Birds

Anifail asgwrn-cefn gydag adenydd, pig, plu, dwy goes a gwaed cynnes yw aderyn (lluosog adar). Mae bron pob aderyn yn gallu hedfan, mae adar na allant hedfan yn cynnwys yr estrys, y ciwi a'r pengwiniaid. Ceir mwy na 10,400 o rywogaethau o adar.^[1] Maen nhw'n byw mewn llawer o gynefinoedd gwahanol ledled y byd. Adareg (neu Adaryddiaeth) yw astudiaeth adar.

Anatomi

Mae strwythur adar wedi addasu ar gyfer hediad. Mae eu coesau blaen wedi newid i adenydd. Mae gan adar big ysgafn heb ddannedd ac mae codennau aer tu fewn i'w hesgyrn.

Atgenhedliad

Mae adar yn dodwy wyau â phlisgyn caled. Mae'r rhan fwyaf o adar yn adeiladu nyth lle maen nhw'n deor eu hwyau. Mae rhai adar yn cael eu geni'n ddall a noeth. Mae adar eraill yn gallu gofalu amdanynt eu hunain bron ar unwaith.

Mudiad

Mae llawer o rywogaethau yn mudo er mwyn dianc rhag tywydd oer. Mae miliynau o adar sy'n nythu yn Hemisffer y Gogledd yn mudo i'r de. Mae rhai adar Hemisffer y De yn mudo i'r gogledd. Mae Morwennol y Gogledd yn hedfan ymhellach nag unrhyw aderyn arall o'r Arctig i'r Antarctig.

Esblygiad

Esblygodd adar o ddeinosoriaid o'r urdd Therapoda, mae'n debyg. Archaeopteryx yw'r adar ffosilaidd henaf a fu fyw tua 150 miliwn o flynyddoedd yn ôl.

Adar a dyn

Mae adar yn ffynhonnell bwysig o fwyd i bobl. Mae rhai adar fel yr iâr a'r twrci wedi eu ffermio ar gyfer eu cig neu wyau. Anifeiliaid anwes poblogaidd yw rhai adar e.e. y byji a'r caneri.

Mae llawer o adar wedi eu peryglu oherwydd hela a dinistr amgylcheddol. Mae elusennau fel Cymdeithas Audubon yn yr Unol Daleithiau a’r RSPB yn y DU yn ymgyrchu i amddiffyn adar.

Mewn llenyddiaeth Gymreig

Efallai'r cyntaf i gofnodi rhai o'r adar a welodd ar ei deithiau oedd Gerallt Gymro. Nid oedd ganddo ryw lawer o ddiddordeb ynddynt ond mae rhai o'r sylwadau'n ddigon diddorol, serch hynny, e.e.

"Clywir yn y coed cyfagos chwibaniad pereiddlais aderyn bach, y dywedodd rhai mai cnocell y coed ydoedd, ond eraill, yn fwy cywir, mai peneuryn. Cnocell y coed y gelwir yr aderyn bach, yr hwn a alwyd pic yn yr iaith Ffrangeg, a dylla'r dderwen â'i ylfin cryf ... A pheneuryn y gelwir aderyn bach hynod am ei liw euraid a melyn, a ddyry, yn ei dymor priodol, yn lle cân, chwibaniad melys; ac oddi wrth ei liw euraid y derbyniodd ei enw, peneuryn."^[2]

Mae'n debygol iawn mai'r euryn (golden oriole) oedd yr aderyn a glywodd Gerallt neu, fel y tybiai ei gyfeillion, cnocell werdd.

Un o gerddi mwya'r Gymraeg ydy cywydd i'r "Alarch" gan Dafydd ap Gwilym. Ceir hefyd nifer o hen benillion sy'n sôn am adar; dyma un, er enghraifft:

Gwyn eu byd yr adar gwylltion,

Hwy gânt fynd i'r fan a fynnon',

Weithiau i'r môr ac weithiau i'r mynydd,

A dod adref yn ddigerydd.

Yn y Mabinogi fe drowyd Blodeuwedd yn dylluan am gamfihafio.

Dosbarthiad

Aves

Palaeognathae (paleognaths)

