الأسماء في صفحات التنقل
Mosetroldurt (Pedicularis sylvatica), ofte skrevet mose-troldurt, er en 5-15 cm høj urt, der lever som halvsnylter på andre planter. Den er knyttet til fugtig og kalkfattig jord i enge og moser. Planten indeholder giftstoffet aucubin.
Mosetroldurt er en to- eller flerårig, urteagtig plante med en grundstillet bladroset og en opret stængel. Stænglen er firkantet i tværsnit med fine hår langs kanterne. Den bærer spredt stillede blade, der er ustilkede og dobbelt fjersnitdelte med tandet rand. Oversiden er græsgrøn, mens undersiden er en del lysere. De grundstillede blade er noget større, stilkede og uligefinnede med lappede småblade.
Blomstringen foregår i maj-juni, hvor man finder blomsterne siddende i bladhjørnerne. Bægeret er sammenvokset, lysegrønt og oppustet, mens kronen er uregelmæssig med kun én symmetriakse, to læber og lyserøde kronblade. Frugterne er kapsler med mange frø.
Rodsystemet består af en kraftig, lodret pælerod, der bærer fine siderødder. Disse danner sugelegemer, der hæftes på rødderne af andre urter, som bliver udsuget for vand og næringssalte.
Højde x bredde og årlig tilvækst: 0,10 x 0,15 (10 x 15 cm/år), heri ikke medregnet skud fra udløbere.
Mosetroldurt er udbredt i hele det nordlige og vestlige Europa, hvor den hører hjemme i fugtige enge, moser og skove på steder med fuld sol og en sur og næringsfattig jordbund. Her indgår den i plantesamfundet Nardo-Juncetum squarrosi. I Danmark er den ret almindelig i Nord- og Vestjylland, mens den er sjælden i resten af landet.
I Klelund Plantage ved Hovborg, syd for Grindsted, findes tidligere heder og nogle granplantager. arten vokser i de mere fugtige områder sammen med bl.a. benbræk, blåtop, tranebær, klokkelyng, mosepors, nordsøkogleaks, plettet gøgeurt, rundbladet soldug, smalbladet kæruld, spæd mælkeurt og en række forskellige tørvemos-arter[1]
På grund af sin giftighed har planten været brugt til fordrivelse af lus, hvorfor den også kaldes Luseurt i nogle dele af landet[2]
Mosetroldurt (Pedicularis sylvatica), ofte skrevet mose-troldurt, er en 5-15 cm høj urt, der lever som halvsnylter på andre planter. Den er knyttet til fugtig og kalkfattig jord i enge og moser. Planten indeholder giftstoffet aucubin.
Das Wald-Läusekraut (Pedicularis sylvatica)[1] ist eine Pflanzenart aus der Gattung Läusekräuter (Pedicularis) innerhalb der Familie der Sommerwurzgewächse (Orobanchaceae). Es ist durch seinen Gehalt an Aucubin giftig und wurde früher gegen Läuse verwendet, daher stammt auch der deutsche Name.
Das Wald-Läusekraut wächst als zweijährige krautige Pflanze und überschreitet selten Wuchshöhen von 20 Zentimetern. Es besitzt mehrere, dafür meist einfache Stängel, wovon die seitlichen häufig niederliegen, während der mittlere aufsteigt und fast vom Grund an Blüten trägt.
Die deutlich gestielten Blüten stehen in einem Blütenstand zusammen. Die zwittrigen Blüten sind zygomorph und fünfzählig mit doppelter Blütenhülle. Der ordentlich ausgebildeten Kelch besitzt gezähnelte Abschnitte. Die rosafarbenen Kronblätter sind verwachsen. Die zweilippige Blütenkrone ragt mit ihrer Kronröhre über den Kelch hinaus. Die Oberlippe ist meist mit einem relativ kurzen Schnabel versehen und ihr Vorderteil, der als Helm bezeichnet wird, ist steil abfallend und weist zwei nach unten gerichtete Zähnchen auf. Die Unterlippe ist kahl.
Die Kapselfrucht enthält nur zwei Samen. Der Samen ist hellbraun.
