La sanícula (Sanicula elata) ye una yerbácea de la familia de les umbelíferes.
Yerba viviega. Tarmos erectos, d'hasta 30 cm d'altor. Fueyes toes basales o con dalguna pequeña na parte inferior del tarmu, simples, palmatipartidas, colos lóbulos crenado-serruchaos. Flores dispuesta en falsa umbeles con unos 3 radios, blanques o daqué rosaes. Frutos pequeños secos, de 4-5 mm, cubiertos de espinitas ganchudes. Floria en primavera.[1]
Montes, llugares húmedos a la solombra.
Toa Europa, sacante Islandia.[2]
Sanicula elata describióse por Buch.-Ham. ex D.Don y espublizóse en Prodromus Florae Nepalensis 183. 1825.[3]
Sanicula: nome xenéricu que remanez del diminutivu de la pallabra llatína sanare que significa "curar".[4]
elata: epítetu llatín que significa "alta".[5]
La sanícula (Sanicula elata) ye una yerbácea de la familia de les umbelíferes.
Hündürlüyü 20-50 sm, gövdəsi düz, adətən tək və sadə olan çoxillik çılpaq ot bitkisidir.
Kökətrafı yarpaqları uzun saplaq üzərindədir, görünüşünə görə dəyirmi ürəkşəkillidir, barmaqvari 3-5 ədəd ayrı, daha iri orta dilimlidir; yan dilimləri enli pazvari əksinə yumurtaşəkillidir, qismən dərin üç bölümlüdür, kənarları dairəvi dişlidir, sivri ucluqla qurtaran dişləri vardır. Gövdə yarpaqları yoxdur və ya onlar az saydadır və az kəsilmişdir.
Çətirləri xırdadır, qurtaracağı vardır, şüaların ucunda yerləşmişdir. Kasacığın dişləri bizşəkillidir. Ləçəkləri yumurtaşəkillidir, 1,5 mm-ə yaxındır, ağ və ya qırmızımtıl rəngdədir.
Meyvələrinin uzunluğu 4-5 mm-dir, yumurtaşəkilli-şarşəkillidir, qısa tikanlarla sıx örtülmüşdür.
May-İyul
İyul-Avqust
Samur-Şabran oval., BQ (Quba), BQ şərq, BQ qərb, KQ şimal, KQ mərkəzi, KQ cənub, Lənk. dağ. Yuxarı dağ qurşağına qədər.
Qaranlıq meşələrdə rast gəlinir.
Eldar Şükürov.İsmayıllı rayonu meşə bitkilərinin bələdçi kitabı, Bakı 2016
Hündürlüyü 20-50 sm, gövdəsi düz, adətən tək və sadə olan çoxillik çılpaq ot bitkisidir.
Planhigyn blodeuol ydy Clust yr arth sy'n enw benywaidd. Mae'n perthyn i'r teulu Apiaceae. Yr enw gwyddonol (Lladin) yw Sanicula europaea a'r enw Saesneg yw Sanicle. Ceir enwau Cymraeg eraill ar y planhigyn hwn gan gynnwys Llwyn cotymog.
Tyf i uchder o tua 60 cm ac mae'r dail yn ddanheddog. Pinc ysgafn ydy'r blodau, sy'n tyfu'n glystyrau tynn, a cheir ffrwyth sy'n cydio mewn dillad neu anifail, oherwydd y bachau sydd arnynt.
Gwyrdd tywyll gloyw ydy'r dail.
Habitat[edit] It is widespread in shady places[2] woodland across Europe.
Planhigyn blodeuol ydy Clust yr arth sy'n enw benywaidd. Mae'n perthyn i'r teulu Apiaceae. Yr enw gwyddonol (Lladin) yw Sanicula europaea a'r enw Saesneg yw Sanicle. Ceir enwau Cymraeg eraill ar y planhigyn hwn gan gynnwys Llwyn cotymog.
Tyf i uchder o tua 60 cm ac mae'r dail yn ddanheddog. Pinc ysgafn ydy'r blodau, sy'n tyfu'n glystyrau tynn, a cheir ffrwyth sy'n cydio mewn dillad neu anifail, oherwydd y bachau sydd arnynt.
Gwyrdd tywyll gloyw ydy'r dail.
Habitat[edit] It is widespread in shady places[2] woodland across Europe.
Žindava evropská (Sanicula europaea) je léčivá vytrvalá bylina z čeledi miříkovité. Roste v Evropě, Kavkaze, Íránu, na západní Sibiři, v severní Africe, v Malé Asii a v Sýrii. V Česku roste pahorkatinách a podhorských oblastech.[1]
Žindava evropská dorůstá až do výšky 60 cm. Listy jsou ozubené. Květy jsou velmi malé a jsou bílé až načervenalé. Plody jsou kulaté se zbytkem kalichu na vrcholu.