Neognathae
Galloanserae

Galliformes

Anseriformes

Neoaves

Strisores

Columbaves Otidimorphae

Musophagiformes

Otidiformes

Cuculiformes

Columbimorphae

Columbiformes

Mesitornithiformes

Pteroclidiformes

Gruiformes

Aequorlitornithes
Mirandornithes

Phoenicopteriformes

Podicipediformes

Charadriiformes

Eurypygimorphae

Phaethontiformes

Eurypygiformes

Aequornithes

Inopinaves

Opisthocomiformes

Telluraves Afroaves Accipitrimorphae

Cathartiformes

Accipitriformes

Strigiformes

Coraciimorphae

Coliidae

Eucavitaves

Leptosomatiformes

Cavitaves {{Expansion depth limit exceeded| {{Expansion depth limit exceeded}} {{Expansion depth limit exceeded}}
{{Expansion depth limit exceeded}}- {{Expansion depth limit exceeded}} {{Expansion depth limit exceeded}} {{Expansion depth limit exceeded|{{{Expansion depth limit exceeded}}}|{{Expansion depth limit exceeded}}
}} {{Expansion depth limit exceeded}}{{Expansion depth limit exceeded}} rowspan=2 {{Expansion depth limit exceeded}} {{{Expansion depth limit exceeded}}} {{Expansion depth limit exceeded}}- }} {{Expansion depth limit exceeded| {{Expansion depth limit exceeded}} {{Expansion depth limit exceeded}}
{{Expansion depth limit exceeded}}- {{Expansion depth limit exceeded}} {{Expansion depth limit exceeded}} {{Expansion depth limit exceeded|{{{Expansion depth limit exceeded}}}|{{Expansion depth limit exceeded}}
}} {{Expansion depth limit exceeded}}{{Expansion depth limit exceeded}} rowspan=2 {{Expansion depth limit exceeded}} {{{Expansion depth limit exceeded}}} {{Expansion depth limit exceeded}}- }} {{Expansion depth limit exceeded| {{Expansion depth limit exceeded}} {{Expansion depth limit exceeded}}
{{Expansion depth limit exceeded}}- {{Expansion depth limit exceeded}} {{Expansion depth limit exceeded}} {{Expansion depth limit exceeded|{{{Expansion depth limit exceeded}}}|{{Expansion depth limit exceeded}}
}} {{Expansion depth limit exceeded}}{{Expansion depth limit exceeded}} rowspan=2 {{Expansion depth limit exceeded}} {{{Expansion depth limit exceeded}}} {{Expansion depth limit exceeded}}- }} {{Expansion depth limit exceeded| {{Expansion depth limit exceeded}} {{Expansion depth limit exceeded}}
{{Expansion depth limit exceeded}}- {{Expansion depth limit exceeded}} {{Expansion depth limit exceeded}} {{Expansion depth limit exceeded|{{{Expansion depth limit exceeded}}}|{{Expansion depth limit exceeded}}
}} {{Expansion depth limit exceeded}}{{Expansion depth limit exceeded}} rowspan=2 {{Expansion depth limit exceeded}} {{{Expansion depth limit exceeded}}} {{Expansion depth limit exceeded}}- }} {{Expansion depth limit exceeded| {{Expansion depth limit exceeded}} {{Expansion depth limit exceeded}}
{{Expansion depth limit exceeded}}- {{Expansion depth limit exceeded}} {{Expansion depth limit exceeded}} {{Expansion depth limit exceeded|{{{Expansion depth limit exceeded}}}|{{Expansion depth limit exceeded}}
}} {{Expansion depth limit exceeded}}{{Expansion depth limit exceeded}} rowspan=2 {{Expansion depth limit exceeded}} {{{Expansion depth limit exceeded}}} {{Expansion depth limit exceeded}}- }} {{Expansion depth limit exceeded| {{Expansion depth limit exceeded}} {{Expansion depth limit exceeded}}
{{Expansion depth limit exceeded}}- {{Expansion depth limit exceeded}} {{Expansion depth limit exceeded}} {{Expansion depth limit exceeded|{{{Expansion depth limit exceeded}}}|{{Expansion depth limit exceeded}}
}} {{Expansion depth limit exceeded}}{{Expansion depth limit exceeded}} rowspan=2 {{Expansion depth limit exceeded}} {{{Expansion depth limit exceeded}}} {{Expansion depth limit exceeded}}- }} {{Expansion depth limit exceeded| {{Expansion depth limit exceeded}} {{Expansion depth limit exceeded}}
{{Expansion depth limit exceeded}}- {{Expansion depth limit exceeded}} {{Expansion depth limit exceeded}} {{Expansion depth limit exceeded|{{{Expansion depth limit exceeded}}}|{{Expansion depth limit exceeded}}
}} {{Expansion depth limit exceeded}}{{Expansion depth limit exceeded}} rowspan=2 {{Expansion depth limit exceeded}} {{{Expansion depth limit exceeded}}} {{Expansion depth limit exceeded}}- }} {{Expansion depth limit exceeded| {{Expansion depth limit exceeded}} {{Expansion depth limit exceeded}}
{{Expansion depth limit exceeded}}- {{Expansion depth limit exceeded}} {{Expansion depth limit exceeded}} {{Expansion depth limit exceeded|{{{Expansion depth limit exceeded}}}|{{Expansion depth limit exceeded}}
}} {{Expansion depth limit exceeded}}{{Expansion depth limit exceeded}} rowspan=2 {{Expansion depth limit exceeded}} {{{Expansion depth limit exceeded}}} {{Expansion depth limit exceeded}}- }} {{Expansion depth limit exceeded| {{Expansion depth limit exceeded}} {{Expansion depth limit exceeded}}
{{Expansion depth limit exceeded}}- {{Expansion depth limit exceeded}} {{Expansion depth limit exceeded}} {{Expansion depth limit exceeded|{{{Expansion depth limit exceeded}}}|{{Expansion depth limit exceeded}}
}} {{Expansion depth limit exceeded}}{{Expansion depth limit exceeded}} rowspan=2 {{Expansion depth limit exceeded}} {{{Expansion depth limit exceeded}}} {{Expansion depth limit exceeded}}- }} {{Expansion depth limit exceeded| {{Expansion depth limit exceeded}} {{Expansion depth limit exceeded}}
{{Expansion depth limit exceeded}}- {{Expansion depth limit exceeded}} {{Expansion depth limit exceeded}} {{Expansion depth limit exceeded|{{{Expansion depth limit exceeded}}}|{{Expansion depth limit exceeded}}
}} {{Expansion depth limit exceeded}}{{Expansion depth limit exceeded}} rowspan=2 {{Expansion depth limit exceeded}} {{{Expansion depth limit exceeded}}} {{Expansion depth limit exceeded}}- }} {{Expansion depth limit exceeded| {{Expansion depth limit exceeded}} {{Expansion depth limit exceeded}}
{{Expansion depth limit exceeded}}- {{Expansion depth limit exceeded}} {{Expansion depth limit exceeded}} {{Expansion depth limit exceeded|{{{Expansion depth limit exceeded}}}|{{Expansion depth limit exceeded}}
}} {{Expansion depth limit exceeded}}{{Expansion depth limit exceeded}} rowspan=2 {{Expansion depth limit exceeded}} {{{Expansion depth limit exceeded}}} {{Expansion depth limit exceeded}}- }} {{Expansion depth limit exceeded| {{Expansion depth limit exceeded}} {{Expansion depth limit exceeded}}
{{Expansion depth limit exceeded}}- {{Expansion depth limit exceeded}} {{Expansion depth limit exceeded}} {{Expansion depth limit exceeded|{{{Expansion depth limit exceeded}}}|{{Expansion depth limit exceeded}}
}} {{Expansion depth limit exceeded}}{{Expansion depth limit exceeded}} rowspan=2 {{Expansion depth limit exceeded}} {{{Expansion depth limit exceeded}}} {{Expansion depth limit exceeded}}- }} {{Expansion depth limit exceeded| {{Expansion depth limit exceeded}} {{Expansion depth limit exceeded}}
{{Expansion depth limit exceeded}}- {{Expansion depth limit exceeded}} {{Expansion depth limit exceeded}} {{Expansion depth limit exceeded|{{{Expansion depth limit exceeded}}}|{{Expansion depth limit exceeded}}
}} {{Expansion depth limit exceeded}}{{Expansion depth limit exceeded}} rowspan=2 {{Expansion depth limit exceeded}} {{{Expansion depth limit exceeded}}} {{Expansion depth limit exceeded}}- }} {{Expansion depth limit exceeded| {{Expansion depth limit exceeded}} {{Expansion depth limit exceeded}}
{{Expansion depth limit exceeded}}- {{Expansion depth limit exceeded}} {{Expansion depth limit exceeded}} {{Expansion depth limit exceeded|{{{Expansion depth limit exceeded}}}|{{Expansion depth limit exceeded}}
}} {{Expansion depth limit exceeded}}{{Expansion depth limit exceeded}} rowspan=2 {{Expansion depth limit exceeded}} {{{Expansion depth limit exceeded}}} {{Expansion depth limit exceeded}}- }} {{Expansion depth limit exceeded| {{Expansion depth limit exceeded}} {{Expansion depth limit exceeded}}
{{Expansion depth limit exceeded}}- {{Expansion depth limit exceeded}} {{Expansion depth limit exceeded}} {{Expansion depth limit exceeded|{{{Expansion depth limit exceeded}}}|{{Expansion depth limit exceeded}}
}} {{Expansion depth limit exceeded}}{{Expansion depth limit exceeded}} rowspan=2 {{Expansion depth limit exceeded}} {{{Expansion depth limit exceeded}}} {{Expansion depth limit exceeded}}- }} {{Expansion depth limit exceeded| {{Expansion depth limit exceeded}} {{Expansion depth limit exceeded}}
{{Expansion depth limit exceeded}}- {{Expansion depth limit exceeded}} {{Expansion depth limit exceeded}} {{Expansion depth limit exceeded|{{{Expansion depth limit exceeded}}}|{{Expansion depth limit exceeded}}
}} {{Expansion depth limit exceeded}}{{Expansion depth limit exceeded}} rowspan=2 {{Expansion depth limit exceeded}} {{{Expansion depth limit exceeded}}} {{Expansion depth limit exceeded}}- }} {{Expansion depth limit exceeded|{{{Expansion depth limit exceeded}}}|{{Expansion depth limit exceeded}}
}}