Die Chromosomenzahl beträgt 2n = 16.[2]
Das Wald-Läusekraut ist ein Hemikryptophyt. Beim Wald-Läusekraut handelt es sich um einen Halbparasiten.[1]
Die homogamen Blüten stehen schief, was von den bestäubenden Insekten eine hohe Lernfähigkeit erfordert. Um an den vom Diskus abgesonderten Nektar zu gelangen, müssen die Insekten eine nur etwa 0,5 Millimeter große Öffnung in der Kronröhre auseinander drücken. Einige Hummeln können nur durch das Anbeißen der seitlichen Abschnitte der Kronröhre an den Nektar gelangen, da ihr Rüssel zu kurz ist. Deshalb erscheinen viele Blüten auch angefressen.
Die Diasporen, es sind die Samen, werden durch den Wind ausgebreitet.
Das Wald-Läusekraut kommt in den submeridionalen bis nördlich temperaten Klimazonen vom Flach- bis in das Hügelland vor. In Deutschland ist seine Verbreitung zerstreut bis selten.
Das Wald-Läusekraut findet man zwar auch auf Feuchtwiesen in Wäldern, es kommt jedoch häufiger in Flach- und Quellmooren und an Grabenrändern vor. Es ist in Mitteleuropa eine Juncion-squarrosi-Verbandscharakterart, kommt aber auch in Pflanzengesellschaften der Verbände Caricion fuscae oder Ericion tetralicis vor.[2]
Die Bestände des Wald-Läusekrauts gehen stark zurück, was vor allem daran liegt, dass extensiv genutzte Frisch- und Feuchtwiesen brach liegen, Feuchtwiesen trockengelegt und solche Gebiete zunehmend intensiv beweidet werden. Deshalb befindet sich das Wald-Läusekraut auch auf der Roten Liste der Gefäßpflanzen Deutschlands und ist dort momentan als Gefährdet (Klasse 3) eingestuft. In Mecklenburg-Vorpommern und Brandenburg ist diese Pflanzenart sogar vom Aussterben bedroht (Klasse 1).
In den Allgäuer Alpen steigt es nahe dem Riedbergpass in Bayern bis in eine Höhenlage von 1350 Meter auf.[3]
Es ist in Europa verbreitet.[4]
Von Pedicularis sylvatica gibt es etwa drei Unterarten:[4]
Das Wald-Läusekraut (Pedicularis sylvatica) ist eine Pflanzenart aus der Gattung Läusekräuter (Pedicularis) innerhalb der Familie der Sommerwurzgewächse (Orobanchaceae). Es ist durch seinen Gehalt an Aucubin giftig und wurde früher gegen Läuse verwendet, daher stammt auch der deutsche Name.
Pedicularis sylvatica, commonly known as common lousewort,[2] is a plant species in the genus Pedicularis. It is native to central and northern Europe where it grows on moist acidic soils, moorland, grassy heathland and the drier parts of marshes.[3]
This is a compact biennial herb with a semi-erect stem up to 15 cm (6 in) tall. The leaves are opposite, with short stalks, rather thick and often tinged pink or purple. The leaf blades are small, triangular-lanceolate to linear, with pinnate lobes and toothed margins. The inflorescence is a raceme with usually four to six flowers open at a time. Each bilaterally symmetrical flower has a large, rounded, five-angled pinkish calyx, the four lobes being tipped with teeth, which can easily be observed before the flower has opened. The flower is pinkish-purple with white markings in the throat, and up to 2.5 cm (1 in) in length. The five petals are fused into a tube, the upper lip is curved into a hood, having two teeth at the tip. The lower lip is divided into three lobes.[2][4] This species can be distinguished from marsh lousewort (Pedicularis palustris) by being smaller and less erect and having two small teeth at the tip of the upper lip rather than four.[2]
Common lousewort is found in most of Europe, apart from the southeast. In the British Isles it occurs on damp acidic soils in Scotland, Ireland, Wales, northern and southwestern England, and in scattered locations elsewhere in England, at altitudes up to about 915 m (3,000 ft). Typical habitats include moorland, wet flushes in mountainous areas, grassy heathland, lakesides and the drier parts of marshes and bogs.[3]
The origin of the common name is that there was a belief in times past that livestock that ate this plant would acquire lice as a consequence.[5] Like other members of the genus, common lousewort is semi-parasitic, supplementing its own resources by connecting its roots to those of nearby plants and extracting water and nutrients for its own use.[5]
Pedicularis sylvatica, commonly known as common lousewort, is a plant species in the genus Pedicularis. It is native to central and northern Europe where it grows on moist acidic soils, moorland, grassy heathland and the drier parts of marshes.
