الأسماء في صفحات التنقل
Arctiidae is a lairge an diverse faimily o mochs wi aroond 11,000 species foond aw ower the warld, includin 6,000 neotropical species.[1] This faimily includes the groups commonly kent as teeger mochs (or teegers), which uisually hae bricht colours, fitmen (which are uisually much drabber), lichen mochs an wasp mochs. Mony species hae 'hairy' caterpillars which are popularly kent as ooie beirs or ooie worms. The scienteefic name refers tae this (Gk. αρκτος = a beir). Caterpillars mey an aa gang bi the name 'tussock mochs' (mair uisually this refers tae Lymantriidae, houiver).
Arctiidae es un familia de Noctuoidea.
Arctiidae is a lairge an diverse faimily o mochs wi aroond 11,000 species foond aw ower the warld, includin 6,000 neotropical species. This faimily includes the groups commonly kent as teeger mochs (or teegers), which uisually hae bricht colours, fitmen (which are uisually much drabber), lichen mochs an wasp mochs. Mony species hae 'hairy' caterpillars which are popularly kent as ooie beirs or ooie worms. The scienteefic name refers tae this (Gk. αρκτος = a beir). Caterpillars mey an aa gang bi the name 'tussock mochs' (mair uisually this refers tae Lymantriidae, houiver).
Айыу-күбәләктәр[1] (лат. Arctiidae, (рус. Медведицы ) — Тәңкә ҡанатлылар ғаиләһендәге төн күбәләктәре. 7 меңдән артыҡ төрө билдәле, Рәсәйҙең Европа өлөшөндә 50-ләп төрө осорай. Күбеһенсә асыҡ һәм сыбар төҫтәге күбәләктәр, ҡайһы берҙәренән тыш, уртаса ҙурлыҡтағы йыуан кәүҙәле булалар. Түше йыш ҡына асыҡ төҫтә, күренеп торған тимгелдәре һәм һыҙыҡтары бар. Ата заттарның мыйыҡтары тарак һымаҡ, хортумсыгы ҡыҫҡа. Күбәләк ҡорттары ҡуйы төк менән ҡапланған, күбеһенсә үләнсел үҫемлектәр менән туҡланалар. Күбәләктәр кис һәм төндә актив, һирәк төрҙәре көндөҙ оса, мәсәлән, ҡанлы айыу-күбәләк. Кайя айыу-күбәләге (Arctia coja L.) төннә утҡа осоп килә; йыш ҡына болын айыу-күбәләге (Diacrisia sannio L.) һәм баҡа япрағы айыу-күбәләге (Parasemia plantaginis L.) — дымлы болондарҙа йәшәйҙәр. Күп төрҙәре һирәгәйә бара.
Ауыл айыу-күбәләге (Epicallia villica L.), ҡанаттарының йәйеме 50-60 мм. Алғы ҡанаттары ҡара төҫтә, аҡ таптары бар, арттағылары һары төҫтә, ҡара таплы. Май-июнь-июль айҙарында оса, күбәләк ҡорттары ҡара төҫтә, баштары ҡыҙыл, баҡа япрағы, кесерткән һ.б. үләнсел үҫемлектәрҙә йәшәйҙәр.
Айыу-күбәләк Герның (Caallimorpha quadripunctaria P.) ҡанат йәйеме 50—55 мм, алғы ҡанаттары ҡара төҫтә, ҡыйғас аҡ һыҙыҡлары бар, арттағы ҡанаты ҡыҙыл төҫтә, ҡара төрткеләре бар, июль-августта көндөҙ лә оса, күбәләк ҡорттары ҡара йәки һоро төҫтә, арҡаһында һары йәки ҡыҙғылт-һары һыҙығы һәм як-яғында ҡыҙғылт-һары һөялле һары һыҙыҡтары бар, баҡа япрағы, тукранбаш, ҡарағат һ.б. үҫемлектәрҙә йәшәйҙәр
Хужабикә айыу-аюкүбәләк (Pericallia matronula L.), ҡанат йәйеме 70—80 мм, ҡуйы көрән төҫтә, июнь-июльдә оса, ш.у. аюкүбәләк Геба (Ammobiota hebe L.), бикә аюкүбәләк (Panaxia dominula L.), ҡыҙыл таплы аюкүбәләк (Utetheisa pulchella L.) һәм һары аюкүбәләк (Arctia flavia) бар.