Roste převážně ve stínu, zejména v bučinách a v hornatých polohách. Kvete od května do července.
Pro léčivé účinky se sbírají listy (folium saniculae) nebo celá nať (herba saniculae). Někdy se sbírá i kořen. Droga obsahuje saponiny, hodně tříslovin, hořčin a éterický olej, proto má svíravé účinky. V minulosti byla oficiálním prostředkem proti krvácení. V lidovém léčitelství se používá k léčení těžko se hojících ran.
V tomto článku byl použit překlad textu z článku Žindava európska na slovenské Wikipedii.
Žindava evropská (Sanicula europaea) je léčivá vytrvalá bylina z čeledi miříkovité. Roste v Evropě, Kavkaze, Íránu, na západní Sibiři, v severní Africe, v Malé Asii a v Sýrii. V Česku roste pahorkatinách a podhorských oblastech.
Sanikel (Sanicula europaea), også kaldt Almindelig Sanikel er en flerårig plante i skærmplante-familien. Det er en 20-40 centimeter høj urt med en stængel, der som regel er bladløs. Bladene er grundstillet i roset og er langstilkede med håndfligede, uregelmæssigt takkede afsnit. De rødlige eller hvidlige blomster sidder i kuglerunde hoveder, der er samlet i en skærmlignende stand for enden af stænglen. Sanikel er udbredt i Europa, Afrika og Asien. I Vest- og Nordeuropa vokser arten i løvskove i lavlandet, i Mellemeuropa og Middelhavsområdet vokser den i bjergskove og i tropisk Afrika og Asien i højfjeldsområder.
I Danmark er Sanikel almindelig i muldrige løvskove og krat, især i kalkrige bøgeskove. Den blomstrer i maj og juni.[1]
Sanikel (Sanicula europaea), også kaldt Almindelig Sanikel er en flerårig plante i skærmplante-familien. Det er en 20-40 centimeter høj urt med en stængel, der som regel er bladløs. Bladene er grundstillet i roset og er langstilkede med håndfligede, uregelmæssigt takkede afsnit. De rødlige eller hvidlige blomster sidder i kuglerunde hoveder, der er samlet i en skærmlignende stand for enden af stænglen. Sanikel er udbredt i Europa, Afrika og Asien. I Vest- og Nordeuropa vokser arten i løvskove i lavlandet, i Mellemeuropa og Middelhavsområdet vokser den i bjergskove og i tropisk Afrika og Asien i højfjeldsområder.
I Danmark er Sanikel almindelig i muldrige løvskove og krat, især i kalkrige bøgeskove. Den blomstrer i maj og juni.
Der Wald-Sanikel bzw. Waldsanikel oder kurz Sanikel (Sanicula europaea)[1], auch Wundsanikel[2] und Waldklette genannt,[3][4] ist eine Pflanzenart innerhalb der Familie der Doldenblütler (Apiaceae). Sie gedeiht in Wäldern in weiten Teilen Eurasiens und Nordafrikas.
Der Wald-Sanikel wächst als überwinternd grüne, ausdauernde krautige Pflanze und erreicht Wuchshöhen von 20 bis 60 Zentimeter.[1] Die grundständigen Laubblätter sind dunkelgrün und am Rand gesägt. Die Zähne des Blattrands besitzen eine grannenartige Spitze. Der Stängel besitzt nur wenige Laubblätter oder er ist ganz blattlos.
Die Blütezeit reicht von Mai bis Juni, die Fruchtreife von August bis Oktober.[5] Es wird – für Doldenblütengewächse untypisch – ein nicht strikt doppeldoldiger, etwas unregelmäßiger Blütenstand gebildet. Sowohl die Dolde als auch die Döldchen sind mit Hochblättern versehen. Die Döldchen sind von mehr oder weniger halbkugeliger Gestalt. Die Blüten sind weiß (selten rosafarben[6]). Die Doppelachänen sind etwa 4 bis 5 mm lang, braunschwarz und dicht mit hakig gekrümmten Stacheln besetzt.