El gallarito (Pedicularis sylvatica) es una planta herbácea de la familia Orobanchaceae, anteriormente clasificada en las escrofulariáceas.
Hierba vivaz o bianual, glabra o algo pelosa. Tallos floríferos de hasta 20 cm de altura, erectos; tallos estériles tendidos o ascendentes. Hojas lanceoladas, 2 veces pinnatisectas. Flores en racimos cortos y bastante laxos, situadas en las axilas de brácteas similares a las hojas; cáliz membranoso, tubular, inflado; corola bilabiada de color rosado. Fruto en cápsula ovoidea. Florece en primavera y verano.[1]
Páramos, brezales húmedos, ciénagas y bosques. En España frecuente en cervunales y prados húmedos.
Toda Europa, excepto en el sureste.
Pedicularis comosa fue descrita por Carlos Linneo y publicado en Species Plantarum 2 607 1753.[2][3]
Pedicularis: nombre genérico que deriva de la palabra latína pediculus que significa "piojo", en referencia a la antigua creencia inglesa de que cuando el ganado pastaba en estas plantas, quedaban infestados con piojos.[4]
sylvatica: epíteto latíno que significa "que crece en los bosques"[5]
El gallarito (Pedicularis sylvatica) es una planta herbácea de la familia Orobanchaceae, anteriormente clasificada en las escrofulariáceas.
Metsäkuusio eli nummikuusio (Pedicularis sylvatica) on kuusioiden sukuun kuuluva laji. Kasvi on joko kaksi- tai monivuotinen. Varressa ei ole haaroja. Lehtilapa on kaksittain pariliuskainen ja lehtien muoto on suikea. Kukinnon muoto on harsu ja sen ympärillä on tukilehtiä. Kukkien väri on ruusun- tai vaaleanpunainen. Metsäkuusiota tavataan Britteinsaarilla ja Etelä-Skandinaviassa ja sitä esiintyy soilla, metsissä ja tuoreilla nummilla. Suomessa sitä on löydetty satunnaisesti.[2]
Metsäkuusio eli nummikuusio (Pedicularis sylvatica) on kuusioiden sukuun kuuluva laji. Kasvi on joko kaksi- tai monivuotinen. Varressa ei ole haaroja. Lehtilapa on kaksittain pariliuskainen ja lehtien muoto on suikea. Kukinnon muoto on harsu ja sen ympärillä on tukilehtiä. Kukkien väri on ruusun- tai vaaleanpunainen. Metsäkuusiota tavataan Britteinsaarilla ja Etelä-Skandinaviassa ja sitä esiintyy soilla, metsissä ja tuoreilla nummilla. Suomessa sitä on löydetty satunnaisesti.
Pedicularis sylvatica
La Pédiculaire des bois (Pedicularis sylvatica) est une plante herbacée vivace de la famille des Scrophulariaceae selon la classification classique de Cronquist (1981) ou des Orobanchaceae selon la classification APG III et du genre Pedicularis, dont elle est l'espèce type.
La plante est vivace ou bisannuelle à tiges couchées (8 à 15 cm). Les feuilles sont alternes, oblongues et pennatiséquées. Le calice est glabre, renflé. La corolle est rose, longue de 2 à 2,5 cm avec une lèvre supérieure à bec bidenté.
La Pédiculaire des bois croît dans les prairies et les landes humides ainsi que dans les marais en Europe occidentale et centrale jusqu'à une altitude de 1 700 m. Cette espèce n'existe pas en région méditerranéenne et s'avère également très rare dans l'est de la France (Alpes y compris). Elle est par contre fréquente dans le Massif central et dans le nord-ouest (Normandie, Bretagne).
