποιες περιοχές της Αιγύπτου (Νείλος), ως διαχειμάζον πτηνό.
Πηγές: [16][17][18] (σημ. με έντονα γράμματα το υποείδος που απαντά στον ελλαδικό χώρο)
Το χαβαρόνι είναι μερικώς μεταναστευτικό πτηνό, δηλαδή βρίσκεται σε κάποιες περιοχές του φάσματος κατανομής του όλο το έτος, ενώ σε άλλες έρχεται μόνο το καλοκαίρι (αναπαράγεται) ή μόνο τον χειμώνα (διαχειμάζει). Στην Ευρώπη αναπαράγεται από τις 60°Β και νοτιότερα, περίπου, είτε ως μόνιμο είδος (ΒΔ. και Κ. Ευρώπη βορείως των Άλπεων, Β. Βαλκάνια και δυτικές ακτές Μαύρης Θάλασσας) είτε ως καλοκαιρινός επισκέπτης (Ρωσία, Ουκρανία και βόρειες ακτές Μαύρης Θάλασσας), ενώ μεταναστεύει νότια για να ξεχειμωνιάσει (Ν. Ευρώπη, Βαλκάνια, Ιταλία, ακτές Μικράς Ασίας). Ωστόσο υπάρχουν διάσπαρτοι πληθυσμοί που εξαιρούνται των παραπάνω «κανόνων» και παραμένουν διαρκώς σε μια περιοχή, ιδιαίτερα όταν οι χειμώνες είναι ήπιοι.
Η Ασία αποτελεί, κυρίως, καλοκαιρινή επικράτεια αναπαραγωγής, ιδιαίτερα στις αχανείς ρωσικές πεδιάδες και τα υψίπεδα της κεντρικής και ανατολικής Κίνας. Διαχειμάζει νοτιότερα, προς τις μεσογειακές περιοχές της Εγγύς Ανατολής και της Αραβικής Χερσονήσου, φθάνοντας μέχρι τα βόρεια της Ινδικής υποηπείρου στα νότια και τις ακτές της Σινικής Θάλασσας στα ανατολικά. Ενδιάμεσα, υπάρχουν πολλοί επιδημητικοί πληθυσμοί, ενώ φαίνεται να απουσιάζει από την περιοχή των Ιμαλαΐων και ανατολικότερα, μέχρι και την Ινδοκίνα. Στην Αφρική, τέλος, βρίσκεται μόνον ως διαχειμάζον είδος στις βόρειες περιοχές κοντά στον Νείλο και σε μερικά τμήματα του Σινά.
Το χαβαρόνι είναι μερικώς μεταναστευτικό είδος και, σε γενικές γραμμές, το ποσοστό των ατόμων που αποδημεί υποχρεωτικά, αυξάνεται από τα δυτικά προς τα ανατολικά του φάσματος κατανομής. Τα άτομα της δυτικής Ευρώπης παραμένουν σε μεγάλο βαθμό στις περιοχές αναπαραγωγής, ενώ εκείνα της κεντρικής, μεταναστεύουν σε ποσοστό περίπου 60%, σε κλιματολογικά ευνοϊκές περιοχές, με την απόσταση ταξιδιού να μην υπερβαίνει τα 1000 χλμ. κατά κανόνα. Στο ευρωπαϊκό τμήμα της Ρωσίας και ανατολικότερα, σχεδόν όλοι οι πληθυσμοί είναι αποδημητικοί και καλύπτουν αποστάσεις της τάξης των 1000 και 3000 χιλιομέτρων.
Οι κύριες μεταναστευτικές οδοί είναι δυτικά και νοτιοδυτικά, ενίοτε βόρεια βορειοδυτικά, αλλά υπάρχουν πληθυσμοί με νότια και νοτιοανατολική κατεύθυνση. που διαχειμάζουν από τα κεντρικά Βαλκάνια, την Ελλάδα και την Μικρά Ασία, μέχρι την Συρία και το Ιράκ. Τα περισσότερα χαβαρόνια παραμένουν μέχρι το τέλος Σεπτεμβρίου/μέσα Οκτωβρίου στα εδάφη αναπαραγωγής και η αποδημία λαμβάνει χώρα σε μεγάλους αριθμούς, αλλά όχι σε μεγάλο βαθμό συμπαγής, με μικρότερες ομάδες να συμπληρώνουν τα μεγάλα σμήνη. Η επιστροφή των ενήλικων πτηνών αρχίζει ήδη στις αρχές Φεβρουαρίου και, κατά την πρώτη εβδομάδα του Μαρτίου, έχει ως επί το πλείστον ολοκληρωθεί. Ωστόσο, εκτός αυτής της «κανονικής» μεταναστευτικής συμπεριφοράς. πολλά άτομα είναι σε θέση να εκτελέσουν τις αποκαλούμενες «καιρικές αποδράσεις» όταν, κάτω από πολύ δυσμενείς καιρικές συνθήκες, διασπείρονται προς όλες τις κατευθύνσεις.
Τυχαίοι, περιπλανώμενοι επισκέπτες έχουν αναφερθεί από την Γροιλανδία και την Ισλανδία, την Αλγερία και την Μάλτα, την Ιορδανία, τον Λίβανο, το Κουβέιτ και την Ταϊβάν. [19]
Στην Ελλάδα, το χαβαρόνι είναι μερικώς μεταναστευτικό πτηνό, [20][21] που έρχεται στη χώρα για να διαχειμάσει (από τέλος Οκτωβρίου μέχρι τον Μάρτιο). [22] (βλ. Κατάσταση στην Ελλάδα). Από την Κρήτη δεν αναφέρεται, ενώ από την Κύπρο αναφέρεται ως σπάνιος χειμερινός επισκέπτης. [23]
Το είδος αναπαράγεται κυρίως σε ανοικτές περιοχές, με διάσπαρτες συστάδες δένδρων -απαραίτητα για να κουρνιάζουν-, ή σε περιοχές στα όρια του δάσους, με αρόσιμα εδάφη και χορτολιβαδικές εκτάσεις. Εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την μετατροπή γης λόγω της ανθρώπινης δραστηριότητας. Οι χορτολιβαδικές εκτάσεις που διαθέτουν ορισμένο ποσοστό καλλιεργήσιμης γης είναι ιδιαίτερα ευνοϊκές για τα χαβαρόνια ενώ, υψομετρικά, προτιμούν επίπεδες ή λοφώδεις περιοχές και αποφεύγουν τα βουνά. Η ρύπανση στην περιοχή αναζήτησης τροφής δεν πρέπει να είναι υπερβολικά υψηλή, ενώ η εγγύτητα με τον οικιστικό ιστό δεν αποτελεί αποτρεπτικό παράγοντα. Έτσι, πολλές από τις αποικίες αναπαραγωγής και οι φωλιές τους βρίσκονται κοντά σε ανθρώπινους οικισμούς, συχνά σε πάρκα των μεγάλων πόλεων, όπου εμφανίζονται με αρκετά «θορυβώδη» συμπεριφορά.
Σε ορισμένες ευρωπαϊκές πόλεις, έχουν δημιουργηθεί «θέσεις» διαχείμασης (π.χ. στη Βιέννη με, περίπου, 250.000 χαβαρόνια). Αυτοί οι «αστικοποιημένοι» πληθυσμοί έχουν αναπτύξει ποικίλες προσαρμογές ως προς την συμπεριφορά, την πρόσληψη τροφής και την καθημερινή δραστηριότητά τους. Για παράδειγμα, έχουν συνηθίσει να τρέφονται με τροφή που τούς προσφέρουν οι άνθρωποι, κάτι όχι τόσο καλό απαραίτητα, με αποτέλεσμα να έχει διογκωθεί υπέρμετρα ο πληθυσμός τους. Στο Ηνωμένο Βασίλειο η στατιστική ανάλυση των 5 πρώτων προτιμητέων οικοσυστημάτων, δίνει τα εξής αποτελέσματα: Χωριά, Λιβάδια, Χωράφια, Καλαμιώνες και Πλατύφυλλα Δένδρα. [24]
Στην Ελλάδα, το χαβαρόνι απαντά σε πεδινές περιοχές, κυρίως χωράφια με διάσπαρτες συστάδες δένδρων. [25]
Το χαβαρόνι είναι κορακοειδές με μέγεθος κουρούνας, με σχετικά μικρό κεφάλι και κοντούς ταρσούς. Το πτέρωμα είναι μαύρο με χαρακτηριστική μπλε/ιώδη μεταλλική απόχρωση όταν η γωνία πρόσπτωσης του φωτός είναι κατάλληλη. Το φαινόμενο αυτό εμφανίζεται και σε άλλα κορακοειδή, όπως π.χ. στην καρακάξα. Το πτέρωμα στις περιοχές του κεφαλιού, του τραχήλου και των ώμων είναι ιδιαίτερα πυκνό και «μεταξωτό» στη υφή, ενώ στην κοιλιά εμφανίζεται παχύτερο με χαρακτηριστικά «κρεμάμενα» (fluffy) φτερά. Οι ταρσοί και τα πόδια έχουν μαύρο χρώμα, ενώ το ράμφος είναι γκριζόμαυρο, συχνά με κιτρινωπό άκρο.
Το σημαντικότερο διαγνωστικό του στοιχείο, είναι το μακρύ, μυτερό ράμφος που διαθέτει γυμνή, άπτερη, γκριζολευκωπή περιοχή κοντά στη βάση του, στοιχείο που τού προσδίδει όγκο. Αυτή η περιοχή, κάνει αντίθεση με τα μεγάλα μαύρα μάτια και είναι ορατή από μακριά. Επίσης, η περιοχή των ταρσών διαθέτει χαρακτηριστικό, «μαλλιαρό» πτέρωμα, όχι τόσο «τακτοποιημένο» όσο στις κουρούνες.
Τα φύλα είναι παρόμοια, αλλά τα νεαρά άτομα διαθέτουν τριχόπτερα στην περιοχή του ράμφους και δύσκολα ξεχωρίζουν από τις νεαρές κουρούνες. Τα φτερά αυτά αποπίπτουν αργότερα, σε ηλικία 6 μηνών, περίπου. Επίσης έχουν λιγότερο στιλπνό τρίχωμα απο τους ενήλικες. [26]
(Πηγές: [28][29][30][31][32][33][34][35][36][37][38][39][40]
Όπως συμβαίνει με όλα τα είδη του γένους Corvus το φάσμα διατροφής του χαβαρονιού είναι εξαιρετικά πολυποίκιλο. Παρά το γεγονός ότι προτιμά ζωική τροφή, η φυτική ύλη αποτελεί μέχρι και τα 3/5 του συνόλου. Γαιοσκώληκες, νηματόκερα έντομα, κολεόπτερα και οι κάμπιες τους, όπως και γυμνοσάλιαγκες αποτελούν την προτιμώμενη λεία. Ωστόσο, επιτίθεται και σε θηλαστικά, όπως τρωκτικά (κρικετίδες, μυγαλές, νεροπόντικες) και, σπανιότερα, πουλιά και τους νεοσσούς τους.. Κατά τους χειμερινούς μήνες, στρέφεται στα θνησιμαία, αλλά σε πολύ μικρότερο βαθμό από ό, τι η κουρούνα.
Η φυτική διατροφή αποτελείται από σπέρματα όλων των ειδών, κυρίως δημητριακών (grains), από όπου πήρε και την επιστημονική του ονομασία. Επιπλέον, καταναλώνει όλα τα είδη ξηρών καρπών, κυρίως βελανίδια και, σε μικρότερο βαθμό, φρούτα (κεράσια, δαμάσκηνα, βατόμουρα). Οι νεοσσοί σιτίζονται με ζωική ύλη, όχι όμως αποκλειστικά. Η αναζήτηση της τροφής, γίνεται κυρίως το πρωί, βασίζεται στην όραση και πραγματοποιείται στο έδαφος, με το ράμφος να χρησιμοποιείται ως «πολυεργαλείο) (σκάψιμο, τρύπημα εδάφους, θανάτωση και τομή της λείας). Μάλιστα, μερικοί ερευνητές θεωρούν ότι, η άπτερη περιοχή στο ράμφος αποτελεί εξελικτική προσαρμογή, λόγω της εισχώρησής του βαθιά στο έδαφος, κατά την αναζήτηση λείας. [41] Τα ιπτάμενα έντομα συλλαμβάνονται με μικρά εναέρια άλματα, ενώ τα θηλαστικά καταδιώκονται μόνο για λίγο. Πολλές φορές μεταφέρει τη λεία στη φωλιά, μέσα στον οισοφαγικό του σάκο. [42]
Στις αστικές περιοχές, υπολείμματα τροφών από τον άνθρωπο λαμβάνονται από χωματερές και δρόμους, συνήθως τις πρώτες πρωινές ώρες, όταν είναι σχετικά ήσυχα. Μπορεί επίσης να παρατηρηθεί κατά μήκος της ακτής, να τρέφεται με καρκινοειδή και βρώσιμα ξεβράσματα από το κύμα.
Τα χαβαρόνια δραστηριοποιούνται περίπου μία ώρα πριν την ανατολή, μέχρι αργά το απόγευμα έτσι, ώστε ακόμη και στα μέσα του χειμώνα, οκτώ ώρες αναζήτησης τροφής είναι διαθέσιμες. Παραμένουν έντονα κοινωνικά (αγελαία) όλο το χρόνο, αναπαράγονται κατά πολύ μεγάλες αποικίες και κουρνιάζουν την νύκτα ομαδικά πάνω στα δέντρα.
Παρουσιάζουν αξιόλογη κοινωνικότητα, η οποία εκφράζεται με χαρακτηριστικά μοτίβα στην πτήση, ιδιαίτερα κατά την ανοιξιάτικη περίοδο. Επίσης, παρατηρούνται να παίζουν χρησιμοποιώντας αντικείμενα τα οποία ρίχνουν ή μεταφέρουν από δένδρο σε δένδρο και, γενικότερα, εμφανίζουν τυποποιημένη συμπεριφορά που απαιτεί μάθηση. Πολλές φορές συναναστρέφονται και συγχρωτίζονται με κάργιες, σπανιότερα με κουρούνες, ιδιαίτερα κατά τη διάρκεια του χειμώνα, σχηματίζοντας μεγάλα σμήνη.
Σε αιχμαλωσία, όταν έρχονται αντιμέτωπα με προβλήματα, τα χαβαρόνια έχουν τεκμηριωθεί ως ένα (1) από εκείνα τα είδη πτηνών, που είναι σε θέση να χρησιμοποιούν εργαλεία. Πειράματα δείχνουν ότι, μαθαίνουν να επιτελούν κάποια κίνηση με σκοπό την ανταμοιβή, π.χ. ότι, εάν ρίξουν μια πέτρα από μια προεξοχή μέσα σε ένα σωλήνα, θα πάρουν τροφή. Στην συνέχεια, ανακάλυψαν ότι μπορούσαν να βρουν και να μεταφέρουν μια πέτρα για να την ρίξουν στον σωλήνα, εάν η πέτρα δεν ήταν ήδη εκεί. Συνήθιζαν, επίσης, να χρησιμοποιούν κλαδιά και ελατό σύρμα ως εργαλεία και, μπορούσαν να λυγίσουν το σύρμα για να φτιάξουν έναν γάντζο και να πιάσουν κάποιο αντικείμενο. [43] Μάλιστα, οι επιστήμονες θεωρούν ότι κάνουν χρήση εργαλείων με τα ράμφη τους, ακριβώς όπως κάνουν οι χιμπατζήδες με τα χέρια τους. [44]
Βέβαια, όλα αυτά έχουν παρατηρηθεί σε άτομα σε αιχμαλωσία, ωστόσο, δεν αποκλείεται παρόμοια συμπεριφορά και στο φυσικό τους περιβάλλον.
Τα χαβαρόνια ωριμάζουν σεξουαλικά στο τέλος του 2ου έτους της ζωής τους, ενώ οι εταίροι σχηματίζουν μονογαμικά ζευγάρια. Η περίοδος φωλιάσματος ξεκινά από τον Μάρτιο-Απρίλιο στις νότιες επικράτειες, αλλά μπορεί να επεκταθεί μέχρι τον Μάιο στον βορρά, ενώ η ωοτοκία πραγματοποιείται άπαξ σε κάθε αναπαραγωγική περίοδο. [45]
Στα εδάφη αναπαραγωγής (βλ. Βιότοπος), τα χαβαρόνια κατασκευάζουν τις φωλιές τους πάνω στα φυλλοβόλα δένδρα, στην κορυφή των υψηλοτέρων από αυτά. Οι φωλιές βρίσκονται κοντά η μία στην άλλη, οπότε σχηματίζονται αναπαραγωγικές αποικίες, χαρακτηριστικές για το είδος. Μάλιστα, την άνοιξη, πριν ακόμη τα δένδρα αποκτήσουν φύλλωμα, οι ογκώδεις φωλιές πάνω στα γυμνά κλαδιά μοιάζουν με μεγάλες «σκούπες μάγισσας», όπως λένε οι κάτοικοι της αγγλικής υπαίθρου. [46] Υπάρχουν και φωλιές κατασκευασμένες σε κτήρια, γέφυρες και παρόμοιες θέσεις, ή ακόμη και στο έδαφος, αλλά είναι σπάνιες.
Η φωλιά είναι, σχετικά, ογκώδης κατασκευή και αποτελείται από χοντρά κλαδιά με λάσπη ενσωματωμένη ανάμεσα σε αυτά. Το υλικό συλλέγεται από τα δένδρα αν και μπορεί να «κλαπεί» από γειτονικές φωλιές. Το εσωτερικό της επιστρώνεται με γρασίδι, ρίζες, φύλλα,, βλαστούς, βρύα, μαλλί και τρίχες. Οι φωλιές που είχαν κατασκευαστεί τα προηγούμενα χρόνια επαναχρησιμοποιούνται, αφού γίνουν οι απαραίτητες μικροδιορθώσεις. Στην δόμηση της φωλιάς συμμετέχουν και τα δύο φύλα, με το αρσενικό να εφοδιάζει και το θηλυκό να χτίζει. [47]
Η γέννα αποτελείται από 3-5, σπανιότερα μέχρι 6 ή 9 αβγά, υποελλειπτικού σχήματος και ποικίλου μοτίβου, με διαστάσεις 40 Χ 28,3 χλστ. και βάρος 3,2 γρ., εκ των οποίων ποσοστό 3% είναι κέλυφος. [48] Τα αβγά εναποτίθενται κάθε δεύτερη ημέρα και επωάζονται για 16-20 ημέρες, από το θηλυκό, ενώ το αρσενικό την εφοδιάζει με τροφή. Οι νεοσσοί είναι φωλεόφιλοι και, αρχικά, σιτίζονται από το θηλυκό με τροφή που φέρνει το αρσενικό, ενώ αργότερα κυνηγούν και τροφοδοτούν και οι δύο γονείς. Η πτέρωση επιτυγχάνεται στις 32-34 ημέρες, αλλά παραμένουν μαζί με τους γονείς τους για μερικές ημέρες ακόμη. Το φθινόπωρο, τα νεαρά πτηνά του καλοκαιριού συναθροίζονται σε μεγάλα κοπάδια μαζί με ασύζευκτα άτομα των προηγούμενων εποχών, συχνά μαζί με κάργιες.
Το είδος, γενικά, δεν κινδυνεύει σε παγκόσμιο επίπεδο, ως εκ τούτου, χαρακτηρίζεται ως Ελαχίστης Ανησυχίας από την IUCN. [49] Τους μεγαλύτερους αναπαραγωγικούς πληθυσμούς διαθέτουν η Ρωσία, η Ουκρανία, το Ηνωμένο Βασίλειο, η Γαλλία και η Λευκορωσία.[50]
Παλαιότερα, το χαβαρόνι φώλιαζε σε κάποιες περιοχές της βόρειας Ελλάδας, όπως στο Δέλτα του Αξιού και την λίμνη Κορώνεια. Επίσης, μικροί πληθυσμοί αναπαράγονταν στην Θράκη και στην Μακεδονία, γενικότερα, αλλά μετά το 1960 δεν υπάρχουν επίσημα, επιβεβαιωμένα στοιχεία, αν και πιστεύεται ότι μπορεί να υπάρχουν ακόμη κάποια ζευγάρια που φωλιάζουν εκεί. [51]
Κατά τη διάρκεια του χειμώνα, ωστόσο, μεγάλοι πληθυσμοί καταφθάνουν στην χώρα και, κατά τόπους, το χαβαρόνι είναι αρκετά κοινό είδος. Αν και, πάλι, διασπείρεται κυρίως στην βόρεια χώρα μέχρι τη Θεσσαλία και την Πίνδο, εν τούτοις υπάρχουν καταγραφές νοτιότερα, στην Δ. Ελλάδα (Αιτωλοακαρνανία, ΒΔ. Πελοπόννησος). Τα ενδιαιτήματα των χαβαρονιών στην Ελλάδα είναι κυρίως οι ανοικτές αγροτικές περιοχές, με χωράφια και συστάδες δένδρων (όπως λ.χ. λεύκες) για να κουρνιάζουν, ενώ απαντούν και κοντά στον οικιστικό ιστό. [52]
Κόραξ ο σπερμολόγος [53]
Στον ελλαδικό χώρο το Χαβαρόνι απαντάται και με τις ονομασίες: Γυμνοκόρακας, Κορατάς (Θεσσαλία), Σιταροκόρακας, Σταροκόρακας, Σιταροκορώνη, Σιταροκουρούνα και Τρυπανοκόρακας. [54]
Το χαβαρόνι είναι στρουθιόμορφο πτηνό της οικογενείας των Κορακιδών, ένα από τα κορακοειδή που απαντούν και στον ελλαδικό χώρο. Η επιστημονική ονομασία του είδους είναι Corvus frugilegus και περιλαμβάνει 2 υποείδη.
Στην Ελλάδα, απαντά το υποείδος Corvus frugilegus frugilegus (Linnaeus, 1758).
Гайворон або тыж грач (Corvus frugilegus) є великый вороновый птах.
Великый дас ги ворона, росте до 45–47 цм, важыть 200–625 ґ і роспятя крыл мірять 81 - 94 цм.[1] Тїло мать зароснуте тмавым пірём, яке мать в яснім сонячнім світлї характерістічный металовый надых, выразно суть на ёго тїлї тырчачі пірка на ногах і міцный, сивобурый дзыбак, котрого корїнь мають дорослы екземплары світлый і неопіреный, з чім го годен добрї одлишыти од далшых середоевропскых вороновых співаків. Молоды птахы але мають згруба аж до шестого місяця корїнь дзёбака опіреный.