{{{Expansion depth limit exceeded}}}

Australaves

Cariamiformes

Eufalconimorphae

Falconiformes

Psittacopasserae

Psittaciformes

Passeriformes

Urddau

Palaeognathae

• Struthioniformes: estrys, rheaod, emiw, casowarïaid a chiwïod
• Tinamiformes: tinamŵod

Neognathae

Galloanserae

• Anseriformes: elyrch, gwyddau a hwyaid
• Galliformes: adar helwriaeth

Neoaves

• Gaviiformes: trochyddion
• Podicipediformes: gwyachod
• Procellariiformes: albatrosiaid, adar drycin a phedrynnod
• Sphenisciformes: pengwiniaid
• Pelecaniformes: pelicanod, mulfrain, huganod a.y.y.b.
• Ciconiiformes: crehyrod, ciconiaid a.y.y.b.
• Phoenicopteriformes: fflamingos
• Falconiformes: adar ysglyfaethus
• Gruiformes: rhegennod, garanod a.y.y.b.
• Charadriiformes: rhydwyr, gwylanod, morwenoliaid a charfilod
• Pteroclidiformes: ieir y diffeithwch
• Columbiformes: colomennod, dodo
• Psittaciformes: parotiaid
• Cuculiformes: cogau, twracoaid
• Strigiformes: tylluanod
• Caprimulgiformes: troellwyr a.y.y.b.
• Apodiformes: gwenoliaid duon, adar y si
• Coraciiformes: gleision y dorlan, rholyddion, cornylfinod a.y.y.b.
• Piciformes: cnocellod, twcaniaid a.y.y.b.
• Trogoniformes: trogoniaid
• Coliiformes: colïod
• Passeriformes: adar golfanaidd neu adar clwydol

Teuluoedd

Yn ôl IOC World Bird List ceir 240 teulu (Mawrth 2017):

Rhestr Wicidata:

# teulu enw tacson delwedd rhiant-dacson categori Comin 1 Acrocephalidae Acrocephalidae Aderyn golfanaidd Acrocephalidae 2 Adar asgelldroed Heliornithidae Gruiformes Heliornithidae 3 Adar dail Chloropseidae Aderyn golfanaidd Chloropseidae 4 Adar dail Irenidae Aderyn golfanaidd Irenidae 5 Adar deildy Ptilonorhynchidae Aderyn golfanaidd Ptilonorhynchidae 6 Adar dreingwt Orthonychidae Aderyn golfanaidd Orthonyx 7 Adar drudwy Sturnidae Aderyn golfanaidd Sturnidae 8 Adar ffrigad Fregatidae Pelecaniformes Fregatidae 9 Adar gwrychog Bucconidae Galbuloidea Bucconidae 10 Adar haul Nectariniidae Aderyn golfanaidd Nectariniidae 11 Adar morgrug Formicariidae Tyranni Formicariidae 12 Adar olew Steatornithidae tylluan Steatornithidae 13 Adar pobty Furnariidae Aderyn golfanaidd Furnariidae 14 Adar tagellog Callaeidae Aderyn golfanaidd Callaeidae 15 Adar telyn Menuridae Aderyn golfanaidd Menuridae 16 Adar tomen Megapodiidae Galliformes Megapodiidae 17 Adar trofannol Phaethontidae Phaethontiformes Phaethontidae 18 Adar y cwils Sagittariidae yr Eryrod Sagittariidae 19 Aderyn paradwys Paradisaeidae Passeri Paradisaeidae 20 Albatrosiaid Diomedeidae Procellariiformes Diomedeidae 21 Anseranatidae Anseranatidae Anseriformes Anseranatidae 22 Arcanatoridae Arcanatoridae Aderyn golfanaidd Arcanatoridae 23 Barbedau Capitonidae Piciformes Capitonidae 24 Bernieridae Bernieridae Aderyn golfanaidd Bernieridae 25 Brain Corvidae Corvoidea Corvidae 26 Brain moel Picathartidae Aderyn golfanaidd Picathartidae 27 Breision Emberizidae Aderyn golfanaidd Emberizidae 28 Brenhinoedd Monarchidae Aderyn golfanaidd Monarchidae 29 Brychion Turdidae Passeri Turdidae 30 Bucorvidae Bucorvidae Bucerotiformes Bucorvidae 31 Buphagidae Buphagidae Aderyn golfanaidd Buphagidae 32 Bushshrike Malaconotidae Aderyn golfanaidd Malaconotidae 33 Bwlbwliaid Pycnonotidae Aderyn golfanaidd Pycnonotidae 34 Cagŵod Rhynochetidae Eurypygiformes Rhynochetidae 35 Calcariidae Calcariidae Aderyn golfanaidd Calcariidae 36 Cardinaliaid Cardinalidae Aderyn golfanaidd Cardinalidae 37 Carfilod Alcidae Q7129481 Alcidae 38 Casowarïaid Casuariidae Casuariiformes Casuariidae 39 Ceiliogod y Waun Otididae Gruiformes Otididae 40 Ceinddrywod Maluridae Aderyn golfanaidd Maluridae 41 Cettiidae Cettiidae Aderyn golfanaidd Cettiidae 42 Ciconiaid Ciconiidae Ciconiaid Ciconiidae 43 Ciconiaid pig esgid Balaenicipitidae Pelecaniformes Balaenicipitidae 44 Cigyddion Laniidae Aderyn golfanaidd Laniidae 45 Cisticolidae Cisticolidae Aderyn golfanaidd Cisticolidae 46 Ciwïod Apterygidae Apterygiformes Apterygidae 47 Cnemophilidae Cnemophilidae Aderyn golfanaidd Cnemophilidae 48 Cnocellod Picidae Piciformes Picidae 49 Coblynnod Apodidae Apodiformes Apodidae 50 Coblynnod Coed Hemiprocnidae Apodiformes Hemiprocnidae 51 Cocatŵod Cacatuidae Parot Cacatuidae 52 Cog-gigyddion Campephagidae Aderyn golfanaidd Campephagidae 53 Cogau Cuculidae Cuculiformes Cuculidae 54 Colïod Coliidae Colīod gwarlas Coliidae 55 Colomennod Columbidae Columbiformes Columbidae 56 Copogion Upupidae Bucerotiformes Upupidae 57 Copogion coed Phoeniculidae Bucerotiformes Phoeniculidae 58 Corcoracidae Corcoracidae Aderyn golfanaidd Corcoracidae 59 Cornbigau Bucerotidae Bucerotiformes Bucerotidae 60 Corsoflieir Turnicidae Q18282108 Turnicidae 61 Cotingaod Cotingidae Aderyn golfanaidd Cotingidae 62 Crehyrod Ardeidae Pelecaniformes Ardeidae 63 Crehyrod yr haul Eurypygidae Eurypygiformes Eurypygidae 64 Crescentchest Melanopareiidae Aderyn golfanaidd Melanopareiidae 65 Crwydriaid y malî Pedionomidae Charadriiformes Pedionomidae 66 Cwrasowiaid Cracidae Galliformes Cracidae 67 Cwrol (teulu) Leptosomidae Leptosomiformes Leptosomidae 68 Cwtiad-wenoliaid Glareolidae Charadriiformes Glareolidae 69 Cwtiaid Charadriidae Charadriiformes Charadriidae 70 Cwyrbigau Estrildidae Aderyn golfanaidd Estrildidae 71 Cynffonau sidan Bombycillidae Aderyn golfanaidd Bombycillidae 72 Chaetopidae Chaetopidae Aderyn golfanaidd Chaetopidae 73 Chionidae Chionidae Charadriiformes Chionidae 74 Chwibanwyr Pachycephalidae Aderyn golfanaidd Pachycephalidae 75 Dasyornithidae Dasyornithidae Aderyn golfanaidd Dasyornithidae 76 Delorion cnau Sittidae Passeri Sittidae 77 Donacobiidae Donacobiidae Aderyn golfanaidd Donacobiidae 78 Dreinbigau Acanthizidae Passeri Acanthizidae 79 Dringhedyddion Climacteridae Aderyn golfanaidd Climacteridae 80 Dringwyr coed Certhiidae Aderyn golfanaidd Certhiidae 81 Drongoaid Dicruridae Aderyn golfanaidd Dicruridae 82 Drywod Troglodytidae Passeri Troglodytidae 83 Drywod Seland Newydd Acanthisittidae Aderyn golfanaidd Acanthisittidae 84 Ehedydd Alaudidae Passeri Alaudidae 85 Elachuridae Elachuridae Aderyn golfanaidd Elachuridae 86 Emiwiaid Dromaiidae Casuariiformes Dromaiidae 87 Eryrod Accipitridae yr Eryrod
Falconiformes