Die Art hat die Chromosomenzahl 2n = 16.[7]
Der Wald-Sanikel ist ein Hemikryptophyt.[1]
Blütenökologisch handelt es sich um „Nektar führende Scheibenblumen“. Die Bestäubung des Wald-Sanikel erfolgt einerseits durch Insekten, andererseits kommt es auch oft zur Selbstbestäubung.[5][1]
Die hakig bestachelten Doppelachänen zerfallen ohne die Fruchtträger in die beiden Teilfrüchte. Die Ausbreitung der Diasporen erfolgt als Klettfrüchte (Epizoochorie) oder durch den Wind.[1] Die Früchte sind Wintersteher.[5]
Der Wald-Sanikel kann vom Rostpilz Puccinia saniculae befallen werden.[8]
Der Wald-Sanikel ist in Europa, Nordafrika, Kleinasien, Kaukasus, Iran und Sibirien weitverbreitet.[9] Er ist in Europa vom Mittelmeergebiet bis Skandinavien beheimatet. In Mitteleuropa kommt er zerstreut vor.
Der Wald-Sanikel ist in Deutschland weitverbreitet, kommt aber eher zerstreut vor. Nur in Nordwestdeutschland und kalkarmen Mittelgebirgen ist er seltener anzutreffen oder fehlt ganz. In den Allgäuer Alpen steigt die Art in Tirol zwischen Elbigenalp und Bernhardseck bis zu 1500 m Meereshöhe auf.[10]
Sanicula europaea gedeiht einzeln an beschatteten, frischen bis mäßig trockenen, meist kalkreichen, basischen Standorten, meist auf Lehm-, seltener auch auf Schluffböden. Er wächst bevorzugt in Buchen- und Hainbuchenwäldern, seltener auch in (trockenen) Auenwäldern. Er ist in Mitteleuropa eine Fagetalia-Ordnungscharakterart.[7]
Der wissenschaftliche Name Sanicula europaea wurde 1753 von Carl von Linné in Species Plantarum erstveröffentlicht.[11]
Wie aus dem meist den Wald-Sanikel bezeichnenden Namen Sanikel (mittelhochdeutsch die oder der sanikel/sanickel, von mittellateinisch sanicula aus sanare „heilen“, mit Suffix -[i]cul: „die kleine Heilerin“) hervorgeht, wird diese Art schon lange als Heilpflanze genutzt.[5] Als Heildroge dienen die zur Blütezeit gesammelten und getrockneten Grundblätter (Sanicula herba).[12]
Als Wirkstoffe werden genannt: Triterpensaponine, Acylsaniculoside mit Barrigonolen als Aglyka, Laniaceen-Gerbstoffe, wie Rosmarinsäure und Chlorogensäure, Flavonoide und organische Säuren. Tannine und Allantoin konnten jedoch nicht gefunden werden, obwohl dies bisweilen noch behauptet wird.[12]
Der Wald-Sanikel, genannt auch Bruchkraut, Heil aller Schäden und Wundsanikel, wurde früher fast als „Allheilmittel“ angesehen.[13][5] Heute nutzt man überwiegend nur noch die wegen der Saponine vorhandene auswurffördernde Wirkung der Pflanzeninhaltsstoffe bei leichten Katarrhen der Atemwege.[12]
In den der Hildegard von Bingen zugeschriebenen Physica-Handschriften des 14. und 15. Jh. wurde der Wald-Sanikel – unter dem Namen sanicula – erstmals als Heilpflanze beschrieben. Entsprechend der Säftelehre wurde er als „warm“ eingestuft. Sein Saft wurde als angenehm schmeckend und heylsam sowie als wohltuend für den kranken Magen und die kranken Eingeweide beurteilt. Die grünende Pflanze sollte man mit der Wurzel ausreißen, in Wasser kochen und durchsieben. Zum Durchgesiebten sollten Honig und wenig Süßholz gegeben werden, sodass ein Honiggewürz entstehe. Um Schleim aus dem Magen zu entfernen und die kranken Eingeweide zu heilen, sollte dieser Trank oft nach dem Frühstück eingenommen werden. Langsam in der Sonne getrockneter und leicht pulverisierter Wald-Sanikel war für den Winter aufzuheben und wie der frisch bereitete zu verwenden. Wer durch Eisen verletzt wurde (Schnitt- und Stichverletzungen), sollte den frischen Saft der Pflanze oder das getrocknete Pulver in Wasser nach dem Frühstück einnehmen. Die Verletzungen würden so langsam von innen heraus heilen.[14]
Ein in mittelalterlichen Texten vorkommender „Wilder Sanikel“ ist möglicherweise dieselbe, früher auch „Weiße Sanikel“ genannte Art. In Betracht dafür kommen aber auch andere Pflanzen wie Buschwindröschen, Grauer Alpendost, Grüner Alpendost und eine ganze Reihe anderer Pflanzen.[15]
Im Mainzer Gart der Gesundheit (1485) bildete Erhard Reuwich den Wald-Sanikel erstmals naturgetreu ab. Im Text des „Gart“ (Kapitel CXLVIII) wurde der Wald-Sanikel neben sanickel auch ferraria maior und consolida minor sowie diapensia[16] genannt. Damit wurde auf seine wundheilende Wirkung hingewiesen. Zur Kategorie consolida minor wurde auch das Gänseblümchen gezählt. Den Physica-Text zitierte der „Gart“ – ohne Quellenangabe – fast vollständig und fügte ein Rezept zur Herstellung eines Wundtranks an, der im Körper geronnenes Blut auflösen sollte. Zur Bereitung dieses Wundtranks waren Wald-Sanikel, Rundblättriges Wintergrün und Frauenmantel in Wein zu sieden.[17]
Im Kapitel „Von sanickel wasser“ seines Kleinen Destillierbuchs vom Jahre 1500 erwähnte Hieronymus Brunschwig erstmals das Buschwindröschen.