Гайворон мать дуже россяглый ареал росшырїня і належыть к найросшыренїшым і найчіселнїшым европскым вороновым птахам (лем европска популація рахує дас 20–35 000 000 екземпларів[2]). Практічно ся находить в цїлій Европі з вынятком северной части Шкандінавії і Ісланду і в шырокім пасї од западной Азії аж по выходне прибережа Японії. В роках 1862-1874 быв інтродукованый тыж на Новый Зеланд, де ся але в сучасности находить уж лем рїдко.[3] Переважно є переселивый, в зимі звычайно міґрує лем на куртшы оддалености.
Належыть міджі силно сполоченьскы птахы. В мімогнїзднїм часї ся находить в чісленых ґрупах, на сполочныйх становищах ся многораз згромаждюють і десять тісячі птахів.[4] Є тіпічный вчыткопожераючій, выглядавать переважно глисты, хробакы і ларвы, одпадкы, в меншій мірї жере і овоцины і пташачі яйця, годен уловити і меншых ссавцїв..[5][6] Многораз быв уж збаченый коло морьского прибережа, де їмать переважно водяны хробакы і слимакы. Через зиму любить навщівляти складкы одкаду і центры міст.
Гайворон є релатівно голосный вид. Часто ся озывать глубокым „крааа-крааа“, „кро“ або куртым „ґаґ“.[4][1]
Гнїздить в колоніях.[6] Величезне, неуправене гнїздо з конарїв будує справила на верьхах стромів і бігом апріля до нёго кладе 3-5 світло бурых, 39,1 × 27,9 мм[7] великых яєць з тмавыма фляками. На їх інкубації, яка тырвать дас 16-18 днїв, ся дїлять лем саміцї; самцї на яйцях не сидять, але по цїлый час зганяють про саміцї їджіня. Молодята суть опірены по 32-33 днях і поглавно доростатють уж коло 1. рока жывота. Середня довжка жывота гайворона у вольній природї є веце як 15 років, затля найстарпый вольно жыючій екземплар ся дожыв цїлых 22 років.[8]
Тыж як кавка або ворона мать ай гайворон вызначне заступлїня в народнім фолклорї. уж од давных часїв выступує в добовій літературї і малярьстві і в давнинї быв обще браный як сімбол смолы, зказы, напастї, приходячой зимы і біды.
Гайворон ся находить цїлково в двох підвидах:[1]
Граць[1], лиякс варси[1], варсей, раужо варака[1] (лат. Corvus frugilegus, руз. Грач[2])— те идем нармунь кренчень буестэ, кона келейстэ эри Евразиявань Масторга.
Кувалмозо 45—47 см. Толганзо раужот, якстере-сэнь тусковтозь. Покш нармунтнень кувозо штапо: однэтнень толгатне кувонть юрсонть улить, ансяк покшолмазь сынь прыть.
Кара карга (лат. Corvus frugilegus) — каргалар ыругыннан кошлар төре.
Гәүдә озынлыгы 45–47 см. Каурыйлары кара, шәмәхә төсмерле. Томшыгы озын, төбендә каурыйсыз. Кара каргалар төркем-төркем булып урман буйларында, шәһәр паркларында, агачлыкларда оялыйлар. Төрле азык белән тукланалар.
Кара карга Ауразиядә Скандинавиядән көнчыгышка Тын океан яр буена кадәр таралган. Таралган җирнең төньяк өлешендә кара каргалар күчмә кошлар, көньяк өлешендә — утрак.
Кара карга (лат. Corvus frugilegus) — каргалар ыругыннан кошлар төре.
Гәүдә озынлыгы 45–47 см. Каурыйлары кара, шәмәхә төсмерле. Томшыгы озын, төбендә каурыйсыз. Кара каргалар төркем-төркем булып урман буйларында, шәһәр паркларында, агачлыкларда оялыйлар. Төрле азык белән тукланалар.
Курак (лат. Corvus frugilegus) – пысăкăшпе ула курак пекех, анчах унпа танлаштарсан хуп-хура, ват кураксен кăна ватта енне сăмси вĕçĕ шуралать. Ял-хула таврашĕнче пурăнма тăрăшать.
Çăмартисем (4-6) симĕс-кăвак тĕслĕ. Йăвисене колонипе вырнаçтараççĕ, пĕр йывăç çинче 30 йăва таран пулма пултараççĕ. Çырласем çине тапăнма пултараççĕ. Кукурузăн çамрăк калчисене тăпăлтараççĕ.
Пуш уйăхĕн варринче вĕçсе килет. Каялла пуринчен кайран, чӳк уйăхĕнче каять, Германи тата Франци çĕрĕсем çинче хĕл каçаççĕ. Хăш-пĕр кураксем хĕл каçма юлма та пултараççĕ. Пирĕн тăрăхра чи йышлă кайăксенчен пĕри шутланать.
Курак (лат. Corvus frugilegus) – пысăкăшпе ула курак пекех, анчах унпа танлаштарсан хуп-хура, ват кураксен кăна ватта енне сăмси вĕçĕ шуралать. Ял-хула таврашĕнче пурăнма тăрăшать.
Çăмартисем (4-6) симĕс-кăвак тĕслĕ. Йăвисене колонипе вырнаçтараççĕ, пĕр йывăç çинче 30 йăва таран пулма пултараççĕ. Çырласем çине тапăнма пултараççĕ. Кукурузăн çамрăк калчисене тăпăлтараççĕ.
Пуш уйăхĕн варринче вĕçсе килет. Каялла пуринчен кайран, чӳк уйăхĕнче каять, Германи тата Франци çĕрĕсем çинче хĕл каçаççĕ. Хăш-пĕр кураксем хĕл каçма юлма та пултараççĕ. Пирĕн тăрăхра чи йышлă кайăксенчен пĕри шутланать.
КъуанщӀэ (лат-бз. Corvus frugilegus) — вынд теплъэ лъэпкъым щыщ лӀэужьыгъуэщ.
Къуаргъым хуэдизынщ. Теплъэр фӀыцӀэ-лыдщ. Жьэпкъыр, пэ къыхэкӀыпӀэр, нэкӀур пцӀанэщ, хужьыфэщ.
Щыкуэдщ Еуропэм, Азиэм. Къаукъазым щыбэгъуащ, мылъэтэжыу щопсэу. Щыплъагъунущ гупышхуэхэу жыг хадэхэм, паркхэм, къуажэ гъунэхэм щыӀэ жыг гуэрэнхэм, мэз лъапэхэм, псы Ӏуфэ жыгхэм.
Абгъуэ зэ ищӀар илъэс бжыгъэкӀэ къегъэщхьэпэ. Зэ гъуэлъхьэгъуэр джэдыкӀи 3-5, гъуэлъхьэжыр анэращ. Къыреш махуэ 16-20-кӀэ. ХьэӀулэщӀ псоми яхуэдэу къуанщӀэ шырхэр къохъу цы ятемыту, янэхэр къэмыпщӀауэ. Япэ тхьэмахуэрэ ныкъуэрэм шырхэри анэхэри хъум егъашхэ, атӀанэ быныр тӀуми зэдапӀ. Шырхэр абгъуэм къолъэт мазэ ныбжьым иту.
КъуанщӀэхэм яшх хьэпщхупщ, дзыгъуэхэкӀ, гъавэ, хадэцӀыкӀухэкӀ.
Мы къуалэбзур ди ӀуэрыӀуатэм зэрыхэтыр Ӏейм и лъэныкъуэщ. КъуанщӀэхэр Сосрыкъуэ зэраукӀынум и нэгъыщэу, телъхьэу «Нартхэм» къахощыж: «Сосрыкъуэ унэм щыщӀэплъым дунейр зэуэ къызэӀыхьащ. Махуэр жэщ кӀыфӀ хъужащ... Сосрыкъуэ зыщӀэс унэм къуанщӀэ фӀыцӀэхэр Ӏэрамэ-Ӏэрамэхэу къыщхьэщылъэтахэу дамэкӀэ унащхьэр трауд. Ар Сосрыкъуэ игъэщэгъуащэри и щӀасэм еупщӀащ, — Жэщым къуанщӀэхэм къалъэтыхьу хэт игъащӀэм илъэгъуа?»[1].
Полската врана (науч. Corvus frugilegus) е член на фамилијата врани (Corvidae), од редот на врапчевидните птици. Распространета е низ цела Европа, освен низ северниот дел на Скандинавија, низ централна Азија до Јапонија. Ја има и во Македонија. Населена е во Нов Зеланд (1862-1874) со стотици птици, но тамошното население е многу локализирано.[2] Таму, видот се смета за земјоделски штетник и се уништува. Оваа птица понекогаш заскитува и во Исланд и северна Скандинавија. Името го добила од Карл Лине, во 1758 година,[3] а frugilegus произлегува од латинскиот, со значење „собирач на храна“.
Полската врана е долга 45-47 см, со црно перје кое има синкав или синкавовиолетов сјај на јасна сончева светлина. Пердувите на главата, вратот и рамењата се погусти и свиленкави. Нозете ѝ се црни, а клунот сивоцрн.
Полските врани се разликуваат од сличните членови на семејството по голата сивобела кожа околу коренот на клунот, пред очите, кај возрасните птици. Со перјата околу нозете, исто така, изгледаат повлакнесто и пофино. Младенчињата ги немаат овие белези и немаат гола кожа, па повеќе личат на поедноставната црна врана (Corvus corone).
Повикот на оваа птица може да се опише како не премногу крескаво каа кое го дава и во лет и додека стои. При лет овој повик обично е од една сама птица, за разлика од црните врани кои се во група од 3-4. Осамените птици често си „пеат“ сами на себе, произведувајќи чудни кликнувања, бревтања и звуци слични на човековите.
Исхраната на полската врана претежно се состои од црви и инсекти кои птицата ги пронаоѓа сондирајќи во земјата со својот силен клун. Исто така, јаде и жито, помали количества овошје, мали цицачи, желади, мали птици, нивните јајца и пилиња и мрши. Во урбаните средини, човечките остатоци од храна ги зем од ѓубришата, депониите, улиците, обично рано наутро дедека сè уште е релативно мирно. Крај морските брегови, се храни со инсекти и ракови.
Полските врани секогаш гнездат во колонии, најчесто на врвот од дрвјата. Гранки и ластари кршат од дрвото (поретко ги земаат од земја), или ги крадат од соседното гнездо. Леглото обично има 3-5 јајца, при крајот на февруари, почетокот на март и се инкубираат 16-18 дена. Обата родитела ги хранат младенчињата кои се оперјуваат по 32-33 дена.
Наесен, младите птици од летото се собираат во големи јата заедно со неспарени птици од претходната сезона, често во друштво со чавките. Во тоа време прелетуваат на небото и уживаат во есенските бури.
Во заробеништво, кога ќе се соочат со проблем, оваа птица е документирана како една од неколкуте видови птици способни да користат алатки за да дојдат до целта. Таа може да научи да го турне камчето во цевка што ќе овозможи да добие храна. Ако нема камче, таа ќе оди и ќе пронајде ново за да ја исполни целта. Може да искористи и стапче, жица и сл. Сфаќаат дека со кукеста жица може да дофатат некој предмет.[4] Полските врани се толку паметни што можат да направат и употребат алатка со својот клун, како што можат шимпанзите со рацете.[5]
Во еден експеримент, пред птицата била поставена туба со вода и црв што лебди на површината. Во близина биле ставени и камења. Нивото на водата било прениско за таа да може да достигне до црвот. Птицата ги ставала камењата во водата за да го крене нивото и достигнала до црвот.[6]
Полската врана (науч. Corvus frugilegus) е член на фамилијата врани (Corvidae), од редот на врапчевидните птици. Распространета е низ цела Европа, освен низ северниот дел на Скандинавија, низ централна Азија до Јапонија. Ја има и во Македонија. Населена е во Нов Зеланд (1862-1874) со стотици птици, но тамошното население е многу локализирано. Таму, видот се смета за земјоделски штетник и се уништува. Оваа птица понекогаш заскитува и во Исланд и северна Скандинавија. Името го добила од Карл Лине, во 1758 година, а frugilegus произлегува од латинскиот, со значење „собирач на храна“.
Чаркарга (лат. Corvus frugilegus, L. 1758) — тобу менен жашоочу каргалардын бир түрү.
Ҡара ҡарға
Ала ҡарғалай. Ғәҙәттә күмәкләшеп йәшәйҙәр. Дөйөм төҫө күкһел ҡара. Оло ҡоштоң суҡышы тирәһе яланғас, бысраҡ аҡ төҫтә. Суҡышы йыуан һәм ҙур. Ала ҡарғанан бөтә кәүҙәһенең ҡара төҫтә булыуы менән айырыла.Ҡарлыҡҡан тауышлы: «ҡрра — ҡрра»
Һирәк ағаслы урман, ҡәлә һәм ауыл эргәһендәге ағаслыҡтарҙа йәшәйҙәр. Ояһы ағас баштарында була. Зарарлы бөжәктәрҙе ҡырып, файҙа килтерә, яҙғыһын яңы шытып сыҡҡан иген һәм йәшелсәләрҙе йолҡоп, бер аҙ зыян килтерә.
Төрлә бөжәктәр, сиңерткә,ямғыр селәүсене, үлән үҫентеләре менән туҡлана. Бик киң таралған ҡош. Ояһын ваҡ сыбыҡсаларҙан үреп яһай. Көрән таплы йәшкелт зәңгәр 5-6 йомортҡаһы була.
Өрт турааҕа (лат. Corvus frugilegus, нууч. грач) — Тураахтар уустарыгар киирэр кыра тураах.
Саха сиригэр бу соҕуруулуу-арҕаа уонна киин өттүгэр үөскүүр. Киин улуустар алаастарыгар кэнники уонунан сылларга кэлэр буолла[1].
ரூக் (ஆங்கிலப் பெயர்: rook, உயிரியல் பெயர்: Corvus frugilegus) என்பது பேசரின் வரிசையில் கோர்விடே குடும்பத்தில் உள்ள ஒரு பறவை ஆகும். இதன் இருசொற் பெயரீடு 1758ல் கரோலசு லின்னேயசால் வழங்கப்பட்டது.[2]
இது 45-47 செ.மீ. நீளம் இருக்கும். நல்ல சூரிய ஒளியில் பார்க்கும்போது இதன் கருப்பு இறகுகள் நீலம் அல்லது நீல-ஊதா நிறத்தில் இருக்கும். தலை, கழுத்து மற்றும் தோள்களில் உள்ள இறகுகள் பட்டுப் போன்று இருக்கும். கால்களும், பாதங்களும்பொதுவாகக் கருப்பாக இருக்கும், அலகானது சாம்பல்-கருப்பு நிறத்தில் இருக்கும்.
ரூக் (ஆங்கிலப் பெயர்: rook, உயிரியல் பெயர்: Corvus frugilegus) என்பது பேசரின் வரிசையில் கோர்விடே குடும்பத்தில் உள்ள ஒரு பறவை ஆகும். இதன் இருசொற் பெயரீடு 1758ல் கரோலசு லின்னேயசால் வழங்கப்பட்டது.
Se hrōc (Corvus frugilegus) is fugol on þǣre cnōsle Corvidae.
Hē is on micelnesse gelīc ǣscrāƿan mid sƿeartum feðerum and oft ēac mid hǣƿnum oþþe hǣƿenbasum lēoman on beorhtum sunnanlēohte. Feðera on hēafode, halse, and sculdorum sind ānlīce þicca and seolciga. Þā sceancan and fēet his sind oftost sƿearte oþþe grǣge, and þæt nebb is deorcgrǣg.
Hrōcas sind synderlice fram ōðrum crāƿum fram heora nacodum grǣghƿītum scinne æt þǣm staðole þæs nebbes þæs ieldran, ætfōran þǣm ēagum. Þā feðera ymb þǣm sceancum his sind ēac raggigran and frēoran þonne sēo ǣscrāƿe, þe is on ilcan cnōsle. Sēo geogoþ his is ūtancunde gelīcre þǣre crāƿan for þǣm þe hit is lēas þǣm nacodan dǣle scinnes be þǣm nebbe, ac hit alīeseþ þā feðera þǣrymb sƿifte nēan seoxum mōnaðum æfter his geogoðe.
The rook (Corvus frugilegus) is a member of the family Corvidae in the passerine order of birds. It is found in the Palearctic, its range extending from Scandinavia and western Europe to eastern Siberia. It is a large, gregarious, black-feathered bird, distinguished from similar species by the whitish featherless area on the face. Rooks nest collectively in the tops of tall trees, often close to farms or villages, the groups of nests being known as rookeries.
Rooks are mainly resident birds, but the northernmost populations may move southwards to avoid the harshest winter conditions. The birds form flocks in winter, often in the company of other Corvus species or jackdaws. They return to their rookeries and breeding takes place in spring. They forage on arable land and pasture, probing the ground with their strong bills and feeding largely on grubs and soil-based invertebrates, but also consuming cereals and other plant material. Historically, farmers have accused the birds of damaging their crops, and have made efforts to drive them away or kill them. Like other corvids, they are intelligent birds with complex behavioural traits and an ability to solve simple problems.
The rook was given its binomial name by the Swedish naturalist Carl Linnaeus in 1758 in his Systema Naturae.[2] The binomial is from Latin; Corvus means "raven", and frugilegus means for "fruit-gathering". It is derived from frux or frugis, meaning "fruit", and legere, meaning "to pick".[3] The English-language common name rook is ultimately derived from the bird's harsh call.[4] Two subspecies are recognised; the western rook (C. f. frugilegus) ranges from western Europe to southern Russia and extreme northwestern China, while the eastern rook (C. f. pastinator) ranges from central Siberia and northern Mongolia eastwards across the rest of Asia.[5] Collective nouns for rooks include building, parliament, clamour and storytelling.[6] Their colonial nesting behaviour gave rise to the term rookery.[7]
The rook is a fairly large bird, at 280 to 340 g (9.9 to 12.0 oz) adult weight, 44 to 46 cm (17 to 18 in) in length and 81 to 99 cm (32 to 39 in) wingspan.[8] It has black feathers that often show a blue or bluish-purple sheen in bright sunlight. The feathers on the head, neck and shoulders are particularly dense and silky. The legs and feet are generally black, the bill grey-black and the iris dark brown. In adults, a bare area of whitish skin in front of the eye and around the base of the bill is distinctive, and enables the rook to be distinguished from other members of the crow family. This bare patch gives the false impression that the bill is longer than it is and the head more domed. The feathering around the legs also appears shaggier and laxer than the similarly sized carrion crow, the only other member of its genus with which the rook is likely to be confused.[9] Additionally, when seen in flight, the wings of a rook are proportionally longer and narrower than those of the carrion crow.[10] The average lifespan is six years.[11]
The juvenile plumage is black with a slight greenish gloss, except for the hind neck, back and underparts, which are brownish-black. The juvenile is superficially similar to a young crow because it lacks the bare patch at the base of the bill, but it has a thinner beak and loses the facial feathers after about six months.[9]
At the Cafe, Marwell Zoo
Western rooks are resident in the British Isles and much of north and central Europe but vagrant to Iceland and parts of Scandinavia, where they typically live south of 60° latitude. They are found in habitats that common ravens dislike, choosing open agricultural areas with pasture or arable land, as long as there are suitable tall trees for breeding. They generally avoid forests, swamps, marshes, heaths and moorland. They are in general lowland birds, with most rookeries found below 120 m (400 ft), but where suitable feeding habitat exists, they may breed at 300 m (1,000 ft) or even higher. Rooks are often associated with human settlements, nesting near farms, villages and open towns, but not in large, heavily built-up areas.[9] The eastern subspecies in Asia differs in being slightly smaller on average, and having a somewhat more fully feathered face. In the north of its range the species has a tendency to move south during autumn, and more southern populations are apt to range sporadically.