Q19969066 Accipitridae 88 Erythrocercidae Erythrocercidae Aderyn golfanaidd 89 Estrysiaid Struthionidae Struthioniformes Struthionidae 90 Eulacestomatidae Eulacestomatidae Corvoidea 91 Eurynnod Oriolidae Aderyn golfanaidd Oriolidae 92 Fangáid Vangidae Aderyn golfanaidd Vangidae 93 Fireod Vireonidae Aderyn golfanaidd Vireonidae 94 Fwlturiaid y Byd Newydd Cathartidae Q20639356 Cathartidae 95 Ffesantod Phasianidae Galliformes Phasianidae 96 Fflamingos Phoenicopteridae y fflamingos Phoenicopteridae 97 Garannod Gruidae Gruiformes Gruidae 98 Giachod amryliw Rostratulidae Charadriiformes Rostratulidae 99 Gïachod yr hadau Thinocoridae Charadriiformes Thinocoridae 100 Golfanod Ploceidae Aderyn golfanaidd Ploceidae 101 Grallariidae Grallariidae Aderyn golfanaidd Grallariidae 102 Gwanwyr Anhingidae Suliformes Anhingidae 103 Gwatwarwyr Mimidae Aderyn golfanaidd Mimidae 104 Gweilch pysgod Pandionidae yr Eryrod Pandionidae 105 Gwenoliaid Hirundinidae Aderyn golfanaidd Hirundinidae 106 Gwenynysorion Meropidae Coraciiformes Meropidae 107 Gwyachod Podicipedidae Podicipediformes Podicipedidae 108 Gwybed-ddalwyr Polioptilidae Q2472000 Polioptilidae 109 Gwybedogion Muscicapidae Q1179990 Muscicapidae 110 Gwybedysyddion Conopophagidae Aderyn golfanaidd Conopophagidae 111 gwylanod Laridae Lari Laridae 112 Gylfindroeon Panuridae Sylvioidea Panuridae 113 Hebogiaid Falconidae Falconiformes Falconidae 114 Helmetshrike Prionopidae Passeri Prionopidae 115 Helyddion coed Artamidae Aderyn golfanaidd Artamidae 116 Hercwyr Aramidae Gruiformes Aramidae 117 Hirgoesau Recurvirostridae Charadriiformes Recurvirostridae 118 Hirgoesau crymanbig Ibidorhynchidae Charadriiformes Ibidorhynchidae 119 Hoatsiniaid Opisthocomidae Cuculiformes
Opisthocomiformes Opisthocomidae 120 Huganod Sulidae Suliformes
Pelecaniformes Sulidae 121 Hwyaid Anatidae Anseriformes Anatidae 122 Hyliotidae Hyliotidae Aderyn golfanaidd Hyliotidae 123 Hylocitreidae Hylocitreidae Aderyn golfanaidd Hylocitreidae 124 Hypocoliidae Hypocoliidae Aderyn golfanaidd Hypocoliidae 125 Ibisiaid Threskiornithidae Pelecaniformes Threskiornithidae 126 Ieir y diffeithwch Pteroclidae Pterocliformes Pteroclidae 127 Ifritidae Ifritidae Aderyn golfanaidd Ifritidae 128 Iora Aegithinidae Aderyn golfanaidd Aegithinidae 129 Jacamarod Galbulidae Galbuloidea Galbulidae 130 Jasanaod Jacanidae Charadriiformes Jacanidae 131 Leiothrichidae Leiothrichidae Aderyn golfanaidd Leiothrichidae 132 Locustellidae Locustellidae Aderyn golfanaidd
Sylvioidea Locustellidae 133 Lybiidae Lybiidae Piciformes Lybiidae 134 Llwydiaid Prunellidae Aderyn golfanaidd Prunellidae 135 Llydanbigau Eurylaimidae Tyranni Eurylaimidae 136 Llygadwynion Zosteropidae Aderyn golfanaidd Zosteropidae 137 Llygaid-dagell Platysteiridae Aderyn golfanaidd Platysteiridae 138 Macrosphenidae Macrosphenidae Passeri Macrosphenidae 139 Machaerirhynchidae Machaerirhynchidae Corvoidea Machaerirhynchidae 140 Manacinod Pipridae Aderyn golfanaidd Pipridae 141 Megalaimidae Megalaimidae Piciformes Megalaimidae 142 Mêl-gogau Indicatoridae Piciformes Indicatoridae 143 Melampittidae Melampittidae Aderyn golfanaidd Melampittidae 144 Melanocharitidae Melanocharitidae Q51836655 Melanocharitidae 145 Melysorion Meliphagidae Meliphagoidea Meliphagidae 146 Mesîtau Mesitornithidae Mesitornithiformes Mesitornithidae 147 Mohoidae Mohoidae Passeri Mohoidae 148 Mohouidae Mohouidae Aderyn golfanaidd Mohouidae 149 Motmotiaid Momotidae Coraciiformes Momotidae 150 Mulfrain Phalacrocoracidae Suliformes Phalacrocoracidae 151 Nicatoridae Nicatoridae Aderyn golfanaidd Nicatoridae 152 Notiomystidae Notiomystidae Aderyn golfanaidd Notiomystidae 153 Numididae Numididae Galliformes Numididae 154 Oceanitidae Oceanitidae Procellariiformes 155 Odontophoridae Odontophoridae Galliformes Odontophoridae 156 Oreoicidae Oreoicidae Aderyn golfanaidd Oreoicidae 157 Painted berrypecker Paramythiidae Aderyn golfanaidd Paramythiidae 158 Pardalotidae Pardalotidae Aderyn golfanaidd Pardalotidae 159 Parotiaid Psittacidae Psittacoidea Psittacidae 