Multimedia w Wikimedia Commons Cyprys wiecznie zielony (Cupressus sempervirens L.) – gatunek iglastego drzewa z rodziny cyprysowatych (Cupressaceae). Pochodzi ze wschodniej części basenu Morza Śródziemnego (Libia, Cypr, Iran, Izrael, Jordania, Liban, Syria, Turcja), ale obecnie jest uprawiany w wielu krajach świata[4].
W Pliocenie rósł m.in. na terenie współczesnej Bułgarii i w Polsce[5].
Morfologia
- Pokrój
- Osiąga 30 m wysokości, ma pokrój kolumnowy do szerokostożkowatego, gęstą koronę, gałęzie rosną ukośnie do góry.
- Pień
- Prosty i smukły. Kora popielatoszara do szarobrązowej, oddziela się w formie regularnych włókien. U starszych drzew bruzdkowana.
- Liście
- Ściśle przylegające, zaokrąglone, łuskowate (1 mm długości), ciemnozielone, bez białych plamek. Subtelny słodki, żywiczny zapach[6].
- Kwiaty
- Męskie-jajowate, żółte, do 8 mm długości, rosną na końcach pędów. Żeńskie – mniejsze, eliptyczne, zielone do purpurowych, rosnące z boku gałęzi.
- Owoce
- Owalne szyszki do 4 cm długości i do 2,5 cm szerokości. Niedojrzałe szyszki są zielone, a dojrzałe brązowe. Zbudowane z 8-14 tarczowatych łusek, na każdej łusce guzowaty wyrostek. Korona obsypana szyszkami przez cały rok.
Ekologia
Rośnie w łagodnym klimacie z ciepłymi, suchymi latami. Jest pospolitą rośliną w klimacie śródziemnomorskim.
Zastosowanie
-
Drewno cyprysa wiecznie zielonego jest twarde i mocne, używa się go w meblarstwie. Z drewna cyprysowego wykonano drzwi Bazyliki św. Piotra na Watykanie[6].
- Jako drzewo ozdobne jest sadzony w parkach i ogrodach. Do odmian uprawnych należą m.in.[6]:
- 'Stricta' – grupa odmian o gęstej, kolumnowej koronie.
- 'Swane's Golden' – powoli rosnąca, o żółto-zielonych liściach.
- 'Green Pencil' – wyjątkowo zwarta i wąska korona. Odmiana wyhodowana z formy 'Stricta'.
Udział w kulturze
Wszyscy badacze roślin biblijnych są zgodni, że gatunek ten wymieniony jest w Biblii i to kilkadziesiąt razy, ale czasami pod biblijnym określeniem cyprys kryją się również inne gatunki drzew (jodła syryjska i jałowiec pospolity). Cyprys jest uważany za symbol żałoby, co odzwierciedla cytat z Księgi Zachariasza (11,2): „Rozpaczaj cyprysie, że cedr upadł, że to, co najpiękniejsze, uległo zagładzie”[7]. Z tego też powodu jest sadzony na cmentarzach w Europie i świecie muzułmańskim[6]. Uważany jest cyprys także za symbol Matki Bożej oraz symbol nieśmiertelności[7].
Przypisy
-
↑ P. F. Stevens: Angiosperm Phylogeny Website – Seed Plant Evolution. 2001–.
-
↑ Christenhusz, M.J.M., J.L. Reveal, A. Farjon, M.F. Gardner, R.R. Mill, and M.W. Chase (2011). A new classification and linear sequence of extant gymnosperms. Phytotaxa 19: 55-70.
-
↑ Cupressus sempervirens. W: The Plant List [on-line]. [dostęp 2013-12-28].
-
↑ Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2014-11-20].
-
↑ VaclavV. Vetvicka VaclavV., "Arbres et Arbustes" (francuska edycja), 1984 .
-
↑ a b c d Owen Johnson, David More "Przewodnik Collinsa, Drzewa". MULTICO Oficyna Wydawnicza, Hongkong 2011, ISBN 978-83-7073-643-9
-
↑ a b Zofia Włodarczyk: Rośliny biblijne. Leksykon. Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera PAN, 2011. ISBN 978-83-89648-98-3.
Bibliografia
- Enrico Banfi, Francesca Consolino "Drzewa". Podręczny leksykon przyrodniczy. Warszawa. Świat Książki. 2004 ISBN 83-7391-097-2.