The species has been introduced into New Zealand, with several hundred birds being released there from 1862 to 1874. Although their range is very localized, the species is now regarded as an invasive pest and is the subject of active control by many local councils.[12] This has wiped out the larger breeding colonies in New Zealand, and the remaining small groups have become more wary.[13]
Rooks are highly gregarious birds and are generally seen in flocks of various sizes. Males and females pair-bond for life and pairs stay together within flocks. In the evening, the birds often congregate at their rookery before moving off to their chosen communal roosting site. Flocks increase in size in autumn with different groups amalgamating and birds congregating at dusk before roosting, often in very large numbers and in the company of jackdaws. Roosting usually takes place in woodland or plantations, but a small minority of birds may continue to roost at their rookery all winter, and adult males may roost collectively somewhere nearby. The birds move off promptly in the morning, dispersing for distances of up to 10 km (6 mi).[9]
Large groups of rooks (in breeding colonies or night roost sites) can contribute to changes in soil properties. The amount of ornithogenic material in these soils is very high.[14]
Foraging mostly takes place on the ground, with the birds striding about, or occasionally hopping, and probing the soil with their powerful beaks. Flight is direct, with regular wingbeats and little gliding while in purposeful flight; in contrast, the birds may glide more extensively when wheeling about in leisure flight near the rookery. In the autumn, flocks sometimes perform spectacular aerial group flights, including synchronised movements and individual antics such as dives, tumbles and rolls.[9]
Examination of stomach contents show that about 60% of the diet is vegetable matter and the rest is of animal origin. Vegetable foods include cereals, potatoes, roots, fruit, acorns, berries and seeds while the animal part is predominantly earthworms and insect larvae, which the bird finds by probing the ground with its strong bill. It also eats beetles, spiders, millipedes, slugs, snails, small mammals, small birds, their eggs and young, and occasionally carrion.[9]
In urban sites, human food scraps are taken from rubbish dumps and streets, usually in the early hours or at dusk when it is relatively quiet. Like other corvids, rooks will sometimes favour sites with a high level of human interaction, and can often be found scavenging for food in tourist areas or pecking open garbage sacks.[15] Rooks have even been trained to pick up litter in a theme park in France.[16]
The male usually initiates courtship, on the ground or in a tree, by bowing several times to the female with drooping wings, at the same time cawing and fanning his tail. The female may respond by crouching down, arching her back and quivering her wings slightly, or she may take the initiative by lowering her head and wings and erecting her partially spread tail over her back.[9] Further similar displays are often followed by begging behaviour by the female and by the male presenting her with food, before coition takes place on the nest. At this stage, nearby male rooks often mob or attack the mating pair, and in the ensuing struggle, any male that finds himself on top of the female will attempt to copulate with her. She terminates these unwanted advances by exiting the nest and perching nearby.[17] A mated pair of rooks will often fondle each other's bills, and this behaviour is also sometimes seen in autumn.[9]
Nesting in a rookery is always colonial, usually in the very tops of large trees, often on the remnants of the previous year's nest. In hilly regions, rooks may nest in smaller trees or bushes, and exceptionally on chimneys or church spires. Both sexes participate in nest-building, with the male finding most of the materials and the female putting them in place. The nest is cup-shaped and composed of sticks, consolidated with earth and lined with grasses, moss, roots, dead leaves and straw.[9] Small branches and twigs are broken off trees, though as many are likely to be stolen from nearby nests as are collected direct, and the lining material is also often taken from other nests.[15]
Eggs are usually three to five in number (sometimes six and occasionally seven) and may be laid by the end of March or early April in Britain, but in the harsher conditions of eastern Europe and Russia, it may be early May before the clutch is completed.[15] The background colour is bluish-green to greyish-green but this is almost completely obscured by the heavy blotching of ashy grey and brown. The eggs average 40.0 by 28.3 millimetres (1.57 in × 1.11 in) in size.[9] They are incubated for 16–18 days, almost entirely by the female who is fed by the male. After hatching, the male brings food to the nest while the female broods the young. After ten days, she joins the male in bringing food, which is carried in a throat pouch. The young are fledged by the 32nd or 33rd day but continue to be fed by the parents for some time thereafter. There is normally a single clutch each year, but there are records of birds attempting to breed in the autumn.[9]
In autumn, the young birds of the summer collect into large flocks together with unpaired birds of previous seasons, often in company with jackdaws. It is during this time of year that spectacular aerial displays are performed by the birds. The species is monogamous, with the adults forming long-term pair bonds. Partners often support each other in agonistic encounters and a bird may return to its partner after a quarrel where bill twining, an affiliative behaviour, may take place.[18]
The call is usually described as caw or kaah, and is somewhat similar to that of the carrion crow, but less raucous. It is variable in pitch and has several variants, used in different situations. The call is given both in flight and while perched, at which time the bird fans its tail and bows while making each caw. Calls in flight are usually given singly, in contrast to the carrion crow's, which are in groups of three or four. Other sounds are made around the rookery; a high-pitched squawk, a "burring" sound and a semi-chirruping call. Solitary birds occasionally "sing", apparently to themselves, uttering strange clicks, wheezes and human-like notes; the song has been described as a "base or guttural reproduction of the varied and spluttering song" of starlings.[9]
Although outside of captivity rooks have not shown probable tool-use, captive rooks have shown the ability to use and understand puzzles. One of the most commonly tested puzzles is the Trap-Tube Problem. Rooks learned how to pull their reward out of the tube while avoiding a trap on one side.[19][20]
In captivity, when confronted with problems, rooks have been documented as one of several species of birds capable of using tools as well as modifying tools to meet their needs.[21] Rooks learned that if they push a stone off a ledge into a tube, they will get food. The rooks then discovered they could find and bring a stone and carry it to the tube if no stone was there already. They also used sticks and wire, and figured out how to bend a wire into a hook to reach an item.[22] Rooks also understood the notion of water levels. When given stones and a tube full of water with a reward floating, they not only understood that they needed to use the stones but also the best stone to use.[23]
In one set of experiments, rooks managed to knock a reward off a platform by rolling a stone down a tube toward the base of the platform. Rooks also seemed to understand the idea that a heavier stone will be more likely to knock the platform over. In this same test, rooks showed they understood that they needed to pick a stone of a shape that would roll easily.[21]
Rooks also show the ability to work together to receive a reward. In order to receive a reward, multiple rooks had to pull strings along the lid of a box in order for it to move and them to reach the reward. Rooks seem to have no preference regarding working as a group comparative to working singly.[24]
They also seem to have a notion of gravity, comparable to a six-month-old baby and exceeding the abilities of chimpanzees.[25] Although they do not use tools in the wild, research studies have demonstrated that rooks can do so in cognition tests where tools are required, and can rival, and in some circumstances outperform, chimpanzees.[26]
Farmers have observed rooks in their fields and thought of them as vermin. After a series of poor harvests in the early 1500s, Henry VIII introduced a Vermin Act in 1532 "ordeyned to dystroye Choughes (i.e. jackdaws), Crowes and Rokes" to protect grain crops from their predations. This act was only enforced in piecemeal fashion, but Elizabeth I passed the Act for the Preservation of Grayne in 1566 that was taken up with more vigour and large numbers of birds were culled.[27]
Francis Willughby mentions rooks in his Ornithology (1678): "These birds are noisome to corn and grain: so that the husbandmen are forced to employ children, with hooting and crackers, and rattles of metal, and, finally by throwing of stones, to scare them away."[28] He also mentions scarecrows "placed up and down the fields, and dressed up in a country habit, which the birds taking for countrymen dare not come near the grounds where they stand".[28] It was some time before more observant naturalists like John Jenner Weir and Thomas Pennant appreciated that in consuming ground-based pests, the rooks were doing more good than harm.[28]
Rookeries were often perceived as nuisances in rural Britain, and it was previously the practice to hold rook shoots where the juvenile birds, known as "branchers", were shot before they were able to fly. These events were both a social occasion and a source of food (the rook becomes inedible once mature) as rook and rabbit pie was considered a delicacy.[29]
Rooks have a wide distribution and large total population. The main threats they face are from changes in agricultural land use, the application of seed dressings and pesticides, and persecution through shooting. Although total numbers of birds may be declining slightly across the range, this is not at so rapid a rate as to cause concern, and the International Union for Conservation of Nature has assessed the bird's conservation status as being of "least concern".[1]
The rook (Corvus frugilegus) is a member of the family Corvidae in the passerine order of birds. It is found in the Palearctic, its range extending from Scandinavia and western Europe to eastern Siberia. It is a large, gregarious, black-feathered bird, distinguished from similar species by the whitish featherless area on the face. Rooks nest collectively in the tops of tall trees, often close to farms or villages, the groups of nests being known as rookeries.
Rooks are mainly resident birds, but the northernmost populations may move southwards to avoid the harshest winter conditions. The birds form flocks in winter, often in the company of other Corvus species or jackdaws. They return to their rookeries and breeding takes place in spring. They forage on arable land and pasture, probing the ground with their strong bills and feeding largely on grubs and soil-based invertebrates, but also consuming cereals and other plant material. Historically, farmers have accused the birds of damaging their crops, and have made efforts to drive them away or kill them. Like other corvids, they are intelligent birds with complex behavioural traits and an ability to solve simple problems.
La Frugilego [1] aŭ Kampokorvo (Corvus frugilegus) estas birdospecio membro de la familio de Korvedoj en la ordo de paserinoj. Ĝi ricevis de Linnaeus en 1758,[2] la nomon frugilegus kiu signifas en la latina "manĝokolektanto".
Tiu palearktisa specio estas simila laŭ grando (45 al 47 cm longa) aŭ iom pli malgranda ol la Nigra korniko kun nigraj plumoj ofte montrantaj bluecan aŭ bluecpurpuran nuancon sub brila sunlumo. La plumoj de la kapo, koloj kaj ŝultroj estas pli densaj kaj silkecaj. La gamboj kaj piedoj estas ĝenerale nigraj kaj la beko griznigra.
Frugilegoj distingiĝas el similaj membroj de la familio de korvoj pro la nuda grizblanka haŭtaĵo ĉirkaŭ la bazo de la beko de plenkreskulo antaŭ la okuloj; la beko estas iom pli maldika kaj tre pinteca. Krome la plumaro ĉirkaŭ la femuroj aspektas pli malkombita kaj pufa ol ĉe la samgenra Nigra korniko, ĉefe videbla dum piedirado. Junuloj estas surface pli similaj al la aliaj korvoj ĉar ili ne havas la nudan haŭtaĵon ĉe la bekobazo, sed ili perdas tiujn plumojn post ĉirkaŭ ses monatoj.
Kvankam loĝanta en Britio kaj en plej parto de norda kaj centra Eŭropo, vaganta eĉ al Islando kaj norda Skandinavio, ĝi povas ankaŭ ĉeesti kiel orientaj rasoj en Azio (ĝis Ĉinio, Japanio, Koreio, Manĉurio kaj sudorienta Siberio) kie ĝi diferenciĝas pro ioma malgrandeco averaĝe, kaj iom pli plumeca vizaĝo. Norde de la teritorio la specio havas emon moviĝi suden eĉ ĝis Iberio kaj Italio dum aŭtuno kvankam pli sudaj populacioj pretas nemigradi. La specio estis enmetita en Novzelando, ĉar oni liberigis kelkajn centojn da birdoj en 1862-1874, kvankam nuntempe ties teritorio estas tre limigita.[3] Tie la specio estas agrikultura plago kaj oni forigas ĝin.
Ili manĝas ĉefe vermojn kaj larvojn de insektoj, kiujn la birdo trovas per bekoplukado engrunde per sia forta beko. Ĝi manĝas ankaŭ kultivitan grenon de cerealoj, malgrandajn kvantojn de fruktoj, etajn mamulojn kiel kamporatoj, glandojn kaj la ovojn de grundonestumantaj birdoj. En urbaj lokoj, ili manĝas ankaŭ restaĵojn de rubujoj kaj stratoj, kutime frumatene kiam estas ankoraŭ trankvilo. Ĝi estas vidata ankaŭ ĉeplaĝoj, manĝanta insektojn, krustulojn kaj aliajn taŭgajn manĝeblajn flosantajn restaĵojn.
Nestumado estas ĉiam kolonia, kutime en la plej altaj pintoj de arboj. Ili forprenas branĉojn kaj bastonetojn el la arboj (tre rare ili prenas ilin elgrunde), kvankam multajn ili ŝtelas el najbaraj nestoj, se ili estis kolektitaj el arboj. La ino demetas kutime 3 al 5 ovojn, fine de februaro aŭ frue en marto kaj tiuj estas kovataj dum 16 al 18 tagoj. Ambaŭ gepatroj manĝigas la idojn, kiuj elnestiĝas post 32 aŭ 33 tagoj.
Aŭtune, la junuloj de tiu somero ariĝas en grandaj birdaroj kun nepariĝintaj birdoj de antaŭaj sezonoj, ofte ankaŭ kun Monedoj. Ankaŭ aŭtune okazas aeraj montroceremonioj fare de plenkreskuloj kiuj ŝane ĝuas la aŭtunajn ventojn.
La voĉo estas kutime priskribita kiel "kaah", simila al tiu de la Nigra korniko, sed kutime pli monotone. Tiun voĉon faras dumfluge kaj ripoze, kiam la birdo malfermas sian voston kaj kliniĝas je ĉiu krako. Alvokon dumfluge faras kutime soleca birdo, kontraste kun la Nigra korniko, kiu faras ĝin kiam flugas laŭ aroj de 3 aŭ 4. Solaj birdoj ofte "kantas" ŝjane al si mem per strangaj klakoj, spiroj kaj preskaŭ homecaj notoj.
Kiel multaj aliaj membroj de la familio de Korvedoj, frugilegoj aperas ofte en folkloro. Tradicie, oni diris, ke frugilegoj antaŭkonas la veteron kaj proksimon de morto. Se frugilegejo -kolonia nestareo de frugilegoj- estus abandonita, oni dirus, ke tio alportos malbonan sorton por la familio kiu posedas la teron. Alia legendo asertas, ke frugilegoj responsas por eskortado de animoj al ĉielo. William Butler Yeats eble aludas tion en sia poemo The Cold Heaven (La malvarma ĉielo).
En la serio de Stephen King nome The Dark Tower en la ĉapitro Wizard and Glass, unu el la roluloj, Cuthbert Allgood, surportas frugilegan kranion ligitan ĉirkaŭ sia kolo, postulante bonan sorton.
Frugilego
Frugilego en Dartmoor
Frugilego en Travemünde
La Frugilego aŭ Kampokorvo (Corvus frugilegus) estas birdospecio membro de la familio de Korvedoj en la ordo de paserinoj. Ĝi ricevis de Linnaeus en 1758, la nomon frugilegus kiu signifas en la latina "manĝokolektanto".
La graja[2] o grajo (Corvus frugilegus) es una especie de ave paseriforme de la familia Corvidae,[3] una de las diez especies europeas de córvidos. Es posible confundirla con los cuervos grandes (que son más grandes) y con las cornejas (de similar tamaño); sin embargo, es posible diferenciarlas de estas últimas atendiendo al color más claro del pico y a la forma más apuntada del píleo (parte superior de la cabeza).
Se reconocen las siguientes subespecies:[3]
La graja de la subespecie nominal, Corvus frugilegus frugilegus, con un pico imponente y de plumaje esplendoroso, con destellos metálicos está difundida en una amplia zona que va de Europa Occidental hasta las estepas del Altái. Se la reconoce fácilmente por carecer de plumas en la zona que rodea el pico.
La presencia de la segunda subespecie, Corvus frugilegus pastinator, sigue contiguamente por la costa pacífica. Es decididamente más pequeña y su plumaje es oscuro rojo purpúreo.
La graja o grajo (Corvus frugilegus) es una especie de ave paseriforme de la familia Corvidae, una de las diez especies europeas de córvidos. Es posible confundirla con los cuervos grandes (que son más grandes) y con las cornejas (de similar tamaño); sin embargo, es posible diferenciarlas de estas últimas atendiendo al color más claro del pico y a la forma más apuntada del píleo (parte superior de la cabeza).
Künnivares (Corvus frugilegus) on linnuliik vareslaste sugukonnast varese perekonnast. Rahvapärased nimetused: külvivares, roogas, kroogan, konk, venevares, künnilind, paskrajakas, surmalind.
Künnivaresel on kaks alamliiki. Nominaatvorm frugilegus on levinud Euroopas ja Lääne-Aasias, Kesk-Aasias, ida suunas Altaini. Alamliik pastinator on levinud Ida-Aasias lääne suunas Mongoolia põhjaosani. Künnivares on introdutseeritud Uus-Meremaale.[2]
Künnivares on Eestis üsna ebaühtlaselt levinud väikesearvuline haudelind. Suurem osa künnivarese kolooniaid asub maa lõuna-, ida- ja kirdeosas. Mandri lääneosas ja Saaremaal on ta levikupilt hõre. Osades Eesti piirkondades puudub ta täiesti.[3][4] Künnivarese pesitsusaegset arvukust hinnatakse 8000 – 12 000 paarile, talvist arvukust 100–300 isendile.[5] Saabub veebruaris-märtsis, rändab ära oktoobris-novembris. Vähesed künnivaresed talvituvad meil.
Üldpikkus 41–49 cm, tiibade siruulatus 81–94 cm, kehakaal ca 0,5 kg. Vanalinnu kogu sulestik on must tugeva sinivioletse metalliläikega. Nokaharjased puuduvad. Kurgualuse ja nokatüviku ümbruse paljas nahk on köbruline ja valkjaskollaka värvusega. Nokk ja jalad mustad. Noorlinnu sulestik nagu vanalinnul, kuid nokaharjased on olemas ja pea ning kael on nõrga läikega. Iiris tumepruun. Lennusiluett sarnaneb varesega, kuid künnivaresel on saba tipp selgelt kiilukujuline ja tiivad on pikemad ja kitsamad. Immatuurne künnivares on mustvaresega väga sarnane. Erinevalt mustvaresest 1) tema pealagi on kuhikjam; 2) tiivad ning kogu muu sulestik natuke sagris; 3) nukktiib ja laba-kattesuled on sageli justkui ripakil. Häälitsused on madalamad, kähedamad ja kärisevamad kui varesel, näiteks kroa ja käärr.[6] Alamliigi pastinator vanalindude näoala on rohkem sulistunud ja nad on keskmiselt natuke väiksemad kui nominaatvorm.[2]
Künnivares on peamiselt kultuurmaastike lind. Ta pesitseb peaaegu alati kolooniatena. Nende rajamiseks eelistab ta pargi- ja kalmistupuistuid, harvem pesitseb metsatukkades või metsaservas. Kolooniate suurus ja iga võib tugevasti kõikuda. Kolooniate aktiivseim tegevusala asub 3 km kaugusel pesast. Pesitsuskolooniad on suuremad linnades kui kultuurmaastikel. Nende tähtsaimaks toidualliks on orasepõllud, mille aktuaalsus väheneb vegetatsiooniperioodi lõpul. [7]
Künnivares moodustab paari tõenäoliselt kogu eluks. Paarid hoiavad salgas ühte ja ka puhkavad koos.[2] Pesa ehitab igasuguste puude otsa, enamasti küllalt kõrgele ja sageli ladvatipu lähedale. Pesamaterjal on sama nagu hallvaresel, kuid pesalohk on puudulikumalt vooderdatud. Kurnas on 4–5 muna. Täiskurni leidub aprilli lõpus-mai algul. Pojad kooruvad mai teisel poolel ja lennuvõimeliseks saavad juuni teisel poolel. Seejärel jäävad pojad koos vanalindudega mitmeks nädalaks kokku. Pärast poegade pesast väljalendu lahkub osa künnivareseid koloonia piirkonnast ja siirdub salkadena teistele aladele, kus nad suve esimesel poolel puudusid. Koloonia ümbrusest lahkuvad viimased isendid septembris-oktoobris.[8]
Künnivares on kõigesööja. Tema toiduks on enamasti vihmaussid ja teised selgrootud, noor oras või mahakülvatud, mahavarisenud vili. Sööb ka väikseid närilisi, maas pesitsevate väikeste lindude mune ja poegi, lisaks jäätmeid. Künnivaresed toituvad salkadena põllukünnil, karjamaadel, asulate haljasaladel; siis võib neid sageli näha koos hakkide ja kuldnokkadega.
Künnivares (Corvus frugilegus) on linnuliik vareslaste sugukonnast varese perekonnast. Rahvapärased nimetused: külvivares, roogas, kroogan, konk, venevares, künnilind, paskrajakas, surmalind.
Ipar-belea edo belaxaga (Corvus frugilegus) passeriformes ordenako hegaztia da, corvidae familiakoa.
Nagusiena den Corvus frugilegus frugilegus Mendebaldeko Europa osoan Altaieraino bizi da. Moko inguruan ez du lumarik.
Bigarren azpiespeziea den Corvus frugilegus pastinator Ozeano Bareko kostaldean bizi da. Beste baino txikiagoa da.
Dartmoor aldean
Alexei Kondratyevich Savrasoven margolana
Artikulu hau biologiari buruzko zirriborroa da. Wikipedia lagun dezakezu edukia osatuz. Ipar-belea edo belaxaga (Corvus frugilegus) passeriformes ordenako hegaztia da, corvidae familiakoa.
Mustavaris (Corvus frugilegus) on keskikokoinen, musta varislintu.
Pituus 44-46 cm, siipiväli 81-94 cm, paino 340-570 g. Pulleavatsainen, jyrkkäotsainen. Teräväkärkinen harmaa nokka. Vanhalla linnulla nokantyvi on harmaa ja höyhenetön ja sen jaloissa on mustat "housut". Kokomusta höyhenpuku (nuorella myös nokantyvi).
Vanhin suomalainen rengastettu mustavaris on ollut 12 vuotta 7 kuukautta 29 päivää vanha.[2] Euroopan vanhin rengastettu mustavaris on ollut brittiläinen 20 vuotta 6 kuukautta vanha yksilö.[3]
Mustavaris pesii laajalla alueella Euroopan länsireunasta Japaniin. Itäisin kanta kuuluu alalajiin pastinator. Maailman populaation koko on 20-35 miljoonaa yksilöä ja lajin kanta on elinvoimainen.[1] Se on melko harvinainen Suomessa: 1 600–1 800 paria pesii Satakunnan ja Pohjanmaan viljelylakeuksien äärellä. Suomi on aivan lajin levinneisyysalueen luoteisreunassa.[4] Etelä- ja Itä-Suomessa kiertelee alkukeväällä myös tuhansia Karjalankannaksella ja Aunuksen Karjalassa pesiviä lintuja. Suomessa se on muuttolintu, joka saapuu keväällä aikaisin helmi-maaliskuun vaihteessa, päämuutto on maalis-huhtikuun vaihteessa, ja syysmuutto tapahtuu huomaamattomasti syys-lokakuussa. Talvehtimisalueet ovat Etelä-Ruotsissa, Tanskassa ja manner-Euroopan länsiosissa.[5]
Suomessa mustavaris pesii kaupunkien ja hautausmaiden puistoissa. Muuttoaikoina sitä tavataan tienvarsilla, pelloilla ja kaatopaikoilla.
Pesii yhdyskuntina. Hatarahko risupesä on lehtipuussa tai männyssä. Munia on 3–5. Naaras hautoo 16–18 vrk. Emot ruokkivat poikasia 70–80 vrk (pesässä 30–36 vrk). Sukukypsä 2-vuotiaana.
Siemenet, vilja, juurekset ja muut viljelykasvit, pikkunisäkkäät, selkärangattomat, jätteet ja raadot.
Mustavaris (Corvus frugilegus) on keskikokoinen, musta varislintu.
Corvus frugilegus
Le corbeau freux (Corvus frugilegus), parfois simplement appelé « freux », est l’une des quatre espèces européennes du genre Corvus, de la famille des Corvidae. Les corbeaux freux sont des passereaux omnivores qui nichent en colonies.
Le corbeau de grande taille dénommé C. frugilegus frugilegus au bec prononcé et au plumage noir d'un éclat métallique est commun dans une large bande de territoires depuis l'Europe de l'Ouest jusqu'au plateau de l'Altaï. L'habitat de la deuxième sous-espèce, C. frugilegus pastinator, recouvre l'aire orientale de l’espèce et s'étend jusqu'au Pacifique. Elle est un peu plus petite que le freux occidental, et son plumage tire sur le brun-violet.
Ce passereau mesure de 41 à 49 cm et pèse de 370 à 545 g pour une envergure de 81 à 94 cm[1] et une longévité de 20 ans. Le freux possède une robe tout à fait caractéristique, mais on peut cependant confondre les oisillons avec les corneilles (C. corone corone) dont la taille est proche. Le plumage des plus grands freux est d'un noir uniforme, avec un éclat légèrement violet-bleuâtre[2]. Selon l'éclairage, la crête et la nuque offrent des reflets verts ou violet métallique. La base du bec du freux adulte est dénudée, légèrement creusée et blanchâtre, alors que chez l'oisillon elle est encore duveteuse. Le bec est pointu, légèrement recourbé vers le bas et plus fin que celui de la corneille. En vol, le freux se distingue nettement de la corneille par ses ailes plus larges et plus fortement articulées. Son vol est gracieux, et les coups d'aile sont plus furtifs que chez C. c. corone. Mâle et femelle sont rigoureusement identiques (pas de dimorphisme sexuel)[2] et vivent en colonies (très) bruyantes ; les oisillons atteignent en l'espace de huit mois leur taille adulte.
