Microtus socialis (Pallas 1773)

Nornik towarzyski^[2] (Microtus socialis) – gatunek gryzonia z rodziny chomikowatych, występujący w Azji i Europie Wschodniej^[3][4].

Klasyfikacja

Gatunek został opisany naukowo w 1773 roku przez P.S. Pallasa na podstawie okazów z zachodniego Kazachstanu (najpewniej z terenów leżących między Wołgą a Uralem). Należy do podrodzaju nominatywnego Microtus, choć część autorów przypisywała go do podrodzaju Sumeriomys. Dawniej do gatunku tego były zaliczane wszystkie podobne i spokrewnione azjatyckie norniki, obecnie dzięki postępowi badań wydzielono z niego siedem osobnych gatunków^[4]. Są to: nornik anatolijski (M. anatolicus), nornik armeński (M. schidlovskii), nornik irański (M. qazvinensis), nornik lewantyński (M. guentheri), nornik perski (M. irani), nornik przedziwny (M. paradoxus) i nornik reliktowy (M. dogramacii)^[4][2]. Bliskowschodnie populacje nornika towarzyskiego nadal stanowią problem dla systematyki i dalsze badania są niezbędne^[4]. Zasięg obejmuje kilka rozłącznych obszarów, które zamieszkują różne podgatunki; w Europie są to M. s. nikolajevi na Ukrainie i w obwodzie rostowskim oraz M. s. parvus na Kaukazie Północnym^[3].

Biologia

Zasięg nornika towarzyskiego jest bardzo rozległy, zwierzęta te występują od południowej Ukrainy i Krymu poprzez południową część Rosji, Kazachstan aż po Turkiestan Chiński, a także na Kaukazie i Bliskim Wschodzie, w Turcji, Lewancie, irackim Kurdystanie i Iranie. Żyją na wysokościach do 2480 m n.p.m. Zamieszkują stepy na równinach i w niskich górach na wschód od Dniepru i Krymu, aż po północno-zachodni Sinciang^[3].

Norniki towarzyskie żyją, jak wskazuje nazwa, w dużych koloniach które tworzą poligyniczne rodziny. Kopie złożone, płytkie nory z wieloma wejściami i komorami pełniącymi funkcje magazynowe i mieszkalne. Prowadzi głównie podziemny tryb życia, szczególnie latem. Żywi się zbożami i roślinami strączkowymi, jesienią zjada głównie nasiona; okazyjnie może zjadać owady i mięczaki. Rozmnaża się przez cały rok, samice wydają na świat rocznie do pięciu miotów po 6–8 młodych^[3].

Populacja

Nornik towarzyski zamieszkuje bardzo duży obszar, nie są znane zagrożenia dla gatunku jako całości. Odizolowane populacje (jak M. s. gorensis i M. s. astrachanensis) mogą się kurczyć wskutek pustynnienia i nadmiernego wypasu na zamieszkiwanych terenach; zmiany te są jednak odwracalne. Populacje są generalnie stabilne. Liczebność może fluktuować między kolejnymi latami, osiągając szczyt w latach, w których zimy są łagodne, a lato wilgotne. Na terenach rolniczych jest uznawany za jednego z głównych szkodników. Jest uznawany za gatunek najmniejszej troski^[3].

Przypisy