Vitus Auslasser 1479
Gart der Gesundheit 1485
Otto Brunfels 1532
Leonhart Fuchs 1543
Hieronymus Bock 1546
Mattioli / Handsch / Camerarius 1586
Der Wald-Sanikel bzw. Waldsanikel oder kurz Sanikel (Sanicula europaea), auch Wundsanikel und Waldklette genannt, ist eine Pflanzenart innerhalb der Familie der Doldenblütler (Apiaceae). Sie gedeiht in Wäldern in weiten Teilen Eurasiens und Nordafrikas.
She lus sheer-vio 'sy chynney Apiaceae eh bossan keylley (Sanicula europaea). T'eh ry-akin er feie ny h-Oarpey ayns keyljyn dorraghey.
Ta blaaghyn baney-jiarg echey ayns umbyl. T'ad goll er pollnaghey liorish shellanyn. Ta ny messyn echey caulgagh, as t'ad croghey er eaddee as fynney dys skeaylley ny rassinyn echey. Ta duillagyn babbanagh-duillageenagh echey.
Ta saponin 'sy lus, as myr shen t'ad beggan nieunagh.
Va ymmyd tradishoonagh jeant jeh myr saase eeastee, liorish cur ram jeu 'syn ushtey as lhiggey da'n nieu faase cur neeal er ny yeeastyn.[1] V'ad jannoo ymmyd jeh myr stoo lheeys myrgeddin, noi çhingyssyn crackan as folley.
She lus sheer-vio 'sy chynney Apiaceae eh bossan keylley (Sanicula europaea). T'eh ry-akin er feie ny h-Oarpey ayns keyljyn dorraghey.
Sanicula europaea, the sanicle or wood sanicle, is a perennial plant of the family Apiaceae.
It has traditionally been a favoured ingredient of many herbal remedies, and of it was said "he who has sanicle and self-heal needs neither physician nor surgeon".[1][2]: 342
Sanicula europea L. grows to 60 cm high and is glabrous with coarsely toothed leaves.[3] The pinkish flowers are borne in tight spherical umbels and are followed by bristly fruits which easily attach to clothing or animal fur and are thus easily distributed. The leaves are lobed and glossy, dark green.
It is widespread in shady places[4] in woodland across Europe.
Sanicula comes from sanus, Latin for "healthy", reflecting its use in traditional remedies.[5]
Sanicula europaea was used in Europe for healing wounds and cleaning.[6][5] Filtered leaf extracts of sanicula europaea have shown some antiviral properties, inhibiting the replication of type 2 Human parainfluenza viruses (HPIV-2).[7]
Infusions of sanicle, made with water or wine, were commonly used in France to cure dysentery, ulcers and kidney injuries.[8] To this list Culpeper added that sanicle heals tumours in any part of the body, and alleviates gonorrhoea, bowel pain and more.[2]
The roots have been used in the traditional Austrian medicine internally (as tea) or externally (as ointment) for treatment of disorders of the skin, respiratory tract, locomotor system, gastrointestinal tract, and infections.[9]
Sanicula europaea, the sanicle or wood sanicle, is a perennial plant of the family Apiaceae.
It has traditionally been a favoured ingredient of many herbal remedies, and of it was said "he who has sanicle and self-heal needs neither physician nor surgeon".: 342
La sanícula (Sanicula elata) es una herbácea de la familia de las umbelíferas.