Ас (Mustela erminea), йыртҡыстар отряды һыуһарҙар ғаиләһенән имеҙеүсе хайуан. Европала, Азияла һәм Төньяк Америкала киң таралған. Кәүҙәһе һуҙынҡы, һығылыусан, оҙонлоғо 17—32 см, ҡойроғоноң оҙонлоғо 6—12 см, ауырлығы 200 г. Йәйен тиреһе көрән-һарғылт төҫтә, ҡышын — аҡ, ҡойроҡ осо ҡара йәки ҡоңғорт-ҡара. Ағастарғга яҡшы мена һәм яҡшы йөҙә. Ояларын өндәрҙә, ҡыуыштарҙа, ағас тамырҙары аҫтында яһай. Төнөн актив йәшәү рәүеше алып бара. Төп аҙығы — сысҡан һымаҡ кимереүселәр, ҡоштар, кәлтәләр. Аҫтар — моногамднар, йылға бер тапҡыр үрсейҙәр. Ҡушылыу ваҡыты яҙ йәки йәй башында. Балалары (уртаса 7-9 бала) киләһе йылдың яҙында тыуа. Ҡиммәтле тире бирә торған йәнлек.
Ауыл айыу-күбәләге (Pericallia matronula L.)
Хужабикә айыу-күбәләге (Epicallia villica L.)
Геб айыу-күбәләге (Ammobiota hebe L.)
Ҡарышлауығы
Айыу-күбәләктәр (лат. Arctiidae, (рус. Медведицы ) — Тәңкә ҡанатлылар ғаиләһендәге төн күбәләктәре. 7 меңдән артыҡ төрө билдәле, Рәсәйҙең Европа өлөшөндә 50-ләп төрө осорай. Күбеһенсә асыҡ һәм сыбар төҫтәге күбәләктәр, ҡайһы берҙәренән тыш, уртаса ҙурлыҡтағы йыуан кәүҙәле булалар. Түше йыш ҡына асыҡ төҫтә, күренеп торған тимгелдәре һәм һыҙыҡтары бар. Ата заттарның мыйыҡтары тарак һымаҡ, хортумсыгы ҡыҫҡа. Күбәләк ҡорттары ҡуйы төк менән ҡапланған, күбеһенсә үләнсел үҫемлектәр менән туҡланалар. Күбәләктәр кис һәм төндә актив, һирәк төрҙәре көндөҙ оса, мәсәлән, ҡанлы айыу-күбәләк. Кайя айыу-күбәләге (Arctia coja L.) төннә утҡа осоп килә; йыш ҡына болын айыу-күбәләге (Diacrisia sannio L.) һәм баҡа япрағы айыу-күбәләге (Parasemia plantaginis L.) — дымлы болондарҙа йәшәйҙәр. Күп төрҙәре һирәгәйә бара.
Ауыл айыу-күбәләге (Epicallia villica L.), ҡанаттарының йәйеме 50-60 мм. Алғы ҡанаттары ҡара төҫтә, аҡ таптары бар, арттағылары һары төҫтә, ҡара таплы. Май-июнь-июль айҙарында оса, күбәләк ҡорттары ҡара төҫтә, баштары ҡыҙыл, баҡа япрағы, кесерткән һ.б. үләнсел үҫемлектәрҙә йәшәйҙәр.