160 Pedrynnod Procellariidae Procellariiformes Procellariidae 161 Pedrynnod Hydrobatidae Procellariiformes Hydrobatidae 162 Pengwin Spheniscidae Sphenisciformes Spheniscidae 163 Pelicans Pelecanidae Pelecaniformes Pelecanidae 164 Pellorneidae Pellorneidae Aderyn golfanaidd Pellorneidae 165 Pennau Morthwyl Scopidae Pelecaniformes Scopidae 166 Petroicidae Petroicidae Aderyn golfanaidd Petroicidae 167 Peucedramidae Peucedramidae Aderyn golfanaidd Peucedramidae 168 Pibyddion Scolopacidae Charadriiformes Scolopacidae 169 Pigwyr blodau Dicaeidae Passeri Dicaeidae 170 Pincod Fringillidae Aderyn golfanaidd Fringillidae 171 Piod môr Haematopodidae Charadriiformes Haematopodidae 172 Pitaod Pittidae Aderyn golfanaidd Pittidae 173 Pityriaseidae Pityriaseidae Aderyn golfanaidd Pityriaseidae 174 Pluvianellidae Pluvianellidae Charadriiformes Pluvianellidae 175 Pluvianidae Pluvianidae Charadriiformes Pluvianidae 176 Pnoepygidae Pnoepygidae Sylvioidea 177 Potwaid Nyctibiidae Caprimulgiformes Nyctibiidae 178 Preblynnod Timaliidae Aderyn golfanaidd Timaliidae 179 Preblynod Awstralo-Papwan Pomatostomidae Aderyn golfanaidd Pomatostomidae 180 Prysgadar Atrichornithidae Aderyn golfanaidd Atrichornithidae 181 Psittaculidae Psittaculidae Psittacoidea Psittaculidae 182 Psophodidae Psophodidae Aderyn golfanaidd Psophodidae 183 Ptiliogonatidae Ptiliogonatidae Passerida 184 Pysgotwyr Alcedinidae Alcedines Alcedinidae 185 Phylloscopidae Phylloscopidae Passeri Phylloscopidae 186 Regulidae Regulidae Aderyn golfanaidd Regulidae 187 Rockfowl, rockjumper and rail-babbler Eupetidae Corvoidea Eupetidae 188 Rhagologidae Rhagologidae Corvoidea Rhagologidae 189 Rheaod Rheidae Rheiformes Rheidae 190 Rhedwyr Burhinidae Charadriiformes Burhinidae 191 Rhedwyr y crancod Dromadidae Charadriiformes Dromadidae 192 Rhegennod Rallidae Gruiformes Rallidae 193 Rhesogion y palmwydd Dulidae Q1179990
Aderyn golfanaidd Dulidae 194 Rhipiduridae Rhipiduridae Aderyn golfanaidd Rhipiduridae 195 Rholyddion Coraciidae Coraciiformes Coraciidae 196 Rholyddion daear Brachypteraciidae Coraciiformes Brachypteraciidae 197 Sarothruridae Sarothruridae Gruiformes Sarothruridae 198 Scotocercidae Scotocercidae Aderyn golfanaidd Scotocercidae 199 Semnornithidae Semnornithidae Piciformes Semnornithidae 200 Seriemaid Cariamidae Cariamiformes Cariamidae 201 Sgiwennod Stercorariidae Charadriiformes Stercorariidae 202 Sgrechwyr Anhimidae Anseriformes Anhimidae 203 Sïednod Trochilidae Apodiformes
Trochiliformes Trochilidae 204 Siglennod Motacillidae Aderyn golfanaidd Motacillidae 205 Sittella Neosittidae Passeri Neosittidae 206 sparrow Passeridae Passeroidea Passeridae 207 Stenostiridae Stenostiridae Sylvioidea Stenostiridae 208 Strigopidae Strigopidae Parot Strigopidae 209 Sugarbird Promeropidae Aderyn golfanaidd Promeropidae 210 Tapacwlos Rhinocryptidae Aderyn golfanaidd Rhinocryptidae 211 Teloriaid (y Byd Newydd) Parulidae Aderyn golfanaidd Parulidae 212 Teloriaid (yr Hen Fyd) Sylviidae Sylvioidea Sylviidae 213 Tephrodornithidae Tephrodornithidae Aderyn golfanaidd Tephrodornithidae 214 Teyrn-wybedogion Tyrannidae Tyranni Tyrannidae 215 Tichodromidae Tichodromidae Aderyn golfanaidd Tichodromidae 216 Tinamŵaid Tinamidae Tinamiformes Tinamidae 217 Titw Paridae Sylvioidea Paridae 218 Titwod cynffonhir Aegithalidae Passeri Aegithalidae 219 Titwod Pendil Remizidae Aderyn golfanaidd Remizidae 220 Tityridae Tityridae Aderyn golfanaidd Tityridae 221 Todiaid Todidae Coraciiformes Todidae 222 Tresglod Icteridae Aderyn golfanaidd Icteridae 223 Trochwyr Cinclidae Q1179990 Cinclidae 224 Trochyddion Gaviidae Gaviiformes Gaviidae 225 Troellwyr Caprimulgidae Caprimulgiformes Caprimulgidae 226 Troellwyr llydanbig Podargidae Caprimulgiformes Podargidae 227 Trogoniaid Trogonidae Trogoniformes Trogonidae 228 Trympedwyr Psophiidae Gruiformes Psophiidae 229 Twcaniaid Ramphastidae Piciformes Ramphastidae 230 Twinciaid banana Coerebidae Aderyn golfanaidd Coerebidae 231 Twracoaid Musophagidae y Twracoaid Musophagidae 232 Tylluan-Droellwyr Aegothelidae Apodiformes Aegothelidae 233 Tylluanod Strigidae tylluan Strigidae 234 Tylluanod Gwynion Tytonidae tylluan Tytonidae 235 Thamnophilidae Thamnophilidae Aderyn golfanaidd Thamnophilidae 236 Thraupidae Thraupidae Aderyn golfanaidd Thraupidae 237 Urocynchramidae Urocynchramidae Passeroidea Urocynchramidae 238 Viduidae Viduidae Aderyn golfanaidd Viduidae Teuluoedd