Hierba vivaz. Tallos erectos, de hasta 30 cm de altura. Hojas todas basales o con alguna pequeña en la parte inferior del tallo, simples, palmatipartidas, con los lóbulos crenado-aserrados. Flores dispuesta en falsa umbelas con unos 3 radios, blancas o algo rosadas. Frutos pequeños secos, de 4-5 mm, cubiertos de espinitas ganchudas. Florece en primavera.[1]
Bosques, lugares húmedos a la sombra.
Toda Europa, excepto Islandia.[2]
Sanicula elata fue descrita por Buch.-Ham. ex D.Don y publicado en Prodromus Florae Nepalensis 183. 1825.[3]
Sanicula: nombre genérico que deriva del diminutivo de la palabra latína sanare que significa "curar".[4]
elata: epíteto latíno que significa "alta".[5]
La sanícula (Sanicula elata) es una herbácea de la familia de las umbelíferas.
Euroopa metsputk (Sanicula europaea) on sarikaliste sugukonda kuuluv taimeliik.
Taim kasvab ka Eestis.
Euroopa metsputk (Sanicula europaea) on sarikaliste sugukonda kuuluv taimeliik.
Taim kasvab ka Eestis.
Ositxeka (Sanicula europaea) Apiaceae familiako landare-espeziea da. Ginbaildunen edo apiazeoen familiako landare belarkara hau 25-45 cm luzea da, oso sustrai laburrak eta zurtoin luze zuzena dituena. Zurtoin bakarra eta oso hosto gutxikoa izaten du. Baditu, ordea, zainetik zuzenean ateratzen diren beste hainbat hosto ere, txorten-luzeak eta ondo bereizitako 3-5 gingil dituztenak. Lorea, ginbail itxuran eratua, kolorez zuria eta bost hostokoa izaten du. Balearretan, Kretan, eta Islandian izan ezik Europa guztian hazten da.[1]
Ositxeka (Sanicula europaea) Apiaceae familiako landare-espeziea da. Ginbaildunen edo apiazeoen familiako landare belarkara hau 25-45 cm luzea da, oso sustrai laburrak eta zurtoin luze zuzena dituena. Zurtoin bakarra eta oso hosto gutxikoa izaten du. Baditu, ordea, zainetik zuzenean ateratzen diren beste hainbat hosto ere, txorten-luzeak eta ondo bereizitako 3-5 gingil dituztenak. Lorea, ginbail itxuran eratua, kolorez zuria eta bost hostokoa izaten du. Balearretan, Kretan, eta Islandian izan ezik Europa guztian hazten da.
Haavayrtti (Sanicula europaea) on sarjakukkaiskasveihin kuuluva monivuotinen ruoho, joka kasvaa lehdoissa. Lajilla on paksu juurakko. Pitkäruotiset aluslehdet kasvavat ruusukkeena ja niiden lapa on viisiosainen. Varressa on tavallisesti yksi lehti. Haavayrtin kukinto on kerrannaissarja, jonka pikkusarjat ovat tiheän mykerömäisiä. Teriöt ovat punertavia tai valkoisia.
Haavayrtti (Sanicula europaea) on sarjakukkaiskasveihin kuuluva monivuotinen ruoho, joka kasvaa lehdoissa. Lajilla on paksu juurakko. Pitkäruotiset aluslehdet kasvavat ruusukkeena ja niiden lapa on viisiosainen. Varressa on tavallisesti yksi lehti. Haavayrtin kukinto on kerrannaissarja, jonka pikkusarjat ovat tiheän mykerömäisiä. Teriöt ovat punertavia tai valkoisia.
Sanicula europaea
La Sanicle d'Europe (Sanicula europaea) est une plante herbacée de la famille des Apiacées (Ombellifères). Elle pousse dans les sous-bois européens jusqu'à 1 700 mètres d'altitude.
C'est une plante vivace, glabre, de taille moyenne (15-50 cm), qui se reconnaît facilement à l'aspect globuleux de ses ombelles (3 à 5 rayons inégaux).
Tige striée, simple et dressée dont la souche est courte et d'aspect fibreux.
Feuilles : 1 à 2 feuilles caulinaires ; feuilles basilaires au pétiole allongé, disposées en rosette et à la face supérieure luisante, de forme palmée, elles sont profondément divisées.
2 à 4 bractées profondément découpées composent un involucre à la base de l'ombelle.
Fleurs de teinte blanche voire rosée.
Données d'après : Julve, Ph., 1998 ff. - Baseflor. Index botanique, écologique et chorologique de la flore de France. Version : 23 avril 2004.
La Sanicle d'Europe contient des saponines, tanins, mucilages et de la vitamine C. Ces molécules lui confèrent des vertus astringentes et vulnéraires. Elle doit à ses propriétés cicatrisantes son surnom d'herbe de Saint-Laurent, en mémoire du martyr brûlé sur un gril par les Romains au IIIe siècle. Cette réputation au Moyen Âge lui vaut le distique « Qui a la bugle et la sanicle, fait au chirurgien la nique[1] ».
