dcsimg

Astrowate ( Polish )

provided by wikipedia POL
Wikisłownik Hasło w Wikisłowniku

Astrowate, złożone (Asteraceae Dum., Compositae Gis.[2]) – rodzina roślin należąca do rzędu astrowców (Asterales). Jedna z najliczniejszych rodzin roślin naczyniowych – należy do niej około 23,6 tysięcy gatunków grupowanych w 1620 rodzajów[1].

 src=
Schemat budowy kwiatu rurkowatego:
Azalążnia
Bkorona kwiatu
Cpręciki zrosłe w rurkę wokół słupka
D – szyjka i znamię słupka
 src=
Schemat budowy kwiatu języczkowego:
Azalążnia
Bpuch kielichowy
Cpręciki zrosłe w rurkę wokół słupka
D – płatki korony przekształcone w języczek
Esłupek

Morfologia

Najbardziej charakterystyczną cechą tej rodziny jest budowa ich kwiatów i kwiatostanów. Kwiaty na ogół drobne, zebrane są w kwiatostan zwany koszyczkiem na rozszerzonym szczycie pędu – płaskim lub wypukłym osadniku, przez co powstają bardzo gęste kwiatostany imitujące kwiat, otoczone okrywą listków zwykle łuskowatych. Kielich jest zredukowany, niezielony i przeważnie w postaci licznych włosków[3]. Występują 2 rodzaje kwiatów: kwiaty języczkowe mające koronę o symetrii grzbiecistej i kwiaty rurkowate o symetrii promienistej. U niektórych gatunków w koszyczku znajdują się wyłącznie kwiaty rurkowate, jak np. u ostów, u innych wyłącznie kwiaty języczkowe, jak np. u mniszka lekarskiego. Najczęściej jednak w koszyczkach występują równocześnie obydwa rodzaje kwiatów; na zewnętrznym obrzeżu kwiaty języczkowe, zwykle większe i imitujące płatki korony, w środku koszyczka kwiaty rurkowate[3]. Pręciki zrośnięte są zawsze pylnikami w rurkę, nitki wolne. Budowę kwiatów określa wzór kwiatowy: KnC(5)A(5)G(2)[3]. Kwiaty mogą być dwupłciowe, jednopłciowe lub płone (tymi ostatnimi najczęściej są kwiaty języczkowe na obrzeżu koszyczka). Są one zazwyczaj przedprątne. Owocem jest niełupka zrośnięta ze ścianą owocni i często wyposażona w puch kielichowy. Nasionabezbielmowe z dobrze wykształconymi liścieniami[3].

Biologia

Rośliny zielne, jednoroczne, dwuletnie lub byliny. Często w tkankach zawierają inulinę[4]. U wielu gatunków występuje sok mleczny, u niektórych przewody żywiczne[4]. Niemal wszystkie gatunki są owadopylne, u nielicznych (np. bylicy) występuje wiatropylność[3]. U większości gatunków nasiona rozsiewane są przez wiatr, co ułatwia im aparat lotny złożony z puchu kielichowego.

Systematyka

Pozycja systematyczna według APweb (aktualizowany system APG IV z 2016)[1]
astrowce

Rousseaceae



Campanulaceaedzwonkowate





Pentaphragmataceae





Alseuosmiaceae




Phellinaceae



Argophyllaceae






Stylidiaceae




Menyanthaceaebobrkowate




Goodeniaceae




Asteraceaeastrowate



Calyceraceae









Podział rodziny według APweb[1]

Kladogram na bazie publikacji Panero i Funk (2008)[5]:

astrowate

Barnadesioideae: 9 rodzajów, 93 gatunki. Ameryka Południowa, głównie Andy




Stifftioideae: 10 rodzajów, 40 gatunków. Ameryka Południowa i Azja



Mutisioideae: 58 rodzajów, 750 gatunków. Ameryka Południowa




Wunderlichioideae: 8 rodzajów, 24 gatunków, głównie Wenezuela i Gujana




Gochnatioideae: 4 lub 5 rodzajów, 90 gatunków




Hecastocleidoideae: tylko Hecastocleis shockleyi z południowo-zachodniej części USA




Carduoideae: 83 rodzajów, 2500 gatunków, na całym świecie




Pertyoideae: 5 lub 6 rodzajów, 70 gatunków




Gymnarrhenoideae: tylko Gymnarrhena micrantha z północnej Afryki




Cichorioideae: 224 rodzajów, 3200 gatunków, na całym świecie




Corymbioideae tylko rodzaj Corymbium z 7 gatunkami



Asteroideae: 1130 rodzajów i 16,2 tysiąca gatunków, na całym świecie












Pozycja w systemie Reveala (1993-1999)

Gromada okrytonasienne (Magnoliophyta Cronquist), podgromada Magnoliophytina Frohne & U. Jensen ex Reveal, klasa Rosopsida Batsch, podklasa astrowe (Asteridae Takht.), nadrząd astropodobne (Asteranae Takht.), rząd astrowce (Asterales Lindl), rodzina astrowate (Asteraceae Dumort.)[6].

Wykaz rodzajów flory Polski (gatunki rodzime, dziczejące i uprawiane)[7][8]

Przypisy

  1. a b c d Stevens P.F.: Angiosperm Phylogeny Website (ang.). 2001–. [dostęp 2018-12-18].
  2. Nazwy naukowe alternatywne zgodnie z art. 18 Kodeksu Nomenklatury Botanicznej Division II. Rules and Recommendations. Chapter III. Nomenclature of taxa according to their rank. Section 2. Names of families and subfamilies, tribes and subtribes
  3. a b c d e Stanisław Tołpa, Jan Radomski: Botanika. Podręcznik dla Techników Rolniczych. Warszawa: PWRiL, 1971.
  4. a b Jakub Mowszowicz: Systematyka roślin. Warszawa: PWN, 1970.
  5. Panero, J. L., and V. A. Funk. 2008. The value of sampling anomalous taxa in phylogenetic studies: major clades of the Asteraceae revealed. Mol. Phylogenet. Evol. 47: 757-782
  6. Crescent Bloom: Asteraceae (ang.). The Compleat Botanica. [dostęp 2010-04-15].
  7. Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa, Adam Zając, Maria Zając: Vascular Plants of Poland - A Checklist. Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski. Instytut Botaniki PAN im. Władysława Szafera w Krakowie, 1995. ISBN 83-85444-38-6.
  8. Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.
license
cc-by-sa-3.0
copyright
Autorzy i redaktorzy Wikipedii
original
visit source
partner site
wikipedia POL

Astrowate: Brief Summary ( Polish )

provided by wikipedia POL

Astrowate, złożone (Asteraceae Dum., Compositae Gis.) – rodzina roślin należąca do rzędu astrowców (Asterales). Jedna z najliczniejszych rodzin roślin naczyniowych – należy do niej około 23,6 tysięcy gatunków grupowanych w 1620 rodzajów.

 src= Schemat budowy kwiatu rurkowatego:
A – zalążnia
B – korona kwiatu
C – pręciki zrosłe w rurkę wokół słupka
D – szyjka i znamię słupka  src= Schemat budowy kwiatu języczkowego:
A – zalążnia
B – puch kielichowy
C – pręciki zrosłe w rurkę wokół słupka
D – płatki korony przekształcone w języczek
E – słupek
license
cc-by-sa-3.0
copyright
Autorzy i redaktorzy Wikipedii
original
visit source
partner site
wikipedia POL