On dit que le freux croaille, croasse ou graille. Au plan du comportement social, le corbeau freux est plutôt loquace et use de nombre de « croassements » différents, qu'il est parfois réellement difficile de distinguer de ceux d'une corneille. Le croassement le plus fréquent est « Kah » ou bien « Krah », avec des intonations assez variables ; il est souvent employé comme rituel de reconnaissance entre partenaires. Dans une situation d’agression le croassement sera plus long et plus aigu : « krèèèèh ». Au printemps en outre, les croassements les plus longs se mêlent d'un roucoulement adouci (kiou, kiou). Les poussins et les oisillons poussent eux-mêmes des cris forts, leurs grincements sont bien audibles. En grandissant, ils en viennent à articuler une ébauche de ce qui deviendra un croassement : « Rrrah ».
Le corbeau freux prospère des îles Britanniques aux steppes du plateau de l’Altaï en passant par la France et le nord de l’Espagne. Il est absent de Suisse méridionale, d'une grande partie de l’Autriche et de l’Italie. Au nord, on les trouve au Danemark et en Suède méridionale ; au sud-est les côtes de la mer Noire et de la mer Caspienne. Pendant les mois d'hiver, ils gagnent en outre le long des côtes norvégienne jusqu'au cercle arctique, dans une grande partie des Balkans et de la Turquie. Le freux a été acclimaté avec succès en Nouvelle-Zélande, où il bénéficie même depuis des décennies du statut d'espèce protégée, bien que les populations continuent d'y être énergiquement décimées[3].
C. frugilegus fréquente le plus souvent les champs et prairies ouverts, parsemés d'arbres, de bosquets ou de petites forêts. Il est commun dans les régions aménagées pour l'agriculture. Il apprécie particulièrement les espaces verts, qui présentent des caractéristiques communes avec les terres agricoles[2]. Il préfère les régions de plaine et de collines, et évite la montagne. La végétation ne doit pas être trop haute pour qu'il puisse y chercher sa nourriture en sécurité, bien qu'il adapte son comportement lorsque l'herbe a poussé. Il n'est pas farouche vis-à-vis de l’homme, et de nombreuses colonies de freux vivent et se reposent au voisinage immédiat des lotissements, souvent aussi dans les jardins publics des grandes villes, où leurs cris aigus et leurs excréments parsemant les trottoirs et carrosseries de véhicule sont ressentis comme une nuisance.
Le corbeau freux a investi les arbres des parcs et des espaces verts des villes. Plusieurs facteurs expliquent son repli vers les aires urbaines : la tempête de 1999 a détruit les bosquets où il nichait habituellement. Comme pour l'homme, la ville constitue pour le freux un lieu de ralliement pour passer la nuit en groupe, après une journée de recherche de nourriture dans les régions environnantes. D'autre part, les arbres des villes, notamment les platanes, sont parmi les arbres les plus hauts dans certaines régions, et sont protégés du vent et du froid par les bâtiments environnants.
L'abattage des arbres en bord de route le pousse à gagner les cités.
Dans certaines métropoles d'Europe, les corbeaux freux ont formé des colonies hivernales d'une taille impressionnante (comme à Vienne avec environ 250 000 individus). Les freux des villes ont un comportement particulier, adapté à la proximité de l’homme : la distance de vol à proximité des passants descend à moins d'un mètre, et l'abondance relative de nourriture diminue nettement la durée de la période d'activité. À l'instar de la mouette rieuse, plusieurs colonies d'hivernage s'installent à proximité des dépôts d'ordures et des déchèteries. Les jets de nourriture par l'homme ont aussi contribué au développement de ces énormes concentrations d'oiseaux ; à cet égard, le freux s'avère volontiers casanier : on a pu suivre des individus qui revenaient tous les ans dans la même arrière-cour ou le même coin de jardin public.
Les habitants se plaignent de son croassement strident, des poubelles crevées, des déjections corrosives sur les carrosseries.
Pour limiter le nombre d’individus, les villes ont plusieurs stratégies :
Comme toutes les espèces de corbeaux (Corvus), le freux est omnivore. Bien qu'il préfère la nourriture carnée aux végétaux, ces derniers représentent les deux tiers de son alimentation. Les lombrics, diverses espèces de cousins, les scarabées à leur différents stades de développement (surtout les chenilles et les larves de taupins) ainsi que les gastéropodes sont ses proies favorites. Mais il ne dédaigne pas les mammifères comme le campagnol des champs (les musaraignes) et le campagnol terrestre, voire occasionnellement, mais à vrai dire rarement, de petits oiseaux et leur couvée. L’hiver il peut se rabattre sur les charognes, mais ne peut s'en contenter, concurrencé qu'il est par la corneille noire. En ce qui concerne les végétaux, il consomme des graines de toutes sortes, où cependant les céréales dominent. Il se nourrit aussi de noix et de glands, à moindre échelle de fruits comme les cerises, les prunes et les baies sauvages. L'alimentation des oisillons est pour l'essentiel d'origine carnée mais pas exclusivement.
L'oiseau recherche sa nourriture au sol, en marchant ou en sautillant ; son bec pointu est un outil universel, qui lui permet aussi bien de creuser (pour les graines), de briser (les coquilles), de fouiller (le sol), de piquer (limaces et chenilles) que de sonder le sol. Les insectes sont attrapés au vol par de petits sauts. L'oiseau recherche d'abord la nourriture avec ses yeux. Les graines sont cueillies ou déterrées du sol. Parfois le freux consomme des graines de maïs ou de tournesol car elles s'offrent directement sur la plante. Il ne poursuit pas ses proies, ou seulement quelques instants.
Au cours d'une journée, la matinée est consacrée à la chasse en surface (surface feeding), l'après-midi au sondage du sol (subsurface feeding), et enfin la soirée à l'exploration du reste de la surface (areal feeding).
L'activité diurne du corbeau freux commence environ une heure avant le lever du soleil, et finit très tard, si bien que les individus disposent encore de huit heures pour quêter de la nourriture, même au plus profond de l'hiver. Les freux vivent en bandes, forment même parfois d’importantes colonies. Ils dorment en groupe sur un même arbre. Ils ont développé toute une panoplie de comportements sociaux. Au sol, le freux marche lentement ou sautille sans s'arrêter ; dans les airs il pratique un vol élégant, où se mêlent quelques battements d'aile puissants. Au printemps on peut souvent observer des virevoltes aériennes et des jeux entre individus d'une même colonie, comme des lâchers d'objet et le rattrapage consécutif par un autre individu, ou la poursuite d'une branche à l'autre. Les structures comportementales sont très variées et très différentes entre deux partenaires d'une part, et les comportements d'une même colonie d'autre part. Les partenaires se saluent par une sorte de parade, où ils maintiennent leurs ailes légèrement relevées. Au cours de la parade nuptiale se succèdent la toilette du plumage, les offrandes de nourriture et des duos de chant, où les deux oiseaux se tiennent assis à une certaine distance l'un de l'autre, la queue déployée. Les rôles des jeunes mâles et des femelles semblent ne se différencier qu'au cours de cette parade rituelle, car le comportement de chaque sexe est encore sujet à variation au début de la première parade. Très souvent les choucas (C. monedula), plus rarement la Corneille noire (C. corone) se joignent l’hiver aux colonies de migration des freux.
Comme chez la plupart des corvidés, le comportement pionnier est très développé chez Corvus frugilegus. Les comportements associés, souvent observés pour les oiseaux de compagnie (sous forme de récits anecdotiques) passent pour une forme d’intelligence instrumentale : ainsi le zoologue suisse Glutz von Blotzheim signale par exemple le comportement d'un jeune freux qui parvint à reboucher l'un des six trous d'évacuation de sa cage si bien qu'il créa une retenue d'eau pour s'y baigner. Ces tentatives d'exploration ont plutôt lieu pendant les journées chaudes et sèches que l'hiver ou par temps de pluie[4]. Certains individus savent jeter des cailloux dans un tube étroit pour faire monter le niveau de l'eau, pour manger de la nourriture qui leur était inaccessible[5]. Une étude menée par des chercheurs britanniques en 2009 a mis en évidence, chez des freux qu'on avait amenés au laboratoire, la faculté indiscutable d'utiliser un outillage rudimentaire : pour attraper une friandise à travers un tube en verre, les oiseaux se servaient de petits bâtons, et usaient de bâtons d'autant moins gros que le tube était fin. Ils recourbaient les extrémités de ces bâtonnets de façon à s'en faire des crochets. Mais on n'a jamais encore observé chez les sujets en liberté un comportement qu'on pourrait interpréter comme une instrumentalisation d'objet[6].
À la différence des corneilles, qu'on a vu briser les coquilles de noix en les faisant tomber d'une grande hauteur, le lâcher d'objets pour les briser n'a pas été observé chez les freux.
Le corbeau freux se comporte aussi bien comme un oiseau migrateur que comme un sédentaire. On a observé que le nombre d'individus qui sont des migrateurs obligés augmente en allant de l’ouest à l’est. Ainsi les freux d'Europe de l'Ouest migrent ordinairement peu. Les populations d'Europe centrale migrent l'hiver à 60 % vers des régions plus hospitalières, mais la portée de leur migration n'excède généralement pas 1 000 km. En Russie d’Europe et dans toutes les autres régions situées au-delà, tous les freux migrent à une distance comprise entre 1 000 et 3 000 km. Les directions prises sont essentiellement l'ouest et le sud-ouest, éventuellement le nord-nord-ouest, quoique certaines colonies optent pour le sud et le sud-est, où elles vont tâcher de gagner les Balkans via la Grèce, et l'Asie Mineure jusqu'en Syrie et en Irak. Des freux migrent aussi régulièrement vers les îles Féroé et l’Islande. La plupart des individus restent dans la zone de reproduction jusqu'en septembre/mi-octobre puis rejoignent la migration, qui est entrecoupée de nombreuses haltes. La migration se fait par grandes colonies, mais sans cohérence, de petits groupes semblant se détacher parfois de la colonie. Les individus âgés donnent dès le mois de février le signal de la migration, qui est généralement terminée dans les premières semaines de mars. Relativement à ces migrations, les freux ont la faculté d'user d'un « vol adapté » aux intempéries, qui leur permet en principe de migrer dans n'importe quelle direction.
Le corbeau freux est mûr sexuellement dès la fin de sa deuxième année ; les couples sont monogames persistants. La construction du nid commence au début du mois de mars, à la cime des feuillus en allées ou dans les champs[2]. Les nids sont rapprochés les uns des autres, mais une interdistance d’au moins un mètre est généralement respectée. On trouve aussi parfois, mais exceptionnellement, des nids sous les toits, les ponts ou d’autres édifices et même au sol. Le nid, qui est construit par les deux parents, est un entrelacs compact de frêles brindilles recourbées, dont l’intérieur est couvert de mousse et différents autres matériaux[2]. Le vol de tels matériaux entre couples d’une même colonie ou à l'extérieur de la colonie n'est pas rare. La couvée consiste en trois à six œufs (et même parfois jusqu'à neuf), de couleur bleu-vert, insensiblement tachetés de sépia ou de gris[2]. Elle sera couvée par la mère pendant 16 à 19 jours, tandis que le mâle se charge de la nourriture[2]. Le parasitisme de couvée à l’intérieur de l’espèce intervient occasionnellement, mais on ignore si les parents parasites ont dans ce cas encore une couvée à charge. Le nid est occupé environ un mois. Dans les dix premiers jours, le mâle s’occupe exclusivement de la nourriture, puis les deux parents s’y mettent. Devenus autonomes, les oisillons restent encore quelque temps sous la surveillance de leurs parents, avant de rejoindre une colonie de jeunes et d'occuper un territoire le plus souvent attenant à leur lieu de naissance. C'est au sein des groupes de jeunes oiseaux que les couples se forment un an plus tard. Il n'y a qu’une couvée par an, et ce n'est qu’en cas de perte d'une couvée qu’aura lieu une deuxième, voire exceptionnellement une troisième couvée dans l’année.
L’effectif de cette espèce dépend depuis des millénaires, pour le meilleur et pour le pire, de l’action de l’homme. Par la conversion de terres vierges à l’agriculture, l’homme a jeté les bases de l’expansion et de la prolifération du freux ; par la chasse et la concurrence alimentaire, il en a limité les populations et l’a même localement réellement mis en danger. Les déprédations provoquées par l’homme, comme la chasse, l’empoisonnement, la destruction des nids, l’abattage des arbres, continuent d’occasionner le recul ou la fluctuation des populations d'oiseaux. Le corbeau freux passe pour le principal fléau des cultures.
Souvent considérés par les autorités comme des prédateurs nuisibles capables de menacer les populations de certaines espèces d'oiseaux sauvages ou domestiques, les Corbeaux freux sont l'objet de campagnes d'élimination (par tirs, piégeage). Pourtant, l'effet de la prédation de ces corvidés sur leurs proies potentielles est globalement limité[7].
Ce n'est que récemment qu'une certaine prise de conscience s'est instaurée (le Corbeau freux était déclaré « Oiseau de l'année 1986 » en Allemagne), favorable à la présence de cette espèce indigène. Globalement, on constate une légère augmentation des populations de corbeaux freux en Europe de l'Ouest, comme en témoigne par exemple la reconquête du Jura suisse dans les années 1960. Même les colonisations épisodiques comme celles d'Autriche orientale, semblent donner naissance à des populations sédentaires. Si pour toute l'Europe, l'espèce est classée S (pour secure, « pérenne »), en Autriche, en Suisse et en République tchèque le Corbeau freux reste sur la Liste rouge de l'UICN. Grâce à sa stratégie de migrer par colonies, l'espèce a pu survivre ; c'est ainsi qu'en Bade-Wurtemberg par exemple, les mesures de lutte contre les nuisances sont en cours de réévaluation. La population de corbeaux freux en Europe est aujourd'hui estimée à 10 millions de couples.
Lorsqu’une volée de freux colonise un champ cultivé à maturité, il en résulte d'ordinaire des dommages significatifs. Les cultures précoces ou tardives sont plus particulièrement menacées, surtout les céréales à rotations multiples comme le maïs. Les freux raffolent des graines en germination : pour se procurer le germe, ils extirpent le plus souvent les pousses hors du sol par rangées entières. Pour remédier indirectement à ces déprédations, on évite de trop avancer la culture en saison. Des semis à 8 cm de profondeur (au lieu des 2-4 cm usuels) et la rotation des cultures font obstacle à l'arrachage des pousses, tout en assurant une moisson optimale et un rendement correct des récoltes. On enduit aussi parfois les semences d'un liquide au gout désagréable pour le freux, ce qui réduit les ravages. Des appâts périphériques et des haut-parleurs émettant des cris d'alarme permettent aussi de tenir les freux à l'écart d'un champ plusieurs jours de suite ; quant aux épouvantails, ils ne font pas illusion longtemps. La pose de grands bandeaux de couleur vive ou l'exposition de cadavres de corbeaux est sévèrement réglementée en Allemagne.
Le mot latin corvus désignant le genre « corbeau » renvoie en fait au nom latin de la corneille. L’adjectif latin frugilegus, formé sur frux, frugis (f.) « fruit » et sur le verbe legĕre « assembler, cueillir » apparaît chez Ovide (Métamorphoses 7, 624) pour qualifier les industrieuses fourmis. Ainsi on peut traduire le nom scientifique du freux par « corneille cueilleuse de fruits ». L'adjectif pastinator de la sous-espèce orientale C. frugilegus pastinator signifie littéralement « fléau des vignobles ».
Le mot freux (frox 1220, fru fin XIIIe siècle) est issu d'un vieux bas francique *hrôk de même sens, le groupe /hr/ initial étant régulièrement passé à /fr/ (cf. hrîm> frimas < ancien français frime). Il remonte au proto-germanique *khrokaz, ainsi que le vieux norrois hrókr et l'anglais rook, nom le plus usuel pour cette espèce dans cette langue. Il renvoie initialement par onomatopée à la transcription du croassement rauque de cet animal.
Corvus frugilegus
Le corbeau freux (Corvus frugilegus), parfois simplement appelé « freux », est l’une des quatre espèces européennes du genre Corvus, de la famille des Corvidae. Les corbeaux freux sont des passereaux omnivores qui nichent en colonies.
Le corbeau de grande taille dénommé C. frugilegus frugilegus au bec prononcé et au plumage noir d'un éclat métallique est commun dans une large bande de territoires depuis l'Europe de l'Ouest jusqu'au plateau de l'Altaï. L'habitat de la deuxième sous-espèce, C. frugilegus pastinator, recouvre l'aire orientale de l’espèce et s'étend jusqu'au Pacifique. Elle est un peu plus petite que le freux occidental, et son plumage tire sur le brun-violet.
Préachán dubh mór trom, le paistí nochta bán ar an aghaidh, dúchasach don Eoraip, an Áise is an Afraic. Dubh le paiste lom éadrom ar a aghaidh. Áitríonn sé áiteanna oscailte. Uiliteach. Déanann coilíneachtaí móra dlútha neadacha i gcrainn arda, a dtugtar fáireacha préachán orthu, as slaitíní a úsáidtear ó bhliain go bliain. Tógann sé ál amháin in aghaidh na bliana.
Is síol ainmhí é an t-alt seo. Cuir leis, chun cuidiú leis an Vicipéid.
A gralla grande (Corvus frugilegus, Linnaeus 1758) é unha das dez especies europeas da Familia dos Córvidos (Corvidae), da orde Passeriformes.
A gralla grande da subespecie nominal, Corvus frugilegus frugilegus, caracterizada polo seu peteiro impoñente e maila súa plumaxe metálica, espállase nunha ampla zona que vai da Europa Occidental até as estepas do Altai. Recoñéceselle doadamente por carecer de plumas na zona que rodea o peteiro.
A presenza da segunda subespecie, Corvus frugilegus pastinator, segue contiguamente pola costa pacífica. É decididamente máis pequeno e a súa plumaxe e dunha cor vermella purpúrea escura.
A gralla grande (Corvus frugilegus, Linnaeus 1758) é unha das dez especies europeas da Familia dos Córvidos (Corvidae), da orde Passeriformes.
Gačac (lat. Corvus frugilegus) je ptica iz porodice vrana, roda gavrana.
Odrasli primjerci dužine su od 45 do 47 cm, čime su praktički identične veličine u odnosu na crne i sive vrane. Perje i noge gačca uglavnom su crne boje, iako perje obasjano sunčevom svjetlošću može sjajiti lagano plavim i ljubičastim tonovima. Kljun je sivo-crne boje. Upravo po kljunu ga je najlakše razlikovati od crne vrane, čiji je kljun potpuno crn.
Gačac je rasprostranjen kao stanarica većim dijelom sjeverne i središnje Europe, uključujući Veliku Britaniju i Irsku. Kao skitalica može biti prisutan i na Islandu te u sjevernijim dijelovima Skandinavije, iako u pravilu ne boravi sjevernije od 60° zemljopisne širine. U kontinentalnoj Hrvatskoj se često gnijezdi u krošnjama stabala u gradovima, a hranu traži u okolnim poljima i livadama. Uz sivu vranu i čavku najčešća je vrsta vrane u Hrvatskoj. Nerijetko ga se pogrešno naziva crnom vranom, koja je srodna vrsta koja ne stanuje u Hrvatskoj.
Gačac se obično gnijezdi u kolonijama na samim vrhovima krošanja stabala. Gnijezdo izrađuje od grančica koje lomi s drveća ili krade iz gnijezda drugih ptica. Rijetko skuplja grančice s tla. U gnijezdo polaže tri do pet jaja, obično na prijelazu iz veljače u ožujak. Ptići se izlegnu iz jaja nakon 16 do 18 dana, a sposobni su letjeti kad dosegnu 32-33 dana starosti. Tijekom jeseni mlade se ptice pridružuju jatima neuparenih ptica iz minule sezone parenja. Gačci često borave u mješovitim jatima s čavkama.
Gačac se najčešće hrani crvima i ličinkama, koje skuplja probijajući tlo svojim snažnim kljunom. Prehranu nadopunjava kukcima, žitaricama, voćem, žirevima, malim sisavcima, malim pticama i njihovim jajima te strvinama. U gradovima skuplja i ostatke hrane koju ljudi bacaju na tlo i u koševe za smeće, najčešće u ranojutarnjim satima kad nema prisutnosti većeg broja ljudi.
Bláhrafn (fræðiheiti: Corvus frugilegus) er fugl af ætt hröfnunga, latneska heitið frugilegus þýðir fæðusafnari.
Il corvo comune, corvo selvatico, corvo nero o corvo propriamente detto (Corvus frugilegus Linnaeus, 1758) è un uccello passeriforme della famiglia dei Corvidi[2].
Il nome scientifico della specie, frugilegus, deriva dall'unione delle parole latine frūx ("frutto") e legere ("raccogliere), col significato di "raccoglitore di frutta", termine utilizzato anche in latino volgare (frugella/frigella) per designare la specie.
Misura 44-46 cm di lunghezza, per 325-571 g di peso ed un'apertura alare di 81-99 cm[3]: gli esemplari della sottospecie pastinator sono mediamente più piccoli e leggeri rispetto a quelli della sottospecie nominale.
Si tratta di uccelli dall'aspetto robusto e slanciato, muniti di testa arrotondata munita becco lungo, dritto e appuntito, collo robusto, lunghe ali digitate, zampe forti e coda cuneiforme e di media lunghezza. Nel complesso, il corvo nero presenta l'aspetto tipico dei corvi, come il più grande corvo imperiale e la simile cornacchia nera, rispetto ai quali è immediatamente distinguibile (soprattutto gli adulti, mentre nei giovani tale caratteristica non è ancora sviluppata) per la faccia nuda, nonché per la testa più piccola e arrotondata, il becco più sottile, le ali in proporzione più lunghe e la presenza di penne meno fitte anche nell'area piumata delle zampe.
Il piumaggio si presenta completamente nero, con presenza di riflessi metallici di colore purpureo o verde, ben evidenti quando l'animale è alla luce diretta del sole.