Elle est rare dans l'est de la Belgique et strictement protégée en Région wallonne.
Pedicularis sylvatica
La Pédiculaire des bois (Pedicularis sylvatica) est une plante herbacée vivace de la famille des Scrophulariaceae selon la classification classique de Cronquist (1981) ou des Orobanchaceae selon la classification APG III et du genre Pedicularis, dont elle est l'espèce type.
Mała wšowica (Pedicularis sylvatica) je rostlina ze swójby hubinkowych rostlinow (Orobanchaceae).
Mała wšowica (Pedicularis sylvatica) je rostlina ze swójby hubinkowych rostlinow (Orobanchaceae).
La pedicolare silvestre (nome scientifico Pedicularis sylvatica L., 1753) è una pianta parassita appartenente alla famiglia delle Orobanchaceae.[1]
Il nome generico (Pedicularis) deriva da un termine latino che significa "pidocchio" e si riferisce alla convinzione che queste piante infestino di pidocchi il bestiame al pascolo; altri giustificano l'etimologia del nome del genere all'opposto, ossia in quanto si pensa che queste piante liberino la testa dai pidocchi.[2][3][4] L'epiteto specifico (sylvatica) significa "silvana, dei boschi" e indica per questa pianta un tipico habitat boschivo o forestale.[5][6]
Il binomio scientifico della pianta di questa voce è stato proposto da Carl von Linné (1707 – 1778) biologo e scrittore svedese, considerato il padre della moderna classificazione scientifica degli organismi viventi, nella pubblicazione "Species Plantarum - 2: 607. 1753"[7] del 1753.[8]
Queste piante sono alte da 5 a 15 cm. La forma biologica è emicriptofita bienne (H bienn), ossia in generale sono piante erbacee con gemme svernanti al livello del suolo e protette dalla lettiera o dalla neve e si distinguono dalle altre per il ciclo vitale biennale. Per questa specie sono presenti anche forme biologiche tipo emicriptofita scaposa (H scap), ossia possono essere anche piante erbacee, a ciclo biologico perenne, con gemme svernanti al livello del suolo e protette dalla lettiera o dalla neve e sono dotate di un asse fiorale eretto e spesso privo di foglie. Sono inoltre organismi parassiti: le radici mostrano organi specifici per nutrirsi della linfa di altre piante.[2][9][10][11]
Le radici sono grosse e carnose (tipo fittone) e si distribuiscono a raggiera cercando di raggiungere le radici di altre piante per succhiarne la linfa.
La parte aerea della pianta si divide in un fusto centrale e più ramificazioni laterali fiorifere. La parte centrale del fusto è eretta mentre le ramificazioni laterali sono più o meno prostrate (decombenti) con apici ascendenti, semplici o a loro volta ramose.
Le foglie lungo il fusto hanno una disposizione più o meno alterna; la lamina ha il contorno lanceolato con forme pennatosette con segmenti ovati e contorni dentati. Le foglie superiori sono semplicemente tripartite. Dimensione delle foglie: larghezza 3 – 5 cm; lunghezza 15 – 20 cm.
Le infiorescenze sono dei racemi allungati e pubescenti. Alla base di ogni fiore sono presenti delle brattee simili alle foglie.
I fiori sono ermafroditi, zigomorfi (del tipo bilabiato), tetrameri, ossia con quattro verticilli (calice – corolla - androceo – gineceo) e pentameri (la corolla e il calice sono a 5 parti).
Il frutto è una capsula ovoide apiculata, loculicida bivalve; la capsula è interamente inclusa nel calice. I semi sono pochi a forma angolosa.
Dal punto di vista fitosociologico la specie di questa scheda appartiene alla seguente comunità vegetale:[14]
La famiglia di appartenenza della specie (Orobanchaceae) comprende soprattutto piante erbacee perenni e annuali semiparassite (ossia contengono ancora clorofilla a parte qualche genere completamente parassita) con uno o più austori connessi alle radici ospiti. È una famiglia abbastanza numerosa con circa 60 - 90 generi e oltre 1700 - 2000 specie (il numero dei generi e delle specie dipende dai vari metodi di classificazione[16][17]) distribuiti in tutti i continenti. Il genere Pedicularis comprende 400-500 specie (il genere più numeroso della famiglia con distribuzione quasi cosmopolita - manca in Africa e Australia) delle quali 23 sono presenti nella flora spontanea italiana.