Sanicula vient du latin sanus : sain.
Sanicula europaea
La Sanicle d'Europe (Sanicula europaea) est une plante herbacée de la famille des Apiacées (Ombellifères). Elle pousse dans les sous-bois européens jusqu'à 1 700 mètres d'altitude.
Lěsna hojawa (Sanicula europaea) je družina z roda hojawa ze swójby wokołkowych rostlinow (Apiaceae).
Lěsna hojawa je trajne zelo, kotrež docpěwa wysokosć wot 20 hač 45 (50) cm.
Łopjena su nimale ekskluziwnje na spódku stejace, přeco zelene, dołho stołpikate, na kromje rězane a na delnim boku błyšćace. Nimo toho su ruhojće třilapate hač pjećlapate a docpěwaja šěrokosć wot 5 hač 8 cm.
Kćěje wot meje hač junija. Kćenja steja w hustych, hłójčkojtych, nakónčnych małkich wokołkach z wulkosću wot 1 cm, kotrež wutworja wokołk. Kwětnistwo ma wjacore (4-8), hłuboko rozpačene přikrywne łopješka. Króna je běła abo žołtojta a docpěwa šěrokosć wot 3 mm. Próškowe łopješka dołho wuwisuja.
Płód je kulojty a husto z kałačkami wobsadźeny a docpěwa šěrokosć wot 4 hač 5 mm.
Rosće w bukowych lěsach, lisćowych měšanych lěsach, ze zelišćowym podrostom. Preferuje čerstwe, zwjetša wapnite, čumpate, humusowe pódy.
Rostlina je w nimale cyłej Europje rozšěrjena.
Jeli eksistuje w druhej rěči hižo bóle wuwity nastawk ze samsnej temu, potom přełožuj a dodawaj z njeho.
Jeli nastawk ma wjace hač jedyn njedostatk, wužiwaj prošu předłohu {{Předźěłuj}}
. Nimo toho so awtomatisce kategorija Kategorija:Zarodk wo botanice doda.
Lěsna hojawa (Sanicula europaea) je družina z roda hojawa ze swójby wokołkowych rostlinow (Apiaceae).
Heelkruid (Sanicula europaea) is een plant uit de schermbloemenfamilie (Umbelliferae of Apiaceae). Het is een onbehaarde plant die 20-60 cm hoog wordt. De bloemen vormen rozetten, die in bossen de bodem bedekken, vooral in beukenbos. In Nederland is de soort zeldzaam tot vrij zeldzaam.
De bladeren zijn donkergroen en glanzen. De bladstelen zijn rood. Uit de wortelstok ontspringt een los rozet van bladeren die diep ingesneden zijn met wigvormige lobben.
De bloemen zijn groenachtig wit met een roze waas. Ze zijn erg klein en vormen samen een los scherm. Er zijn omwindsels van 3-5 mm lang. Ook omwindseltjes zijn aanwezig. Aan de rand van een scherm zitten mannelijke bloemen, in het midden zitten tweeslachtige bloemen. Heelkruid bloeit van mei tot augustus.
De vruchten zijn eivormig, circa 3 mm lang en hebben haakvormige stekels.
Heelkruid is een kensoort voor het eiken-haagbeukenbos (Stellario-Carpinetum).
Heelkruid (Sanicula europaea) is een plant uit de schermbloemenfamilie (Umbelliferae of Apiaceae). Het is een onbehaarde plant die 20-60 cm hoog wordt. De bloemen vormen rozetten, die in bossen de bodem bedekken, vooral in beukenbos. In Nederland is de soort zeldzaam tot vrij zeldzaam.
De bladeren zijn donkergroen en glanzen. De bladstelen zijn rood. Uit de wortelstok ontspringt een los rozet van bladeren die diep ingesneden zijn met wigvormige lobben.
De bloemen zijn groenachtig wit met een roze waas. Ze zijn erg klein en vormen samen een los scherm. Er zijn omwindsels van 3-5 mm lang. Ook omwindseltjes zijn aanwezig. Aan de rand van een scherm zitten mannelijke bloemen, in het midden zitten tweeslachtige bloemen. Heelkruid bloeit van mei tot augustus.
De vruchten zijn eivormig, circa 3 mm lang en hebben haakvormige stekels.