I due sessi sono del tutto simili, sia nella colorazione che nell'aspetto.
Il becco è nero nei due terzi distali, mentre la base, così come l'area di pelle nuda che si estende fino agli occhi (che sono di colore bruno scuro, con anello perioculare anch'esso glabro, ma di colore nerastro) è scagliosa e di colore bianco-grigiastro.
L'inizio dell'attività di ricerca del cibo si colloca tra un'ora circa prima del levarsi del sole, fino alle otto di sera durante l'inverno. I corvi sono animali socievoli, e a volte si radunano in folti stormi per trascorrere la notte sugli alberi. Hanno sviluppato una quantità di comportamenti sociali. Frequentemente si osservano giochi aerei tra componenti uno stesso stormo, quali lasciar cadere un oggetto e riprenderlo a mezz'aria o dondolare un rametto. Molteplici e differenziate sono le strutture comportamentali tra partner e altri membri della colonia. I partner si salutano, in genere, con una parata aerea.
Molto spesso le taccole, più raramente le cornacchie si associano al corvo comune per lo svernamento.
Al suolo si muovono saltellando a piccoli voletti, in aria prediligono il volo veleggiato, fatto di lunghe planate; li si vede di frequente, specie in primavera, esibirsi in capriole e acrobazie aeree.
Come gli altri corvidi, il corvo comune manifesta un comportamento estremamente curioso. Molti uccelli tenuti in cattività manifestano comportamenti, descrivibili come apprendimento dell'utilizzo di utensili. Glutz von Blotzheim riferisce di aver osservato un giovane corvo comune in voliera, aver imparato a farsi il bagno in una vaschetta d'acqua. Tali bagni erano molto più frequenti nei giorni caldi e secchi che nei giorni umidi e piovosi. I corvi che vivono liberi in natura, non manifestano mai tali comportamenti, che vengono quindi considerati appresi.
Il corvo comune ha numerosi richiami relativi alla vita sociale e dispone di una quantità di espressioni sonore che sono difficilmente distinguibili da quelli della cornacchia nera. Il suono più frequente è il Kah o il Krah che può essere di lunghezza variabile; spesso viene introdotto in un inchino di partner che si salutano. In situazioni aggressive questo suono è più alto e più lungo: krääääh. Inoltre in particolare in primavera viene introdotto un cicaleccio sommesso e garrulo fra i suoni gracidi più lunghi. Anche gli uccelli giovani e gli uccelli del nido urlano molto forte e squittiscono in maniera udibile. Successivamente si sente un Rrrah penetrante.
Come tutti i corvidi, la dieta del corvo comune è piuttosto varia. Sebbene ricerchino volentieri prede animali, non disdegnano anche bacche, noci e altri frutti.
Il cibo è ricercato prevalentemente al suolo, utilizzando la punta del becco come attrezzo universale, che serve a beccare il cibo, scavare e sondare il terreno. Insetti volatori vengono catturati durante brevi voli. La ricerca del cibo è prevalentemente guidata dalla vista. Ogni giorno il corvo si dedica alla ricerca del cibo al suolo (surface feeding) alla mattina, dedicandosi alla ricerca del cibo scavando, in ore più tarde (subsurface feeding); i corvi praticano la ricerca sistematica in varie zone (areal feeding).
Lombrichi, diversi ditteri, coleotteri ed il loro stadio larvale, particolarmente la larva del maggiolino e di specie affini ed alcune varietà di chiocciola, sono tra le sue prede preferite. Prede del corvo sono anche piccoli mammiferi, quali, per esempio, il toporagno, il topo comune ed il topo d'acqua; occasionalmente, anche se di rado, sono sue prede anche uccelli ed il contenuto dei loro nidi. Nei mesi invernali il corvo si nutre anche di carogne, in buona parte di carogne di altri corvidi.
La dieta vegetale, prevede semi di vario tipo, compreso grano e cereali; importante anche l'apporto nutritivo di noci e ghiande, e di frutti come ciliegie, prugne e bacche. La dieta degli individui più giovani è composta prevalentemente, ma non completamente, da animali. I corvi si nutrono anche di mais e semi di girasole, che prelevano direttamente dalla pianta. Le prede non sono inseguite se non per brevi tratti.
Rispetto alla cornacchia nera il corvo comune tende a lasciar cadere le noci da grandi altezze solo raramente.
I corvi raggiungono la maturità sessuale alla fine del secondo anno d'età, formando legami stabili e monogami.
Durante il corteggiamento sono osservabili comportamenti quali la cura del piumaggio del partner, la cura del nido o "balletti" tipici del corteggiamento tra partner, durante i quali entrambi si devono preoccupare l'uno dell'altro. I ruoli di maschio e femmina si rafforzano durante il rituale, con frequenti scambi di ruolo tra i sessi, almeno all'inizio del corteggiamento.
La costruzione del nido comincia all'inizio di marzo e luogo di costruzione potrà essere la biforcazione di due rami di un albero di città o di campagna. I nidi sono costruiti nelle vicinanze l'uno dell'altro, con distanze tra nido e nido talvolta inferiori al metro.
I nidi possono essere costruiti su edifici, ponti o, più raramente, al suolo. Il nido è costruito da entrambi i partner, consiste in una costruzione compatta, fatta intrecciando rami sottili e flessibili, tenuti insieme da diversi materiali. Il furto di materiale all'interno della colonia, così come tra diverse colonie, è frequente.
Le femmine depongono da tre a sei, talvolta fino a nove, uova, di colore grigio bruno, che verranno covate dalla femmina, in quel periodo nutrita dal maschio, per 16, 19 giorni; occasionalmente, si osservano comportamenti quali il parassitismo della cova, anche se non è ancora chiaro se il parassitismo avvenga anche nei confronti del proprio nido. La cura dei piccoli dura circa un mese. Nei primi dieci giorni, solo il maschio si occupa della dieta della prole, in seguito saranno nutriti da entrambi i genitori. Prima di raggiungere l'autosufficienza, i giovani esemplari saranno accuditi dai genitori per un certo tempo prima di unirsi a giovani colonie.
Gli esemplari più giovani troveranno in questi stormi i futuri partner, di norma entro un anno, per poi scegliere un luogo di cova. Molti invece trovano solamente luoghi di cova per uno, due, o in casi eccezionali, tre anni.
i giovani uccellini prendono a otto anni l'aspetto degli uccelli anziani.
Il corvo nero occupa un vasto areale paleartico che comprende gran parte dell'Eurasia boreale, estendendosi dalle isole britanniche all'Estremo Oriente Russo, attraverso gran parte dell'Europa centrale, il sud della penisola scandinava, la penisola balcanica, l'Europa orientale, le pendici del Caucaso, Turkestan, la Siberia ad est fino a Jakutsk, e a sud attraverso la Manciuria ed il nord-est della Cina fino al nord dello Zhejiang. Gruppi di esemplari si spingono in primavera fino alle Fær Øer e all'Islanda, allontanandosene in direttrice SE verso settembre per sfuggire ai rigori invernali.
La specie è stata inoltre introdotta con successo in Nuova Zelanda nel periodo 1862-1874, dove si è naturalizzata e risulta comune specialmente nel sud dell'Isola del Nord e nella regione di Canterbury.
In Italia, il corvo nero è un visitatore invernale nella Pianura Padana.
La specie è residente in gran parte del proprio areale: soprattutto le popolazioni settentrionali, tuttavia, sono in grado di compiere migrazioni anche di una certa entità (sempre però sotto i 1000-3000 km, con quelle asiatiche più mobili rispetto a quelle europee), spingendosi lungo le aree costiere della Norvegia, nella penisola iberica, lungo le coste del Mediterraneo, in Medio Oriente, Afghanistan, Kashmir, Corea e sud del Giappone.
Generalmente la migrazione avviene in direttrice NW-SE in Europa e NE-SW in Asia: le popolazioni diffuse in ambiente urbano, dove i rigori invernali sono mitigati, possono non effettuare spostamenti stagionali.
La migrazione avviene in grossi stormi, che non sono molto coesi, e si frazionano ben presto in gruppetti solitari. Gli esemplari più anziani cominciano a tornare agli inizi di febbraio, e per la prima settimana di marzo la maggior parte è partita. Durante le migrazioni i corvi riescono a volare anche i condizioni climatiche avverse, come nel caso di forti temporali.
L'habitat del corvo nero è rappresentato dalle aree aperte e pianeggianti, possibilmente in prossimità di fonti d'acqua dolce permanenti e con presenza di vaste aree prative alternate a macchie alberate meno estese: questi uccelli non temono l'uomo e si insediano senza problemi nelle aree suburbane e nei sobborghi agricoli.
Se ne riconoscono due sottospecie[2]:
Alcuni autori riconoscerebbero inoltre le sottospecie tschuii del Gilgit-Baltistan, ultimus dell'Altaj (ambedue sinonimizzate con la nominale) e centralis della Manciuria (sinonimizzata con pastinator[3].
Secondo alcuni, le due popolazioni sarebbero abbastanza divergenti da poter essere separate e trattate come specie a sé stanti, anche in virtù dell'areale disgiunto (nel punto di maggiore prossimità gli areali delle due sottospecie distano di circa 200 km): ciononostante, l'affinità a livello comportamentale e di richiami utilizzati fa sì che esse non vengano generalmente divise e compongano un unico taxon[3], fratello di C. hawaiiensis[3].
La conservazione della specie conosce periodi positivi o negativi, in relazione ai diretti interventi dell'uomo. Attraverso la cura del territorio si pongono le premesse per la proliferazione della specie; attraverso lo sfruttamento sconsiderato delle risorse naturali, ne si mette in pericolo la sopravvivenza. La specie ha attraversato periodi negativi grazie all'intervento dell'uomo, che riduce il numero dei luoghi di nidificazione abbattendo gli alberi, indebolendo così la specie a livello territoriale. Sembrerebbe che il corvo comune abbia sofferto dei danni arrecati all'ambiente, anche se non sono state fornite prove scientifiche inconfutabili. Per la prima volta negli ultimi anni il corvo comune è stato uccello dell'anno, nel 1986, ciò ha portato ad una presa di coscienza, che si è ripercossa favorevolmente sulla popolazione dei corvi. Complessivamente, si è registrata una leggera diffusione della specie verso ovest. Un esempio è il reinsediamento negli anni sessanta in Svizzera. La situazione, in zone che avevano finora mostrato una situazione a rischio, come l'Austria orientale, tende a stabilizzarsi. In Europa la specie non è a rischio, tanto da essere classificata con "S" (sicuro), mentre in Austria, Svizzera e Repubblica Ceca si trova sulla lista delle specie in pericolo. Grazie alla strategia di riproduzione per colonie, il numero degli esemplari è cresciuto a dismisura, al punto che, per esempio nel Baden-Württemberg, si sono adottate misure di limitazione della specie. Complessivamente, la popolazione europea ammonta ad oltre 10 milioni di coppie in grado di riprodursi.
Il corvo comune, corvo selvatico, corvo nero o corvo propriamente detto (Corvus frugilegus Linnaeus, 1758) è un uccello passeriforme della famiglia dei Corvidi.
Kitos reikšmės – Kovas (reikšmės).
Kovas, kovarnis (lot. Corvus frugilegus, angl. Rook, vok. Saatkrähe) – varninių (Corvidae) šeimos paukštis.
Spalva panašus į kranklį, bet už jį gerokai mažesnis, snapas laibesnis. Abu poros nariai juodi, metalo žvilgesio. Snapo pamatinė dalis balsvos spalvos. Jaunikliai matinės juodos spalvos. Kovo kūno ilgis 40-49 cm, atstumas tarp sparnų tarpugalių 81-94 cm, sveria apie 380–520 g.
Lietuvoje kovai pasirodo apie kovo pradžią (4 dieną) ar vidurį, dalis jų čia būna pasilikę žiemoti. Per migraciją traukia į Didžiąją Britaniją, Vokietiją, Nyderlandus.
Gyvena žmogaus kaimynystėje, dažnai kolonijomis, kurios įsikuria kapinėse, prie bažnyčių, parkuose, skveruose. Dažnai sudaro mišrius būrius kartu su varnomis ir kuosomis. Lankosi sąvartynuose, po laukus, pievas, dirvonus. Šaukia prikimusiu balsu „kran“.
Lizdus krauna įvairiuose medžiuose, tačiau dažniausiai pušyse, klevuose, uosiuose, liepose. Lizdo pagrindą suka iš įvairių medžių šakų, žolių, stiebų, vielų. Vidų iškloja sausa žole, plaukų kuokštais, popieriaus skiautelėmis. Paprastai lizdo vidus klojamas iš švelnesnių medžiagų. Statydami lizdą dažnai vienas nuo kito nugvelbia statybinę medžiagą, todėl kolonijose girdimas nuolatinis triukšmas. Viename medyje būna net po keliasdešimt lizdų.
Kiaušinius deda balandžio mėn. pradžioje. Dėtyje dažniausiai 4-5 ovalūs, žalsvi, išmarginti tankiais juosvais ir rusvais taškeliais bei brūkšneliais kiaušiniai. Peri abu porelės nariai apie 17-19 dienų. Perinčią patelę maitina patinas. Perėjimo metu daug jauniklių žūva, suaugusieji po mėnesio lizdą palieka.
Šį puslapį ar jo dalį reikia sutvarkyti pagal Vikipedijos standartus.Kembridžo universiteto profesorius Bird teigia, jog Varninių šeimos nariai (varnos, kuosos, kovai, šarkos, kėkštai) turi tiek pat proto kaip ir bezdžionės.[1]
Kovai yra sumanūs paukščiai, kurie savo tikslams pasiekti naudoja įvairiausius įrankius.[2] Galėjimas naudoti įrankiais gyvūnų pasaulyje yra skaitoma kaip pažengusio intelekto bruožas. Kovai ne tik kad naudoja įvairius įrankius, bet ir, esant reikalui, juos modifikuoja. Pavyzdžiui, iš metalinių vielų sulanksto kabliukus, siekdami ištraukti norimą maistą.[3] [4]Atliktuose tyrimuose nelaisvėje jie taip pat suprato, kad pasiekti maistą vamzdelyje reikia istumti akmenuką. Tam pasiekti kovai klasifikuoja akmenis pagal jų svorį – esant reikalui naudoja sunkesnius, arba lengvesnius akmenis bei atrenka apvalesnius akmenis, kurie lengviau rieda vamzdelyje.[5]
Kovai taip pat puikiai sugeba bendradarbiauti tarpusavyje siekdami bendrų tikslų. Viename atliktame tyrime keleta kovų tempė virvutes drauge užuot pasiekti maistą visiems.[6]
Jie taip pat suvokia gravitacijos koncepciją, kas yra sumaningiau net už šimpanzių galimybes.[7]
Kovai minta įvairiais bestuburiais, lesa įvairių augalų sėklas, uogas, vaisius.
Kovas, kovarnis (lot. Corvus frugilegus, angl. Rook, vok. Saatkrähe) – varninių (Corvidae) šeimos paukštis.
Krauķis (Corvus frugilegus) ir liela auguma vārnu dzimtas (Corvidae) putns, kas sastopams Eirāzijā. Izdala divas pasugas.[1] Latīņu vārds frugilegus latviski nozīmē barības vākšana.
Krauķa izplatības areāls ir ļoti liels. Tas sastopams lielākajā daļā Eiropas teritorijas, sākot ar Britu salām, Islandi, Skandināviju ziemeļiem, beidzot ar Dienvidaustrumāziju austrumos.[2] Krauķis neligzdo Eiropas dienvidos, Vidusjūras reģionā, lai gan ziemas periodā daļa Eiropas putnu ieceļo Vidusjūras reģionā, kā arī Tuvajos Austrumos. No Vidusjūras zemēm izņēmums ir Spānija, kurā dzīvo neliela, izolēta krauķu populācija.
Ārpus Eiropas krauķis ir sastopams Turcijā, Kaukāzā, Sibīrijas rietumos, Vidusāzijā, kā arī visā Sibīrijas dienvidu daļā līdz pat Tālajiem Austrumiem un centrālajai Ķīnai. Lielākā daļa Eiropas putnu ziemo ligzdošanas areālā, izņemot Krievijas krauķus, kuri migrē uz dienvidiem un dienvidrietumiem. Toties Āzijas austrumu populācijas ziemo Ķīnā, Korejā un Japānā.[3]
Jaunzēlandē 1862. gadā un 1874. gada tika introducēti vairāki simti krauķu, kas mūsdienās ir lokalizēti, jo tiek uzskatīti par lauksaimniecības kaitēkļiem.[4]
Latvijā 19. gadsimta beigās krauķi bija reti sastopami. Tuvākās lielās kolonijas bija Igaunijā pie Peipusa ezera un Krievijā pie Pleskavas. Tikai 1908. gadā tika konstatēta pirmā ligzdošanas vieta Latvijā, un tā tika novērota Rīgā, vēlākos gados ligzdojoši krauķi tika novēroti arī Zemgalē un Latgalē. 1970. gados Latvijā ligzdoja 16 000 pāru 115 kolonijās, lielākā daļa dzīvoja Zemgalē un Latgalē. To skaits 1980. gados samazinājās līdz 7000—9000 pāru. Krauķu skaits turpina samazināties arī mūsdienās. 2000. gados Latvijā konstatēja vairs tikai 50 kolonijas, un ligzdojošo pāru skaits nepārsniedza 2000.[5] Neliels skaits Latvijas krauķu pāru regulāri ziemo ligzdošanas vietā.[3]
Krauķis ir apmēram vienā augumā ar melno vārnu (Corvus corone) vai nedaudz mazāks. Ķermeņa garums 44—46 cm, spārnu plētums 81—99 cm, svars 325—571 g.[6] Apspalvojums melns, ar zilu vai zilivioletu spīdumu saules gaismā. Apspalvojums uz galvas, kakla un pleciem ir biezs un zīdains. Kājas krauķim ir melnas, knābis tumši pelēks.
Krauķi no pārējiem vārnu dzimtas putniem var atšķirt pēc gaišās ādas ap knābja pamatni, kurai nav apspalvojuma. Arī cisku spalvas ir izspūrušākas, salīdzinot ar melno vārnu. Jaunos putnus ir grūtāk atšķirt no vārnas, jo apspalvojumu ap knābja pamatni tas zaudē vēlāk, sasniedzot 6 mēnešu vecumu. Āzijas krauķi ir mazāki kā Eiropas krauķi, un to sejas apspalvojums ir pilnāks.
Veicot eksperimentus ar krauķiem nebrīvē, noskaidrots, ka tas ir tikpat inteliģents putns kā pārējie vārnu ģints putni. Tas tāpat kā vārna un krauklis māk pielietot palīginstrumentus barības iegūšanai. Krauķis eksperimentā ar akmens iemešanu caurulē, lai iegūtu barību, ātri uztvēra uzdevumu, un, līdzko akmens nebija nolikts blakus caurules galam, devās to meklēt. Tāpat tas ir pierādījis asprātību kociņu un stiepļu izmantošanā, lai aizsniegtu barību šaurās vietās, pat izdomājot, kā stiepli var salocīt āķa formā, lai barība vieglāk uzķertos.[7] Krauķis ir tikpat izveicīgs un asprātīgs darba rīku izmantošanā un izgatavošānā kā šimpanze.[8]
Izcilu inteliģenci krauķis pierādīja eksperimentā ar ūdens trauku, kurā tika iemests tārps. Tārps peldēja pa ūdens virsmu, bet līmenis bija tik zemu, ka krauķis tārpu no trauka malas nespēja aizsniegt. Tad krauķis traukā ar ūdeni tik ilgi meta akmeņus, līdz ūdens līmenis bija tik augstu, lai tārpu varētu aizsniegt.[9]
Galvenā krauķa barība ir sliekas un kukaiņu kāpuri, kurus krauķis atrod pārrokot zemi ar savu spēcīgo knābi. Bet krauķis barojas arī ar graudiem, augļiem, nelieliem dzīvniekiem, zīlēm, nelieliem putniem, to olām un putnēniem, un maitas gaļu. Urbanizētās vidēs krauķis barojas arī ar cilvēku pārtikas atkritumiem, reizēm to var novērot jūras krastā, meklējot vēžveidīgos un citus ūdens dzīvniekus.
Krauķis vienmēr veido ligzdošanas kolonijas. Parasti tās ir koku pašās galotnēs. Ligzda tiek būvēta no koku zariem, kas tiek lauzti turpat no koka vai nozagti no blakus ligzdas, retāk krauķis zarus piemeklē uz zemes. Krauķi ligzdot sāk februāra beigās vai marta sākumā. Dējumā parasti ir 3—5 olas, un inkubācijas periods ilgst 16—18 dienas. Mazuļus baro abi vecāki. Apspalvojums putnēniem uzaug pēc 32—33 dienām.
Rudenī jaunie un vientuļie iepriekšējā gada krauķi sapulcējas lielos baros, bieži kopīgi ar kovārņiem.
Krauķis (Corvus frugilegus) ir liela auguma vārnu dzimtas (Corvidae) putns, kas sastopams Eirāzijā. Izdala divas pasugas. Latīņu vārds frugilegus latviski nozīmē barības vākšana.
De roek (Corvus frugilegus) is een zangvogel uit de familie van de kraaien (Corvidae). De wetenschappelijke naam van de soort werd in 1758 gepubliceerd door Carl Linnaeus.[2]
De roek is vrijwel even groot als de zwarte kraai, ongeveer 46 centimeter lang. Het verenkleed is zwart met een blauwige metaalglans. De snavel is ook zwart, iets naar beneden gebogen en wat slanker dan die van de zwarte kraai. Als het dier wat ouder is, wordt de snavelbasis kaal, en de onderliggende grijze huid zichtbaar. Het bovendeel van de poten is, anders dan bij zwarte kraaien, met wat veren bekleed. Deze 'broek' maakt ook jonge roeken (jonger dan acht maanden), die nog geen lichte snavelbasis hebben, in het veld herkenbaar. De beide geslachten zijn gelijk gevederd en even groot. Het vliegbeeld van de roek is van dat van de zwarte kraai te onderscheiden door een iets langere en dieper ingesneden vleugelhand; de vlucht maakt een wat gerieflijker indruk, de vleugelslag is wat sneller. De roek kan luidruchtig zijn en heeft een groot aantal geluiden tot zijn beschikking, die deels sterk met die van de zwarte kraai overeenkomen.
Roeken leven in kolonies, in nesten die dicht bij elkaar in een aantal boomtoppen worden gebouwd; deze kolonies kunnen zeer groot worden.