La classificazione del genere è difficile in quanto la forma del fiore è molto simile tra specie e specie; inoltre il colore della corolla nel secco è indistinguibile. Pignatti nella "Flora d'Italia" divide le specie spontanee della flora italiana in tre gruppi in base alla forma del labbro superiore (vedi il disegno):[11]
La specie P. sylvatica appartiene alla sez. Pedicularis.
Il numero cromosomico di P. sylvatica è: 2n = 16.[18]
Secondo una recente ricerca di tipo filogenetico la famiglia Orobanchaceae è composta da 6 cladi principali nidificati uno all'interno dell'altro. Il genere Pedicularis si trova nel quarto clade (relativo alla tribù Pedicularideae). All'interno della tribù il genere è in posizione "gruppo fratello" al resto dei generi della tribù.[19]
Per la specie di questa voce sono riconosciute la seguente sottospecie.[1][15]
La pedicolare silvestre in altre lingue è chiamata nei seguenti modi:
La pedicolare silvestre (nome scientifico Pedicularis sylvatica L., 1753) è una pianta parassita appartenente alla famiglia delle Orobanchaceae.
Miškinė glindė (Pedicularis sylvatica) – džioveklinių (Orobanchaceae) šeimos glindžių (Pedicularis) genties augalų rūšis.
Įrašyta į Lietuvos raudonąją knygą.
Tai yra daugiametis 15–60 cm aukščio augalas su trumpu šakniastiebiu ir kuokštinėmis sutrumpėjusiomis šaknimis. Stiebas status, tankiai apaugęs garbanotais plaukeliais.
Auga drėgnose pamiškių pievose, miškuose, pelkėse. Žydi birželio – liepos mėn.
Žiedas
Lapas
Augavietė
Iliustracija
Heidekartelblad (Pedicularis sylvatica) is een giftige, halfparasitaire, tweejarige plant, die behoort tot de bremraapfamilie (Orobanchaceae). De soort staat op de Nederlandse Rode lijst van planten als zeer zeldzaam en zeer sterk in aantal afgenomen. De plant komt van nature voor in Europa.
De plant wordt 8-25 cm hoog en heeft verscheidene stengels waarvan de middelsten rechtopstaan. De bladeren zijn dubbelveerdelig, vandaar de naam kartelblad.
Heidekartelblad bloeit in mei en juni met roze, soms witte, 1,5-2,5 cm grote bloemen. De ongelijk vijfslippige, urnvormige kelk is van buiten niet behaard. De bovenste slip heeft een gave rand en de anderen zijn ingesneden.
De vrucht is een tweezadige doosvrucht. De zaden zijn lichtbruin en hebben een mierenbroodje, waardoor ze door mieren verspreid worden.
De plant komt voor op natte tot vochtige, vrij zure grond in vergraste heide, blauwgraslanden en duinen.
Het heidekartelblad is een kensoort voor de associatie van klokjesgentiaan en borstelgras (Gentiano pneumonanthes-Nardetum).
Bloem
Doosvruchten
Blad
(Nederlandstalige) Wikisource (Van Uildriks en Bruinsma noemen de soort “boskartelblad”).
Mediabestanden die bij dit onderwerp horen, zijn te vinden op de pagina Pedicularis sylvatica op Wikimedia Commons. Heidekartelblad (Pedicularis sylvatica) is een giftige, halfparasitaire, tweejarige plant, die behoort tot de bremraapfamilie (Orobanchaceae). De soort staat op de Nederlandse Rode lijst van planten als zeer zeldzaam en zeer sterk in aantal afgenomen. De plant komt van nature voor in Europa.
De plant wordt 8-25 cm hoog en heeft verscheidene stengels waarvan de middelsten rechtopstaan. De bladeren zijn dubbelveerdelig, vandaar de naam kartelblad.
