Stellaria holostea L.

Gwiazdnica wielkokwiatowa (Stellaria holostea L.) – gatunek rośliny z rodziny goździkowatych. Występuje dziko w Europie, północnej Afryce, Małej Azji i na Syberii. W Polsce gatunek pospolity.

Morfologia

Darń

Kwiat

Nasiona

Pokrój

Roślina zielna, tworzy luźną darń. Wytwarza zarówno łodygi kwiatowe, jak i płonne.

Łodyga

Łodyga płonna dosyć krótka, łodyga kwiatowa czterokanciasta, wspiera się rozczapierzonymi liśćmi, o szorstkich kantach, całość długości 10–40 cm, rozwidla się do 3 razy^[2]. Kłącze cienkie, czołgające się.

Liście

Naprzeciwległe, wąskolancetowate, ostro zakończone, u nasady nieco zrośnięte, siedzące, sztywne, o szerokości 5–7 mm, długości 40–70 mm, barwie trawiastozielonej. Brzeg i spód blaszki liściowej jest szorstki^[2].

Kwiaty

Zebrane w luźne kwiatostany – skąpokwiatowe wierzchotki dwuramienne. Szypułki kwiatowe cienkie, delikatnie owłosione, długie i odstające. Kielich jajowaty, o lancetowatych, zaostrzonych działkach, składa się z 5 płatków korony do połowy dwudzielnych^[2]. Płatki korony białe, długości 6–12 mm, dwukrotnie dłuższe od działek kielicha, rozcięte sercowato do połowy. Kwiaty o średnicy 2–3 cm. Pojedynczy słupek z 3 znamionami, 10 pręcików.

Owoc

Torebka, otwiera się sześcioma klapami. Nasiona delikatnie brodawkowane.

Biologia i ekologia

Bylina, chamefit. W środkowej Europie rośnie od niżu po wyżyny, rzadko na pogórzu. Typowa roślina leśna, występująca głównie w lasach liściastych: dębowo-grabowych, bukowych i nadrzecznych olszynach. Zasiedla także zarośla i żywopłoty. Preferuje gleby gliniaste, próchnicze, które nie zawierają dużo wapnia. Kwitnie stopniowo od końca kwietnia do początku czerwca, zapylana jest przez owady^[2]. Kwiaty są przedprątne, co utrudnia samozapylenie, jednak gdy nie nastąpi zapylenie krzyżowe, roślina dość łatwo może zapylić się własnym pyłkiem i wytworzyć nasiona. Kwiaty na noc oraz podczas deszczowej pogody zamykają się, chroniąc słupek i pręciki. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla All. Carpinion, Ass. Stellario-Carpinetum^[3].

Zastosowanie i uprawa

Jest w niektórych krajach uprawiana jako roślina ozdobna^[4]. Preferuje próchniczną, żyzną i lekko kwaśną glebę^[4]. Rozmnaża się ją z nasion lub przez sadzonki.

Przypisy

Bibliografia

• Ursula Stichmann-Marny, Erich Kretzschmar: Przewodnik. Rośliny i Zwierzęta. Warszawa: Multico, 1997. ISBN 83-7073-092-2.