De roek komt voor van Ierland in het westen tot de Altaisteppen in het oosten, en van Noord-Spanje tot in Denemarken en Zuid-Zweden en ook nog tot de westkust van Finland. In Nieuw-Zeeland is de vogel door de mens ingevoerd en wordt daar nu krachtig bestreden.
Er worden twee ondersoorten onderscheiden:
Het leefgebied van de roek is open akker- en weideland, afgewisseld met bomen, bosjes, boomrijen en heggen. De vogel gedijt goed in menselijk cultuurland als hij niet wordt bejaagd. Vooral de aanwezigheid van akkers is gunstig. Ze worden niet afgeschrikt door de nabijheid van mensen. Mensen kunnen echter wel last hebben van een grote luidruchtige roekenkolonie vlak in de buurt, met vaak ook poepoverlast op wegen en auto's. In sommige grote steden zijn zeer grote overwinteringsplaatsen (bijvoorbeeld in Wenen, circa 250.000 exemplaren). Dergelijke verstedelijkte populaties passen hun gedrag aan, en foerageren meer op straat waarbij ze veel minder schuw kunnen worden, met een vluchtafstand van een paar meter. Roeken zijn erg trouw aan hun broedplaats.
De vogels worden actief vanaf ongeveer een uur voor zonsopgang, en blijven tot zeer laat actief, zodat zelfs in de winter wel 8 uur beschikbaar is voor het zoeken van voedsel. Roeken leven het gehele jaar in groepen, broeden in soms zeer grote kolonies en slapen samen in slaapbomen. Er is een scala van groepsgedragingen. Op de bodem verplaatst de roek zich met plechtige passen of met sprongetjes, in de lucht met een krachtige vleugelslag met vrij lange glijmomenten. In het voorjaar ziet men vaak spelvluchten en luchtacrobatiek. Spelletjes met groepsgenoten worden geregeld gezien, zoals dingen laten vallen en opvangen of samen op een tak zitten te schommelen. Partners begroeten elkaar met een soort paradepas, waarbij de vleugels licht worden opgetild. Tijdens de balts vindt er wederzijdse verenkleedverzorging plaats, voedselbedelen, en lange baltsroepduetten waarbij de partners wat apart van de anderen met breed gespreide staart naast elkaar zitten. Het komt vaak voor dat kauwen zich bij de kolonies en overwinteringszwermen van roeken aansluiten; ook kraaien doen dit weleens. Roeken zijn net als andere kraaiachtigen uitgesproken nieuwsgierig en kunnen in volières makkelijk kunstjes leren.
Roeken zijn net als andere kraaiensoorten flexibele eters. Ze prefereren dierlijk voedsel: regenwormen, slakken, insecten (vooral ritnaalden; de larven van kniptorren) en af en toe muizen. Plantaardig voedsel maakt ongeveer 60% van hun dieet uit. De plantaardige voeding bestaat vooral uit allerlei zaden. Ook worden wel noten, eikels en vruchten als kersen en pruimen gegeten. Juveniels worden voornamelijk met wormen en insecten gevoerd.
Met kleine sprongetjes afgewisseld met grote stappen lopen de dieren over de bodem en zoeken naar voedsel waarbij de snavel wordt gebruikt om te voelen, te pikken, te graven en te grijpen. Het voedsel wordt vooral op het gezicht gevangen. Soms worden zonnebloempitten of maïskorrels uit het bloemhoofd of de kolf gepikt. Er is een dagelijkse variatie in het foerageergedrag, waarbij 's ochtends vaak de voor het grijpen liggende buit wordt gepakt, 's middags wat dieper wordt gegraven en nog later stukken terrein min of meer systematisch worden afgezocht.
West-Europese roeken zijn grotendeels standvogels. Hoe verder naar het oosten, hoe vaker de roeken 's winters naar het zuiden trekken.
Roeken zijn geslachtsrijp aan het einde van hun tweede jaar. Ze vormen een paar voor het leven. De nestbouw begint vroeg in maart, meestal in de kruin van een hoge loofboom. De nesten liggen gezellig dicht op elkaar, maar meestal niet dichter dan een meter. Soms worden weleens nesten op de grond, op gebouwen of op bruggen gemaakt, maar dit is zeldzaam. Het nest wordt door beide partners gemaakt, is stevig in elkaar gezet van dunne buigzame twijgen en wordt van binnen met verschillende materialen gevoerd. Vaak wordt er materiaal van buurnesten of uit naburige kolonies geroofd. Het legsel bestaat uit 3 tot 6, soms negen grijsgroene, onduidelijk gevlekte eieren, en wordt door het vrouwtje 16 tot 19 dagen bebroed. Zij wordt in die tijd door het mannetje gevoerd. De jongen verblijven ongeveer een maand in het nest, in de eerste tien dagen gevoerd door het mannetje, daarna door beide ouders. Na het uitvliegen worden de jongen nog een poosje door de ouders verzorgd waarna ze zich aansluiten bij een troep leeftijdgenoten en in de nabije omgeving op verkenning gaan. In deze jeugdgroepen vindt dan ook na circa een jaar de paarvorming plaats. Meestal wordt er in een jaar maar een enkel nest opgekweekt, tenzij er een vroeg broedselverlies optreedt.
De roek werd vroeger sterk bejaagd. In Nederland is de roek nog algemeen en is bijvoorbeeld in het oosten van het land een dagelijkse verschijning. De roekenstand hangt sterk samen met menselijk ingrijpen. Het areaal aan landbouwgrond heeft een positieve invloed op de roekenstand, bejaging een negatieve. Voor de akkerbouw kan de roek eerder als een nuttige dan een schadelijke vogel worden beschouwd. In de stad veroorzaken ze met hun soms massale kolonies echter soms veel overlast.
Aangezien de roek een beschermde soort is mag verjaging alleen met ontheffing geschieden. Hiertoe dient de gemeente een "Roekenbeschermingsplan" te maken. Hierin moet onder andere aangetoond worden dat vervangende broedgelegenheid bestaat. Deze moet dan als beschermde locatie worden aangewezen.[3]
De roek (Corvus frugilegus) is een zangvogel uit de familie van de kraaien (Corvidae). De wetenschappelijke naam van de soort werd in 1758 gepubliceerd door Carl Linnaeus.
Kornkråke (Corvus frugilegus) er ein fugl i kråkefamilien.
Kornkråka lever i store delar av Europa og Asia. Fuglen hekkar i heile Danmark og Skåne. I Noreg er fuglen observert i dei fleste fylke, men hekkar berre i Mjøstraktene, Rogaland og ved Trondheim.
Kornkråka hekkar i koloniar i treklynger. Ho byggjer reir frå midten av mars. Fuglen legg frå 1 til 6 egg. Rugetida er 17-18 dagar.
Wikimedia Commons har multimedia som gjeld: Kornkråke Kornkråke (Corvus frugilegus) er ein fugl i kråkefamilien.
Kornkråka lever i store delar av Europa og Asia. Fuglen hekkar i heile Danmark og Skåne. I Noreg er fuglen observert i dei fleste fylke, men hekkar berre i Mjøstraktene, Rogaland og ved Trondheim.
Kornkråka hekkar i koloniar i treklynger. Ho byggjer reir frå midten av mars. Fuglen legg frå 1 til 6 egg. Rugetida er 17-18 dagar.
Kornkråke eller blåkråke (Corvus frugilegus) er en kråkefugl som finnes naturlig over store deler av Eurasia, inkludert vinterbestander i den sørlige delen av Østlandet og på kysten av Sørlandet, Nordvestlandet og Trøndelag i Norge, og fragmentert gjennom den sørlige delen av Sverige og i Vest-Finland. Kornkråka har dessuten blitt innført til New Zealand.[3] Ifølge IUCNs rødliste er arten tallrik og livskraftig.[4]
Molekylære studier antyder at kornkråke danner en naturlig klade sammen med hawaiikråke (C. hawaiiensis),[5] som ifølge IUCNs rødliste er utryddet i vill tilstand.
Arten består som to taxa, med én vestlig (nominatformen) og én østlig populasjon. Skillet mellom dem går ved elven Jenisej og Altaifjellene i Sibir, Tien Shan i Kirgisistan, det vestlige Xinjiang i Kina, og det indiske subkontinent. De to populasjonene er skilt fra hverandre med et minimum av 200 km på det smaleste (mellom Altai og Sajanfjellene), og hybridisering er ikke kjent. Madge (2018) antyder at det kan være snakk om to distinkte arter, men sier at flere undersøkelser er nødvendig før man kan stadfeste eller avkrefte dette.[3]
Det er foreslått to nye underarter i henholdsvis Gilgit (tschuii) i det nordlige Pakistan og Altai i Russland (ultimus), basert på forskjeller i størrelsen. Disse er fysisk mindre og har et finere nebb enn de to andre underartene, men forskjellene synes trivielle og begge er inkludert som lokale økotyper under nominatformen.[3] Én ny underart er også foreslått for Øst-Sibir, Mongolia og Mandsjuria i Nordøst-Kina (centralis). Denne er noe større enn pastinator og har fjær som skinner i lilla, men forskjellene ansees som små og kliniske. Den er derfor inkludert som en lokal økotype i pastinator.[3]
Kornkråka blir cirka 44–46 cm lang og og veier typisk omkring 325–571 g, mens vingespennet utgjør cirka 81–99 cm.[3] Den er altså nesten like stor som svartkråka. Fjærdrakten er sort, ofte med et blått eller blå-lilla skjær i skarpt sollys.[3] Fjærene på hodet, rundt halsen og skuldrene er spesielt tette og silkeaktige. Ekstremitetene er sorte og nebbet gråsvart.[3]
Inndelingen under følger HBW Alive og er i henhold til dos Anjos & Bonan (2017)[6]. Oppdelingen av underfamilier følger Jønsson et al. (2016).[7] Alle norske navn følger Norsk navnekomité for fugl (NNKF) og er i henhold til Syvertsen et al. (2008),[1] med unntak for navn gitt i parentes. Disse har fortsatt ikke fått avklart sitt norske navn og må derfor kun betraktes som beskrivende uttrykk.
Arten hekker og opptrer over et cirka 37 600 000 km² stort område i Eurasia. BirdLife International estimerte i 2015 den europeiske bestanden av kornkråke til omkring 8,17–14,2 millioner par, noe som tilsvarer cirka 16,3–28,4 millioner forplantningsdyktige individer. De antar videre at Europa utgjør cirka 30 prosent av den totale populasjonen, som da tilsvarer cirka 54,3–94,7 millioner forplantningsdyktige individer. Organisasjonen poengterer imidlertid at det knytter seg stor usikkerhet til den østlige delen av populasjonen, inkludert den russiske bestanden. Globalt har populasjonen en synkende trend, spesielt i Asia.[8]
Arten hekker typisk i kolonier, som noen steder kan telle flere tusen par. Fuglene starter med byggingen av reir i midten av mars, som regel i tretopper. Kornkråka stjeler ofte reirmateriale fra nabokråkene. Om et par er borte i lengre tid fra reiret, kan de oppleve at det er borte når de returnerer.
Eggleggingen starter i månedskiftet mars-april. De første parene kan legge opptil seks egg. De som legger egg senere legger som oftest færre. De yngste fuglene legger gjerne bare ett egg. Rugetiden er fra 17 til 18 dager.
20 % av eggene blir ikke klekket. Den første uken etter at ungene er klekket dør mange av ungene. Dødeligheten er størst blant hann-unger, sannsynligvis fordi hannene er noe større enn hunnene. Ungene blir i reiret i ca. en måned. Deretter følger de foreldrene i fra fem til seks uker før de er i stand til å klare seg på egen hånd.
Kornkråke eller blåkråke (Corvus frugilegus) er en kråkefugl som finnes naturlig over store deler av Eurasia, inkludert vinterbestander i den sørlige delen av Østlandet og på kysten av Sørlandet, Nordvestlandet og Trøndelag i Norge, og fragmentert gjennom den sørlige delen av Sverige og i Vest-Finland. Kornkråka har dessuten blitt innført til New Zealand. Ifølge IUCNs rødliste er arten tallrik og livskraftig.
Scientìfich: Corvus frugilegus
Piemontèis : Cornajass
Italian : Corvo comune
Órdin: ---
Famija: ---
Géner: ---
Àutri nòm an piemontèis: cornajass, cornaja, croassa.
Costo artìcol a l'é mach në sboss. Da finì.
Da finì.
Da finì.
Corvus frugilegus
Multimedia w Wikimedia Commons 
Hasło w Wikisłowniku Gawron[4], Gapa[5] (Corvus frugilegus) – gatunek średniej wielkości ptaka synantropijnego z rodziny krukowatych (Corvidae).
Zasiedlił prawie całą Europę, prócz Półwyspu Iberyjskiego i północnej Skandynawii. Dalej jego areał ciągnie się przez Azję po wybrzeża Oceanu Spokojnego. Populacje z chłodniejszych regionów wykonują regularne migracje na południe – do Środkowej i Zachodniej Europy, najdalej dolatując nad Morze Śródziemne. Na większości areału ptak jest jednak osiadły. Zamieszkuje w zależności od podgatunku[6][7]:
Większy niż gołąb, wielkością dorównuje wronie, choć jest od niej smuklejszy. Upierzenie na całym ciele czarne z fioletowym, metalicznym połyskiem. Bardzo często mylony z krukiem, ale znacznie od niego mniejszy. Obie płci są tej samej wielkości. Ma czarne nogi. Tegoroczne osobniki różnią się od tych w pełni dorosłych nasadą dzioba, która porośnięta jest piórami. Starszym gawronom pióra w tym miejscu się zupełnie wycierają do gołej, szorstkiej, białawej skóry. Nadaje to mu dość długi i smukły wygląd. Obok kształtu mocnego, choć smukłego dzioba to najważniejsza cecha odróżniająca go od podobnie ubarwionej wrony czarnej. Inną odmienność widzi się też w promieniach słonecznych – gawron mieni się metalicznie fioletowo, podczas gdy wrona czarna połyskuje na zielono lub czerwonawo. Jak się okazało, wprawdzie gawrony w oczach człowieka są całkowicie czarne, to dla siebie nawzajem w ultrafiolecie mienią się wieloma barwami. Jest bardzo towarzyski (niezależnie od pory roku), choć ostrożny. W mieście zimą, gdy często człowiek go dokarmia, staje się zupełnie niepłochliwy. W wielotysięcznych stadach mieszanych znajdują się również kawki. W powietrzu porusza się lotem wymachowym, powolnym, ale i wytrwałym.
Gawrony są bardzo inteligentnymi ptakami. Potrafią używać narzędzi, a także wytwarzać je i dostosowywać do swych potrzeb[11].
Najdłużej żyjący gawron, którego wiek oznaczył człowiek, miał 19 lat[12].
Nie jest trudno zauważyć obecność gawronów. W koloniach bez przerwy kraczą – głębokie "kra kra" lub ciche "grab grab".
Pierwotnymi siedliskami tych ptaków były azjatyckie stepy. Obecnie są to za dnia śródpolne zadrzewienia z wysokimi drzewami oraz większe parki miejskie, wiejskie, aleje, łąki, zagajniki, pastwiska, ugory, a nocą często centra miast na dużych osiedlach. Wycinanie dużych połaci lasów w Europie i zamienianie ich na tereny rolnicze powodowało przemieszczanie się gawronów na wschód. Na zimowiskach ptaki razem nocują na wysokich drzewach, preferują brzegi lasów. Gdy minie noc, zaraz jak się rozwidni wyruszają w poszukiwaniu pokarmu pokonując nawet odległość kilkudziesięciu kilometrów. Większość gniazdowisk i zimowisk gawronów znajduje się w niższych położeniach nad poziomem morza, najczęściej na terenach rolniczych, które przeplatają śródpolne laski i łęgi. Rzadziej spotykany na obszarach pagórkowatych. Zawsze chętnie przebywają w okolicach ze zbiornikami wodnymi. Dobrze przystosował się do warunków panujących latem i zwłaszcza zimą w miastach (gniazduje tu i zimuje). Nocami może się w nich skupiać wiele tysięcy ptaków.
Trwa od marca do kwietnia.
Ponieważ gawrony są ptakami stadnymi, rzadko spotyka się pojedyncze gniazda lub zaledwie kilka par lęgowych przy sobie. Konstrukcje lęgowe, przypominające duże, dość swobodnie zbudowane koszyki, lokowane są na wierzchołku rozłożystych drzew i w koronach, a ich ilość może dochodzić do tysięcy. Populacje miejskie budują je nie tylko na drzewach, ale i na budynkach. W tych ptasich koloniach na jednym drzewie zwykle znaleźć można po kilka gniazd (wyjątkowo nawet kilkadziesiąt). Ptaki często nawzajem kradną sobie materiały do budowy gniazd – są to głównie patyki oraz gałązki wzmocnione ziemią i gliną z wyścieleniem z sierści, suchej trawy i korzonków. Pary są monogamiczne.
W kwietniu składa 4-5 różnobiegunowych, silnie wydłużonych jasnych jaj, o tle zielonkawoniebieskim i średnich wymiarach 40x29 mm. Nakrapianie jest brązowe i żółtawe.
Od złożenia pierwszego jaja samica wysiaduje je ok. 18-19 dni. Wtedy też pozwala się karmić samcowi. Pisklęta, gniazdowniki, opuszczają gniazdo po ok. 28-35 dniach. Karmione są przez oboje rodziców.
Mieszane, w okresie jesienno-zimowym przeważnie pokarm roślinny w postaci ziaren i kiełków zbóż, bulw, nasion traw, owoców, odpadków kuchennych, natomiast w okresie letnim zjada bardzo dużo owadów i ich larw (zwłaszcza chrząszczy i motyli), dżdżownice i inne bezkręgowce, ale także gryzonie, jaszczurki, żaby, pisklęta, jaja innych ptaków i padlinę. Skład diety jest uzależniony od lokalnych warunków i pory roku. Zjadają więcej pokarmu roślinnego niż wrony, w tym kiełkujące nasiona.
Żerują prawie wyłącznie na ziemi, po której spokojnie chodzą i skaczą. Częściej niż u innych krukowatych gawronom zdarza się wydłubywać pokarm z gleby. Zimą pokarmu szukają na polach, zwłaszcza gdy nie ma zbyt grubej pokrywy śnieżnej. Powodują szkody rolnikom, gdyż wybierają kiełkujące nasiona zbóż. Pewnym jednak "zadośćuczynieniem" jest jednoczesne zbieranie spoczynkowych stadiów owadów i łowienie norników zwyczajnych. Wiosną kroczą po przeoranej ziemi za traktorem i zbierają odsłonięte pędraki. W miastach nierzadko odwiedzają wysypiska śmieci. Życie w kolonii nie tylko przynosi korzyści ze względu na większe szanse obronienia się przed wrogiem. Istnieje też prawdopodobieństwo, że jeden z towarzyszy znajdzie pożywienie nie tylko dla siebie, ale i dla pozostałych uczestników stada.
Na terenie Polski gatunek ten jest objęty ochroną ścisłą poza obszarem administracyjnym miast i częściową ochroną gatunkową w obszarze administracyjnym miast[13][14].
Populacja gawrona w Polsce objęta jest monitoringiem w ramach programu Monitoring Flagowych Gatunków Ptaków. Program ten realizuje Stacja Ornitologiczna Muzeum i Instytutu Zoologii PAN na zlecenie GIOŚ. W ciągu dziesięciu lat obserwacji (2001–2010) zaobserwowano spadek jej liczebności. Na tej podstawie prognozowany jest jej obniżenie w ciągu kolejnych 10 lat o ponad 30%, co jest uznawane za zagrożenie wyginięciem w skali kraju[10].
Gawron, Gapa (Corvus frugilegus) – gatunek średniej wielkości ptaka synantropijnego z rodziny krukowatych (Corvidae).
A gralha-calva (Corvus frugilegus) ou frouva ou uma cornelha é uma ave da família Corvidae (corvos)
A gralha-calva pode ser encontrada no Norte e no Centro da Europa. Na Islândia e no Norte da Escandinávia, ocorre ocasionalmente. Também está presente na zona oriental da Ásia e na Nova Zelândia, onde foi introduzida pelo homem e hoje constitui uma ameaça à fauna local. Na Europa Ocidental, o número de gralhas-calvas aumenta no inverno, devido à migração que estas aves efectuam das zonas orientais para escapar aos rigores da meteorologia.
Normalmente habita em zonas de bosques pouco arborizados nas imediações de zonas que proporcionem alimentação abundante. É também frequente em campos agrícolas, especialmente searas abertas com árvores esparsas. As suas colónias de nidificação situam-se sempre perto de água. Prolifera com facilidade em zonas influenciadas pela acção humana, sendo bastante frequente em parques de cidades.
Estas aves nidificam em grandes colónias que compreendem desde algumas dezenas até mais de mil ninhos, instalados em árvores de folha caduca, geralmente próximo de água. Os ninhos são feitos com ramos, ervas e raízes e guarnecidos com penas, lã e crinas de outros animais. Estes materiais são recolhidos pelo próprio casal ou roubados em ninhos que não estejam guardados. A postura, de 3 a 5 ovos, ocorre durante o mês de Março. O período de incubação é de 16 a 18 dias e as crias são alimentadas por ambos os pais, abandonando o ninho com aproximadamente 35 dias de idade.
A gralha-calva é uma ave omnívora. Alimenta-se de insectos, caracóis, pequenos mamíferos, vermes e outros invertebrados, bem como de frutas, cereais e, em zonas urbanas, restos de comida humana. Pode ainda atacar ninhos de outras aves para lhes comer os ovos ou as crias e atacar olhos de humanos quando os incomodam. Geralmente utiliza as primeiras horas do dia para procurar alimento, chegando a percorrer dezenas de quilómetros.
A gralha-calva (Corvus frugilegus) ou frouva ou uma cornelha é uma ave da família Corvidae (corvos)
Cioara de semănătură (Corvus frugilegus) este una dintre cele 4 specii europene de păsări care fac parte din punct de vedere taxonomic din genul Corvus, familia Corvidae. Varianta cea mai mare dintre C. frugilegus frugilegus are un cioc puternic cu penajul negru, fiind răspândite din Europa de Vest până în stepele din Asia, ținutul Altai. Cealaltă variantă (subspecie) C. frugilegus pastinator, este mai mică cu penajul întunecat cu nuanțe purpurii, ajunge în Asia spre est până la coasta Pacificului.
