dcsimg

Wąsatka ( Polish )

provided by wikipedia POL
Commons Multimedia w Wikimedia Commons Wikisłownik Hasło w Wikisłowniku

Wąsatka[5] (Panurus biarmicus) – gatunek niewielkiego ptaka osiadłego lub koczującego z rodziny wąsatek (Panuridae)[5][6][7], której jest jedynym przedstawicielem i zaliczany wcześniej był do ogoniatek (Paradoxornithidae)[8][9][3], pokrzewek (Sylviidae)[1] lub tymaliowatych (Timaliidae)[4]. Takson ten najbliżej spokrewniony jest ze skowronkami (Alaudidae). Zamieszkuje Europę na wschód od Polski na północy i Ukrainy na południu, Azję Środkową, Chiny i Azję Mniejszą. W Polsce nieliczny lub bardzo nieliczny ptak lęgowy niżu, częstszy na zachodzie kraju (tam lokalnie liczny, 1800–2500 par)[10]. Wyróżniono kilka podgatunków P. biarmicus[6][3]:

  • P. biarmicus biarmicus – zachodnia, środkowa i południowa Europa do południowo-zachodniej Rosji, Bałkanów i zachodniej Turcji.
  • P. biarmicus kosswigi – południowo-środkowa Turcja.
  • P. biarmicus russicus – wschodnio-środkowa i wschodnia Europe przez południową Rosję do północno-wschodnich Chin, Mongolii, Kazachstanu i środkowej Turcji.
Cechy gatunku
Upierzenie ogólnie jasnocynamonowe. Bardzo długi, schodkowato zwężający się ogon i krótkie skrzydła. Dziób ostry, lekko wygięty. U samców głowa i kark jasnoszare, na bokach głowy charakterystyczne, czarne plamy w kształcie "wąsów", które widoczne są z daleka. Grzbiet, ogon i lotki cynamonowordzawe, spód ciała biały z lekkim, różowym odcieniem. Barki rdzawożółte. Skrzydła w podłużne pasy brązowo-czarno-białe. Pokrywy podogonowe czarne. Samice mają głowę cynamonowobrązową bez "wąsów", beżowe pokrywy podogonowe i ogólnie bardziej matowe upierzenie. Młode podobne do samic, lecz z czarnym grzbietem i pokrywami podogonowymi.
Wymiary średnie
długość ciała: 13 cm
rozpiętość skrzydeł: 16-18 cm
masa ciała: ok. 14 g
Biotop
Rozległe połacie trzcin na obrzeżach jezior i zarośnięte starorzecza.
Gniazdo
Umieszczone nisko nad wodą w pałkach lub trzcinach. Jest zbudowane z suchych liści trzciny i wyścielone jej kwiatostanami.
Jaja
Dwa lęgi w roku - pod koniec kwietnia i w czerwcu. W zniesieniu 5-7 jaj o średnich wymiarach 18x14 mm, białych z rzadkimi ciemnobrązowymi plamkami i żyłkami.
Wysiadywanie
Od zniesienia ostatniego jaja trwa przez okres 12-13 dni. Pisklęta opuszczają gniazdo po 10-13 dniach.
Pożywienie
Głównie owady.
Ochrona
Z uwagi na nieliczne występowanie na terenie Polski gatunek ten jest objęty ścisłą ochroną gatunkową[11]. Zalecana ochrona biotopów lęgowych.

Przypisy

  1. a b Panurus biarmicus, w: Integrated Taxonomic Information System (ang.).
  2. Panurus, w: Integrated Taxonomic Information System (ang.) [dostęp 2 sierpnia 2012]
  3. a b c Bearded Parrotbill (Panurus biarmicus) (ang.). IBC: The Internet Bird Collection. [dostęp 4 sierpnia 2012].
  4. a b BirdLife International 2012, Panurus biarmicus [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2016 [online], wersja 2015-4 [dostęp 2016-02-06] (ang.).
  5. a b Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek, M. Kuziemko: Rodzina: Panuridae des Murs, 1860 - wąsatki - Bearded reedling (wersja: 2015-05-27). W: Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2016-02-06].
  6. a b F. Gill, D. Donsker: Nicators, reedling & larks (ang.). IOC World Bird List: Version 6.1. [dostęp 2016-02-06].
  7. John H. Boyd III: Panuridae: Bearded Reedling (ang.). W: Aves—A Taxonomy in Flux 2.5 Introduction [on-line]. John Boyd's Home Page. [dostęp 4 sierpnia 2012].
  8. Mały słownik zoologiczny. Ptaki. Busse Przemysław (red.). T. 2. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1991. ISBN 83-214-0563-0.
  9. Ogoniatki (Paradoxornithidae) w: Multimedialna Encyklopedia Powszechna Edycja WIEM 2006, Young Digital Poland, 2006
  10. Ludwik Tomiałojć, Tadeusz Stawarczyk: Awifauna Polski. Rozmieszczenie, liczebność i zmiany. Wrocław: PTPP "pro Natura", 2003, s. 677. ISBN 83-919626-1-X. Według skali przyjętej przez autorów, dla okresu lęgowego nieliczny oznacza zagęszczenie 1–10 par na 100 km2, a bardzo nieliczny – 0,1–1 par na 100 km2.
  11. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 28 września 2004 r. w sprawie gatunków dziko występujących zwierząt objętych ochroną, Dz.U. z 2004 r. nr 220, poz. 2237

Bibliografia

  • Andrzej G. Kruszewicz: Ptaki Polski. Encyklopedia ilustrowana. Warszawa: MULTICO, 2007, s. 220-221. ISBN 978-83-7073-474-9.