Айыу-күбәләк Герның (Caallimorpha quadripunctaria P.) ҡанат йәйеме 50—55 мм, алғы ҡанаттары ҡара төҫтә, ҡыйғас аҡ һыҙыҡлары бар, арттағы ҡанаты ҡыҙыл төҫтә, ҡара төрткеләре бар, июль-августта көндөҙ лә оса, күбәләк ҡорттары ҡара йәки һоро төҫтә, арҡаһында һары йәки ҡыҙғылт-һары һыҙығы һәм як-яғында ҡыҙғылт-һары һөялле һары һыҙыҡтары бар, баҡа япрағы, тукранбаш, ҡарағат һ.б. үҫемлектәрҙә йәшәйҙәр
Хужабикә айыу-аюкүбәләк (Pericallia matronula L.), ҡанат йәйеме 70—80 мм, ҡуйы көрән төҫтә, июнь-июльдә оса, ш.у. аюкүбәләк Геба (Ammobiota hebe L.), бикә аюкүбәләк (Panaxia dominula L.), ҡыҙыл таплы аюкүбәләк (Utetheisa pulchella L.) һәм һары аюкүбәләк (Arctia flavia) бар.
Ас (Mustela erminea), йыртҡыстар отряды һыуһарҙар ғаиләһенән имеҙеүсе хайуан. Европала, Азияла һәм Төньяк Америкала киң таралған. Кәүҙәһе һуҙынҡы, һығылыусан, оҙонлоғо 17—32 см, ҡойроғоноң оҙонлоғо 6—12 см, ауырлығы 200 г. Йәйен тиреһе көрән-һарғылт төҫтә, ҡышын — аҡ, ҡойроҡ осо ҡара йәки ҡоңғорт-ҡара. Ағастарғга яҡшы мена һәм яҡшы йөҙә. Ояларын өндәрҙә, ҡыуыштарҙа, ағас тамырҙары аҫтында яһай. Төнөн актив йәшәү рәүеше алып бара. Төп аҙығы — сысҡан һымаҡ кимереүселәр, ҡоштар, кәлтәләр. Аҫтар — моногамднар, йылға бер тапҡыр үрсейҙәр. Ҡушылыу ваҡыты яҙ йәки йәй башында. Балалары (уртаса 7-9 бала) киләһе йылдың яҙында тыуа. Ҡиммәтле тире бирә торған йәнлек.
Ауыл айыу-күбәләге (Pericallia matronula L.)
Хужабикә айыу-күбәләге (Epicallia villica L.)
Геб айыу-күбәләге (Ammobiota hebe L.)
Ҡарышлауығы
Аюкүбәләклә́р (Arctiidae) - төн күбәләкләре гаиләлеге. Җиде меңнән артык төре билгеле, Русиянең Ауропа өлешендә 50 ләп төре очрый. Күбесенчә ачык һәм чуар төстәге күбәләкләр, кайберләреннән тыш, уртача зурлыктагы юан гәүдәле. Түше еш кына ачык төстә, күренеп торган тимгелләре һәм сызыклары бар. Ата затларның мыеклары тараксыман, хортумчыгы кыска. Күбәләк кортлары куе төк белән капланган, күбесенчә үләнчел үсемлекләр белән тукланалар. Күбәләкләр эңгер-меңгердә һәм төнлә актив, сирәк төрләре көндез оча, мәсәлән, канлы аюкүбәләк.
Татарстан территориясендә еш очраучы аюкүбәләкләр: Кайя аюкүбәләге (Arctia coja L.) гадәти - төнлә утка очып килә; еш кына болын аюкүбәләге (Diacrisia sannio L.) һәм бака яфрагы аюкүбәләге (Parasemia plantaginis L.) - дымлы болыннарда яшиләр. Күп төрләре сирәгәя бара. ТРның Кызыл китабына кертелгән аюкүбәләкләр: авыл аюкүбәләге (Epicallia villica L.), канатларының җәеме 50-60 мм, алгы канатлары кара төстә, ак тимгелләре бар, арттагылары сары төстә, кара тимгелле.