Cioara de semănătură (45 cm) nu-și schimbă în timpul anului coloritul negru cu nuanțe roșcate al penajului, iar ca aspect nu se pot confunda cu alte specii. Are un cioc puțin încovoiat, ascuțit și puternic. Este o zburătoare bună, putând fi ușor recunoscută după croncănit, care își schimbă tonul după situațiile când pasărea este agresivă sau își salută perechea. Sunt păsări active ziua, putând fi văzute pe ogoare de la răsăritul soarelui până în amurg. Cuibul îl au în arbori și trăiesc în colonii mari, zburând în stoluri, pe ogoare. Ele pot fi sedentare sau păsări migratoare în funcție de temperaturile scăzute din regiunea unde trăiesc. Ciorile sunt monogame, cuibul fiind așezat pe copaci, sub poduri, tufișuri. Ponta maximă constă din 9 ouă cenușii verzui, clocite 16–19 zile de femelă, care e hrănită în acest timp de mascul. Puii stau în cuib până la vârsta de 1 lună, timp în care sunt hrăniți de ambii părinți. La vârsta de 1 an tineretul este apt pentru reproducție.
Cioara de semănătură este o pasăre care trăiește în grupuri relativ mari, în regiunile de șes, de deal cu păduri, câmpuri și pe ogoare, putând fi destul de greu diferențiată de „cioara neagră” (Corvus corone). Ea este răspândită din vest- Irlanda, Marea Britanie, Franța și Spania de Nord- până în stepele din Altai. Nu trăiește în Elveția sau unele regiuni din Austria și Italia. Limita de răspândire spre nordul Europei este Danemarca, Suedia de Sud, și regiunea de sud-est a Mării Negre și Mării Caspice. În lunile de iarnă se retrage în sudul Balcanilor- Grecia și Turcia. A fost introdusă cu succes de om în Noua Zeelandă unde în prezent este energic decimată.
Ca și celelalte păsări din această familie, ciorile consumă hrană de natură vegetală și animală, de la viermi, melci, insecte, larve, mamifere mici, de exemplu rozătoare, sau ocazional păsărele sau ouăle acestora, cadavre, fructe, diferite semințe vegetale ca și cele de pe semănătură pe care le scot cu ciocul din pământ.
Evoluție și dispariție Comportament Liste ClasificareCioara de semănătură (Corvus frugilegus) este una dintre cele 4 specii europene de păsări care fac parte din punct de vedere taxonomic din genul Corvus, familia Corvidae. Varianta cea mai mare dintre C. frugilegus frugilegus are un cioc puternic cu penajul negru, fiind răspândite din Europa de Vest până în stepele din Asia, ținutul Altai. Cealaltă variantă (subspecie) C. frugilegus pastinator, este mai mică cu penajul întunecat cu nuanțe purpurii, ajunge în Asia spre est până la coasta Pacificului.
Havran čierny alebo havran poľný[3] (Corvus frugilegus), ľudovo havran, je spevavec z čeľade krkavcovitých. Je rozšírený v celej Palearktíde, v Európe nehniezdi len na úplnom juhu Balkánskeho, Apeninského a Pyrenejského polostrova. Za posledných 50 rokov hniezdna populácia v Európe silno poklesla približne na 12 miliónov párov a 80 % z nich je v Rusku. V Európe je známych 5 oblastí zimovania, hniezdne populácie zo Slovenska využívajú dve z nich.[4] Podľa Medzinárodnej únie na ochranu prírody a prírodných zdrojov havran čierny patrí medzi najmenej ohrozené druhy, trend celkovej populácie je klesajúci, usudzuje sa tak na základe toho, že klesá populácia v Ázii. V Európe síce došlo k miernemu vzostupu stavov v rokoch 1980 – 2013 ale prieskumy pre červený zoznam hovoria, že populácia klesá rýchlosťou 25% za obdobie troch generácií (21.9 rokov).[1]
Dorastá do rovnakej veľkosti ako vrana, od ktorej sa odlišuje perím na nohách a neopereným koreňom zobáku. Havran čierny meria 45[5] – 47 cm[6] a váži 235 – 600 g.[7]
Havran čierny je spoločenský druh a preto má širokú škálu hlasových prejavov. Jeho hlas znie nosovejšie a rovnomernejšie ako hlas vrany[6], nie je ani taký drsný[5]. Najčastejšie sa ozýva hlasom "Ká" alebo "Kráá" a používa ho pri stretnutí sa s partnerom. Počas agresívneho správania vydáva hlasnejšie a vyššie znejúce "kräääää". Hlavne na jar môžeme počuť tiché, mäkké, vrčivé štebotanie. Aj mláďatá na hniezde sú hlasné, najprv majú pískavé zvuky a neskôr sa ozývajú prenikavým "Rrrá".
Havran čierny hniezdi v kolóniách na nížinách a pahorkatinách do 300 m n. m., alebo v kotlinách, ako sú Liptovská kotlina a Popradská kotlina, kde vystupujú ako hniezdiče až do 600 – 700 m n. m.[4]
V zime sa časť hniezdnej populácie sťahuje a časť sa ostáva potulovať v širšom okolí. Populácia zo západného Slovenska zimuje vo Francúzsku a Nemecku. Východoslovenská populácia zimuje na severovýchodnom okraji apeninsko-panónskeho zimoviska.[4]
Na Slovensko prilieta zimovať populácia z južnej Ukrajiny a severovýchodného Ruska. V ich kŕdľoch sú primiešané aj iné druhy, ako kavka tmavá a vrana popolavá. V čase migrácie sú to kŕdle veľké 1 000 – 3 000 jedincov.[4]
Zimujúce havrany majú veľké nocoviská. Je známych 58 nocovísk z ktorých 80 % je na juhu západného Slovenska. Tak ako hniezdne kolónie bývajú v blízkosti ľudských sídiel, tak aj nocoviská nachádzame pri veľkých mestách ako Bratislava, Košice, Michalovce, Rimavská Sobota, Trebišov a Poprad. Najväčšie známe nocoviská boli zaznamenaná pri Vlčom hrdle, kde nocovalo až 15 000 jedincov (70te roky) a pri Holíči v rokoch 1979 – 1980 až 32 000 (z toho 20 % kavka tmavá).[4]
Odhadovaný počet hniezdiacich párov je 10 000 – 17 000, zimujúcich jedincov 300 000 – 1 000 000. Veľkosť populácie má mierny pokles od 20 – 50%. Veľkosť územia na ktorom sa vyskytuje je stabilná, maximálna zmena do 20%. Ekosozologický status v roku 1995,1998 a 2001 žiadny.[4][8] V roku 2014 LC - menej dotknutý.[2][9][10] Stupeň ohrozenia S – vyhovujúci ochranársky status.[4]
Hniezdnym biotopom havrana čierneho sú poľné lesíky, stromoradia a vetrolamy, v intraviláne parky, cintoríny, niekedy i budovy, ako veže Dómu svätej Alžbety v Košiciach (naposledy v roku 1990).[4]
Havran hniezdi v kolóniách na stromoch v otvorenej krajine, ako aj v parkoch. Materiál na hniezdo nosia obaja rodičia, rôzne konáriky a do vnútra mach, hniezdo však stavia samička, ktorá sama sedí na 3 – 5 (6) vajíčkach 18 – 19 dní. Samec jej prináša potravu a len zriedkavo ju vymení pri inkubácii. Hniezdiť začínajú v marci a v apríli. Starostlivosť o vyliahnuté mláďatá trvá 30 – 35 dní a z hniezda vyletia koncom mája a v júni. Rodičia sa o ne starajú aj po vyletení.[7]
Živí sa rastlinnou a živočíšnou potravou. Z rastlín sú to hlavne obilniny (najmä pšenica, jačmeň, kukurica, menej ovos a raž) a tiež slnečnica, semená konope, tekvica a repa. Na jeseň vyhľadáva ovocie a orechy (jablká, hrušky a slivky).[7] Zo živočíchov konzumuje najmä rôzne bezstavovce a menej drobné stavovce. Uprednostňuje najmä dážďovky, rôzne druhy aj bezulitných slimákov, hmyz a jeho larvy (hlavne drôtovce a larvy chrobákov Elateridae). Z drobných stavovcov je to napríklad hraboš poľný, rôzne piskorovité aj hryzec vodný, zriedkavo zožerie i znášky vtákov. V zime vyhľadáva odpadky a zdochliny.[7]
Podľa prieskumu 1008 žalúdkov získaných zo všetkých mesiacov roka je pomer rastlinnej a živočíšnej potravy 3,6 : 1. V zime je to 12,5 : 1 a v hniezdnom období 1 : 1,5.[7]
Hniezda v kolónii
Hniezdo
Kompozitná fotografia – pomôcka na ľahšie spoznanie druhu
Commons ponúka multimediálne súbory na tému Havran čierny
Wikidruhy ponúkajú informácie na tému Havran čierny
Havran čierny alebo havran poľný (Corvus frugilegus), ľudovo havran, je spevavec z čeľade krkavcovitých. Je rozšírený v celej Palearktíde, v Európe nehniezdi len na úplnom juhu Balkánskeho, Apeninského a Pyrenejského polostrova. Za posledných 50 rokov hniezdna populácia v Európe silno poklesla približne na 12 miliónov párov a 80 % z nich je v Rusku. V Európe je známych 5 oblastí zimovania, hniezdne populácie zo Slovenska využívajú dve z nich. Podľa Medzinárodnej únie na ochranu prírody a prírodných zdrojov havran čierny patrí medzi najmenej ohrozené druhy, trend celkovej populácie je klesajúci, usudzuje sa tak na základe toho, že klesá populácia v Ázii. V Európe síce došlo k miernemu vzostupu stavov v rokoch 1980 – 2013 ale prieskumy pre červený zoznam hovoria, že populácia klesá rýchlosťou 25% za obdobie troch generácií (21.9 rokov).
Poljska vrana (znanstveno ime Corvus frugilegus) je pogosta ptica iz družine vranov.
Ime je vrsta dobila iz latinskih izrazov corvus, ki pomeni "vrana" in frugilegus, ki je sestavljenka iz besed frux, frugis, ki pomeni "sadje" ter legere, ki pomeni "nabirati".[2]. V slovenščini je ime dobila po tem, da se najpogosteje zadržuje na poljih in njivah, kjer se hrani z žuželkami, polži, rastlinskimi odpadki in manjšimi sesalci.
V dolžino doseže med 45 in 47 cm. Noge so črne, kljun pa siv s črno konico. Je podobne velikosti kot črna vrana, od katere se najlažje loči po tem, da imajo odrasli okrog baze kljuna pred očmi pas gole kože sivkasto bele barve. Mladiči nimajo te značilnosti, zato so bolj podobni črnim vranam, vendar je tudi te možno ločiti po kljunu, ki je tanjši in bolj koničast kot pri črnih vranah.
Poljska vrana gnezdi v kolonijah v krošnjah dreves v agrarni krajini, kjer ustvari veliko gnezdo, sestavljeno iz vejic, ki jih nalomi z dreves. Redko pobira odmrle veje s tal. V gnezdu je običajno 3–5 jajc, ki jih samica izleže februarja ali marca. Inkubacijska doba jajc je 16-18 dni. Mladiči poletijo po 32 do 33 dneh.
Poljske vrane so inteligentne ptice. V ujetništvu ptice pogosto uporabljajo predmete kot orodje za doseganje ciljev, pri čemer so sposobne predmete za dosego cilja celo prilagoditi.[3]
Poljska vrana (znanstveno ime Corvus frugilegus) je pogosta ptica iz družine vranov.
Ime je vrsta dobila iz latinskih izrazov corvus, ki pomeni "vrana" in frugilegus, ki je sestavljenka iz besed frux, frugis, ki pomeni "sadje" ter legere, ki pomeni "nabirati".. V slovenščini je ime dobila po tem, da se najpogosteje zadržuje na poljih in njivah, kjer se hrani z žuželkami, polži, rastlinskimi odpadki in manjšimi sesalci.
Råka (Corvus frugilegus) är en fågel som tillhör kråksläktet inom familjen kråkfåglar. Råkan förekommer i stora delar av palearktiska regionen och har introducerats i Nya Zeeland. Den utmärks av sin långa, spetsiga och något nedåtböjda näbb med det ljusa nakna hudpartiet vid näbbasen och sin metalliskt glänsande svarta fjäderdräkt.
Råkan har ett palearktiskt utbredningsområde och förekommer som häckfågel framförallt i ett bälte som sträcker sig från Irland och Skottland via Centraleuropa genom Centralasien och österut till Kina. Den delas upp i en västlig och en östlig underart. Den är en kulturföljare och föredrar stora jordbruksslätter där den häckar i kolonier men förekommer också lokalt som häckfågel i städer, då framförallt i parker. Den födosöker på marken, på åkrar och utmed vägkanter och är som de flesta kråkfåglar en allätare. Den lever i livslånga monogama förhållanden och blir könsmogen vid två års ålder. Boet byggs av honan men även hanen förser bygget med material. Boet påminner till utseendet om kråkans och kan nyttjas i flera år. Honan ruvar de 3–4 äggen under 16–20 dagar och matas under denna period av hanen. Ungarna tas sedan om hand av båda föräldrarna som matar dem med uppstött föda. Ungarna blir flygga efter 28–35 dagar men blir självständiga långt senare.
Råkan är svart, med blå- och purpuraktig glans, i synnerhet på huvudet och halsen, vilkas fjäderbeklädnad är fin och silkeslik utan synliga fjäderspolar.[2] På adulta individer saknas näsborrsbefjädringen, och den blekt gula näbbasen är även den fjäderlös. Dessa dräktdetaljer framträder i februari–maj under andra kalenderåret. Stjärten är mindre kilformad än korpens. Till storleken är den bara lite mindre än en kråka med en längd på mellan 41 och 49 cm och med ett vingspann på 81 till 94 cm. Juvenila och subadulta fåglar är mycket lika svartkråkan men skiljs från denna främst genom sin spetsiga dolkformade näbb.
Näbben är spetsig, något nedåtböjd och smalare än kråkans. I flykten är råkan ganska lätt urskiljbar från svartkråkan på de något längre handfjädrarna. Dess flykt verkar lättare och vingslagen är något snabbare än svartkråkans. Könen skiljer sig varken i fjäderdräkt eller storlek.[3]
På marken rör sig råkan bestämt gående eller hoppande fram, och i luften har den en kraftfull aktiv flykt med längre insprängda seglingssträckor.
Som socialt levande art är råkan mycket talför och förfogar över ett flertal läten, som delvis är svåra att skilja från kråkans. Det vanligaste lätet är ett "kah" eller "krah", som kan låta ganska varierande; ofta framförs det vid rituella bugningar av partner som hälsar på varandra. I aggressiva situationer är detta ljud längre och högre: "krääääh". Dessutom är särskilt på våren ett lätt, kuttrande pladdrande inbäddat i de längre kraxljuden. Även ungfåglarna och ungarna i boet ropar mycket högt; de piper hörbart. Senare hör man från dem ett genomträngande "rrrah".[3]
Råkan förekommer i ett bälte som sträcker sig från Irland och Skottland via Centraleuropa genom Centralasien österut till Kina. Den saknas i södra Schweiz, i stora delar av Österrike och i Italien. I Norden når den Danmark och södra Sverige samt södra och västra Finland, i sydost Svarta havets och Kaspiska havets kuster. Under vintermånaderna bebor den också Norges kust till mellersta Norge, stora delar av Balkan samt större delen av Turkiet. Den är också introducerad i Nya Zeeland.[3]
Mot vintern flyttar många råkor till sydligare länder och uppträder då ofta i skaror om tusentals individer. I södra Europa och i norra Afrika är skarorna aldrig så stora som i Tyskland eftersom det inte finns tillräckligt med lämplig föda.[2]
Råkan delas ofta in i två underarter.
Arten häckar allmänt i Skåne, på Öland och Gotland och dessutom på något enstaka ställe längre norrut,[2] exempelvis i Uppsala, där den delvis lever i stadsmiljö. Råkan är Skånes överlägset vanligaste kråkfågel, och det största beståndet, med cirka 90 % av Sveriges råkor, finns i landskapet.[4] I parken Karlslund i Landskronas norra utkant finns Sveriges största koloni av råkor.[5] På en yta av en knapp km² häckar där årligen omkring 40 000 par. Även i Skurup finns en stor koloni. Trots att råkan är stannfågel i Skåne, samlas de om höstarna i enorma flockar. Den siktas enstaka eller i flock ända uppe i Norrland.[2]
Råkan kan vara såväl flyttfågel som stannfågel. Generellt kan sägas att den andel av individer som är obligata flyttfåglar tilltar från väster till öster. Västeuropeiska fåglar stannar till större delen i häckningsområdet. Centraleuropeiska populationer flyttar, till ungefär 60 %, till klimatiskt gynnsammare områden. Flyttningsdistanserna överstiger i regel inte 1 000 kilometer. I Europeiska Ryssland och öster därom är alla råkor flyttfåglar med flyttningsdistanser på mellan 1 000 och 3 000 kilometer. Huvudsakliga flyttningsriktningar är väst och sydväst, ibland även nordnordväst; dock finns även populationer med syd- och sydostflyttningar, som då övervintrar i områden som sträcker sig från Balkan över Grekland och Mindre Asien till Syrien och Irak. Flyttande råkor når regelbundet Färöarna och Island.
Merparten råkor stannar i häckningsområdet till slutet av september/mitten av oktober och påbörjar då flyttningen, som kan avbrytas av längre raster och vilopauser. Flyttningen sker i stora flockar, som dock inte uppvisar någon stark sammanhållning. Mindre flyttande flockar tycks dock bilda tämligen fasta enheter. De vuxna fåglarna påbörjar återflytten redan i början av februari, och i den första veckan i mars är den oftast avslutad. Förutom dessa flyttningsbeteenden kan råkor vid mycket ogynnsam väderlek genomföra så kallade väderflyttningar, som kan föra dem åt alla väderstreck.[3]
Råkan påbörjar sin dagaktivitet mycket tidigt, ungefär en timme före soluppgången, och slutar mycket sent. Vid midvinter har den därmed åtta timmar till förfogande för födosök. Råkor är sällskapliga under hela året, häckar i delvis mycket stora kolonier och tillbringar natten gemensamt i sovträd. De har ett stort antal sociala beteenden. På våren utför de ofta flyglekar och tvära kast i luften. Ofta kan man iaktta lekar mellan gruppmedlemmarna, som att dyka och slå ned på föremål eller att gunga på en gren. Fågeln kan vid dessa tillfällen låta höra ett mycket ljudligt kraxande och skränande, som speciellt i stadsmiljö kan vara påfrestande för människor. Det finns en mångfald av beteendestrukturer hos paren och de andra kolonimedlemmarna vilka kan vara mycket differentierade. Paren hälsar varandra med en sorts paradgång, där vingarna är lätt upplyfta. Mycket ofta ansluter sig kajor, mer sällan kråkor, till råkornas övervintringsflockar och kolonier.[3] I städer där trutar är vanliga är det tydligt att råkan undviker konflikter med dessa fåglar. En samling blandade råkor och kajor som kalasar på något ätbart körs enkelt bort av en enda gråtrut eller havstrut. Överhuvudtaget uppvisar inte råkan ett "ha-galet" beteende i något avseende.
Liksom hos andra fåglar i kråksläktet är underrättelsebeteendet hos råkan mycket utpräglat. De beteendemönster som därigenom har uppstått, och som mestadels har observerats hos voljärfåglar, har ibland beskrivits som användning av redskap. Glutz von Blotzheim berättar om det tillfälligtvis inlärda beteendet hos en ung råka, som avsiktligt täppte till en av sex avloppsöppningar i sin voljär, så att en angenäm badbassäng uppstod. På torra och varma dagar skedde dessa handlingar oftare än på kyliga och regniga.[6] Hos fritt levande individer har man dock aldrig fastställt beteendemönster som låter sig tolkas som användning av redskap, och i motsats till kråkan har man endast sällsynt observerat att råkor har låtit nötter falla ned från högre höjd för att komma åt dess innehåll.[3]
Råkan kan bli upp till 20 år gammal.[7]
Råkan är en så kallad obligat kolonihäckare, vilket innebär att råkparet alltid häckar i grupp med andra råkor. Dessa råkkolonier återfinns i skogsdungar eller parker och den häckar på upp till 2 000 meters höjd.
Råkan blir könsmogen vid slutet av sitt andra levnadsår. Den lever monogamt under häckningen. Under parningsleken förekommer social fjädervård, tiggande efter föda och långa spelropsduetter, då båda parter, oftast något avskilda från de andra, sitter bredvid varandra med brett utspärrad stjärt. Hanens och honans roller tycks bli befästa först under denna spelritual, då rollbeteendet åtminstone fram till början av spelet ofta växlar mellan könen. Bobygget påbörjas i början av mars, och det ofta stora boet byggs av både honan och hanen. Det byggs av grenar och kvistar som flätas samman till ett glest gallerverk och sedan fodras med strån, mossa, hår och liknande. Boet byggs ofta högt upp i en trädklyka i alléer och i parker eller i skogsdungar på åkrar. Bona ligger nära varandra, men ett avstånd på en meter underskrids sällan. Boplatser i byggnader, broar och liknande förekommer, liksom häckning på marken, men mycket sällsynt. Materialstöld inom kolonin samt mellan olika kolonier är vanlig.