Zobacz też

p d e
Rodziny ptaków z rzędu wróblowych (Passeriformes) Królestwo: zwierzęta • Typ: strunowce • Podtyp: kręgowce • Gromada: ptaki • Rząd: wróblowebarglikowce
(Acanthisitti) tyrankowce
(Tyranni) śpiewające
(Oscines)
lirogonygąszczakialtannikikorołazychwostkowatekolcopiórkimiodojadylamparcikibuszówkowateziemnodrozdystadniakijagodziakipłatkonosykoralnikimiodnikimaoryskikowaliczkiliszkojadypieszakifletówkiczubcegórnikitrzaskaczekoralniczkijagodnikiwireonkowatewilgowatełuskowczykiszuflodziobkiostrolotykrępaczkiwangowategołogłowypaskownikidzierzbikidziwogonywachlarzówkowatedzierzbykrukowatemonarkiskałowronyczarniakimodrogłówkicudowronkidługobiegowateskalinkowatedudkowcowatekwiatówkinektarnikiturkuśnikowatetybetańczykipłochaczezłotogłówkiwikłaczowateastryldowatewdówkiwróblepliszkowatełuszczakowatepoświerkitanagrzcetrznadlepasówkihispaniolczykitrelnikiantylezeledonkiplatynkilasówkisłowikówkikacykowatehispanioletanagrzykikardynałytanagrowateaksamitnikiowadówkisikoryremizynikatoryskowronkiwąsatkikrótkosterkichwastówkowateświerszczakimimikimadagaskarniczkitrzciniakiskąpoogonkijaskółkowatebilbileświstunkiskotniczkowatepokrzewczykiraniuszkipokrzewkiogoniatkiszlarnikitymaliowatedżunglakisikornikipekińczykimysikrólikitajwaneczkipalmowcejemiołuszkipersówkowatejedwabniczkireliktowcepełzaczekowalikowatestrzyżykisiwuszkibąkojadyprzedrzeźniaczeszpakowatepluszczemuchołówkowatedrozdowate
Układ filogenetyczny na podstawie Paweł Mielczarek, Marek Kuziemko: Rząd: Passeriformes - wróblowe. W: Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2017-07-18].
license
cc-by-sa-3.0
copyright
Autorzy i redaktorzy Wikipedii
original
visit source
partner site
wikipedia POL

Wąsatka: Brief Summary ( Polish )

provided by wikipedia POL

Wąsatka (Panurus biarmicus) – gatunek niewielkiego ptaka osiadłego lub koczującego z rodziny wąsatek (Panuridae), której jest jedynym przedstawicielem i zaliczany wcześniej był do ogoniatek (Paradoxornithidae), pokrzewek (Sylviidae) lub tymaliowatych (Timaliidae). Takson ten najbliżej spokrewniony jest ze skowronkami (Alaudidae). Zamieszkuje Europę na wschód od Polski na północy i Ukrainy na południu, Azję Środkową, Chiny i Azję Mniejszą. W Polsce nieliczny lub bardzo nieliczny ptak lęgowy niżu, częstszy na zachodzie kraju (tam lokalnie liczny, 1800–2500 par). Wyróżniono kilka podgatunków P. biarmicus:

P. biarmicus biarmicus – zachodnia, środkowa i południowa Europa do południowo-zachodniej Rosji, Bałkanów i zachodniej Turcji. P. biarmicus kosswigi – południowo-środkowa Turcja. P. biarmicus russicus – wschodnio-środkowa i wschodnia Europe przez południową Rosję do północno-wschodnich Chin, Mongolii, Kazachstanu i środkowej Turcji. Cechy gatunku Upierzenie ogólnie jasnocynamonowe. Bardzo długi, schodkowato zwężający się ogon i krótkie skrzydła. Dziób ostry, lekko wygięty. U samców głowa i kark jasnoszare, na bokach głowy charakterystyczne, czarne plamy w kształcie "wąsów", które widoczne są z daleka. Grzbiet, ogon i lotki cynamonowordzawe, spód ciała biały z lekkim, różowym odcieniem. Barki rdzawożółte. Skrzydła w podłużne pasy brązowo-czarno-białe. Pokrywy podogonowe czarne. Samice mają głowę cynamonowobrązową bez "wąsów", beżowe pokrywy podogonowe i ogólnie bardziej matowe upierzenie. Młode podobne do samic, lecz z czarnym grzbietem i pokrywami podogonowymi. Wymiary średnie długość ciała: 13 cm
rozpiętość skrzydeł: 16-18 cm
masa ciała: ok. 14 g Biotop Rozległe połacie trzcin na obrzeżach jezior i zarośnięte starorzecza. Gniazdo Umieszczone nisko nad wodą w pałkach lub trzcinach. Jest zbudowane z suchych liści trzciny i wyścielone jej kwiatostanami. Jaja Dwa lęgi w roku - pod koniec kwietnia i w czerwcu. W zniesieniu 5-7 jaj o średnich wymiarach 18x14 mm, białych z rzadkimi ciemnobrązowymi plamkami i żyłkami. Wysiadywanie Od zniesienia ostatniego jaja trwa przez okres 12-13 dni. Pisklęta opuszczają gniazdo po 10-13 dniach. Pożywienie Głównie owady. Ochrona Z uwagi na nieliczne występowanie na terenie Polski gatunek ten jest objęty ścisłą ochroną gatunkową. Zalecana ochrona biotopów lęgowych.
license
cc-by-sa-3.0
copyright
Autorzy i redaktorzy Wikipedii
original
visit source
partner site
wikipedia POL