Heidekartelblad bloeit in mei en juni met roze, soms witte, 1,5-2,5 cm grote bloemen. De ongelijk vijfslippige, urnvormige kelk is van buiten niet behaard. De bovenste slip heeft een gave rand en de anderen zijn ingesneden.
De vrucht is een tweezadige doosvrucht. De zaden zijn lichtbruin en hebben een mierenbroodje, waardoor ze door mieren verspreid worden.
De plant komt voor op natte tot vochtige, vrij zure grond in vergraste heide, blauwgraslanden en duinen.
Kystmyrklegg er ei plante i snylterotfamilien. Arten har ei amfi-atlantisk utbreiing.
Planta vert kring 10 cm høg og har slakke grøne stenglar med friske blad ved grunnen. Blomen har stort snautt beger og ei lysraud krone med rak overlepe og brei tverrstilt underlepe. Kystmyrklegg blømer kring juni i fuktige skrånande enger og lyngmark. I Noreg veks han utbreidd frå Østfold til Trøndelag, og er funnen opp til 750 m i Eidfjord.
Wikimedia Commons har multimedia som gjeld: Kystmyrklegg Kystmyrklegg er ei plante i snylterotfamilien. Arten har ei amfi-atlantisk utbreiing.
Planta vert kring 10 cm høg og har slakke grøne stenglar med friske blad ved grunnen. Blomen har stort snautt beger og ei lysraud krone med rak overlepe og brei tverrstilt underlepe. Kystmyrklegg blømer kring juni i fuktige skrånande enger og lyngmark. I Noreg veks han utbreidd frå Østfold til Trøndelag, og er funnen opp til 750 m i Eidfjord.
Kystmyrklegg (Pedicularis sylvatica) er en to- eller flerårig, halvparasittisk urt i snylterotfamilien.
Den er lav og blir bare omtrent 10 cm høy. Stengelen er opprett og ofte grenet ved basis. Blomstene er rødrosa. Planten vokser på fuktig grasmark, i heier og på beiteland, ofte på leirjord. Hos nominatunderarten er stengelen glatt, eller har to rader med hår.
Arten er utbredt i de delene av Europa som har et temperert kystklima. Den finnes fra Irland, Portugal og Nord-Spania til Norge, Sør-Sverige og Polen. I Norge er den vanligst på Sørvestlandet, men den finnes langs hele kysten fra Østfold til Trøndelag.
En variant med hårete stengel og beger er kjent som irsk myrklegg (P. s. subsp. hibernica). Den er funnet på De britiske øyer og på Sunnmøre og i Sør-Trøndelag i Norge. Denne underarten er i tilbakegang på grunn av gjengroing av lyngheier og har status sårbar i Norsk rødliste for arter 2015.
Kystmyrklegg (Pedicularis sylvatica) er en to- eller flerårig, halvparasittisk urt i snylterotfamilien.
Den er lav og blir bare omtrent 10 cm høy. Stengelen er opprett og ofte grenet ved basis. Blomstene er rødrosa. Planten vokser på fuktig grasmark, i heier og på beiteland, ofte på leirjord. Hos nominatunderarten er stengelen glatt, eller har to rader med hår.
Arten er utbredt i de delene av Europa som har et temperert kystklima. Den finnes fra Irland, Portugal og Nord-Spania til Norge, Sør-Sverige og Polen. I Norge er den vanligst på Sørvestlandet, men den finnes langs hele kysten fra Østfold til Trøndelag.
En variant med hårete stengel og beger er kjent som irsk myrklegg (P. s. subsp. hibernica). Den er funnet på De britiske øyer og på Sunnmøre og i Sør-Trøndelag i Norge. Denne underarten er i tilbakegang på grunn av gjengroing av lyngheier og har status sårbar i Norsk rødliste for arter 2015.
Gnidosz rozesłany (Pedicularis sylvatica L.) – gatunek rośliny należący do rodziny zarazowatych. W Polsce częściej występuje w zachodniej części kraju, stopniowo zanika w kierunku wschodnim osiągając wschodnią granicę zasięgu.