Natuurlijke omgevingSanikel eller sanikkel (Sanicula europaea) er ei fleirårig urt i skjermplantefamilien, som blir 20 til 60 cm høg. Planten veks vilt frå Nord-Afrika i sør til Noreg i nord, og aust til Sibir. Det svenske namnet sårläka tyder på medisinsk bruk i eldre tid.
Sanikel eller sanikkel (Sanicula europaea) er ei fleirårig urt i skjermplantefamilien, som blir 20 til 60 cm høg. Planten veks vilt frå Nord-Afrika i sør til Noreg i nord, og aust til Sibir. Det svenske namnet sårläka tyder på medisinsk bruk i eldre tid.
Żankiel zwyczajny (Sanicula europaea L.) – gatunek rośliny należący do rodziny selerowatych. Występuje w Europie i Azji (Kaukaz, Zakaukazie, Iran, Turcja, Ałtaj)[2]. W Polsce roślina dość pospolita zarówno na niżu, jak i w niższych położeniach górskich.
Bylina, hemikryptofit. Siedlisko: lasy liściaste i zarośla. Preferuje gleby zasobne w wapń i umiarkowanie wilgotne. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla rzędu (O.) Fagetalia[3]. Roślina miododajna, kwitnie od marca do czerwca. Nasiona rozsiewane przez zwierzęta (zoochoria).
Wykorzystywany był jako roślina lecznicza[4]. Ziele i liście (Herba Saniculae) stosowane były w medycynie ludowej. Zawierają saponiny, garbniki, olejki eteryczne. Stosowano je przeciwko krwawieniom i jako środek przyspieszający gojenie ran.
Żankiel zwyczajny (Sanicula europaea L.) – gatunek rośliny należący do rodziny selerowatych. Występuje w Europie i Azji (Kaukaz, Zakaukazie, Iran, Turcja, Ałtaj). W Polsce roślina dość pospolita zarówno na niżu, jak i w niższych położeniach górskich.
Sanicula europaea é uma espécie de planta com flor pertencente à família Apiaceae.
A autoridade científica da espécie é L., tendo sido publicada em Species Plantarum 1: 235. 1753.[1][2]
Trata-se de uma espécie presente no território português, nomeadamente em Portugal Continental.
Em termos de naturalidade é nativa da região atrás indicada.
Não se encontra protegida por legislação portuguesa ou da Comunidade Europeia.
A seguir apresenta-se a descrição dada por António Xavier Pereira Coutinho na sua obra Flora de Portugal (Plantas Vasculares): Disposta em Chaves Dicotómicas (1.ª ed. Lisboa: Aillaud, 1913):[3]
Folhas basilares muito pecioladas, 3-8-partidas, com os segmentos 2-3-lobados ou 2-3-partidos e inciso-serrados; folhas caulinares pequenas ou subnulas; umbela com invólucro de 2-4 brácteas foliáceas e 3-6 raios desigual, que ou suportam logo os capítulos floríferos ou se dividem primeiro em umbelulas, providas de pequenos involucelos e com 2-3 raios. Planta de 1,5 a 5 dm, erecta, glabra. Planta vivaz, herbácea. Março a Maio. Bosques, terrenos pedregosos, principalmente da região montanhosa: Trás-os-Montes, Minho, Beira central e meridional.
Segundo a base de dados Tropicos o nome aceite desta espécie é Sanicula elata Buch.-Ham. ex D. Don.[1]
Segundo a base de dados The Plant List, possui os seguintes sinónimos:[4]
Sanicula europaea é uma espécie de planta com flor pertencente à família Apiaceae.
A autoridade científica da espécie é L., tendo sido publicada em Species Plantarum 1: 235. 1753.
Žindava európska (Sanicula europaea) je trváca, drobná bylina z čeľade zelerovité (Apiaceae).
Je to zelerovitá bylina, vyháňajúca z podzemku priamu oblú byľ a listy na dlhých stopkách s okrúhlymi a pätdielnymi čepeľami, jednotlivé diely sú dvojito až trojito zárezovité, ostro zúbkované. Súkvetie je vidlicový vrcholík zložený z okolíkov. Kvety sú drobné, lupienky biele až červenkasté. Plodmi sú guľaté, visiace dvojnažky so zvyškami kalicha na vrchole.
Tieňomilná rastlina na mierne vlhkých až mierne suchých miestach najmä v bukových a hrabových lesoch, tiež v suchších aspektoch lužných lesov. Vyhľadáva zásadité, často vápenaté pôdy. Kvitne v máji až v júli.
