цицачи

Cycaki (Mammalia) su klasa rěpnikow. K jich charakteristiskim pśiznamjenjam słuša kóža a cycanje dorosta z mlokom. Swětadaloko buchu źinsajšno wokoło 5.500 recentnych družynow rozeznawane, kótarež buchu w tśi pódklasach rozdźělone: jaja njasece pracycaki (Protheria), měškarje (Metatheria) a wuše cycaki abo placentawcy (Eutheria), ku kótarymž teke cłowjek słuša.

Systematika

Rodopis cycakow

Cycaki buchu do tśi pódklasow z něźi 25 až 30 pórědow rozdźělone, kótarež buchu z jich strony pśi měškarjach a wušych cycakach hyšći raz dwě resp. styri nadpórědowanym kupkam pśiźělowaś mógu. Bóle detailowa systematika z wšych swójźbami se namaka w systematika cycakow.

Wallabia bicolor (nimski Sumpfwallaby), družyna kenguruwow, ako pśikład za měškarjow

Šnapacowe zwěrje

kósćeńc šnapacowego zwěrjeśa

njewjericka (Sciurus vulgaris) ako pśikład za wušych cycakow

• Pódklasa: Pracycaki (Protheria)
  • Kloakowe zwěrjeta Monotremata
• Pódklasa: Měškarje (Marsupialia)
  • Nadpórěd Ameridelphia
    • Pórěd (Didelphimorphia)
    • Pórěd (Paucituberculata)
  • Napórěd Australidelphia
    • Pórěd Microbiotheria (z jadnučkej družynu Chiloé-měškarjowa ratwa (Dromiciops gliroides))
    • Pórěd (Notoryctemorphia)
    • Pórěd (Dasyuromorphia)
    • Pórěd (Peramelemorphia)
    • Pórěd Diprotodontia
• Pódklasa: Wuše cycaki (Eutheria)
  • Nadpórěd Afrotheria
    • Pórěd Tenrekartige (Afrosoricida)
    • Pórěd Rüsselspringer (Macroscelidea)
    • Pórěd Röhrenzähner (Tubulidentata, z jadnučkej družynu Erdferkel (Orycteropus afer))
    • Pórěd Bibymalagasia †
    • Pórěd Schliefer (Hyracoidea)
    • Pórěd Pyskowace (Proboscidea, z jadnučkej swójźbu słony (elefanty) (Elephantidae))
    • Pórěd Sireny (Sirenia)
  • Nadpórěd Nebengelenktiere (Xenarthra)
    • Pórěd Gepanzerte Nebengelenktiere (Cingulata)
    • Pórěd Zahnarme (Pilosa)
  • Nadpórěd Euarchontoglires
    • Pórěd Spitzhörnchen (Scandentia)
    • Pórěd Riesengleiter (Dermoptera)
    • Pórěd Primaty (Primates)
    • Pórěd Gryzarje (Rodentia)
    • Pórěd Wuchace (Lagomorpha)
  • Nadpórěd Laurasiatheria
    • Pórěd Překasančniki (Eulipotyphla)
    • Pórěd Fledertiere (Chiroptera)
    • Pórěd Ceslinate zwěrjeta (Pholidota)
    • Pórěd Rubjažne zwěrjeta (Carnivora, inkluziwnje roby (Pinnipedia))
    • Pórěd Jadnokopytarje (Perissodactyla)
    • Pórěd Dwójokopytarje (Artiodactyla)
    • Pórěd Wjelryby (Cetacea)

Někotare pśispomnjenja k toś tej systematice:

• Ameridelphia se ako parafyletiska kupka rozwažuju.
• Dwójokopytarje a wjelryby buchu cesto k zgromadnej pórěźe (Cetartiodactyla) zjate, dokulaž se su wjelryby z dwójokopytarjow wuwili, kótarež bźez toś togo zebraśa by parafyletiska kupka byli.
• „Kopytarje“ (Ungulata) wěcej njejsu w toś tej systematice žedna systematiska kupka, ale rozdźělne, nic bliže pśiswójźbne taksy zabjeru. Toś te rozdźělenje jo pak wobzwadne.
• Tu ako Tenrekartige (Afrosoricida) wóznamjenjone zwěrjeta buchu něga překasančnikam pśirědowane, by se pak jano konwergentnje wuwili mógli.
• Die Fledertiere buchu w někotarych systematikach do bliskostnego poměra k primatam stajone, wótergi buchu tež ako dwa jano konwergentnje wuwiwše taksy, lětajuce psyki a njetopyrje wobglědowane. Beides wird nach jüngeren Untersuchungen aber als nicht zutreffend erwogen.
• Zarědowanje Rüsselspringer, Erdferkels a ceslinatych zwěrjetow jo było dłujko diskutěrowane, genetiske pśepytowanja dopokazuju pak pśisłušnosć k pśecej górjejce mjenjowanym kupkam.

Žrědło

• de:Säugetiere