Szczyt kwiatostanu
Kształt liścia
Owoce
Roślina dwuletnia lub bylina, hemikryptofit. Półpasożyt pobierający od roślin żywicielskich wodę i sole mineralne za pomocą ssawek. Jej cykl życiowy trwa 2 lata. Roślina miododajna, owadopylna, kwitnie od maja do lipca, zapylana jest przeważnie przez trzmiele. Roślina trująca.
Zasiedla mokre, kwaśne łąki, zwłaszcza bliźniczkowe i torfowiska niskie i przejściowe. Czasami występuje także w wielkoturzycowych szuwarach i na wrzosowiskach. Roślina kwasolubna, występująca na glebach kwaśnych lub bardzo kwaśnych. W górach występuje po piętro kosodrzewiny. Populacje liczą przeważnie kilkadziesiąt do kilkuset osobników. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla All. Violion caninae i Ass. Nardo-Juncetum squarrosi[2].
W latach 1983–2014 gatunek podlegał w Polsce ochronie ścisłej[3], od 2014 roku roślina jest objęta częściową ochroną gatunkową[4]. Występuje w wielu rezerwatach przyrody i parkach narodowych, m.in. w Ojcowskim, Pienińskim, Poleskim i Świętokrzyskim. Umieszczony na polskiej czerwonej liście w kategorii VU (narażony)[5]. Głównym zagrożeniem dla gatunku jest osuszanie podmokłych terenów, na których występuje.
Gnidosz rozesłany (Pedicularis sylvatica L.) – gatunek rośliny należący do rodziny zarazowatych. W Polsce częściej występuje w zachodniej części kraju, stopniowo zanika w kierunku wschodnim osiągając wschodnią granicę zasięgu.
Pedicularis sylvatica é uma espécie de planta com flor pertencente à família Scrophulariaceae.
A autoridade científica da espécie é L., tendo sido publicada em Species Plantarum 2: 607. 1753.[1]
Trata-se de uma espécie presente no território português, nomeadamente os seguintes táxones infraespecíficos:[2]
Pedicularis sylvatica é uma espécie de planta com flor pertencente à família Scrophulariaceae.
A autoridade científica da espécie é L., tendo sido publicada em Species Plantarum 2: 607. 1753.
Granspira (Pedicularis sylvatica) är en växtart i familjen snyltrotsväxter.
Blommorna är sneda (osymmetriska) genom att underläppen bildar ett från den högra till den vänstra sidan sluttande plan, så att blommans höger- och vänsterhalva inte är likformiga. Genom underläppens sneda läge måste i allmänhet de besökande insekterna (mest humlor) stå i sned ställning, lutande åt höger, så att de kan sticka in huvudet i överläppen, eftersom den är hoptryckt från sidan och öppningen är endast en smal, lodrät springa.
Granspiran är i Sverige sällsynt och finns framför allt på fuktiga skogsängar i sydväst. I Norge går den längre mot norr, men huvudsakligen längs kusterna.
Wikimedia Commons har media som rör Granspira.
Granspira (Pedicularis sylvatica) är en växtart i familjen snyltrotsväxter.
Blommorna är sneda (osymmetriska) genom att underläppen bildar ett från den högra till den vänstra sidan sluttande plan, så att blommans höger- och vänsterhalva inte är likformiga. Genom underläppens sneda läge måste i allmänhet de besökande insekterna (mest humlor) stå i sned ställning, lutande åt höger, så att de kan sticka in huvudet i överläppen, eftersom den är hoptryckt från sidan och öppningen är endast en smal, lodrät springa.
Granspiran är i Sverige sällsynt och finns framför allt på fuktiga skogsängar i sydväst. I Norge går den längre mot norr, men huvudsakligen längs kusterna.