Adar Asgelldroed • Adar Dail • Adar Deildy • Adar Dreingwt • Adar Drudwy • Adar Ffrigad • Adar Gwrychog • Adar Haul • Adar Morgrug • Adar Olew • Adar Paradwys • Adar Pobty • Adar Tagellog • Adar Telyn • Adar Tomen • Adar Trofannol • Adar y Cwils • Albatrosiaid • Apostolion • Asitïod • Barbedau • Brain • Brain Moel • Breision • Brenhinoedd • Brychion • Bwlbwliaid • Cagwod • Carfilod • Casowarïaid • Ceiliogod y Waun • Ceinddrywod • Chwibanwyr • Ciconiaid • Ciconiaid Pig Esgid • Cigfachwyr • Cigyddion • Ciwïod • Cnocellod • Coblynnod • Coblynnod Coed • Cocatwod • Cogau • Cog-Gigyddion • Colïod • Colomennod • Copogion • Copogion Coed • Cornbigau • Corsoflieir • Cotingaod • Crehyrod • Crehyrod yr Haul • Cropwyr • Crwydriaid y Malî • Cwrasowiaid • Cwroliaid • Cwtiaid • Cwyrbigau •

Seriemaid • Cynffonau Sidan • Delorion Cnau • Dreinbigau • Dringhedyddion • Dringwyr Coed • Dringwyr y Philipinau • Drongoaid • Drywod • Drywod Seland Newydd • Ehedyddion • Emiwiaid • Eryrod • Estrysiaid • Eurynnod • Fangáid • Ffesantod • Fflamingos • Fireod • Fwlturiaid y Byd Newydd • Garannod • Giachod Amryliw • Gïachod yr Hadau •

