Cortinarius claricolor (Fr.) Fr. 1838

Zasłonak zawoalowany (Cortinarius claricolor (Fr.) Fr.) – gatunek grzybów należący do rodziny zasłonakowatych (Cortinariaceae)^[1].

Systematyka i nazewnictwo

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Cortinarius, Cortinariaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi^[1].

Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w 1818 r. Elias Fries nadając mu nazwę Agaricus multiformis d claricolor. Ten sam autor w 1838 r. przeniósł go do rodzaju Cortinarius^[1].

Niektóre synonimy naukowe^[2]:

Nazwę polską nadał Andrzej Nespiak w 1975 r^[3].

Morfologia

Kapelusz

Średnica 4- 14 cm, u młodych owocników półkulisty, z czasem staje się łukowaty, w końcu płaski z tępym garbem. Brzeg początkowo podwinięty i połączony z trzonem białawą zasnówką, jej resztki zwykle pozostają na brzegu. Powierzchnia gładka, równa lub promieniście pomarszczona. W stanie wilgotnym jest śliska i błyszcząca, w stanie suchym matowa. Ma barwę od jasnożółtej do czerwonawoochrowej^[4]

Blaszki

Wąskie, brzuchate, do trzonu wąsko przyrośnięte. U młodych okazów są niemal białe, potem brudnokremowe, u starszych ochrowobrązowe^[4][5].

Trzon

Wysokość 5-12 cm, grubość 1-2,5 cm, kształt walcowaty. Jest pełny i głęboko osadzony w podłożu. Powierzchnia pokryta białą zasnówką, która z czasem tworzy na kapeluszu nierówne strefy pierścieniowe^[4].

Miąższ

Biały, gruby, bez wyraźnego zapachu i smaku^[4].

Cechy mikroskopowe

Zarodniki o barwie ochrowobrązowej i rozmiarach 8–9,5 × 4–4,5 μm^[5].

Występowanie i siedlisko

Wiele stanowisk tego gatunku opisano w Europie i Ameryce Północnej, notowany jest także w Korei, Japonii i Maroku^[6]. Na terenie Polski trzy wymienione w piśmiennictwie naukowym stanowiska pochodzą z lat 1889 i 1900^[3]. Znajduje się na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski. Ma status V – gatunek narażony, który zapewne w najbliższej przyszłości przesunie się do kategorii wymierających, jeśli nadal będą działać czynniki zagrożenia^[7]. Znajduje się na listach gatunków zagrożonych także w Niemczech^[3].

Rośnie na ziemi w lasach mieszanych, pod brzozami, sosnami, świerkami i modrzewiami na kwaśnych glebach, oraz pod bukami na podłożu wapiennym. Owocniki wytwarza od lipca do października^[4].

Znaczenie

Grzyb mikoryzowy^[3]. Przez niektórych autorów uważany jest za grzyb niejadalny^[4], przez innych za jadalny i smaczny^[5]. Odradza się jednak zbierania zasłonaków w celach spożywczych, liczne z nich są bowiem śmiertelnie trujące, a rozpoznawanie poszczególnych gatunków jest bardzo trudne, bardzo łatwo więc o pomyłkę^[8].

Przypisy