Трав'яниста рослина 5-25 см заввишки, гемікриптофіт, напівпаразит. Корінь має гаусторії, за допомогою яких він прикріплюється до кореневої системи інших рослин і частково задовольняє потребу в поживних речовинах за їх рахунок. Стебла численні, переважно неопушені. Центральний пагін прямий із суцвіттям, що сягає його половини або майже доходить до основи. Бічні пагони полягають, на кінцях висхідні, несуть короткі, негусті, верхівкові суцвіття. Листки прикореневої розетки видовжені, цілокраї, а на верхівці зубчасто-лопатеві. Стеблові листки черешкові, довгасто-ланцетні, двічі перисторозсічені, сегменти другого порядку овальні, розсічено-зубчасті, завдовжки 15-25 мм. Інколи листки набувають червонуватого відтінку. Приквітки схожі на листки.
Квітки на коротких квітконіжках розташовані в пазухах листків. Чашечка трубчаста, п'ятизубчаста, гола, по краю волохата, 10-15 мм завдовжки. Віночок двогубий, 15-25 мм завдовжки, червоний або рожевий, його трубочка вдвічі довша за чашечку. Нижня губа гола, менша ніж верхня. Верхня губа велика, пряма, на кінці із серпоподібно зігнутим шоломом, з двома короткими вниз направленими зубцям. Тичинок 4, тичинкові нитки опушені. Плід — косояйцеподібна коробочка, коротша за чашечку. Насіння світло-коричневе, летюче.
Прикореневий листок
Суцвіття
Квіти великим планом
Плоди
Квітне у травні-липні. Запилюється комахами, причому запилення дещо утруднене через дуже вузький отвір віночка (0,5 мм завширшки), в який може протиснутися не кожна комаха. Джмелі, що не в змозі залізти всередину квітки, ласують нектаром, вигризаючи отвір у пелюстках. Плодоносить у липні-серпні. Розмножується насінням, яке поширюється вітром. Життєвий цикл цього виду дуже короткий, тривалість життя однієї особини не перевищує 2-4 років.
Шолудивник лісовий розповсюджений в країнах Атлантичної та Середньої Європи. В Україні його популяції можна знайти в Карпатах, Поліссі, Розточчі, Опіллі. Рослина світло- та вологолюбна, віддає перевагу торф'янистим, кислим ґрунтам. Трапляється на вологих луках, галявинах і пасовищах, болотах, особливо якщо вони бідні на поживні речовини.
Шолудивник лісовий вирізняється вузькою еколого-ценотичною амплітудою й зниженою конкурентоздатністю, тому швидко витісняється з травостою при заростанні пасовищ, осушенні боліт тощо. В Україні охороняється в національному парку «Сколівські Бескиди», природному заповіднику «Розточчя» та пам'ятці природи «Андромеда». Окрім України цей вид має також охоронний статус у Словаччині, Німеччині, Білорусі, Латвії, Литві та Польщі.[2]
В межах виду описаний лише один підвид Pedicularis sylvatica subsp. lusitanica (Hoffmanns. & Link) Cout.[1]
Шолудивник лісовий в Червоній книзі України. — Переглянуто 14 квітня 2015.
Мытник лесной (лат. Pedicularis sylvatica) — редкий[источник не указан 779 дней] вид двулетних или многолетних растений рода Мытник семейства Заразиховые (Orobanchaceae).
Растение имеет прямой неразветвлённый стебель, который покрыт цветками, которые часто располагаются у самого основания стебля. Цветёт с мая по июль. Мытник лесной является растением-паразитом, он опыляется в основном шмелями. Растение ядовито.
Населяет влажные луга с кислой почвой и болота.
Включен в Красную книгу Республики Беларусь 2-го издания (1993). Находится под государственной охраной в Литве и Латвии.[1]
Мытник лесной (лат. Pedicularis sylvatica) — редкий[источник не указан 779 дней] вид двулетних или многолетних растений рода Мытник семейства Заразиховые (Orobanchaceae).
Растение имеет прямой неразветвлённый стебель, который покрыт цветками, которые часто располагаются у самого основания стебля. Цветёт с мая по июль. Мытник лесной является растением-паразитом, он опыляется в основном шмелями. Растение ядовито.
Населяет влажные луга с кислой почвой и болота.
Включен в Красную книгу Республики Беларусь 2-го издания (1993). Находится под государственной охраной в Литве и Латвии.
@01.jpg)