Pre liečivé účinky sa zbierajú listy (folium saniculae) alebo celá vňať (herba saniculae). Niekedy sa zbiera aj koreň. Droga obsahuje saponíny, veľa trieslovín, horčinu a éterický olej, preto má zvieravé účinky. V minulosti bola oficiálnym prostriedkom proti krvácaniu. V ľudovom liečiteľstve sa používa na liečenie ťažko hojacich sa rán. V nemeckom a rakúskom liečiteľstve sa objavuje ako liečivá rastlina od čias Hildegard von Bingen, odvar vzhľadom na obsah saponínov na vykašliavanie pri zápaloch dýchacích ciest, v zmesi s medom a inými zložkami vzhľadom na triesloviny tiež na prečistenie pri zažívacích problémoch.
Žindava európska (Sanicula europaea) je trváca, drobná bylina z čeľade zelerovité (Apiaceae).
Sårläka (Sanicula europaea) är en växtart i familjen flockblommiga växter. Den är flerårig och upp till 50 cm hög. Bladen är gröna hela vintern, handflikiga och växer i en rosett vid marken, blankt gröna, inga stjälkblad. Blommorna, (juni-juli) är vita eller svagt röda, samlade i små, dubbla flockar. Frukten (ett par millimeter) är mörkbrun och taggig. Växtlokal: skogar och lundar, fuktiga platser, skugga, i södra och mellersta Sverige, rar norr om Gästrikland. Sårläka har använts som sårmedel sedan medeltiden.
Sårläka (Sanicula europaea) är en växtart i familjen flockblommiga växter. Den är flerårig och upp till 50 cm hög. Bladen är gröna hela vintern, handflikiga och växer i en rosett vid marken, blankt gröna, inga stjälkblad. Blommorna, (juni-juli) är vita eller svagt röda, samlade i små, dubbla flockar. Frukten (ett par millimeter) är mörkbrun och taggig. Växtlokal: skogar och lundar, fuktiga platser, skugga, i södra och mellersta Sverige, rar norr om Gästrikland. Sårläka har använts som sårmedel sedan medeltiden.
Підлі́сник європе́йський (лат. Sanicula europaea L.) — рослина родини Окружкові.
Багаторічна трав'яниста рослина заввишки 20—50 см. Прикореневі листки пальчасто-роздільні, з трьома-п'ятьма оберненояйцевидними дво-, тричінадрізаними пилчастими частками. Обгортка з ланцетних, зубчастих або перистороздільних листочків. Пелюстки блідо-рожеві. Цвіте в червні — липні.
Росте в тінистих букових та хвойних лісах на родючих ґрунтах, найчастіше поодинокими екземплярами.
В медицині використовується трава (лат. Sanicula herba), що містить сапонін, дубильні й гіркі речовини, ефірну олію, вітамін C, бактерицидні речовини.
В народній медицині підлісник застосовується при кровотечах легенів; листки у вигляді настою — при кашлі, подрібнені листочки вживають як ранозагоювальний засіб, у вигляді присипки — при фурункульозі. Відвар ще вживають при катарах шлунка й кишок.
Вікісховище має мультимедійні дані за темою: Sanicula europaea
Підлі́сник європе́йський (лат. Sanicula europaea L.) — рослина родини Окружкові.
Sanicula europaea L.
СинонимыПодле́сник европе́йский (лат. Sanīcula europāea) — растение; типовой вид рода Подлесник (Sanicula) семейства Зонтичные (Apiaceae).
Доледниковый реликт[2]. Многолетнее травянистое растение высотой 40—120 см.
Прикорневые листья на длинных черешках, плотные. Листовые пластинки длиной 4—10 см, сердцевидно-округлые, глубоко-пальчатые, трёх- или пятираздельные; доли заострённые, трёхлопастные, городчато-зубчатые, 3—6 см длиной, 2—3,5 длиной[уточнить]. Стеблевые листья немногочисленные, сидячие в узлах ветвления, более мелкие, чем черешковые, и имеющие по сравнению с ними более узкие доли.
Соцветие конечное, трёх- или четырёхвильчатое, с зеленоватыми цветками, собранными на концах лучей шаровидными зонтиками. Цветёт в июне — июле.
Плод длиной 4—5 мм, яйцевидно-шаровидный, с крючковатыми шипиками[2][3][4].
Мезофит. Обитает в смешанных, хвойных, широколиственных лесах[2][4].
Встречается на территории Западной и Средней Европы[2]. В России встречается в европейской части и южной Сибири, на Кавказе.
Занесён в Красные книги ряда субъектов Российской Федерации[5].
Подле́сник европе́йский (лат. Sanīcula europāea) — растение; типовой вид рода Подлесник (Sanicula) семейства Зонтичные (Apiaceae).