Май-июнь-июль айларында оча, күбәләк кортлары кара төстә, башлары кызыл, бака яфрагы, кычыткан һ.б. үләнчел үсемлекләрдә яшиләр. Аюкүбәләк Герның (Caallimorpha quadripunctaria P.) канат җәеме 50-55 мм, алгы канатлары кара төстә, кыйгач ак сызыклары бар, арттагылары кызыл төстә, кара төрткеләре бар, июль-августта көндез дә оча, күбәләк кортлары кара яки соры төстә, аркасында сары яки кызгылт-сары сызыгы һәм як-ягында кызгылт-сары сөялле сары сызыклары бар, бака яфрагы, тукранбаш, кырлыган һ.б. үсемлекләрдә яшиләр; хуҗабикә аюкүбәләк (Pericallia matronula L.), канат җәеме 70-80 мм, куе көрән төстә, июнь-июльдә оча, ш.у. аюкүбәләк Геба (Ammobiota hebe L.), бикә аюкүбәләк (Panaxia dominula L.), кызыл тимгелле аюкүбәләк (Utetheisa pulchella L.) һәм сары аюкүбәләк (Arctia flavia) бар.
Аюкүбәләклә́р (Arctiidae) - төн күбәләкләре гаиләлеге. Җиде меңнән артык төре билгеле, Русиянең Ауропа өлешендә 50 ләп төре очрый. Күбесенчә ачык һәм чуар төстәге күбәләкләр, кайберләреннән тыш, уртача зурлыктагы юан гәүдәле. Түше еш кына ачык төстә, күренеп торган тимгелләре һәм сызыклары бар. Ата затларның мыеклары тараксыман, хортумчыгы кыска. Күбәләк кортлары куе төк белән капланган, күбесенчә үләнчел үсемлекләр белән тукланалар. Күбәләкләр эңгер-меңгердә һәм төнлә актив, сирәк төрләре көндез оча, мәсәлән, канлы аюкүбәләк.
Татарстан территориясендә еш очраучы аюкүбәләкләр: Кайя аюкүбәләге (Arctia coja L.) гадәти - төнлә утка очып килә; еш кына болын аюкүбәләге (Diacrisia sannio L.) һәм бака яфрагы аюкүбәләге (Parasemia plantaginis L.) - дымлы болыннарда яшиләр. Күп төрләре сирәгәя бара. ТРның Кызыл китабына кертелгән аюкүбәләкләр: авыл аюкүбәләге (Epicallia villica L.), канатларының җәеме 50-60 мм, алгы канатлары кара төстә, ак тимгелләре бар, арттагылары сары төстә, кара тимгелле.
Май-июнь-июль айларында оча, күбәләк кортлары кара төстә, башлары кызыл, бака яфрагы, кычыткан һ.б. үләнчел үсемлекләрдә яшиләр. Аюкүбәләк Герның (Caallimorpha quadripunctaria P.) канат җәеме 50-55 мм, алгы канатлары кара төстә, кыйгач ак сызыклары бар, арттагылары кызыл төстә, кара төрткеләре бар, июль-августта көндез дә оча, күбәләк кортлары кара яки соры төстә, аркасында сары яки кызгылт-сары сызыгы һәм як-ягында кызгылт-сары сөялле сары сызыклары бар, бака яфрагы, тукранбаш, кырлыган һ.б. үсемлекләрдә яшиләр; хуҗабикә аюкүбәләк (Pericallia matronula L.), канат җәеме 70-80 мм, куе көрән төстә, июнь-июльдә оча, ш.у. аюкүбәләк Геба (Ammobiota hebe L.), бикә аюкүбәләк (Panaxia dominula L.), кызыл тимгелле аюкүбәләк (Utetheisa pulchella L.) һәм сары аюкүбәләк (Arctia flavia) бар.