Normal äggläggningstid förekommer vanligtvis mellan 1 och 15 april då honan lägger 4–5 ägg. Det finns observationer på upp till 9 ägg. Äggen har grågrön bottenfärg och är tätt prickade av bruna eller gråa ovala fläckar. Honan ruvar ensam äggen i 16 till 19 dygn under vilken tid hanen förser henne med föda. Under de första tio dagarna sköter hanen ensam utfodringsarbetet, därefter gör bägge partner det. De matar ungarna med uppstötta daggmaskar, insektslarver och dylikt. Det tar ungarna mellan 29 och 33 dygn att bli flygfärdiga, men föräldrarna fortsätter att mata dem under en lång tid efter utflygningen. Ungfåglarna ansluter sig sedan till ungdomsgrupper och stryker omkring i de närmaste omgivningarna. I dessa grupper sker sedan efter ett år också parbildningen. Oftast förekommer endast en häckning per år; endast när en kull har gått förlorad sker andrahäckningar och i undantagsfall även tredjehäckningar.[3]
Häckningsparasitism inom arten förekommer åtminstone tillfälligtvis. Det är inte entydigt klarlagt om de parasiterande föräldrarna även tar hand om en egen kull. Vid mycket stora kullar måste en sådan tänkas äga rum.[3]
Råkan bebor mestadels öppen åker- och ängsmark som består av buskskog, småskog eller trädrader. Den är till stor del anvisad till kulturlandskap som omvandlats av människor. Ängsmarksområden, som uppvisar ett visst antal åkerytor, är särskilt gynnsamma för den. Den föredrar jämna eller backiga trakter, och undviker bergstrakter. Växtligheten på dess födoområde ska inte vara för hög, även om den i gynnsamma förhållanden även födosöker i högre gräs. Den skyggar inte för människors närhet. Så ligger också många av dess häckningskolonier och sovplatser i omedelbar närhet till mänskliga bosättningar, många gånger i städers parkanläggningar, där råkans rätt högljudda beteende samt dess avföring på bland annat bilar ofta uppfattas som störande.[3]
I vissa europeiska storstäder har stora övervintringskollektiv etablerat sig (till exempel i Wien med ungefär en kvarts miljon råkor). Råkorna i stadsmiljö har utvecklat olika anpassningar vad gäller beteende, födohämtning och dagaktivitet. Stadsfåglarna kan hålla lägre avstånd till människan än en meter under flykt och dagaktiviteten är tydligt förkortad på grund av den rikliga tillgången på föda. Ungefär på samma sätt som hos skrattmåsen har många övervintringspopulationer utvecklat sig till att utnyttja avfall på soptippar. Även att människor har utfodrat råkor har bidragit till att dessa stora flockar har utvecklats. Fåglarna brukar vara trogna sin hemort. Man har till exempel iakttagit individer som efter flera år besökte samma bakgård eller samma parkavsnitt.[3]
Råkan är i princip allätare, men äter mest insekter och mask samt frön och växtdelar. Födosök sker oftast i flock på öppna fält. I städer äter den i princip allt människan efterlämnar.
Liksom hos alla arter i kråksläktet är råkans näringsspektrum ytterst mångfaldigt. Fastän den föredrar animalisk föda framför vegetarisk ligger den senare dock andelsmässigt i övervikt och utgör tre femtedelar av födan. Daggmaskar, olika harkranksarter, skalbaggar och deras utvecklingsstadier (framför allt knäpparlarver) samt snäckor hör till de mest uppskattade bytesdjuren. Därtill äter råkan även däggdjur som till exempel fältsorkar, näbbmöss och jordsorkar och tillfälligtvis, men sällan, småfåglar och deras ungar. Under vintermånaderna äter råkan även as, men i betydligt mindre utsträckning än kråkan gör. Den vegetabiliska födan består av frön av alla sorter, främst av spannmålsarter. Dessutom förtär råkan nötter, ekollon och bokollon, i mindre utsträckning frukter, som körsbär och plommon samt olika vilda bär. Den föda som ungarna föds upp med är till hög andel, men inte uteslutande, animalisk.[3]
När råkan födosöker hoppar eller går den på marken. Den spetsiga näbben används då som universalverktyg, som tjänar till såväl att gräva och hacka som att sondera och peta. Den fångar också flygande insekter genom korta flyghopp. Födosöket är framförallt optiskt orienterat. Vegetabilisk föda avsöks eller grävs upp från marken. Ibland äter råkan även majskorn eller solrosfrön medan den klamrar sig fast direkt vid växten. Bytesdjur förföljs endast en kort sträcka eller inte alls. I dagsrytmen födosöker den på morgonen framförallt på markytan (surface feeding); senare på dagen börjar sedan fasen med grävning och petande i marken (subsurface feeding), som slutligen avlöses av systematisk avsökning av vidare ytor (areal feeding).[3]
Råkan har ansetts orsaka skador på lantbruket men denna beskyllning håller i de flesta fall inte för en vetenskaplig prövning.[enligt vem?] På grund av detta och på grund av råkans vana att häcka i stora kolonier i människans närhet så förekommer det att man försöker begränsa kolonierna genom att förstöra bon före häckning. Försöken har dock begränsad framgång[enligt vem?] då råkornas bon är rejäla byggnadsverk. Fällandet av träd är det enda verksamma sättet att permanent bli av med råkor. Ett argument mot denna negativa syn på råkan är att den, som alla kråkfåglar, är en mycket effektiv renhållare som snabbt förtär allt ätbart på marken, vilket minskar födotillgången för exempelvis råttor. Lokalt jagas den även för föda, speciellt ungfåglar.
Bestånd och beståndsutveckling, såväl positivt som negativt, är sedan länge avhängigt av människans direkta ingrepp. Genom omvandling av landskapet i lantbruksmiljö har människan skapat förutsättningar för en ökning av beståndet och dess utbredning, men samtidigt hotas och begränsas bestånden genom direkt förföljelse. Avskjutning, förgiftning, boförstörelse, fällning av redes- eller sovträd orsakar regionala tillbakagångar och beståndsvariationer. Numera har en positivare syn på fågeln haft effekten att bestånden påverkas positivt. Sammantaget kan en lätt ökad utbredning västerut fastställas. Ett exempel är nykoloniseringen på 1960-talet i Schweiz. Även bestånden i områden där häckning tidigare bara förekommit sällsynt, som till exempel i östra Österrike, tycks stabilisera sig. I hela Europa räknas artens bestånd som livskraftig men i Österrike, Schweiz och Tjeckien befinner den sig på röda listan.
Betydande skador uppstår då kråkfågelflockar besöker en nysådd åker. Särskilt hotade är tidiga eller sena ensamt liggande åkrar, särskilt för långsamt växande gröda som till exempel majs. Kråkfåglar föredrar det groende utsädet och för att nå detta rycker de ofta upp unga plantor radvis. En inte för tidig sådd kan tjäna till att indirekt minska risk för skador. Ett sådjup på ungefär 8 centimeter (istället för 2–4 centimeter) och vältning av sådden försvårar uppryckning av plantor, men står emot en optimal åkeruppskjutning och ett gott skörderesultat. Utsädet är i regel denaturerat med ett oangenämt smakande ämne, varigenom ätandet begränsas. Vidare kan metoder som avledningsutfodring vid åkerkanten eller att spela upp artegna skräckläten elektroniskt vara framgångsrika. Knallverktyg och optiska åtgärder som uppspänning av färgade band och upphängning av döda kråkfåglar har begränsad verkan.[3]
Ordet råka anses härstamma från germanska *hrŏk-, som ska ha ett ljudhärmande ursprung.[8]
Ordet Corvus, som används för kråksläktet, är det latinska ordet för korp. Det latinska ordet frugilegus är sammansatt av substantivet frux, frugis f. = frukt och verbet legere = samla, avläsa och används i antik litteratur hos Ovidius (Metamorfoser 7, 624) i samband med myror. Det vetenskapliga namnet kan alltså ordagrant översättas med "fruktsamlande korp".[3] Namntillägget pastinator för underarten C. frugilegus pastinator betyder ordagrant "en som hackar [upp], grävare".[9]
Råkan är av Skånes Ornitologiska Förening utsedd till Skurups kommunfågel.
Tysk Wikipedia angav följande källor:
Wikimedia Commons har media som rör råka.
Råka (Corvus frugilegus) är en fågel som tillhör kråksläktet inom familjen kråkfåglar. Råkan förekommer i stora delar av palearktiska regionen och har introducerats i Nya Zeeland. Den utmärks av sin långa, spetsiga och något nedåtböjda näbb med det ljusa nakna hudpartiet vid näbbasen och sin metalliskt glänsande svarta fjäderdräkt.
Råkan har ett palearktiskt utbredningsområde och förekommer som häckfågel framförallt i ett bälte som sträcker sig från Irland och Skottland via Centraleuropa genom Centralasien och österut till Kina. Den delas upp i en västlig och en östlig underart. Den är en kulturföljare och föredrar stora jordbruksslätter där den häckar i kolonier men förekommer också lokalt som häckfågel i städer, då framförallt i parker. Den födosöker på marken, på åkrar och utmed vägkanter och är som de flesta kråkfåglar en allätare. Den lever i livslånga monogama förhållanden och blir könsmogen vid två års ålder. Boet byggs av honan men även hanen förser bygget med material. Boet påminner till utseendet om kråkans och kan nyttjas i flera år. Honan ruvar de 3–4 äggen under 16–20 dagar och matas under denna period av hanen. Ungarna tas sedan om hand av båda föräldrarna som matar dem med uppstött föda. Ungarna blir flygga efter 28–35 dagar men blir självständiga långt senare.
Ekin kargası (Corvus frugilegus), kargagiller (Corvidae) familyasından tarlalarda çok görülen bir karga türü.
Genelde tek başlarına bulunmazlar. Ekin kargalarının belirgin özelliklerinden biri, gagalarının ve yüzeylerinin gri tonlu olmasıdır. Yuvalarını toplu yuvalar şeklinde yaparlar.[1]
Ekin kargalarının temel besinleri solucanlar, Böcekler, böcek larvaları ve tohumlardır. Tarlalarda ekinlere zararlı olabilecek böcekleri yerken, bir yandan da ekinlere zarar verdikleri için genellikle çiftçiler tarafından pek hoş karşılanmazlar.[1]
Virtual Birds'de Ekin kargası kuşunun kuş sesi bulunur.
Ötücü kuşlar ile ilgili bu madde bir taslaktır. Madde içeriğini geliştirerek Vikipedi'ye katkıda bulunabilirsiniz. Ekin kargası (Corvus frugilegus), kargagiller (Corvidae) familyasından tarlalarda çok görülen bir karga türü.
Граки — доволі великі птахи, їх довжина сягає від 44 до 46 см, а розмах крил становить від 81 см і майже до одного метра[2]. Усе тіло грака повністю чорне. Дзьоб у грака середньої довжини, трохи більший, ніж у крука. Трохи менше половини дзьоба грака (ближче до голови) має колір близький до бежевого, решта — темно-сіра. Очі в грака чорні і розташовуються біля самого дзьоба.
Граки живляться тваринною та рослинною їжею, проте головним чином здобувають хробаків та личинок комах. Їх граки знаходять на землі або виколупують дзьобом. Саме тому граки часто тримаються на зораних полях. У містах птахи живляться харчовими відходами, тому часто залишаються на зиму. Грак є корисним птахом для сільського господарства, бо знищує багато комах-шкідників та іноді мишеподібних гризунів.
Граки будують багаторічні гнізда на високих деревах. Часто утворюють колонії з десятків і сотень гнізд. Іноді граки тримаються групами з іншими вороновими. У степу можуть будувати гнізда невисоко від землі, у містах — на опорах ліній електромереж. Будувати нові або ремонтувати старі гнізда граки починають наприкінці березня, холодною весною — пізніше. На початку квітня самиця відкладає 3 — 5 зеленуватих з крапинками яєць розмірами 29×40 мм. Після 18 — 20 діб висиджування вилупляються сліпі та голі граченята. Самиця сидить з ними три тижні, весь цей час самець годує і самку, і пташенят. Оперення формується до 32 — 33 діб віку[3], далі молоді граки залишають гніздо.
Граки разом з іншими представниками ряду воронових мають розумові можливості, вищі не лише серед птахів, а й серед більшості тварин. Численні спостереження доводять, що граки керуються не лише інстинктами, а й інтелектом. Це виявляється у розумінні ними деяких фізичних процесів та вмінні рахувати кількість речей. Так, у одному з досліджень граки не могли дістатися до хробака, який плавав у вузькій високій склянці з водою. Її неможливо було перекинути, тому птахи здогадалися кидати камінці до склянки. Граки швидко зрозуміли, що чим більші камінці будуть у воді, тим швидше підійметься її рівень[4].
У північній частині ареала граки — перелітні птахи, в південній, де нема стійкого снігового покрову, — осілі. Міграції відбуваються навесні у березні та восени у жовтні — листопаді. Невелика популяція є в Нової Зеландії, куди граки були завезені людиною у XIX столітті. Іноді птахи трапляються в Ісландії та на Фарерських островах. Європейська популяція граків нараховує понад 10 мільйонів пар.
В Україні до початку березня зимують граки з півночі, згодом, щонайпізніше до початку квітня, замість них прилітають з півдня перелітні птахи. Відлітають з місць гніздування у жовтні — на початку листопада. Перед перельотами згуртовуються у стаї з кількасот птахів.
Відмінності грака від інших чорних схожих воронових птахів, ареал яких є спільним з граком, є такими:
Слово грак походить від слова гракать (рос.), гракати (цер.-сл.) або граяти (церк.-сл.), тобто каркати. Українська назва — гайворон ( грайворон ), походить від укр. слів гаяти (порівняй із ґава — сіра ворона) і ворон — крук.
Латинська назва, яку дав Карл Лінней у 1758 р., — Corvus frugilegus означає Крук-збирач фруктів. Така назва взята з порівняння граків із мурахами, яке зробив давньоримський поет Овідій у своїх «Метаморфозах».
Quạ đen mũi trọc (danh pháp khoa học:Corvus frugilegus) là một loài chim trong họ Corvidae.[3]
Loài này có kích thước bằng (dài 45–47 cm) hoặc hơn nhỏ hơn loài quạ đen với bộ lông đen thường có sắc xanh dương hoặc tím-xanh dưới ánh nắng. Các lông ở đầu, cổ và vai đặc biệt rậm và mượt. Chân và móng nhìn chung có màu đen và mỏ có màu xám đen.
Quạ đen mỏ trọc được phân biệt với các loài tương tự khác trong họ Quạ bởi da bao bọc quanh gốc mỏ trước mắt ở con trưởng thành có màu trắng xám. Bộ lông quanh các chân cũng trông không điều đặn như của loài quạ đen. Con tơ có bề ngoài rất giống với loài quạ đen do nó thiếu bộ phận viền quanh gốc mỏ, nhưng nó có mỏ mỏng hơn và mất đi lông trên mặt sau khoảng 6 tháng.
Mặc dù chúng sống ở Anh, Ireland và nhiều nơi ở bắc và trung Âu, một vài cá thể có thể có mặt ở Iceland và miền bắc Scandinavia, nó cũng có mặt ở đông Á. Loài này đã được du nhập vào New Zealand, với một lượng lớn chim được thả ở đây từ 1862 đến 1874, mặc dù ngày nay dãi phân bố của chúng rất cục bộ.[4]
Thức ăn của chúng chủ yếu là giun đất và ấu trùng côn trùng, mà chúng có thể xới trên mặt đất nhờ cái mỏ cứng của nó. Nó cụng ăn những hạt ngũ cốc được trồng trọt, ngoài ra chúng còn ăn quả, các con thú nhỏ, quả sồi, chim nhỏ, trứng, con non của chúng và xác chết. Ở những khu vực đô thị, thức ăn thừa thải của con người được chúng lấy từ các thùng rác và trên đường phố, thường vào sáng sớm khi còn yên tĩnh. Nó cũng được bắt gặp dọc theo các bãi biển, chúng tìm côn trùng, giáp xác và các loại thức ăn phù hợp.
Khi bị nhốt phải đối mặt với nhiều trở ngại, quạ đen mũi trọc được ghi nhận là một trong những loài chim có khả năng sử dụng các công cụ để đạt được mục đích. Nó học rằng nếu đẩy một hòn đá vào một cái ống, nó sẽ có thức ăn. Sau đó nó phát hiện ra rằng nó có thể tìm và mang hòn đá và bỏ vào trong ống nếu không có sẵn đá. Nó cũng sử dụng các que, dây và tìm ra cách bẻ cong thành cái mốc để lấy được một món đồ.[5] Quạ đen mũi trọc tỏ ra thông minh trong việc làm và sử dụng các công cụ đơn giản bằng cách sử dụng mỏ giống như tinh tinh sử dụng bàn tay của nó.[6]
Грач[1] (лат. Corvus frugilegus) — широко распространённая в Евразии птица рода воронов.
Длина 45—47 см. Перья чёрные, с фиолетовым отливом. У взрослых птиц основание клюва голое; у молодых птиц перья у основания клюва есть, но позже они выпадают.
Вид распространён в Евразии от Скандинавии на восток до побережья Тихого океана.
Грачи всеядны, но главным образом питаются червями и личинками насекомых, которых они находят, копаясь в земле своим крепким клювом. Любят большими стаями следовать за пашущими землю. Эта особенность отражена в данном Карлом Линнеем латинском название вида — Corvus frugilegus, «ворон собирающий пищу».
В северной части ареала грачи — перелётные птицы, в южной — осёдлые.
Гнездятся на деревьях большими колониями. Обычная зимующая птица крупных населённых пунктов. Обитатель открытых ландшафтов. В населённых пунктах возле старых дорог на деревьях часто встречаются «грачевники» — колониальные поселения, состоящие из десятков гнёзд, которые используются много лет. Всеяден, но зимой питается в основном растительными кормами и пищевыми отходами человека. Зимой держатся одиночно и небольшими группами, часто вместе с другими врановыми.
Весной грач прилетает весьма рано, ещё лежит снег на полях. Период прилёта в разных местообитаниях падает на период с февраля по апрель. Гнездо строит из сухих сучьев, выстилает сухой травой, иногда клочками шерсти, тоненькими ветками, а также использует различный мусор. Гнездовая колония существует очень долго, даже десятилетия. Один раз в год бывает одна кладка из 3—7 яиц. Птенцы появляются в начале-середине апреля. Инкубация грачиных яиц составляет, по различным данным исследователей, 16—20 дней. Вылет грачат при достижении ими возраста слётков происходит через 30 дней. Вылетают в начале мая и в первой половине июня.
Ещё в конце XIX века мясо грачей употреблялось в пищу «бедным классом» в Европе, в частности, в Германии и на Украине. В Германии грачей солили в бочках[2].
Во время испытаний в Кембриджском университете в Англии было установлено, что грачи столь же умелы при создании и использовании простых орудий своими клювами, как шимпанзе при создании и использовании простых орудий своими руками[3].
Грач на марке Казахстана 2011 года
Саврасов Алексей «Грачи прилетели» (1871)
Грач (лат. Corvus frugilegus) — широко распространённая в Евразии птица рода воронов.
秃鼻乌鸦（学名：Corvus frugilegus）又名秃鼻鸦、老鸦、老鸹、山鸟、山老公、风鸦，通称乌鸦。是鸦科鸦属的一种。
秃鼻乌鸦常栖息于平原丘陵低山地形的耕作区，有时会接近人群密集的居住区。本物种喜结群活动，尤其到了冬季常常结成庞大的集团多者可达数千乃至上万。
大嘴乌鸦为古北界广布种，见于欧洲大部、非洲北部、西亚、中东、阿富汗、缅甸东北部和印度北部、尼泊尔等地，朝鲜、日本；在中国，本物种主要分布于东部地区，可见于东北、华北、内蒙古中东部、甘肃、青海、四川，和东南沿海一线，本物种在中国东部分布的最西限可达四川盆地地区，分布南限可达海南岛，此外在中国新疆西部的喀什、伊宁一线也有本物种的指名亚种分布。
在雀形目中，秃鼻乌鸦是体形最大的几个物种之一，成年的秃鼻乌鸦体长可达46厘米左右。秃鼻乌鸦雄雌同形同色，除了嘴基部外通体漆黑，无论是喙、虹膜还是双足均是饱满的黑色；但细看本的体羽并非漆黑一团，而是带有显著的蓝紫色金属光泽。
与形态近似的同属鸟类大嘴乌鸦和小嘴乌鸦相比较，本物种嘴基部周围没有羽毛覆盖，露出了灰白色鳞状皮肤，在黑色体羽的映衬下非常显眼，这是本物种区别于同属近似种的最大特征。与其他乌鸦一样，本物种叫声为粗砾嘶哑的刮刮声，非常难听。
秃鼻乌鸦是杂食性鸟类，食性很杂，垃圾、腐尸、昆虫、植物种子、甚至青蛙蟾蜍都出现在它们的食谱中，为了寻找食物他们经常会出没于城市郊区的垃圾掩埋场和城市街道的垃圾桶垃圾站等场所。
秃鼻乌鸦的繁殖开始于每年的3月－7月间，于树上营巢，巢以枯枝搭成，呈碗状，内衬羽毛、枯草等柔软材料，每巢产卵3－9枚，孵化期16－18天。
分類 界 : 動物界 Animalia 門 : 脊索動物門 Chordata 亜門 : 脊椎動物亜門 Vertebrata 綱 : 鳥綱 Aves 目 : スズメ目 Passeriformes 科 : カラス科 Corvidae 属 : カラス属 Corvus 種 : ミヤマガラス C. frugilegus 学名 Corvus frugilegus Linnaeus, 1758 和名 ミヤマガラス 英名 Rook Image:Rook range map.PNG
ミヤマガラス（深山烏、深山鴉、Corvus frugilegus）は、鳥綱スズメ目カラス科カラス属の1種である。
ユーラシア大陸中緯度地方。
日本では、越冬のため飛来する冬鳥で、かつては本州西部と、特に九州に飛来したが、現在はほぼ全国に飛来する。
ニュージーランドにもかつてイギリスからの移民によって、害虫駆除の目的で持ち込まれ帰化している。
全長47cm、翼開長90cm。全身は黒い羽毛で覆われる。嘴は細く、成鳥では基部の皮膚が剥き出しになり白く見える。
森林や農耕地に生息する。大規模な群れを形成する。コクマルガラスと混群を形成することもある。樹上にコロニーを形成し、木の枝等をお椀状に組み合わせた巣を作る。
1回に3–5個の卵を産む。主にメスが抱卵し、その間オスはメスに対し捕らえた獲物を与える。
この項目は、鳥類に関連した書きかけの項目です。この項目を加筆・訂正などしてくださる協力者を求めています（ポータル鳥類 - PJ鳥類）。
떼까마귀(Corvus frugilegus, rook)는 참새목 까마귀과에 속하는 조류이다. 1758년 칼 폰 린네가 명명한[1] 종 이름 frugilegus는 "채집 생활"을 뜻하는 라틴어 낱말이다.
이 종의 크기는 밝은 햇빛에 가끔은 푸른 빛깔을 보이는 검은 깃털의 송장까마귀와 비슷(45~47 센티미터)하거나 살짝 작은 편이다.
_Ystad_2015.jpg)
.jpg)
_Ystad_2015.jpg)
_skull_at_the_Royal_Veterinary_College_anatomy_museum.JPG)
_Ystad_2015.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
35.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
(js)06.jpg)
_Rook,_Saatkr%C3%A4he,_Corvus_frugilegus.JPG)
_Ystad_2015.jpg)
_-_Ystad-2016.jpg)
