Multimedia w Wikimedia Commons Lepnik zwyczajny (Lappula squarrosa (Retz.) Dumort.) – gatunek rośliny z rodziny ogórecznikowatych.
Rozmieszczenie geograficzne
Główny obszar jego występowania to Prowincja Pontyjska[2]. Rozprzestrzenił się jednak i obecnie występuje także w niemal całej Europie (brak go na wyspach brytyjskich), Ameryce Północnej (USA i Kanada), niektórych regionach Ameryki Środkowej, Azji, Afryki i Australii[3].W Polsce jest gatunkiem nieczęstym; rośnie w rozproszeniu na terenie całego kraju[4], głównie na niżu i w niższych położeniach górskich. Status gatunku we florze Polski jest niejasny, według niektórych źródeł jest gatunkiem rodzimym[2], według innych archeofitem lub kenofitem[5].
Morfologia
-
Łodyga
- O wysokości 20–70 cm, szorstko białawo owłosiona, gałęzista w górnej części, o skośnie odstających gałązkach[6].
-
Liście
-
Ulistnienie skrętoległe]]. Dolne liście łopatkowate, na ogonkach. Szybko zamierają. Górne liście równowąskolancetowate i siedzące[2].
-
Kwiaty
- Drobne, krótkoszypułkowe, błękitne i zebrane w kwiatostan zwany skrętkiem. Kielich złożony z 5 rozciętych prawie do nasady równowąskolancetowatych działek. Długa i lejkowata Korona ma 5 zaokrąglonych łatek, a wewnątrz rurki trójkątne i brodawkowate osklepki. Słupek 1, pręcików 5[2].
-
Owoc
-
Rozłupnia o średnicy 3–4 mm. Rozłupki brodawkowane, z dwoma lub trzema szeregami kolców na brzegu. Kolce około dwa razy krótsze od szerokości rozłupni[6].
- Gatunki podobne
- W Polsce jako efemerofity występują jeszcze 2 gatunki: lepnik odgiętoowockowy (Lappula deflexa) i lepnik różnokolcowy (Lappula heteracantha). L. odgiętoowockowy ma szypułki odgięte podczas kwitnienia, kolce na owocu w jednym rzędzie, dołem zrośnięte w błoniaste skrzydełko, a kielich krótszy od owocu. U L. różnokolcowego kolce na owocu są w jednym rzędzie, wolne, niezrośnięte nasadami, kielich w czasie w czasie kwitnienia ma długość 2-3 mm, w czasie owocowania 3-4 mm[5].
Biologia i ekologia
- Rozwój
-
Roślina jednoroczna lub dwuletnia. Kwitnie od maja do sierpnia. Nasiona rozsiewane są przez zwierzęta, przyczepione do ich sierści (epizoochoria), stąd też roślina ta często występuje w pobliżu ich nor. Kiełkują nie tylko w wilgotnej glebie, ale także podczas suchego przechowywania[2].
- Siedlisko
- Rośnie na siedliskach ruderalnych; na przydrożach, ugorach i nieużytkach, ale także na skarpach i w murawach kserotermicznych[2].
- Genetyka
- Liczba chromosomów 2n = 48[5].
Zagrożenia i ochrona
Roślina umieszczona na polskiej czerwonej liście w kategorii NT (bliski zagrożenia)[7].
Przypisy
-
↑ Stevens P.F.: Angiosperm Phylogeny Website (ang.). 2001–. [dostęp 2017-12-13].
-
↑ a b c d e f Barbara Sudnik-Wójcikowska: Rośliny synantropijne. Warszawa: Multico, 2011. ISBN 978-83-7073-514-2. OCLC 948856513.
-
↑ Discover Life Maps. [dostęp 2018-01-17].
-
↑ Zając A., Zając M.: Atlas rozmieszczenia roślin naczyniowych w Polsce. Kraków: Pracownia Chorologii Komputerowej, Instytut Botaniki, Uniwersytet Jagielloński, 2001. ISBN 978-83-61191-72-8.
-
↑ a b c Rutkowski Lucjan: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.
-
↑ a b Szafer W., Kulczyński S., Pawłowski B. Rośliny polskie. Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1969
-
↑ Kaźmierczakowa R., Bloch-Orłowska J., Celka Z., Cwener A., Dajdok Z., Michalska-Hejduk D., Pawlikowski P., Szczęśniak E., Ziarnek K.: Polska czerwona lista paprotników i roślin kwiatowych. Polish red list of pteridophytes and flowering plants. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, 2016. ISBN 978-83-61191-88-9.
_sl32.jpg)
.jpg)
.jpg)