Golfanod • Gwanwyr • Gwatwarwyr • Gweilch Pysgod • Gweinbigau • Gwenoliaid • Gwenynysorion • Gwyachod • Gwybed-Ddaliwyr • Gwybedogion • Gwybedysyddion • Gwylanod • Gylfindroeon • Hebogiaid • Helyddion Coed • Hercwyr • Hirgoesau • Hirgoesau Crymanbig • Hoatsiniaid • Huganod • Hwyaid • Ibisiaid • Ieir y Diffeithwch • Jacamarod • Jasanaod • Llwydiaid • Llydanbigau • Llygadwynion • Llygaid-Dagell • Llysdorwyr • Lorïaid • Manacinod • Meinbigau • Mel-Gogau •

Mêl-Gropwyr Hawaii • Melysorion • Mesîtau • Motmotiaid • Mulfrain • Parotiaid • Pedrynnod • Pedrynnod • Pedrynnod Plymio • Pelicanod • Pengwiniaid • Pennau Morthwyl • Pibyddion • Pigwyr Blodau • Pincod • Piod Môr • Pitaod • Potwaid • Preblynnod • Prysgadar • Pysgotwyr • Rheaod • Rhedwyr • Rhedwyr • Rhedwyr y Crancod • Rhegennod • Rhesogion y Palmwydd • Rholyddion • Rholyddion Daear • Robinod Awstralia •

Seriemaid • Sgimwyr • Sgiwennod • Sgrechwyr • Sïednod • Siglennod • Tapacwlos • Teloriaid • Telorion y Byd Newydd • Teyrn-Wybedogion • Tinamwaid • Titwod • Titwod Cynffonhir • Titwod Pendil • Todiaid • Tresglod • Trochwyr • Trochyddion • Troellwyr • Troellwyr Llydanbig • Trogoniaid • Trympedwyr • Twcaniaid • Twinc Banana • Twracoaid • Tylluan-Droellwyr • Tylluanod • Tylluanod Gwynion •

Cyfeiriadau

Gweler hefyd

• Rhestr adar Cymru
• Rhestr adar Llydaw
• Rhestr adar gwledydd Prydain

Dolenni allanol

• Internet Archive: Adareg Canolfan Edward Llwyd, Prifysgol Cymru
• RSPB Cymru
• (Saesneg) Avionary Enwau adar WP mewn 41 o ieithoedd