أندلسية (جنس)

Ubiorek okółkowy

Ubiorek (Iberis L.) – rodzaj roślin z rodziny kapustowatych. Należy do niego ok. 27^[3]–29^[4] gatunków roślin zielnych i krzewinek występujących głównie w południowej Europie, południowo-zachodniej Azji i Afryce Północnej^[5]. Największe zróżnicowanie gatunków występuje na Półwyspie Iberyjskim i w północnej Afryce^[6]. W Polsce spotykane są tylko w uprawie^[5]. Charakterystyczną cechą tych roślin są spłaszczone na podobieństwo koszyczka kwiatostany, wydłużające się w czasie owocowania^[6].

Morfologia

Iberis amara

Iberis spathulata

Pokrój

Rośliny jednoroczne lub byliny osiągające do 0,8 m wysokości, czasem u nasady drewniejące^[6].

Liście

Pojedyncze, okrągłe lub wąskie, zwykle ząbkowane^[6].

Kwiaty

Promieniste, 4-krotne, zebrane w spłaszczone od góry grona, z wyciągniętymi płatkami kwiatów na skraju grona. Działki bez woreczkowatych rozdęć. Płatki białe lub kremowe, zwężające się ku nasadzie. Pręcików 6, czterosilnych; 4 wewnętrzne dłuższe od 2 zewnętrznych. Zalążnia górna z długą szyjką słupka zwieńczoną główkowatym znamieniem^[6].

Owoce

Spłaszczona i oskrzydlona, okrągła łuszczynka z dwoma nasionami^[6].

Systematyka

Synonimy taksonomiczne^[2]

Arabis Adans., Biauricula Bubani

Homonimy taksonomiczne^[2]

Iberis J. Hill

Pozycja systematyczna według APweb (aktualizowany system system APG III z 2009)

Należy do rodziny kapustowatych (Brassicaceae), rzędu kapustowców (Brassicales), kladu różowych (rosids) w obrębie okrytonasiennych (Magnoliophyta)^[1][7].

Pozycja rodzaju w systemie Reveala (1993-1999)

Gromada okrytonasienne (Magnoliophyta Cronquist), podgromada Magnoliophytina Frohne & U. Jensen ex Reveal, klasa Rosopsida Batsch, podklasa ukęślowe (Dilleniidae Takht. ex Reveal & Tahkt.), nadrząd Capparanae Reveal, rząd kaparowce (Capparales Hutch.), podrząd Capparineae Engl., rodzina kapustowate (Brassicaceae Burnett), plemię Iberideae Webb & Berthel., podplemię Iberidinae Meisn., rodzaj ubiorek (Iberis L.)^[8].

Wykaz gatunków^[4][9]

• Iberis amara L. – ubiorek gorzki
• Iberis atlantica (Litard. & Maire) Greuter & Burdet
• Iberis aurosica Chaix1
• Iberis balansae Jord.
• Iberis bernardiana Gren. & Godr.
• Iberis carica Bornm.
• Iberis carnosa Willd. – ubiorek sycylijski
• Iberis ciliata All.
• Iberis corifolia (Sims) R. Sweet
• Iberis fontqueri Pau
• Iberis gibraltarica L. – ubiorek gibraltarski
• Iberis grosii Pau
• Iberis linifolia L.
• Iberis nazarita Moreno
• Iberis obovata L.
• Iberis odorata L.
• Iberis oschtenica Kharkev. – ubiorek osetyński
• Iberis pectinata Boiss. & Reut.
• Iberis peyerimhoffii Maire
• Iberis pinnata L.
• Iberis procumbens Lange
• Iberis runemarkii Greuter & Burdet
• Iberis saxatilis L. – ubiorek skalny
• Iberis semperflorens L.
• Iberis sempervirens L. – ubiorek wiecznie zielony
• Iberis simplex DC.
• Iberis spathulata Bergeret ex DC.
• Iberis symplex DC.
• Iberis tenorei C.Presl
• Iberis umbellata L. – ubiorek baldaszkowy, u. okółkowy

Zastosowanie

Niektóre gatunki są uprawiane jako rośliny ozdobne.

Przypisy