Hydrocharitaceae

Żabiściekowate (Hydrocharitaceae Juss.) – rodzina roślin wodnych należąca do grupy jednoliściennych. Obejmuje 18 rodzajów ze 116 gatunkami^[1]. Należą tu trwałe i jednoroczne rośliny wodne (zarówno morskie, jak i słodkowodne). Spotykane są w wodach na wszystkich kontynentach oraz wzdłuż brzegów morskich w strefie międzyzwrotnikowej^[2], najbardziej zróżnicowane w strefie tropikalnej i subtropikalnej^[3].

Systematyka

Systematyka według Angiosperm Phylogeny Website (aktualizowany system APG IV z 2016)

Żabiściekowate należą do rzędu żabieńcowców i zajmują w jego drzewie filogenetycznym następującą pozycję^[1]:

żabieńcowce

obrazkowate Araceae

kosatkowate Tofieldiaceae

żabiściekowate Hydrocharitaceae

łączniowate Butomaceae

żabieńcowate Alismataceae

bagnicowate Scheuchzeriaceae

onowodkowate Aponogetonaceae

świbkowate Juncaginaceae

Maundiaceae

posidoniowate Posidoniaceae

rupiowate Ruppiaceae

bałwanicowate Cymodoceaceae

zosterowate Zosteraceae

rdestnicowate Potamogetonaceae

Podział według Angiosperm Phylogeny Website

żabiściekowate

 Hydrocharitoideae

 Stratiotoideae

 Anacharidoideae

 Hydrilloideae

Klad bazalny Hydrocharitoideae Eaton tworzą dwa rodzaje^[4]:

• Hydrocharis L. – żabiściek
• Limnobium Rich. – limnobium

Podrodzina Stratiotoideae Luersson obejmuje tylko monotypowy rodzaj:

• Stratiotes – osoka, z jednym gatunkiem – osoką aloesowatą Stratiotes aloides

Do podrodziny Anacharidoideae Thomé należy 7 rodzajów:

• Apalanthe Planch. – z jednym gatunkiem Apalanthe granatensis
• Blyxa Noronha ex Thouars,
• Egeria Planch.
• Elodea Michx. – moczarka
• Lagarosiphon Harv. – lagarosyfon
• Maidenia Rendle – z jednym gatunkiem Maidenia rubra
• Ottelia Pers. – otelia

Do podrodziny Hydrilloideae Luersson zalicza się 8 rodzajów:

• Appertiella C.D.K.Cook & Triest – z jednym gatunkiem Appertiella hexandra
• Enhalus Rich. – z jednym gatunkiem Enhalus acoroides
• Halophila Thouars
• Hydrilla Rich. – przesiąkra, z jednym gatunkiem – przesiąkrą okółkową Hydrilla verticillata
• Najas L. – jezierza
• Nechamandra Planch. – z jednym gatunkiem Nechamandra alternifolia
• Thalassia Banks ex C.Koenig
• Vallisneria L. – nurzaniec

Pozycja rodziny w systemie Reveala (1994-1999)

Gromada okrytonasienne (Magnoliophyta Cronquist), podgromada Magnoliophytina Frohne & U. Jensen ex Reveal, klasa jednoliścienne (Liliopsida Brongn.), podklasa żabieńcowe (Alismatidae Takht.), nadrząd Alismatanae Takht., rząd żabiściekowce (Hydrocharitales Dumort.) – takson monotypowy z rodziną: żabiściekowate (Hydrocharitaceae Juss.)^[5].

Wykaz rodzajów jest generalnie zgodny z ujęciem APweb z wyjątkiem wyłączenia w odrębną, monotypową rodzinę rodzaju jezierza (Najas). Mimo odrębności morfologicznej tego rodzaju, wyłączenie takie w świetle danych filogenetycznych nie znajduje uzasadnienia – takson ten stanowi klad siostrzany dla rodzaju przesiąkra Hydrilla^[1].

Pozycja systematyczna rodziny w systemie Reveala (2007)

Zaktualizowany system Reveala jako generalnie zgodny z systemem APweb w zakresie powiązań filogenetycznych, sytuuje rodzinę wraz z trzema najbliżej spokrewnionymi (łączniowate Butomaceae, żabieńcowate Alismataceae i limnocharysowate Limnocharitaceae) oraz z wciąż wydzielaną odrębnie rodziną jezierzowatych (Najadaceae) w obrębie wąsko ujmowanego rzędu żabieńcowców Alismatales. Rząd ten sytuowany jest w obrębie nadrzędu Aranae Thorne ex Reveal stanowiącym odpowiednik (synonim) rzędu żabieńcowców w ujęciu APweb i systemu APG II^[6].

Zastosowanie

Niektóre gatunki wykorzystywane są jako rośliny akwariowe. Szereg gatunków zawleczonych poza swój naturalny zasięg stało się problematycznymi roślinami inwazyjnymi^[2].

Przypisy